strong lǐ shí qī yán gé shí qī jiā lǐ èr strong
礼十七 沿革十七 嘉礼二
jūn chén guān miǎn jīn zé děng zhì dù
君臣冠冕巾帻等制度
shàng gǔ yī máo mào pí, hòu dài shèng rén jiàn niǎo shòu guān jiǎo, nǎi zuò guān yīng. huáng dì zào liú miǎn, shǐ yòng bù bó, miǎn zhě, guān zhī yǒu liú. táng yú yǐ shàng, guān bù wú ruí, ruí, yīng shì. xià hòu yǐ móu zhuī, yīn dīng huí fǎn. yǐ shōu, suǒ yǐ shōu liǎn fā. yīn zhì zhāng fǔ, huò yǐ xǔ, zhāng, míng yě, yán yǐ biǎo míng zhàng fū. fǔ huò wèi fù. xǔ, fù yě, zì fù shì. xǔ yīn kuàng fǔ fǎn. xíng zhì bìng wú wén. zhì zhōu liù miǎn, zhāng shù shǐ bèi, gù kǒng zǐ yuē" fú zhōu zhī miǎn", yán zhōng lǐ yě. jì hū yōu lì shuāi wēi, qín fén liù jí, tú xiě fēn zá, jì zhù hùn xiáo. jīn zhēng qí shí lù, jùn shí yán gé, wèi guān miǎn piān yún.
上古衣毛帽皮,后代圣人见鸟兽冠角,乃作冠缨。黄帝造旒冕,始用布帛,(冕者,冠之有旒。)唐虞以上,冠布无緌,(緌,缨饰。)夏后以牟追,(音丁回反。)以收,(所以收敛发。)殷制章甫,或以冔,(章,明也,言以表明丈夫。甫或为父。冔,覆也,自覆饰。冔音况甫反。)形制并无文。至周六冕,章数始备,故孔子曰"服周之冕",言中礼也。洎乎幽厉衰微,秦焚六籍,图写纷杂,记注混淆。今徵其实录,捃拾沿革,为冠冕篇云。
miǎn
冕
dà qiú miǎn gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn chī miǎn xuán miǎn tōng tiān píng miǎn píng tiān miǎn cāng miǎn qīng miǎn chì miǎn huáng miǎn sù miǎn hēi miǎn xiàng miǎn shān miǎn huǒ miǎn zǎo miǎn fāng miǎn sì miǎn yǒu xióng shì zhōu qín hòu hàn wèi jìn dōng jìn sòng qí liáng chén běi qí hòu zhōu suí dà táng
(大裘冕 衮冕 鷩冕 毳冕 絺冕 玄冕 通天平冕 平天冕 苍冕 青冕 赤冕 黄冕 素冕 黑冕 象冕 山冕 火冕 藻冕 方冕 祀冕有熊氏 周 秦 后汉 魏 晋 东晋宋 齐 梁 陈 北齐 后周 隋 大唐)
huáng dì zuò miǎn, chuí liú, mù bù xié shì yě. chōng kuàng, shì bù tīng chán yán yě. shì jiàn shì běn.
黄帝作冕,垂旒,目不邪视也。充纊,示不听谗言也。(事见世本。)
zhōu zhì, biàn shī zhǎng wáng zhī wǔ miǎn, jiē xuán miǎn, zhū lǐ, yán niǔ. miǎn fú yǒu liù ér yán wǔ zhě, dà qiú zhī miǎn gài wú liú, bù lián shù yě. yán, miǎn zhī fù, zài shàng, shì yǐ míng yān. niǔ, xiǎo bí zài wǔ shàng, jī suǒ guàn. wǔ cǎi sāo shí yǒu èr jiù, jiē wǔ cǎi yù shí yǒu èr, yù jī zhū hóng. sāo, zá wén zhī míng, hé wǔ sè sī wèi shéng, chuí zhī yán qián hòu. gè shí èr, suǒ wèi suì yán yě. jiù, chéng yě. shéng zhī měi zā guàn wǔ cǎi yù shí èr liú, liú zé shí èr yù. měi jiù xián yī cùn. zhū hóng, yǐ zhū zǔ wèi hóng, hóng yī tiáo shéng shǔ liǎng duān yú wǔ. cǐ wèi gǔn yī zhī miǎn shí èr liú, zé yòng yù èr bǎi bā shí bā. bì miǎn sāo jiǔ liú, yòng yù èr bǎi yī shí liù. cuì miǎn qī liú, yòng yù yī bǎi liù shí bā. chī miǎn wǔ liú, yòng yù yī bǎi èr shí. xuán miǎn sān liú, yòng yù qī shí èr. zhū hóu jí gū qīng dài fū zhī miǎn, gè yǐ qí děng wéi zhī. gè yǐ qí děng zhě, sāo yù rú qí mìng shù. miǎn zé hóu bó sāo qī jiù, yòng yù jiǔ shí bā. zǐ nán sāo wǔ jiù, yòng yù wǔ shí. sāo yù jiē sān cǎi. gū sāo sì jiù, yòng yù sān shí èr. sān mìng zhī qīng sāo sān jiù, yòng yù shí bā. zài mìng zhī dài fū sāo zài jiù, yù bā. sāo yù jiē zhū lǜ. jìn lìng bù dé xiāng tiě yú.
周制,弁师掌王之五冕,皆玄冕,朱里,綖纽。(冕服有六而言五者,大裘之冕盖无旒,不联数也。綖,冕之覆,在上,是以名焉。纽,小鼻在武上,笄所贯。)五采缫十有二就,皆五采玉十有二,玉笄朱纮。(缫,杂文之名,合五色丝为绳,垂之綖前后。各十二,所谓邃綖也。就,成也。绳之每匝贯五采玉十二旒,旒则十二玉。每就閒一寸。朱纮,以朱组为纮,纮一条绳属两端於武。此谓衮衣之冕十二旒,则用玉二百八十八。鷩冕缫九旒,用玉二百一十六。毳冕七旒,用玉一百六十八。絺冕五旒,用玉一百二十。玄冕三旒,用玉七十二。)诸侯及孤卿大夫之冕,各以其等为之。(各以其等者,缫玉如其命数。冕则侯伯缫七就,用玉九十八。子男缫五就,用玉五十。缫玉皆三采。孤缫四就,用玉三十二。三命之卿缫三就,用玉十八。再命之大夫缫再就,玉八。缫玉皆朱绿。禁令不得相僣逾。)
qín miè lǐ xué, jiāo shè fú yòng, jiē yǐ jūn xuán, yǐ cóng miǎn liú, qián hòu suì yán. cài yōng dú duàn yún:" jūn, gàn zēng yě." bān gù dōng dōu fù zhù yún:" jūn, zào yě." jūn yīn jūn.
秦灭礼学,郊社服用,皆以袀玄,以从冕旒,前后邃綖。(蔡邕独断云:"袀,绀缯也。"班固东都赋注云:"袀,皂也。"袀音钧。)
hòu hàn guāng wǔ jiàn zuò, sì tiān dì míng táng, jiē guān liú miǎn. xiào míng dì yǒng píng chū, zhào yǒu sī cǎi zhōu guān lǐ jì shàng shū gāo yáo piān xià hòu shì shuō, miǎn jiē guǎng qī cùn, zhǎng chǐ èr cùn, qián yuán hòu fāng, zhū lǜ lǐ, xuán shàng, qián chuí sì cùn, hòu chuí sān cùn, xì bái yù zhū wèi shí èr liú, cài yōng dú duàn yún" jiǔ liú" yě. yǐ qí shòu cǎi sè wèi zǔ yīng. lǐ jì yuē:" xuán guān zhū zǔ yīng, tiān zǐ zhī guān yě." qí liú zhū, yòng zhēn bái yù. sān gōng zhū hóu qī liú, qīng yù zhū qīng dài fū wǔ liú, hēi yù zhū. jiē yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí sè shòu wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng. zhù tiān zǐ jiāo sì tiān dì míng táng zé guān zhī.
后汉光武践祚,祀天地明堂,皆冠旒冕。孝明帝永平初,诏有司采周官、礼记、尚书皋陶篇夏侯氏说,冕皆广七寸,长尺二寸,前圆后方,朱绿里,玄上,前垂四寸,后垂三寸,系白玉珠为十二旒,(蔡邕独断云"九旒"也。)以其绶采色为组缨。(礼记曰:"玄冠朱组缨,天子之冠也。"其旒珠,用真白玉。)三公诸侯七旒,青玉珠;卿大夫五旒,黑玉珠。皆有前无后,各以其色绶为组缨,旁垂黈纊。助天子郊祀天地、明堂则冠之。
wèi yīn hàn gù shì. míng dì hǎo fù rén zhī shì, miǎn liú gǎi yòng shān hú zhū.
魏因汉故事。明帝好妇人之饰,冕旒改用珊瑚珠。
jìn yīn zhī.
晋因之。
dōng jìn yuán dì chū guò jiāng, fú zhāng duō quē, ér miǎn shì yǐ fěi cuì shān hú zhū. shì zhōng gù hé zòu:" jiù lǐ, miǎn liú yòng bái yù zhū. jīn měi yù nán de, bù néng bèi, kě yòng bái xuán zhū." cóng zhī. hòu dì jiāo sì tiān dì míng táng zōng miào, yuán huì lín xuān, gǎi fú hēi jiè zé, tōng tiān guān, píng miǎn. miǎn, zào biǎo, zhū lǜ lǐ, guǎng qī cùn, zhǎng yī chǐ èr cùn, jiā yú tōng tiān guān shàng, qián yuán hòu fāng, chuí bái yù zhū shí èr liú, yǐ zhū zǔ wèi yīng, wú ruí. wáng gōng qīng zhù jì jiāo miào, guān píng miǎn. wáng gōng bā liú, qīng qī liú, zǔ wèi yīng, sè rú shòu yě.
东晋元帝初过江,服章多阙,而冕饰以翡翠珊瑚珠。侍中顾和奏:"旧礼,冕旒用白玉珠。今美玉难得,不能备,可用白璇珠。"从之。后帝郊祀天地明堂宗庙,元会临轩,改服黑介帻,通天冠,平冕。冕,皂表,朱绿里,广七寸,长一尺二寸,加於通天冠上,前圆后方,垂白玉珠十二旒,以朱组为缨,无緌。王公卿助祭郊庙,冠平冕。王公八旒,卿七旒,组为缨,色如绶也。
sòng yīn zhī, gēng míng yuē píng tiān miǎn, tiān zǐ jiāo sì jí zōng miào fú zhī, wáng gōng bìng yòng jiù fǎ.
宋因之,更名曰平天冕,天子郊祀及宗庙服之,王公并用旧法。
qí yīn zhī.
齐因之。
liáng yīn zhī. qí zhì, qián chuí sì cùn, hòu chuí sān cùn, liú zhǎng qí jiān, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, páng chuí tǒu kuàng, chōng ěr zhū yǐ yù zhèn. shèng yú jiāo sì tiān dì míng táng xiǎng zōng miào yuán huì lín xuān zé fú zhī. wǔ děng zhū hóu zhù jì, píng miǎn jiǔ liú, qīng yù wèi zhū, yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí shòu sè wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng.
梁因之。其制,前垂四寸,后垂三寸,旒长齐肩,以组为缨,色如其绶,旁垂黈纊,充耳珠以玉瑱。乘舆郊祀天地明堂、享宗庙、元会临轩则服之。五等诸侯助祭,平冕九旒,青玉为珠,有前无后,各以其绶色为组缨,旁垂黈纊。
chén yīn zhī, yǐ wéi miǎn liú. huáng tài zǐ cháo fú yuǎn yóu guān, shì jì zé píng miǎn jiǔ liú. wǔ děng zhū hóu zhù jì jiāo miào, jiē píng miǎn jiǔ liú, qīng yù wèi zhū, yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí shòu sè wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng.
陈因之,以为冕旒。皇太子朝服远游冠,侍祭则平冕九旒。五等诸侯助祭郊庙,皆平冕九旒,青玉为珠,有前无后,各以其绶色为组缨,旁垂黈纊。
běi qí cǎi chén zhī zhì, liú yù yòng wǔ cǎi, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu. qí sì shí jiāo sì fēng shàn dà shì, jiē fú gǔn miǎn. huáng tài zǐ píng miǎn, hēi jiè zé, bái zhū jiǔ liú, shì yǐ sān cǎi yù, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu wèi jiā yuán fú, zé kōng dǐng hēi jiè zé, shuāng tóng jì, shuāng yù dǎo.
北齐采陈之制,旒玉用五采,以组为缨,色如其绶。其四时郊祀封禅大事,皆服衮冕。皇太子平冕,黑介帻,白珠九旒,饰以三采玉,以组为缨,色如其绶;未加元服,则空顶黑介帻,双童髻,双玉导。
hòu zhōu shè sī fú zhī guān, zhǎng huáng dì shí èr miǎn. sì hào tiān zé cāng miǎn, wǔ dì gè suí fāng sè, cháo rì yòng qīng miǎn, xī yuè yòng sù miǎn, dì qí yòng huáng miǎn, shén zhōu shè jì yòng xuán miǎn, xiǎng xiān huáng jiā yuán fú děng yǐ xiàng miǎn, xiǎng xiān dì shí sān lǎo gēng jí děng yǐ gǔn miǎn, shì shuò dà shè děng yǐ shān miǎn, shì cháo lín fǎ mén shì yàn děng yǐ bì miǎn, jiē shí yǒu èr liú. wéi biàn pí biàn, jiàn zài xià wén. zhū gōng zhī miǎn jiǔ, fāng gǔn shān bì huǒ cuì děng liù, jiē jiǔ liú wéi biàn pí biàn xuán guān sān, hé shàng wèi jiǔ. zhū hóu bā, wú gǔn miǎn. zhū bó qī, yòu wú shān miǎn. zhū zǐ liù, yòu wú bì miǎn. zhū nán wǔ, yòu wú huǒ miǎn, miǎn wǔ liú. sān gōng zhī miǎn jiǔ, sì huǒ cuì zǎo xiù jué biàn děng miǎn liù, wéi biàn pí biàn xuán guān, hé shàng jiǔ. sān gū zì sì miǎn ér xià bā, wú huǒ miǎn. gōng qīng qī, yòu wú cuì miǎn. shàng dài fū liù, yòu wú zǎo miǎn. zhōng dài fū wǔ, yòu wú pí biàn. xià dài fū sì, yòu wú jué biàn. shì fú sān, sì biàn jué biàn xuán miǎn. shù shì xuán guān ér yǐ. qí diào fú, zhū hóu dāng shì zé biàn dié, bù zé pí biàn. yǐ xià yì rú zhī.
后周设司服之官,掌皇帝十二冕。祀昊天则苍冕,五帝各随方色,朝日用青冕,夕月用素冕,地祇用黄冕,神州、社稷用玄冕,享先皇、加元服等以象冕,享先帝、食三老、耕籍等以衮冕,视朔、大射等以山冕,视朝、临法门、適宴等以鷩冕,皆十有二旒。(韦弁、皮弁,)(见在下文。)诸公之冕九,方、衮、山、鷩、火、毳等六,皆九旒;韦弁、皮弁、玄冠三,合上为九。诸侯八,无衮冕。诸伯七,又无山冕。诸子六,又无鷩冕。诸男五,又无火冕,冕五旒。三公之冕九,祀、火、毳、藻、绣、爵弁等冕六,韦弁、皮弁、玄冠,合上九。三孤自祀冕而下八,无火冕。公卿七,又无毳冕。上大夫六,又无藻冕。中大夫五,又无皮弁。下大夫四,又无爵弁。士服三,祀弁、爵弁、玄冕。庶士玄冠而已。其吊服,诸侯当事则弁绖,不则皮弁。以下亦如之。
suí cǎi běi qí zhī fǎ, gǔn miǎn chuí bái zhū shí èr liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, tǒu kuàng chōng ěr, yù jī. tài zǐ shù zǐ péi zhèng zòu:" sè bìng yòng xuán, liú qí yú bó, kuàng qí yú ěr. wéi yīng zhe zé zhě, rèn yī hàn jìn fǎ." huáng tài zǐ gǔn miǎn, chuí bái zhū jiǔ liú, qīng kuàng chōng ěr, xī jī. guó gōng miǎn, qīng zhū jiǔ liú, chū shòu cè mìng zhí zhì rù cháo jì sì qīn yíng sān gōng zhù jì, bìng fú zhī. hóu bó zé bì miǎn, zǐ nán zé cuì miǎn. wǔ pǐn yǐ shàng xiù miǎn, jiǔ pǐn yǐ shàng jué biàn.
隋采北齐之法,衮冕垂白珠十二旒,以组为缨,色如其绶,黈纊充耳,玉笄。太子庶子裴政奏:"色并用玄,(旒齐於膊,纊齐於耳。)唯应著帻者,任依汉晋法。"皇太子衮冕,垂白珠九旒,青纊充耳,犀笄。国公冕,青珠九旒,初受册命、执贽、入朝、祭祀、亲迎、三公助祭,并服之。侯伯则鷩冕,子男则毳冕。五品以上绣冕,九品以上爵弁。
dà táng yī zhōu lǐ, zhì tiān zǐ zhī liù miǎn, yǒu dà qiú miǎn gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn xiù miǎn xuán miǎn. dà qiú miǎn, wú liú, guǎng bā cùn, zhǎng yī chǐ liù cùn, xuán biǎo xūn lǐ, yǐ xià guǎng xiá zhǔn cǐ. jīn shì, yù zān dǎo, shì míng yún:" zān, jiàn yě, suǒ yǐ jiàn guān yú hòu yě. yì wèi zhī jī, suǒ yǐ jū guān shǐ bù zhuì yě. dǎo yǐ lüè bìn, shǐ rù jīn zé zhī zhōng." yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu. sì tiān shén dì qí fú zhī. gǔn miǎn, jiā jīn shì. chuí bái zhū shí yǒu èr liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, tǒu kuàng chōng ěr, yù zān dǎo, zhū jì sì jí jiàn zuò xiǎng miào qiǎn shàng jiàng zhēng hái yǐn zhì jiā yuán fú yuán rì shòu cháo děng fú zhī. bì miǎn, yǒu shì yuǎn zhǔ fú zhī. àn zhōu lǐ, yuǎn zhǔ wèi xiān gōng. cuì miǎn, jì hǎi yuè fú zhī. xiù miǎn, jì shè jì dì shè fú zhī. xuán miǎn, là bǎi shén cháo rì xī yuè fú zhī. zì gǔn miǎn yǐ xià, liú shù bìng yī zhōu lǐ. huáng tài zǐ gǔn miǎn, bái zhū jiǔ liú. zhū chén gǔn miǎn, qīng zhū jiǔ liú, qīng kuàng chōng ěr, zān dǎo, dì yī pǐn fú zhī. bì miǎn qī liú, dì èr pǐn fú zhī. cuì miǎn wǔ liú, dì sān pǐn fú zhī. xiù miǎn sì liú, dì sì pǐn fú zhī. xuán miǎn sān liú, dì wǔ pǐn fú zhī. lóng shuò èr nián jiǔ yuè, sī lǐ shǎo cháng bó sūn mào dào zòu chēng:" zhǔn lìng zhū chén jiǔ zhāng fú, jūn chén fú miǎn, zhāng shù suī shū, shì lóng míng gǔn, zūn bēi xiāng luàn. jīn qǐng zhū chén jiǔ zhāng yī yǐ yún jí lín dài lóng, shēng shān wèi shàng, réng gǎi miǎn míng." dāng shí fēn yì bù dìng. zhì yí fèng èr nián shí yī yuè, tài cháng bó shì sū zhī jī shàng yán yuē:" qù lóng shuò zhōng, sūn mào dào zòu qǐng zhū chén jiǔ zhāng fú, dāng shí jìng wèi shī xíng. jīn qǐng zhì dà míng miǎn shí èr zhāng, shèng yú fú zhī, jiā rì yuè xīng chén lóng hǔ shān huǒ lín fèng xuán guī yún shuǐ děng xiàng. bì miǎn bā zhāng, sān gōng fú zhī. cuì miǎn liù zhāng, sān pǐn fú zhī. xiù miǎn sì zhāng, wǔ pǐn fú zhī." zhào xià yǒu sī xiáng yì, chóng wén guǎn xué shì yáng jiǒng zòu yuē:" jǐn àn yú shū:' yǔ yù guān gǔ rén zhī xiàng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù.' yóu cǐ yán zhī, zé qí suǒ cóng lái zhě shàng yǐ. dǎi jí yǒu zhōu, nǎi yǐ rì yuè xīng chén wèi jīng qí zhī shì, yòu dēng lóng yú shān, dēng huǒ yú zōng yí, yú shì zhì gǔn miǎn yǐ sì xiān wáng yě. jiǔ zhāng zhě, fǎ yáng shù yě. yǐ lóng wéi shǒu zhāng zhě, gǔn zhě juǎn yě, lóng dé shén yì, yìng biàn qián jiàn, biǎo shèng wáng shēn shěn yuǎn zhì, juǎn shū shén huà yě. yòu zhì bì miǎn yǐ jì xiān gōng yě, bì zhě zhì yě, yǒu gěng jiè zhī zhì, biǎo gōng yǒu xián cái, néng shǒu gěng jiè zhī jié yě. fū yǐ zhōu gōng zhī duō cái yě, gù huà dìng zhì lǐ, gōng chéng zuò yuè. fū yǐ kǒng xuān zhī jiāng shèng yě, gù xíng xià zhī shí, fú zhōu zhī miǎn. xiān wáng yǐ fǎ fú, nǎi cǐ zhī zì chū yě tiān xià zhī néng shì, yú shì hū bì yǐ. jīn sū zhī jī' qǐng zhì dà míng miǎn shí èr zhāng shèng yú fú zhī' zhě. jǐn àn, rì yuè xīng chén zhě, yǐ shī yú jīng qí yǐ lóng hǔ shān huǒ zhě, yòu bù yú yú gǔ yǐ. ér yún lín fèng yǒu sì líng zhī míng, xuán guī yǒu fù tú zhī yīng, yún yǒu jì guān zhī hào, shuǐ yǒu shèng dé zhī xiáng, cǐ gài bié biǎo xiū zhēng, zhōng shì wú yú bǐ xiàng. rán zé huáng wáng shòu mìng, tiān dì xìng fú, yǎng guān zé bì hé zhū lián, fǔ chá zé yín huáng yù zǐ, cǐ gù bù kě bì chén yú fǎ fú yě. ruò fú lǐ wéi cóng sú, zé mìng wèi zhì, lìng wèi zhào, nǎi qín huáng zhī gù shì, yóu kě yǐ shì yú jīn yǐ. ruò fú yì qǔ suí shí, zé chū chēng jǐng, rù chēng bì, nǎi hàn guó zhī jiù yí, yóu kě yǐ xíng yú dài yǐ. yì hé qǔ yú biàn zhōu gōng zhī guǐ wù, gǎi ní fù zhī fǎ dù zhě zāi!" yóu shì jìng qǐn zhī jī suǒ qǐng.
大唐依周礼,制天子之六冕,有大裘冕、衮冕、鷩冕、毳冕、绣冕、玄冕。大裘冕,无旒,广八寸,长一尺六寸,(玄表纁里,以下广狭准此。)金饰,玉簪导,(释名云:"簪,建也,所以建冠於后也。亦谓之笄,所以拘冠使不坠也。导以擽鬓,使入巾帻之中。")以组为缨,色如其绶。祀天神地祇服之。衮冕,(加金饰。)垂白珠十有二旒,以组为缨,色如其绶,黈纊充耳,玉簪导,诸祭祀及践祚、享庙、遣上将、征还、饮至、加元服、元日受朝等服之。鷩冕,有事远主服之。(按周礼,远主谓先公。)毳冕,祭海岳服之。绣冕,祭社稷、帝社服之。玄冕,蜡百神、朝日夕月服之。自衮冕以下,旒数并依周礼。皇太子衮冕,白珠九旒。诸臣衮冕,青珠九旒,青纊充耳,簪导,第一品服之。鷩冕七旒,第二品服之。毳冕五旒,第三品服之。绣冕四旒,第四品服之。玄冕三旒,第五品服之。龙朔二年九月,司礼少常伯孙茂道奏称:"准令诸臣九章服,君臣服冕,章数虽殊,饰龙名衮,尊卑相乱。今请诸臣九章衣以云及麟代龙,昇山为上,仍改冕名。"当时纷议不定。至仪凤二年十一月,太常博士苏知机上言曰:"去龙朔中,孙茂道奏请诸臣九章服,当时竟未施行。今请制大明冕十二章,乘舆服之,加日、月、星辰、龙、虎、山、火、麟、凤、玄龟、云、水等象。鷩冕八章,三公服之。毳冕六章,三品服之。绣冕四章,五品服之。"诏下有司详议,崇文馆学士杨炯奏曰:"谨按虞书:'予欲观古人之象,日、月、星辰、山、龙、华虫作绘,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻絺绣。'由此言之,则其所从来者尚矣。逮及有周,乃以日月星辰为旌旗之饰,又登龙於山,登火於宗彝,於是制衮冕以祀先王也。九章者,法阳数也。以龙为首章者,衮者卷也,龙德神异,应变潜见,表圣王深沈远智,卷舒神化也。又制鷩冕以祭先公也,鷩者雉也,有耿介之志,表公有贤才,能守耿介之节也。夫以周公之多才也,故化定制礼,功成作乐。夫以孔宣之将圣也,故行夏之时,服周之冕。先王以法服,乃此之自出也;天下之能事,於是乎毕矣。今苏知机'请制大明冕十二章乘舆服之'者。谨按,日月星辰者,已施於旌旗矣;龙虎山火者,又不逾於古矣。而云麟凤有四灵之名,玄龟有负图之应,云有纪官之号,水有盛德之祥,此盖别表休徵,终是无逾比象。然则皇王受命,天地兴符,仰观则璧合珠连,俯察则银黄玉紫,此固不可毕陈於法服也。若夫礼唯从俗,则命为制,令为诏,乃秦皇之故事,犹可以適於今矣。若夫义取随时,则出称警,入称跸,乃汉国之旧仪,犹可以行於代矣。亦何取於变周公之轨物,改尼父之法度者哉!"由是竟寝知机所请。
zī bù guān
缁布冠
jìn xián guān zhōu hòu hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
(进贤冠 周 后汉 晋 宋 齐 梁 陈 北齐 隋 大唐)
zhōu zhì, shì guān lǐ yún zī bù guān, kuǐ xiàng, qīng zǔ yīng shǔ yú kuǐ. zī bù guān wú jī zhě, zhe kuǐ, wéi fà jì, jié xiàng zhōng, yú wèi sì zhuì yǐ gù guān. xiàng zhōng yǒu sī qū, yì yóu gù kuǐ wèi zhī ěr. jīn wèi guān jī zhě, zhe juǎn zé, kuǐ xiàng zhī suǒ shēng yě. yǐ wéi shǐ guān zhī guān, guān ér bì zhī kě yě. chū jiā zī bù guān, zài jiā pí biàn, cì jiā jué biàn. jiā pí biàn hòu ér qì zhī.
周制,士冠礼云缁布冠,(頍项,青组缨属於頍。缁布冠无笄者,著頍,围发际,结项中,隅为四缀以固冠。项中有〈糹屈〉,亦由固頍为之耳。今未冠笄者,著卷帻,頍象之所生也。)以为始冠之冠,冠而弊之可也。(初加缁布冠,再加皮弁,次加爵弁。加皮弁后而弃之。)
hòu hàn gǎi zhī, zhì jìn xián guān, wèi rú zhě zhī fú. qián gāo qī cùn, hòu gāo sān cùn, zhǎng bā cùn. gōng hóu sān liáng, zhōng èr qiān dàn yǐ xià zhì bó shì liǎng liáng, cài yōng dú duàn yún:" qiān dàn yǐ xià yī liáng." xiǎo lì sī xué zǐ jiē yī liáng.
后汉改之,制进贤冠,为儒者之服。前高七寸,后高三寸,长八寸。公侯三梁,中二千石以下至博士两梁,(蔡邕独断云:"千石以下一梁。")小吏私学子皆一梁。
jìn yīn zhī. tiān zǐ yuán fú, shǐ jiā zé guān wǔ liáng jìn xián guān. sān gōng jí fēng jùn gōng xiàn hóu xiāng tíng hòu zé sān liáng. qīng dài fū xià zhì qiān dàn zé liǎng liáng. zhōng shū mén xià zhì mén láng xiǎo lì, bìng yī liáng.
晋因之。天子元服,始加则冠五梁进贤冠。三公及封郡公、县侯、乡亭侯则三梁。卿大夫下至千石则两梁。中书门下至门郎小吏,并一梁。
sòng yīn zhī, wèi rú guān.
宋因之,为儒冠。
qí yīn zhī, wèi kāi guó gōng hóu xià zhì xiǎo lì zhī fú, qí yǐ liáng shù wèi jiàng shā, zé yī jìn zhì.
齐因之,为开国公侯下至小吏之服,其以梁数为降杀,则依晋制。
liáng yīn zhī, yǐ wéi shèng yú yàn huì zhī fú, zé wǔ liáng jìn xián guān.
梁因之,以为乘舆宴会之服,则五梁进贤冠。
chén yīn zhī, wéi wén sàn nèi wài bǎi guān suǒ fú, yǐ liáng shù wèi gāo bēi, tiān zǐ suǒ fú zé wǔ liáng.
陈因之,为文散内外百官所服,以梁数为高卑,天子所服则五梁。
běi qí jìn xián wǔ liáng guān, bù tōng yú xià.
北齐进贤五梁冠,不通於下。
suí yīn chén zhì, nèi wài wén guān tōng fú zhī, jiàng shā yī rú jiù fǎ.
隋因陈制,内外文官通服之,降杀一如旧法。
dà táng yīn zhī, ruò qīn wáng zé jiā jīn fù chán wèi shì. fù yī gǔ zhì, zī bù guān wèi shǐ guān zhī guān, jìn xián zī bù èr zhì cún yān.
大唐因之,若亲王则加金附蝉为饰。复依古制,缁布冠为始冠之冠,进贤、缁布二制存焉。
móu zhuī guān zhāng fǔ guān wěi mào guān xià yīn zhōu hàn sòng
牟追冠(章甫冠 委貌冠 夏 殷 周 汉 宋)
xià hòu shì móu zhuī guān, zhǎng qī cùn, gāo sì cùn, guǎng wǔ cùn, hòu guǎng èr cùn, zhì rú fù bēi, qián gāo guǎng, hòu bēi ruì.
夏后氏牟追冠,长七寸,高四寸,广五寸,后广二寸,制如覆杯,前高广,后卑锐。
yīn yīn zhī, zhì zhāng fǔ guān, gāo sì cùn bàn, hòu guǎng sì cùn, qián zhì shǒu.
殷因之,制章甫冠,高四寸半,后广四寸,前栉首。
zhōu yīn zhī, zhì wěi mào, sī fú yún" fán diān, guān biàn fú". diān, tián liè yě. guān biàn, wěi mào.
周因之,制委貌,司服云"凡甸,冠弁服"。(甸,田猎也。冠弁,委貌。)
hàn zhì, wěi mào yǐ zào zēng wèi zhī, xíng rú wěi gǔ zhī mào, shàng xiǎo xià dà, zhǎng qī cùn, gāo sì cùn, qián gāo guǎng, hòu bēi ruì, wú jī yǒu yīng. xíng dà shè lǐ yú bì yōng, zhū gōng qīng dài fū xíng lǐ zhě guān zhī.
汉制,委貌以皂缯为之,形如委穀之貌,上小下大,长七寸,高四寸,前高广,后卑锐,无笄有缨。行大射礼於辟雍,诸公卿大夫行礼者冠之。
sòng yī hàn zhì.
宋依汉制。
tōng tiān guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
通天冠(秦 汉 晋 宋 齐 梁 陈 北齐 隋 大唐)
qín zhì tōng tiān guān, qí zhuàng yí shī.
秦制通天冠,其状遗失。
hàn yīn qín míng, zhì gāo jiǔ cùn, zhèng shù, dǐng shǎo xié què, nǎi zhí xià wèi tiě juǎn liáng, qián yǒu shān, zhǎn tóng wèi shù, tóng bó xī zān dǎo, shèng yú suǒ cháng fú.
汉因秦名,制高九寸,正竖,顶少邪卻,乃直下为铁卷梁,前有山,展筩为述,筩駮犀簪导,乘舆所常服。
jìn yī hàn zhì, qián jiā jīn bó shān shù, shèng yú cháng fú. shù jí yù yě. yù zhī tiān yù, gù guān xiàng yān. qián yǒu zhǎn tóng.
晋依汉制,前加金博山述,乘舆常服。(述即鹬也。鹬知天雨,故冠像焉。前有展筩。)
sòng yīn zhī, yòu jiā hēi jiè zé. jiù yǒu guān wú zé. zé, guān lǐ zhǎn tóng. qián dài gǔ tú, huà sān huáng wǔ dì, huò yǒu fú tōng tiān guān, shēn wù yǐ.
宋因之,又加黑介帻。(旧有冠无帻。帻,冠理展筩。前代古图,画三皇五帝,或有服通天冠,深误矣。)
qí yīn zhī, dōng hūn hóu gǎi yòng yù zān dǎo.
齐因之,东昏侯改用玉簪导。
liáng yīn zhī, fù jiā miǎn yú qí shàng, wèi píng tiān miǎn. cǐ fù yī jìn miǎn fǎ.
梁因之,复加冕於其上,为平天冕。(此复依晋冕法。)
chén yīn zhī.
陈因之。
běi qí yī zhī, shèng yú shì diàn suǒ fú.
北齐依之,乘舆释奠所服。
suí yīn zhī, jiā jīn bó shān, fù chán shí èr shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, yù zān dǎo. shuò rì yuán huì dōng cháo huì zhū jì hái zé fú zhī.
隋因之,加金博山,附蝉十二首,施珠翠,黑介帻,玉簪导。朔日、元会、冬朝会、诸祭还则服之。
dà táng yīn zhī, qí yīng gǎi yǐ cuì ruí.
大唐因之,其缨改以翠緌。
zhǎng guān liú shì guān zhāi guān hàn jìn liáng
长冠(刘氏冠 斋冠 汉 晋 梁)
hàn gāo dì cǎi chǔ zhì, zhǎng guān xíng rú bǎn, yǐ zhú wèi lǐ, yì míng zhāi guān, hòu yǐ zhú pí wèi zhī, gāo qī cùn, guǎng sān cùn. yǐ gāo dì suǒ zhì, yuē liú shì guān, gù wèi xiǎng miào zhī fú, jìng zhī zhì yě. bǐ rén huò wèi zhī què wěi guān.
汉高帝采楚制,长冠形如板,以竹为里,亦名斋冠,后以竹皮为之,高七寸,广三寸。以高帝所制,曰刘氏冠,故为享庙之服,敬之至也。(鄙人或谓之鹊尾冠。)
jìn yī zhī, qù zhú yòng qī lí, jiù rì shí zhū sì zé guān zhī.
晋依之,去竹用漆纚,救日蚀诸祀则冠之。
liáng tiān jiàn zhōng, cí bù láng zhōng shěn hóng yì:" zhú yè guān shì hàn zǔ wēi shí suǒ fú, bù kě wèi jì fú, yí gǎi yòng jué biàn." sī mǎ jiǒng yún:" ruò bì zūn sān wáng, zé suǒ fèi fēi yī." wǔ dì jìng bù gǎi yǐ.
梁天监中,祠部郎中沈宏议:"竹叶冠是汉祖微时所服,不可为祭服,宜改用爵弁。"司马褧云:"若必遵三王,则所废非一。"武帝竟不改矣。
yuǎn yóu guān
远游冠
jù fú yuǎn yóu guān gōng fú yuǎn yóu guān qín hàn jìn liáng chén běi qí suí dà táng
(具服远游冠 公服远游冠 秦 汉 晋 梁 陈 北齐 隋 大唐)
qín cǎi chǔ zhì. chǔ zhuāng wáng tōng liáng zǔ yīng, shì tōng tiān guān, ér wú shān shù, yǒu zhǎn tóng héng zhī yú qián.
秦采楚制。楚庄王通梁组缨,似通天冠,而无山述,有展筩横之於前。
hàn yīn zhī. tiān zǐ wǔ liáng, tài zǐ sān liáng, zhū hóu wáng tōng fú zhī.
汉因之。天子五梁,太子三梁,诸侯王通服之。
jìn huáng tài zǐ jí wáng zhě hòu cháng guān yān, yǐ cuì yǔ wèi ruí, zhuì yǐ bái zhū. dì zhī xiōng dì dì zhī zǐ fēng jùn wáng zhě tōng fú zhī, zé qīng sī wèi ruí.
晋皇太子及王者后常冠焉,以翠羽为緌,缀以白珠。帝之兄弟、帝之子封郡王者通服之,则青丝为緌。
liáng wèi huáng tài zǐ cháo fú, jiā jīn bó shān cuì ruí.
梁为皇太子朝服,加金博山、翠緌。
chén yīn zhī, qí zǎo shì fú yòng, yī jìn gù shì yě.
陈因之,其藻饰服用,依晋故事也。
běi qí yī zhī, zhì wǔ liáng guān, shèng yú suǒ fú, bù tōng yú xià.
北齐依之,制五梁冠,乘舆所服,不通於下。
suí yī zhī, zhì sān liáng, jiā jīn fù chán jiǔ shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, cuì ruí, xī zān dǎo. huáng tài zǐ yuán shuò rù cháo shì diàn zé fú zhī.
隋依之,制三梁,加金附蝉九首,施珠翠,黑介帻,翠緌,犀簪导。皇太子元朔、入朝、释奠则服之。
dà táng yīn zhī, qí zhì jù kāi yuán lǐ xù lì.
大唐因之,其制具开元礼序例。
gāo shān guān
高山冠
cè zhù guān qín hàn wèi jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(侧注冠 秦 汉 魏 晋 宋 齐 梁 陈 隋 大唐)
qín miè qí, huò qí jūn guān ér zhì zhī. xíng rú tōng tiān guān, dǐng bù xié què, zhí shù, tiě wèi juǎn liáng, gāo jiǔ cùn, wú shān shù zhǎn tóng. yī míng cè zhù guān. qí tǐ cè lì ér qū zhù, yīn míng zhī. yǐ cì jìn chén, zhōng wài guān yè zhě pú yè xíng rén shǐ zhě děng suǒ fú.
秦灭齐,获其君冠而制之。形如通天冠,顶不邪卻,直竖,铁为卷梁,高九寸,无山述展筩。一名侧注冠。(其体侧立而曲注,因名之。)以赐近臣,中外官、谒者、仆射、行人、使者等所服。
hàn jiù yí yún:" shèng yú guān gāo shān guān, fēi yuè zhī yīng, yī yún fēi hé zhī yīng. dān wán lǐ." àn cǐ gāo shān guān yì tōng tiān zǐ zhī fú.
汉旧仪云:"乘舆冠高山冠,飞月之缨,(一云飞翮之缨。)丹纨里。"(按此高山冠亦通天子之服。)
wèi míng dì yīn gǎi zhī, bēi xià yú tōng tiān yuǎn yóu, chú qù juǎn tóng, jiā jiè zé, zé shàng jiā wù yǐ xiàng shān, xíng rén shǐ zhě fú zhī.
魏明帝因改之,卑下於通天、远游,除去卷筩,加介帻,帻上加物以象山,行人使者服之。
jìn sòng qí liáng chén, lì dài yīn zhī.
晋宋齐梁陈,历代因之。
suí yī wèi zhì, cān yòng zhī, xíng rú jìn xián guān, jiā sān fēng, yè zhě dài fū yǐ xià fú zhī, liáng shù yī qí pǐn jiàng shā.
隋依魏制,参用之,形如进贤冠,加三峰,谒者大夫以下服之,梁数依其品降杀。
dà táng yīn zhī, nèi shì shěng nèi yè zhě jiān jí qīn wáng sī gé děng fú zhī.
大唐因之,内侍省内谒者监及亲王司閤等服之。
fǎ guān
法冠
xiè zhì guān zhù hòu huì wén guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(獬豸冠 柱后惠文冠 秦 汉 晋 宋 齐 梁 陈 隋 大唐)
qín miè chǔ, huò qí jūn guān, cì yù shǐ. yǐ lí wèi zhǎn tóng, tiě wèi zhù juǎn. qǔ qí bù qū náo yě. yī míng zhù hòu huì wén guān. zhí fǎ zhě fú zhī, huò wèi zhī xiè zhì guān. xiè zhì, shén yáng, yī jiǎo, néng bié qū zhí. chǔ wáng huò zhī, yǐ wéi guān.
秦灭楚,获其君冠,赐御史。以纚为展筩,铁为柱卷。(取其不曲挠也。一名柱后惠文冠。)执法者服之,或谓之獬豸冠。(獬豸,神羊,一角,能别曲直。楚王获之,以为冠。)
hàn jìn zhì chén, lì dài xiāng yīn xí bù yì.
汉晋至陈,历代相因袭不易。
suí kāi huáng zhōng, yú jìn xián guān shàng jiā èr zhēn zhū, wèi xiè zhì jiǎo xíng. dà yè zhōng, gǎi zhì yī jiǎo. huò yún: xiè zhì, shén shòu, gài yī jiǎo. jīn èr jiǎo zhě, fēi yě. zhí fǎ zhě fú zhī.
隋开皇中,於进贤冠上加二真珠,为獬豸角形。大业中,改制一角。(或云:獬豸,神兽,盖一角。今二角者,非也。)执法者服之。
dà táng fǎ guān, yī míng xiè zhì guān, yī jiǎo, wèi xiè zhì zhī xíng, yù shǐ tái jiān chá yǐ shàng fú zhī.
大唐法冠,一名獬豸冠,一角,为獬豸之形,御史台监察以上服之。
jiàn huá guān yù guān hàn jìn sòng qí liáng chén
建华冠(鹬冠 汉 晋 宋 齐 梁 陈)
hàn zhì, yǐ tiě wèi zhù juǎn, guàn dà tóng zhū jiǔ méi, xíng sì lǚ lù. xuē zōng yuē" xià lún dà, shàng lún xiǎo" yě. jì yuē:" zhī tiān zhě guān shù, zhī dì zhě lǚ qú." zuǒ shì chuán yuē:" zhèng zi zāng hǎo jù yù guān." jiàn huá shì yě. tiān dì wǔ jiāo míng táng yù mìng wǔ, lè rén fú zhī.
汉制,以铁为柱卷,贯大铜珠九枚,形似缕鹿。(薛综曰"下轮大,上轮小"也。)记曰:"知天者冠述,知地者履絇。"左氏传曰:"郑子臧好聚鹬冠。"建华是也。天地、五郊、明堂育命舞,乐人服之。
jìn jí chén, dài xiāng yīn bù yì, yú bìng wú wén.
晋及陈,代相因不易,馀并无闻。
zhào huì wén guān
赵惠文冠
wǔ guān wǔ biàn dà guān xùn yí guān hé guān fán guān jiàn guān lóng guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
(武冠 武弁 大冠 鵕鸃冠 鹖冠 繁冠 建冠 笼冠秦 汉 晋 宋齐 梁 陈 北齐 隋 大唐)
qín miè zhào, yǐ qí jūn guān cì jìn chén. hú guǎng yuē:" zhào wǔ líng wáng xiào hú fú, yǐ jīn dāng shì shǒu, qián chā diāo wěi, wèi guì zhí. huò yǐ běi tǔ duō hán, hú rén yǐ diāo pí wēn é, hòu dài xiào zhī." yì yuē" huì wén". huì zhě, huì yě. qí guān wén xì rú chán yì, gù míng" huì wén". huò yuē:" qí rén jiàn qiān suì hé zé shén, míng zhī yuē qìng jì, guān dà guān, chéng xiǎo chē, hǎo jí chí, yīn xiàng qí guān."
秦灭赵,以其君冠赐近臣。(胡广曰:"赵武灵王效胡服,以金珰饰首,前插貂尾,为贵职。或以北土多寒,胡人以貂皮温额,后代效之。"亦曰"惠文"。惠者,蟪也。其冠文细如蝉翼,故名"惠文"。或曰:"齐人见千岁涸泽神,名之曰庆忌,冠大冠,乘小车,好疾驰,因象其冠。")
hàn yīn zhī, yuē wǔ biàn, yī míng dà guān, zhū wǔ guān guān zhī. shì zhōng zhōng cháng shì jiā huáng jīn dāng, fù chán wéi wén, diāo wěi wèi shì. shì zhōng chā zuǒ diāo, cháng shì chā yòu diāo, yòng chì hēi sè. wáng mǎng yòng huáng diāo, gè suí fú sè suǒ shàng. hòu hàn yīng shào hàn guān yí yuē:" jīn qǔ jiān gāng, bǎi liàn bù hào. chán jū gāo yǐn jié, diāo nèi jìn hàn ér wài wēn rùn." yòu míng xùn yí guān. cāng jié jiě gǔ yuē:" xùn yí, bì, jí huī dí, shān jī zhī shǔ, wěi cǎi xiān míng, shì jiāng shì guàn yǐ dài diāo." xìng chén hóng rú wèi shì zhōng, jiē fú dà guān. tiān zǐ yuán fú, yì wèi xiān jiā. yòu jiā shuāng hé wěi shù zuǒ yòu, míng hé guān. hé, zhì niǎo zhī bào shū zhě yě, měi suǒ jué cuō, yīng zhǎo cuī suì. tiān zǐ wǔ qí gù guān zhī. xú guǎng yuē:" hé shì hēi yě jī, chū shàng dǎng."
汉因之,曰武弁,一名大冠,诸武官冠之。侍中、中常侍加黄金珰,附蝉为文,貂尾为饰。侍中插左貂,常侍插右貂,用赤黑色。(王莽用黄貂,各随服色所尚。后汉应劭汉官仪曰:"金取坚刚,百炼不耗。蝉居高饮洁,貂内劲捍而外温润。")又名鵕鸃冠。(仓颉解诂曰:"鵕鸃,鷩,即翚翟,山鸡之属,尾彩鲜明,是将饰冠以代貂。")幸臣闳孺为侍中,皆服大冠。天子元服,亦为先加。又加双鹖尾竖左右,名鹖冠。(鹖,鸷鸟之暴疏者也,每所攫撮,应爪摧碎。天子武骑故冠之。徐广曰:"鹖似黑野鸡,出上党。")
jìn yī zhī, míng fán guān, yī míng jiàn guān, yī míng lóng guān, jí huì wén guān yě.
晋依之,名繁冠,一名建冠,一名笼冠,即惠文冠也。
sòng yīn zhī bù yì.
宋因之不易。
qí yīn zhī, shì chén jiā diāo chán, yú jūn xiào wǔ zhí huáng mén sàn qí děng jiē guān zhī, wéi wǔ qí wǔ bēn chā hé wěi yú wǔ guān shàng.
齐因之,侍臣加貂蝉,馀军校武职、黄门散骑等皆冠之,唯武骑武贲插鹖尾於武冠上。
liáng yīn zhì yuǎn yóu píng shàng zé wǔ guān.
梁因制远游平上帻武冠。
chén yīn zhī bù yì, hòu wèi hé guān, wǔ zhě suǒ fú.
陈因之不易,后为鹖冠,武者所服。
běi qí yī zhī, yuē wǔ biàn, jì qiū jiǎng wǔ chū zhēng gào miào zé fú zhī.
北齐依之,曰武弁,季秋讲武、出征告庙则服之。
suí yī míng wǔ biàn, wǔ zhí jí shì chén tōng fú zhī. shì chén jiā jīn dāng fù chán, yǐ diāo wèi shì. shì zuǒ zhě zuǒ ěr, shì yòu zhě yòu ěr. tiān zǐ zé jīn bó shān, sān gōng yǐ shàng yù zhī, sì pǐn yǐ shàng jīn zhī, wén guān qī pǐn yǐ shàng ěr bái bǐ, bā pǐn yǐ xià jí wǔ guān jiē bù ěr bǐ.
隋依名武弁,武职及侍臣通服之。侍臣加金珰附蝉,以貂为饰。侍左者左珥,侍右者右珥。天子则金博山,三公以上玉枝,四品以上金枝,文官七品以上毦白笔,八品以下及武官皆不毦笔。
dà táng yīn zhī, shèng yú jiā jīn fù chán, píng jīn zé. shì zhōng zhōng shū lìng zé jiā diāo chán. shì zuǒ zhě zuǒ ěr, shì yòu zhě yòu ěr. zhū wǔ guān fǔ wèi lǐng jūn jiǔ pǐn yǐ shàng děng yì zhǔn cǐ.
大唐因之,乘舆加金附蝉,平巾帻。侍中、中书令则加貂蝉。侍左者左珥,侍右者右珥。诸武官府卫领军九品以上等亦准此。
fāng shān guān hàn jìn
方山冠(汉 晋)
hàn zhì, shì jìn xián, yǐ wǔ cǎi hú wèi zhī. cí zōng miào, bā yì sì shí wǔ xíng lè rén fú zhī, guān yī gè rú qí fāng zhī sè ér wǔ yān.
汉制,似进贤,以五采縠为之。祠宗庙,八佾、四时、五行乐人服之,冠衣各如其方之色而舞焉。
jìn yīn zhī.
晋因之。
qiǎo shì guān hàn jìn
巧士冠(汉 晋)
hàn zhì, gāo qī cùn, yào hòu xiāng tōng, zhí shù, shì gāo shān guān. bù cháng fú, wéi jiāo tiān, huáng mén cóng guān zhě sì rén guān zhī, zài lǔ bù zhōng, cì shèng yú chē qián, yǐ bèi huàn zhě sì xīng yún.
汉制,高七寸,要后相通,直竖,似高山冠。不常服,唯郊天,黄门从官者四人冠之,在卤簿中,次乘舆车前,以备宦者四星云。
jìn yīn zhī. zì hòu wú wén.
晋因之。自后无闻。
què fēi guān hàn liáng suí dà táng
卻非冠(汉 梁 隋 大唐)
hàn zhì, shì zhǎng guān, jiē suō chuí wǔ cùn, yǒu yīng ruí, gōng diàn mén lì pú yè děng guān zhī.
汉制,似长冠,皆缩垂五寸,有缨緌,宫殿门吏仆射等冠之。
liáng běi jiāo tú, zhí shì zhě suō yīng ruí.
梁北郊图,执事者缩缨緌。
suí yī zhī, mén zhě jìn fáng cì fēi fú yě.
隋依之,门者禁防伺非服也。
dà táng yīn zhī, tíng cháng mén pū fú zhī.
大唐因之,亭长门仆服之。
fán kuài guān hàn jìn sòng qí chén
樊哙冠(汉 晋 宋 齐 陈)
hàn jiāng fán kuài zào cì suǒ guān, yǐ rù xiàng yǔ jūn. qí zhì shì píng miǎn, guǎng jiǔ cùn, gāo qī cùn, qián hòu chū gè sì cùn, sī mǎ diàn mén wèi shì fú zhī. huò yuē:" fán kuài cháng chí tiě dùn, wén xiàng yǔ yǒu yì shā hàn wáng, kuài liè shang yǐ guǒ dùn, guān zhī rù jūn mén, lì hàn wáng bàng, shì xiàng yǔ."
汉将樊哙造次所冠,以入项羽军。其制似平冕,广九寸,高七寸,前后出各四寸,司马殿门卫士服之。(或曰:"樊哙常持铁楯,闻项羽有意杀汉王,哙裂裳以裹盾,冠之入军门,立汉王傍,视项羽。")
jìn sòng qí chén, bù yì qí zhì, yú bìng wú wén.
晋宋齐陈,不易其制,馀并无闻。
shù shì guān hàn jìn
术氏冠(汉 晋)
hàn zhì, qián yuán, chā chí sì zhòng. zhào wǔ líng wáng hǎo fú zhī. jīn bù shī yòng. huò yuē" chǔ zhuāng wáng jiě guān" shì yě.
汉制,前圆,差池四重。赵武灵王好服之。今不施用。或曰"楚庄王解冠"是也。
jìn yīn zhī. sòng yǐ hòu wú wén.
晋因之。宋以后无闻。
què dí guān jìn chén
卻敌冠(晋 陈)
jìn zhì zhī, qián gāo sì cùn, tōng cháng sì cùn, hòu gāo sān cùn, shì jìn xián guān. fán dāng diàn mén wèi shì fú zhī.
晋制之,前高四寸,通长四寸,后高三寸,似进贤冠。凡当殿门卫士服之。
chén yī zhī, yú bìng fèi.
陈依之,馀并废。
jìn dé guān dà táng
进德冠(大唐)
dà táng zhì, jiǔ qí, jiā jīn shì. huáng tài zǐ shì cóng huáng dì jì sì jí yè jiàn jiā yuán fú nà fēi zé fú zhī.
大唐制,九琪,加金饰。皇太子侍从皇帝祭祀及谒见、加元服、纳妃则服之。
yì shàn guān dà táng
翼善冠(大唐)
dà táng zhēn guān zhōng, zhì, yuè yī rì shí wǔ rì shì cháo, cháng fú zhī. yòu yǔ píng jīn zé tōng yòng. tài zōng chū fú yì shàn guān, cì guì chén jìn dé guān, yīn wèi shì chén yuē:" fú tóu qǐ yú zhōu wǔ dì, gài qǔ biàn yú jūn róng ěr. jīn sì hǎi wú yú, cǐ guān pō cǎi gǔ fǎ, jiān lèi fú tóu, nǎi yí cháng fú." kāi yuán shí qī nián, fèi bù xíng yòng. qián yuán yuán nián shí yuè, zhī sī tiān tāi shì hán yǐng zòu:" wǔ guān zhèng, fèng chì chuàng zhì, qí guān zhí pèi wǔ fāng, shàng jī wǔ wěi. chén qǐng guān shàng jiā yī xīng zhū, yī cóng běn fāng zhèng sè. měi zhì zhèng dōng shuò wàng cháo huì jí zhū dà lǐ, jí fú yǐ cháo jiàn, réng wàng yǒng wèi héng shì." fèng chì zhǐ yí yī.
大唐贞观中,制,月一日、十五日视朝,常服之。又与平巾帻通用。(太宗初服翼善冠,赐贵臣进德冠,因谓侍臣曰:"幞头起於周武帝,盖取便於军容耳。今四海无虞,此冠颇采古法,兼类幞头,乃宜常服。"开元十七年,废不行用。乾元元年十月,知司天台事韩颖奏:"五官正,奉敕创置,其官职配五方,上稽五纬。臣请冠上加一星珠,衣从本方正色。每至正冬朔望朝会及诸大礼,即服以朝见,仍望永为恒式。"奉敕旨宜依。)
huáng shōu xǔ jué biàn guǎng miǎn yú xià yīn zhōu hàn jìn suí dà táng
皇(收 冔 爵弁 广冕虞 夏 殷 周 汉 晋 隋 大唐)
yǒu yú shì huáng ér jì, qí zhì wú wén, gài jué biàn zhī lèi.
有虞氏皇而祭,其制无文,盖爵弁之类。
xià hòu shì yīn zhī, yuē shōu, shōu zhī yán suǒ yǐ shōu liǎn fā. chún hēi, qián xiǎo hòu dà.
夏后氏因之,曰收,(收之言所以收敛发。)纯黑,前小后大。
yīn yīn zhī, yuē xǔ, xǔ míng chū yú hū. hū, fù yě. suǒ yǐ zì shì fù. hēi ér wēi bái, qián dà hòu xiǎo.
殷因之,曰冔,(冔名出於幠。幠,覆也。所以自饰覆。)黑而微白,前大后小。
zhōu yīn zhì jué biàn, jué biàn, miǎn zhī cì. chì ér wēi hēi, rú jué tóu rán, qián xiǎo hòu dà. sān dài yǐ lái, jiē guǎng bā cùn, zhǎng chǐ èr cùn, rú miǎn wú liú, jiē sān shí shēng bù wèi zhī. shì guān lǐ sān jiā, chéng rén fú zhī.
周因制爵弁,(爵弁,冕之次。)赤而微黑,如爵头然,前小后大。三代以来,皆广八寸,长尺二寸,如冕无旒,皆三十升布为之。士冠礼三加,成人服之。
hàn yī zhōu zhì. huò yún" zhōng gǔ yǐ xià, qí zhì yòng sī". cí tiān dì wǔ jiāo míng táng, yún qiào wǔ lè rén fú zhī.
汉依周制。或云"中古以下,其制用丝"。祠天地五郊明堂,云翘舞乐人服之。
jìn yī hàn zhì, gēng míng guǎng miǎn, yǒu shōu chí jī, fú yòng rú jiù.
晋依汉制,更名广冕,有收持笄,服用如旧。
suí yī, yǐ jiǎo wèi zān dǎo, shì zhù jūn jì fú zhī.
隋依,以角为簪导,士助君祭服之。
dà táng yīn zhī, yǐ dài bù, yòng xuán yīng zān dǎo. jiǔ pǐn yǐ shàng guān qīn yíng zhù jì jiā sī jì sì fú zhī.
大唐因之,以代布,用玄缨、簪导。九品以上冠、亲迎、助祭、家私祭祀服之。
pí biàn zhōu jìn hòu zhōu suí dà táng
皮弁(周 晋 后周 隋 大唐)
zhōu lǐ biàn shī yún:" wáng zhī pí biàn huì wǔ cǎi yù wáng qí, xiàng dǐ yù jī." huì, fèng zhōng yě. wáng qí, jié yě. pí biàn zhī fèng zhōng, měi guàn jié wǔ cǎi yù shí èr yǐ wéi shì, wèi zhī wáng qí. dǐ, xià dǐ yě, yǐ xiàng gǔ wèi zhī. sī fú yún:" shì cháo zé pí biàn fú." shì guān lǐ yuē:" sān wáng gòng pí biàn." àn pí biàn, wéi biàn, hóu bó wáng qí shì qī yù, zǐ nán wáng qí shì wǔ yù, sān cǎi. gū wáng qí shì sì, sān mìng zhī qīng wáng qí shì sān, zài mìng zhī dài fū wáng qí shì èr yù, èr cǎi. pí biàn yǐ lù pí wèi zhī. wáng qí yīn qí.
周礼弁师云:"王之皮弁会五采玉〈王綦〉,象邸玉笄。"(会,缝中也。〈王綦〉,结也。皮弁之缝中,每贯结五采玉十二以为饰,谓之〈王綦〉。邸,下柢也,以象骨为之。)司服云:"视朝则皮弁服。"士冠礼曰:"三王共皮弁。"(按皮弁,韦弁,侯伯〈王綦〉饰七玉,子男〈王綦〉饰五玉,三采。孤〈王綦〉饰四,三命之卿〈王綦〉饰三,再命之大夫〈王綦〉饰二玉,二采。皮弁以鹿皮为之。〈王綦〉音其。)
jìn yī jiù zhì, yǐ lù qiǎn máo huáng bái sè zhě wèi zhī, qí fú yòng děng jí bìng zhǔn zhōu guān.
晋依旧制,以鹿浅毛黄白色者为之,其服用等级并准周官。
hòu zhōu tián liè zé fú zhī, yǐ lù zǐ pí wèi zhī.
后周田猎则服之,以鹿子皮为之。
suí yīn zhī. dà yè zhōng suǒ zào, tōng yòng wū qī shā, qián hòu èr bàng rú lián yè, sì xián kōng chù yòu ān quán huā, dǐng shàng dàng fèng ān jīn liáng. liáng shàng jiā wáng qí, tiān zǐ shí èr zhēn zhū wèi zhī. huáng tài zǐ jí yī pǐn jiǔ wáng qí, èr pǐn bā wáng qí, xià liù pǐn gè shā qí yī wáng qí, yǐ yù wèi zhī, jiē xī zān dǎo. liù pǐn yǐ xià wú wáng qí, jiē xiàng zān dǎo. wéi tiān zǐ yòng hán léng. hòu zhì lù pí biàn, yǐ cì jìn chén.
隋因之。大业中所造,通用乌漆纱,前后二傍如莲叶,四閒空处又安拳花,顶上当缝安金梁。梁上加〈王綦〉,天子十二真珠为之。皇太子及一品九〈王綦〉,二品八〈王綦〉,下六品各杀其一〈王綦〉,以玉为之,皆犀簪导。六品以下无〈王綦〉,皆象簪导。唯天子用含棱。后制鹿皮弁,以赐近臣。
dà táng yīn zhī, yǐ lù pí wèi zhī, yù zān dǎo, shí èr wáng qí, shuò rì shòu cháo zé fú zhī.
大唐因之,以鹿皮为之,玉簪导,十二〈王綦〉,朔日受朝则服之。
wéi biàn zhōu jìn sòng hòu zhōu
韦弁(周 晋 宋 后周)
zhōu guān sī fú yún:" fán bīng shì wéi biàn fú." yǐ mèi wéi wèi biàn. qí rén míng qiàn wèi mèi gé, yǐ rǎn wéi wèi jiàng sè, yuē" mèi wéi".
周官司服云:"凡兵事韦弁服。"(以韎韦为弁。齐人名蒨为韎韐,以染韦为绛色,曰"韎韦"。)
jìn yǐ wéi wèi zhī, dǐng shàng shǎo jiān.
晋以韦为之,顶上少尖。
sòng yīn zhī, huò wèi chē jià qīn róng zhōng wài jiè yán zhī fú.
宋因之,或为车驾亲戎、中外戒严之服。
hòu zhōu xún bīng jí róng zé fú zhī. zì cǐ yǐ lái, wú fù qí zhì.
后周巡兵即戎则服之。自此以来,无复其制。
zé
帻
tóng zǐ zé kōng dǐng zé nà yán zé chì zé xiāng zé sù zé hēi zé gàn zé lǜ zé qīng zé qín hàn jìn dōng jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(童子帻 空顶帻 纳言帻 赤帻 缃帻 素帻 黑帻 绀帻 绿帻 青帻 秦 汉晋 东晋 宋 齐 梁 陈 隋 大唐)
gǔ zhě yǒu guān wú zé, qí dài yě jiā shǒu yǒu kuǐ, suǒ yǐ ān wù, gù shī yuē" yǒu kuǐ zhě biàn", cǐ zhī wèi yě. zé zhě, zé yě. tóu shǒu yán zé.
古者有冠无帻,其戴也加首有頍,所以安物,故诗曰"有頍者弁",此之谓也。(帻者,赜也。头首严赜。)
qín xióng zhū hóu, nǎi jiā qí wǔ jiàng shǒu wèi jiàng pà, yǐ biǎo guì jiàn, qí hòu shāo shāo zuò yán tí. pà yīn máng bǎi qiè.
秦雄诸侯,乃加其武将首为绛袙,以表贵贱,其后稍稍作颜题。(袙音盲百切。)
hàn yīn, xù qí yán, què luò zhī, shī jīn lián tí, què fù zhī. zhì xiào wén nǎi gāo qí yán tí, xù zhī wèi ěr, chóng qí jīn wèi wū, shàng xià qún chén guì jiàn jiē fú zhī. wén zhě zhǎng ěr, wǔ zhě duǎn ěr, chēng qí guān yě. shàng shū zé shōu, fāng sān cùn, míng yuē nà yán, shì yǐ zhōng zhèng, míng jìn zhí yě. yíng qì wǔ jiāo, gè rú qí sè, cóng zhāng fú yě. wǔ lì cháng chì zé, chéng qí wēi yě. wèi guān tóng zǐ zé wú wū zhě, shì wèi chéng rén yě. rù xué xiǎo tóng zé jù juǎn wū zhě, shì shàng yòu xiǎo, wèi yuǎn mào yě. sàng zé què luò, fǎn běn lǐ yě. cài yōng dú duàn yuē:" zé, gǔ zhě zhī bēi jiàn zhí shì bù guān zhě suǒ fú yě. hàn yuán dì é yǒu zhuàng fā, bù yù shǐ rén jiàn, shǐ jìn zé fú zhī, qún chén jiē suí yān. rán shàng wú jīn, wáng mǎng dǐng tū, zé shàng shī wū." zhuàng fā wèi dāng é qián, qīn xià ér shēng, jīn sú hū wèi" zhǔ tóu" zhě shì. zhì, gàn zé yǐ zhāi, qīng zé yǐ gēng, xiāng zé yǐ liè. lǜ zé, hàn dǒng yǎn zhào jiàn fú zhī.
汉因,续其颜,卻摞之,施巾连题,卻覆之。至孝文乃高其颜题,续之为耳,崇其巾为屋,上下群臣贵贱皆服之。文者长耳,武者短耳,称其冠也。尚书帻收,方三寸,名曰纳言,示以忠正,明近职也。迎气五郊,各如其色,从章服也。武吏常赤帻,成其威也。未冠童子帻无屋者,示未成人也。入学小童帻句卷屋者,示尚幼小,未远冒也。丧帻卻摞,反本礼也。(蔡邕独断曰:"帻,古者之卑贱执事不冠者所服也。汉元帝额有壮发,不欲使人见,始进帻服之,群臣皆随焉。然尚无巾,王莽顶秃,帻上施屋。"壮发谓当额前,侵下而生,今俗呼为"主头"者是。)制,绀帻以斋,青帻以耕,缃帻以猎。绿帻,汉董偃召见服之。
jìn yīn zhī.
晋因之。
dōng jìn āi dì cóng bó shì cáo hóng zhī děng yì, lì qiū yù dú yuè lìng, gǎi yòng sù zé.
东晋哀帝从博士曹弘之等议,立秋御读月令,改用素帻。
sòng yīn zhī, yǐ hēi zé, qí lì gǔ chuī wǔ guān fú zhī qí jiù rì shí, wén wǔ guān jiē miǎn guān zhe chì zé.
宋因之,以黑帻,骑吏、鼓吹、武官服之;其救日蚀,文武官皆免冠著赤帻。
qí yīn zhī, yǐ hēi zé bài líng suǒ fú.
齐因之,以黑帻拜陵所服。
liáng yīn zhī, yǐ hēi jiè zé wèi cháo fú, yuán zhèng cháo hè bì, hái chǔ gèng chū suǒ fú. wèi jiā yuán fú, zé kōng dǐng jiè zé.
梁因之,以黑介帻为朝服,元正朝贺毕,还储更出所服。未加元服,则空顶介帻。
chén yīn zhī, zhū jūn sī mǎ fú píng jīn zé, zhǎng lì jiè zé, yù jié láng huáng yuè láng cháo fú, chì jiè zé, zān bǐ.
陈因之,诸军司马服平巾帻,长吏介帻,御节郎、黄钺郎朝服,赤介帻,簪笔。
suí yī zhī, tiān zǐ tián liè yù róng, wén guān chū yóu, wǔ guān yī pǐn yǐ xià, bìng liú wài lì děng, shàng xià tōng fú hēi jiè zé píng jīn hēi zé. yòu zhì lǜ zé, páo rén fú zhī. qí píng jīn hēi zé zhī zhì, yù zhī jīn huā shì, xī zān dǎo, zǐ luó zhě. qí yù wǔ lù rén, zhú qí chē sè.
隋依之,天子畋猎、御戎,文官出游,武官一品以下,并流外吏等,上下通服黑介帻、平巾黑帻。又制绿帻,庖人服之。其平巾黑帻之制,玉枝金花饰,犀簪导,紫罗褶。其御五辂人,逐其车色。
dà táng yīn zhì, shèng yú kōng dǐng hēi jiè zé, shuāng yù dǎo, jiā bǎo shì, jì hái jí dōng zhì shuò rì shòu cháo huì lín xuān bài wáng gōng zé fú zhī. hēi jiè zé, bài líng zé fú zhī. píng jīn zé, jīn bǎo shì. dǎo zān guān zhī jiē yǐ yù, chéng mǎ zé fú zhī. huáng tài zǐ píng jīn zé, chéng mǎ zé fú zhī. kōng dǐng jiè zé, shuāng yù dǎo, jiā bǎo shì, yè miào hái gōng yuán rì dōng zhì shuò rì rù cháo shì diàn zé fú zhī. guān zé, wǔ pǐn yǐ shàng péi jì fú zhī.
大唐因制,乘舆空顶黑介帻,双玉导,加宝饰,祭还及冬至朔日受朝会、临轩拜王公则服之。黑介帻,拜陵则服之。平巾帻,(金宝饰。)导簪冠支皆以玉,乘马则服之。皇太子平巾帻,乘马则服之。空顶介帻,双玉导,加宝饰,谒庙还宫、元日冬至朔日入朝、释奠则服之。冠帻,五品以上陪祭服之。
jīn xiàn
〈巾臽〉
bái jīn xiàn wū shā jīn xiàn wèi jìn qí liáng chén suí dà táng
(白〈巾臽〉 乌纱〈巾臽〉魏 晋 齐 梁 陈 隋 大唐)
wèi wǔ yǐ tiān xià xiōng huāng, zī cái fá kuì, nǐ gǔ pí biàn, cái jiān bó yǐ wéi jīn xiàn, kǔ qià qiè. hé hū jiǎn yì suí shí zhī yì, yǐ sè bié qí guì jiàn, běn shī jūn shì, fēi wéi guó róng. huò yún:" běn wèi yǒu qí, xún wén ruò jīn zhī xíng, chù shù zhī chéng qí, yīn zhī wéi shàn, suì bù gǎi." yīn tōng yǐ qìng diào. jīn xiàn yǔ qià tóng.
魏武以天下凶荒,资财乏匮,拟古皮弁,裁缣帛以为〈巾臽〉,(苦洽切。)合乎简易随时之义,以色别其贵贱,本施军饰,非为国容。(或云:"本未有岐,荀文若巾之行,触树枝成岐,因之为善,遂不改。"因通以庆吊。〈巾臽〉与帢同。)
jìn yīn zhī, xián hé zhōng, zhì tīng shàng shū bā zuò chéng láng mén xià sān xǐng shì guān chéng chē bái jīn xiàn.
晋因之,咸和中,制听尚书八座丞郎、门下三省侍官乘车白〈巾臽〉。
qí yī, yǐ sù wèi zhī, jǔ āi lín sāng fú zhī.
齐依,以素为之,举哀临丧服之。
liáng yīn zhī, yǐ dài gǔ yí cuī wèi diào fú, wèi qún chén jǔ āi lín sàng zé fú zhī.
梁因之,以代古疑縗为吊服,为群臣举哀临丧则服之。
chén yīn zhī, ér chū hūn guān sòng jiàn yì fú zhī.
陈因之,而初婚冠送饯亦服之。
suí yī liáng bù yì.
隋依梁不易。
dà táng yīn zhī.
大唐因之。
mào
帽
pí mào zào mào cuì mào hēi mào gāo wū bái shā mào gāo dǐng mào cén mào tū qí mào zhōu wèi jìn sòng qí liáng chén hòu wèi suí dà táng
(皮帽 皂帽 翠帽 黑帽 高屋白纱帽 高顶帽 岑帽 突骑帽 周 魏 晋 宋齐 梁 陈 后魏 隋 大唐)
shàng gǔ xué jū yě chǔ, yī máo mào pí, yǐ cǐ ér yán, bù shī yì guān míng yǐ. xuán zhōng jì yún" xún shǐ zuò mào".
上古穴居野处,衣毛帽皮,以此而言,不施衣冠明矣。(玄中记云"旬始作帽"。)
zhōu chéng wáng wèn zhōu gōng yuē:" shùn zhī guān hé rú yān?" yuē:" gǔ zhī rén shàng yǒu mào ér jù lǐng." huò yún:" mào míng yóu guān yě, yì qǔ yú jiā fù qí shǒu, běn lí yě. gǔ zhě guān xià yǒu lí, yǐ zēng wèi zhī. hòu shì shī zé yú guān, yīn cái lí wèi mào. zì shèng yú yàn jū, xià zhì shù rén wú jué zhě, jiē dé fú zhī."
周成王问周公曰:"舜之冠何如焉?"曰:"古之人上有帽而句领。"(或云:"帽名犹冠也,义取於加覆其首,本纚也。古者冠下有纚,以缯为之。后世施帻於冠,因裁纚为帽。自乘舆宴居,下至庶人无爵者,皆得服之。")
wèi guǎn níng zài jiā, cháng zhe zào mào. wú shū yún:" lù xùn pò cáo xiū yú shí tíng, hái, dāng fǎn xī líng, cháo tíng yàn cì zhōng rì, shàng tuō cuì mào yǐ cì xùn. shí tóng qún chén cháo yè ér fú zhī."
魏管宁在家,尝著皂帽。(吴书云:"陆逊破曹休於石亭,还,当反西陵,朝廷燕赐终日,上脱翠帽以赐逊。时同群臣朝谒而服之。")
jìn yīn zhī.
晋因之。
sòng zhì, hēi mào, zhuì zǐ biāo, biāo yǐ zēng wèi zhī, zhǎng sì cùn, guǎng yī cùn, hòu zhì gāo wū, bái shā mào.
宋制,黑帽,缀紫标,标以缯为之,长四寸,广一寸,后制高屋,白纱帽。
qí yīn zhī.
齐因之。
liáng yīn zhì, pō tóng, zhì yú gāo xià chì zhī juǎn xiǎo yì ěr. jiē yǐ bái shā wèi zhī.
梁因制,颇同,至於高下翅之卷小异耳。皆以白纱为之。
chén yīn zhī, tiān zǐ jí shì rén tōng guān zhī. bái shā zhě, míng gāo dǐng mào. huáng tài zǐ zài gōng zé wū shā, zài yǒng fú shěng zé bái shā. yòu yǒu zēng zào zá shā wèi zhī, gāo wū xià qún, gài wú dìng zhǔn. yòu zhì cén mào, táo jiǎo wǔ yīn shuài zhǎng fú zhī.
陈因之,天子及士人通冠之。白纱者,名高顶帽。皇太子在宫则乌纱,在永福省则白纱。又有缯皂杂纱为之,高屋下裙,盖无定准。又制岑帽,鞉角五音帅长服之。
hòu wèi xián zhe tū qí mào, rú jīn hú mào, chuí qún fù dài, gài suǒ fā zhī yí xiàng yě. yòu wén dì xiàng shàng liú jí, bù yù rén jiàn, měi cháng zhe yān. shí wéi yǎ fú, xiǎo cháo gōng yàn, xián xǔ dài zhī.
后魏咸著突骑帽,如今胡帽,垂裙覆带,盖索发之遗象也。又文帝项上瘤疾,不欲人见,每常著焉。时为雅服,小朝公宴,咸许戴之。
suí wén dì kāi huáng chū, cháng zhe wū shā mào, zì cháo guì yǐ xià, zhì yú rǒng lì, tōng zhe rù cháo. hòu fù zhì bái shā gāo wū mào, jiē bīn kè zé fú zhī. dà yè zhōng, lìng wǔ pǐn yǐ shàng tōng fú zhū zǐ, shì yǐ wū shā mào jiàn fèi, guì jiàn tōng fú zhé shàng jīn. àn hòu hàn guō lín zōng xíng yù yǔ, zhān jīn jiǎo zhé. hòu zhōu wǔ dì jiàn dé zhōng, yīn zhì zhé shàng jīn.
隋文帝开皇初,尝著乌纱帽,自朝贵已下,至於冗吏,通著入朝。后复制白纱高屋帽,接宾客则服之。大业中,令五品以上通服朱紫,是以乌纱帽渐废,贵贱通服折上巾。(按后汉郭林宗行遇雨,霑巾角折。后周武帝建德中,因制折上巾。)
dà táng yīn zhī, zhì bái shā mào, yòu zhì wū shā mào, shì cháo tīng sòng yàn jiàn bīn kè zé fú zhī.
大唐因之,制白纱帽,又制乌纱帽,视朝、听讼、宴见宾客则服之。
gé jīn jiǎo jīn dōng jìn qí chén běi qí
葛巾(角巾东晋 齐 陈 北齐)
dōng jìn zhì, yǐ gé wèi zhī, xíng rú qià, ér héng zhe zhī, zūn bēi gòng fú. tài yuán zhōng, guó zǐ shēng jiàn jì jiǔ bó shì, guān jiǎo jīn.
东晋制,以葛为之,形如帢,而横著之,尊卑共服。太元中,国子生见祭酒博士,冠角巾。
qí yī zhī. qí jiǎo jīn, sòng bù cún, zhì qí lì xué, wáng jiǎn yì gèng cún yān.
齐依之。(其角巾,宋不存,至齐立学,王俭议更存焉。)
chén yī zhī.
陈依之。
běi qí yī zhī. zì hòu wú wén.
北齐依之。自后无闻。
fú jīn jiān jīn huáng jīn hòu hàn hòu zhōu dà táng hòu hàn mò, wáng gōng míng shì yǐ fú jīn wèi yǎ, shì yǐ yuán shào cuī jūn zhī tú suī wèi jiàng shuài, jiē zhe jiān jīn. shí yǒu yāo zéi, yǐ huáng wèi jīn, shí wèi zhī huáng jīn zéi. àn jīn, liù guó shí, zhào wèi zhī jiān, tōng wèi zhī chéng lù. yuán shào zhàn bài, fú jīn dù hé. àn cǐ zé shù rén jí jūn lǚ jiē fú zhī. yòng quán fú zào ér xiàng hòu fú fā, wèi zhī tóu jīn, sú rén wèi zhī fú tóu.
幅巾(缣巾 黄巾后汉 后周 大唐) 后汉末,王公名士以幅巾为雅,是以袁绍、崔钧之徒虽为将帅,皆著缣巾。时有妖贼,以黄为巾,时谓之黄巾贼。(按巾,六国时,赵魏之间,通谓之承露。袁绍战败,幅巾渡河。按此则庶人及军旅皆服之。用全幅皂而向后幞发,谓之头巾,俗人谓之幞头。)
hòu zhōu wǔ dì yīn cái fú jīn wèi sì jiǎo.
后周武帝因裁幅巾为四脚。
dà táng yīn zhī.
大唐因之。
jīn zi dà táng
巾子(大唐)
dà táng wǔ dé chū, shǐ yòng zhī chū, shàng píng tóu xiǎo yàng zhě. tiān shòu èr nián, wǔ tài hòu nèi yàn, cì qún chén gāo tou jīn zi, hū wèi" wǔ jiā zhū wáng yàng". jǐng lóng sì nián sān yuè, zhōng zōng nèi yàn, cì zǎi chén yǐ xià nèi yàng jīn zi. qí yàng gāo ér bó, huáng dì zài fān shí suǒ fú, rén hào wèi" yīng wáng bó yàng".
大唐武德初,始用之初,尚平头小样者。天授二年,武太后内宴,赐群臣高头巾子,呼为"武家诸王样"。景龙四年三月,中宗内宴,赐宰臣已下内样巾子。(其样高而踣,皇帝在藩时所服,人号为"英王踣样"。)