strong xíng fǎ èr strong
刑法二
xíng zhì zhōng
刑制中
jìn dōng jìn sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí
(晉 東晉 宋 齊 梁 陳 後魏 北齊 後周 隋)
jìn wǔ dì tài shǐ sān nián, jiǎ chōng děng xiū lǜ lìng chéng, dì qīn zì lín jiǎng, shǐ péi kǎi zhí dú. sì nián zhēng yuè, dà shè tiān xià, nǎi bān xīn lǜ. qí hòu, míng fǎ yuàn zhāng fěi yòu zhù lǜ, biǎo shàng zhī, qí yào yuē:
晉武帝泰始三年,賈充等修律令成,帝親自臨講,使裴楷執讀。四年正月,大赦天下,乃頒新律。其後,明法掾張斐又注律,表上之,其要曰:
lǜ shǐ yú xíng míng zhě, suǒ yǐ dìng zuì zhì yě zhōng yú zhū hóu zhě, suǒ yǐ bì qí zhèng yě.
律始於刑名者,所以定罪制也;終於諸侯者,所以畢其政也。
xíng míng suǒ yǐ jīng lüè zuì fǎ zhī qīng zhòng, zhèng jiā jiǎn zhī děng chà, míng fā zhòng piān zhī duō yì, bǔ qí zhāng tiáo zhī bù zú, jiào jǔ shàng xià gāng lǐng. qí fàn dào zéi zhà wěi qǐng qiú zhě, zé qiú zuì yú cǐ, zuò yì shuǐ huǒ chù yǎng shǒu bèi zhī xì shì, jiē qiú zhī zuò běn míng. gào xùn wèi zhī xīn shé, bǔ xì wèi zhī shǒu zú, duàn yù wèi zhī dìng zuì, míng lì qí qí fǎ zhì. zì shǐ jí zhōng, wǎng ér bù qióng, biàn dòng wú cháng, zhōu liú sì jí, shàng xià wú fāng, bù lí yú fǎ lǜ zhī zhōng.
刑名所以經略罪法之輕重,正加減之等差,明發眾篇之多義,補其章條之不足,較舉上下綱領。其犯盜賊、詐偽、請賕者,則求罪於此,作役、水火、畜養、守備之細事,皆求之作本名。告訊為之心舌,捕係為之手足,斷獄為之定罪,名例齊其法制。自始及終,往而不窮,變動無常,周流四極,上下無方,不離於法律之中。
qí zhī ér fàn zhī wèi zhī gù, yì bù yǐ wèi rán wèi zhī shī, wéi zhōng qī shàng wèi zhī mán, bèi xìn cáng qiǎo wèi zhī zhà, kuī lǐ fèi jié wèi zhī bù jìng, liǎng sòng xiāng qù wèi zhī dòu, liǎng hé xiāng hài wèi zhī xì, wú biàn zhǎn jī wèi zhī zéi, bù yì wù fàn wèi zhī guò, nì jié jué lǐ wèi zhī bù dào, líng shàng tiě guì wèi zhī è nì, jiāng hài wèi fā wèi zhī qiāng, chàng shǒu xiān yán wèi zhī zào yì, èr rén duì yì wèi zhī móu, zhì zhòng jiàn jì wèi zhī lǜ, bù hé wèi zhī qiáng, gōng è wèi zhī lüè, sān rén wèi zhī qún, qǔ fēi qí wù wèi zhī dào, huò cái zhī lì wèi zhī zāng: fán èr shí zhě, lǜ yì zhī jiào míng yě.
其知而犯之謂之「故」,意不以為然謂之「失」,違忠欺上謂之「謾」,背信藏巧謂之「詐」,虧禮廢節謂之「不敬」,兩訟相趣謂之「斗」,兩和相害謂之「戲」,無變斬擊謂之「賊」,不意誤犯謂之「過」,逆節絕理謂之」不道」,陵上僣貴謂之「惡逆」,將害未發謂之「戕」,倡首先言謂之「造意」,二人對議謂之「謀」,制眾建計謂之「率」,不和謂之「強」,攻惡謂之「略」,三人謂之「群」,取非其物謂之「盜」,貨財之利謂之「贓」:凡二十者,律義之較名也。
fū lǜ zhě, dāng shèn qí biàn, shěn qí lǐ. ruò bù chéng yòng zhào shū, wú gù shī zhī xíng, dāng cóng shú. móu fǎn zhī tóng wǔ, shí bù zhī qíng, dāng cóng xíng. cǐ gù shī zhī biàn yě. bēi yǔ zūn dòu, jiē wèi zéi, dòu zhī jiā bīng rèn shuǐ huǒ zhōng, bù dé wèi xì, xì zhī zhòng yě. xiàng rén shì lú dào jìng shè, bù dé wèi guò, shī zhī jìn yě. dū chéng rén zhòng zhōng zǒu mǎ shā rén, dāng wèi zéi, zéi zhī shì yě. guò shī shì zéi, xì shì dòu, dòu ér shā shāng bàng rén yòu shì wù, dào shāng fù shǒu shì qiáng dào, ā rén qǔ cái shì shòu qiú, qiú cí suǒ lián shì gào hé, zhū wù tīng zhì shì gù zòng, chí zhì shì kǒng hē: rú cǐ zhī bǐ, wèi wú cháng zhī gé yě.
夫律者,當慎其變,審其理。若不承用詔書,無故失之刑,當從贖。謀反之同伍,實不知情,當從刑。此故失之變也。卑與尊斗,皆為賊,斗之加兵刃水火中,不得為戲,戲之重也。向人室廬道逕射,不得為過,失之禁也。都城人眾中走馬殺人,當為賊,賊之似也。過失似賊,戲似斗,斗而殺傷傍人又似誤,盜傷縛守似強盜,呵人取財似受賕,囚辭所連似告劾,諸勿聽治似故縱,持質似恐喝:如此之比,為無常之格也。
wǔ xíng bù jiǎn, zhèng yú wǔ fá, wǔ fá bù fú, zhèng yú wǔ guò, yì shàn gōng è, yǐ jīn shú zhī. gù lǜ zhì, shēng fá bù guò shí sì děng, sǐ xíng bù guò sān, tú jiā bù guò liù, qiú jiā bù guò wǔ, lèi zuò bù guò shí yī suì, lèi chī bù guò qiān èr bǎi, xíng děng bù guò yī suì, jīn děng bù guò sì liǎng. yuè shú bù jì rì, rì zuò bù jū yuè, suì shù bù yí rùn. bù yǐ jiā zhì sǐ, bìng sǐ bù fù jiā. bù kě lèi zhě, gù yǒu bìng shù bù kě bìng shù, nǎi lèi qí jiā. yǐ jiā lùn zhě, dàn dé qí jiā yǔ jiā tóng zhě, lián dé qí běn. bù zài cì zhě, bù yǐ tōng lùn. yǐ rén dé zuì yǔ rén tóng, yǐ fǎ dé zuì yǔ fǎ tóng. qīn shēng hài sǐ, bù kě qí qí fáng qīn shū gōng sī, bù kě cháng qí jiào. lǐ lè chóng yú shàng, gù jiàng qí xíng xíng fǎ xián yú xià, gù quán qí fǎ. shì gù zūn bēi xù, rén yì míng, jiǔ zú qīn, wáng dào píng yě.
五刑不簡,正於五罰,五罰不服,正於五過,意善功惡,以金贖之。故律制,生罰不過十四等,死刑不過三,徒加不過六,囚加不過五,累作不過十一歲,累笞不過千二百,刑等不過一歲,金等不過四兩。月贖不計日,日作不拘月,歲數不疑閏。不以加至死,並死不復加。不可累者,故有並數;不可並數,乃累其加。以加論者,但得其加;與加同者,連得其本。不在次者,不以通論。以人得罪與人同,以法得罪與法同。侵生害死,不可齊其防;親疏公私,不可常其教。禮樂崇於上,故降其刑;刑法閒於下,故全其法。是故尊卑敘,仁義明,九族親,王道平也。
lǜ yǒu shì zhuàng xiāng sì ér zuì míng xiāng shè zhě, ruò jiā wēi shì xià shǒu qǔ cái wèi qiáng dào, bù zì zhī wáng wèi fù shǒu, jiāng zhōng yǒu è yán wèi kǒng hē, bù yǐ zuì míng ā wèi ā rén, yǐ zuì míng ā wèi shòu qiú, jié zhào qí cái wèi chí zhì: cǐ liù zhě, yǐ wēi shì dé cái ér míng shū zhě yě. jí bù qiú zì yǔ wèi shòu qiú, suǒ jiān qiú ér hòu qǔ wèi dào zāng, shū rù ā shòu wèi liú nán, liǎn rén cái wù jī cáng yú guān wèi shàn fù, jiā ōu jī zhī wèi lù rǔ: zhū rú cǐ lèi, jiē wèi yǐ wēi shì dé cái ér zuì xiāng sì zhě yě.
律有事狀相似而罪名相涉者,若加威勢下手取財為強盜,不自知亡為縛守,將中有惡言為恐喝,不以罪名呵為呵人,以罪名呵為受賕,劫召其財為持質:此六者,以威勢得財而名殊者也。即不求自與為受求,所監求而後取為盜贓,輸入呵受為留難,斂人財物積藏於官為擅賦,加毆擊之為戮辱:諸如此類,皆為以威勢得財而罪相似者也。
fū xíng zhě, sī lǐ zhī guān lǐ zhě, qiú qíng zhī jī qíng zhě, xīn shén zhī shǐ. xīn gǎn zé qíng dòng yú zhōng, ér xíng yú yán, chàng yú sì zhī, fā yú shì yè. shì gù jiān rén xīn kuì ér miàn chì, nèi bù ér sè duó. lùn zuì zhě wù běn qí xīn, shěn qí qíng, jīng qí shì, jìn qǔ zhū shēn, yuǎn qǔ zhū wù, rán hòu nǎi kě yǐ zhèng xíng. yǎng shǒu shì qǐ, fǔ shǒu shì duó, pěng shǒu shì xiè, nǐ shǒu shì sù, gǒng bì shì zì shǒu, rǎng bì shì gé dòu, jīn zhuāng shì wēi, yí yuè shì fú, xǐ nù yōu jù, mào zài shēng sè jiān zhēn měng ruò, hòu zài shì xī. chū kǒu yǒu yán dāng wèi gào, xià shǒu yǒu jìn dāng wèi zéi, xǐ zǐ shā nù zi dāng wèi xì, nù zi shā xǐ zǐ dāng wèi zéi: zhū rú cǐ lèi, zì fēi zhì jīng bù néng jí qí lǐ yě.
夫刑者,司理之官;理者,求情之機;情者,心神之使。心感則情動於中,而形於言,暢於四支,發於事業。是故奸人心愧而面赤,內怖而色奪。論罪者務本其心,審其情,精其事,近取諸身,遠取諸物,然後乃可以正刑。仰手似乞,俯手似奪,捧手似謝,擬手似訴,拱臂似自首,攘臂似格鬥,矜莊似威,怡悅似福,喜怒憂懼,貌在聲色;奸貞猛弱,候在視息。出口有言當為告,下手有禁當為賊,喜子殺怒子當為戲,怒子殺喜子當為賊:諸如此類,自非至精不能極其理也。
lǜ zhī míng lì, fēi zhèng wén ér fēn míng yě. ruò bā shí, fēi shā shāng rén, tā jiē wù lùn, jí wū gào móu fǎn zhě fǎn zuò. shí suì, bù dé gào yán rén jí nú bì hàn zhǔ, zhǔ dé yè shā zhī. zéi fán rén lú shě jī jù, dào zāng wǔ pǐ yǐ shàng, qì shì jí fán gōng fǔ jī jù dào, yì dāng yǔ tóng. ōu rén, jiào lìng zhě yǔ tóng zuì jí lìng rén ōu qí fù mǔ, bù kě yǔ xíng zhě tóng dé zhòng yě. ruò dé yí wù qiáng qǔ qiáng qǐ zhī lèi, wú hái zāng fǎ suí lì bì zhī wén. fǎ lǜ zhōng zhū bù jìng, wéi yí shī shì, jí fàn zuì wèi gōng wèi sī, zāng rù shēn bù rù shēn, jiē suí shì qīng zhòng qǔ fǎ, yǐ lì qiú qí míng yě.
律之名例,非正文而分明也。若八十,非殺傷人,他皆勿論,即誣告謀反者反坐。十歲,不得告言人;即奴婢捍主,主得謁殺之。賊燔人廬舍積聚,盜贓五疋以上,棄市;即燔宮府積聚盜,亦當與同。毆人,教令者與同罪;即令人毆其父母,不可與行者同得重也。若得遺物強取強乞之類,無還贓法隨例畀之文。法律中諸不敬,違儀失式,及犯罪為公為私,贓入身不入身,皆隨事輕重取法,以例求其名也。
fū lǐ zhě, jīng xuán zhī miào, bù kě yǐ yī fāng xíng yě lǜ zhě, yōu lǐ zhī ào, bù kě yǐ yī tǐ shǒu yě. huò jì guò yǐ pèi zuì, huò huà lüè yǐ xún cháng, huò suí shì yǐ jǐn qíng, huò qǔ shě yǐ cóng shí, huò tuī zhòng yǐ lì fáng, huò yǐn qīng yǐ jiù xià. gōng sī fèi bì zhī yí, chú xuē zhòng qīng zhī biàn, jiē suǒ yǐ lín shí guān xìn zhě. yòng fǎ zhí quán zhě yōu yú wèi zhì zhī zhōng, cǎi qí gēn yá zhī wēi, zhì zhī jī gé zhī shàng, chēng qīng zhòng yú háo zhū, kǎo bèi lèi yú cān wǔ, rán hòu nǎi kě yǐ lǐ zhí xíng zhèng.
夫理者,精玄之妙,不可以一方行也;律者,幽理之奧,不可以一體守也。或計過以配罪,或化略以循常,或隨事以盡情,或取捨以從時,或推重以立防,或引輕以就下。公私廢避之宜,除削重輕之變,皆所以臨時觀釁者。用法執詮者幽於未制之中,采其根芽之微,致之機格之上,稱輕重於毫銖,考輩類於參伍,然後乃可以理直刑正。
fū fèng shèng diǎn zhě ruò cāo dāo zhí shéng, dāo wàng jiā zé shāng wù, shéng wàng dàn zé qīn zhí. xiāo shǒu zhě è zhī zhǎng, zhǎn xíng zhě zuì zhī dà, qì shì zhě sǐ zhī xià, kūn zuò zhě xíng zhī wēi, shú fá zhě wù zhī jiè: wáng zhě lì cǐ wǔ xíng, suǒ yǐ bǎo jūn zǐ ér bī xiǎo rén yě, gù wèi chì shèn zhī jīng, jiē nǐ zhōu yì yǒu biàn tōng zhī tǐ yān.
夫奉聖典者若操刀執繩,刀妄加則傷物,繩妄彈則侵直。梟首者惡之長,斬刑者罪之大,棄市者死之下,髡作者刑之威,贖罰者誤之誡:王者立此五刑,所以寶君子而逼小人也,故為敕慎之經,皆擬周易有變通之體焉。
fū xíng ér shàng zhě wèi zhī dào, xíng ér xià zhě wèi zhī qì, tuī ér xíng zhī wèi zhī tōng, jǔ ér cuò zhī wèi zhī gé. xíng shā zhě shì dōng zhèn yào zhī xiàng, kūn zuì zhě shì qiū diāo luò zhī biàn, shú shī zhě shì chūn yáng huǐ lìn zhī cī yě. wǔ xíng chéng zhāng, zhé xiāng yī zhǔn, fǎ lǜ zhī yì yě.
夫形而上者謂之道,形而下者謂之器,推而行之謂之通,舉而措之謂之格。刑殺者是冬震曜之象,髡罪者似秋彫落之變,贖失者是春陽悔吝之疵也。五刑成章,輒相依准,法律之義也。
dōng jìn yuán dì wèi chéng xiàng, zài jiāng dōng chéng zhì. shí bǎi dù cǎo chuàng, yì duàn bù xún fǎ, rén lì yì yì, gāo xià wú zhuàng. zhǔ bù xióng yuǎn zòu yuē: zì jūn xìng yǐ lái, lín shì gǎi zhì, cháo zuò xī gǎi, zhì yú zhǔ zhě bù gǎn rèn fǎ, měi zhé guān zī, wěi zhī dà guān, fēi wèi zhèng zhī tǐ. ruò běn cáo chù shì bù hé fǎ lìng, jiān sī dāng yǐ fǎ dàn wéi, bù dé dòng yòng kāi sāi, yǐ huài chéng shì. àn fǎ gài cū shù, fēi miào dào yě, jiǎo gē wù qíng, yǐ chéng fǎ ěr. ruò měi suí wù qíng, zhé gǎi fǎ zhì, cǐ wèi yǐ qíng huài fǎ. fǎ zhī bù yī, shì wèi duō mén, kāi rén shì zhī lù, guǎng sī qǐng zhī duān, fēi xiān wáng lì fǎ zhī běn yì yě. fán wèi bó yì zhě, ruò wéi lǜ lìng jié dù, dāng hé jīng chuán jí qián bǐ gù shì, bù dé rèn qíng yǐ pò chéng fǎ. yú wèi yí lìng lù shì gèng lì tiáo zhì, zhū lì yì zhě jiē dāng yǐn lǜ lìng jīng chuán, bù dé zhí yǐ qíng yán, wú suǒ yī zhǔn, yǐ kuī jiù diǎn yě. shì shí dì yǐ quán yí cóng shì, shàng wèi néng cóng. ér hé dōng wèi zhǎn wèi jìn wáng dà lǐ, kǎo tī gù shì yǒu bù hé qíng zhě, yòu shàng shū yuē: jīn shī xíng zhào shū, yǒu kǎo zi zhèng fù sǐ xíng, huò biān fù mǔ wèn zi suǒ zài. jìn zhǔ zhě suǒ chēng gēng yín zhào shū, jǔ jiā táo wáng jiā zhǎng zhǎn. ruò jiā zhǎng shì táo wáng zhī zhǔ, zhǎn zhī suī zhòng yóu kě shè zi sūn fàn shì, jiāng kǎo fù zǔ táo wáng, táo wáng shì zi sūn, ér fù zǔ yīng qí kù. shāng shùn pò jiào, rú cǐ zhě zhòng. xiāng yǐn zhī dào lí, zé jūn chén zhī yì fèi jūn chén zhī yì fèi, zé fàn shàng zhī jiān shēng yǐ. jīn zhào shū yí chú zhě duō, yǒu biàn yú dāng jīn, zhe wèi zhèng tiáo, zé fǎ chà jiǎn yì. yuán dì lìng yuē: xiān zì yuán kāng yǐ lái, shì gù jiàn zhēn, xíng jìn zī màn. dà lǐ suǒ shàng, yí cháo táng huì yì, juān chú zhào shū bù kě yòng zhě, cǐ gū suǒ xū xīn zhě yě.
東晉元帝為丞相,在江東承制。時百度草創,議斷不循法,人立異議,高下無狀。主簿熊遠奏曰:「自軍興以來,臨事改制,朝作夕改,至於主者不敢任法,每輒關諮,委之大官,非為政之體。若本曹處事不合法令,監司當以法彈違,不得動用開塞,以壞成事。按法蓋粗術,非妙道也,矯割物情,以成法耳。若每隨物情,輒改法制,此為以情壞法。法之不一,是謂多門,開人事之路,廣私請之端,非先王立法之本意也。凡為駮議者,若違律令節度,當合經傳及前比故事,不得任情以破成法。愚謂宜令錄事更立條制,諸立議者皆當引律令經傳,不得直以情言,無所依准,以虧舊典也。」是時帝以權宜從事,尚未能從。而河東衛展為晉王大理,考擿故事有不合情者,又上書曰:「今施行詔書,有考子正父死刑,或鞭父母問子所在。近主者所稱庚寅詔書,舉家逃亡家長斬。若家長是逃亡之主,斬之雖重猶可;設子孫犯事,將考父祖逃亡,逃亡是子孫,而父祖嬰其酷。傷順破教,如此者眾。相隱之道離,則君臣之義廢;君臣之義廢,則犯上之奸生矣。今詔書宜除者多,有便於當今,著為正條,則法差簡易。」元帝令曰:「先自元康以來,事故荐臻,刑禁滋蔓。大理所上,宜朝堂會議,蠲除詔書不可用者,此孤所虛心者也。」
sòng wén dì shí, cài kuò wèi shì zhōng, jiàn yì yǐ wèi: jū yù bù yí lìng zǐ sūn xià cí, míng yán fù zǔ zhī zuì. kuī jiào shāng qíng, mò cǐ wèi dà. zì jīn dàn lìng jiā rén yǔ qiú xiāng jiàn, wú qǐ jū zhī sù, biàn zú yǐ míng fú zuì, bù xū zé jiā rén xià cí. cháo yì xián yǐ wèi yǔn, cóng zhī.
宋文帝時,蔡廓為侍中,建議以為:「鞫獄不宜令子孫下辭,明言父祖之罪。虧教傷情,莫此為大。自今但令家人與囚相見,無乞鞫之訴,便足以明伏罪,不須責家人下辭。」朝議咸以為允,從之。
shí wáng hóng shàng shū yuē: zhǔ shǒu tōu wǔ pǐ, cháng tōu sì shí pǐ, bìng sǐ, tài zhòng. qǐng jiā zhǔ shǒu zhì shí pǐ, cháng tōu zhì wǔ shí pǐ. jù kuān shù piān. liú xiù zhī wèi shàng shū yòu pú shè, qǐng gǎi dìng zhì lìng, yí bù rén shā zhǎng lì kē, yì zhě wèi zhí shè yí jiā xǐ sòng, xiù zhī wèi: lǜ wén suī bù míng bù rén shā guān zhǎng zhī zhǐ, ruò zhí shè dàn zhǐ xǐ sòng, biàn yǔ yōu yōu shā rén céng wú yī yì. rén jìng guān zhǎng, bǐ zhī fù mǔ, xíng hài zhī shēn suī yù shè, wèi yí fù shàng fāng, qióng qí tiān mìng, jiā kǒu lìng bǔ bīng. cóng zhī.
時王弘上疏曰:「主守偷五疋,常偷四十疋,並死,太重。請加主守至十疋,常偷至五十疋。」(具寬恕篇。)劉秀之為尚書右僕射,請改定製令,疑部人殺長吏科,議者謂值赦宜加徙送,秀之謂:「律文雖不明部人殺官長之旨,若值赦但止徙送,便與悠悠殺人曾無一異。人敬官長,比之父母,行害之身雖遇赦,謂宜付尚方,窮其天命,家口令補兵。」從之。
xiè zhuāng wèi dōu guān shàng shū, zòu gǎi dìng zhōu yù yuē: jiù guān zhǎng jìng qiú bì, jùn qiǎn dū yóu àn yàn, réng jiù shī xíng. dū yóu jiàn lì, fēi néng yì yú guān zhǎng, suī yǒu àn yàn zhī míng, ér wú yán jiū zhī shí. yú wèi cǐ zhì yí gé. zì jīn rù zhòng zhī qiú, xiàn kǎo zhèng bì, yǐ shì yán jùn, bìng sòng qiú shēn, wěi èr qiān dàn qīn lín fù biàn, bì shōu shēng tūn xìn, rán hòu jiù lù. ruò èr qiān dàn bù néng jué, nǎi dù tíng wèi. shén zhōu tǒng wài, yí zhī cì shǐ, cì shǐ yǒu yí, yì guī tái yù. bì lìng sǐ zhě bù yuàn, shēng zhě wú hèn.
謝莊為都官尚書,奏改定州獄曰:「舊官長竟囚畢,郡遣督郵案驗,仍就施刑。督郵賤吏,非能異於官長,雖有案驗之名,而無研究之實。愚謂此制宜革。自今入重之囚,縣考正畢,以事言郡,並送囚身,委二千石親臨覆辯,必收聲吞釁,然後就戮。若二千石不能決,乃度廷尉。神州統外,移之刺史,刺史有疑,亦歸台獄。必令死者不怨,生者無恨。」
qí wǔ dì lìng shān dìng láng wáng zhí zhī jí zhù zhāng dù jiù lǜ, hé wèi yī shū, fán qiān wǔ bǎi sān shí tiáo. shì wèi shī xíng, qí wén dài miè.
齊武帝令刪定郎王植之集注張、杜舊律,合為一書,凡千五百三十條。事未施行,其文殆滅。
liáng wǔ dì zhì, yī zhōu hàn jiù shì, yǒu zuì zhě shú. qí kē, fán zài guān shēn fàn, fá jīn. biān zhàng zhàng dū zhī zuì, xī rù shú tíng fá. qí tái shěng lìng shǐ shì zú yù shú zhě, tīng zhī.
梁武帝制,依周、漢舊事,有罪者贖。其科,凡在官身犯,罰金。鞭杖杖督之罪,悉入贖停罰。其台省令史士卒欲贖者,聽之。
shí qí shí jiù láng cài fǎ dù, néng yán qí wáng zhí zhī lǜ, yú shì shǐ sǔn yì jiù běn, yǐ wèi liáng lǜ. tiān jiān chū, yòu lìng wáng liàng děng dìng wèi èr shí piān: yī yuē xíng míng, èr yuē fǎ lì, sān yuē dào jié, sì yuē zéi pàn, wǔ yuē zhà wěi, liù yuē shòu qiú, qī yuē gào hé, bā yuē tǎo bǔ, jiǔ yuē xì xùn, shí yuē duàn yù, shí yī yuē zá, shí èr yuē hù, shí sān yuē shàn xìng, shí sì yuē huǐ wáng, shí wǔ yuē wèi gōng, shí liù yuē shuǐ huǒ, shí qī yuē cāng kù, shí bā yuē jiù, shí jiǔ yuē guān shì, èr shí yuē wéi zhì. qí zhì xíng wèi shí wǔ děng zhī chà: qì shì yǐ shàng wèi sǐ zuì, dà zuì xiāo qí shǒu, qí cì qì shì. xíng èr suì yǐ shàng wèi nài zuì, yán gè suí jì néng ér rèn shǐ zhī yě. yǒu kūn qián wǔ suì xíng, chī èr bǎi, shōu shú juàn nán zǐ liù shí pǐ yòu yǒu sì suì xíng, nán zǐ sì shí bā pǐ yòu yǒu sān suì xíng, nán zǐ sān shí liù pǐ yòu yǒu èr suì xíng, nán zǐ èr shí sì pǐ. fá jīn yī liǎng yǐ shàng wèi shú zuì. shú sǐ zhě, jīn èr jīn, nán zǐ shí liù pǐ shú kūn qián wǔ suì xíng chī èr bǎi zhě, jīn yī jīn shí èr liǎng, nán zǐ shí sì pǐ shú sì suì xíng zhě, jīn yī jīn bā liǎng, nán zǐ shí èr pǐ shú sān suì xíng zhě, jīn yī jīn sì liǎng, nán zǐ shí pǐ shú èr suì xíng zhě, jīn yī jīn, nán zǐ bā pǐ fá jīn shí èr liǎng zhě, nán zǐ liù pǐ fá jīn bā liǎng zhě, nán zǐ sì pǐ fá jīn sì liǎng zhě, nán zǐ èr pǐ fá jīn èr liǎng zhě, nán zǐ yī pǐ fá jīn yī liǎng zhě, nán zǐ èr zhàng. nǚ zǐ gè bàn zhī. wǔ xíng bù jiǎn, zhèng yú wǔ fá wǔ fá bù fú, zhèng yú wǔ guò, yǐ shú lùn, gù wèi cǐ shí sì děng zhī zhì. yòu zhì jiǔ děng zhī chà: yǒu yī suì xíng, bàn suì xíng, bǎi rì xíng, biān zhàng yī bǎi, biān zhàng wǔ shí, biān zhàng sì shí, biān zhàng sān shí, biān zhàng èr shí, biān zhàng shí. yòu yǒu bā děng zhī chà: yī yuē miǎn guān, jiā zhàng dū yī bǎi èr yuē miǎn guān sān yuē duó láo bǎi rì, zhàng dū yī bǎi sì yuē zhàng dū yī bǎi wǔ yuē zhàng dū wǔ shí liù yuē zhàng dū sì shí qī yuē zhàng dū èr shí bā yuē zhàng dū shí. lùn jiā zhě shàng jiù cì, dāng jiǎn zhě xià jiù cì. fán xì yù zhě, bù jí dá kuǎn, yīng jiā cè fá, bù dé yǐ rén shì wèi gé. ruò rén shì fàn fá, wéi hàn bù kuǎn, yí cè fá zhě, xiān cān yì dié qǐ, rán hòu kē xíng. duàn shí sān rì, tīng jiā rén jìn zhōu èr shēng. nǚ jí lǎo xiǎo, bǎi wǔ shí kè nǎi yǔ zhōu, mǎn qiān kè ér zhǐ. qiú yǒu xiè chǒu dòu xiè jí qián, bìng lì qīng zhòng dà xiǎo zhī chà, ér wèi dìng zhì. qí biān, yǒu zhì biān fǎ biān cháng biān, fán sān děng zhī chà. zhì biān, shēng gé lián chéng fǎ biān, shēng gé qù lián cháng biān, shú dá zhī shé fǎn bù qù lián. jiē zuò hè tóu niǔ, zhǎng chǐ yī cùn. shāo zhǎng èr chǐ qī cùn, guǎng sān fēn, bǎ zhǎng èr chǐ wǔ cùn. zhàng jiē yòng shēng jīng, zhǎng liù chǐ. yǒu dà zhàng fǎ zhàng xiǎo zhàng sān děng zhī chà. dà zhàng dà tóu wéi cùn sān fēn, xiǎo tóu bā fēn bàn. fǎ zhàng wéi cùn sān fēn, xiǎo tóu wǔ fēn xiǎo zhàng wéi cùn yī fēn, xiǎo tóu jí miǎo. zhū dū fá, dà zuì wú guò wǔ shí sān shí, xiǎo zhě èr shí. dāng chī èr bǎi yǐ shàng zhě, chī bàn, yú bàn hòu jué, zhōng fēn biān zhàng. lǎo xiǎo yú lǜ lìng dāng xíng biān zhàng fá zhě, jiē bàn zhī. qí yīng dé fǎ biān zhàng zhě, yǐ shú dá biān xiǎo zhàng. guò wǔ shí zhě, shāo xíng zhī. jiāng lì yǐ shàng jí nǚ rén yīng yǒu fá zhě, yǐ fá jīn dài zhī. qí yǐ zhí yuán yīng fá jí lǜ lìng zhǐ míng zhì fá zhě, bù yòng cǐ lìng. qí wèn shì zhū fá, jiē yòng shú dá biān xiǎo zhàng. qí zhì biān zhì zhàng, fǎ biān fǎ zhàng, zì fēi tè zhào, jiē bù de yòng. zhào biān zhàng zài jīng shī zhě, jiē yú yún lóng mén xíng. nǚ zǐ huái yùn zhě, wù dé jué fá. qí fǎn pàn dà nì yǐ shàng, jiē zhǎn. fù zǐ tóng chǎn nán, wú shǎo zhǎng, jiē qì shì. mǔ qī zǐ mèi jí yīng cóng zuò qì shì zhě, qī zǐ nǚ qiè tóng bǔ xī guān wèi nú bì. zī cái méi guān. jié shēn jiē zhǎn, qī zǐ bǔ bīng. yù shè jiàng sǐ zhě, zhǎn miàn wèi jié zì, zhǎn yīn dōu gǎn fǎn. kūn qián, bǔ yě suǒ shì zhōng shēn. qí xià yòu zhé yùn pèi cái guān yě shì shàng fāng suǒ shì, jiē yǐ qīng zhòng chà qí nián shù, qí zhòng zhě huò zhōng shēn. shì rén yǒu jìn gù zhī kē, yì yǐ qīng zhòng wèi chà. qí fàn qīng yì, zé zhōng shēn bù chǐ. nài zuì qiú bā shí yǐ shàng shí suì yǐ xià, jí yùn zhě máng zhě zhū rú dāng xiè xì zhě, jí jùn guó tài shǒu xiāng dū wèi guān zhōng hóu yǐ xià tíng hòu yǐ shàng zhī fù mǔ qī zǐ, jí suǒ zuò fēi sǐ zuì chú míng zhī zuì, èr qiān dàn yǐ shàng fēi kǎn zhēng zhě, bìng sòng xì zhī. dān yáng yǐn yuè yī yì jiàn kāng xiàn, lìng sān guān cān gòng lù yù, chá duàn wǎng zhí. qí shàng shū dāng lù rén zhī yuè zhě, yǔ shàng shū cān gòng lù zhī. fán dìng zuì èr qiān wǔ bǎi èr shí jiǔ tiáo. yòu yǒu lìng sān shí juǎn. qí hòu, chú shú zuì zhī kē. jiù yù fǎ, fū yǒu zuì, dǎi qī zǐ zi yǒu zuì, dǎi fù mǔ. shí yī nián zhào yuē: zì jīn bǔ zhé zhī jiā jí zuì yīng zhì zuò, ruò nián yǒu lǎo xiǎo zhě, kě tíng jiāng sòng. shí sì nián, yòu chú zhǎn miàn zhī xíng. dì yōu jiè cháo shì, yǒu zuì duō qū fǎ shēn zhī, bǎi xìng yǒu fàn zé àn fǎ. jù wǔ wěn piān.
時齊時舊郎蔡法度,能言齊王植之律,於是使損益舊本,以為梁律。天監初,又令王亮等定為二十篇:一曰刑名,二曰法例,三曰盜劫,四曰賊叛,五曰詐偽,六曰受賕,七曰告劾,八曰討捕,九曰系訊,十曰斷獄,十一曰雜,十二曰戶,十三曰擅興,十四曰毀亡,十五曰衛宮,十六曰水火,十七曰倉庫,十八曰廄,十九曰關市,二十曰違制。其制刑為十五等之差:棄市以上為死罪,大罪梟其首,其次棄市。刑二歲以上為耐罪,言各隨伎能而任使之也。有髡鉗五歲刑,笞二百,收贖絹男子六十疋;又有四歲刑,男子四十八疋;又有三歲刑,男子三十六疋;又有二歲刑,男子二十四疋。罰金一兩以上為贖罪。贖死者,金二斤,男子十六疋;贖髡鉗五歲刑笞二百者,金一斤十二兩,男子十四疋;贖四歲刑者,金一斤八兩,男子十二疋;贖三歲刑者,金一斤四兩,男子十疋;贖二歲刑者,金一斤,男子八疋;罰金十二兩者,男子六疋;罰金八兩者,男子四疋;罰金四兩者,男子二疋;罰金二兩者,男子一疋;罰金一兩者,男子二丈。女子各半之。五刑不簡,正於五罰;五罰不服,正於五過,以贖論,故為此十四等之制。又制九等之差:有一歲刑,半歲刑,百日刑,鞭杖一百,鞭杖五十,鞭杖四十,鞭杖三十,鞭杖二十,鞭杖十。又有八等之差:一曰免官,加杖督一百;二曰免官;三曰奪勞百日,杖督一百;四曰杖督一百;五曰杖督五十;六曰杖督四十;七曰杖督二十;八曰杖督十。論加者上就次,當減者下就次。凡系獄者,不即答款,應加測罰,不得以人士為隔。若人士犯罰,違捍不款,宜測罰者,先參議牒啟,然後科行。斷食三日,聽家人進粥二升。女及老小,百五十刻乃與粥,滿千刻而止。囚有械、杻、斗械及鉗,並立輕重大小之差,而為定製。其鞭,有制鞭、法鞭、常鞭,凡三等之差。制鞭,生革廉成;法鞭,生革去廉;常鞭,熟靼(之舌反)不去廉。皆作鶴頭紐,長尺一寸。梢長二尺七寸,廣三分,靶長二尺五寸。杖皆用生荊,長六尺。有大杖、法杖、小杖三等之差。大杖大頭圍寸三分,小頭八分半。法杖圍寸三分,小頭五分;小杖圍寸一分,小頭極杪。諸督罰,大罪無過五十、三十,小者二十。當笞二百以上者,笞半,餘半後決,中分鞭杖。老小於律令當行鞭杖罰者,皆半之。其應得法鞭、杖者,以熟靼鞭、小杖。過五十者,稍行之。將吏以上及女人應有罰者,以罰金代之。其以職員應罰及律令指名制罰者,不用此令。其問事諸罰,皆用熟靼鞭、小杖。其制鞭、制杖,法鞭、法杖,自非特詔,皆不得用。詔鞭杖在京師者,皆於雲龍門行。女子懷孕者,勿得決罰。其反、叛、大逆以上,皆斬。父子同產男,無少長,皆棄市。母妻姊妹及應從坐棄市者,妻子女妾同補奚官為奴婢。資財沒官。劫身皆斬,妻子補兵。遇赦降死者,黵面為劫字,(黵音都感反。)髡鉗,補冶鎖士終身。其下又謫運配材官冶士、尚方鎖士,皆以輕重差其年數,其重者或終身。士人有禁錮之科,亦以輕重為差。其犯清議,則終身不齒。耐罪囚八十以上十歲以下,及孕者、盲者、侏儒當械繫者,及郡國太守相、都尉、關中侯以下亭侯以上之父母妻子,及所坐非死罪除名之罪,二千石以上非檻徵者,並頌繫之。丹陽尹月一詣建康縣,令三官參共錄獄,察斷枉直。其尚書當錄人之月者,與尚書參共錄之。凡定罪二千五百二十九條。又有令三十卷。其後,除贖罪之科。舊獄法,夫有罪,逮妻子;子有罪,逮父母。十一年詔曰:」自今捕謫之家及罪應質作,若年有老小者,可停將送。」十四年,又除黵面之刑。帝優借朝士,有罪多屈法申之,百姓有犯則按法。(具舞紊篇。)
yì yuē: fū àn fǎ yòng xíng, chéng nán chà yì, rán zhuó yú rén qíng, tōng yú wù lǐ, yì guān zhī yǔ lí zhēng, rú cǎo mù zhī yǒu xiù mào, ruò lù yī shì zú, suī huò wú yuān, rú cuī mào lín, tì qiào xiù, huò dǔ qí tiǎn cuì, zé duō shāng mǐn zhī huái, shǐ rén lí xīn, jiē rú bēng jiǎo ruò lù yī pǐ shù, zòng huò xiǎo qū, rú zhǎn cóng bō, róu huāng wú, wèi jué qí diāo cán, nǎi xiān jiē tàn zhī yì. miǎn sú huáng hài, bù yóu yù hū? tǎng wèi bù rán, lì dǔ qí huàn. wǔ dì shēn zhǐ, wèi kě wèi yóu. qián zhì zhe bā yì zhī kē, jìn fǎ yǒu shōu shú zhī zhì, qǐ bǐ xià lǐ, biàn lìng tóng chái. wǎng shì zú zhēng, wèi kě duō jiù.
議曰:夫按法用刑,誠難差異,然酌於人情,通於物理,衣冠之與黎蒸,如草木之有秀茂,若戮一士族,雖或無冤,如摧茂林,薙翹秀,或睹其殄瘁,則多傷憫之懷,使人離心,皆如崩角;若戮一匹庶,縱或小屈,如斬叢撥,蹂荒蕪,未覺其彫殘,乃鮮嗟嘆之議。免俗惶駭,不猶愈乎?儻謂不然,立睹其患。武帝深旨,未可為尤。前志著八議之科,近法有收贖之制,豈比下俚,便令同儕。往事足徵,未可多咎。
chén wǔ dì lìng shàng shū shān dìng láng fàn quán cān dìng lǜ lìng, yòu lìng xú líng děng zhī qí shì, zhì lǜ sān shí juǎn, kē sān shí juǎn. qí zhì wéi zhòng qīng yì jìn gù zhī kē. ruò jìn shēn zhī zú, fàn kuī míng jiào, bù xiào jí nèi luàn zhě, zhōng shēn bù chǐ xiān yǔ shì rén wèi hūn zhě, xǔ qī jiā duó zhī. qí huò zéi shuài shì rén è nì, suī jīng shè miǎn sǐ fù yě, tīng jiāng qī rù yì, bù wèi nián shù. yòu cún shú zuì zhī lǜ, fù fù mǔ yuán zuò zhī xíng. zì yú yī yòng liáng fǎ. qí yǒu zāng yàn zhāo rán ér bù kuǎn fú, zé shàng cè lì. lì cè zhě, yǐ tǔ wèi duǒ, gāo yī chǐ, shàng yuán, liè róng qiú liǎng zú lì. biān èr shí, chī sān shí qì, zhe liǎng xiè jí chǒu, shàng duǒ. yī shàng cè qī kè, rì zài shàng. sān qī rì shàng cè, qī rì yī xíng biān. fán jīng biān zhàng, hé yī bǎi wǔ shí, de dù bù chéng zhě, miǎn sǐ. qí kūn biān wǔ suì xíng, jiàng sǐ yī děng, suǒ èr chóng. qí wǔ suì xíng yǐ xià, bìng suǒ yī zhòng. wǔ suì sì suì xíng, ruò yǒu guān, zhǔn dāng èr nián, yú bìng jū zuò. qí sān suì xíng, ruò yǒu guān, zhǔn dāng èr nián, yú yī nián shú. ruò gōng zuò guò wù, fá jīn. qí èr suì xíng, yǒu guān zhě, shú lùn. yī suì xíng, wú guān yì shú lùn. hán shù rén, zhǔn jué biān zhàng. qiú bìng zhe xiè, tú bìng zhe suǒ, yì bù jì jiē pǐn. sǐ zuì jiāng jué, chéng lù chē, zhe sān xiè, jiā gǒng shǒu: zhì shì, tuō shǒu xiè jí gǒng shǒu yān. gǒng, yīn gǒng, liǎng shǒu yuē gǒng. dāng xíng yú shì zhě, yè xū míng, yǔ xū qíng shuò rì, bā jié liù zhāi rì, yuè zài zhāng xīn rì, bìng bù de xíng xíng. tíng wèi sì wèi běi yù, jiàn kāng xiàn wèi nán yù, bìng zhì zhèng jiān píng. yòu zhì: cháng yǐ sān yuè, shì zhōng lì bù shàng shū sān gōng láng bù dōu lìng shǐ sān gōng lù yuān qū yù shǐ zhōng chéng shì yù shǐ lán tái lìng shǐ qīn xíng jīng shī zhū yù jí yě shǔ, lǐ chá qiú tú yuān wǎng.
陳武帝令尚書刪定郎范泉參定律令,又令徐陵等知其事,制律三十卷,科三十卷。其制唯重清議禁錮之科。若搢紳之族,犯虧名教,不孝及內亂者,終身不齒;先與士人為婚者,許妻家奪之。其獲賊帥、士人惡逆,雖經赦免死付冶,聽將妻入役,不為年數。又存贖罪之律,復父母緣坐之刑。自餘一用梁法。其有贓驗昭然而不款伏,則上測立。立測者,以土為垛,高一尺,上圓,劣容囚兩足立。鞭二十,笞三十訖,著兩械及杻,上垛。一上測七刻,日再上。三七日上測,七日一行鞭。凡經鞭杖,合一百五十,得度不承者,免死。其髡鞭五歲刑,降死一等,鎖二重。其五歲刑以下,並鎖一重。五歲四歲刑,若有官,准當二年,餘並居作。其三歲刑,若有官,准當二年,餘一年贖。若公坐過誤,罰金。其二歲刑,有官者,贖論。一歲刑,無官亦贖論。寒庶人,准決鞭杖。囚並著械,徒並著鎖,亦不計階品。死罪將決,乘露車,著三械,加拲手:至市,脫手械及拲手焉。(拲,音拱,兩手曰拲。)當刑於市者,夜須明,雨須晴;朔日,八節、六齋日,月在張心日,並不得行刑。廷尉寺為北獄,建康縣為南獄,並置正監平。又制:常以三月,侍中、吏部尚書、三公郎、部都令史、三公錄冤屈;御史中丞、侍御史、蘭台令史親行京師諸獄及冶署,理察囚徒冤枉。
hòu wèi qǐ zì běi fāng, shǔ jìn shì zhī luàn, bù luò jiàn shèng, qí zhǔ nǎi jùn xíng fǎ, měi yǐ jūn lìng cóng shì. rén chéng kuān zhèng, duō yǐ wéi lìng dé zuì, sǐ zhě yǐ wàn jì. yú shì guó luò sāo rán. qí hòu, dāng sǐ zhě, tīng qí jiā xiàn jīn mǎ yǐ shú. fàn dà nì zhě, qīn zú nán nǚ wú shǎo zhǎng jiē zhǎn. nán nǚ bù yǐ lǐ jiāo, jiē sǐ. rén xiāng shā zhě, tīng yǔ sǐ jiā niú mǎ sì shí jiǔ tóu jí sòng zàng qì wù yǐ píng zhī. wú xì xùn lián dǎi zhī zuò. dào guān wù yī bèi wǔ, sī wù yī bèi shí. jí dào wǔ jì píng dìng zhōng yuán, huàn jiù zhì tài jùn, mìng sān gōng láng wáng dé chú qí kù fǎ, yuē dìng kē lìng.
後魏起自北方,屬晉室之亂,部落漸盛,其主乃峻刑法,每以軍令從事。人乘寬政,多以違令得罪,死者以萬計。於是國落騷然。其後,當死者,聽其家獻金馬以贖。犯大逆者,親族男女無少長皆斬。男女不以禮交,皆死。人相殺者,聽與死家牛馬四十九頭及送葬器物以平之。無系訊連逮之坐。盜官物一備五,私物一備十。及道武既平定中原,患舊制太峻,命三公郎王德除其酷法,約定科令。
zhì tài wǔ dì shén zhōng, zhào cuī hào dìng lǜ lìng. chú wǔ suì sì suì xíng, zēng yī nián xíng. dà nì bù dào yāo zhǎn, zhū qí tóng jí, nián shí sì yǐ xià fǔ xíng, nǚ zǐ méi xiàn guān. hài qí qīn zhě, huán zhī. wèi gǔ dú zhě, nán nǚ jiē zhǎn, fén qí jiā. wū gǔ zhě, fù gǔ yáng, bào quǎn, shěn zhū quán. dāng xíng zhě shú, pín zé jiā biān èr bǎi. jī nèi rén fù zhě shāo tàn yú shān, pín zhě yì yú qīng hùn, nǚ zǐ rù chōng gǎo, qí gù jí bù dǎi yú rén, shǒu yuàn yòu. wáng guān jiē jiǔ pǐn, dé yǐ guān jué chú xíng. fù rén dāng xíng ér yùn, chǎn hòu bǎi rì nǎi jué. nián shí sì yǐ xià, jiàng xíng zhī bàn, bā shí jí jiǔ shí fēi shā rén bù zuò. kǎo xùn bù yú sì shí jiǔ. lùn xíng zhě, bù zhǔ jù zhuàng, gōng chē jū cí, ér sān dū jué zhī. dāng sǐ zhě, dìng àn zòu wén, dì qīn lín wèn, wú yì cí yuàn yán nǎi xíng zhī. zhū zhōu guó zhī dà pì, jiē xiān yàn bào nǎi shī xíng. qí hòu, yīn guān lì dú huò, tài yán zhōng, zhào lì rén dé jǔ gào mù shǒu zhī bù fǎ. yú shì xiōng bèi zhě qiú dé mù zǎi zhī shī, nǎi tān bào yú lǘ yán. zhēn jūn zhōng, yǐ yǒu sī duàn fǎ bù píng, zhào zhū yí yù, jiē fù zhōng shū, yī jīng yì lùn jué. chū, dào lǜ zāng sì shí pǐ zhì dà pì, rén duō màn zhèng, nǎi jiǎn zhì sān pǐ. shí yī nián, zhū cuī hào. jù jùn kù piān. zhèng píng chū, yòu lìng hú fāng huí yóu yǎ gǎi dìng lǜ zhì, fán sān bǎi qī shí tiáo, mén fáng zhī zhū sì, dà pì bǎi sì shí wǔ, xíng èr bǎi èr shí yī.
至太武帝神中,詔崔浩定律令。除五歲、四歲刑,增一年刑。大逆不道腰斬,誅其同籍,年十四以下腐刑,女子沒縣官。害其親者,轘之。為蠱毒者,男女皆斬,焚其家。巫蠱者,負羖羊,抱犬,沈諸泉。當刑者贖,貧則加鞭二百。畿內人富者燒炭於山,貧者役於圊溷,女子入舂槁,其痼疾不逮於人,守苑囿。王官階九品,得以官爵除刑。婦人當刑而孕,產後百日乃決。年十四以下,降刑之半,八十及九十非殺人不坐。拷訊不逾四十九。論刑者,部主具狀,公車鞫辭,而三都決之。當死者,定案奏聞,帝親臨問,無異辭怨言乃刑之。諸州國之大辟,皆先讞報乃施行。其後,因官吏黷貨,太延中,詔吏人得舉告牧守之不法。於是凶悖者求得牧宰之失,乃貪暴於閭閻。真君中,以有司斷法不平,詔諸疑獄,皆付中書,依經義論決。初,盜律贓四十疋致大辟,人多慢政,乃減至三疋。十一年,誅崔浩。(具峻酷篇。)正平初,又令胡方回、游雅改定律制,凡三百七十條,門房之誅四,大辟百四十五,刑二百二十一。
wén chéng dì tài ān zhōng, yǐ shù shì duō yīn jiǔ zhì xù sòng, zhì jìn niàng jiǔ, gū yǐn jiē zhǎn, jí xiōng bīn qīn zé kāi jìn, yǒu rì chéng. zēng zhì hòu guān, cì chá zhū wéi. fàn zāng èr zhàng, jiē zhǎn. jù jùn kù piān. yòu zēng lǜ qī shí jiǔ zhāng, mén fáng zhī zhū shí yǒu sān, dà pì sān shí wǔ, xíng liù shí èr. zhì xiàn wén dì, chú kǒu wù, kāi jiǔ jìn.
文成帝太安中,以庶士多因酒致酗訟,制禁釀酒,沽、飲皆斬,吉凶賓親則開禁,有日程。增置候官,伺察諸違。犯贓二丈,皆斬。(具峻酷篇。)又增律七十九章,門房之誅十有三,大辟三十五,刑六十二。至獻文帝,除口誤,開酒禁。
gù shì, zhǎn jiē luǒ xíng fú zhì. zhēn yě. xiào wén tài hé chū, zhì bù lìng luǒ xíng. yòu lìng gāo lǘ xiū gǎi jiù wén, suí lì zēng jiǎn, fán bā bǎi sān shí èr zhāng, mén fáng zhī zhū shí yǒu liù, dà pì zhī zuì èr bǎi sān shí wǔ, xíng sān bǎi qī shí qī, chú qún xíng piāo jié shǒu móu mén zhū, lǜ zhòng zhě zhǐ xiāo shǒu. shí fǎ guān jí zhōu xiàn duō wèi zhòng jiā, fù yǐ zhuì shí xuán yú qiú jǐng, shāng ròu zhì gǔ, lēi yǐ wū fú, lì yǐ wèi néng. dì wén ér shāng zhī, nǎi zhì: fēi dà nì yǒu míng zhèng ér bù kuǎn cí zhě, bù dé dà jiā. lǜ: wǎng fǎ shí pǐ, yì zāng èr bǎi pǐ, dà pì. jì bān lù zhì, gēng dìng yì zāng yī pǐ, wǎng fǎ wú duō shǎo, jiē sǐ. qiú yè zhī lù dài jué. dì āi jīn shù yù, zuì rén duō quán mìng xǐ biān. qí hòu, yòu zhào: fàn sǐ zuì, ruò fù mǔ zǔ fù mǔ nián lǎo, gèng wú chéng dīng zǐ sūn, yòu wú zhōu qīn zhě, yǎng àn hòu liè zòu yǐ dài bào, zhe zhī lìng.
故事,斬皆裸形伏櫍。(砧也。)孝文太和初,制不令裸形。又令高閭修改舊文,隨例增減,凡八百三十二章,門房之誅十有六,大辟之罪二百三十五,刑三百七十七,除群行剽劫首謀門誅,律重者止梟首。時法官及州縣多為重枷,復以縋石懸於囚頸,傷肉至骨,勒以誣服,吏以為能。帝聞而傷之,乃制:「非大逆有明證而不款辭者,不得大枷。」律:「枉法十疋,義贓二百疋,大辟。」既頒祿制,更定義贓一疋,枉法無多少,皆死。賕謁之路殆絕。帝哀矜庶獄,罪人多全命徙邊。其後,又詔:「犯死罪,若父母、祖父母年老,更無成丁子孫,又無周親者,仰按後列奏以待報,著之令。」
xuān wǔ dì zhèng shǐ chū, shàng shū lìng gāo zhào děng zòu yuē: zhàng zhī xiǎo dà, biān zhī zhǎng duǎn, lìng yǒu dìng shì, dàn jiā zhī qīng zhòng, xiān wú chéng zhì. qǐng zào dà jiā zhǎng zhàng sān chǐ, hóu xià zhǎng zhàng, tōng jiá mù gè fāng wǔ cùn, yǐ nǐ dà nì wài pàn. zì shì jiā zhàng zhī zhì, pō yǒu dìng zhǔn. fǎ lì lǜ: wǔ děng jué jí zài guān pǐn lìng cóng dì wǔ yǐ shàng, jiē dāng xíng èr suì. miǎn guān zhě, sān zài zhī hòu tīng shì, jiàng xiān jiē yī děng. xíng luán zòu: guān rén ruò yǒu zuì běn chú míng, yǐ zhí dāng xíng, yóu yǒu yú zī, dé jiàng jiē ér xù. zhì yú wǔ děng fēng jué, chú xíng ruò jǐn, yǒng jí zhēn xuē, biàn tóng zhī chú míng, yú lì shí shuǎng. yú wèi zhì wáng gōng yǐ xià, yǒu fēng yì, zuì chú míng, sān nián zhī hòu, yí gè jiàng běn jué yī děng, wáng jí jùn gōng jiàng wèi xiàn gōng, gōng wèi hóu, hóu wèi bó, bó wèi zi, zi wèi nán, zhì yú xiàn nán zé jiàng wèi xiāng nán. wǔ děng jué zhě, bìng yī cǐ ér jiàng, zhì yú sàn nán. qí xiāng nán sàn nán, wú kě jiàng shòu zhě, sān nián zhī hòu, tīng yī qí běn pǐn zhī zī chū shēn. cóng zhī.
宣武帝正始初,尚書令高肇等奏曰:「杖之小大,鞭之長短,令有定式,但枷之輕重,先無成制。請造大枷長丈三尺,喉下長丈,通頰木各方五寸,以擬大逆外叛。」自是枷杖之制,頗有定準。法例律:「五等爵及在官品令從第五以上,皆當刑二歲。免官者,三載之後聽仕,降先階一等。」邢巒奏:「官人若有罪本除名,以職當刑,猶有餘資,得降階而敘。至於五等封爵,除刑若盡,永即甄削,便同之除名,於例實爽。愚謂至王公以下,有封邑,罪除名,三年之後,宜各降本爵一等,王及郡公降為縣公,公為侯,侯為伯,伯為子,子為男,至於縣男則降為鄉男。五等爵者,並依此而降,至於散男。其鄉男、散男,無可降授者,三年之後,聽依其本品之資出身。」從之。
qí shén wǔ bǐng dōng wèi zhèng, qiān dōu yú yè, qún dào pō qǐ, suì lì yán zhì: zhū qiáng dào shā rén zhě, shǒu cóng jiē zhǎn, qī zǐ tóng jí pèi wèi lè hù. qí bù shā rén, jí zāng bù mǎn wǔ pǐ, kuí shǒu zhǎn, cóng zhě sǐ, qī zǐ yì wèi lè hù. xiǎo dào zāng mǎn shí pǐ yǐ shàng, kuí shǒu sǐ, qī zǐ pèi yì, cóng zhě liú.
齊神武秉東魏政,遷都於鄴,群盜頗起,遂立嚴制:諸強盜殺人者,首從皆斬,妻子、同籍配為樂戶。其不殺人,及贓不滿五疋,魁首斬,從者死,妻子亦為樂戶。小盜贓滿十疋以上,魁首死,妻子配驛,從者流。
běi qí wén xuān dì shòu chán hòu, mìng qún guān kān dìng wèi cháo lín zhǐ gé. yòu yì zào qí lǜ, jī nián bù chéng. qí jué yù yóu yī wèi jiù.
北齊文宣帝受禪後,命群官刊定魏朝麟趾格。又議造齊律,積年不成。其決獄猶依魏舊。
wǔ chéng dì hé qīng sān nián, shàng shū lìng zhào jùn wáng ruì děng, zòu shàng qí lǜ shí èr piān: yī yuē míng lì, èr yuē jìn wèi, sān yuē hūn hù, sì yuē shàn xìng, wǔ yuē wéi zhì, liù yuē zhà wěi, qī yuē dòu sòng, bā yuē zéi dào, jiǔ yuē bǔ duàn, shí yuē huǐ sǔn, shí yī yuē jiù mù, shí èr yuē zá. qí dìng zuì jiǔ bǎi sì shí jiǔ tiáo. yòu shàng xīn lìng sān shí juǎn, dà dǐ cǎi wèi jìn gù shì. qí zhì, xíng míng wǔ: yī yuē sǐ, zhòng zhě huán zhī, huán yīn huàn. qí cì xiāo shǒu, bìng chén shī sān rì, wú shì zhě liè yú xiāng tíng qí cì zhǎn xíng, shū shēn shǒu qí cì jiǎo xíng, sǐ ér bù shū. fán sì děng. èr yuē liú xíng, wèi lùn fàn kě sǐ, yuán qíng kě jiàng, biān chī gè bǎi, kūn zhī, tóu yú biān yì, yǐ wèi bīng zú, wèi yǒu dào lǐ zhī chà qí bù hé yuǎn pèi zhě, nán zǐ zhǎng tú, nǚ zǐ pèi chōng, bìng liù nián. sān yuē xíng zuì, jí nài zuì yě. yǒu wǔ suì sì suì sān suì èr suì yī suì zhī chà, fán wǔ děng. gè jiā biān bǎi. qí wǔ suì zhě, yòu jiā chī bā shí, sì suì zhě liù shí, sān suì zhě sì shí, èr suì zhě èr shí, yī suì zhě wú chī. bìng suǒ shū zuò zuǒ xiào ér bù kūn. wú bǎo zhě qián zhī. fù rén pèi chōng jí yè tíng zhī. sì yuē biān, yǒu bǎi bā shí liù shí wǔ shí sì shí zhī chà, fán wǔ děng. wǔ yuē zhàng, yǒu sān shí èr shí yī shí zhī chà, fán sān děng. dāng jiā zhě shàng jiù cì, dāng jiǎn zhě xià jiù cì. shú zuì jiù yǐ jīn, jiē dài yǐ zhōng juàn, sǐ bǎi pǐ, liú jiǔ shí èr pǐ, xíng wǔ suì qī shí bā pǐ, sì suì liù shí sì pǐ, sān suì wǔ shí pǐ, èr suì sān shí liù pǐ. gè tōng biān chī lùn. yī suì wú chī, zé tōng biān èr shí sì pǐ. biān zhàng měi shí, shú juàn yī pǐ, zhì biān bǎi zé juàn shí pǐ. wú juàn zhī xiāng, jiē zhǔn juàn shōu qián. zì shú chī shí yǐ shàng zhì sǐ, yòu wèi shí wǔ děng zhī chà. dāng jiā jiǎn cì, rú zhèng jué fǎ. hé shú zhě, wèi liú nèi guān jí jué zhì bǐ shì lǎo xiǎo yān chī bìng guò shī zhī shǔ. fàn fá juàn yī pǐ jí zhàng shí yǐ shàng, jiē míng wèi zuì rén. dào jí shā rén ér wáng zhě, jí xuán míng zhù jí, zhēn qí yī fáng pèi yì hù. zōng shì zé bù zhù dào, bù rù xī guān, bù jiā gōng xíng. zì fàn liú zuì yǐ xià hé shú zhě, jí fù rén fàn xíng yǐ xià, zhū rú dǔ jí cán fèi fēi fàn sǐ zuì, jiē sòng xì zhī. zuì xíng nián zhě suǒ, wú suǒ yǐ jiā, liú zuì yǐ shàng jiā chǒu xiè, sǐ zuì zhě héng zhī. héng, hù láng fǎn. jué liú xíng biān chī zhě, biān qí bèi. wǔ shí, yī yì zhí biān rén. biān qiào jiē yòng shú pí, xuē qù lián léng. biān chuāng zhǎng yī chǐ. chī zhě chī tún, ér bù zhōng yì rén. zhàng zhǎng sān chǐ wǔ cùn, dà tóu jìng èr fēn bàn, xiǎo tóu jìng yī fēn bàn. jué sān shí yǐ xià zhě, zhàng zhǎng sì chǐ, dà tóu jìng sān fēn, xiǎo tóu jìng èr fēn. zài guān fàn zuì, biān zhàng shí wèi yī fù, xián jú liù fù wèi yī diàn, píng jú bā fù wèi yī diàn, fán jú shí fù wèi yī diàn, jiā yú diàn zhě, fù jì wèi fù yān. yòu liè zhòng zuì shí tiáo: yī yuē fǎn nì, èr yuē dà nì, sān yuē pàn, sì yuē jiàng, wǔ yuē è nì, liù yuē bù dào, qī yuē bù jìng, bā yuē bù xiào, jiǔ yuē bù yì, shí yuē nèi luàn. qí fàn shí zhě, bù zài bā yì lùn shú zhī xiàn. shì hòu fǎ lìng míng shěn, kē tiáo jiǎn yào, yòu chì shì mén zǐ dì, cháng jiǎng xí zhī, gù qí rén duō xiǎo fǎ lǜ. qí bù kě wèi dìng fǎ zhě, bié zhì quán lìng èr juǎn, yǔ zhī bìng xíng. jù wǔ wěn piān.
武成帝河清三年,尚書令、趙郡王叡等,奏上齊律十二篇:一曰名例,二曰禁衛,三曰婚戶,四曰擅興,五曰違制,六曰詐偽,七曰斗訟,八曰賊盜,九曰捕斷,十曰毀損,十一曰廄牧,十二曰雜。其定罪九百四十九條。又上新令三十卷,大抵采魏、晉故事。其制,刑名五:一曰死,重者轘之,(轘音患。)其次梟首,並陳屍三日,無市者列於鄉亭;其次斬刑,殊身首;其次絞刑,死而不殊。凡四等。二曰流刑,謂論犯可死,原情可降,鞭笞各百,髡之,投於邊裔,以為兵卒,未有道里之差;其不合遠配者,男子長徒,女子配舂,並六年。三曰刑罪,即耐罪也。有五歲、四歲、三歲、二歲、一歲之差,凡五等。各加鞭百。其五歲者,又加笞八十,四歲者六十,三歲者四十,二歲者二十,一歲者無笞。並鎖輸作左校而不髡。無保者鉗之。婦人配舂及掖庭織。四曰鞭,有百、八十、六十、五十、四十之差,凡五等。五曰杖,有三十、二十、一十之差,凡三等。當加者上就次,當減者下就次。贖罪舊以金,皆代以中絹,死百疋,流九十二疋,刑五歲七十八疋,四歲六十四疋,三歲五十疋,二歲三十六疋。各通鞭笞論。一歲無笞,則通鞭二十四疋。鞭杖每十,贖絹一疋,至鞭百則絹十疋。無絹之鄉,皆準絹收錢。自贖笞十以上至死,又為十五等之差。當加減次,如正決法。合贖者,謂流內官及爵秩比視、老小閹痴並過失之屬。犯罰絹一疋及杖十以上,皆名為罪人。盜及殺人而亡者,即懸名注籍,甄其一房配驛戶。宗室則不注盜,不入奚官,不加宮刑。自犯流罪以下合贖者,及婦人犯刑以下,侏儒、篤疾、殘廢非犯死罪,皆頌繫之。罪刑年者鎖,無鎖以枷,流罪以上加杻械,死罪者桁之。(桁,戶郎反。)決流刑鞭笞者,鞭其背。五十,一易執鞭人。鞭鞘皆用熟皮,削去廉棱。鞭瘡長一尺。笞者笞臀,而不中易人。杖長三尺五寸,大頭逕二分半,小頭逕一分半。決三十以下者,杖長四尺,大頭逕三分,小頭逕二分。在官犯罪,鞭杖十為一負,閒局六負為一殿,平局八負為一殿,繁局十負為一殿,加於殿者,復計為負焉。又列重罪十條:一曰反逆,二曰大逆,三曰叛,四曰降,五曰惡逆,六曰不道,七曰不敬,八曰不孝,九曰不義,十曰內亂。其犯十者,不在八議論贖之限。是後法令明審,科條簡要,又敕仕門子弟,常講習之,故齊人多曉法律。其不可為定法者,別制權令二卷,與之並行。(具舞紊篇。)
hòu zhōu wén dì bǐng xī wèi zhèng lìng, yǒu sī zhēn zhuó jīn gǔ tōng biàn, xiū zhuàn xīn lǜ.
後周文帝秉西魏政令,有司斟酌今古通變,修撰新律。
gé mìng hòu, wǔ dì bǎo dìng sān nián, sī xiàn dài fū tuò bá dí zòu xīn lǜ, wèi zhī dà lǜ, fán èr shí wǔ piān: yī yuē xíng míng, èr yuē fǎ lì, sān yuē sì xiǎng, sì yuē cháo huì, wǔ yuē hūn yīn, liù yuē hù jìn, qī yuē shuǐ huǒ, bā yuē xìng shàn, jiǔ yuē wèi gōng, shí yuē shì chán, shí yī yuē dòu jìng, shí èr yuē jié dào, shí sān yuē zéi pàn, shí sì yuē huǐ wáng, shí wǔ yuē wéi zhì, shí liù yuē guān jīn, shí qī yuē zhū hóu, shí bā yuē jiù mù, shí jiǔ yuē zá fàn, èr shí yuē zhà wěi, èr shí yī yuē qǐng qiú, èr shí èr yuē gào yán, èr shí sān yuē táo wáng, èr shí sì yuē xì xùn, èr shí wǔ yuē duàn yù. dà fán dìng zuì qiān wǔ bǎi sān shí qī tiáo. qí zhì zuì: yī yuē zhàng xíng wǔ, zì shí zhì wǔ shí. èr yuē biān xíng wǔ, zì liù shí zhì yú bǎi. sān yuē tú xíng wǔ, tú yī nián zhě biān liù shí, chī shí: tú èr nián zhě, biān qī shí, chī èr shí tú sān nián zhě, biān bā shí, chī sān shí tú sì nián zhě, biān jiǔ shí, chī sì shí tú wǔ nián zhě, biān bǎi, chī wǔ shí. sì yuē liú xíng wǔ, liú wèi fú, qù huáng jī èr qiān wǔ bǎi lǐ zhě, biān bǎi, chī liù shí liú yào fú, qù huáng jī sān qiān lǐ zhě, biān bǎi, chī qī shí liú huāng fú, qù huáng jī sān qiān wǔ bǎi lǐ zhě, biān bǎi, chī bā shí liú zhèn fú, qù huáng jī sì qiān lǐ zhě, biān bǎi, chī jiǔ shí liú fān fú, qù huáng jī sì qiān wǔ bǎi lǐ zhě, biān bǎi, chī bǎi. wǔ yuē sǐ xíng wǔ, yī yuē qìng, èr yuē jiǎo, sān yuē zhǎn, sì yuē xiāo, wǔ yuē liè. wǔ xíng zhī shǔ gè yǒu wǔ, hé èr shí wǔ děng. bù lì shí è zhī mù, ér zhòng è nì bù dào dà bù jìng bù xiào bù yì nèi luàn zhī zuì yě. fán è nì, sì zhī sān rì. dào zéi qún gōng xiāng yì jí rù rén jiā zhě, shā zhī wú zuì. ruò bào chóu zhě, zào yú fǎ zào, qī bào fǎn. ér zì shā zhī, bù zuò. jīng wèi dào zhě, zhù qí jí, wéi huáng zōng zé fǒu. fán sǐ zuì jiā ér gǒng, liú zuì jiā ér gù, tú zuì jiā, biān zuì zhì, zhàng zuì sàn yǐ dài duàn. huáng zú jí yǒu jué zhě, sǐ zuì yǐ xià suǒ zhī, tú yǐ xià sàn zhī. yù chéng jiāng shā zhě, shū qí xìng míng jí qí zuì yú gǒng, ér shā zhī shì. wéi huáng zú yǔ yǒu jué zhě yǐn yù. qí shú zhàng xíng wǔ, jīn yī liǎng zhì wǔ liǎng. shú biān xíng wǔ, jīn liù liǎng zhì shí liǎng. shú tú xíng, yī nián jīn shí èr liǎng, èr nián shí wǔ liǎng, sān nián yī jīn èr liǎng, sì nián yī jīn wǔ liǎng, wǔ nián yī jīn bā liǎng. shú liú xíng, yī jīn shí èr liǎng, jù yì liù nián, bù yǐ yuǎn jìn wèi chà děng. shú sǐ xíng, jīn èr jīn. biān zhě yǐ bǎi wèi xiàn. jiā chī zhě, hé èr bǎi zhǐ. yīng jiā biān chī zhě, jiē xiān chī hòu biān. fù rén dāng chī zhě, tīng yǐ shú lùn. tú shū zuò zhě, jiē rèn qí suǒ néng ér yì shǐ zhī. zhàng shí yǐ shàng, dāng jiā zhě shàng jiù cì, shù mǎn nǎi zuò. dāng jiǎn zhě, sǐ zuì liú fān fú, fān fú yǐ xià jù zhì tú wǔ nián, wǔ nián yǐ xià gè yǐ yī děng wèi chà. wèi dào zéi jí móu fǎn dà nì jiàng pàn è nì zuì dāng liú zhě, jiē zhēn yī fáng pèi wèi zá hù. qí wèi dào zéi shì fā táo wáng zhě, xuán míng zhù pèi. ruò zài fàn tú sān fàn biān zhě, yī shēn yǒng pèi xià yì. yīng shú jīn zhě, biān zhàng shí, shōu zhōng juàn yī pǐ liú tú zhě, yī xiàn suì shōu juàn shí èr pǐ sǐ zuì zhě bǎi pǐ. qí shú xíng, sǐ zuì wǔ xún, liú xíng sì xún, tú xíng sān xún, biān xíng èr xún, zhàng xíng yī xún. xiàn wài bù shū zhě, guī yú fǎ. pín zhě qǐng ér miǎn zhī. dà fán dìng fǎ qiān wǔ bǎi sān shí qī tiáo. qí dà lüè zī zhāng, tiáo liú kē mì, bǐ yú qí fǎ, fán ér bú yào. yòu chū chú fù chóu zhī fǎ, fàn zhě yǐ shā lùn. dì yòu yǐ qí zhī jiù sú, wèi gǎi hūn zhèng, zéi dào jiān guǐ, pō guāi xiàn zhāng. qí nián, yòu wèi xíng shū yào zhì yǐ dū zhī. qí dà dǐ chí zhàng qún dào yī pǐ yǐ shàng, bù chí zhàng qún dào wǔ pǐ yǐ shàng, jiān lín zhǔ zhǎng zì dào èr shí pǐ yǐ shàng, dào jí zhà qǐng guān wù sān shí pǐ yǐ shàng, zhèng zhǎng yǐn wǔ hù jí dīng wǔ yǐ shàng, jí dì qǐng yǐ shàng, jiē sǐ. zì yú yī dà lǜ. yóu shì jiāo zhà pō xī yān.
革命後,武帝保定三年,司憲大夫拓拔迪奏新律,謂之大律,凡二十五篇:一曰刑名,二曰法例,三曰祀享,四曰朝會,五曰婚姻,六曰戶禁,七曰水火,八曰興繕,九曰衛宮,十曰市廛,十一曰斗競,十二曰劫盜,十三曰賊叛,十四曰毀亡,十五曰違制,十六曰關津,十七曰諸侯,十八曰廄牧,十九曰雜犯,二十曰詐偽,二十一曰請求,二十二曰告言,二十三曰逃亡,二十四曰系訊,二十五曰斷獄。大凡定罪千五百三十七條。其制罪:一曰杖刑五,自十至五十。二曰鞭刑五,自六十至於百。三曰徒刑五,徒一年者鞭六十,笞十:徒二年者,鞭七十,笞二十;徒三年者,鞭八十,笞三十;徒四年者,鞭九十,笞四十;徒五年者,鞭百,笞五十。四曰流刑五,流衛服,去皇畿二千五百里者,鞭百,笞六十;流要服,去皇畿三千里者,鞭百,笞七十;流荒服,去皇畿三千五百里者,鞭百,笞八十;流鎮服,去皇畿四千里者,鞭百,笞九十;流藩服,去皇畿四千五百里者,鞭百,笞百。五曰死刑五,一曰磬,二曰絞,三曰斬,四曰梟,五曰裂。五刑之屬各有五,合二十五等。不立十惡之目,而重惡逆不道、大不敬、不孝、不義、內亂之罪也。凡惡逆,肆之三日。盜賊群攻鄉邑及入人家者,殺之無罪。若報讎者,造於法(造,七報反。)而自殺之,不坐。經為盜者,注其籍,唯皇宗則否。凡死罪枷而拲,流罪枷而梏,徒罪枷,鞭罪桎,杖罪散以待斷。皇族及有爵者,死罪以下鎖之,徒以下散之。獄成將殺者,書其姓名及其罪於拲,而殺之市。唯皇族與有爵者隱獄。其贖杖刑五,金一兩至五兩。贖鞭刑五,金六兩至十兩。贖徒刑,一年金十二兩,二年十五兩,三年一斤二兩,四年一斤五兩,五年一斤八兩。贖流刑,一斤十二兩,俱役六年,不以遠近為差等。贖死刑,金二斤。鞭者以百為限。加笞者,合二百止。應加鞭、笞者,皆先笞後鞭。婦人當笞者,聽以贖論。徒輸作者,皆任其所能而役使之。杖十以上,當加者上就次,數滿乃坐。當減者,死罪流藩服,藩服以下俱至徒五年,五年以下各以一等為差。為盜賊及謀反、大逆、降、叛、惡逆罪當流者,皆甄一房配為雜戶。其為盜賊事發逃亡者,懸名注配。若再犯徒、三犯鞭者,一身永配下役。應贖金者,鞭杖十,收中絹一疋;流徒者,依限歲收絹十二疋;死罪者百疋。其贖刑,死罪五旬,流刑四旬,徒刑三旬,鞭刑二旬,杖刑一旬。限外不輸者,歸於法。貧者請而免之。大凡定法千五百三十七條。其大略滋章,條流苛密,比於齊法,煩而不要。又初除復讎之法,犯者以殺論。帝又以齊之舊俗,未改昏政,賊盜奸宄,頗乖憲章。其年,又為刑書要制以督之。其大抵持杖群盜一疋以上,不持杖群盜五疋以上,監臨主掌自盜二十疋以上,盜及詐請官物三十疋以上,正長隱五戶及丁五以上,及地頃以上,皆死。自餘依大律。由是澆詐頗息焉。
xuān dì nüè rěn wú dù, lìng zhuàn xíng shū, wèi zhī xíng jīng shèng zhì. jù jùn kù piān.
宣帝虐忍無度,令撰刑書,謂之刑經聖制。(具峻酷篇。)
suí wén dì chū, lìng gāo jiǒng děng gēng dìng xīn lǜ, qí xíng míng yǒu wǔ: yī yuē sǐ xíng èr, yǒu jiǎo, yǒu zhǎn. èr yuē liú xíng sān, yǒu qiān lǐ, qiān wǔ bǎi lǐ, èr qiān lǐ yīng pèi zhě, qiān lǐ jū zuò èr nián, qiān wǔ bǎi lǐ jū zuò èr nián bàn, èr qiān lǐ jū zuò sān nián. sān yuē tú xíng wǔ, yǒu yī nián, yī nián bàn, èr nián, èr nián bàn, sān nián. sì yuē zhàng xíng wǔ, zì liù shí zhì yú bǎi. wǔ yuē chī xíng wǔ, zì shí zhì yú wǔ shí. ér juān chú qián dài biān xíng jí xiāo shǒu huàn liè zhī fǎ. qí liú tú zhī zuì, pà jiǎn cóng qīng, liú yì liù nián gǎi wèi wǔ nián, tú xíng wǔ nián gǎi wèi sān nián. wéi dà nì móu fǎn pàn zhě, fù zǐ xiōng dì jiē zhǎn, jiā kǒu méi guān. yòu zhì shí è zhī tiáo, duō cǎi qí zhī zhì, ér pō yǒu sǔn yì: yī yuē móu fǎn, èr yuē móu dà nì, sān yuē móu pàn, sì yuē è nì, wǔ yuē bù dào, liù yuē dà bù jìng, qī yuē bù xiào, bā yuē bù mù, jiǔ yuē bù yì, shí yuē nèi luàn. shí è jí gù shā rén yù chéng zhě, suī huì shè, yóu chú míng. qí zài bā yì zhī kē jí guān pǐn dì qī yǐ shàng fàn zuì, jiē lì jiǎn yī děng. qí pǐn dì jiǔ yǐ shàng fàn zhě, tīng shú. yīng shú zhě, jiē yǐ tóng dài juàn. tóng yī jīn wèi fù, fù shí wèi diàn. chī shí zhě tóng yī jīn, jiā zhì zhàng bǎi zé shí jīn. tú yī nián shú tóng èr shí jīn, měi děng zé jiā tóng shí jīn, sān nián zé liù shí jīn yǐ. liú qiān lǐ shú tóng bā shí jīn, měi děng zé jiā tóng shí jīn, èr qiān lǐ zé bǎi jīn yǐ. èr sǐ jiē shú tóng bǎi èr shí jīn. fàn sī zuì yǐ guān dāng tú zhě, wǔ pǐn yǐ shàng, yī guān dāng tú èr nián jiǔ pǐn yǐ shàng, yī guān dāng tú yī nián dāng liú zhě, sān liú tóng, jiē bǐ tú sān nián. ruò fàn gōng zuì zhě, tú gè jiā yī nián, dāng liú zhě gè jiā yī děng. qí lèi tú guò jiǔ nián zhě, liú èr qiān lǐ. zì qián dài xiāng chéng, yǒu sī xùn kǎo, jiē yǐ fǎ wài. huò yǒu yòng dà bàng shù zhàng, chē fú xié dǐ, yā huái zhàng guāng zhī shǔ. jǐn chú zhī. xùn qiú bù dé guò èr bǎi, jiā zhàng dà xiǎo, xián wèi zhī chéng pǐn, xíng zhàng zhě bù dé yì rén. yòu chì sì fāng, dūn lǐ cí sòng. yǒu wǎng qū xiàn bù lǐ zhě, lìng yǐ cì jīng jùn jí zhōu, zhì shěng réng bù lǐ, nǎi yì què shēn sù. yǒu suǒ wèi qiè, tīng wō dēng wén gǔ, yǒu sī lù zhuàng zòu zhī. dì yòu měi jì qīn lù qiú tú. cháng yǐ qiū fēn zhī qián, shěng yuè zhū zhōu shēn zòu zuì zhuàng. hòu yīn lǎn xíng bù zòu, duàn yù shù yóu zhì wàn tiáo, yǐ wèi lǜ shàng yán mì, gù rén duō xiàn zuì. yòu chì sū wēi niú hóng děng gēng dìng xīn lǜ, chú sǐ zuì bā shí yī tiáo, liú zuì bǎi wǔ shí sì tiáo, tú zhàng děng qiān yú tiáo, dìng liú wéi wǔ bǎi tiáo, fán shí èr juǎn. yī yuē míng lì, èr yuē wèi jìn, sān yuē zhí zhì, sì yuē hù hūn, wǔ yuē jiù kù, liù yuē shàn xìng, qī yuē zéi dào, bā yuē dòu sòng, jiǔ yuē zhà wěi, shí yuē zá lǜ, shí yī yuē bǔ wáng, shí èr yuē duàn yù. zì shì xíng wǎng jiǎn yào, shū ér bù shī. yú shì zhì lǜ bó shì dì zǐ yuán. duàn jué dà yù, jiē xiān dié míng fǎ, dìng qí zuì míng, rán hòu yī duàn. qí hòu, dì yǐ yòng lǜ zhě duō zhì chuǎn bó, zuì tóng lùn yì, zhào zhū zhōu sǐ zuì bù dé biàn jué, xī yí dà lǐ àn fù, shì jǐn, rán hòu shàng qǔ zòu cái. shí sān nián, gǎi tú jí liú bìng wèi pèi fáng. shí wǔ nián zhì, sǐ zuì zhě sān zòu ér hòu jué. dì wú xué, yǐ wén fǎ shéng xià. zhū zhōu yǒu zhǔ diǎn dào cāng sù zhě, chāi rén chí yì zhǎn zhī. yòu yú diàn qián jué rén, huò yǒu dào yī qián yì sǐ. jù jùn kù piān.
隋文帝初,令高熲等更定新律,其刑名有五:一曰死刑二,有絞,有斬。二曰流刑三,有千里,千五百里,二千里;應配者,千里居作二年,千五百里居作二年半,二千里居作三年。三曰徒刑五,有一年,一年半,二年,二年半,三年。四曰杖刑五,自六十至於百。五曰笞刑五,自十至於五十。而蠲除前代鞭刑及梟首轘裂之法。其流徒之罪,怕減從輕,流役六年改為五年,徒刑五年改為三年。唯大逆謀反叛者,父子兄弟皆斬,家口沒官。又置十惡之條,多采齊之制,而頗有損益:一曰謀反,二曰謀大逆,三曰謀叛,四曰惡逆,五曰不道,六曰大不敬,七曰不孝,八曰不睦,九曰不義,十曰內亂。十惡及故殺人獄成者,雖會赦,猶除名。其在八議之科及官品第七以上犯罪,皆例減一等。其品第九以上犯者,聽贖。應贖者,皆以銅代絹。銅一斤為負,負十為殿。笞十者銅一斤,加至杖百則十斤。徒一年贖銅二十斤,每等則加銅十斤,三年則六十斤矣。流千里贖銅八十斤,每等則加銅十斤,二千里則百斤矣。二死皆贖銅百二十斤。犯私罪以官當徒者,五品以上,一官當徒二年;九品以上,一官當徒一年;當流者,三流同,皆比徒三年。若犯公罪者,徒各加一年,當流者各加一等。其累徒過九年者,流二千里。自前代相承,有司訊考,皆以法外。或有用大棒束杖,車輻鞵底,壓踝杖桄之屬。盡除之。訊囚不得過二百,枷杖大小,咸為之程品,行杖者不得易人。又敕四方,敦理辭訟。有枉屈縣不理者,令以次經郡及州,至省仍不理,乃詣闕申訴。有所未愜,聽撾登聞鼓,有司錄狀奏之。帝又每季親錄囚徒。常以秋分之前,省閱諸州申奏罪狀。後因覽刑部奏,斷獄數猶至萬條,以為律尚嚴密,故人多陷罪。又敕蘇威、牛弘等更定新律,除死罪八十一條,流罪百五十四條,徒、杖等千餘條,定留唯五百條,凡十二卷。一曰名例,二曰衛禁,三曰職制,四曰戶婚,五曰廄庫,六曰擅興,七曰賊盜,八曰斗訟,九曰詐偽,十曰雜律,十一曰捕亡,十二曰斷獄。自是刑網簡要,疏而不失。於是置律博士弟子員。斷決大獄,皆先牒明法,定其罪名,然後依斷。其後,帝以用律者多致踳駁,罪同論異,詔諸州死罪不得便決,悉移大理按覆,事盡,然後上取奏裁。十三年,改徒及流並為配防。十五年制,死罪者三奏而後決。帝無學,以文法繩下。諸州有主典盜倉粟者,差人馳驛斬之。又於殿前決人,或有盜一錢亦死。(具峻酷篇。)
yáng dì jí wèi, yǐ wén dì jìn wǎng shēn kè, yòu chì xiū lǜ lìng, chú shí è zhī tiáo. shí dòu chèng jiē xiǎo jiù èr bèi, qí shú tóng yì jiā sān bèi wèi chà, zhàng bǎi zé sān shí jīn yǐ tú yī nián zhě liù shí jīn, měi děng jiā sān shí jīn wèi chà, sān nián zé bǎi bā shí jīn yǐ liú wú yì děng, shú èr bǎi sì shí jīn èr sǐ tóng shú sān bǎi liù shí jīn. jiù zhì, xìn mén zǐ dì, bù dé jū sù wèi jìn shì zhī guān. dì xià zhì yuē: zhū fàn zuì bèi lù zhī mén, zhōu yǐ xià qīn, réng lìng hé shì, tīng cān sù wèi jìn shì zhī guān. sān nián, xīn lǜ chéng, fán wǔ bǎi tiáo, wèi shí bā piān. zhào shī xíng zhī, wèi zhī dà yè lǜ. yī yuē míng lì, èr yuē wèi gōng, sān yuē wéi zhì, sì yuē qǐng qiú, wǔ yuē hù, liù yuē hūn, qī yuē shàn xìng, bā yuē gào hé, jiǔ yuē zéi, shí yuē dào, shí yī yuē dòu, shí èr yuē bǔ wáng, shí sān yuē cāng kù, shí sì yuē jiù mù, shí wǔ yuē guān shì, shí liù yuē zá, shí qī yuē zhà wěi, shí bā yuē duàn yù. qí wǔ xíng zhī nèi, jiàng cóng qīng diǎn zhě èr bǎi yú tiáo. qí jiā zhàng jué fá xùn qiú zhī zhì, gài bìng qīng yú jiù. shì shí bǎi xìng jiǔ yàn kē kè, xǐ yú xíng kuān. qí hòu, dì wài zhēng sì yí, nèi qióng shì yù, bīng gé suì dòng, fù liǎn fán zī, dào zéi fēng qǐ, gèng wèi yán zhì.
煬帝即位,以文帝禁網深刻,又敕修律令,除十惡之條。時斗秤皆小舊二倍,其贖銅亦加三倍為差,杖百則三十斤矣;徒一年者六十斤,每等加三十斤為差,三年則百八十斤矣;流無異等,贖二百四十斤;二死同贖三百六十斤。舊制,釁門子弟,不得居宿衛近侍之官。帝下制曰:「諸犯罪被戮之門,周以下親,仍令合仕,聽參宿衛近侍之官。」三年,新律成,凡五百條,為十八篇。詔施行之,謂之大業律。一曰名例,二曰衛宮,三曰違制,四曰請求,五曰戶,六曰婚,七曰擅興,八曰告劾,九曰賊,十曰盜,十一曰斗,十二曰捕亡,十三曰倉庫,十四曰廄牧,十五曰關市,十六曰雜,十七曰詐偽,十八曰斷獄。其五刑之內,降從輕典者二百餘條。其枷杖、決罰、訊囚之制,蓋並輕於舊。是時百姓久厭苛刻,喜於刑寬。其後,帝外征四夷,內窮嗜欲,兵革歲動,賦斂繁滋,盜賊蜂起,更為嚴制。