wǔ miào táng gāo zōng shàng yuán chū, fēng tài gōng wèi wǔ chéng wáng, kāi yuán jiān, shǐ zhì yà shèng shí zhé yǐ cóng sì, xún jiā qī shí èr dì zǐ. sòng tài zǔ chū jí wèi, jí zhào xiū miào, yǔ guó xué xiāng duì, wèi jǐ xìng miào, yǐ bái qǐ shā jiàng mìng qù zhī. zhì huī zōng xuān hé jiān, yòu shēng zhāng liáng pèi xiǎng diàn, shàng yǐ guǎn zhòng sūn wǔ lè yì zhū gě liàng lǐ jī xī xiàng, ráng jū fàn lǐ hán xìn lǐ jìng guō zi yí dōng xiàng, wèi shí zhé ér liǎng wǔ zé bái qǐ wú qǐ gè wèi zhī shǒu, fán qī shí èr rén. nán dù hòu yòu shēng guǎn zhòng guō zi yí yú diàn shàng, yòu zēng cáo bīn yī rén. zhì běn cháo hóng wǔ jiān, lǐ bù qǐng rú qián dài gù shì, shè wǔ xué, réng jiàn wǔ chéng miào, shàng wèi shì qí wén wǔ wèi èr yǐ, dàn yǐ tài gōng cóng sì dì wáng miào, ér fèi wǔ chéng miào. bìng wǔ xué bù shè. zhì jiàn wén sì nián zhēng yuè, shǐ jiàn jīng wèi wǔ xué, jí jiào shòu děng guān. jǐng tài sān nián fèi wǔ xué, tiān shùn èr nián fù shè. chéng huà sì nián, yòng guó zǐ jiàn chéng yán yǔ xī yán, gǔ zhě xué bì yǒu miào, qǐ jiāng wǔ xué yú yíng gǎi wéi miào, shǐ zhī lǐ xiān yǒng hòu zhī yì. shàng xǔ zhī, ér tài gōng bù dé sì yóu gù yě. jiā jìng jiān, shì zōng xiū jǔ kuàng diǎn, wú bù míng bèi zhì zhào xiū tài yī yuàn sān huáng miào, réng lí zhèng sì diǎn, zhèng wèi yǐ fú xī shén nóng huáng dì, pèi wèi yǐ gōu máng zhù róng fēng hòu lì mù sì rén, qí cóng sì, jiù dài jì tiān shī qí bó bo gāo guǐ yú qū yú fū shǎo yú shǎo shī tóng jūn tài yǐ léi gōng mǎ shī huáng shí rén, gài nǐ shí zhé, fù zēng yī yǐn shén yīng wáng biǎn què cāng gōng chún yú yì zhāng jī huà tuó wáng shū hé huáng fǔ mì bào piáo zi gě hóng cháo yuán fāng zhēn rén sūn sī miǎo yào wáng wéi cí cáng qǐ xuán zǐ wáng bīng qián yǐ zhū gōng liú wán sù zhāng yuán sù lǐ gǎo zhū yàn xiū shí bā rén, cóng sì liǎng wǔ, diàn yuē jǐng huì, mén yuē xián jì, shēng yòng tài láo, qì yòng biān dòu fǔ guǐ, yǐ zhòng chūn zhòng dōng shàng jiǎ rì, qiǎn dà chén xíng lǐ, zhe wèi lìng. gài jǐ yǔ wén xuān miào bìng zhì. ér wǔ chéng zhī miào, zhí zhì jiā jìng shí wǔ nián sì yuè, bīng bù yì yǐ wǔ xué tài zhǎi, qǐng tà qí zhì, gǎi jiàn yú dà xīng lóng sì gù zhǐ. shàng mìng huì lǐ gōng èr bù gòng yì, jiē yán yí fǎng táng zhì, lì wǔ chéng wáng miào, qí pèi shí zhě, yì yǐ wèi liáo zi huáng shí gōng lǐ guǎng zhào chōng guó, sòng jiāng zé zēng hán shì zhōng yuè fēi, běn cháo zé xú dá cháng yù chūn zhāng yù tāng hé pèi xiǎng, měi nián xià qiū zhì jì, zhì zhòng dōng, qǐng chē jià xìng xué zhī jiǎng wǔ diàn dà yuè.
【武庙】唐高宗上元初,封太公为武成王,开元间,始置亚圣十哲以从祀,寻加七十二弟子。宋太祖初即位,即诏修庙,与国学相对,未几幸庙,以白起杀降命去之。至徽宗宣和间,又升张良配享殿,上以管仲、孙武、乐毅、诸葛亮、李绩西向,穰苴、范蠡、韩信、李靖、郭子仪东向,为十哲;而两庑则白起、吴起各为之首,凡七十二人。南渡后又升管仲、郭子仪于殿上,又增曹彬一人。至本朝洪武间,礼部请如前代故事,设武学,仍建武成庙,上谓是歧文武为二矣,但以太公从祀帝王庙,而废武成庙。并武学不设。至建文四年正月,始建京卫武学,及教授等官。景泰三年废武学,天顺二年复设。成化四年,用国子监丞阎禹锡言,古者学必有庙,乞将武学余楹改为庙,使知礼先勇后之义。上许之,而太公不得祀犹故也。嘉靖间,世宗修举旷典,无不明备至诏修太医院、三皇庙,仍厘正祀典,正位以伏羲、神农、黄帝,配位以勾芒、祝融、风后、力牧四人,其从祀,僦贷季天师、歧伯、伯高、鬼臾区、俞跗、少俞、少师、桐君、太乙雷公、马师皇十人,盖拟十哲,复增伊尹、神应王扁鹊、仓公淳于意、张机、华佗、王叔和、皇甫谧、抱朴子葛洪、巢元方真人、孙思邈药王、韦慈藏启玄子、王冰、钱乙、朱 厷、刘完素、张元素、李杲、朱彦修十八人,从祀两庑,殿曰景惠,门曰咸济,牲用太牢,器用笾豆簠簋,以仲春仲冬上甲日,遣大臣行礼,著为令。盖几与文宣庙并峙。而武成之庙,直至嘉靖十五年四月,兵部议以武学太窄,请拓其制,改建于大兴隆寺故址。上命会礼工二部共议,皆言宜仿唐制,立武成王庙,其配食者,益以尉缭子、黄石公、李广、赵充国,宋将则增韩世忠、岳飞,本朝则徐达、常遇春、张玉、汤和配享,每年夏秋致祭,至仲冬,请车驾幸学之讲武殿大阅。
shàng yǔn zhī, jí mìng nǐ yì tú shuō yǐ wén, yú shì wén wǔ liǎng miào bìng yī wáng fán sān dà sì, dǐng lì yú jīng shī yǐ.
上允之,即命拟议图说以闻,于是文武两庙并医王凡三大祀,鼎立于京师矣。
jīn mào zhōu lì yào wáng miào, zhuān sì biǎn què, gài biǎn gù mào rén yě. shén miào jiàn xiàng, cí shèng qí dǎo yǒu xiào, suì dǐng xīn zhī, xiāng huǒ fán shèng wèi jī nán guān. rán què jū zhuān wèi, ér sān huáng fǎn sì yú páng, dào zhì shén yǐ.
今鄚州立药王庙,专祀扁鹊,盖扁故鄚人也。神庙建像,慈圣祈祷有效,遂鼎新之,香火繁盛为畿南冠。然鹊居专位,而三皇反祀于旁,倒置甚矣。
wǔ chén cì bèi jiā jìng mò nián, yòng gù jiāng yáng zhào wèi liáo dōng zǒng bīng guān, zhào gǎn shàng zhī yù, niè" jìn zhōng bào guó" sì zì yú bèi, qí yǔ xún fǔ hóu rǔ liàng hù bù guǎn xiǎng láng zhōng hé dōng xù, hù jié huí wèi, jiǔ zhī fù qǐ gǎn fèn bù píng, shì sǐ yǔ lǔ jiǎo, yīn zhī zhàn mò. wú zi, yǒu mǔ, pín bù miǎn jī hán. xún fǔ wáng zhī gào yǐ wén, shàng mìng yuè gěi mǐ sān shí, fù qí jiā. cǐ lèi cháo kuàng diǎn, rán yǐ lì gè biān zhuàng shì bù wéi guò yě.
【武臣刺背】嘉靖末年,用故将杨照为辽东总兵官,照感上知遇,涅“尽忠报国“四字于背,其与巡抚侯汝谅、户部管饷郎中何东序,互讦回卫,久之复起感愤不平,誓死与虏角,因之战殁。无子,有母,贫不免饥寒。巡抚王之诰以闻,上命月给米三石,复其家。此累朝旷典,然以励各边壮士不为过也。
àn cì bèi yī shì, shǐ yú sòng yuè shǎo bǎo fēi, yuán shùn dì mò nián, háng zhōu xún jiǎn hú zhòng bīn jǔ bīng, qí tú jiē wén bèi yuē" chì xīn bào guó, shì shā hóng jīn". zhì wǒ míng zhèng dé jiān, jǐn yī wèi jiàng yú diāo xuān, zì yán bèi cì" jìn zhōng bào guó" sì zì, shàng nù, mìng běn wèi zhàng ér shù zhī lǐng nán. zhì jiā jìng chū, nán lǐ bù shì láng huáng wǎn wèi bái jiǎn suǒ gōng, yì zì shū yán bèi yǒu" jìn zhōng bào guó" zì kě yàn, shàng suī bù zuì, ér tiān xià zhì jīn chī xiào. gài zhì zhào ér wǔ yǐ. gē gǔ pōu gān, gù jìn xiào měi shì, rán xiào pín bù yǐ, yì chéng gù tào. hú zhòng bīn diāo xuān bù zú yán, xī huáng yáng zhī jiàn bù jí cǐ.
按刺背一事,始于宋岳少保(飞),元顺帝末年,杭州巡检胡仲彬举兵,其徒皆文背曰“赤心报国,誓杀红巾“。至我明正德间,锦衣卫匠余刁宣,自言背刺“尽忠报国“四字,上怒,命本卫杖而戍之岭南。至嘉靖初,南礼部侍郎黄绾为白简所攻,亦自疏言背有“尽忠报国“字可验,上虽不罪,而天下至今嗤笑。盖至照而五矣。割股剖肝,固尽孝美事,然效颦不已,亦成故套。胡仲彬、刁宣不足言,惜黄、杨之见不及此。
qǐng wǔ jǔ diàn shì chéng huà shí sì nián, huàn guān wāng zhí shàn quán, fāng wù biān gōng, yòu wǔ rén, nǎi shàng shū qǐng wǔ jǔ shè kē, yì yòng xiāng shì huì shì diàn shì, xī rú jìn shì ēn lì. shàng xià qí shū yú bīng bù, shí yú sù mǐn wèi dà sī mǎ, bù gǎn jué, qǐng tíng chén jí yì, yú shì huì tóng yīng guó gōng zhāng fǔ wén wǔ zhū dà chén jí kē dào yì zhī. zhòng zhī bù kě, rán bù gǎn nì zhí, suì tiáo shàng dà lüè: xuǎn wǔ chén dí zǐ jiù rú xué dú shū xí shè, xiāng shì yǐ jiǔ yuè, huì shì yǐ sān yuè, chū chǎng shì shè, èr chǎng shì lùn, sān chǎng shì cè, yǐ sì yuè chū yī diàn shì, cì wǔ jǔ jí dì chū shēn ēn róng cì dì, kè lù lì bēi, yī rú jìn shì zhì. shí wàn wén kāng dāng guó, xīn zhī qí fēi, kǒng jǔ zhī qiě dé huò, xū yǒu shù yǐ huǎn zhī, nǎi mì zòu shàng nèi pī chū: wǔ jǔ zhòng shì wèi yì jí xíng, yí lìng bīng bù yí wén tiān xià, jiào yǎng shù nián, qí yǒu chéng xiào, xún àn tí xué jù zòu qǐ sòng, shì fāng dé zhǐ. wén kāng shēng píng yǐ ā mèi qǔ chǒng, dú cǐ shì tiáo tíng zuì tuǒ. rán zhì hóng zhì zhōng, bì jìng xíng zhī, dàn bù diàn shì ěr. yǐ xiào zōng qīn lǐ rú chén, sì fāng qīng yàn, yóu bù miǎn wèi yīng biàn pò gé, jīn nán běi duō shì, wǔ fū jù yǒu yuè yě zhī xīn, huò yì jí diàn shì, wèi kě zhī yě. jiā jìng shí jiǔ nián, bīng bù qǐng wǔ jǔ xiāng shì, shàng yǐ lèi kē wèi jiàn de rén, mìng yǐ zhī. jǐ shì zhōng wáng mèng bì qǐng liù nián yī jǔ, yì bù xǔ. wèi jiǔ fù xíng zhī.
【请武举殿试】成化十四年,宦官汪直擅权,方务边功,右武人,乃上疏请武举设科,亦用乡试、会试、殿试,悉如进士恩例。上下其疏于兵部,时余肃敏为大司马,不敢决,请廷臣集议,于是会同英国公张辅、文武诸大臣及科道议之。众知不可,然不敢逆直,遂条上大略:选武臣嫡子就儒学读书习射,乡试以九月,会试以三月,初场试射,二场试论,三场试策,以四月初一殿试,赐武举及第出身恩荣次第,刻录立碑,一如进士制。时万文康当国,心知其非,恐沮之且得祸,须有术以缓之,乃密奏上内批出:武举重事未易即行,宜令兵部移文天下,教养数年,俟有成效,巡按提学具奏起送,事方得止。文康生平以阿媚取宠,独此事调停最妥。然至弘治中,毕竟行之,但不殿试耳。以孝宗亲礼儒臣,四方清晏,犹不免为缨弁破格,今南北多事,武夫俱有跃冶之心,或议及殿试,未可知也。嘉靖十九年,兵部请武举乡试,上以累科未见得人,命已之。给事中王梦弼请六年一举,亦不许。未久复行之。
cì jūn sòng jiàn ér cì miàn, yǐ fáng táo yì. hán qí yù cì shǎn xī yì yǒng shǒu, sī mǎ guāng zhēng zhī bù cóng. nán sòng yǒu bā zì jūn, zì cì qí miàn, yún" shì shā jīn zéi, bào xiào zhào huáng", hòu cóng liú qí. bài wù shù yú shùn chāng zhě shì yě. rán wèi yǒu cì bì zhě. běn cháo jí zhòng qián cì, tài zǔ lì jìn bù xǔ, sì shèng làn yòng, nǎi yǒu jí kě xiào zhě. rú jǐng tài zhōng, wǔ qīng hóu shí hēng wèi zǒng bīng, qǐng zhēng jiǎo yě xiān, jūn rén yī shèng èr shèng zhě, dé bǎo jiā chǎn sì shèng wǔ shèng zhě, zuǒ yòu bì gè cì" chì xīn bào guó" sì zì. jǐng dì yuē: lǐng jūn shèng lǔ, cì zì shì xíng fá, jiā yú wú zuì bù jìn qíng. bù xǔ. wǔ rén bù xué, wàng yì zhì cǐ.
【刺军】宋健儿刺面,以防逃逸。韩琦欲刺陕西义勇手,司马光争之不从。南宋有八字军,自刺其面,云“誓杀金贼,报效赵皇“,后从刘锜。败兀术于顺昌者是也。然未有刺臂者。本朝极重黔刺,太祖厉禁不许,嗣圣滥用,乃有极可笑者。如景泰中,武清侯石亨为总兵,请征剿也先,军人一胜二胜者,得保家产;四胜五胜者,左右臂各刺“赤心报国“四字。景帝曰:领军胜虏,刺字是刑罚,加于无罪不近情。不许。武人不学,妄议至此。
qī shuài jù nèi wāng tài hán yǔ qī yuán jìng shǎo bǎo, shēng sǐ jiāo yě, qī mò, ér wāng zhì qí mù, shù qí wèi qī suǒ kùn, jī zhì jué sì, qí shuō shén bèi, nèi suǒ chēng yī pǐn zhě shì yě. rán wāng zhī pà fù, yì yǔ qī xiāng bó zhòng. jí wāng zhǎng jūn wú jiāng wèi qí fù suǒ yān, yì mǔ fū rén dǎo zhī yě. biān fú bù zì jiàn, xiào tā liáng shàng yàn. zì gǔ rán yǐ.
【戚帅惧内】汪太涵与戚元敬少保,生死交也,戚殁,而汪志其墓,述其为妻所困,几至绝祀,其说甚备,内所称一品者是也。然汪之怕妇,亦与戚相伯仲。即汪长君(无疆)为其妇所阉,亦母夫人导之也。蝙蝠不自见,笑他梁上燕。自古然矣。
wǔ biàn zhī héng zhèng tǒng shí sān nián, dà níng dū zhǐ huī qiān shì lǐ gǎo, dào yù qí zhōu zhī zhōu lǐ yù bù bì dào, zhàng zhī, wèi xún àn yù shǐ duàn xìn suǒ hé, qí shí dū sī zhī héng rú cǐ. yòu èr nián wèi jǐng tài yuán nián, wàn quán cān jiāng yáng jùn, yǐ xié sī zhàng sǐ dōu zhǐ huī qiān shì táo zhōng, chū nǐ zhǎn, wèi jǐ jǐng dì yòu zhī, lìng suí fù chāng píng hóu yáng hóng lì gōng ér yǐ, dū sī zhī jiàn yòu rú cǐ. fū yǐ wǔ pǐn cì shǐ, fǎn jiàn tà yú jiàn ér, qí shí jìn shēn dào sàng, kě wèi duǎn qì. yòu xuān dé jiān, níng zhōu zhī zhōu liú gāng, hé nán jūn zhōu rén, yǐ jìn shì qǐ jiā, chū shǒu fán lì jiǔ kǎo niàn qī nián, jiā zhì èr pǐn fú fèng, jìng bù qiān, zhì shì guī. rán zé jiǎ kē jùn shǒu, jiāng zhōng shēn wéi piān bì chuí yé? dāng shí diǎn zhì yì nán jiě yǐ.
【武弁之横】正统十三年,大宁都指挥佥事李暠,道遇祁州知州李玉不避道,杖之,为巡按御史段信所劾,其时都司之横如此。又二年为景泰元年,万全参将杨峻,以挟私杖死都指挥佥事陶忠,初拟斩,未几景帝宥之,令随父昌平侯杨洪立功而已,都司之贱又如此。夫以五品刺史,反见挞于健儿,其时缙绅道丧,可为短气。又宣德间,宁州知州刘纲,河南钧州人,以进士起家,出守凡历九考廿七年,加至二品服俸,竟不迁,致仕归。然则甲科郡守,将终身为偏裨箠耶?当时典制亦难解矣。
wō huàn bǐ suì wō fàn cháo xiǎn, zhōng cháo qīng bīng lì jiù zhī, yī shí dà shuài fēi rén, róu jiàn qí jìng, piāo lüè yín zì, gèng bèi yú wō. qǐng mǐn rén tán jí jiā jìng guǐ hài shí yī yuè, wō zhì xīng huà fǔ wěi wèi guān jūn fù jiù, chéng zhōng kāi mén nà zhī, wō suì rù jù qí chéng, yú suì fāng qù, qí cǎn dú bù bì yán. qí shí lì gōng dà jiàng rú liú xiǎn zhě, jí jīn liú tǐng fù yě, qí zài dōng nán hào wèi liáng biàn, rán yù jūn quán wú jì lǜ, xīng huà chéng táo chū fù rén, xiǎn jūn jí lüè duó zhī. jí yuán rèn cān zhèng wáng fèng tái zhě, qí xīn jì qī nián shào shū lì, yì wèi xiǎn suǒ nà, zhū dà lì jù bù gǎn jí. xiǎn hòu yǐ jī láo zòu kǎi dēng tán, rù shǔ píng jiǔ sī yí qiú, yǔ shǔ fǔ céng shàng shū shěng wú, tóng wèi jiāng líng gōng qì zhòng. qí zi tīng, cóng diān qián qǐ, lǚ zòu gōng, qí hòu cháo xiǎn zhī yì, yì yǐ kǎi xuán, wéi shí xiàng yòng. fāng wō shì qǐ shí, wú xiāng yǒu zhū xiān zhě, yǐ fàn yán jù bǔ, shāng guān bīng lùn zhǎn, huì mù zhuàng shì wèi qián fēng, xiān duó shēn yìng mù, yǐ mào wěi chōng duì zhǎng, yī rì guó wō shí sān rén, hú xiāng mǐn wèi dū fǔ, jí yǐ pián yí bài shǒu bèi, yú nián zhì cān jiāng. rán xìng jué jiàng, bù néng shì shàng guān, é jìn fù zǒng bīng, bèi tái shǐ bái jiǎn lùn zhǎn. jiǔ zhī shì dé bái, jiàng cān jiāng, zài jìn zài zhé, zhōng wèi fú jiàn dà shuài. lián yǒng shàn zhàn, yǒu huì ài, néng fǔ shì zú, dé qí sǐ lì, mǐn rén ài zhī. yǐ nián zhì qǐng lǎo, yōu lǐ yǔn guī, jīn wò lín xià, sì bì xiāo rán, shàng jiàn wú yàng. yú yòu shú shí zhī, qí tóng shí lì gōng zhě, rú shěn xī yí yú dà yóu qī jì guāng, jiē yǐ zhēng wō qǔ fù guì, néng jié jiāo wén shì, biǎo zhāng zhàn jī, suì wèi shì suǒ chǐ tán. zhū xiān wèi jiāng jūn, yǒu gǔ rén fēng, shì bù zài zhū biàn xià, jìng méi méi wú wén, xī zāi!
【倭患】比岁倭犯朝鲜,中朝倾兵力救之,一时大帅非人,蹂践其境,剽掠淫恣,更倍于倭。顷闽人谈及嘉靖癸亥十一月,倭至兴化府伪为官军赴救,城中开门纳之,倭遂入据其城,逾岁方去,其惨毒不必言。其时立功大将如刘显者,即今刘挺父也,其在东南号为良弁,然御军全无纪律,兴化城逃出妇人,显军即掠夺之。即原任参政王凤台者,其新继妻年少姝丽,亦为显所纳,诸大吏俱不敢诘。显后以积劳奏凯登坛,入蜀平九丝夷酋,与蜀抚曾尚书(省吾),同为江陵公器重。其子綎,从滇黔起,屡奏功,其后朝鲜之役,亦以凯旋,为时向用。方倭事起时,吾乡有朱先者,以贩盐拒捕,伤官兵论斩,会募壮士为前锋,先夺身应募,以貌伟充队长,一日馘倭十三人,胡襄愍为督府,即以便宜拜守备,逾年至参将。然性倔强,不能事上官,俄进副总兵,被台使白简论斩。久之事得白,降参将,再进再谪,终为福建大帅。廉勇善战,有惠爱,能抚士卒,得其死力,闽人爱之。以年至请老,优礼允归,今卧林下,四壁萧然,尚健无恙。余幼熟识之,其同时立功者,如沈希仪、俞大猷、戚继光,皆以征倭取富贵,能结交文士,表章战绩,遂为世所侈谈。朱先为将军,有古人风,似不在诸弁下,竟没没无闻,惜哉!
jūn lìng hú xiāng mǐn tí bīng zài wú jùn, shí yǒu jiàn ér mǎi gū sì chún jiǔ ròu zhǎ yǐn dàn, ér bù chóu qí zhí, qiě tòng ōu zhī, gū zhě bù néng píng, sù zhī xíng tái. hú lì mìng fù zú zhì, zú lì biàn yún wú zhī. hú bù néng jué. shí xú wén zhǎng zài zuò, wèi dāng pōu fù yǐ yàn zhī. hú xiào yǐ wéi rán, wèi gū zhě yuē:" fù zhōng yǒu zhǎ zé yǐ, bù rán rǔ dāng dǐ cháng." gū zhě tīng mìng, lì pōu zhī, zé zhǎ shàng zài, suì shì gū zhě, ér bèi cháng zhī, jūn zhōng gǔ lì, bù fù gǎn sì. xú yǐ shū shēng ér yǒu dǎn jué nǎi ěr.
【军令】胡襄愍提兵在吾郡,时有健儿买酤肆醇酒肉鲊饮啖,而不酬其值,且痛殴之,酤者不能平,诉之行台。胡立命缚卒至,卒力辨云无之。胡不能决。时徐文长在坐,谓当剖腹以验之。胡笑以为然,谓酤者曰:“腹中有鲊则已,不然汝当抵偿。“酤者听命,立剖之,则鲊尚在,遂释酤者,而倍偿之,军中股栗,不复敢肆。徐以书生而有胆决乃尔。
wǔ biàn jiàn fú jīn wǔ biàn suǒ yī xiù xiōng, bù xún qīn dìng pǐn jí, gài fú shī zi zì jǐn yī zhì zhǐ huī qiān shì ér shàng, zé wú bù fú qí lín zhě. rén jiē wèi qǐ yú jiā jìng jiān, hòu nǎi zhī shì zài jǐng tài sì nián: jǐn yī zhǐ huī tóng zhī bì wàng, shū yuán yǒng lè jiù lì, wèi huán wèi jìn chén, bù bǐ tā guān, gài xǔ lín fú. yì yóu shì zōng xī yuàn fèng xuán, zhū xué shì dé yī hè páo, yóu wèi yǒu shuō. zhì yú shī zi bǔ, yòu bù tè bēi zhì wǔ rén, jīn jiàn ér hé dāo jǐ zhě, wú bù yǐ wéi cháng fú. ǒu fàn lìng zhé hé yī shòu fù, wǎn zhuǎn yú biān tà zhī xià, shǎo qǐng, jí gōng yì rú gù. shú zhī yī èr pǐn cǎi zhāng, rǔ xiè zhì cǐ.
【武弁僭服】今武弁所衣绣胸,不循钦定品级,概服狮子;自锦衣至指挥佥事而上,则无不服麒麟者。人皆谓起于嘉靖间,后乃知事在景泰四年:锦衣指挥同知毕旺,疏援永乐旧例,谓环卫近臣,不比他官,概许麟服。亦犹世宗西苑奉玄,诸学士得衣鹤袍,犹为有说。至于狮子补,又不特卑秩武人,今健儿荷刀戟者,无不以为常服。偶犯令辄和衣受缚,宛转于鞭挞之下,少顷,即供役如故。孰知一二品采章,辱亵至此。
wǔ zhí bǐ shì jīn wǔ biàn xí tì zhì jīng bǐ shì, tú yīng gù shì, qí mù bù shí dīng, shè bù chuān zhá zhě, jù jīn zǐ yín qīng ér guī, tú mí lǐn xì, huǎn jí bù dé sī háo zhī yòng. ǒu jiǎn dé lóng qìng èr nián èr yuè shí sì rì, bīng bù tí zhè jiāng xún fǔ zhào dōu yù shǐ chén jiāng cái yī jié ér shēn míng zhī, qǐng chì gè fǔ àn dū xué xiàn chén jiāng yīng xí shè rén, nián shí wǔ yǐ shàng, zī zhì kě zào zhě, sòng xué chōng fù zuò yǎng, fán yù xí tì nián jí èr shí yīng bǐ shì zhě, xué chén kǎo tāo qián cè yī dào, zhuǎn sòng fǔ àn fù yuè. tāo qián guàn tōng, gōng mǎ xián shú zhě wèi shàng děng tāo qián shū ér gōng mǎ shú zhě wèi cì děng tāo qián gōng mǎ jù bù xí wéi xià děng. sòng bù bǐ shì, shàng děng hòu quē guǎn shì, zhōng děng dài fèng chà cāo, xià děng yǔ zhī bàn fèng, hòu dì èr nián zài kǎo fù bù fù bǐ. èr cì bù zhōng zhě, zhào bāng zhèng lì réng zhī bàn fèng sān cì bù zhōng zhě gé fā wèi jūn, bié xuǎn zǐ dì xí zhí. fèng zhǐ yī nǐ xíng. àn cǐ fǎ yú wǔ biàn kǎo hé zuì yán, yì zuì shù, jiǔ ér bù fèi, cǐ bèi bì sī zì fèn. jìng bù zhī fèi yú hé nián, ér mù zōng shǐ yì bù zài hé yě?
【武职比试】今武弁袭替至京比试,徒应故事,其目不识丁,射不穿札者,俱金紫银青而归,徒糜廪饩,缓急不得丝毫之用。偶检得隆庆二年二月十四日,兵部题浙江巡抚赵都御史陈将材一节而申明之,请饬各抚按督学宪臣将应袭舍人,年十五以上,资质可造者,送学充附作养,凡遇袭替年及二十应比试者,学臣考韬钤策一道,转送抚按覆阅。韬钤贯通,弓马娴熟者为上等;韬钤疏而弓马熟者为次等;韬钤弓马俱不习为下等。送部比试,上等候缺管事,中等带俸差操,下等与支半俸,候第二年再考赴部覆比。二次不中者,照邦政例仍支半俸;三次不中者革发为军,别选子弟袭职。奉旨依拟行。按此法于武弁考核最严,亦最恕,久而不废,此辈必思自奋。竟不知废于何年,而穆宗史亦不载何也?
jiā dīng jiā dīng gài fǎng yú táng jì fān zhèn, rú tián chéng sì zhī wèi fǔ yá bīng, lǚ yòng zhī zhī mò yé dōu, yáng xíng mì zhī hēi yún dōu, yáng shī hòu zhī yín qiāng xiào jié dōu ér shǐ shèng, zhì shā tuó yǐ jiàn ér wèi yì zǐ ér jí yǐ. jīn xī běi jiàng shuài suǒ xù jiā dīng, qí lǐn xì yī xiè, guò é bīng shí bèi, měi dāng dà dí, yòng yǐ xiàn zhèn, qí shàn zhàn zhě duō yǐ shǒu gōng zì fèn, jiān zhì dēng tán. yì yǒu yǐ jiàng lǔ xiào shùn zhě, yóu chēng xiāo jiàn, jìn liáo zuǒ lǐ níng yuǎn zhuān zhàng cǐ shù xūn. guǐ sì cháo xiǎn zhī yì, píng rǎng dà jié, lǐ rú sōng yǐ píng tiǎn zài ěr, bù yù tā bīng fēn qí gōng, qián lǜ jiā dīng èr qiān rén yè zhì bì tí guǎn, yù fú yī jǔ jiān yān.
【家丁】家丁盖昉于唐季藩镇,如田承嗣之魏府牙兵,吕用之之莫邪都,杨行密之黑云都,杨师厚之银枪效节都而始盛,至沙陀以健儿为义子而极矣。今西北将帅所蓄家丁,其廪饩衣械,过额兵十倍,每当大敌,用以陷阵,其善战者多以首功自奋,间至登坛。亦有以降虏效顺者,尤称骁健,近辽左李宁远专仗此树勋。癸巳朝鲜之役,平壤大捷,李如松以平殄在迩,不欲他兵分其功,潜率家丁二千人夜至碧蹄馆,遇伏一举歼焉。
qí jiā dīng lǐ yǒu shēng zhě, jī láo yǐ zhì fù zǒng bīng, zhī shēn diàn hòu zhàn mò, rú sōng shǐ dé tuō. shēng chū wèi jiàn ér, nì yī jì, yīn wéi lìng shī qī dāng zhǎn, rú sōng xī qí yǒng, yīn yòng zhòng zī mǎi jì, bìng wèi zhì lián jù, gòng fèi qiān jīn cì zhī, zhì shì yǐ sǐ bào yún.
其家丁李友升者,积劳已至副总兵,只身殿后战殁,如松始得脱。升初为健儿,昵一妓,因违令失期当斩,如松惜其勇,因用重赀买妓,并为制奁具,共费千金赐之,至是以死报云。
tǔ bīng tǔ bīng zhī shè, shǐ yú chéng huà chū nián, xún fǔ yán suí dōu yù shǐ lú xiáng jiàn yì, yǐ yíng wǔ bīng shǎo, ér yán ān qìng yáng biān mín xiāo yǒng, xí jiàn hú lǔ, gǎn yǔ zhàn dòu, yí xuǎn mín bīng zhī zhuàng zhě, biān chéng shén wǔ wèi tǔ bīng, liàng miǎn hù zū, fán dé wǔ qiān rén xùn liàn zhī. tǔ bīng qiáng shèng shí, máo lǐ hái rù kòu, wèi zhī tuì què, xiáng qù ér cǐ fǎ suì fèi. jīn nèi dì suǒ wèi mín zhuàng zhě, shǐ yú zhèng tǒng jǐ sì zhī biàn, yì fēi zǔ zhì. chū zhāo mù shí, qì xiè ān mǎ jù cóng guān gěi, dì fāng yǒu sī chūn qiū xùn liàn, yù jǐng diào yòng.
【土兵】土兵之设,始于成化初年,巡抚延绥都御史庐祥建议,以营伍兵少,而延安庆阳边民骁勇,习见胡虏,敢与战斗,宜选民兵之壮者,编成什伍为土兵,量免户租,凡得五千人训练之。土兵强盛时,毛里孩入寇,为之退却,祥去而此法遂废。今内地所谓民壮者,始于正统己巳之变,亦非祖制。初招募时,器械鞍马俱从官给,地方有司春秋训练,遇警调用。
hóng zhì èr nián, fù mìng xíng zhī, cǐ hòu zhào lì biān qiān, tú gōng yíng sòng zhī yòng. rán zhèng dé jì nián, wáng wén chéng shàng yòng zhī yǐ jiān níng pàn. yán zhì jīn rì, jìng liè yú zào zhī zhōng, bǔ ná mín fàn xū fèi gōng shí, háo wú suǒ yòng. gè biān jiàng lǐng, yòu zhuān yǐ jiā dīng wèi fēng ruì, bìng tǔ bīng yì jiǔ bù jiǎng yǐ. rán yán suí zhī bīng, zhì jīn wèi zhū biān guān, tā zhèn zé bù rán.
弘治二年,复命行之,此后照例编佥,徒供迎送之用。然正德季年,王文成尚用之以歼宁叛。沿至今日,竟列舆皂之中,捕拿民犯虚费工食,毫无所用。各边将领,又专倚家丁为锋锐,并土兵亦久不讲矣。然延绥之兵,至今为诸边冠,他镇则不然。
yǐ gù jiā jìng jiān, jì zhōu liàn bīng, zhōng bù néng chéng liè, wáng sī zhì zhōng chéng, yǐ cǐ zuò zhòng pì. lóng wàn jiān, qī shǎo bǎo jì guāng wèi shuài, fǎn yòng zhè bīng yú jì, yóu shì jīng bīng chēng shuò fāng dì yī, yì shí shì shǐ rán. ruò tǔ bīng zhī zài dōng nán, zé wō jǐng shí, zhào wén huá shì shī zhè jiāng, gù lìng xiāng guān lǐng bīng, tuán jié chū zhàn, yòu chá jí jiān tián bǎi wàn mǔ, yǐ shàn xīn bīng. shí pú bǎn yáng xiāng yì xīn cóng jì liáo zhào lǐng zhōng shū, fù shū wèi xiāng shēn wèi shuài, dū zé wèi biàn, qiě jiān tián chū yú hé suǒ? shì suì dé yǐ. zhào zhī shuō, gài yù jiè yǐ lóng sāng zǐ, zhāng wēi fú, yóu chuǎn miù zhī tán yě.
以故嘉靖间,蓟州练兵,终不能成列,王思质中丞,以此坐重辟。隆、万间,戚少保(继光)为帅,反用浙兵于蓟,由是精兵称朔方第一,亦时势使然。若土兵之在东南,则倭警时,赵文华誓师浙江,故令乡官领兵,团结出战,又查籍间田百万亩,以赡新兵。时蒲坂杨襄毅新从蓟辽召领中枢,覆疏谓乡绅为帅,督责未便,且间田出于何所?事遂得已。赵之说,盖欲借以笼桑梓,张威福,尤舛谬之谈也。
jiě jūn jiě jūn yī yì, yǐ běn tú lǐ cháng chōng zhǎng jiě, xiān wèi qǔ qī, bèi zī zhuāng, shì zhī rú yán fù, fáng zhī rú dà dí, shàng kǒng zhōng tú táo yì xiāng lèi. qí jiàn gèng dé cǐ qiǎn zhě, jǔ jiā zhèn bù āi háo, zhì yǒu yīn ér dǐ zuì pò jiā zhě. jìn nián zé shāo bù rán, céng jì yòu nián shì xiān rén dǐ zhī, yǒu wú jiāng yī sǒu, hào dīng dà bó zhě, jiā wēn ér xǐ dàn yǐn, jiǔ wǎng lái yǔ jiā, yī rì hū zhì dǐ shě, wèn zhī, zé jiě jūn lái, qí rén nǎi bǔ yì, wàng zhǐ píng mín wèi dào, fā qiǎn liáo dōng sān wàn wèi chōng jūn, yì suí zài mén wài. xiān rén yǔ zhī yuē: shèn wù zài lái, tǎng cǐ fàn yì qù nài hé? dīng bù gù, lìng zhī rén, kòu tóu zì yán xìng wáng, shòu dīng ēn bù yì yě. qù fǔ yī yuè, zé wáng xìng zhě dú zhì dǐ qiú jiàn, xiān rén hài wèn zhī, yún yǐ qì shì, dīng dà bó yì dàn xī zhì yǐ. xiān rén xì jí qí gù, dì xiào ér bù yán. yòu zā yuè ér dīng lái, zé pī huí zài shǒu, qí rén dào wǔ, xiān cóng jiān dào dùn guī, bù yóu shān hǎi guān, gù fǎn zǎo hái, yīn yǔ dīng zuò bàn nán xuán. jìn wén zhōng tú yì yǒu táo zhě, zé zhǎng jiě zì chōng jūn fàn, gù yī èr nán nǚ, yī wèi jūn qī, yī wèi jiě rén, tóu pī dào wèi shōu guǎn, lǐng pī bào mìng shí, jìng hái sāng zǐ. bǐ chù shù zhǎng, yǐ rù wǔ tuō táo, zuì dāng jí jǐ, bù gǎn shēng yán, qiě lì qí yí xià kǒu liáng, qián rù náng tuó, ér hé gē zhī rén, yōu yóu lǘ lǐ, gèng wú shuí hé zhī zhě. xiàng lái zhǎng jiě fán yù táo pàn, bì gào suǒ zài guān sī zhuī bǔ, jí jī liú zhī, rán hòu fā zú zhuī tǎo, bǎi zhòng bù dé yī èr. zì dǎo zhòng diǎn zhě bǐ bǐ, yì kě zhuō yě.
【解军】解军一役,以本图里长充长解,先为娶妻,备赀装,事之如严父,防之如大敌,尚恐中途逃逸相累。其践更得此遣者,举家震怖哀号,至有因而抵罪破家者。近年则稍不然,曾记幼年侍先人邸之,有吴江一叟,号丁大伯者,家温而喜啖饮,久往来予家,一日忽至邸舍,问之,则解军来,其人乃捕役,妄指平民为盗,发遣辽东三万卫充军,亦随在门外。先人语之曰:慎勿再来,倘此犯逸去奈何?丁不顾,令之人,叩头自言姓王,受丁恩不逸也。去甫一月,则王姓者独至邸求见,先人骇问之,云已讫事,丁大伯亦旦夕至矣。先人细诘其故,第笑而不言。又匝月而丁来,则批回在手,其人到伍,先从间道遁归,不由山海关,故反早还,因与丁作伴南旋。近闻中途亦有逃者,则长解自充军犯,雇一二男女,一为军妻,一为解人,投批到卫收管,领批报命时,竟还桑梓。彼处戍长,以入伍脱逃,罪当及己,不敢声言,且利其遗下口粮,潜入囊橐,而荷戈之人,优游闾里,更无谁何之者。向来长解凡遇逃叛,必告所在官司追捕,即羁留之,然后发卒追讨,百中不得一二。自蹈重典者比比,抑可拙也。
xíng bù
○刑部
shān rén fēi yǔ shān rén lè xīn lú zhě, jiāng xī lín chuān rén, běn jiàn shēng yě, lái jīng shī yǐ bǎi hé yóu gōng qīng jiān, duō zào kǒu yǔ, rén duō wèi è zhī. rán pō yǒu cái zhì, yǐ gù shì dài fū yì yǒu yǔ zhī nì zhě. shí wéi jīn shàng zhī xīn mǎo dōng, xíng kē jǐ shì zhōng wáng jiàn zhōng, tè shū jiū zhī, nèi yún xīn lú niē zào fēi yǔ, yǐ zōu yuán biāo luò yú rén lǐ yí liáng zǐ qí wú zhōng xíng chén sī xiào ráo shēn lú hóng chūn lǐ zhí jiāng dōng zhī wèi shí jūn zǐ, yǐ zhào qīng hóng shēng yuǎn zhāng chéng cài xì zhōu hú rǔ níng chén yǔ jiāo zhāng dǐng sī lǐ chūn kāi wèi bā gǒu, yǐ yáng sì zhī yáng wén huàn yáng wén jǔ wèi sān yáng, yòu wèi yáo yuē: ruò yào shì dào chāng, qù le bā gǒu yǔ sān yáng. yòu yǔ tīng bǔ qiān shì lǐ guǎn gǎi zuò cān shēn gé xià běn gǎo, bìng yǔ yuán rèn jǐ shì zhōng luó dà hóng wèi tóng xiāng jiāo hǎo, jiǎng jiū chán xué, jí tā zhū bù fǎ shì. shàng mìng dǎi xīn lú yú zhào yù jū zhī, jù fú zhū zuì zhuàng, shàng mìng hé lì jiā shù zhī, xín sǐ. zhāng dǐng sī gù wèi lì kē dōu jǐ shì zhōng, zhé wèi mù liáo, shàng shū zì bái qí yuān yún: shēn běn sū zhōu rén, shǒu kuí shēn wèi huì shì dà zuò shī, cì kuí wáng wèi shù cháng shí jiào xí shī, jù tóng lǐ rén, yīn zài yán lù kàng zhí, bù fù èr xiāng bèi biǎn.
【山人蜚语】山人乐新炉者,江西临川人,本监生也,来京师以捭阖游公卿间,多造口语,人多畏恶之。然颇有才智,以故士大夫亦有与之昵者。时为今上之辛卯冬,刑科给事中王建中,特疏纠之,内云新炉捏造飞语,以邹元标、雒于仁、李沂、梁子琦、吴中行、沈思孝、饶伸、卢洪春、李植、江东之为十君子,以赵卿、洪声远、张程、蔡系周、胡汝宁、陈与郊、张鼎思、李春开为八狗,以杨四知、杨文焕、杨文举为三羊,又为谣曰:若要世道昌,去了八狗与三羊。又与听补佥事李琯改作参申阁下本稿,并与原任给事中罗大纮为同乡交好,讲究禅学,及他诸不法事。上命逮新炉于诏狱鞫之,具伏诸罪状,上命荷立枷戍之,寻死。张鼎思故为吏科都给事中,谪为幕僚,上疏自白其冤云:身本苏州人,首揆申为会试大座师,次揆王为庶常时教习师,俱同里人,因在言路伉直,不附二相被贬。
jīn xīn lú suǒ zhǐ zì yǒu rén, dú chén wéi rén suǒ yì zhì, zhāo cí zhōng suì gǎi rù chén xìng míng, bù dé bù biàn. qí yì yǔ fǒu bù kě zhī, ér wú wěn xuān báo, suì cháo wèi" zhāng huàn gǒu". yún wáng cì nián wài bǔ qiān shì, yòu yī nián guǐ sì dà jì, yǐ bù jí zhé, gài zuò cǐ shū yún.
今新炉所指自有人,独臣为人所易致,招词中遂改入臣姓名,不得不辨。其易与否不可知,而吴吻儇薄,遂嘲为“张换狗“。云王次年外补佥事,又一年癸巳大计,以不及谪,盖坐此疏云。
xīn lú shì xiān wèi dōng chǎng suǒ fā, yǐ dé zhǐ xùn jū, wáng jǐ shì cān shū jì zhī, fēi wáng shǐ huò yě. xīn lú xiān nián céng rù dà kē zhāng hóng mù xià chēng qì hòu, féng bǎo zhī dé zuì, hóng shòu yì xīn lú yǐ zhuǎn shòu yán guān lùn zhī. yuán rèn shùn tiān tōng pàn zhōu hóng yuè jiàn yán shū zhōng céng fā qí shì, gài xīn lú zhī qīng xiǎn yǒu sù yǐ.
新炉事先为东厂所发,已得旨讯鞫,王给事参疏继之,非王始祸也。新炉先年曾入大榼张宏幕下称契厚,冯保之得罪,宏授意新炉以转授言官论之。原任顺天通判周宏禴建言疏中曾发其事,盖新炉之倾险有素矣。
wù xū bàng shū lǚ xīn wú sī kòu, chū kè guī fàn yī shū, xíng jīng shī wèi jiǔ, ér huáng guì fēi zhòng kè zhī, qiě wèi zhī xù, guāng yàn zhào yī shí, cháo shì zhēng gòu zhì àn tóu, yì jiàn yǒu xī zǐ, ér wú gǎn chāng yán zhě. lì kē jǐ shì zhōng dài shì héng shǒu fā dà nàn, cān lǚ bāo cáng huò xīn, yǒu jìng zōng lín fǔ zhī móu, ér qián rèn yù shǐ jīn quán jiāo zhī xiàn fán yù héng zhě jì zhī, jǔ cháo hài è. gài yǐ shǒu piān míng dé mǎ hòu jìn fēng yī shì, bù miǎn shāo ài yǎn ěr. qí shí yǒu wéi tú shuō bá zhě, yòu zhuān gōng lǚ sī kòu, qí yǔ shēn wén, qiě zá yǐn zài shì zhī míng dà chén shù rén yǐ shí zhī. yú shì zhū yǔ zhāng xīn jiàn xiāng zuǒ zhě, suì zhǐ jí zhī. qián èr nián, lǚ yǔ xiù shuǐ shěn jì shān zhēng wèi shǎo zǎi, jù bù dé, ér shěn dú jiàn zhú, shěn yǔ xīn jiàn sù hòu, lǚ suì yí xīn jiàn wèi shěn bào fù yǐ. lǚ xiān yǒu shū, qí zhū yǔ wèi zhí chén tiān xià ān wēi, ér shū wěi yún: jìng shàng yōu wēi zhī shū, yīn cǐ bá yǔ zhī qián, yòu biāo míng yún" yōu wēi hóng yì", yǐ jī qiè zhī. qí yún yān shān zhū dōng jí zhě guǐ míng yě, jìng bù zhī hé rén suǒ zào. yòu shū běn míng guī fàn yì míng guī jiàn, yì bù zhī chū zì hé rén. jīn guī fàn gǎi běn, rén jiān shàng xíng, ér guì fēi suǒ kè yuán běn, jí zhèng wǎn biàn yuān lù, shì yǐ bù duō jiàn yǐ. kǒng guó shǐ tā rì wèi bì quán zài běn mò, jīn lù qí quán wén yú hòu, zhì ruò lǚ kè shū zhī yǒu chéng xīn yǔ fǒu, zhāng xiāng yú shì héng shū guǒ yù wén yǔ fǒu, zé míng míng zhōng yǒu guǐ shén chá zhī. liǎng jiā jù sòng, zhèng rú fù nǚ bó xī, jù bù zú píng yě.
【戊戌谤书】吕新吾司寇,初刻《闺范》一书,行京师未久,而皇贵妃重刻之,且为之序,光艳照一时,朝士争购置案头,亦渐有潝訿,而无敢昌言者。吏科给事中戴士衡首发大难,参吕包藏祸心,有敬宗、林甫之谋,而前任御史今全椒知县樊玉衡者继之,举朝骇愕。盖以首篇明德马后进封一事,不免稍碍眼耳。其时有为图说跋者,又专攻吕司寇,其语深文,且杂引在事知名大臣数人以实之。于是诸与张新建相左者,遂指及之。前二年,吕与秀水沈继山争为少宰,俱不得,而沈独见逐,沈与新建素厚,吕遂疑新建为沈报复矣。吕先有疏,其朱语为直陈天下安危,而疏尾云:敬上忧危之疏,因此跋语之前,又标名云“忧危竑议“,以讥切之。其云燕山朱东吉者诡名也,竟不知何人所造。又书本名《闺范》易名《闺鉴》,亦不知出自何人。今《闺范》改本,人间尚行,而贵妃所刻原本,及郑畹《辨冤录》,世已不多见矣。恐国史他日未必全载本末,今录其全文于后,至若吕刻书之有成心与否,张相于士衡疏果预闻与否,则冥冥中有鬼神詧之。两家聚讼,正如妇女勃溪,俱不足凭也。
zhòng kān guī fàn xù cháng wén guī mén zhě, wàn huà zhī yuán, zì gǔ shèng dì míng huáng, xián shèn zhòng zhī. yǔ fù xìng bù mǐn, yòu chéng mǔ shī zhī xùn, shí sòng shī shū zhī yán, jí qí shí yǒu wǔ nián, gōng féng shèng mǔ guǎng sì zhī ēn, suì bèi jiǔ pín zhī xuǎn, kè zhí jīn zhì, yǐ méng dì juàn, dàn yù sān wáng, jì zhū gōng zhǔ, cán dāo huáng hào, kuì wú tú bào wēi gōng. qián yīn chǔ wèi jiǔ xuán, tuō zān dài zuì, lài gān gāng dú duàn, chū gé jiǎng xué, tiān rén gòng yuè, yí yì jǐn jiě, yì zì qín lì. shì yù shǎo xiá, zé jìng pěng wǒ cí shèng huáng tài hòu nǚ jiàn, zhuāng sòng xiào fǎ, sù yè jīng jīng. qiě shí líng wǒ huáng shàng zhūn zhūn huì yǐ dì jiàn tú shuō, yǔ fán xùn jiè zhū shū, shù jī miǎn xiū jué dé, yǐ sù gōng wéi. yóu sī zhèng jǐ yí zhèng rén, qí jiā dàng zhì tú, yù tuī guǎng shì xīn, gōng zhū tiān xià, qiú zhū míng bái yì jiǎn, zú wèi mín fǎ zhě. jìn dé lǚ shì kūn guī fàn yī shū, shì shū yě shǒu liè sì shū wǔ jīng, páng jí zhū zǐ bǎi jiā, shàng sù táng yú sān dài, xià qì hàn sòng wǒ cháo, xián hòu zhé fēi, zhēn fù liè nǚ, bù yī ér zú, jiā yán shàn xíng, zhào yào jiǎn biān, qīng fēng gāo jié, zhēng guāng rì yuè, zhēn suǒ wèi fú chí gāng cháng, dǐ lì míng jié, yǔ yì wáng huà zhě shì yǐ. rán qiě yī rén huì yī tú, yī tú xù yī shì, fù yī zàn, shì hé yán zhí, lǐ míng cí yuē, zhēn guī hú zhī zhēn jiàn yě. suī bù gǎn shàng nǐ rén xiào zhī nǚ jiè, zhāng shèng zhī nǚ xùn, jí lìng jì shì biān ér bìng chuán, yì shù hū jì shù zhī yī shì yě. dú xī chuán bō wèi guǎng, jī quàn yǒu yí, yuán chū gōng zī, mìng guān zhòng zǐ, bān bù zhōng wài, yǒng zuò fǎ chéng. jiē jiē! yǔ xī guān hé nán jī mín tú, zé juān jīn zhèn jì, jīn guān guī fàn tú, zé yòng guǎng jiào yán, wú fēi yù mín bù shī qí jiào yǔ yǎng ěr. sī shì sī mín, yǒu néng guān gǎn xīng qǐ, yì rán yǐ wǎng zhé zì lì, zé shì tú zhī kè, bù wéi tú yǐ. yīn xù jué zhǐ, yǐ guān piān duān. wàn lì èr shí sān nián yǐ wèi qī yuè wàng rì xù.
【重刊闺范序】尝闻闺门者,万化之原,自古圣帝明皇,咸慎重之。予赋性不敏,幼承母师之训,时诵诗书之言,及其十有五年,躬逢圣母广嗣之恩,遂备九嫔之选,恪执巾栉,倚蒙帝眷,诞育三王,暨诸公主,惭叨皇号,愧无图报微功。前因储位久悬,脱簪待罪,赖乾刚独断,出阁讲学,天人共悦,疑义尽解,益自勤励。侍御少暇,则敬捧我慈圣皇太后《女鉴》,庄诵效法,夙夜兢兢。且时聆我皇上谆谆诲以《帝鉴图说》,与凡训诫诸书,庶几勉修厥德,以肃宫闱。尤思正己宜正人,齐家当治图,欲推广是心,公诸天下,求诸明白易简,足为民法者。近得吕氏坤《闺范》一书,是书也首列四书五经,旁及诸子百家,上溯唐虞三代,下迄汉宋我朝,贤后哲妃,贞妇烈女,不一而足,嘉言善行,照耀简编,清风高节,争光日月,真所谓扶持纲常,砥砺名节,羽翼王化者是已。然且一人绘一图,一图叙一事,附一赞,事核言直,理明词约,真闺壶之箴鉴也。虽不敢上拟仁孝之《女诫》,章圣之《女训》,藉令继是编而并传,亦庶乎继述之一事也。独惜传播未广,激劝有遗,原出宫赀,命官重梓,颁布中外,永作法程。嗟嗟!予昔观《河南饥民图》,则捐金赈济,今观《闺范图》,则用广教言,无非欲民不失其教与养耳。斯世斯民,有能观感兴起,毅然以往哲自励,则是图之刻,不为徒矣。因叙厥指,以冠篇端。万历二十三年乙未七月望日序。
cǐ guì fēi jiù xù, fēi xiōng zhèng guó tài zhī bó zhèng chéng ēn zhòng kè, jīn xíng yú shì. dàn tú shuō dì yī duàn, míng dé mǎ hòu jū shǒu zhě, jīn yǐ shān qù bù cún, bù zhī hé gù? dài jǐ shì jì shū cān lǚ sī kòu yǐ, chéng ēn biàn shū, jí yǐ bá yǔ wèi chū yú jǐ shì zhī bǐ, cǐ chóu kǒu wǎng fù zhī cháng, yì wú zú yà. wéi shì fán zhī xiàn shū, chéng ēn yǐ wéi yuǎn chén bù yí gòu cǐ dà nì, bì shì héng zhī dǎng, dà jiān dà quán zhǔ shǐ zhī, zé míng zhǐ zhāng xīn jiàn yǐ.
此贵妃旧序,妃兄郑国泰之伯郑承恩重刻,今行于世。但图说第一段,明德马后居首者,今已删去不存,不知何故?戴给事既疏参吕司寇矣,承恩辨疏,即以跋语为出于给事之笔,此仇口往复之常,亦无足讶。惟是樊知县疏,承恩以为远臣不宜构此大逆,必士衡之党,大奸大权主使之,则明指张新建矣。
gài shì héng céng wèi xīn jiàn zhī xiàn, gù zhí zuò zhāng zhǔ shǐ. ér yù shǐ zhào zhī hàn yī shū, yòu fù huì qī wǎn, wèi xīn jiàn shí zào cǐ móu, ér tóng móu zhě zé liú chǔ xiān liú yīng qiū xú zuò wàn jiàn shān kūn děng zhū rén, shàng nù yì bù kě jiě, bù liǎng yuè, zhāng xiāng suì jiè dōng shì jiàn zhú, chū zhǐ wèi guàn dài xián zhù, dì èr zhǐ, wèi zhāng wèi chàng yán wéi shǒu, zhe gé guàn dài wèi mín. gài zhí yòng zhōu zhī hàn jí chéng ēn shū zhōng yǔ yǐ.
盖士衡曾为新建知县,故直坐张主使。而御史赵之翰一疏,又附会戚畹,谓新建实造此谋,而同谋者则刘楚先、刘应秋、徐作、万建{山昆}等诸人,上怒益不可解,不两月,张相遂借东事见逐,初旨位冠带闲住,第二旨,谓张位倡言为首,著革冠带为民。盖直用周之翰及承恩疏中语矣。
zhèng chéng ēn shàng shū hòu, yòu kè biàn yuān xù yán, jǐn zài guì fēi xù bìng bá yǐ.
郑承恩上疏后,又刻《辨冤续言》,尽载贵妃序并跋矣。
chéng ēn biàn shū yún: tú shuō nǎi huáng guì fēi bān zì nèi fǔ, zhòng jiā zài xù, jí guì fēi xù zhōng, yì bù guò yún jìn dé lǚ shì guī fàn yī shū ér yǐ. ér míng zhǐ hū xià, yún" guī fàn shì zhèn fù yǔ guì fēi suǒ kàn", yú shì chén xià jiān kǒu, bù gǎn fù wèi dài fán chén yuān. zhì guǐ mǎo yāo shū qǐ, shàng mì zhǐ hū wèn chén jǔ:" zhāng wèi zěn me dǎ fā le?" gài jiù yí wèi shì yě. jǔ huí zòu yún:" yǐ dōng shì dǎ fā." shàng yì shǐ jiě.
承恩辨疏云:《图说》乃皇贵妃颁自内府,重加再序,即贵妃序中,亦不过云近得吕氏《闺范》一书而已。而明旨忽下,云“《闺范》是朕付与贵妃所看“,于是臣下缄口,不敢复为戴樊陈冤。至癸卯妖书起,上密旨忽问陈矩:“张位怎么打发了?“盖旧疑未释也。矩回奏云:“以东事打发。“上意始解。
guī jiàn tú shuō bá dōng jí dé guī jiàn tú shuō, dú zhī tàn yuē: lǚ xiān shēng wèi cǐ shū yě, suī wú yì chǔ zhī móu, bù xìng yǒu qí jī yǐ. yī niàn zhī chā, qíng gù kě yuán. huò yuē, lǚ sù jiǎng zhèng xué, chēng qū jǐn, hú rěn zhé yǔ nì móu? yuē: jūn zhī qí yī, wèi zhī qí èr. xī lǚ yù de quán bù yǐ háng dào, chéng kǒng xiù shuǐ jié zú, shì pò wú nài, suì nuò zōu shēng zhī jì, yāo nèi jìn zhī yuán, chū mén yǒu gōng, shī shū fà zhǒng, wèi cháng bù chū yú zhèng yě. huò yuē: lǚ yì guǎng fēng huà, hú bù jiāng cǐ shū míng jìn cháo tíng, bān xíng nèi wài, nǎi nú yán qī wǎn, qǐ bù shī tǐ? yuē: kǒng zǐ shèng rén yě, fú xī yìng zhào, nán zǐ qǐng jiàn, zhì zài háng dào, qǐ dé wèi qū. huò yuē: lǚ xù zhōng zhí nǐ jì shù xiān cháo mǔ hòu, zhì tài hòu zhōng gōng hé dì, qiě chēng tuō zān quàn jiǎng, wú nǎi qiǎo wèi mèi hū? yuē: gōng yán wù yǐ. céng jiàn cóng gǔ yǐ lái, yǒu gōng wéi yǔ jiàn rèn dà chén kè shū zhě hū? pò gé zhī ēn liáng hòu yǐ. ēn hòu zé bào sī lóng, shēn wéi dà chén, cháo rěn zì chǔ yǐ báo. huò yuē: xù zhōng yòu yǐn xiān cháo nǚ xùn nǚ jiè, bǐ nǎi mǔ hòu lín zi, rú chén zuǎn biān, zī xiāng bǐ nǐ, dé wú bù lún? yuē: zūn chēng bù jí, kǒng qǔ xìn bù dǔ, dàn qiú nèi jiào hóng xuān, yòu hé jì jiào jí cǐ. huò yuē: gǔ jīn xián hòu fēi duō yǐ, hú tú shuō dú qǔ hàn míng dé yī hòu? míng dé hòu xián xíng duō yǐ, hú tú shuō shǒu zài qí yáo guì rén jìn wèi zhōng gōng? yuē: lǚ xiān shēng zì biàn jīng yǐ. míng dé wú zi, gù yǐ qǔ zhī, ruò jìn zhōng gōng ǒu rán xiāng lèi, bǐ chéng hé xīn zāi? qiě bǐ shí dà nèi bèi zāi, zhōng gōng jiǎn shàn, yǐ fēi jìn hòu, shì jī jiāng chéng, lǚ chéng cǐ shí, cǐ yì zhí qí huì ěr. huò yuē: wǔ shí bǎo qiāng, sì pǐ cǎi bì, shí mù suǒ shì, hú wéi ér lái? yuē: cǐ xián fēi jìng xián zhī lǐ, què zhī bù gōng, shì dāng liàng qí xīn yǐ. huò yuē: rén wèi lǚ yīn bài lù nán róng, nǎi shàng yōu wēi yī shū, hào qì cháo mén, wú nǎi yù gài ér mí zhāng? yuē: yōu wēi yī shū, rén chēng zhōng gān yì dǎn, kuàng cǐ yī fù jí lèi, hé kě jù dé! ān dé ér shǎo zhū? huò yuē: guó běn ān wēi, níng yú tài zǐ. qiè jiàn yōu wēi shū zhōng, liè tiān xià shì bèi yǐ, hú dú quē cǐ? yuē: gōng hé jiàn zhī wǎn yé? fū rén yì yǒu suǒ zhuān, yǔ yǒu suǒ jì, tǎng míng fèng cè lì, jiāng shǔ zhī shuí? ruò guī cǐ zé qián gōng jìn qì, guī bǐ zé hòu huàn zì zhāo, hé ruò bù yán zhī yù yě? huò yuē: gù yǐ. wén lǚ suǒ jìn jīn lóng mìng shū, chēng zài zhǎng zhī mìng, bù guò qīng dàn fān wáng, chēng zài sān zhī mìng, yì rì tài píng tiān zǐ, jīn nèi tíng xián dǔ suō shé, shì yì bù kě yǐ yǐ hū? yuē: guǎn zhòng wèi zhēng, tiān xià cái yě, zi jiū jiàn chéng, jūn hào guó yì, rén gè yǒu jiàn, zi hé zé bèi tài kē? huò yuē: lǚ zhī wèi cǐ, běn móu quán bù háng dào, jīn quán bù bù kě dé, sī kòu bù néng ān, bù zhōng fù hào tàn hū? yuē: yǒu shì zāi, zi zhī yū yě. fū yǒu fēi cháng rén, sī yǒu fēi cháng shì, gǔ jīn chéng zé wáng, bài zé dào zhě hé xiàn, qǐ yí yǐ chéng bài lùn yīng xióng zāi? liú fāng yí chòu, duàn fēi fán yōng bēi lòu suǒ néng wéi, kuàng shì shàng wèi dìng, cè guó yuán xūn, zhōng yǒu zhào qǐ zhī rì yǐ. huò yuē: lǚ zhī wèi cǐ, rén jiē báo zhī, zi dú yǔ zhī, hé yě? yuē: zǐ zhēn jǐng wā jiàn yǐ, dāng shì míng rén, ruò zhāng gōng yǎng méng liú gōng dào hēng wèi gōng yǔn zhēn zhèng gōng chéng ēn dèng gōng guāng zuò hóng gōng qí dào chéng gōng shào bái gōng suǒ zhī xuē gōng hēng, jiē chēng lǚ suǒ jiàn jí gāo, suǒ jǔ jí dāng, xián jǔ chūn qiū dà yì zǐ yǐ mǔ guì zhī shuō, gòng jiàn shè jì qí xūn. fū táng yān zhí mìng, tiān zǐ mén shēng sòng jiān nòng quán, shén qì xiāo yì. jīn méng yuē dìng, yǔ yì yǐ chéng, zi wéi bù zhī shì, qǐ zhī guó jiā dà jì, yí cóng cǐ sān jiān, wú zì qǔ huò kě yě. yú gù yuē: lǚ xiān shēng wèi cǐ shū, tè qí yī niàn zhī chā, qíng gù kě yuán yě. huò rén bù néng nán, wěi wěi ér tuì, yīn yuán bǐ jì zhī. yān shān zhū dōng jí dùn shǒu bá.
【闺鉴图说跋】东吉得《闺鉴图说》,读之叹曰:吕先生为此书也,虽无易储之谋,不幸有其迹矣。一念之差,情固可原。或曰,吕素讲正学,称曲谨,胡忍辄与逆谋?曰:君知其一,未知其二。昔吕欲得铨部以行道,诚恐绣水捷足,势迫无奈,遂诺鲰生之计,邀内禁之援,出门有功,诗书发冢,未尝不出于正也。或曰:吕意广风化,胡不将此书明进朝廷,颁行内外,乃奴颜戚畹,岂不失体?曰:孔子圣人也,佛肸应召,南子请见,志在行道,岂得为屈。或曰:吕序中直拟继述先朝母后,置太后中宫何地,且称脱簪劝讲,毋乃巧为媚乎?曰:公言误矣。曾见从古以来,有宫闱与见任大臣刻书者乎?破格之恩良厚矣。恩厚则报斯隆,身为大臣,朝忍自处以薄。或曰:序中又引先朝《女训》、《女诫》,彼乃母后临子,儒臣纂编,兹相比拟,得无不伦?曰:尊称不极,恐取信不笃,但求内教宏宣,又何计较及此。或曰:古今贤后妃多矣,胡《图说》独取汉明德一后?明德后贤行多矣,胡《图说》首载其繇贵人进位中宫?曰:吕先生自辨精矣。明德无子,故以取之,若进中宫偶然相类,彼诚何心哉?且彼时大内被灾,中宫减膳,以妃进后,事机将成,吕乘此时,此亦值其会耳。或曰:五十宝镪,四匹彩币,十目所视,胡为而来?曰:此贤妃敬贤之礼,却之不恭,是当谅其心矣。或曰:人谓吕因败露难容,乃上忧危一疏,号泣朝门,无乃欲盖而弥彰?曰:忧危一疏,人称忠肝义胆,况此一副急泪,何可遽得!安得而少诸?或曰:国本安危,宁逾太子。窃见忧危疏中,列天下事备矣,胡独缺此?曰:公何见之晚耶?夫人意有所专,语有所忌,倘明奉册立,将属之谁?若归此则前功尽弃,归彼则后患自招,何若不言之愈也?或曰:固矣。闻吕所进金龙命书,称在长之命,不过清淡藩王,称在三之命,异日太平天子,今内廷咸睹缩舌,是亦不可以已乎?曰:管仲、魏徵,天下才也,子纠、建成,均号国裔,人各有见,子何责备太苛?或曰:吕之为此,本谋铨部行道,今铨部不可得,司寇不能安,不终付浩叹乎?曰:有是哉,子之迂也。夫有非常人,斯有非常事,古今成则王,败则盗者何限,岂宜以成败论英雄哉?流芳遗臭,断非凡庸卑陋所能为,况事尚未定,策国元勋,终有召起之日矣。或曰:吕之为此,人皆薄之,子独与之,何也?曰:子真井蛙见矣,当世名人,若张公养蒙、刘公道亨、魏公允真、郑公承恩、邓公光祚、洪公其道、程公绍、白公所知、薛公亨,皆称吕所见极高,所举极当,咸举春秋大义子以母贵之说,共建社稷奇勋。夫唐阉执命,天子门生;宋奸弄权,神器宵易。今盟约定,羽翼已成,子韦布之士,岂知国家大计,宜从此三缄,无自取祸可也。余故曰:吕先生为此书,特其一念之差,情固可原也。或人不能难,唯唯而退,因援笔记之。燕山朱东吉顿首跋。
guǐ mǎo yāo shū dōng gōng wèi jiàn, zì yǐ yǒu jiāng jǐ shì yīng lín sūn bǐ bù rú fǎ shěn lì bù jǐng sān jūn kàng shū hòu, wú suì bù yǐ jiàn chǔ wèi qǐng. zhì rén chén chūn, shēn wú xiàn yǐ mì jiē bèi yí, guǐ sì chūn, wáng tài cāng yǐ bìng fēng bèi yì, shàng duì yán zhě zī shén, cè lì zài sān huǎn qī. zhì xīn chǒu nián, ér míng zhǐ hū cóng zhōng xià, lì dōng gōng, fēng fú wáng, bù yáo qún chén jiàn bái, tiān xià gòng xiǎo rán zhī shèng yì jiǔ dìng, tè bù yù chén xià jū yǐ wéi gōng ěr. zhì guǐ mǎo suì, zé zhèn fāng jiǔ ān zhě yǐ lì sān nián, nǎi yāo shū dǒu qǐ, fù jiè gǎi yì dōng cháo wéi míng, ér zhǐ zhū cì kuí xìng míng yǐ shí zhī, qí lì yì shén dú, zào yǔ shén qiǎo, ér qí cí zhǐ shén bù jīng. shí shàng nù mò cè, jǔ cháo dǐng fèi, jǐn bǔ chù shēng guāng fú shàng xíng, liáo yǐ sè zé wán jú ěr. zhì yú zào zhuàn zhī rén, zhōng mò néng míng yě, yú xiàng yǐ shù qí gài, jīn lù quán wén yú hòu.
【癸卯妖书】东宫未建,自乙酉姜给事(应麟)、孙比部(如法)、沈吏部(璟)三君抗疏后,无岁不以建储为请。至壬辰春,申吴县以密揭被疑,癸巳春,王太仓以并封被议,上怼言者滋甚,册立再三缓期。至辛丑年,而明旨忽从中下,立东宫,封福王,不繇群臣建白,天下共晓然知圣意久定,特不欲臣下居以为功耳。至癸卯岁,则震方久安者已历三年,乃妖书陡起,复借改易东朝为名,而指朱次揆姓名以实之,其立意甚毒,造语甚巧,而其词旨甚不经。时上怒莫测,举朝鼎沸,仅捕俶生光服上刑,聊以塞责完局耳。至于造撰之人,终莫能明也,余向已述其概,今录全文于后。
xù yōu wēi hóng yì fù wàn lì sān shí yī nián shí yī yuè shí èr rì, tí dū dōng chǎng tài jiàn chén jǔ zòu chēng: bàn shì jiǎng chén děng, fǎng dé guó běn yōu guān kān shū yī běn, fēng jìn shèng lǎn. guó běn yōu guān běn shū yòng gāng lián zhǐ shuā yìn, pí miàn shàng qiān, shì cǐ sì zì, wú biān lán. xù yōu wēi hóng yì, běn shū dì yī zhāng dì yī xíng shì cǐ wǔ zì.
【续忧危竑议(附)】万历三十一年十一月十二日,提督东厂太监陈矩奏称:办事蒋臣等,访得《国本攸关》刊书一本,封进圣览。《国本攸关》本书用缸连纸刷印,皮面上签,是此四字,无边栏。《续忧危竑议》,本书第一张第一行是此五字。
huò yǒu wèn yú zhèng fú chéng yuē: jīn tiān xià tài píng, guó běn yǐ gù, wú fù kě yōu, wú fù kě lǜ yǐ, ér xiān shēng cháng bù yù, hé yě? zhèng fú chéng yuē: shì hé yán zāi? jīn zhī shì shì, zhèng jiǎ shēng suǒ wèi cuò huǒ jī xīn zhī shí yě. huò yuē: yì tài shèn yǐ, xiān shēng zhī yán yě, dé wú wèi chǔ gōng yǒu wèi ān hū? yuē: rán. fū dōng gōng yǒu dōng gōng zhī guān, yī guān bù bèi, hé yǐ chēng hū? huáng shàng pò yú shěn xiàng gōng zhī qǐng, bù dé yǐ lì zhī, ér cóng guān bù bèi, zhèng suǒ yǐ yù tā rì gǎi yì zhī yì yě. yuē: gǎi lì shuí qí dāng zhī? yuē: fú wáng yǐ. dà shuài mǔ ài zhě zi bào, zhèng guì fēi zhī zhuān quán, huí tiān zhuǎn rì hé nán zāi! yuē: hé yǐ zhī zhī? yuē: yǐ yòng zhū xiàng gōng zhī zhī. fū zài cháo zài yě gù bù fá rén, ér bì yòng zhū zhě, gài zhū míng gēng, gēng zhě gèng yě, suǒ yǐ yù tā rì gēng yì zhī yì yě. yuē: shì gù rán yǐ. zhū xiàng gōng yī rén, ān néng jǐn dé zhòng xīn ér biàn luàn hū? yuē: lòu zāi zi zhī yán yǐ. fū yǐ jí shān, yíng zhú chòu, jīn zhī shì huàn zhě jiē shì. qǐ yǒu xiàng gōng chàng zhī, ér zhòng bù fù zhě hū? qiě jūn shì zi yě, zhǎng kě lì, ér cì wèi bì bù kě lì yě.
或有问于郑福成曰:今天下太平,国本已固,无复可忧,无复可虑矣,而先生常不豫,何也?郑福成曰:是何言哉?今之事势,正贾生所谓厝火积薪之时也。或曰:亦太甚矣,先生之言也,得毋谓储宫有未安乎?曰:然。夫东宫有东宫之官,一官不备,何以称乎?皇上迫于沈相公之请,不得已立之,而从官不备,正所以寓他日改易之意也。曰:改立谁其当之?曰:福王矣。大率母爱者子抱,郑贵妃之专权,回天转日何难哉!曰:何以知之?曰:以用朱相公知之。夫在朝在野固不乏人,而必用朱者,盖朱名赓,赓者更也,所以寓他日更易之意也。曰:是固然矣。朱相公一人,安能尽得众心而变乱乎?曰:陋哉子之言矣。夫蚁集膻,蝇逐臭,今之仕宦者皆是。岂有相公倡之,而众不附者乎?且均是子也,长可立,而次未必不可立也。
hóu zhī mén rén yì cún, shuí kěn shě fù guì ér qū sǐ wáng hū? huò yuē: zhòng fù xìng míng, kě de shù fǒu? yuē: yú shù zhī shú yǐ, wén zé yǒu wáng gōng shì yáng sūn gōng wěi lǐ gōng wèn zhāng gōng yǎng zhì wǔ zé yǒu wáng gōng zhī zhēn chén gōng rǔ zhōng wáng gōng míng shì wáng gōng chéng ēn zhèng gōng guó xián, ér yòu yǒu zhèng guì fēi zhǔ zhī yú nèi. cǐ zhī wèi shí luàn. lǔ lùn suǒ wèi yǒu fù rén yān, jiǔ rén ér yǐ, zhèng hé wén wáng shè bó yì kǎo ér lì wǔ wáng zhī yì yě. yuē: rán zé hé yǐ zhī cǐ shù rén zhī suǒ wéi hū? yuē: shù gōng jiē rén jié, wú bù wàng fēn máo zuò tǔ, rú yáo guǎng xiào, qǐ qí fù guì zhōng qí shēn ér yǐ hū? gù yǒu wáng shì yáng chén rǔ zhōng, zé jìng nán zhī bīng qǔ zhū jīng yíng ér zì zú yǐ yǒu lǐ wèn, zé sān biān xiǎn yào yǒu rén kòng zhī yǐ yǒu sūn wěi yú bǎo dìng, zé è tiān xià zhī yān hóu, sì fāng qín wáng zhī bīng wú yóu zhì yǐ yǒu wáng zhī zhēn, zé sù wèi jìn chéng yǒu rén, shuí néng zhǎn guān ér rù hū? yuē: shì gù rán yǐ. ruò zhāng yǎng zhì wáng chéng ēn wáng míng shì zhě hé yú? yuē: yǎng zhì, zhū gōng sī rén yě, ér èr wáng zhě, zé zhū gōng zhī xiāng rén yě, wú bù yuàn jiè xiàng gōng zhī yú guāng zhě, kuàng yǒu yǐ zhāo lái zhī hū? yuē: rán zé shì kě jì hū? yuē: bì jì.
侯之门、仁义存,谁肯舍富贵而趋死亡乎?或曰:众附姓名,可得数否?曰:余数之熟矣,文则有王公世扬、孙公玮、李公汶、张公养志;武则有王公之桢、陈公汝忠、王公名世、王公承恩、郑公国贤,而又有郑贵妃主之于内。此之谓十乱。《鲁论》所谓有妇人焉,九人而已,正合文王舍伯邑考而立武王之意也。曰:然则何以知此数人之所为乎?曰:数公皆人杰,无不望分茅胙土,如姚广孝,岂其富贵终其身而已乎?故有王世扬、陈汝忠,则靖难之兵取诸京营而自足矣;有李汶,则三边险要有人控之矣;有孙玮于保定,则扼天下之咽喉,四方勤王之兵无由至矣;有王之桢,则宿卫禁城有人,谁能斩关而入乎?曰:是固然矣。若张养志、王承恩、王名世者何欤?曰:养志,朱公私人也,而二王者,则朱公之乡人也,无不愿借相公之余光者,况有以招徕之乎?曰:然则事可济乎?曰:必济。
yōng rén chàng yì, rén shàng jǐng cóng, ér cǐ shù gōng jiē rén jié yě, qiě fù yǒu zhèng fēi yǔ zhèng jǔ zhāo xī bǐ zhōu yú dì qián, yǐ wéi zhī zhǔ, gòng jǔ dà shì, hé wèi wú chéng. huò yuē: jiāo mén gōng dú wú yán hū, yuē, jiāo mén wéi rén yīn zéi, cháng yòng yú rén, gù yǒu fú jǐ zì chéng zhī, yǒu huò zé guī bì ér bù rǎn. hé yǐ jiàn qí rán yě, fū jǐn yī wèi xī sī fáng, lèi zòu yǒu míng, zǔ zōng lái wú yǒu bù shēng zhě. ér huáng qīn wáng dào huà, běn nèi yǒu míng, jìng bù shēng, qǐ qí cái lì chū zhū cài yōng xià zāi? gài shěn xiàng gōng yù yòu zhèng ér zuǒ wáng, gù hé shí zhī shí, lìng qìng jia shǐ qǐ qīn yì qí gōng ér bù lù, wáng zhī zhēn yǒu yǐ mò shòu zhī yě. yuē: rán zé zi hé yǐ chù cǐ? yuē: tiān zhī suǒ xìng, bù kě fèi yě tiān zhī suǒ fèi, bù kě xìng yě. yú zhǐ tīng tiān ěr, ān néng fǎn tiān hū? huò rén wěi wěi ér tuì. wàn lì sān shí yī nián lì bù dōu jǐ shì zhōng xiàng yīng xiáng zhuàn, sì chuān dào yù shǐ qiáo yīng jiǎ shū.
庸人倡议,人尚景从,而此数公皆人杰也,且复有郑妃与郑矩朝夕比周于帝前,以为之主,共举大事,何谓无成。或曰:蛟门公独无言乎,曰,蛟门为人阴贼,常用于人,故有福己自成之,有祸则规避而不染。何以见其然也,夫锦衣卫西司房,类奏有名,祖宗来无有不升者。而皇亲王道化,本内有名,竟不升,岂其才力出诸菜佣下哉?盖沈相公欲右郑而左王,故核实之时,令亲家史起钦抑其功而不录,王之桢有以默授之也。曰:然则子何以处此?曰:天之所兴,不可废也;天之所废,不可兴也。余止听天耳,安能反天乎?或人唯唯而退。万历三十一年吏部都给事中项应祥撰,四川道御史乔应甲书。
cǐ yāo shū lì yì, zhǒng qián tú shuō bá ér zuò, gù míng xù yōu wēi hóng yì, dàn qí suǒ qīng xiàn zhě, bié shì yī fān rén ěr. suǒ yún zhèng fú chéng zhě, zé zhǐ zhèng guì fēi yǔ fú wáng suǒ móu bì chéng, qián zhī guǐ míng zhū dōng jí, yì shì cǐ yì. qí shí wén wǔ yào jīn, gè yuán tiān nù, yǐ bào sù chóu, rú tí shuài wáng zhī zhēn yì hé zú yán, ruò guō jiāng xià shěn guī dé zhū gōng, jù jǐ bù bǎo shǒu lǐng, shí cǐ shū wèi zhī suì, zhēn suǒ wèi jiāo luàn sì guó, chái hǔ bù shòu zhě. céng wén yī jù gōng yún: cǐ jǐn yī zhèng pǔ zhě shí wèi zhī, qí yì jiè yǐ qīng qí tóng lèi, bù yú yí huò zhì cǐ. zhèng wèi gù dà sī mǎ luò zhī dì sān zi, sù jiǎo kuài wú lài, xiān yú rén yín nián yǔ gùn tú wú zhōng kuāng dà jiàng liú tīng jīn, shì fā gé zhí, jū jīng yì duō huì zhuàng, jí chái bèi yì wèi è zhī. qí hòu huàn è jí bù qǐ, wǔ guān jù kuì sàng shǐ jué. shí zhě kuài zhī, yǐ wéi bào yìng, lǐ huò rán yǔ? dū xià zhī rén, yòu yǒu yún chū zì zhōng shū zhào shì zhēn shǒu. zhào wèi zhè zhī yuè qīng rén, shēng píng shén kǒu hǎo jié, yǐ gù rén yì xiāng yí, dàn zhào yǐ bù yī néng shū, xuǎn rù wén huá diàn, yǔ suǒ zhǐ zhū gōng háo wú yuàn xì, hé yǐ zuò cǐ jì liǎng, shì dài bù rán.
此妖书立意,踵前《图说跋》而作,故名《续忧危竑议》,但其所倾陷者,别是一番人耳。所云郑福成者,则指郑贵妃与福王所谋必成,前之诡名朱东吉,亦是此意。其时文武要津,各缘天怒,以报夙仇,如缇帅王之桢亦何足言,若郭江夏、沈归德诸公,俱几不保首领,实此书为之祟,真所谓交乱四国,豺虎不受者。曾闻一钜公云:此锦衣郑朴者实为之,其意借以倾其同类,不虞贻祸至此。郑为故大司马洛之第三子,素狡狯无赖,先于壬寅年与棍徒吴中□诓大将刘綎金,事发革职,居京益多秽状,即侪辈亦畏恶之。其后患恶疾不起,五官俱溃丧始绝。识者快之,以为报应,理或然与?都下之人,又有云出自中书赵士桢手。赵为浙之乐清人,生平甚口好讦,以故人亦相疑,但赵以布衣能书,选入文华殿,与所指诸公毫无怨隙,何以作此伎俩,是殆不然。
nú bì shì nì wǎng nián sōng jiāng dǒng yòu hǎi shǎo zǎi, yǐ yù xià guò kē, wèi qún pū suǒ luán gē. jìn nián jiā xīng fǔ zhī píng hú lù shēng hào èr wán zhě, yì shì jiā zhī yì, kù yù zhū nú, nú bèi gòng shǒu rèn zhī, jù zì shǒu zhèng fǎ. gài yuàn dú zhī jí, gān xīn dǐ cháng yě.
【奴婢弑逆】往年松江董幼海少宰,以御下过苛,为群仆所脔割。近年嘉兴府之平湖陆生号二顽者,亦世家之裔,酷遇诸奴,奴辈共手刃之,俱自首正法。盖怨毒之极,甘心抵偿也。
yòu wàn lì shí qī nián liù yuè, nán jiàn shēng pān wén xī zhě, hú zhōu rén, míng jiā zǐ yě, nián shén shǎo, xìng yín ér tiāo, qì qí zhū jiù pū, dú yǔ ài bì chūn táo bì nú zhū tíng, jí tíng qī jīn shì rù jīn líng. bì yǔ nú sī tōng shén nì, jù zhǔ zhī ér jiā zuì, yǔ jīn shì gòng sān rén, shā pān, gē qí yáng dào, qù qí shuāng fū zhī bàn, qiè zī yì qù. bù shù rì chòu dá sì lín, qǐ hù jiàn shī, rèn wéi nǚ zǐ, xián wèi pān shā bì táo qù. guān sī yuǎn bǔ, yú bàn suì, shǐ dé sān shì nì fú fǎ, qí jiā rén bèi shǐ shí pān shēng cán gé yǐ guī. gài yín nüè zhī dé huò rú cǐ, ér pān shì zé gèng qí yǐ, qiě jù zài sān wú yī fāng, kě jiè kě jiè!
又万历十七年六月,南监生潘文锡者,湖州人,名家子也,年甚少,性淫而佻,弃其诸旧仆,独与爱婢春桃、嬖奴朱廷,及廷妻金氏入金陵。婢与奴私通甚昵,惧主知而加罪,与金氏共三人,杀潘,割其阳道,去其双趺之半,挈赀逸去。不数日臭达四邻,启户见尸,认为女子,咸谓潘杀婢逃去。官司远捕,逾半岁,始得三弑逆伏法,其家人辈始拾潘生残骼以归。盖淫虐之得祸如此,而潘事则更奇矣,且俱在三吴一方,可戒可戒!
rǔ jí fù xiōng yǔ yún: fù zǐ xiōng dì zuì bù xiāng jí. wǎng nián jiǎ shēn, xíng bù shàng shū pān jì xún qǐng kuān gù xiāng jiāng líng zǐ sūn, ér yù shǐ lǐ zhí hé qí wǎng nián zì xù hé gōng, yǐ fā zōng rén gōng tuī jiāng líng, ér yǐ gǒu gōng zì jū. yòu yún: fù fǎng chá chōng jūn, xiōng rén mìng nǐ sǐ, fù zǐ xiōng dì jì è, bù cái zé tài shèn yǐ. pān xiōng gù yǐ jiǎ kē guān cí lín, yì míng shì yě, zì shì ér hòu, dàn zhāng suǒ zhǐ, wū jí jiā mén, màn yán guī gé, qí huì lìng rén yǎn ěr yǐ.
【辱及父兄】语云:父子兄弟罪不相及。往年甲申,刑部尚书潘季驯请宽故相江陵子孙,而御史李植劾其往年自叙河工,以发踪人功推江陵,而以狗功自居。又云:父访察充军,兄人命拟死,父子兄弟济恶,不才则太甚矣。潘兄故以甲科官词林,亦名士也,自是而后,弹章所指,诬及家门,蔓延闺阁,其秽令人掩耳矣。
dǔ bó lì jìn jīn tiān xià dǔ bó shèng xíng, qí shǐ shī huò cái, shén zé yù tián zhái, yòu shén zé wèi chuān yú, jìn chéng dà huǒ jié zéi. gài yīn běn cháo fǎ qīng, yú mín yì fàn. sòng shí chún huà èr nián rùn èr yuè, tài zōng xià lìng kāi fēng fǔ, fán fāng shì yǒu dǔ bó zhě, jù xíng chǔ zhǎn, lín bǐ nì bù wén zhě wèn zuì. cǐ fǎ zhì shàn, gài rén qíng wèi sǐ, zì rán shuāi zhǐ.
【赌博厉禁】今天下赌博盛行,其始失货财,甚则鬻田宅,又甚则为穿窬,浸成大伙劫贼。盖因本朝法轻,愚民易犯。宋时淳化二年闰二月,太宗下令开封府,凡坊市有赌博者,俱行处斩,邻比匿不闻者问罪。此法至善,盖人情畏死,自然衰止。
yòu yǒu shì dǔ zhě, jiāng qī qiè mài jiān yǐ cháng fù jìn, yì yǒu bìng qī zhù ér shū qù zhě. àn hóng wǔ èr shí èr nián shèng zhǐ: xué chàng de gē le shé tou, xià qí dǎ shuāng lù de duàn shǒu, cù yuán zhě xiè jiǎo, fàn zhě bì rú fǎ shī xíng. jīn dǔ bó zhě yì dāng jiā yǐ ròu xíng, rú tài zǔ chū zhì, jiě qí wàn kě yě.
又有嗜赌者,将妻妾卖奸以偿负进,亦有并妻注而输去者。按洪武二十二年圣旨:学唱的割了舌头,下棋打双陆的断手,蹴圆者卸脚,犯者必如法施行。今赌博者亦当加以肉刑,如太祖初制,解其腕可也。
zhèng tǒng jiān, dà xīng zhī xiàn mǎ tōng jiàn bái zhì dǔ bó zhī fǎ, fǎ sī fù yì, yǐ dìng fàn zhě yùn liáng kǒu wài yǐ. jīn cǐ fǎ hé yǐ gé bù xíng, jǐn cóng chū zhì nǐ zhàng, jí jiā zhòng zhě bù guò jiā shì, hé yé?
正统间,大兴知县马通建白治赌博之法,法司覆议,已定犯者运粮口外矣。今此法何以格不行,仅从初制拟杖,即加重者不过枷示,何耶?
tiān shùn yì fá zhī yì yīng zōng fù bì hòu, xíng shǎng zuì wéi shī píng, ér shā rén dǐ cháng, gèng yǒu jí dào zhì kě hài zhě, jīn liáo jì yī èr. rú tiān shùn èr nián jiǔ yuè, yǒu hú guǎng cháng dé wèi zhǐ huī shǐ xià xuān, shā yī jǐ yǐ jū zhě qī zǐ sān rén, jù fén zhī, àn chá sī féng chéng zòu jū líng chí chǔ sǐ, xíng bù láng zhōng xǔ zhèn, yǐ shěn xíng zhì, biàn suǒ shā wèi gù gōng rén, jiǎn lùn jiǎo. hòu xuān shù chén sù yuān, fǎ sī jù zhì bù lǐ, xuān zi hǔ shàng shū, yuán dài fù xíng, qiě wèi fù shā jiā nú, fēi gù gōng rén, dū chá yuàn wèi qí qíng kě mǐn, xuān zhú dé fù zhí. chéng yǐ shī rù rén sǐ, xià jǐn yī yù. zhì sān nián sì yuè, yí chuān wèi zhǐ huī qiān shì wáng yǒu zhōng, shā qí suǒ bù wèi dào zhě, zhú sǒu suǒ bù shā zhī, shì jué, suǒ bù qī rén jiē yǔ sǐ, zhōng zuò móu shā rén zào yì zhǎn. xún àn shān dōng yù shǐ hǎo yuān zhī wèi, shā yī rén ér sǐ qī rén, kuàng zhōng fēi qīn shā zhě, qíng kě mǐn. shàng mìng yǒu zhōng fā chōng gān sù wèi jūn, fū shā rén zhì sān rén qī rén, cǐ yǔ zhòu dà biàn, yī de fù guān, yī jǐn qiǎn shù, cǐ hé lǜ yě? zhì sān nián liù yuè, yù shǐ hé chǔ yīng xún shì guāng lù, chī zuò jiān chú yì zhū xīn, yú yuè ér sǐ, mìng jǐn yī xùn zhī, xià xíng bù yù nǐ shú zhàng hái zhí, shàng mìng jiā yú dū chá yuàn qián sān yuè, mǎn rì yǐ wén, zhì jiǔ yuè shǐ shì jiā, jiàng wèi guǎng xī píng nán diǎn shǐ.
【天顺议罚之异】英宗复辟后,刑赏最为失平,而杀人抵偿,更有极倒置可骇者,今聊记一二。如天顺二年九月,有湖广常德卫指挥使夏瑄,杀依己以居者妻子三人,俱焚之,按察司冯诚奏鞫凌迟处死,刑部郎中许振,以审刑至,辨所杀为雇工人,减论绞。后瑄数陈诉冤,法司俱置不理,瑄子虎上疏,原代父刑,且谓父杀家奴,非雇工人,都察院谓其情可悯,瑄逐得复职。诚以失入人死,下锦衣狱。至三年四月,沂川卫指挥佥事王有忠,杀其所部为盗者,逐嗾所部杀之,事觉,所部七人皆瘐死,忠坐谋杀人造意斩。巡按山东御史郝渊之谓,杀一人而死七人,况忠非亲杀者,情可悯。上命有忠发充甘肃卫军,夫杀人至三人七人,此宇宙大变,一得复官,一仅遣戍,此何律也?至三年六月,御史何楚英巡视光禄,笞作奸厨役朱辛,逾月而死,命锦衣讯之,下刑部狱拟赎杖还职,上命枷于都察院前三月,满日以闻,至九月始释枷,降为广西平南典史。
yǐ yù shǐ zhàng yī chú yì, qiě sǐ zài bǎo gū xiàn wài, hé zhì hé sān mù qiě zhì sān yuè, jiào zhī liǎng zhǐ huī shā duō mìng zhě, hé chì tiān rǎng? gài shì shí cáo shí shàn quán, zhuān yòu wǔ rén, yǐ zhì tái chén lù rǔ zhì cǐ.
以御史杖一厨役,且死在保辜限外,何至荷三木且至三月,较之两指挥杀多命者,何啻天壤?盖是时曹石擅权,专右武人,以至台臣僇辱至此。
tái shěng
○台省
yù shǐ mò bài shì zōng mò nián, chǒng lù zī zhāng, shàng xià xiāng méng, wú wén yǐ zāng lì shàng wén zhě. zhì jiā jìng sì shí sì nián, xún àn yù shǐ zhè jiāng huáng tíng pìn huí jí, guò héng shān xiàn, bù lǐ zhī xiàn chén ān zhì, chén nù fà qí qiè, dé jīn yín zhū wù shén huǒ, tíng pìn huáng jù xùn xiè, shǐ hái zhī. qí shì chuán wén rù dōu, zhǎng yuàn zuǒ dōu yù shǐ zhāng yǒng míng fā qí zhuàng, shàng mìng tíng pìn guàn dài xián zhù, tái cháng kě wèi néng jǔ qí zhí yǐ. sì shí wǔ nián jǐ shì zhōng hé qǐ míng, zhuī lùn xún fǔ yún yáng dōu yù shǐ chén zhì xiān, rèn yù shǐ àn jiāng xī, guī jiā guò chóng ān xiàn, wáng qí sì tuó, jiàn níng fǔ tuī guān wú wéi jīng, wèi bǔ huò dé zhī, qí zhōng jiē jīn bǎo, qiě yǒu bù yī shàn, zài lù yí bù xià shù wàn, shàng yì mìng gé zhí xián zhù, gài yǐ shěng yuán jiū xī tái yě. zhì mù zōng chū nián, tún yán dū yù shǐ páng shàng péng, shū hé huái yáng xún yán yù shǐ sūn yǐ rén, qīn nì yán yín qiān yú liǎng, yí lìng xiān gé zhí tīng kān, shàng yǔn zhī, shì yòu tóng shì xiàn chén xiāng jiū, yǔ qián liǎng shì shāo yì yǐ. jīn shàng bǐng xū nián, nán jīng zhǎng yuàn yòu dōu yù shǐ xīn zì xiū, shū hé xún shì xià jiāng yù shǐ shěn rǔ liáng, zāng huì shù wàn, fèng zhǐ zhuī zāng qiǎn xū, cǐ yǐ táng guān cān zhì tái chén, zhèng yǔ zhāng yǒng míng tóng. zhì xīn mǎo nián, yuán rèn jiāng xī lú líng zhī xiàn xīn rèn shì yù shǐ qián yī běn, zhuī lùn xún àn jiāng xī dīng yōu yù shǐ zhù dà zhōu, lín xíng piào qǔ duō zāng, shàng mìng xíng bù zhǔ shì mǎ yóu lóng wǎng kān dé shí, nǎi mìng tí qí dǎi dà zhōu zhì jīng, xià zhào yù, qiǎn shù zhuī zāng, gài yǐ jiù shǔ lì xīn tái chén, fā tóng guān huì zhuàng yě. zhì rén chén nián, yù shǐ lǐ tiān lín yòu hé dà lǐ chéng yuán rèn yù shǐ sū cuó àn diān, tān sì zāng yíng jù wàn, cì nián dà jì, yǐ tān lì chì wèi biān máng. shì liǎng shì jiē tóng yín zì xiāng jié, jiào qián shì gèng dà bù tóng, ér zhǔ shàng chǔ fèn yì jiào shì zōng cháo jiā zhòng. gài xún fāng bù jiǎn, gù zì qǔ zhī, ér lán tái tǐ miàn sǎo dì jǐn yǐ. yǒng lè bā nián, běi jīng yù shǐ zōu shī yán, hé qǐ yán chá yù shǐ bái chūn, xún shì yì zhàn, tān shòu huì lù, huáng tài sūn mìng dū chá yuàn jū zhī, shí shàng běi zhēng wèi hái, tài sūn liú shǒu běi jīng xíng zài yě. xuān dé zhōng, yù shǐ yán ái shòu lù shì lù, wèi yù shǐ liú hóng dào hé bà. yòu xuān dé mò nián, yīng zōng dēng jí, yù shǐ liú zhēn hé yù shǐ zhèng xǐ, qīn qī wù liào, shòu jiàng lì yín liǎng, yù shǐ liào wén chāng xún àn guǎng xī, rǎo hài jūn mín, mìng dǎi xià yù. yòu yù shǐ sūn chún zhèng xià, hé yù shǐ hú zhèng xún shì cāng liáng, wèi biǎo xiōng qiān hù nà liáng, zhǔ tuō xùn sī, yì xià fǎ sī dǎi zhì. gài guó chū tái chén yǐ xiāng jié rú cǐ. jìn rì yǒu tái bù gōng tái zhī shuō, suī fēi guó tǐ, yì jìn yú hòu.
【御史墨败】世宗末年,宠赂滋彰,上下相蒙,无闻以赃吏上闻者。至嘉靖四十四年,巡按御史浙江黄廷聘回籍,过衡山县,不礼知县陈安志,陈怒发其箧,得金银诸物甚夥,廷聘惶惧逊谢,始还之。其事传闻入都,掌院左都御史张永明发其状,上命廷聘冠带闲住,台长可谓能举其职矣。四十五年给事中何起鸣,追论巡抚郧阳都御史陈志先,任御史按江西,归家过崇安县,亡其四橐,建宁府推官吴维京,为捕获得之,其中皆金宝,且有簿一扇,载赂遗不下数万,上亦命革职闲住,盖以省垣纠西台也。至穆宗初年,屯盐都御史庞尚鹏,疏劾淮扬巡盐御史孙以仁,侵匿盐银千余两,宜令先革职听勘,上允之,是又同事宪臣相纠,与前两事稍异矣。今上丙戌年,南京掌院右都御史辛自修,疏劾巡视下江御史沈汝梁,赃贿数万,奉旨追赃遣戌,此以堂官参治台臣,正与张永明同。至辛卯年,原任江西庐陵知县新任试御史钱一本,追论巡按江西丁忧御史祝大舟,临行票取多赃,上命刑部主事马犹龙往勘得实,乃命缇骑逮大舟至京,下诏狱,遣戍追赃,盖以旧属吏、新台臣,发同官秽状也。至壬辰年,御史李天麟又劾大理丞原任御史苏酂按滇,贪肆赃盈钜万,次年大计,以贪例斥为编氓。是两事皆同寅自相讦,较前事更大不同,而主上处分亦较世宗朝加重。盖巡方不检,固自取之,而兰台体面扫地尽矣。永乐八年,北京御史邹师颜,劾启盐察御史白春,巡视驿站,贪受贿赂,皇太孙命都察院鞫之,时上北征未还,太孙留守北京行在也。宣德中,御史严皑受赂事露,为御史刘洪道劾罢。又宣德末年,英宗登极,御史刘桢劾御史郑禧,侵欺物料,受匠吏银两,御史廖文昌巡按广西,扰害军民,命逮下狱。又御史孙纯、郑夏,劾御史胡正巡视仓粮,为表兄千户纳粮,嘱托徇私,亦下法司逮治。盖国初台臣已相讦如此。近日有台不攻台之说,虽非国体,亦近于厚。
kē dào hù jiū jiā jìng liù nián dīng hài dà jì, zhāng cōng yǐ bīng bù zuǒ shì láng, wèi běi kē dào suǒ jiū, guì è yǐ lǐ bù yòu shì láng, wèi nán kē dào suǒ jiū, suī jù fèng zhǐ liú yòng, ér xīn hèn shén. è nǎi shū wèi yáng tíng hé sī dǎng yóu zài yán lù, yǐn xiàn zōng chū nián lì, yú shí yí hòu, hù xiāng jiū chá. lì bù wèi cǐ hóng zhì shí qī nián shì, ér xiàn zōng wú zhī.
【科道互纠】嘉靖六年丁亥大计,张璁以兵部左侍郎,为北科道所纠,桂萼以礼部右侍郎,为南科道所纠,虽俱奉旨留用,而心恨甚。萼乃疏谓杨廷和私党犹在言路,引宪宗初年例,于拾遗后,互相纠察。吏部谓此弘治十七年事,而宪宗无之。
è yòu yǐ chéng huà sān nián bā yuè xiàn gāng zài qí shì. shàng yǐ è yán wéi rán, mìng lì bù lēi kē dào hù xiāng jiū shí, shí kǎo chá nèi liù kē yǐ qù sì rén, shí sān dào yǐ qù shí rén yǐ. kē chén wáng jùn mín dào chén liú yú děng, zhí zòu yuàn tīng lì bù zài kǎo, yú shì lì bù tóng dū chá yuàn kǎo shàng, bù jǐn yù shǐ chǔ liáng cái, fú zào jǐ shì lí liáng, yù shǐ wáng dào cáo hóng.
萼又以成化三年八月宪纲载其事。上以萼言为然,命吏部勒科道互相纠拾,时考察内六科已去四人,十三道已去十人矣。科臣王俊民、道臣刘隅等,执奏愿听吏部再考,于是吏部同都察院考上,不谨御史储良材,浮躁给事黎良,御史王道、曹宏。
shàng mìng lí liáng liú yòng, wáng dào cáo hóng, zhōng yǎng jiā jū, bù bì kǎo, wéi chǔ liáng cái yī rén bà zhí xián zhù. ér zhōng zhǐ pī chū, bīng kē dōu jǐ shì zhèng zì bì, yī mén sān cuàn, hù kē jǐ shì mèng qí, bèi hé kān wèn bù yǐn bì, gè jiàng èr jí diào wài. cǐ èr rén zuì zhuàng zhāo rán, bù yuàn yǎn fù, ér yǐ wú guān xì zhě wèi jiě, shū fù wěi rèn, jīn zài jī yú lùn yán chá. nǎi yòu shàng sì rén bèi zhé ér zhǐ. wèi jǐ, liáng cái shàng zhāng zì biàn, wèi" chén wèi yáng tíng hé suǒ hèn, jīn lì bù zuǒ shì láng hé mèng chūn yòu fù dōu yù shǐ liú wén zhuāng, sù dǎng tíng hé, jiāng yǐn yòng gōng yì lǐ zhī chén, réng zhǔ dà zōng zhī lùn". shí mèng chūn shǔ bù, wén zhuāng shǔ yuàn yě. shàng zé bù yuàn bù chí gōng lùn, wéi rén bào fù sī yuàn, qiě liáng cái sù xíng fēi bù jǐn zhě, jīn yǐ bù jí diào wài rèn. shì láng guì è děng, yòu shū jiù liáng cái" rèn yuàn zāo wū, qù fēi qí zuì", shàng cóng zhī, mìng liáng cái fù zhí. àn bù yuàn chū kǎo zhǐ sì rén, qí sān yǐ bù dòng, wéi liáng cái yǐ bà ér jiàng, yǐ jiàng ér liú, shì zhōng wú yī rén qù wèi yě. wéi nèi pī zhé èr kē chén, nǎi zhāng guì chū bù qiǎn zhě, fù chū yǐ bào sī yuàn ěr. rán zé xī yǐ kǎo wèi? kuàng guì è suǒ yǐn chéng huà sān nián lì yì bù rán, shì shí wéi yán suí xún fǔ quē bù dàng, shàng yīn mìng hù jiū, yī shí wài bǔ zhě qī rén, chū fēi kǎo chá shí yí lì yě. zhì yú lì bù suǒ yǐn hóng zhì shí qī nián lì, zé gèng wú zhī, shì nián wéi jǐ shì zhōng wú shùn děng, lùn mǎ wén shēng děng bù dàng, wèi yù shǐ suǒ hé, yīn bà shùn zhí. rán zé bù wéi guì è zì yì wàng yǐn, ér hé mèng chūn děng yì měng rán diǎn gù, yù yǐ jù è bèi fāng zhāng zhī yàn nán yǐ! nèi jì dà diǎn, shì cǐ diān dǎo pī chāng, shū zhī shǐ cè, lìng rén jǐ shǒu zhuī lì quán jiān. qiě è shǐ zhōng yǐn yáng tíng hé jí dà lǐ wèi yán, sǒng dòng shàng tīng, yǐ yào bì yǔn, xīn suī hěn ér shí zé lòu yǐ.
上命黎良留用,王道、曹宏,终养家居,不必考,惟储良材一人罢职闲住。而中旨批出,兵科都给事郑自璧,一门三爨,户科给事孟奇,被劾勘问不引避,各降二级调外。此二人罪状昭然,部院掩覆,而以无关系者为解,殊负委任,今再稽舆论严察。乃又上四人被谪而止。未几,良材上章自辨,谓“臣为杨廷和所恨,今吏部左侍郎何孟春、右副都御史刘文庄,素党廷和,将引用攻议礼之臣,仍主大宗之论“。时孟春署部,文庄署院也。上责部院不持公论,为人报复私怨,且良材素行非不谨者,今以不及调外任。侍郎桂萼等,又疏救良材“任怨遭诬,去非其罪“,上从之,命良材复职。按部院初考止四人,其三已不动,惟良材已罢而降,已降而留,是终无一人去位也。惟内批谪二科臣,乃张、桂初不嗛者,附出以报私怨耳。然则奚以考为?况桂萼所引成化三年例亦不然,是时惟延绥巡抚缺不当,上因命互纠,一时外补者七人,初非考察拾遗例也。至于吏部所引弘治十七年例,则更无之,是年惟给事中吴蕣等,论马文升等不当,为御史所劾,因罢蕣职。然则不惟桂萼恣意妄引,而何孟春等亦懵然典故,欲以拒萼辈方张之焰难矣!内计大典,似此颠倒披猖,书之史册,令人戟手追詈权奸。且萼始终引杨廷和及大礼为言,耸动上听,以要必允,心虽狠而识则陋矣。
kē qiú xìng míng gǔ lái yǐ xìng míng bàng rén zhě, rú péi dù zhī fēi yī tǎn fù, sòng jiāo zhī guó xìng sì tiān, chán kǒu zào yán, wèi qiān gǔ tòng hèn. jìn rì xuān báo chéng sú, yì yǒu chuàn hé míng zì, gōng cháo xuè zhě, rán wèi gǎn dá zhī tiān tīng. bù yì nián lái guàn yǐ cǐ xiàn rén, dēng zhī zhāng shū, rú kē chén qí shì chén, chū bǎo zhāng jū zhèng, zài bǎo dà yù shān, zé mù zhī wèi qí rén qí bǎo shān. lì kē dōu jǐ shì lián yǒu chén xìng zhě, zé yuē chén chén xiāng yīn jìn rì zuǒ tōng zhèng xú shēn zhě, wú rén yě, chū míng shēn xī, hòu qù xià zì, jǔ jìn shì, yán guān zhuī lùn zhī, yǐ wéi féng yíng tóng lǐ shēn wáng èr xiāng, qí dàn zhāng yún, qù tài cāng zhī xián míng, fù wú xiàn zhī tóng xìng, yì qiǎo ér kè yǐ, zuì hòu zé guǐ mǎo dōng zhī yāo shū, yún shàng qǐ zhū shān yīn yú tián jiān, zhuān yǐ yì chǔ, shì yì zhū nǎi guó xìng, ér gēng zhě gèng yě, chuān záo jiǎo wū, huò luàn yuǎn jìn, qí zuì shū sǐ gù yí, dàn wèi bì guǒ chū yú chù shēng guāng ěr.
【苛求姓名】古来以姓名谤人者,如裴度之绯衣坦腹,宋郊之国姓祀天,谗口造言,为千古痛恨。近日儇薄成俗,亦有串合名字,供嘲谑者,然未敢达之天听。不意年来惯以此陷人,登之章疏,如科臣齐世臣,初保张居正,再保大峪山,则目之为齐人齐保山。吏科都给事连有陈姓者,则曰陈陈相因;近日左通政徐申者,吴人也,初名申锡,后去下字,举进士,言官追论之,以为逢迎同里申王二相,其弹章云,去太仓之嫌名,附吴县之同姓,亦巧而刻矣,最后则癸卯冬之妖书,云上起朱山阴于田间,专以易储,示意朱乃国姓,而赓者更也,穿凿矫诬,惑乱远近,其罪殊死固宜,但未必果出于俶生光耳。
yù shǐ ā nèi shì zhèng tǒng èr nián wǔ yuè, yù shǐ zhèng yóng zòu zhāng jiā wān xuān kè sī jí chóng wén mén fēn sī, shāng huò fàn dào, jī zhì shù duō, fāng mìng chōu pán, bù wú tíng zhì, zhāng jiā wān yí zhuān wěi nèi guān chōu fēn, chóng wén mén yí lìng běn mén shōu chāo nèi guān jiān guǎn. shàng yuē: dàn jiè suǒ sī wù zhì, bù bì zhuān wěi nèi guān, shì jìng bù xíng. dāng shí tái cháng gù zuǒ hào wèi qīng zhèng, fǔ qù wèi, ér yù shǐ zhé yǒu cǐ děng jiàn bái. shí wáng zhèn chū qiè bǐng, yóng zòu fēi jié jiāo jìn shì ér hé? jīn chóng wén mén shuì kè shǔ zhī hù bù láng, shàng huò lì mín, ruò xíng yóng yán, yí hài wú qióng yǐ. shì shí sān yáng zài nèi gé, gù shàng néng dù huò méng, dàn bù zhī cǐ yù shǐ shàng kān chù bān xíng fǒu? chéng huà liù nián, xún àn yún nán yù shǐ guō ruì, zòu zhèn shǒu tài jiàn qián néng, gāng guǒ yǒu wéi, zhèng wù guī yī, jīn néng yǒu jí, kǒng zhào hái jīng shī, qǐ shèng ēn mǐn niàn, yǒng lìng zhèn shǒu, shàng bào wén ér yǐ. néng zhī rěn è, tiān xià suǒ hèn, ruì yǐ xiàn chén zòu bǎo, cùn zhǎn bù zú bì gū yě. wèi jǐ yù shǐ dài jìn zhī yú wāng zhí, cǐ yǐ jiàn qí duān yǐ.
【御史阿内侍】正统二年五月,御史郑颙奏张家湾宣课司及崇文门分司,商货贩到,积至数多,方命抽盘,不无停滞,张家湾宜专委内官抽分,崇文门宜令本门收钞内官兼管。上曰:但戒所司勿滞,不必专委内官,事竟不行。当时台长顾佐号为清正,甫去位,而御史辄有此等建白。时王振初窃柄,颙奏非结交近侍而何?今崇文门税课属之户部郎,尚或厉民,若行颙言,贻害无穷矣。是时三杨在内阁,故尚能杜祸萌,但不知此御史尚堪处班行否?成化六年,巡按云南御史郭瑞,奏镇守太监钱能,刚果有为,政务归一,今能有疾,恐召还京师,乞圣恩悯念,永令镇守,上报闻而已。能之稔恶,天下所恨,瑞以宪臣奏保,寸斩不足蔽辜也。未几御史戴缙之谀汪直,此已见其端矣。
tái shū jī xuè hǎi zhōng jiè wèi fáng huán suǒ lùn liè, fèn jí shàng shū biàn xī, qí cí shén jī, fáng nǎi zài shū gōng zhī, yǐ bǐ chén xié fèn wàng biàn, dà sì chī zhāng wéi míng, qí tā suǒ yún pò xuē yì dài zhū shì, jí jī qiào kǒng mèng bù lián zhū shuō, jù bù bì lù. wéi qí shǐ kǒu xiào xuè zhě, zuì kān pěng fù, jīn jié lù yú hòu. ruì wèi chén lùn qí yī yán yī dòng, wú bù wéi shì lùn suǒ chī xiào zhě zhī wū, qǐng jǔ yī èr shí zhī, kě hū? ruì wèi dú, lìng bīng mǎ sī shēn zhī yú jǐ shì zhōng yǔ chún, yǔ chún pī qí dú wěi yuē: hǎi wài qí tán. yòu sòng jiàn shēng dào guó zǐ jiàn, lìng jì jiǔ huáng fèng xiáng zé zhì, fèng xiáng pī qí lái wén yuē: běn táng xiān shēng, qiě jiāng zhōng yōng jūn zǐ sù wèi ér xíng yī zhāng, yǔ tā jiǎng jiě. fán cǐ jiē wèi chī xiào, ruì qǐ yǐ shì wèi èr chén bāo měi zhī cí yé? zhì yú zhū chén wǎng lái, bīn zhǔ zhī jiān, jiè ruì ér gōng tán xiào zhě, hé kě shèng shù. chén yī rì, xié sī yè xí kǒng jiào, huì jiàn qí shǔ guān tú qiān chén wén héng děng, zuò zhōng yǒu wèn jí ruì zhī jǔ dòng zhě, yuē: guì táng wēng fàng gào shòu zhuàng, bú jiàn fā xíng rú hé? qiān yuē: tā yào xíng, wǒ sì sī zhí dìng bù kěn, shuō wèn lǐ cí zhuàng, yuán bú shì běn bù yá mén zhí zhǎng, suǒ yǐ mò nài hé, zhǐ de zhù le. chén yòu wèn yuē: rán zé jìn rì hé wéi? wén héng yuē: zài jiā dú chéng cè? chén yuē: dú cè jīng shēng shì, dà chén hé rì wèi zhī? wén héng yuē: yào tiáo chén, xiào yuē: yào tiáo chén, bù guò jiù shì lùn shì kě yǐ, hé bì chéng cè? qǐng ruì suǒ chén yī rì zhì ān tiān xià zhī shū, gù jí lái zì zhōng rì dù mén shú dú chéng cè ér yǒu de zhě yě. rán shū zhī jiāng chéng, jié xīn sī yú zā suì zhī jiǔ, ér xiào zhī sù, néng jì zhì ān yú yī rì zhī jiān, chén zhōng wèi gǎn xìn zhī, qiān yòu yuē: jìn rì yòu yào wǒ gǎi yī dào zhāo nǐ, shèn shì kǔ shì. chén yǔ qiān yuē: lǎo fǎ jiā hé nán yú cǐ? qiān yuē: tí mù gǔ guài nán zuò, tā zhāo tí shuō nán zhí lì zhī yǒu huī zhōu, yóu shí shěng zhī yǒu fú jiàn. kǎo rì zhū lì jù bù yù qí yì, wú táng wēng xiǎo pì zhī yuē: huī mǐn rén duō yù, nǐ měi zhǐ jiāng yīn zhèng mào yǔ shěn rǔ liáng liǎng gè lái, qǔ gōng wèn zuì jiù shì le. tí nèi yòu yǒu hàn jí àn bǐng gōng chū shǒu, bèi huī zhōu zhī fǔ zhòng zé èr shí, jí àn qì fèn bù guò, bào shí tóu jiāng ér sǐ. rú cǐ tí mù, jiào rén zěn zuò? xí kǒng jiào tàn yuē: cǐ lǎo bù chū, fǎn huò shèng míng. jīn cǐ yī chū, lòu chū xǔ duō běn xiàng, cǐ jiàn zào huà zhī miào, bù róng rén qiè qǔ xū míng yě. cǐ jiē chén qù nián bā yuè huí jīng zhī shí, suǒ xí wén yú zhū chén zhě jiē rú cǐ. jìn guò sū sōng, huì fǔ chén wáng yuán jìng àn chén dèng liàn, yòu xiāng yǔ yán jí ruì zhī wéi rén. èr chén jiē zì guǎng dōng ér lái, chén wèn qí jū jiā hé zhuàng, yīng yuē: cǐ lǎo dà gài hǎo yì, zuò shì duō bù jìn rén qíng, jū jiā jiǔ qǔ, ér yì qí qī, wú gù ér yì qí nǚ, shì jiē yì cháng zhī shì. chén wèn qí qī nǚ yǒu kě chū kě shā zhī zuì fǒu? yuē: rú yǒu kě chū kě shā zhī zuì, ér chū zhī shā zhī, zé xián zhě zhī néng shì, fēi suǒ wèi bù jìn rén qíng yǐ. chén cháng tàn yuē: wú qǐ shā qī, yì yá pēng zi, sī qí rén yú, nài hé shì zhī xián ruì zhě zé zé yé? jīn ruì yǐ mào, ér qī fāng ài, rén yù gù wú suǒ bù jí nǚ jì shā ér zi yì wú, tiān dào huò bù kě jǐn shuǎng yě. shí wàn lì shí sì nián zhī qī yuè, shū zhì, jǔ cháo hài huò, jù xiāng gù, wèi jí yǒu yán. wéi zhū gù péng sān jìn shì, hé shū gōng fáng bǎo hǎi, zú bù shèng ér jiàn zhú.
【台疏讥谑】海忠介为房寰所论列,愤极上疏辩析,其词甚激,房乃再疏攻之,以鄙臣挟忿妄辩,大肆鸱张为名,其他所云破靴易带诸事,及讥诮孔孟不廉诸说,俱不必录。惟其矢口笑谑者,最堪捧腹,今节录于后。瑞谓臣论其一言一动,无不为士论所嗤笑者之诬,请举一二实之,可乎?瑞为牍,令兵马司申之于给事锺宇淳,宇淳批其牍尾曰:海外奇谈。又送监生到国子监,令祭酒黄凤翔责治,凤翔批其来文曰:本堂先生,且将《中庸》君子素位而行一章,与他讲解。凡此皆为嗤笑,瑞岂以是为二臣褒美之词耶?至于诸臣往来,宾主之间,借瑞而供谈笑者,何可胜数。臣一日,偕司业习孔教,会见其属官屠谦、陈文衡等,座中有问及瑞之举动者,曰:贵堂翁放告受状,不见发行如何?谦曰:他要行,我四司执定不肯,说问理词状,原不是本部衙门职掌,所以没奈何,只得住了。臣又问曰:然则近日何为?文衡曰:在家读程策?臣曰:读策经生事,大臣何日为之?文衡曰:要条陈,笑曰:要条陈,不过就事论事可矣,何必程策?顷瑞所陈一日治安天下之疏,固即来自终日杜门熟读程策而有得者也。然疏之将成,竭心思于匝岁之久,而效之速,能计治安于一日之间,臣终未敢信之,谦又曰:近日又要我改一道招拟,甚是苦事。臣语谦曰:老法家何难于此?谦曰:题目古怪难做,他招题说南直隶之有徽州,犹十省之有福建。考日、诸吏俱不喻其意,吾堂翁晓譬之曰:徽、闽人多欲,你每只将殷正茂与沈汝梁两个来,取供问罪就是了。题内又有汉汲黯秉公出首,被徽州知府重责二十,汲黯气愤不过,抱石投江而死。如此题目,教人怎做?习孔教叹曰:此老不出,反获盛名。今此一出,露出许多本相,此见造化之妙,不容人窃取虚名也。此皆臣去年八月回京之时,所习闻于诸臣者皆如此。近过苏松,会抚臣王元敬、按臣邓炼,又相与言及瑞之为人。二臣皆自广东而来,臣问其居家何状,应曰:此老大概好异,作事多不近人情,居家九娶,而易其妻,无故而缢其女,是皆异常之事。臣问其妻女有可出可杀之罪否?曰:如有可出可杀之罪,而出之杀之,则贤者之能事,非所谓不近人情矣。臣长叹曰:吴起杀妻,易牙烹子,斯其人欤,奈何世之贤瑞者啧啧耶?今瑞已耄,而妻方艾,人欲固无所不极;女既杀而子亦无,天道或不可尽爽也。时万历十四年之七月,疏至,举朝骇惑,俱相顾,未及有言。惟、诸、顾、彭三进士,合疏攻房保海,卒不胜而见逐。
wèi jǐ fáng yì wài zhuǎn fù shǐ yǐ qù. dà dǐ zhōng jiè zhī qīng, guàn jué yī shí, wú duān xìng biǎn ér zhí, jì yǐ qīng jiāo rén, yòu yǐ qīng lǜ rén, zhì xíng zhī màn mà, rén duō bù kān, rán fú qí míng, bù gǎn kàng. wéi fáng shǒu yīng qí fēng, suì yǒu pō pí wú lài zhī chēng, fáng yán suī bù jìn wū, dàn wèi hǎi yū hān zé kě, nǎi yuē dà jiān, yuē jí zhà, yuē chuān yú, zé shī zhī yǐ, yí sān jūn zhī bù píng yě. bù shù rì, nán jiǒng qīng shěn jì shān cān fáng zhī shū yì zhì.
未几房亦外转副使以去。大抵忠介之清,冠绝一时,无端性褊而执,既以清骄人,又以清律人,至形之谩骂,人多不堪,然服其名,不敢抗。惟房首撄其锋,遂有泼皮无赖之称,房言虽不尽诬,但谓海迂憨则可,乃曰大奸,曰极诈,曰穿窬,则失之矣,宜三君之不平也。不数日,南冏卿沈继山参房之疏亦至。
yán shì
○言事
shū lùn duó qíng jǐng tài wǔ nián lì kē jǐ shì zhōng lǐ bǐng yí shàng shū, zhǐ zuǒ tōng zhèng wáng fù duó qíng, nèi yún: nǎng zhě lì kē dōu jǐ shì lín cōng zòu, fán jīng guān fēi yǔ jī yào zhě, yǒu fù mǔ sāng, xī tīng zhōng zhì, bù bì duó qíng. huò yǒu yǐ duó qíng wéi shàn shì, shì fù mǔ rú lù rén, zǐ dào jì kuī, chén jié ān zài? qí shí yǐ méng yú yǔn, jīn yòu lìng fù duó qíng, fù fā shēn kē dì, míng jiào zhōng rén, yòu fēi zhí diǎn jī wù zhě, qǐ shàng shōu huí lún mìng. shàng bù yǔn bǐng yí suǒ yǐn. gài lín cōng xiān yī nián shū yě, qí chí lùn kě wèi zhèng yǐ. zhì tiān shùn sān nián, zé lín cōng yǐ wèi yòu fù dōu yù shǐ, yǐ yōu guī lǐ, fèng zhǐ xíng qǔ lái jīng, lín yì yǒu shū qǐng zhōng sàng. rán yī cí bù yǔn, jí fù rèn yǐ. rán dāng shí tǎng yǒu yǐ qián shū zhì zhī zhě, lín hé cí zhì biàn? qǐ yǐ zhōng chéng diǎn jī yào, kě shì fù mǔ wèi lù rén yé? lín zhuāng mǐn yī dài míng chén, fēi hòu shēng suǒ gǎn shàn yì, cǐ shì yì wán bì zhī xiá yún.
【疏论夺情】景泰五年吏科给事中李秉彝上疏,止左通政王复夺情,内云:曩者吏科都给事林聪奏,凡京官非与机要者,有父母丧,悉听终制,不必夺情。或有以夺情为善事,视父母如路人,子道既亏,臣节安在?其时已蒙俞允,今又令复夺情,复发身科第,名教中人,又非职典机务者,乞上收回纶命。上不允秉彝所引。盖林聪先一年疏也,其持论可谓正矣。至天顺三年,则林聪已为右副都御史,以忧归里,奉旨行取来京,林亦有疏请终丧。然一辞不允,即赴任矣。然当时倘有以前疏质之者,林何词致辨?岂以中丞典机要,可视父母为路人耶?林庄敏一代名臣,非后生所敢擅议,此事亦完璧之瑕云。
jīng zhí
○京职
liú wén tài liú wén tài xiān rèn yòu tōng zhèng, guǎn tài yī yuàn shǐ, yǐ tóu jì guāi fāng, zhì sǔn xiàn zōng, wèi jǐ shì zhōng hán zhòng děng yù shǐ chén gǔ děng, jiāo zhāng gōng shū cān hé, xiào zōng mìng jiàng wèi yuàn pàn. zhì hóng zhì shí liù nián, shàng yīn běn cǎo é wù, mìng guān gǎi xiū, yǐ liú wén tài děng chōng qí yì. ér wén tài děng yú běn cǎo shí měng rán, nǎi qǐng yòng hàn lín guān rèn jiào zhèng. gé chén liú jiàn zhēng zhī yún: qǐ yǒu cí chén wèi yī shì jiào shū zhī lǐ? shàng nǎi mìng hàn lín zhuān xiū qí shū, ér tài yī guān bù yù. gài wén tài céng dé gù dà xué shì qiū jùn suǒ zhe yī shū, jù zài shí sān kē zhī wài zhě, yù lìng zòu yǐ wéi jǐ gōng, yīn yǒu cǐ yì yě.
【刘文泰】刘文泰先任右通政,管太医院使,以投剂乖方,致损宪宗,为给事中韩重等、御史陈谷等,交章公疏参劾,孝宗命降为院判。至弘治十六年,上因《本草》讹误,命官改修,以刘文泰等充其役。而文泰等于《本草》实懵然,乃请用翰林官任校正。阁臣刘健争之云:岂有词臣为医士校书之理?上乃命翰林专修其书,而太医官不预。盖文泰曾得故大学士邱浚所著医书,俱在十三科之外者,欲另奏以为己功,因有此议也。
liú jiàn yòu lì zhēng: chén děng zhí zài lùn sī, lǐ nán qīn yuè, tài yī yuàn guān shù duō, yí lìng zuǎn xiū. shàng yòu gǎi mìng gāi yuàn zì xiū, qǔ huí cí chén, yǐ tài jiàn zhāng yú zhǔ qí shì. wén tài yīn cǐ yì yǔ yú xiāng biǎo lǐ, yú shì yuán yǐn zhuān shì jìn zhōng, yù shàng jí zhōng gōng yǒu jí, wú lùn nèi wài kē, jù lìng wén tài zhí rù yǐ. yǐ chǒu zhī xià, shàng běn yǐ huàn rè dé jí, wén tài wù tóu dà rè zhī jì, fán zào bù kān, yǐ zhì shàng bīn. gài xiào kāng hòu sù yì xìn rèn wén tài jí yú, yǐ gù bù xíng è zhǐ. bǐ wǔ zōng dēng jí, fǎ sī huì zòu zhāng yú xiàng yǔ wén tài wèi jiān, yòu jiàn wén tài zuǎn xiū běn cǎo, xiān dì bù yù, wén tài yào bú duì zhèng, yí bǐ zhū sī guān yǔ nèi chén jiāo jié zuò bì fú tóng, zòu qǐ gè zhǎn, shàng yǔn zhī. yú shì nán běi kē dào liú děng, xián wèi qǐng sù zhū wén tài, yǐ wèi xiān dì zài tiān zhī líng, shàng jǐn bào wén ér yǐ. jiǔ zhī, èr rén kǔ biàn bù yǐ, jù miǎn sǐ yí shù. shǐ yún shì shí dà chén nì hòu wén tài zhě, gù bù yòng" hé hé yù yào dà bù jìng" zhèng tiáo, ér bǐ tā lǜ, yīn dé wèi hòu rì jiě tuō zhī dì. suǒ zhǐ dà chén, gài zhǐ xiè lǐ èr xiāng yě. wén tài yī yōng yī, zhì cù liǎng cháo shèng shòu, cùn zhé bù zú cháng, jìng miǎn yú sǐ, ruò qí wū xiàn wáng sān yuán, yòu bù zú yán yǐ.
刘健又力争:臣等职在论思,理难侵越,太医院官数多,宜令纂修。上又改命该院自修,取回词臣,以太监张瑜主其事。文泰因此益与瑜相表里,于是援引专侍禁中,遇上及中宫有疾,无论内外科,俱令文泰直入矣。乙丑之夏,上本以患热得疾,文泰误投大热之剂,烦躁不堪,以至上宾。盖孝康后素亦信任文泰及瑜,以故不行遏止。比武宗登极,法司会奏张瑜向与文泰为奸,又荐文泰纂修《本草》,先帝不豫,文泰药不对证,宜比诸司官与内臣交结作弊扶同,奏启各斩,上允之。于是南北科道刘◆等,咸谓请速诛文泰,以慰先帝在天之灵,上仅报闻而已。久之,二人苦辨不已,俱免死遗戍。史云是时大臣暱厚文泰者,故不用“合和御药大不敬“正条,而比他律,因得为后日解脱之地。所指大臣,盖指谢、李二相也。文泰一庸医,致促两朝圣寿,寸磔不足偿,竟免于死,若其诬陷王三原,又不足言矣。
mǎ cóng qiān guāng lù shǎo qīng mǎ cóng qiān, jiā jìng jiān hé tí dū guāng lù tài jiàn dù tài, gān mò nèi tǎng shù wàn, tài yì wū cóng qiān fěi bàng bù zhōng, shàng xìn ér nù zhī, zhào zhàng bā shí, jí bì zhàng xià. gài mǎ xiān yǒu shū dàn xiāng sōng, liú zhōng bù fā, zhì shì sōng yīn ér xià shí, qí sǐ kě wèi zhì yuān. jí mù zōng dēng jí, fán xiān cháo zhōng jiàn dé zuì zhě, xī hé bāo xù, yán guān jiàn bái, lǚ wèi mǎ qǐng ēn diǎn, ér zhōng guān bèi zhuī hèn zhī, huā yán cóng qiān shí bàng xiān dì, sǐ yǒu yú lù, shàng jìng yì bù xǔ. zhí zhì jīn shàng zhī xīn mǎo, cóng qiān zhī zǐ mǎ yǒu huá, yù qǐng shén āi, shàng shǐ mìng yǔ tā jì zàng, ér tā xù shàng wèi zhī jí.
【马从谦】光禄少卿马从谦,嘉靖间劾提督光禄太监杜泰,干没内帑数万,泰亦诬从谦诽谤不忠,上信而怒之,诏杖八十,即毙杖下。盖马先有疏弹相嵩,留中不发,至是嵩因而下石,其死可谓至冤。及穆宗登极,凡先朝忠谏得罪者,悉荷褒恤,言官建白,屡为马请恩典,而中官辈追恨之,哗言从谦实谤先帝,死有余僇,上竟抑不许。直至今上之辛卯,从谦之子马有骅,吁请甚哀,上始命与他祭葬,而他恤尚未之及。
guāng lù guān qiè wù guāng lù sì dà guān shǔ chéng zhāng miǎn, zòu běn sì qīng nài hēng jiè gōng sì, dào qǔ zhū é ròu jí miàn shí wèi sī yòng, shàng mìng hēng duì zhuàng, hēng jù zhuàng. shàng yuē: ěr wèi táng guān, tān tāo rú cǐ, lùn fǎ nán róng, gū yòu zhī. cǐ zhèng tǒng liù nián shí yě.
【光禄官窃物】光禄寺大官署丞张冕,奏本寺卿柰亨借供祀,盗取猪鹅肉及面食为私用,上命亨对状,亨具状。上曰:尔为堂官,贪饕如此,论法难容,姑宥之。此正统六年时也。
zhì wàn lì shí bā nián, guāng lù shǔ chéng máo yī zhù. dào shǔ zhōng huǒ tuǐ, wèi táng guān suǒ zòu, shàng mìng sòng xíng bù, zhuī yuán wù, wèn tú wèi mín. liǎng shì lüè tóng, ér chǔ fèn lüè yì. àn hēng yǐ chú yì dé guān, dào qiè gù qí zhǎng jì, rán yòu zuì zhī hòu, zhì zhèng tǒng shí nián shí sān nián, liǎng yǐ hù shì láng chōng tíng shì dú juǎn guān, yòu yīn zi huáng wèi zhōng shū shè rén. shí sì nián, hēng yǐ jiǔ jí qǐ miǎn cháo cān, dàn chū shì shì, shàng yòu xǔ zhī. hēng zhī hòu yán bù zú zé, ér ēn chǒng zhī làn yì shén yǐ!
至万历十八年,光禄署丞茅一柱。盗署中火腿,为堂官所奏,上命送刑部,追原物,问徒为民。两事略同,而处分略异。按亨以厨役得官,盗窃固其长技,然宥罪之后,至正统十年十三年,两以户侍郎充廷试读卷官,又荫子鐄为中书舍人。十四年,亨以久疾乞免朝参,但出视事,上又许之。亨之厚颜不足责,而恩宠之滥亦甚矣!
lì fǎ
○历法
suàn xué suàn xué yì shū shù zhōng yào shì, ér yú gōu jī qián gǔ, yóu wéi chī jǐn. běn cháo dìng zhì, yǐ zhè jiāng jí sū sōng èr fǔ, wèi cái fù zhī dì. jiāng xī shì fēng jué guǐ, suì jìn cǐ sān chǔ shì rén, bù dé guān jì cáo. rán hù bù xū lì, jǐn zhè dōng jù jiān, kū xué qí jiān, nà yí shàng xià, jǐn chū qí shǒu, qiě jīng yú wò suàn, shì guān zhǎng yóu mù ǒu. shì hè bǎn cáo zhě, yòu shì bù shū wèi zhī dì, màn bù liú yì, qí zài wài sī mín shè zhě, yì chí chóu bù zhī zòng héng, rèn qí xià wèi xī hè, jiē zuò suàn xué bù jiǎng zhī gù. wéi sòng chóng níng sān nián, tè lì suàn xué, qí yè yǐ jiǔ zhāng zhōu bì, jí jiǎ shè yí shù wèi suàn wèn, réng jiān hǎi dǎo sūn zi wǔ cáo zhāng qiū jiàn xià hóu suàn fǎ bìng táng lì suàn sān shì tiān wén shū wèi běn kē. běn kē wài, rén zhàn yī xiǎo jīng, yuàn zhàn dà jīng zhě tīng. dà guān zhōng, mìng suàn xué rú xiáng xù zhī zhì, sān nián sān yuè zhào yǐ wén xuān wáng wèi xiān shī, yǎn zōu jīng sān guó gōng pèi xiǎng, shí zhé cóng sì, ér liè zì xī zhù míng suàn shù zhī rén, huì xiàng yú liǎng láng, jiā cì wǔ děng zhī jué, yú shì fēng hòu dà náo lì shǒu róng chéng jī zǐ shāng gāo cháng yí guǐ yú qū wū xián jiǔ rén fēng gōng, shǐ sū bo tú fù bo yǎn zǐ shèn bo chǔ qiū shǐ zhào shǐ mò bì zào róng fāng gān dé shí shēn xiān yú wàng rén gěng shòu chāng xià hóu shèng jīng fáng yì fèng lǐ xún zhāng héng zhōu xìng dān yáng fán yīng guō pú hé chéng tiān sòng jǐng yè xiāo jí lín xiào gōng zhāng gōng zhāng zhòu yuán wáng pǔ èr shí bā rén fēng bó, dèng píng liú hóng guǎn lù zhào dá zǔ chōng zhī yīn shào xìn dōu fāng xǔ zūn gěng xún liú chāo liú xuàn fù rén jūn wáng xiào tōng qú tán luó lǐ chún fēng wáng xī míng lǐ dǐng zuò biān gāng láng xiāng kǎi èr shí rén fēng zǐ, sī mǎ jì zhǔ luò xià hóng yán jūn píng liú huī jiāng jí zhāng qiū jiàn xià hóu yáng zhēn luán lú tiān yì jiǔ rén fēng nán. qí hòu yòu gǎi huáng dì wèi xiān shī, qiě shì xué yǔ tài xué sān shè tóng, yǐ shàng shě sān děng tuī ēn, qí zhòng rú cǐ. yòu luò xià hóng yǔ xiān yú wàng rén jù tóng dìng tài chū lì zhě, ér suǒ xí yì shì yǐ tiān wén shū wèi běn kē, zé jiān tōng lì xué, yǒu bì shì yòng gèng dà. jīn rì qīn tiān jiàn shì xué zhū shēng, yǒu néng tōng jiǔ zhāng zhōu bì zhě hū?
【算学】算学亦书数中要事,而于勾稽钱谷,尤为吃紧。本朝定制,以浙江及苏松二府,为财赋之地。江西士风谲诡,遂禁此三处士人,不得官计曹。然户部胥吏,尽浙东巨奸,窟穴其间,那移上下,尽出其手,且精于握算,视官长犹木偶。释褐版曹者,又视簿书为脂地,漫不留意,其在外司民社者,亦持筹不知纵横,任其下为溪壑,皆坐算学不讲之故。惟宋崇宁三年,特立算学,其业以《九章周髀》,及假设疑数为算问,仍兼海岛、孙子、五曹、张邱建、夏侯算法、并唐历算三式天文书为本科。本科外,人占一小经,愿占大经者听。大观中,命算学如庠序之制,三年三月诏以文宣王为先师,兖、邹、荆三国公配享,十哲从祀,而列自昔著名算数之人,绘像于两廊,加赐五等之爵,于是风后、大挠、隶首、容成、箕子、商高、常仪、鬼臾区、巫咸九人封公,史苏、卜徒父、卜偃、梓慎、卜楚邱、史赵、史墨、裨灶、荣方、甘德、石申、鲜于妄人、耿寿昌、夏侯胜、京房、翌奉、李寻、张衡、周兴、单飏、樊英、郭璞、何承天、宋景业、萧吉、临孝恭、张恭、张胄元、王朴二十八人封伯,邓平、刘洪、管辂、赵达、祖冲之、殷绍、信都芳、许遵、耿询、刘焯、刘炫、傅仁均、王孝通、瞿昙罗、李淳风、王希明、李鼎祚、边冈、郎襄楷二十人封子,司马季主、洛下闳、严君平、刘徽、姜、岌、张邱建、夏侯阳、甄鸾、卢天翼九人封男。其后又改黄帝为先师,且试学与太学三舍同,以上舍三、等推恩,其重如此。又洛下闳与鲜于妄人俱同定《太初历》者,而所习亦似以天文书为本科,则兼通历学,有裨世用更大。今日钦天监世学诸生,有能通《九章周髀》者乎?
sòng rén shí jiàn, gù fēi jīn shì suǒ jí.
宋人识见,固非今世所及。
àn guǎng diǎn gù yún: yǐ zī wèi láng, fēi zī cái yě. zī jí" zī" zì, zī suàn yě. jī ér suàn zhī. shì rén xié cǐ jì xiào yú guān, jí gé zhě chóu yǐ zhí, wèi zhī zī láng. hàn shì zì yǒu cǐ yī tú, rú zhāng shì zhī sī mǎ xiàng rú zhī shǔ jiē shì yě. hòu shì wù yǐ wéi nà qián mǎi jué, rú jīn kāi shì lì ěr. rán zé suàn xué zhī zhòng, zhèng bù shǐ yú sòng jì yǐ. nìng xìng
按《广典故》云:以赀为郎,非赀财也。赀、即“訾“字,訾算也。积而算之。士人挟此技效于官,及格者酬以职,谓之赀郎。汉世自有此一途,如张释之、司马相如之属皆是也。后世误以为纳钱买爵,如今开事例耳。然则算学之重,正不始于宋季矣。○佞幸
tài jí tài jí běn wú jí, zì sòng zhōu zi jiā yǐ yī quān, qí hòu yū rú zhù tài jí tú, qí shì rú quān, rén suì yún: jīn nǎi zhī tài jí zhī wèi wù, biǎn ér zhōng kōng. ér běn cháo dà rú wú kāng zhāi, měi duì rén zhé yǐ liǎng shǒu zuò quān shì, zì yún wú shí bú jiàn tài jí, fú báo zhě suì yǐ lú fú tóu qí zhōng. yòu yǒu yī xiǎn guān, yǐ lì rén luǒ lù, fā chū zhì zuì, yún chōng pò tài jí. yòu yǒu zuò tài jí sù yuān wén zhě, ér shèng xián dào lǐ, shòu rén xiè màn zhì yǐ. zhì shì zōng cháo, bà rèn fǔ chéng zhū lóng xǐ. zuò tài jí yī yǐ xiàn, gài fáng zhōng shù yě.
【太极】太极本无极,自宋周子加以一圈,其后迂儒铸太极图,其式如圈,人遂云:今乃知太极之为物,匾而中空。而本朝大儒吴康斋,每对人辄以两手作圈势,自云无时不见太极,浮薄者遂以芦菔投其中。又有一显官,以隶人裸露,发出治罪,云冲破太极。又有作太极诉冤文者,而圣贤道理,受人亵慢至矣。至世宗朝,罢任府丞朱隆禧。作太极衣以献,盖房中术也。
shàng dà xǐ, jìn qīng jìn shì láng. yòu jīn diān zhōng wén wǔ shàng xià, yǐ miǎn líng xiāng kuì yí, dēng zhī jiǎn dú, yuē tài jí wán. wǔ shèng zhì cǐ, kě tòng kě hèn!
上大喜,进卿进侍郎。又今滇中文武上下,以缅铃相馈遗,登之简牍,曰太极丸。侮圣至此,可痛可恨!
liǎng liù qīng zhī jìn hé nán yān líng rén liú ruì zhě, wèi lì kē dōu jǐ shì zhōng, lù yù wáng zhèn, guì yú dào páng, zhèn dà xǐ, shēng wèi hù bù zuǒ shì láng, hòu shēng hù bù shàng shū, zhì shì guī, zhì chéng huà qī nián shǐ zú. hé nán tāng yīn rén lǐ suì zhě, lì guān gōng bù shàng shū, zhì shì guī, qí hòu zhāng yǒng xī zhēng hái jīng guò tāng yīn, suì bì yī pò guān, ér shù shàng suǒ cì yù dài, guì yíng yú lù. yǒng jīng yuē: hé zhì yú shì? suì yīn yǐ qíng qǐ lián. yǒng zhì jīng shī, lì bù jiàn zhī, zhào fù gù guān, zài zhǎng dōng cáo, yòu shí èr nián zhì shì guī, jiā jìng qī nián shǐ zú. èr rén jù qǐ zhōng zhōu, yǐ jiǎ bǎng wèi liù qīng, nǎi qí méi jìn zhī shù rú cǐ, rán jiē gōng míng shǐ zhōng, lǎo sǐ lín xià, bù lí hē qiǎn. suì dé shì gōng mǐn, chóng zèng tài bǎo, hòu jǐn duó yì míng ér yǐ.
【两六卿之进】河南鄢陵人刘睿者,为吏科都给事中,路遇王振,跪于道旁,振大喜,升为户部左侍郎,后升户部尚书,致仕归,至成化七年始卒。河南汤阴人李燧者,历官工部尚书,致仕归,其后张永西征还京过汤阴,燧敝衣破冠,而束上所赐玉带,跪迎于路。永惊曰:何至于是?燧因以情乞怜。永至京师,吏部荐之,召复故官,再长冬曹,又十二年致仕归,嘉靖七年始卒。二人俱起中州,以甲榜位六卿,乃其媒进之术如此,然皆功名始终,老死林下,不罹诃谴。燧得谥恭敏,崇赠太保,后仅夺易名而已。
zhèng dé èr gē zhě wǔ zōng nán xìng, zhì yáng wén xiāng yī qīng jiā, yǒu gē tóng shì yān, shàng yuè qí bái xī, wèn hé míng, yuē yáng zhī, cì míng yuē yáng zhī yù, mìng cóng jià běi shàng. zhī qī fù sòng mǐn, yǐ rén mìng wèn dǐ cháng, xì cháng zhōu fǔ yù, zhī shàng wèi qǔ, ér jià xíng yǐ pò, xún àn yù shǐ lǐ dōng, jí mìng cháng zhōu zhī fǔ lǐ sōng, huàn mǐn chū yù, miǎn zuì guī jiā, qǔ nǚ sòng fǔ, guān wèi jù yī shì sòng zhī, cóng shàng zhì jīng shī, hòu shǎng ér hái. xiān shì shàng chū xuān fǔ, yǒu gē zhě yì wèi shàng suǒ xǐ, wèn qí míng, zuǒ yòu yǐ" tóu shàng bái" wèi duì, gài běn dài fǔ yuàn zhōng lè bù, zhèn shǒu tài jiàn jiè lái gōng yìng zhě, gù yǒu cǐ hùn míng. shàng xiào yuē:" tóu jì bái, bù zhī yāo jiān yì bái fǒu?" dǎi shàng qǐ, zhū dà kē suì yān zhī, gài lǜ shèng yì huò yù hū rù nèi tíng, gù yǒu cǐ wèn, hòu cǐ yōu jìng bù zhào. tóng wèi gē tóng, ér xìng bù xìng zhì cǐ.
【正德二歌者】武宗南幸,至杨文襄(一清)家,有歌童侍焉,上悦其白皙,问何名,曰杨芝,赐名曰羊脂玉,命从驾北上。芝妻父宋闵,以人命问抵偿,系常州府狱,芝尚未娶,而驾行已迫,巡按御史李东,急命常州知府李嵩,唤闵出狱,免罪归家,取女送府,官为具衣饰送之,从上至京师,厚赏而还。先是上出宣府,有歌者亦为上所喜,问其名,左右以“头上白“为对,盖本代府院中乐部,镇守太监借来供应者,故有此诨名。上笑曰:“头既白,不知腰间亦白否?“逮上起,诸大榼遂阉之,盖虑圣意或欲呼入内廷,故有此问,后此优竟不召。同为歌童,而幸不幸至此。
àn táng rén wèi bù yóu zhào mìng ér zì gōng wèi sī bái, běn cháo wú cǐ míng, jīn shèng yǔ yún yún, bì cóng shǐ cè dé zhī zhě. xuān dé jiān, hàn fǔ jūn yú wáng mǐn shàn cù jū, xuān zōng xǐ zhī, yān wèi nèi shì, hòu jìn tài jiàn, zhèn shǒu shǎn xī. cǐ zé yǔ táng tài zōng yān líng rén luó hēi hēi, mìng jiào gōng rén pí pá shì xiāng lèi.
按唐人谓不由诏命而自宫为私白,本朝无此名,今圣语云云,必从史册得之者。宣德间,汉府军余王敏善蹴鞠,宣宗喜之,阉为内侍,后进太监,镇守陕西。此则与唐太宗阉伶人罗黑黑,命教宫人琵琶事相类。
míng chén yī shì zhī shī jiā jìng dà lǐ zhī yì, zì zhāng guì chàng zhī, zhì chēng zōng, zhì rù miào pèi shàng dì. yǐ zhì fèng qiān xiǎn líng, xià zhì chú yì wáng fú suí quán děng jiàn lì, yì yóu ér xiào zhī. rán shì jūn zǐ wú yī rén yǐ wéi kě zhě, wéi wāng hóng dú zhǔ qiān yí yī shuō, zé zhāng shèng tài hòu shàng wú yàng yě. hóng yuán è dà duì, yì hé zú zé? nài hé ā chǎn chéng fēng, jí yī shí hào wèi zhèng rén, yì xiàn yú xī chǒng, yǒu zhōng rén suǒ bù wéi zhě. rú wèi gōng jiǎn zhuāng qú yīn guì è yǐn yòng, dé yǐ jì jiǔ shì jiǎng yán, zé tuō guì mì jìn zhǒng zi mì fāng, gāo wén ruì nán yǔ wèi lǐ qīng shí, zé zhuàn xuán wén kòu tán qiú mèi, jù zhe zài ěr mù. bǐ zhī cài jūn mó zhī lóng tú, kòu píng zhòng zhī tiān shū, gèng kān ǒu huì. shì fēng pī mǐ, jí xián zhě bù miǎn, wèi fēi zhāng guì zuò yǒng bù kě.
【名臣一事之失】嘉靖大礼之议,自张、桂倡之,至称宗,至入庙配上帝。以至奉迁显陵,下至厨役王福、随全等贱隶,亦尤而效之。然士君子无一人以为可者,惟汪鋐独主迁移一说,则章圣太后尚无恙也。鋐元恶大憝,亦何足责?奈何阿谄成风,即一时号为正人,亦献谀希宠,有中人所不为者。如魏恭简(庄渠)因桂萼引用,得以祭酒侍讲筵,则托桂密进种子秘方,高文瑞(南宇)为礼卿时,则撰玄文叩坛求媚,俱著在耳目。比之蔡君谟之龙图,寇平仲之天书,更堪呕哕。士风披靡,即贤者不免,谓非张、桂作俑不可。
lùn zhī jiā jìng bǐng chén bā yuè, shàng wèn lǐ chén:" gǔ yòng zhī cǎo rù yào, dāng qiú zhī hé suǒ, jīn kě dé fǒu?" shàng shū wú shān duì yún: běn cǎo lùn zhī, yǒu hēi chì qīng bái huáng zǐ, qí sè bù tóng, qí wèi yì yì. rán jiē yún jiǔ fú qīng shēn, wáng chōng lùn héng yún: zhī shēng yú tǔ, tǔ qì hé, gù zhī cǎo shēng. ruì mìng jì yún: wáng zhě dé rén, zé zhī cǎo shēng. wén xuǎn yún: huáng huáng líng zhī, yī nián sān xiù. hàn jiù yí yún: zhī yǒu jiǔ jīng, jīn sè lǜ yè zhū shí, yè yǒu guāng. huáng dì nèi zhuàn yún: wáng mǔ qiǎn xiān rén gē wàn nián cháng shēng zhī qū, shòu dì yǐ shí hán yù jí zhī shū, huì láng fēng yáo chí zhī shàng, shòu shén zhī tú shí juǎn. qí tiáo duì shén xī. shàng zhào yǒu sī, cǎi zhī yú yuán yuè lóng hǔ hè míng sān máo qí yún zhū shān jí wǔ yuè, yòu fǎng zhī mín jiān. yú shì wǎn píng xiàn mín zhāng jù yòu shǒu dé zhī wǔ běn yǐ xiàn, shàng yuè, jī yǐ jīn bó.
【论芝】嘉靖丙辰八月,上问礼臣:“古用芝草入药,当求之何所,今可得否?“尚书吴山对云:《本草》论芝,有黑、赤、青、白、黄、紫,其色不同,其味亦异。然皆云久服轻身,王充《论衡》云:芝生于土,土气和,故芝草生。《瑞命记》云:王者德仁,则芝草生。《文选》云:煌煌灵芝,一年三秀。《汉旧仪》云:芝有九茎,金色绿叶朱实,夜有光。《黄帝内传》云:王母遣仙人歌万年长生之曲,授帝以石函玉笈之书,会阆风瑶池之上,授《神芝图》十卷。其条对甚析。上诏有司,采芝于元岳、龙虎、鹤鸣、三茅、齐云诸山及五岳,又访之民间。于是宛平县民张巨佑首得芝五本以献,上悦,赍以金帛。
yú shì chén mín xiàn zhī zhě jiē zhǒng, cǎi zhī shǐ yì sì chū. cì nián jiǔ yuè, lǐ bù lèi jìn wǔ yuè jí míng shān suǒ cǎi huò xiān zhī yǐ qiān yú běn. zhí zhì mò nián, wáng jīn xiàn zhī, dà dé shèng juàn, zhào wèi yù yī, liàn zhī wèi yào, zá jìn tā bù jīng zhī jì, zhì sǔn shèng gōng. shàng xiān hòu, zuò zi shā fù lǜ lùn guǎ, zuì hòu dài chū. dāng liàn zhī shí, yòng gù kě xué táo zhòng wén děng yán, xū zhēn lóng xián xiāng pèi hé, bìng dé kuàng xué xiān tiān zhēn yín wèi qì, jìn zhī kě dé cháng shēng. yú shì zhǔ shì wáng jiàn děng yǐ cǎi lóng xián chū, zuǒ tōng zhèng wáng huái děng yǐ kāi kuàng chū, bǎo dìng fǔ chén wú yuè děng xiàn jīn yín shā, suǒ zhì cǎi bàn biàn tiān xià yǐ.
于是臣民献芝者接踵,采芝使亦四出。次年九月,礼部类进五岳及名山所采获鲜芝已千余本。直至末年,王金献芝,大得圣眷,召为御医,炼芝为药,杂进他不经之剂,致损圣躬。上仙后,坐子杀父律论剐,最后贷出。当炼芝时,用顾可学、陶仲文等言,须真龙涎香配和,并得矿穴先天真银为器,进之可得长生。于是主事王健等以采龙涎出,左通政王槐等以开矿出,保定抚臣吴岳等献金银砂,所至采办遍天下矣。
wú shān wèi lǐ bù shàng shū shí, zhí xīn yǒu nián zhēng dàn, yǐ rì shí bù jí fēn shù dāng miǎn jiù, shàng yù chén xià chēng hè, shān bù cóng, suì bà guī, gài jiè yǐ shì xī rì zhī féng yíng yě.
吴山为礼部尚书时,值辛酉年正旦,以日食不及分数当免救,上欲臣下称贺,山不从,遂罢归,盖借以饰昔日之逢迎也。
cǐ wú shān wèi jiāng xī gāo ān rén, jīn shàng chū shì wén duān, fēi hé nán fǔ chén jìn bái tù zhě, rán qí rén yì zhì xíng bù shàng shū, zhí lì wú jiāng rén.
此吴山为江西高安人,今上初谥文端,非河南抚臣进白兔者,然其人亦至刑部尚书,直隶吴江人。
dū fǔ
○督抚
zhōu wén xiāng zhōu wén xiāng chén zhī fǔ jiāng nán zuì jiǔ, gōng zuì dà, sān wú rén zhì jīn dé zhī, rán yì zhèng jué jiān yòng. shí wáng zhèn xīn jiàn sī dì, wén xiāng mì lìng rén guī dù qí tīng shì nèi shì, guǎng xiá cháng duǎn, mìng sōng jiāng fǔ zhī róng dì yī yǐ kuì, zhèn pù zhī bù shuǎng fēn cùn, yīn dà xǐ, fán yǒu zòu qǐng, qí pī dá wú bù rú yì, yǐ cǐ dé pián yí zhǎn bù.
【周文襄】周文襄(忱)之抚江南最久,功最大,三吴人至今德之,然亦正谲兼用。时王振新建私第,文襄密令人规度其厅事内室,广狭长短,命松江府织绒地衣以馈,振铺之不爽分寸,因大喜,凡有奏请,其批答无不如意,以此得便宜展布。
jí zhèn sǐ lǔ zhōng, jǐng dì mìng jí zhī, dé yī jīn guān yīn, bèi lòu yún:" xiào sūn zhōu chén jìn". wèi sī jí mò yù shǐ qián xīn suǒ mù dǔ. gài wěi qū yǐ cóng shì, yì háo jié zuò yòng, rú lǐ dé yù zhī yú zhōng wèi yáng qīn yì mǎ cún liàng yě.
及振死虏中,景帝命籍之,得一金观音,背镂云:“孝孙周忱进“。为司籍没御史钱昕所目睹。盖委曲以从事,亦豪杰作用,如李德裕之于中尉杨钦义、马存亮也。
qín huì zào gé tiān gé chéng, shǔ shuài zhèng gāng zhōng, lù qí jiàng zhēn liàng guǎng mào, zào tǎn wèi xiàn, jǐn rú qí shì: guì yùn, wèi tàn qí yīn shì, yīn shì cuàn zhī. xìng wáng zhèn wú cǐ jiàn jiě ěr.
秦桧造格天阁成,蜀帅郑刚中,赂其匠侦量广袤,造毯为献,尽如其式:桧愠,谓探其阴事,因事窜之。幸王振无此见解耳。
qián hū cǐ, zé táng lǐ zhāng wèi xuān zhōu guān chá shǐ shí, zǎi xiàng yáng shōu zào bái tán tíng zi, huì qīn yǒu luò chéng zhī xiān, shì zhāng qián dù qí guǎng mào, zhī chéng dì tǎn, zhì rì yǐ xiàn, hòu shōu bài, zhāng yì dé zuì, gài fān chén yǐ dì yī lù quán yào, yì yǒu suǒ běn.
前乎此,则唐李璋为宣州观察使时,宰相杨收造白檀亭子,会亲友落成之先,是璋潜度其广袤,织成地毯,至日以献,后收败,璋亦得罪,盖藩臣以地衣赂权要,亦有所本。
bái tù táng yǒu bái tù yù shǐ zhī qiào, gài yǐ bù dé zhǎo jiàn mín yuán yě, ruò zhēn yǒu qí shì, wú rú jiā jìng shí yī nián sì chuān xún àn yù shǐ sòng cāng, huò bái tù yú liáng shān xiàn yǐ xiàn, lǐ bù qǐng hè, shàng cí yǐ fěi bó bù gǎn dāng, zài qǐng nǎi xǔ, yǐ xiàn yú tài miào shì miào, chéng yú liǎng gōng tài hòu qián. bǎi guān biǎo hè, yú shì lì bù shàng shū wāng hóng shì jiǎng xué shì kuí áng xiàn shī, lǐ bù shàng shū xià yán shǎo zhān shì zhāng hàn hàn lín xué shì xí chūn jì jiǔ lín wén jùn biān xiū zhāng jiā xiàn sòng, lǐ bù shì láng zhàn ruò shuǐ xiàn yǎn yǎ, shì jiǎng xué shì liào dào nán shì dú xué shì wú huì wáng jiào xiū zhuàn yáo lái xiàn fù, xiū zhuàn lún yǐ xùn xiàn gē, shàng jiē yōu zhào bāo dá. wéi shì jiǎng xué shì guō wéi fān yǐ xiàn fù wǔ zhǐ, jié zé gé zhí xián zhù. gài fǔ zhèn zhòng chén gòng ruì qǔ mèi, zì jiā jìng bā nián wāng hóng xiàn gān lù hòu suǒ jǐn jiàn, qiě xià jí qín shòu, cóng cǐ jìn ruì wù zhě jiē zhǒng, ruò sòng cāng zhě, yì kě hū wèi bái tù dōu yù shǐ yǐ. sì hòu zé shí èr nián hé nán fǔ chén wú shān dé bái lù yú líng bǎo xiàn, shàng mìng xiàn miào, chéng liǎng gōng, shòu hè rú qián, wāng hóng děng yòu xiàn sòng fù, ér zhǎng zhān shì láng gù dǐng chén zé xiàn yuè zhāng, fǔ chén lǐ shí fāng xiàn fū dí luán gè yǐ bái lù chéng ruì shī wèi xiàn, shàng jiē yōu dá. shì nián yòu yǒu yìng tiān fǔ chén chén shì xiàn bái tù, shàng yuē:" bái què lù tù chóng chū, bù bì jǔ xiàn." wāng hóng yòu zuò shī sān zhāng, měi shàng qiān chōng zhī dé, shàng yì dà xìng. rán sì fāng fǔ chén yǐ qín shòu ruì wù jìn zhě, shǐ bù jué shū, zhōng shàng zhī shì, gài zhào yú sòng cāng yún.
【白兔】唐有白兔御史之诮,盖以不得爪践民园也,若真有其事,无如嘉靖十一年四川巡按御史宋沧,获白兔于梁山县以献,礼部请贺,上辞以菲薄不敢当,再请乃许,以献于太庙世庙,呈于两宫太后前。百官表贺,于是吏部尚书汪鋐、侍讲学士葵昂献诗,礼部尚书夏言、少詹事张瀚、翰林学士席春、祭酒林文俊、编修张家献颂,礼部侍郎湛若水献演雅,侍讲学士廖道南、侍读学士吴惠、王教、修撰姚涞献赋,修撰伦以训献歌,上皆优诏褒答。惟侍讲学士郭维藩以献赋忤旨,诘责革职闲住。盖抚镇重臣贡瑞取媚,自嘉靖八年汪鋐献甘露后所仅见,且下及禽兽,从此进瑞物者接踵,若宋沧者,亦可呼为白兔都御史矣。嗣后则十二年河南抚臣吴山得白鹿于灵宝县,上命献庙,呈两宫,受贺如前,汪鈜等又献颂赋,而掌詹侍郎顾鼎臣则献乐章,辅臣李时、方献夫、翟銮各以白鹿呈瑞诗为献,上皆优答。是年又有应天抚臣陈轼献白兔,上曰:“白鹊鹿兔重出,不必举献。“汪鈜又作诗三章,美上谦冲之德,上益大悻。然四方抚臣以禽兽瑞物进者,史不绝书,终上之世,盖肇于宋沧云。
xiān sòng cāng ér xiàn bái què zhě, yǒu jiā jìng shí nián zhī zhèng wáng hòu wán, hòu wú shān ér xiàn bái tù zhě, yǒu shí liù nián zhī huī wáng hòu jué, shí qī nián zhī yī wáng diǎn yǎng, jù xì zōng shì, bù zú dào yě. rán tā rì hòu wán fā gāo qiáng gé jué, diǎn yǎng gé jué xuē guó, hòu jué zhī zǐ zài lǔn, zhì xuē jué zì shā, zuì hòu zé sì shí yī nián huái wáng hòu chóu jìn bái yàn, bù shù yuè, wáng yì hōng. xū! yì yì yǐ.
先宋沧而献白鹊者,有嘉靖十年之郑王厚烷,后吴山而献白兔者,有十六年之徽王厚爝,十七年之伊王典楧,俱系宗室,不足道也。然他日厚烷发高墙革爵,典楧革爵削国,厚爝之子载埨,至削爵自杀,最后则四十一年淮王厚燽进白雁,不数月,王亦薨。吁!亦异矣。
luó rǔ jìng luó rǔ jìng chū wèi jí shì, bèi wén huáng dì zhào bèi sòng gǔ wén, bù néng chēng zhǐ, zhé shù jiāng xī. yuè shù yuè zhào huí shì zhī, xún zhuó xiū zhuàn, shēng shì jiǎng, zuò shì jiàng jiān chá yù shǐ. shòu xuān zōng zhī, chāo wèi gōng bù yòu shì láng, wǎng yù jiāo zhǐ lí lì, yǐ lì shè nǚ lè bù yuè, jǐn suì qí yǐn qì, lí jù, qiǎn shǐ chí xiè. xún tí dū shǎn xī tún tián, shòu zhǐ huī fù mǐn děng jīn yín qì diāo shǔ pí, shì jué lùn jiǎo, zhuī zāng rù guān. wèi jǐ, méng ēn yòu chōng wèi shì guān, zài wǎng shǎn xī, cì zhī chì yuē: ěr bù néng zhì shēn yǐ qǔ zuì, zhèn tè qū fǎ yǐ shēn ēn yòu. ér fù yòng réng wǎng zǒng dū, yù yǒu sù sòng, zhòng zé fù dū sī bù zhèng sī àn chá sī, jí xún àn yù shǐ jiū wèn, qīng zé liàng qíng zé fá. rǔ jìng fǔ tuō sǐ qiú, jù yīng zhòng rèn rú cǐ, qiě xún àn yù shǐ shàng chéng shòu fǔ chén cí zhuàng rú shǔ lì, yì kě fèi zǔ zōng shí zhì dù. rǔ jìng fǔ shǎn wèi jǐ, yòu yǐ wàng yǐn lì fù zhí zuò zhǎn, lǚ shū chēng wǎng, yīng zōng fǔ jí wèi, lìng zài yàn, yǐ zài shǎn yǒu láo, yòu sǐ shù chì chéng wèi. zài qǐ, yòu yǐ yuán guān fǔ shǎn xī, yǐ lǎo bà guī, zú yú jiā. fù wén, yǔ jì zàng rú lì.
【罗汝敬】罗汝敬初为吉士,被文皇帝召背诵古文,不能称旨,谪戍江西。越数月召回释之,寻擢修撰,升侍讲,坐事降监察御史。受宣宗知,超为工部右侍郎,往谕交址黎利,以利设女乐不悦,尽碎其饮器,黎惧,遣使驰谢。寻提督陕西屯田,受指挥傅敏等金银器貂鼠皮,事觉论绞,追赃入官。未几,蒙恩宥充为事官,再往陕西,赐之敕曰:尔不能治身以取罪,朕特屈法以伸恩宥。而复用仍往总督,遇有诉讼,重则付都司、布政司、按察司,及巡按御史究问,轻则量情责罚。汝敬甫脱死囚,遽膺重任如此,且巡按御史尚承受抚臣词状如属吏,亦可废祖宗时制度。汝敬抚陕未几,又以妄引例复职坐斩,屡疏称枉,英宗甫即位,令再谳,以在陕有劳,宥死戍赤城卫。再起,又以原官抚陕西,以老罢归,卒于家。讣闻,与祭葬如例。
àn jìng yī zuò zhǎn, yī zuò jiǎo, liǎng zhé shù, yòu yǐ èr qīng shàn qù, dé shì zhōng zhī diǎn, zāo jì yì bù cháng yún. yǎn zhōu qí shì yún: rǔ jìng wèi jí shì shí, céng chōng xíng bù lì, yòu zhé shù jiāo zhǐ, guǒ ěr zé gèng qí yǐ. rǔ jìng céng wèi shì qīng, wèi yú qiān suǒ xì, jiōng zhī kōng shì, mìng fù shī sān shí yùn shǐ qǐ zhī chū, é qǐng shī chéng, gài cái ér bù jī shì yě.
按敬一坐斩,一坐绞,两谪戍,又以贰卿善去,得饰终之典,遭际亦不常云。弇州奇事云:汝敬为吉士时,曾充刑部吏,又谪戍交址,果尔则更奇矣。汝敬曾为侍卿,为于谦所戏,扃之空室,命赋诗三十韵始启之出,俄顷诗成,盖才而不羁士也。
sī dào
○司道
jiān sī chuàng shì jiā sū sōng bīng bèi, guǎng píng cài guó xī, huá tíng xú xiāng jiǎng xué gāo zú yě, jì yīng gāo xīn zhèng mù, bǎi fāng jiǒng huá tíng, méi qí chǎn, shù qí zi. shí lù wǔ tái tài zǎi yǐ qīng shì jū jiā, yǔ cài tóng shì jiǎng xí zhě, qū wèi pái jiě, lǚ yǐ mén qiáng yì dòng zhī, cài yuē:" wú cǐ jǔ zhèng shēn wèi xiàng gōng yě. bù rú cǐ, xú shì bù ān."
【监司创势家】苏松兵备,广平蔡国熙,华亭徐相讲学高足也,既应高新郑幕,百方窘华亭,没其产,戍其子。时陆五台太宰以卿士居家,与蔡同侍讲席者,曲为排解,屡以门墙谊动之,蔡曰:“吾此举正深为相公也。不如此,徐氏不安。“
tóng shí yǒu jiā hú bīng bèi wú xī zhāng zi rén, wú jùn wú shǎo cān shào tóng nián yě, shào wèi tài zǎi péng zhòng zi, xiōng dì fán wǔ rén, měi gòu lì zhī yuē: wú chái jù yè bái, ruò ān dé dú dāo jiǎ dì? shǎo cān bù kān qí líng, sù zhī bīng shǐ. shí tài zǎi jū xiāng, pō zòng qí shè rén zi wèi bù fǎ, zhāng nǎi fǎ shéng zhī, zhǎng gōng wèi jùn bó zhě, rì fú fú dùn sǎng yú yì lìng.
同时有嘉湖兵备无锡张子仁,吾郡吴少参(绍)同年也,绍为太宰鹏仲子,兄弟凡五人,每诟詈之曰:吾侪俱曳白,若安得独叨甲第?少参不堪其凌,诉之兵使。时太宰居乡,颇纵其舍人子为不法,张乃法绳之,长公为郡伯者,日扶服顿颡于邑令。
hé jùn wèi yàn yuē: yǒu yǎn bù céng jiàn, tài shǒu guì zhī xiàn. shì shēn bèi yóu qí yǐ shèn, zhāng yuē:" wú cǐ jǔ shēn wèi tài zǎi yě, bù rú cǐ, wú shì bù ān." liǎng shì jù zài yī shí, sōng jiā yòu jiē rǎng, diāo zhà sì qǐ, shǔ hú zòng héng, lǘ xiàng dǐng fèi zhě jiā suì. huá tíng jī yù tóu huán, wú tài zǎi fù zǐ bù shèng fèn, xiāng jì sǐ, dài cài chì qù, zhāng diào rèn fāng jiě. èr gōng jí zhēn wèi liǎng jiā zào fú, wú nài dāng zhī zhě nán kān ěr.
禾郡为谚曰:有眼不曾见,太守跪知县。士绅辈尤其已甚,张曰:“吾此举深为太宰也,不如此,吴氏不安。“两事俱在一时,松嘉又接壤,刁诈四起,鼠狐纵横,闾巷鼎沸者浃岁。华亭几欲投缳,吴太宰父子不胜忿,相继死,迨蔡斥去,张调任方解。二公即真为两家造福,无奈当之者难堪耳。
wú gōng ǒu bìng bù chū, xiān rén wǎng hòu, tán yú tà qián, shí zhèng kǔ jiǔ yǔ, hū wèn yuē:" jūn jū xiāng jiān, nóng rén jiē dé jì yǐ." xiān rén yǐ chóu lín fáng sè shì wèi yán.
吴公偶病不出,先人往候,谈于榻前,时正苦久雨,忽问曰:“君居乡间,农人皆得计矣。“先人以愁霖妨穑事为言。
wú yuē:" bù rán, wú wèi xiāng cūn diāo wán, zhèng jiāng jiè cǐ wèi tú lài zū zhài dì ěr." xiān rén dà hài, wèi shēn yī pǐn, fù yī jùn, hé chū cǐ yǔ, shì qiě bù jiǔ yǐ. wèi jǐ huò fā, yú nián xiè shì. shì rén
吴曰:“不然,吾谓乡村刁顽,正将借此为图赖租债地耳。“先人大骇,谓身一品,富一郡,何出此语,是且不久矣。未几祸发,逾年谢世。○士人
zhōu jiè yuán chún piáo zhōu yòng zhāi rǔ lì, wú zhī kūn shān rén, wén míng jí shén, jǔ nán jī jiè yuán, jiǔ wèi dì, guǎn yú hú zhōu nán xún dǒng zōng bó jiā, fù xìng pǔ mào, yòu wú èr sè, zài shú shāo jiǔ, zhé gào guī. zhǔ rén zhī qí bù kān jì mò, yòu bù gǎn qiǎng liú, wēi jí lóng yáng zǐ dōu zhī shuō, jí huì nù biàn sè, wèi cǐ qín shòu dào gài suǒ wéi, gài shēng píng wèi jiě nán sè yě. zhǔ rén sù niàn qí hān, nǎi lìng tóng zǐ shàn yín zhě, chéng zuì nà qí jīng, mèng zhōng bù jué, huān qià jīng xǐng, qí tóng yù niǎo zhī bù xiū, yì chàng shì chēng kuài, mì wèn tóng zǐ, zhī chū zhǔ rén yì, nǎi dà hū yuē:" lóng shān zhēn shèng rén!" shù shí shēng bù jué, míng rì qí shì chuán bù, yuǎn jìn guài xiào. lóng shān wéi zhǔ rén bié hào, zì shì suì nì yú nán chǒng, bù wèn yán chī lǎo yòu, bì qiú tōng tǐ. qí hòu jǔ dīng chǒu jìn shì, jìng yǐ hǎo wài, léi bèi ér mò.
【周解元淳朴】周用斋(汝砺),吴之昆山人,文名藉甚,举南畿解元,久未第,馆于湖州南浔董宗伯家,赋性朴茂,幼无二色,在塾稍久,辄告归。主人知其不堪寂寞,又不敢强留,微及龙阳子都之说,即恚怒变色,谓此禽兽盗丐所为,盖生平未解男色也。主人素念其憨,乃令童子善淫者,乘醉纳其茎,梦中不觉,欢洽惊醒,其童愈嬲之不休,益畅适称快,密问童子,知出主人意,乃大呼曰:“龙山真圣人!“数十声不绝,明日其事传布,远近怪笑。龙山为主人别号,自是遂溺于男宠,不问妍媸老幼,必求通体。其后举丁丑进士,竟以好外,羸惫而殁。
shěn zǔ liàng wú zhōng cái shì hǎo wèi xiǎo lìng, bù guò guī lián yān fěn zhōng yǔ, wú yǒu shěn zǔ liàng tóng shēng zèng jì zuò yī cí, mò jù yún: rèn tā bǎi bān dǎ mà bǎi bān xiū, yě zhǐ shì shū shēng báo fú nán xiāo shòu. yú wèi róu qíng yì wú bèi jiā shì, hé zhì bēi xià wěi xiè nǎi ěr. cǐ jūn suī yǒu cái míng, qí rú fēng yún qì duǎn hé? shěn wèi jǐ yǐ pín yù zǎo shì.
【沈祖量】吴中才士好为小令,不过闺奁烟粉中语,吾友沈祖量(同生)赠妓作一词,末句云:任他百般打骂百般羞,也只是书生薄福难消受。余谓柔情亦吾辈佳事,何至卑下委媟乃尔。此君虽有才名,其如风云气短何?沈未几以贫郁早世。
fù nǚ
○妇女
mìng fù yǐ dù shòu zhàng lǐ bù zhì shì zuǒ shì láng yáng xuān qī wáng shì, sù dù hàn, zhàng shā shì bì shí yú rén, xuān bù néng zhì. dōng chǎng shàng qí shì, mìng dǎi zhì, xíng bù nǐ shú rú lǜ, xuān zé shú zhàng réng zhì shì. shàng yuē: wáng shì suī mìng fù, lì yīng nà shú, dàn sì yì cán kù, réng mìng xíng bù zhàng zhī wǔ shí, shǐ zhī suǒ jǐng. cǐ chéng huà mò nián shì yě. cǐ lì ruò xíng yú jīn, zú shǐ shì shēn zhī qī cán jù bù gǎn zì, dàn kǒng guì chén rú yáng xuān, yǐn rěn bù gǎn fā ěr.
【命妇以妒受杖】礼部致仕左侍郎杨宣妻王氏,素妒悍,杖杀侍婢十余人,宣不能制。东厂上其事,命逮治,刑部拟赎如律,宣则赎杖仍致仕。上曰:王氏虽命妇,例应纳赎,但肆意残酷,仍命刑部杖之五十,使知所儆。此成化末年事也。此例若行于今,足使士绅之妻惭惧不敢恣,但恐贵臣如杨宣,隐忍不敢发耳。
xuān, zhí lì xīn chéng rén, jìn shì qǐ jiā, tiān shùn chū wèi yù shǐ. shí gèng huà zhī chū, xuān jiàn bái duō kě cǎi, shàng mù shǔ zhī, lì bài hóng lú shǎo qīng, lì xiàn zōng cháo, shén bèi juàn zhù, shàng zuò lián huán shī yǐ cì zhī, yǐ jīn guān zhì shì. guī jiā hòu, qiè shēng zǐ, nì zhī lín jiā, qí qī yòu lái sōu zhī bù huò, zi shǐ dé quán, cǐ qí qī bèi zhàng yǐ hòu shì yě.
宣,直隶新城人,进士起家,天顺初为御史。时更化之初,宣建白多可采,上目属之,立拜鸿胪少卿,历宪宗朝,甚被眷注,上作连环诗以赐之,以今官致仕。归家后,妾生子,匿之邻家,其妻又来搜之不获,子始得全,此其妻被杖以后事也。
xuān zhì hóng zhì shí nián shǐ zú. hóng zhì shí yī nián, sì zhōu zhī zhōu xǔ bì qī sūn shì, dù qiè zhū shì yǒu shēn, yǐ yào dú zhī bù sǐ, yòng tiě chuí jī qí nǎo, zhū jù, zì yì sǐ. fù yǐ shí yā qí fù, yáng máo sāi qí kǒu bí, yǐ guān zài chū fù huó. shì fā, shàng mìng zhàng sūn shì bā shí lí yì.
宣至弘治十年始卒。弘治十一年,泗州知州许弼妻孙氏,妒妾朱氏有娠,以药毒之不死,用铁椎击其脑,朱惧,自缢死。复以石压其腹,羊毛塞其口鼻,以棺载出复活。事发,上命杖孙氏八十离异。
xuān dé liù nián, yù shǐ fù jìng qī, ōu qiè zhōng qí yào hài, qiè zì yì sǐ. dāng zhì zuì, yǒu sī yǐ jìng qī céng shòu fēng wèi yí, shàng yuē:" fù dù yǐ shì è xíng, kuàng yǐ dù shā rén, qí è shén yǐ!" mìng zuì zhī rú lǜ. chéng huà shí èr nián shí yuè, cháo shěn zhū qiú, yǒu ōu qī sǐ zhě zuò dǐ cháng, shí lǐ bù shì láng yǐn zhí dú yuē: rén yǐ wú zi qǔ qiè, zāo qī hàn dù, ōu zhī chū kǒng jué sì, jīn gù jué qí mìng, shì zhī dù fù zhǎng qì yǐ. zhòng xī rán shū kě jīn, suì dé bù sǐ. yuán tài zōng shí, mìng fù rén yǒu dù zhě, chéng yǐ chǎn niú xùn bù zhōng, lùn zuì, jí jù cái wèi gèng qǔ.
宣德六年,御史傅敬妻,殴妾中其要害,妾自缢死。当治罪,有司以敬妻曾受封为疑,上曰:“妇妒已是恶行,况以妒杀人,其恶甚矣!“命罪之如律。成化十二年十月,朝审诸囚,有殴妻死者坐抵偿,时礼部侍郎尹直独曰:人以无子娶妾,遭妻悍妒,殴之初恐绝嗣,今顾绝其命,世之妒妇长气矣。众翕然书可矜,遂得不死。元太宗时,命妇人有妒者,乘以骣牛徇部中,论罪,即聚财为更娶。
nán hé bó qiè sēng guān cháng xiù zhě, bài gù nán hé bó fāng yīng wèi fù, yīn yǔ xiū wǔ bó shěn yù děng jiāo hǎo, xiù zhì gè jiā yǐn, jù shè jì lè, bǐ gēng yī jí yǔ jì luàn, yòu tōng yīng qiè. wèi qí tú suǒ gào, zhào xià jǐn yī wèi yù, yǐ xiù jiān yì fù zhī qiè, zhàng yī bǎi chōng tiě lǐng wèi jūn yù tíng lù, dài píng jīn xián zhù. yòu yù mǎ jiān zuǒ jiān chéng lóng rùn, qǔ fāng yīng qiè xǔ shì wèi qī, shì fā, shàng mìng lí yì, rùn sòng sī lǐ jiān zhì zhī. bǐ yīng shēng qián lǚ wèi dà shuài, pō zhe láo jī, ér shēn hòu jī shì, huò ǒu yāo tū, huò pèi yín yān, jù chè shèng tīng, yì kě xiào yǐ. cǐ jù chéng huà nián jiān shì.
【南和伯妾】僧官常琇者,拜故南和伯方瑛为父,因与修武伯沈煜等交好,琇至各家饮,俱设妓乐,比更衣即与妓乱,又通瑛妾。为其徒所告,诏下锦衣卫狱,以琇奸义父之妾,杖一百充铁岭卫军;煜停禄,戴平巾闲住。又御马监左监丞龙闰,娶方瑛妾许氏为妻,事发,上命离异,闰送司礼监治之。彼瑛生前屡为大帅,颇著劳绩,而身后姬侍,或耦妖秃,或配淫阉,俱彻圣听,亦可笑矣。此俱成化年间事。
jī fǔ
○畿辅
yuán xī fàng dēng yǒng lè qī nián zhēng yuè shí yī rì, qīn fèng tài zōng wén huáng dì shèng zhǐ:" tài zǔ kāi jī chuàng yè, píng dìng tiān xià, sì shí yú nián, lǐ yuè zhèng lìng, dōu yǐ bèi jù. zhèn jí wèi yǐ lái, wù zūn chéng fǎ, rú jīn fēng tiáo yǔ shùn, jūn mín yuè yè, jīn nián shàng yuán jié zhēng yuè shí yī rì zhì èr shí rì, zhè jǐ rì guān rén měi dōu yǔ jié jiǎ, zhe tā xián xiá xiū xī, bù zòu shì yǒu yào jǐn de shì, míng bái xiě le fēng jìn lái. mín jiān fàng dēng, cóng tā yǐn jiǔ zuò yuè kuài huó, bīng mǎ sī dōu bù jīn, yè xún zhe bú yào jiǎo rǎo shēng shì, yǒng wèi dìng lì. nèn guān rén měi gèng yào yòng xīn shǒu zhe tài zǔ huáng dì fǎ dù, ài xù jūn mín, yǒng bǎo fù guì, gòng xiǎng tài píng. qīn cǐ." yòu xuān dé èr nián zhēng yuè shí èr rì, qīn fèng xuān zōng huáng dì chì yù wén wǔ qún chén:" zhèn gōng yīng tiān mìng, sì chéng dà wèi, yǎng wéi zǔ zōng chuàng jiàn shǒu chéng zhī jiān, sù xī jīng tì, yī zūn chéng xiàn, yǐ fǔ tiān xià. lài shàng tiān chuí yòu, hǎi yǔ qīng píng, yǔ yáng shí ruò, nián gǔ suì chéng, jiā yǔ chén děng, gòng xiǎng tài píng zhī lè.
【元夕放灯】永乐七年正月十一日,钦奉太宗文皇帝圣旨:“太祖开基创业,平定天下,四十余年,礼乐政令,都已备具。朕即位以来,务遵成法,如今风调雨顺,军民乐业,今年上元节正月十一日至二十日,这几日官人每都与节假,著他闲暇休息,不奏事;有要紧的事,明白写了封进来。民间放灯,从他饮酒作乐快活,兵马司都不禁,夜巡著不要搅扰生事,永为定例。恁官人每更要用心守著太祖皇帝法度,爱恤军民,永保富贵,共享太平。钦此。“又宣德二年正月十二日,钦奉宣宗皇帝敕谕文武群臣:“朕恭膺天命,嗣承大位,仰惟祖宗创建守成之艰,夙夕兢惕,一遵成宪,以抚天下。赖上天垂佑,海宇清平,雨旸时若,年谷遂成,嘉与臣等,共享太平之乐。
jīn suì wéi xīn, shàng yuán jiè jié, tè cì bǎi guān jiǎ shí rì, fán yǒu jī wù zhòng shì, fēng jìn lái wén. zài jīng jūn mín, rú gù shì zhāng dēng yǐn jiǔ wéi lè, wǔ chéng bīng mǎ chí yè jìn, dàn jiè chì guān yuán jūn mín rén děng, bù xǔ yīn ér shēng shì, wéi zhě zuì zhī, yǒng wèi dìng lì. qīn cǐ." yǐ shàng èr lì, jiē zài zài lìng jiǎ, měi zhì nián zhōng, lǐ bù shàng shū yuán yǐn qián lì qǐng zhǐ, xǔ lái nián xīn zhèng, mín jiān fàng dēng fán shí zhòu yè. gài bǐ zhī sòng chū, qián chù mǎi yàn zēng sān rì zhī wài, yòu zhǎn èr rì. zì yǒng lè qī nián jǐ chǒu, zhì jīn shàng míng nián sān shí wǔ nián dīng wèi, qià yǐ yī bǎi jiǔ shí jiǔ nián, sì hǎi chéng píng rì jiǔ, niǎn xià fán fù bǎi bèi, wài fāng dēng shì zhī shèng, rì xīn yuè yì, zhū sī táng shǔ, jù fàng jià áo yóu, shěng shǔ wèi kōng.
今岁维新,上元届节,特赐百官假十日,凡有机务重事,封进来闻。在京军民,如故事张灯饮酒为乐,五城兵马弛夜禁,但戒饬官员军民人等,不许因而生事,违者罪之,永为定例。钦此。“以上二例,皆载在令甲,每至年终,礼部上疏援引前例请旨,许来年新正,民间放灯凡十昼夜。盖比之宋初,钱俶买宴增三日之外,又展二日。自永乐七年己丑,至今上明年三十五年丁未,恰已一百九十九年,四海承平日久,辇下繁富百倍,外方灯市之盛,日新月异,诸司堂属,俱放假遨游,省署为空。
wéi chén xū chǒu wèi nián, xì rù jì dìng qī, lì bù dū chá yuàn guān. jí cháo jìn wài lì, jiù jiē yǒu jìn, ér wēi fú sī guān zhě, réng bù fá yě. qí shí nán gōng shì shì, dà bàn lín jí, hū péng mìng jì, chè yè gē hū, wú rén hē jí. zhì ruò hóu mén qī lǐ guì zhǔ dà dāng, zé yòu xiān qī zhòng jià, gè zhàn dēng lóu, chǐ cùn xì dì, jǐn róng xuán mǎ, jià yì bù zī. chū zhì jīng shī zhě, hài tàn è yí, zhèng rú sòng biàn jīng" chūn rú hóng jǐn duī zhōng guò, rén shì qīng luó mù lǐ xíng", zhēn tài píng jiā huà yě. yú ér shí mù dǔ fán huá, zhì jīn rù mèng, wén jìn nián yì shāo shāo jiǎn jiù guān. yǐ gài shèng zhǔ yóu xìng jiàn xī, ér áo shān zhī shè, jiǔ yǐ tíng zhǐ, yì shì lǐ shǐ rán.
惟辰、戌、丑、未年,系入计定期,吏部都察院官。及朝觐外吏,旧皆有禁,而微服私观者,仍不乏也。其时南宫试士,大半鳞集,呼朋命伎,彻夜歌呼,无人诃诘。至若侯门戚里、贵主大珰,则又先期重价,各占灯楼,尺寸隙地,仅容旋马,价亦不赀。初至京师者,骇叹 咢眙,正如宋汴京“春如红锦堆中过,人似青罗幙里行“,真太平佳话也。余儿时目睹繁华,至今入梦,闻近年亦稍稍减旧观。矣盖圣主游幸渐稀,而鳌山之设,久已停止,亦事理使然。
àn wén huáng dì cháo, zhèng yòng guān jì, zhì xuān dé èr nián, shàng wèi yǒu gù zuǒ zhī shū.
按文皇帝朝,正用官妓,至宣德二年,尚未有顾佐之疏。
shì shí cháo chén tuì shí, jù dé yōng é dài wèi yú, zé dēng lóu zhī shèng, yóu wéi qí yàn. shì shēng sī shì, yì hé duō xìng! jìn ǒu yǔ huáng zhēn fǔ tán jí guān jì, yú wèi ruò xún táng sòng jí guó chū gù shì, zé gōng bèi zhēn shén xiān bù rú yǐ. shí huáng yǐ wài lì yì bù hòu kǎo xuǎn, nǎi zhèn shēng yuē:" bù kě, bù kě, guǒ rú xiōng yán, zé qǔ zhōng jiā lì, jù wèi lì bù kē dào suǒ jù, qí yǔ wú bèi zhōu xuán, bì má xiā bǒ tū zhī shǔ, lìng rén yì bù kān ěr." wèi zhī dà jué.
是时朝臣退食,俱得拥蛾黛为娱,则灯楼之盛,尤为奇艳。士生斯世,抑何多幸!近偶与黄贞甫谈及官妓,余谓若循唐宋及国初故事,则公辈真神仙不如矣。时黄以外吏诣部候考选,乃振声曰:“不可,不可,果如兄言,则曲中佳丽,俱为吏部、科道所据,其与吾辈周旋,必麻瞎跛秃之属,令人益不堪耳。“为之大噱。
xuān dé sì nián zhēng yuè shuò, tè cì wén wǔ jié jiǎ èr shí rì, yuán xiāo yè, zhào qún chén xī fù yù yuàn guān dēng. zhì wǔ nián bā nián yì rán, cǐ yòu xì tè ēn, fēi cháng lì yě.
宣德四年正月朔,特赐文武节假二十日,元宵夜,召群臣悉赴御苑观灯。至五年八年亦然,此又系特恩,非常例也。
nèi fǔ chù bào shì zōng chū nián, gé nèi fǔ yīng fáng zhū yīng quǎn, lìng fàng zòng jǐ jǐn yǐ. zhì jiā jìng bā nián, yīng fáng nèi chén, yòu yǐ zǔ miào xiàn xīn zòu qǐng cún liú, gài yǐ yīn sì dà diǎn cháng shàng, réng xī hè qí zhōng yě. shàng yán zhǐ bù xǔ, qiě mìng lǐ bù chá yì xiàn xīn shí wù yǐ wén. lǐ bù yán zōng miào xiàn xīn, jí fèng xiān diàn suì jiàn pǐn wèi, bù guò lù yàn tù zhū é yā jī děng wù, zài zài huì diǎn, zhǎng zhī tài cháng, hòu yīn chù yǒu yīng quǎn, huò jiān yǐ fèng jiàn, rán fēi lì yě, qǐng yī qiè bà zhī. shàng nà qí yán, suì yī huì diǎn bà qù. zhì jiā jìng shí nián, bīng bù fù yǒng shì zhāng shēng zòu, xī yuàn bào fáng chù tǔ bào yì zhī, zhì yì yǒng shì èr bǎi sì shí míng, suì lǐn èr qiān bā bǎi shí, zhàn dì shí qǐng, suì zū qī bǎi jīn, qí shí jiē diǎn shǒu nèi chén qīn móu. qǐng liàng liú yǒng shì sì shí rén, yú hái yíng chà cāo, réng lìng gāi jiān hé qí jiān lì yǐ bào, shàng cóng zhī. àn nèi tíng niǎo shòu zhī chù, suǒ fèi bù zī, jǔ yī bào ér tā wù kě zhī yǐ. yú jìn dé yóu yuàn zhōng, jiàn hǔ bào zhī kǎn zhě, jí mǔ pìn bái é zhī zài hǔ chéng zhě, bù kě méi jǔ, dàn dà guān zhī fèng, jiē mín gāo xuè yě.
【内府畜豹】世宗初年,革内府鹰房诸鹰犬,令放纵几尽矣。至嘉靖八年,鹰房内臣,又以祖庙献新奏请存留,盖以禋祀大典尝上,仍溪壑其中也。上严旨不许,且命礼部查议献新时物以闻。礼部言宗庙献新,及奉先殿岁荐品味,不过鹿、雁、兔、猪、鹅、鸭、鸡等物,载在《会典》,掌之太常,后因畜有鹰犬,或间以奉荐,然非例也,请一切罢之。上纳其言,遂依《会典》罢去。至嘉靖十年,兵部覆勇士张升奏,西苑豹房畜土豹一只,至役勇士二百四十名,岁廪二千八百石,占地十顷,岁租七百金,其实皆典守内臣侵牟。请量留勇士四十人,余还营差操,仍令该监核其奸利以报,上从之。按内廷鸟兽之畜,所费不赀,举一豹而他物可知矣。余近得游苑中,见虎豹之槛者,及牡牝白额之在虎城者,不可枚举,啗大官之奉,皆民膏血也。
jiàn jiǔ lóu hóng wǔ èr shí qī nián, shàng yǐ hǎi nèi tài píng, sī yǔ mín xié lè, mìng gōng bù jiàn shí jiǔ lóu yú jiāng dōng mén wài, yǒu hè míng zuì xiān ōu gē gǔ fù lái bīn chóng yì děng míng. jì ér yòu zēng zuò wǔ lóu, zhì shì jiē chéng. zhào cì wén wǔ bǎi guān chāo, mìng yàn yú zuì xiān lóu, ér wǔ lóu zé zhuān yǐ chù yòu jiǔ gē jì zhě. gài fǎng sòng shì gù shì, dàn bù shè guān yùn, yǐ shōu què kè, zuì wéi qīng cháo jiā shì. yàn bǎi guān hòu bù shù rì, dìng zhèng cài shì shū chuán, shàng yòu mìng yàn bó shì qián zǎi děng yú xīn chéng jiǔ lóu, gè xiàn shī xiè, shàng dà yuè, bǐ shū chéng, cì shū míng yuē shū chuán huì tōng, mìng lǐ bù kān xíng tiān xià. àn shàng chū guān cài shì shū chuán, rì yuè xīng chén yùn xíng yǔ zhū zǐ shī chuán bù tóng, jí tā zhù yǔ pó yáng zōu jì yǒu suǒ lùn, jiān yǒu wèi ān, suì zhēng tiān xià rú chén dìng zhèng zhī, yú shì hàn lín zhì shì biān xiū zhāng měi hé guó zǐ zhì shì bó shì qián zǎi zhì shì zhù jiào jìn quán jiào shòu gāo ràng děng gòng èr shí qī rén, jù qiǎn xíng rén chí chuán zhēng zhì. shàng mìng xué shì liú sān wú zǒng qí shì kāi jú, hàn lín yuàn lǐ yù zhū rú shén hòu, zhì yù zhì shī yǐ cì, mìng zhī shǔ hé, jí qí guī, yòu cì yàn chí yì ér hái. yǐ xiū shū jù diǎn, ér lìng zhī gē guǎn wèi huān, fēi kāi tiān shèng rén wú cǐ yùn zhì, dàn zōu jì yǒu zhě hé rén, zhì qín gāo huáng fēng fēi zhī cǎi? zhì yǒng lè èr nián, yòu yǒu ráo zhōu rén zhū yǒu jì xiàn shū, zhuān gōng chéng zhū, wén huáng mìng zhàng zhú zhī. qí rén tóng shēng yī dì, xìng míng yòu xiāng sì, qí wèi yī rén èr rén wèi kě
【建酒楼】洪武二十七年,上以海内太平,思与民偕乐,命工部建十酒楼于江东门外,有鹤鸣、醉仙、讴歌、鼓腹、来宾、重译等名。既而又增作五楼,至是皆成。诏赐文武百官钞,命宴于醉仙楼,而五楼则专以处侑酒歌妓者。盖仿宋世故事,但不设官酝,以收榷课,最为清朝佳事。宴百官后不数日,定正蔡氏书传,上又命宴博士钱宰等于新成酒楼,各献诗谢,上大悦,比书成,赐书名曰《书传会通》,命礼部刊行天下。按上初观蔡氏书传,日月星辰运行与朱子诗传不同,及他注与鄱阳邹季友所论,间有未安,遂徵天下儒臣定正之,于是翰林致仕编修张美和、国子致仕博士钱宰、致仕助教靳权、教授高让等共二十七人,俱遣行人驰传征至。上命学士刘三吾总其事开局,翰林院礼遇诸儒甚厚,至御制诗以赐,命之属和,及其归,又赐宴驰驿而还。以修书钜典,而令之歌馆为欢,非开天圣人无此韵致,但邹季友者何人,致勤高皇葑菲之采?至永乐二年,又有饶州人朱友季献书,专攻程朱,文皇命杖逐之。其人同生一地,姓名又相似,其为一人二人未可