strong è xiáng strong
○厄祥
huáng hé qīng jǐng tài wǔ nián zhēng yuè, shān xī xún àn yù shǐ hé chēn zòu: huáng hé zì lóng mén zhì ruì chéng qīng tóng yī sè, cǐ shàng zhì dé suǒ gǎn, tíng chén yù xíng hè lǐ. dì yuē: cǐ nǎi ǒu rán, bù bì hè. àn cǐ jí èr nián hòu yīng zōng fù pì xiū zhēng, ér jǐng dì zhī bù shòu hè, jiàn yì zhuō yǐ. qí hòu zhì zhèng dé èr nián bā yuè, ér huáng hé yòu qīng, cǐ nián cǐ yuè, shì zōng shēng yú xìng dǐ. kě jiàn jí xiáng shàn shì, bié yǒu zhēng yīng, fēi yī shí lí jiàn suǒ néng cè yě.
【黃河清】景泰五年正月,山西巡按御史何琛奏:黃河自龍門至芮城清同一色,此上至德所感,廷臣欲行賀禮。帝曰:此乃偶然,不必賀。按此即二年後英宗復辟休徵,而景帝之不受賀,見亦卓矣。其後至正德二年八月,而黃河又清,此年此月,世宗生於興邸。可見吉祥善事,別有徵應,非一時蠡見所能測也。
jǐng tài sì nián dōng shí yī yuè, zhì wǔ nián zhēng yuè, shān dōng hé nán huái xú zhū chù. yǐ zhì jiāng nán sū cháng děng fǔ, zhè jiāng háng jiā hú sān fǔ, dà xuě píng dì shù chǐ, hǎi shuǐ yì bīng jié sì shí yú lǐ, rén chù sǐ zhě bù kě shèng jì. zāi xiáng yī shí bìng jiàn, yì yì.
景泰四年冬十一月,至五年正月,山東河南淮徐諸處。以至江南蘇常等府,浙江杭嘉湖三府,大雪平地數尺,海水亦冰結四十餘里,人畜死者不可勝計。災祥一時並見,亦異。
xiān zhī táng kāi yuán chū, yǐ wǔ hòu suǒ zhì yù zhōu dǐng míng, mò yún: shàng yuán jiàng jiàn fāng jiàn lóng jī, cǐ èr zì wèi xuán zōng yù míng, yǐ wèi shòu mìng zhī fú, zǎi xiàng yáo chóng děng biǎo hè, yīn xuān shì shǐ guān, bān gào zhōng wài. yòu táng xuān zōng yù zhì biān chuí qū, qí cí yǒu yún: hǎi yuè xián tōng. mò jǐ qí zi yì zōng sì wèi, jiàn yuán wèi xián tōng, rén jiē yì zhī. běn cháo zhèng dé mò nián, wáng xīn jiàn píng níng fān hòu, zhì lú shān kè shí jì gōng, mò yún: jiā jìng wǒ bāng guó. míng nián, shì zōng lóng fēi, suì yòng èr zì jì nián, qí ǒu hé rú cǐ. shuō zhě wèi wáng wén chéng běn jiān shì yì rén, gù néng xiān zhī rú cǐ, fēi ǒu hé yě. rán mèi niáng zhī wèi yì rén, gèng chū wén chéng zhī shàng, qǐ yì yù zhī qí sūn zhī wèi wǔ shí nián tài píng tiān zǐ, ér xiān zhe chèn yīng, yǐ shì hòu shì yé? ruò xuān zōng yì yǒu xiǎo tài zōng zhī chēng, yí qí àn hé yě. xiǎn líng chū jiàn shí, yú xìng dǐ xiǎng diàn zhōng, lì míng yuē lóng qìng, cǐ shí mù zōng wèi shēng yě, hòu zhī jì nián yì rú zhī. cǐ zé wú xīn wěn hé, gù shàng tiān shì yǐ xiū zhēng yǐ.
【先知】唐開元初,以武后所制豫州鼎銘,末云:「上元降鑒方建隆基「,此二字為玄宗御名,以為受命之符,宰相姚崇等表賀,因宣示史官,頒誥中外。又唐宣宗御製《邊陲曲》,其詞有云:「海岳咸通。「末幾其子懿宗嗣位,建元為咸通,人皆異之。本朝正德末年,王新建平寧藩後,至廬山刻石記功,末云:「嘉靖我邦國。「明年,世宗龍飛,遂用二字紀年,其偶合如此。說者謂王文成本間世異人,故能先知如此,非偶合也。然媚娘之為異人,更出文成之上,豈亦預知其孫之為五十年太平天子,而先著讖應,以示後世耶?若宣宗亦有小太宗之稱,宜其暗合也。顯陵初建時,於興邸享殿中,立名曰隆慶,此時穆宗未生也,後之紀年亦如之。此則無心吻合,固上天示以休徵矣。
sòng gěn yuè shén yùn shí zhī páng yǒu liǎng guì, huī zōng ài zhī, yǐ yù pái jīn zì, shū zì zhì wǔ yán shī yún: bá cuì qí shù lín, shuāng guì zhí líng yòu. shàng shāo pán mù zhī, xià fú lóng rán mào. chēng ná tiān bàn fēn, lián juǎn hóng nán fù. wèi dòng fù wèi liáng. jiā fǔ wǒ huáng gòu. hòu gāo zōng yù míng wèi gòu, nán dù qín guì zuò xiāng, fēn tiān xià zhī bàn, ér shí lùn wèi guì chàng hé wù guó, fù nán cháo zhī juàn zì, zì yīng qián shī. gài shì yǐ qián dìng yǐ, qǐ dào jūn néng xiān zhī yé. cǐ bǐ táng wǔ hòu dǐng míng gèng wèi qí què, dàn gāo zōng suī chēng zhōng xìng, shí xùn míng huáng bǎi bèi yǐ.
宋艮岳神運石之旁有兩檜,徽宗愛之,以玉牌金字,書自製五言詩云:「拔萃琪樹林,雙檜植靈囿。上梢蟠木枝,下拂龍髯茂。撐拿天半分,連卷虹南負。為棟復為梁。夾輔我皇構。「後高宗御名為構,南渡秦檜作相,分天下之半,而時論謂檜倡和誤國,負南朝之眷字,字應前詩。蓋事已前定矣,豈道君能先知耶。此比唐武后鼎銘更為奇確,但高宗雖稱中興,實遜明皇百倍矣。
gān lù ruì xuě shì zōng dēng jí, zhào bà sì fāng xiàn xiáng ruì zhě. shí wāng hóng yǐ yòu fù dōu yù shǐ xún fǔ nán gàn, shǒu jìn gān lù yǐ mèi shàng, dé zhào wèi xíng bù shì láng. huì xiū míng lún dà diǎn cōng è děng biāo hóng suǒ xiàn gān lù yú juàn mò, yǐ wèi cǐ shàng xiào gǎn zhī yīng, xún jìn zhǎng yuàn lì bù shàng shū, jiān bīng bù shàng shū, chǒng juàn jǐ yǔ zhāng guì děng. ér qí rén zhī héng è, wèi tiān xià tuò mà, zé zhì jīn rú yī kǒu yě. wāng zhī hòu xiàn xiáng ruì zhě, zhí zhì shì zōng jì nián ér yóu wèi yǐ. yòu jiā jìng shí nián, lǐ bù shì láng gù dǐng chén zòu: shàng shè jiào shí, xiān yī rì yīn yún jiě sàn, èr zhī rì yún wù yī sè, fù jiàng ruì xuě, cǐ huáng shàng jīng chéng gé tiān suǒ zhì. yīn jìn bù xū cí qī zhāng. yòu yán qī rì zòu qǐng qīng cí, yóu wèi zhì yào, réng liè wǔ shì zòu zhī, qí shì jiē zhāi tán xiāng shuǐ gōng xiàn zhī xiáng yě. shàng dà yuè, bào yuē: lǎn zòu jù jiàn zhōng ài, bù xū cí liú lǎn. zhèn yǐ jié chéng, zhū chén yí yǎng tǐ zhèn xīn, bǐng dān chéng yǐ chéng tiān jiàn. gù yóu cǐ dé dà bài, shàng nán xún fèng chì jū shǒu, xún mò yú wèi. zì gù shū hòu, zhāi jiào rì shèng, fán shì xuán sān shí yú nián, jí shàng shēng xiá shǐ zhǐ. àn èr gōng jù yǐ xiàn mèi dé chǒng, dé zhǒng zǎi, dé zǎi xiàng, rú qǔ zhū jì, ér shì yè háo wú wén yān. gù suī hé yì, fēi wāng shì dú kě bǐ, rán liú huì shǐ cè yì bù xì yǐ.
【甘露瑞雪】世宗登極,詔罷四方獻祥瑞者。時汪鋐以右副都御史巡撫南贛,首進甘露以媚上,得召為刑部侍郎。會修《明倫大典璁萼》等標鋐所獻甘露於卷末,以為此上孝感之應,尋進掌院吏部尚書,兼兵部尚書,寵眷幾與張、桂等。而其人之橫惡,為天下唾罵,則至今如一口也。汪之後獻祥瑞者,直至世宗季年而猶未已。又嘉靖十年,禮部侍郎顧鼎臣奏:「上設醮時,先一日陰雲解散,二之日雲物一色,復降瑞雪,此皇上精誠格天所致。「因進《步虛詞》七章。又言七日奏請青詞,尤為至要,仍列五事奏之,其事皆齋壇香水供獻之祥也。上大悅,報曰:「覽奏具見忠愛,《步虛詞》留覽。朕已竭誠,諸臣宜仰體朕心,秉丹誠以承天鑒。「顧由此得大拜,上南巡奉敕居守,尋歿於位。自顧疏後,齋醮日盛,凡事玄三十餘年,及上升遐始止。按二公俱以獻媚得寵,得冢宰,得宰相,如取諸寄,而事業毫無聞焉。顧雖和易,非汪螫毒可比,然流穢史冊亦不細矣。
xiàn zhī jiā jìng zhōng yè yǐ hòu, dà xiǎo chén gōng jìn bái lù bái tù bái yàn zhě gù duō, ér hòu nǎi yǐ zhī cǎo wèi zhòng, xià zhì xì mín yì jìng shàng xiàn, rú sān shí qī nián, shǎn xī hù xiàn mín wáng jīn, jìn zhī shān yī zuò, jù zhī yī bǎi bā shí yī běn, míng yuē xiān yīng wàn nián zhī. yǐ zhù shèng shòu, qí jiān jìng yī chǐ bā cùn zhě fán shù běn. shàng yuè, jī yǐ jīn bó. shì nián dōng, lǐ bù lèi zòu sì fāng suǒ jìn zhī yī qiān bā bǎi sì běn, zhào yóu yǐ jìng chǐ yǐ shàng zhě shàng shǎo, mìng guǎng qiú yǐ jìn. yú shì mìng fǔ chén yán sōng lǐ běn děng liàn yǐ wèi yào, qiě zhào cì fǔ xú jiē yuē: qīng zhèng běn zhī zhòng, bù yǐ xiāng hùn yě. jiē huáng kǒng, qǐng liàn yào rú èr chén, shàng shǐ yuè, zì shì dū chén hú zōng xiàn xiàn zhī yǔ bái guī tóng jìn, shàng yǐ zhī xiè xuán tán gào zōng miào, cì zōng xiàn hè páo. ér shǎn xī fǔ chén chéng guǐ, àn chén lǐ qiū, xiàn bái lù zhī cǎo, yún dé zhī bù nèi shū táng wàn shòu gōng zhōng, gài guǐ wèi měi míng yǐ mèi shàng yě. èr chén gè bài bì chāo zhī cì, réng mìng xiè xuán gào miào, zhì sì shí yī nián wáng jīn zhě, yòu jìn líng zhī wǔ sè guī, shàng dà xǐ, yù lǐ bù: guī zhī wǔ sè jì quán, wǔ shù yòu bèi, qǐ fēi shàng yuán zhī cì? réng gào tài miào, bǎi guān biǎo hè, bài jīn wèi yù yī. sì shí sān nián tài yī yuàn yù yī wáng jīn, yòu jìn wàn shòu xiāng shān sān zuò, jù zhī sān bǎi liù shí běn wèi zhī zhě. shì suì tiān xià chén mín jìn fǎ mì xiān táo ruì zhī, jí wèi shàng zhù lí jiàn jiào zhě bù jué, gè chéng shǎng jī. yòu yī nián, ér shàng dǐng chéng lóng qù, wáng jīn zuò jìn yào sǔn shàng gōng, lùn dà pì, gāo xīn zhèng wèi zhèng dài chū.
【獻芝】嘉靖中葉以後,大小臣工進白鹿、白兔、白雁者固多,而後乃以芝草為重,下至細民亦競上獻,如三十七年,陝西鄠縣民王金,進芝山一座,聚芝一百八十一本,名曰「仙應萬年芝「。以祝聖壽,其間徑一尺八寸者凡數本。上悅,齎以金帛。是年冬,禮部類奏四方所進芝一千八百四本,詔猶以徑尺以上者尚少,命廣求以進。於是命輔臣嚴嵩、李本等煉以為藥,且詔次輔徐階曰:「卿政本之重,不以相溷也。「階惶恐,請煉藥如二臣,上始悅,自是督臣胡宗憲獻芝與白龜同進,上以之謝玄壇告宗廟,賜宗憲鶴袍。而陝西撫臣程軌,按臣李秋,獻白鹿芝草,雲得之部內書堂萬壽宮中,蓋詭為美名以媚上也。二臣各拜幣鈔之賜,仍命謝玄告廟,至四十一年王金者,又進靈芝五色龜,上大喜,諭禮部:「龜芝五色既全,五數又備,豈非上元之賜?「仍告太廟,百官表賀,拜金為御醫。四十三年太醫院御醫王金,又進萬壽香山三座,聚芝三百六十本為之者。是歲天下臣民進法秘仙桃瑞芝,及為上祝厘建醮者不絕,各承賞齎。又一年,而上鼎成龍去,王金坐進藥損上躬,論大辟,高新鄭為政貸出。
suì cháo mǔ dān jīng shī jí zhòng fēi shí zhī wù, rú yán dōng zhī bái biǎn dòu shēng huáng guā, yī dì zhì shù huán, jiē qī lǐ jí zhōng guì wèi zhī, fǎng jìn zhōng fǎ shàn yòng zhě. yǎn zhōu wèi shàng chū nián yuán dàn jí jìn mǔ dān, ér jiāng líng xiāng yǔ féng kē yì gè yī huā, yǐ wèi yì.
【歲朝牡丹】京師極重非時之物,如嚴冬之白扁豆、生黃瓜,一蒂至數鐶,皆戚里及中貴為之,仿禁中法膳用者。弇州謂上初年元旦即進牡丹,而江陵相與馮榼亦各一花,以為異。
yú ér shí zài jīng shī, yì wén ér wèi jiàn. bǐ shù nián lái, yuán xī qián hòu, yáo wèi yǐ shèng xíng yú shí, háo guì yuán pǔ zài zài yǒu zhī, shǐ zhī yǎn zhōu yǔ xìn rán. bǐ nián rù jīng, fù yī yǒu shè wén, shí cái guò xià zhì sān rì, àn tóu chā bàn kāi zǐ mǔ dān èr sān duǒ, fāng hài chà tàn xiàn jiān, nǎi yuē: cǐ xún cháng wù, měi huā zhī zhí bǎi qián ěr. yǔ xié qí yī guī, yǐ wēn shuǐ zhù píng zhōng, yì liú shù xī shǐ wēi.
余兒時在京師,亦聞而未見。比數年來,元夕前後,姚魏已盛行於時,豪貴園圃在在有之,始知弇州語信然。比年入京,赴一友社文,時才過夏至三日,案頭插半開紫牡丹二三朵,方駭詫嘆羨間,乃曰:「此尋常物,每花祗值百錢耳。「予攜其一歸,以溫水貯瓶中,亦留數夕始萎。
bái lù jiā jìng shí èr nián, hé nán xún fǔ wú shān xiàn bái lù, wèi dà chén chǎn mèi zhī shǐ. cǐ hòu bái tù bái guī bái què xiāng jì bù jué, wéi zhè zhí zǒng dū hú zōng xiàn liǎng jìn bái lù, jù méng bāo shǎng. shí shì miào fāng chóng dào jiào, xǐ wén xiáng yì, hú zhèng jiǎo wō lì gōng míng, měi shì zhé chēng yǐn xuán wēi yǐ zì gù, shì zì bù néng bù ěr. zhì rén xū huì shì, suì yǐ líng tái mìng tí, ér hè lù xī dēng yú wéi dú yǐ. shí zhǔ shì wèi yuán yuán fēng wěi xiàng gōng dǒng xún yáng fèn shàng shū, jù zài zhí diǎn qīng cí, běn wú kě zé zhě. nǎi zhì guǐ hài nián, xī yuàn bái guī shēng, yán fēn yí fāng lǜ cí lín zài zhí zhū gōng shàng biǎo chēng hè, tā kě zhī yǐ. cǐ hòu zé wàn lì jiǎ xū, bái lián bái yàn jiàn yú hàn lín yuàn, jiāng líng dà xǐ jìn zhī. shàng fāng chōng líng, qiān ràng bù shòu, guī zhī gé chén. suī yǐ miǎo gōng zì chù, ér xiàn yú yī niàn, yǐ wèi shèng zhǔ suǒ kuī. zhāng fāng yǐ yī zhōu zì mìng, ér jǔ dòng nǎi yǔ xiān cháo chǎn mèi zhū gōng, rú chū yī zhé, gài shàng fèng cí shèng, xià jié féng kē, bù jué lán dào zhì cǐ, yí xiāng yè zhī bù zhōng yě.
【白鹿】嘉靖十二年,河南巡撫吳山獻白鹿,為大臣諂媚之始。此後白兔、白龜、白鵲相繼不絕,惟浙直總督胡宗憲兩進白鹿,俱蒙褒賞。時世廟方崇道教,喜聞祥異,胡正剿倭立功名,每事輒稱引玄威以自固,勢自不能不爾。至壬戌會試,遂以靈台命題,而鶴鹿悉登於闈牘矣。時主試為袁元峰(煒)相公、董潯陽(份)尚書,俱在直典青祠,本無可責者。乃至癸亥年,西苑白龜生◆,嚴分宜方率詞林在直諸公上表稱賀,他可知矣。此後則萬曆甲戌,白蓮、白燕見於翰林院,江陵大喜進之。上方沖齡,謙讓不受,歸之閣臣。雖以渺躬自處,而獻諛一念,已為聖主所窺。張方以伊周自命,而舉動乃與先朝諂媚諸公,如出一轍,蓋上奉慈聖,下結馮榼,不覺瀾倒至此,宜相業之不終也。
sǐ lín qí lín zhī shēng, duō tuō niú fù. chéng huà èr shí nián jiǎ chén, sì zhōu mín jiā niú shēng yī lín, xián yǐ wèi guài, shā zhī. gōng bù shì láng jiǎ jùn chū chāi, ǒu zhì dé qí yī zú, guī yǐ shì rén. jiā jìng shí èr nián guǐ sì, shān dōng liáo chéng xiàn mín jiā pìn niú chǎn yī lín, xíng zhuàng guī yì, fǔ chū fù, jí jué yī tiě jiān pán, shí zhī jǐn. mín fù hài nù, pū shā zhī. wàn lì shí sān nián yǐ yǒu, hé nán guāng shān xiàn yǒu yī lín, yì niú suǒ yùn. qí chǎn shí, guāng guài zhào yào, bǐ lín jiē wèi huǒ fā lái jiù, yú mín bù shí, lì wèi yāo niè, gòng jī sǐ. qián èr shì jiē wén zhī cháo, wéi yǐ yǒu zé shàng yù qǔ guān, gé chén lì zǔ bù cóng. yù shǐ wáng xué céng yǒu shū jiàn zhǐ bèi zhé. zhì jiǎ wǔ nián, zhèn jiāng fǔ fù huò yì shòu, dà dǐ yǔ qián èr wù xiāng lèi, yì xún bì yú zhàng chuí, jùn shǒu wáng yīng lín lǜ shēng shì, bù gǎn shēn gào shàng tái, dì mìng cuó zhī, jīn qí lín zhǒng shàng cún. ruì wù wú gù ér shēng, jiàn qiāng yōng nú, zhēn shì kě xī.
【死麟】麒麟之生,多托牛腹。成化二十年甲辰,泗州民家牛生一麟,咸以為怪,殺之。工部侍郎賈俊出差,偶至得其一足,歸以示人。嘉靖十二年癸巳,山東聊城縣民家牝牛產一麟,形狀瑰異,甫出腹,即嚼一鐵煎盤,食之盡。民婦駭怒,撲殺之。萬曆十三年乙酉,河南光山縣有一麟,亦牛所孕。其產時,光怪照耀,比鄰皆謂火發來救,愚民不識,詈為妖孽,共擊死。前二事皆聞之朝,惟乙酉則上欲取觀,閣臣力阻不從。御史王學曾有疏諫止被謫。至甲午年,鎮江府復獲異獸,大抵與前二物相類,亦尋斃於杖棰,郡守王應麟慮生事,不敢申告上台,第命痤之,今麒麟冢尚存。瑞物無故而生,見戕庸奴,真是可惜。
luán shēng zǐ zhī yì luán shēng zǐ shì duō yǒu zhī, rán yǐ jù nán zǐ wèi yì. ruò lèi chǎn jù luán qiě nán, zé yóu yì. rú jiā jìng zhōng gù lián bì hé bì, tóng jǔ wù wǔ xiāng shì, lián bì dēng jìn shì, guān jiā xìng fǔ tóng zhī, zú yú guān hé bì yǐ yǐ kē shì zhì qiān shì, ér zú yú jiā. nǎi qí fù mǔ fán sì tāi, gòng dé bā nán zǐ, zé qí shén yǐ. yòu xiān dà fù wèi shàng chuān nán dào shí, yǒu yǎ zhōu yī guān shí xìng zhě, pō míng fāng mài, jì yì dà xíng, měi rù yè, jí yǐ yōng tiè wèi kǔ, wèn zhī zé yún: jiā yǒu sān shí èr ér.
【孿生子之異】孿生子、世多有之,然以俱男子為異。若累產俱孿且男,則尤異。如嘉靖中顧聯璧、合璧,同舉戊午鄉試,聯璧登進士,官嘉興府同知,卒於官;合璧以乙科仕至僉事,而卒於家。乃其父母凡四胎,共得八男子,則奇甚矣。又先大父為上川南道時,有雅州醫官時姓者,頗明方脈,技亦大行,每入謁,即以饔餮為苦,問之則云:「家有三十二兒。「
wèn yǒu jī qiè, zé yún zhǐ jié fà yī rén, fán shí liù rǔ ér dé cǐ, wú yī yāo zhé zhě, yǐ cǐ kùn yú zī gěi. chū yì qí wàng, jì xún zhī yī zhōu rén, wú bù yǐ wèi xìn rán. zé guài ér yāo yǐ, yǔ zhòu zhēn hé suǒ bù yǒu.
問有姬妾,則雲止結髮一人,凡十六乳而得此,無一夭折者,以此困於資給。初意其妄,繼詢之一州人,無不以為信然。則怪而妖矣,宇宙真何所不有。
táng huái nán chéng gàn qī máo shì, lián bā nián, jù shuāng shēng, fán dé nán zǐ shí liù rén, gài bèi yú gù lián bì, dé shí yī guān zhī bàn, jiē gǔ jīn zuì qí shì.
唐淮南程干妻茅氏,連八年,俱雙生,凡得男子十六人,蓋倍於顧聯璧,得時醫官之半,皆古今最奇事。
yuán dàn rì shí miǎn hè yǒng lè shí èr nián jiǎ wǔ zhēng yuè chū yī rì dāng rì shí, xiān qī hóng lú sì zòu qǐng dāng hè yǔ fǒu, shàng wèn dà chén dāng rú hé. lǐ bù shàng shū lǚ zhèn duì yǐ rì shí yǔ cháo hè zhī shí, xiān hòu bù xiāng fáng fǔ chén huáng huái yáng róng, jù wèi jí duì yáng shì qí dú yǐ bù dāng shòu hè wèi yán, qiě yǐn sòng rén zōng shí, fù bì qǐng bà yàn chè lè, qiě kǒng qì dān xíng zhī, wèi zhōng guó xiū, hòu guǒ rán, rén zōng huǐ zhī zhī shì wèi zhèng. tài zōng huáng dì yǔn zhī, dàn cì bǎi guān jié chāo ér yǐ. shí sān nián yuán dàn yòu rì shí, miǎn hè yì rú zhī. zhì jiā jìng sì shí nián xīn yǒu èr yuè shuò yì dāng rì shí, tiān yīn huì, sè bù shèn biàn, zhū chén suì yǐ dāng shí bù shí, shàng biǎo chēng hè, shàng dà xǐ. dú lǐ bù shàng shū wú shān yuē: míng míng báo shí, wú shuí qī, qī tiān hū? shǒu kuí yán sōng mì yǐ qí yǔ zòu wén, shàng yǐ bù píng. shān zì shàng shū yǐ jiù hù lǐ bì wèi yán, shàng yù nù, wèi jǐ yòng yán zhāng duó wú zhí. liǎng cháo qián hòu yī shì, ér gé chén zhī zhōng xié xiòng bié yǐ. yán cì nián rén xū jí dé zuì qù, shì qí zì jiǎ wǔ zhì zhèng tǒng jiǔ nián shǐ zú, gài xiāng sì cháo, yòu sān shí nián. cāng cāng zhě qǐ kān jiǎo wū zāi?
【元旦日食免賀】永樂十二年甲午正月初一日當日食,先期鴻臚寺奏請當賀與否,上問大臣當如何。禮部尚書呂震對以日食與朝賀之時,先後不相妨;輔臣黃淮、楊榮,俱未及對;楊士奇獨以不當受賀為言,且引宋仁宗時,富弼請罷宴撤樂,且恐契丹行之,為中國羞,後果然,仁宗悔之之事為證。太宗皇帝允之,但賜百官節鈔而已。十三年元旦又日食,免賀亦如之。至嘉靖四十年辛酉二月朔亦當日食,天陰晦,色不甚辨,諸臣遂以當食不食,上表稱賀,上大喜。獨禮部尚書吳山曰:「明明薄蝕,吾誰欺,欺天乎?「首揆嚴嵩密以其語奏聞,上已不平。山自上疏以救護禮畢為言,上愈怒,未幾用言章奪吳職。兩朝前後一事,而閣臣之忠邪敻別矣。嚴次年壬戌即得罪去,士奇自甲午至正統九年始卒,蓋相四朝,又三十年。蒼蒼者豈堪矯誣哉?
áo shān zhì huǒ zāi áo shān dēng huǒ, jìn zhōng nián lì, yì qīng cháo lè shì, rán yì yǒu zuì chū yì wài zhě. rú yǒng lè shí sān nián zhēng yuè zhī rén zǐ, áo shān huǒ fā, fén sǐ duō rén, dū du mǎ wàng yì yǔ yān. shí shàng zài běi jīng, wén zhī jīng wǎn, mìng tài zǐ xiū shěng.
【鰲山致火災】鰲山燈火,禁中年例,亦清朝樂事,然亦有最出意外者。如永樂十三年正月之壬子,鰲山火發,焚死多人,都督馬旺亦與焉。時上在北京,聞之驚惋,命太子修省。
zhèng dé jiǔ nián zhēng yuè shí liù rì, shàng yú gōng tíng zhōng, yī yán shè zhān zhàng ér zhù huǒ yào qí zhōng, ǒu bù jiè, yán shāo gān qīng gōng, yǐ zhì kūn níng gōng, yī shí jù jìn. shí shàng wǎng bào fáng, huí gù huǒ yàn zhú tiān, xì wèi zuǒ yòu yuē: hǎo yī péng dà yān huǒ yě! huò yún shì nián níng wáng chén háo bié xiàn qí qiǎo zhī dēng, jí lìng níng fǔ qiǎn lái rén rù gōng xuán guà, jiē fù bì zhe zhù, yǐ zhì cǐ biàn yún. wàn lì chū yuán, dēng jié dāng rú lì shè áo shān, shǒu kuí zhāng jiāng líng jiàn zhǐ, yǐ wèi áo shān qǐ yú xiàn zōng shí, jīn liàng yīn zhōng wèi kě zhé zhì, shàng jiā nà zhī. jiāng líng cǐ jǔ shén shàn, dàn yǐ chéng huà chuàng shǐ wèi yán, gài zhǐ jù cí chén zhāng mào děng jiàn zhǐ xiàn zōng zhī shū, ér bù zhī guó chū yǐ yǒu gù shì yě.
正德九年正月十六日,上於宮庭中,依檐設氈帳而貯火藥其中,偶不戒,延燒乾清宮,以至坤寧宮,一時俱燼。時上往豹房,回顧火焰燭天,戲謂左右曰:「好一棚大煙火也!「或雲是年寧王宸濠別獻奇巧之燈,即令寧府遣來人入宮懸掛,皆附壁著柱,以致此變雲。萬曆初元,燈節當如例設鰲山,首揆張江陵諫止,以為鰲山起於憲宗時,今諒陰中未可輒置,上嘉納之。江陵此舉甚善,但以成化創始為言,蓋止據詞臣章懋等諫止憲宗之疏,而不知國初已有故事也。
shān liè zhèng tǒng shí sì nián jǐ sì, shǎn xī mǒu xiàn, shān míng sān rì, yí shù lǐ, bēng yā mín jiā shù shí hù, shì qiū jí yǒu yīng zōng běi shòu zhī biàn. chéng huà shí liù nián gēng zǐ, yún nán jù jīn zhōu bái shí xuě shān, zhōng liè fēn wèi èr, qí bàn zǒu rù jīn shā jiāng zhōng, shì nián dà yān wāng zhí, yòng shì jiā bīng, yǔ shàng shū wáng yuè, bǐ zhōu dú wǔ, yuè mào fēng wēi níng bó.
【山裂】正統十四年己巳,陝西某縣,山鳴三日,移數里,崩壓民家數十戶,是秋即有英宗北狩之變。成化十六年庚子,雲南巨津州白石雪山,中裂分為二,其半走入金沙江中,是年大閹汪直,用事佳兵,與尚書王越,比周黷武,越冒封威寧伯。
jiā jìng èr shí liù nián dīng wèi, shǎn xī chéng chéng xiàn jiè tóu lǐng, hǒu shēng rú fēng zhě shù zhòu yè, shān sì liè ér qù, dōng xī gè wǔ lǐ, nán běi gè shí lǐ. shì nián dū chén céng xiǎn, yǔ shǒu kuí xià yán, yì fù hé tào, zhēng diào bīng liáng, guān zhōng sāo dòng, cì nián èr rén jù lùn zhǎn.
嘉靖二十六年丁未,陝西澄城縣界頭嶺,吼聲如風者數晝夜,山四裂而去,東西各五里,南北各十里。是年督臣曾銑,與首揆夏言,議復河套,徵調兵糧,關中騷動,次年二人俱論斬。
shān zhì zhèn zhòng, ér bēng liè zhì cǐ, qí zhēng shàng yīng zǐ wēi, xià yì zhǔ jiāng xiāng, qí yàn rú cǐ.
山至鎮重,而崩裂至此,其徵上應紫微,下亦主將相,其驗如此。
hóng zhì shí nián, yún nán shī zōng zhōu, yǒu mǎ zhě lóng shān, qí gāo chā tiān, qù shān èr shí lǐ, ā dìng xiāng, yǒu yī xiǎo shān, yī xī yí yú mǎ zhě lóng shān zhī cè, yǒu sān dà shù suí shān ér xǐ, jiē bù yáo dòng. tǔ rén dàn wén fēng léi zhèn hàn, dàn qǐ shì jiù chù, yǐ wèi píng dì. jìn nián wàn lì jǐ hài bā yuè, shǎn xī dí dào xiàn máo jiā pō, shān bēng liè, shān nán píng dì, yǒng chū dà xiǎo shān fán wǔ zuò. cǐ děng jiē jí yì shì, ér wú zāi lì yīng zhī zhě, shí shèng jūn yǒu yǐ xiāo mǐ zhī yě. yòu yún yún nán zhèn nán zhōu, yǒu shí fèi shān, dǐng yǒu shí lèi quǎn, měi yù xiōng nián, zé shí yǒu shēng rú quǎn fèi, yīn yǐ míng shān, cǐ yóu qí shì. yòu zhèng dé mò nián, guǎng xī tǔ guān cén měng suǒ bù, tián zhōu jiāng xīn, hū yǒu shí fú chū, fǎn wò àn bàng. měng è zhī, mì qiǎn shù bǎi rén yè yí tā chù, zhì míng fù rán. wèi jǐ měng bài miè, cǐ shí bù fù jiàn.
弘治十年,雲南師宗州,有馬者籠山,其高插天,去山二十里,阿定鄉,有一小山,一夕移於馬者籠山之側,有三大樹隨山而徙,皆不搖動。土人但聞風雷震撼,旦起視舊處,已為平地。近年萬曆己亥八月,陝西狄道縣毛家坡,山崩裂,山南平地,湧出大小山凡五座。此等皆極異事,而無災沴應之者,時聖君有以消弭之也。又云云南鎮南州,有石吠山,頂有石類犬,每遇凶年,則石有聲如犬吠,因以名山,此尤奇事。又正德末年,廣西土官岑猛所部,田州江心,忽有石浮出,反臥岸傍。猛惡之,密遣數百人夜移他處,至明復然。未幾猛敗滅,此石不復見。
tǔ mù zhī huò jiù zhēng zhèng tǒng shí sān nián wù chén, jīng shī shèng chàng qī shàng fū fén qū, fù nǚ tóng yòu jù xí zhī, qí shēng qī wǎn, jìng yè tīng zhī, yí shēn zài xū mù jiān. cì nián bā yuè, chē jià xiàn yú tǔ mù, jiāng shì sǐ shā mò zhě shù shí wàn rén, dū xià jìn jūn lí fù, jì wàng āi hào, shēng chè yuán yě, zé cǐ qū shí yīng zhī. qí nián sān yuè, jìn shì chuán lú, shì zhuàng yuán péng shí yǐ jiǎ mèi bù zhì, diàn tíng xiāng gù yí hài, wèi lóng shǒu hū shī, shì hé xiáng yě? wèi jǐ ér lóng yù bù fǎn, rén jiān suì yǒu sàng yuán zhī shuō. yǐ jí xiǎo mín suǒ chuán yǔ dì chéng huáng tǔ dì zhū yáo chèn zhǒng zhǒng, wú yī bù yàn. zuì kě guài zhě, zé shì dōng suǒ bān dà tǒng lì rì, wèi shí sì nián jǐ sì, xià zhì zhī zhòu, dōng zhì zhī yè, jù shū liù shí yī kè, jiàn zhě jiē hài è, yǐ wèi zhèn gǔ wèi yǒu zhī shì. zhì qiū, yīng zōng běi shòu, chéng wáng jiān guó, yīn dēng tiān wèi, yáo zūn shàng wèi tài shàng huáng. shuō zhě hán shǔ shī dù, tiān dì yì wèi, jí yīn yáng èr zhì, bù néng shǒu qí cháng yǐ. dāng shí zào lì zhě yǐ sī yì shàn gǎi, shí lǐ chén wèi hú zhōng ān bù zú yán, nǎi jǔ cháo wú yī yǔ jié zé, jǐn jiàn yuè jì fāng suǒ jì, yì yǐ wèi guài, rán yì běi shòu yǐ hòu, zhuī shù wǎng shì ěr. dāng qí shí yì wèi néng chāng yán xiāng bó yě.
【土木之禍咎徵】正統十三年戊辰,京師盛唱「妻上夫墳曲「,婦女童幼俱習之,其聲悽惋,靜夜聽之,疑身在墟墓間。次年八月,車駕陷於土木,將士死沙漠者數十萬人,都下禁軍嫠婦,祭望哀號,聲徹原野,則此曲實應之。其年三月,進士傳臚,適狀元彭時以假寐不至,殿廷相顧疑駭,謂龍首忽失,是何祥也?未幾而龍馭不返,人間遂有喪元之說。以及小民所傳雨地城隍土地諸謠讖種種,無一不驗。最可怪者,則是冬所頒《大統歷》日,為十四年己巳,夏至之晝,冬至之夜,俱書六十一刻,見者皆駭愕,以為振古未有之事。至秋,英宗北狩,郕王監國,因登天位,遙尊上為太上皇。說者寒暑失度,天地易位,即陰陽二至,不能守其常矣。當時造歷者以私意擅改,時禮臣為胡忠安不足言,乃舉朝無一語詰責,僅見岳季方所紀,亦以為怪,然亦北狩以後,追述往事耳。當其時亦未能昌言相駁也。
jǐ sì liù yuè, nán jīng gōng diàn yī shí jù jìn, xiān cháo suǒ liú tú jí fǎ wù bìng jǐn, bù liǎng yuè ér luán yú běi shòu.
己巳六月,南京宮殿一時俱燼,先朝所留圖籍法物並盡,不兩月而鑾輿北狩。
jiāo tán dà fēng chéng huà bǐng shēn nián zhēng yuè shí sān rì, shàng fāng nán jiāo, hū yīn huì dà fēng, jiāo tán dēng zhú jù miè, zhí fān huī bìng lè guān jù dòng sǐ, cǐ zhù zhī shān zǔ fù jū jīng shī qīn jiàn, ér xiàn zōng shí lù bù zài, gài bǐng shǐ bǐ qiū wén zhuāng gōng huì zhī yě.
【郊壇大風】成化丙申年正月十三日,上方南郊,忽陰晦大風,郊壇燈燭俱滅,執幡麾並樂官俱凍死,此祝枝山祖父居京師親見,而《憲宗實錄》不載,蓋秉史筆邱文莊公諱之也。
nán sòng guāng zōng shào xī nián jiān yì yǒu cǐ yì, shí hòu lǐ shì qiè zhì zhāi gōng yàn wǎn, qiě bù bì chéng jī zhī jí. cì chén lì fēng zhèn dàng, cóng guān pì yì, zhì bù néng chéng lǐ ér bà. dì jì bù kǒng, yòu wén lǐ hòu shàn shā suǒ bì guì fēi huáng shì, suì dé xīn jí, yǐ zhì yú bēng. xiàn miào míng shèng, jǐn yú shì tiān, fēi sòng zhǔ kě bǐ wàn yī, qiě yōng róng chéng lǐ, duì yuè shàng dì, jí fēng mái hé sǔn! dú cǐ shí zhèng shāng wén yì dāng guó, què bù wén yǐn hàn zāi yì cè miǎn sān gōng gù shì qiú tuì, hé yě?
南宋光宗紹熙年間亦有此異,時後李氏竊至齋宮嬿婉,且不避程姬之疾。次晨厲風震盪,從官辟易,至不能成禮而罷。帝既怖恐,又聞李後擅殺所嬖貴妃黃氏,遂得心疾,以至於崩。憲廟明聖,謹於事天,非宋主可比萬一,且雍容成禮,對越上帝,即風霾何損!獨此時正商文毅當國,卻不聞引漢災異策免三公故事求退,何也?
cháo cān é chuán chéng huà shí sì nián bā yuè wù shēn zǎo cháo, dōng bān wén guān zhōng, ruò wén yǒu jiǎ bīng shēng, zhòng jiē bì yì, bù fù chéng liè, wèi shì jiē lù rèn yǐ bèi bù yú, jiǔ zhī shǐ dìng. shàng mìng bān jū xià zhě bǎi yú rén, xī guì yú wǔ mén wài, yú shí shì zhī. yù shǐ xún fù zòu jiū qí shì suǒ cóng qǐ, jìng mò néng dé. lǐ bù yīn zòu cháo bān jīng xuān, dìng shēn míng cháo yí bā shì, yì liáo yǐ sāi yī shí zhī zé ěr. kǎo zhī chuán jì, wú xíng yǒu shēng, suǒ wèi gǔ yāo zhě, dài lèi shì yú?
【朝參訛傳】成化十四年八月戊申早朝,東班文官中,若聞有甲兵聲,眾皆避易,不復成列,衛士皆露刃以備不虞,久之始定。上命班居下者百餘人,悉跪於午門外,逾時釋之。御史尋覆奏究其事所從起,竟莫能得。禮部因奏朝班驚喧,定申明朝儀八事,亦聊以塞一時之責耳。考之傳記,無形有聲,所謂鼓妖者,殆類是歟?
xiān shì shí yī nián qī yuè chū jiǔ rì yǐ hòu, jīng shī xī chéng yǒu wù yè chū, sì sàn niè rén, qí sè zhèng hēi, jí zōng jī zhī, yòu bù néng dé. shàng qiǎn tài cháng sì shǎo qīng liú jí jì dū chéng huáng shén, yù zhì jì wén qiào zé zhī. jì yòu yú jìn zhōng jì gào tiān dì, wèi wén yǐn gōng zì jiù, jiǔ zhī yāo shǐ jiàn xī. gài shì shí wāng zhí shè xī chǎng yán jiǒng shì, guān mín biàn shòu qí tú dú, yǒu sì chū shāng rén zhī xiàng. nèi chén liáng fāng, yāo sēng jì xiǎo, fāng shì lǐ zī shěng bèi, zuǒ yòu yíng huò, wáng yuè bèi yòu dú wǔ yāo gōng yú wài, sì fāng sāo dòng, zhōng wài jīng yí, gù tiān xīn shì jǐng nǎi ěr.
先是十一年七月初九日以後,京師西城有物夜出,四散齧人,其色正黑,及蹤跡之,又不能得。上遣太常寺少卿劉岌祭都城隍神,御製祭文誚責之。繼又于禁中祭告天地,為文引躬自咎,久之妖始漸息。蓋是時汪直設西廠訁冏事,官民遍受其荼毒,有四出傷人之象。內臣梁方,妖僧繼曉,方士李孜省輩,左右熒惑,王越輩又黷武邀功於外,四方騷動,中外驚疑,故天心示警乃爾。
hóng zhì yì biàn yǎn zhōu jì qí shì yún: hóng zhì wèi jí shèng zhī shì, ér jǐ yǒu gēng xū, zhè jiāng shǎn xī shān zhōng yǒu èr yì wù. ér bù zhī xīn yǒu rén xū guǐ hài zhī gèng yì yě. hóng zhì shí sì nián chūn zhēng yuè shuò, shǎn xī hán chéng xiàn dì zhèn, yǒu shēng rú léi, qīng dào guān mín fáng wū, yā sǐ nán fù wú shù. zì shuò zhì wàng, zhèn yóu bù zhǐ. xiàn dōng bā lǐ, biàn dì jué pò yǒng shuǐ, yǒu liè kāi dì yī èr zhàng sì wǔ zhàng, yǒng chū yì liú rú hé. shí sì nián wǔ yuè èr rì yè fēn, zhòng qìng fǔ chéng shàng, hū bái guāng yìng tiān, jiàn zhě jīng yì qǐ shì, dàn jiàn yú shuǐ míng yào, fú guāng shàng zhú, cì zǎo yàn zhī, wǎn rú dòu zhī, rén bù gǎn yǐn, yú sān rì shǐ chéng chè. xù zhōu fǔ shǐ rén tàn liú, zhì mù chuān zhǎng guān sī, dǐ chóng shān jùn lǐng, zǔ bù néng qián, xún zhī gù lǎo, yún: cǐ shuǐ fā yuán zì jiàn chāng, cóng lái wèi yǒu cǐ biàn.
【弘治異變】弇州紀奇事云:「弘治為極盛之世,而己酉庚戌,浙江陝西山中有二異物。「而不知辛酉壬戌癸亥之更異也。弘治十四年春正月朔,陝西韓城縣地震,有聲如雷,傾倒官民房屋,壓死男婦無數。自朔至望,震猶不止。縣東八里,遍地決破湧水,有裂開地一二丈四五丈,湧出溢流如河。十四年五月二日夜分,重慶府城上,忽白光映天,見者驚異起視,但見渝水明耀,浮光上燭,次早驗之,宛如豆汁,人不敢飲,逾三日始澄澈。敘州府使人探流,至木川長官司,抵崇山峻岭,阻不能前,詢之故老,云:此水發源自建昌,從來未有此變。
shí sì nián liù yuè, yún nán yún lóng zhōu mín yì jí, shí jiā jiǔ wò, nèi yǒu bù bìng zhě, jiàn guǐ zhé bèi dǎ sǐ, yǒu bèi dǎ xiǎn jī, yǒu yīn chén bìng sǐ zhě, yǒu bìng zài jiā wèi guǐ yā sǐ zhě, bǎi xìng sǐ jiāng bàn, chū wǔ rì zhì shí èr rì zhǐ. shí sì nián qiū, yī rì, shǔ zhōng zhōu dà yǎn děng sān lǐ, zhòu huì yǔ hēi zǐ, xíng sè rú jiāo, píng dì kě jū, cháng zhī lüè rú dào wèi, jiǔ ér shēng miáo rú liáng, hòu zhí shuāng qīn kū gǎo. zhōu shǒu fén zhōu rén xìng sòng, yǐ wèi ruì. jùn shǒu huá yīn rén xìng qū, yǐ wèi zāi, shēn dá pú tián lín zhōng chéng, qǔ yàn zòu wén, hòu zhōu rén jìng wú zāi, wéi sòng shǒu zú yú guān. shí sì nián rùn qī yuè èr shí qī rì, sì chuān wū sā fǔ kě dù hé xún yú sī, dà léi yǔ sān zhòu yè, shuǐ zhǎng shān bēng, dì liè shān míng, rú niú hǒu yǒng chū qīng quán shù shí pài, huài lú shě qiáo liáng, yā sǐ rén chù wú suàn. shì nián bā yuè, guǎng dōng qióng shān xiàn, jù fēng bào yǔ, hǎi fān zhǎng, píng dì shuǐ gāo qī chǐ, huài fáng wū, jūn mín nán fù sǐ zhě, bù kě shèng jì. guǎng xī róng xiàn hūn kè, xīng dà rú jī, zhǎng zhàng yú, liú xī běi fāng, hé shuǐ dǒu hóng, zhuó rú huáng hé, rì yán rú shǔ, yè hán rú dōng, yì zhàng dà xíng, zhì yī jiā quán wú cuàn zhě. shí sì nián shí yī yuè shí yī rì, sì chuān mǎ hú wō jiāng, shuǐ sè biàn bái, míng yíng kě jiàn, yì rì zhuó rú jiāng, níng liǎng àn shā shí shàng zhě rú fěn, shí qī rì fù qīng. běn yuè shí èr rì, xù zhōu fǔ dōng nán yī hé shuǐ yì rú zhī, rú jiāng nóng zhě sān rì. shí sì nián shí yī yuè, jiāng xī gàn zhōu fǔ lián rì dà léi yǔ, gè xiàn suì duō zhàng bìng, yǒu zhāo bìng mù sǐ zhě. yún nán jǐng dōng fǔ, zì hóng zhì shí wǔ nián zhēng yuè yǐ hòu, rén chù yì sǐ, bù kě shèng jì. shí yī yuè shí jiǔ, yún wù hēi àn, rén wǎng lái miàn mù bù biàn, zhòu yè bù fēn, fán qī rì. yòu lǒng chuān xuān fǔ sī, shí yuè dà yǔ báo, dà zhě rú zhǎng, xiǎo zhě rú jī luǎn, jǐn shā tián hé. shí wǔ nián, nán tài cháng qīng yáng yī qīng zòu: qī yuè chū sān rì, měng fēng jí yǔ, zhèn dàng xiān fān, jiāng cháo xiōng yǒng, jiāng dōng zhū mén, hào rú bēi, hú shuǐ jìn rù chéng wǔ chǐ yú. zhōng xià xīn hé guān mín chuán piāo nì, rù shuǐ duō nì sǐ. xiào líng jí tiān dì shān chuān tán, tài miào shè jì, bá shù mù wàn yú. shì rì zhèng shàng shèng dàn, dāng shí yóu yǐ wèi yì. ér fèng yáng zǔ líng, yì yǐ shì rì zāo biàn, wàn suì shān lóng xìng sì, yī yīng tán wěi jù huǐ. shàng mìng jì gào xiū shěng. shí liù nián zhēng yuè shí bā rì, yún nán yí liáng xiàn dì zhèn, yǒu shēng rú léi, yáo dòng fáng wū. èr yuè chū sān rì, yí liáng xiàn fù hēi qì mí kōng, zhǐ chǐ bù biàn rén xíng, kuáng fēng zhòu yè bù xī, dì zhōng léi yǒu shēng. yòu zhēng yuè, yún nán qǔ jìng jūn mín fǔ, huǒ fā qī cì, fǔ chén chén jīn yǐ wén. shàng mìng nán jīng xíng bù zuǒ shì láng fán yíng, jiān qiān dōu yù shǐ, wǎng xún shì yún guì, zòu bù zhí dà xiǎo wén wǔ guān gòng yī qiān qī bǎi yú rén, yǐ mǐ tiān biàn. gài yòng jǐng tài rén shēn mìng nán jīng lǐ bù shì láng yáo kuí, kǎo chá yún nán guān lì lì yě. ér fán yíng suǒ chì diān nán lì zhī duō, gèng běn cháo wèi yǒu zhī shì. qí hòu yíng zhì nán xíng bù shàng shū, shì qīng jiǎn. yǐ shàng jiē xīn yǒu rén xū guǐ hài sān nián jiān shì, qí biàn yì, jiào zhī yǎn zhōu suǒ jì, gèng fán ér guài yǐ.
十四年六月,雲南雲龍州民疫疾,十家九臥,內有不病者,見鬼輒被打死,有被打顯跡,有因沉病死者,有病在家為鬼壓死者,百姓死將半,初五日至十二日止。十四年秋,一日,蜀忠州大渰等三里,晝晦雨黑子,形色如椒,平地可掬,嘗之略如稻味,久而生苗如粱,後值霜侵枯槁。州守汾州人姓宋,以為瑞。郡守華陰人姓屈,以為災,申達莆田林中丞,取驗奏聞,後州人竟無災,惟宋守卒於官。十四年閏七月二十七日,四川烏撒府可渡河巡榆司,大雷雨三晝夜,水漲山崩,地裂山鳴,如牛吼湧出清泉數十派,壞廬舍橋樑,壓死人畜無算。是年八月,廣東瓊山縣,颶風暴雨,海翻漲,平地水高七尺,壞房屋,軍民男婦死者,不可勝計。廣西融縣昏刻,星大如箕,長丈余,流西北方,河水陡紅,濁如黃河,日炎如暑,夜寒如冬,疫瘴大行,至一家全無爨者。十四年十一月十一日,四川馬湖渦江,水色變白,明瑩可鑑,翌日濁如漿,凝兩岸沙石上者如粉,十七日復清。本月十二日,敘州府東南一河水亦如之,如漿濃者三日。十四年十一月,江西贛州府連日大雷雨,各縣遂多瘴病,有朝病暮死者。雲南景東府,自弘治十五年正月以後,人畜疫死,不可勝計。十一月十九,雲霧黑暗,人往來面目不辨,晝夜不分,凡七日。又隴川宣撫司,十月大雨雹,大者如掌,小者如雞卵,盡殺田禾。十五年,南太常卿楊一清奏:七月初三日,猛風急雨,震盪掀翻,江潮洶湧,江東諸門,號如陂,湖水浸入城五尺余。中下新河官民船飄溺,入水多溺死。孝陵及天地山川壇,太廟社稷,拔樹木萬餘。是日正上聖誕,當時尤以為異。而鳳陽祖陵,亦以是日遭變,萬歲山龍興寺,一應壇壝俱毀。上命祭告修省。十六年正月十八日,雲南宜良縣地震,有聲如雷,搖動房屋。二月初三日,宜良縣復黑氣迷空,咫尺不辨人形,狂風晝夜不息,地中雷有聲。又正月,雲南曲靖軍民府,火發七次,撫臣陳金以聞。上命南京刑部左侍郎樊瑩,兼僉都御史,往巡視雲貴,奏不職大小文武官共一千七百餘人,以弭天變。蓋用景泰壬申命南京禮部侍郎姚夔,考察雲南官吏例也。而樊瑩所斥滇南吏之多,更本朝未有之事。其後瑩至南刑部尚書,諡清簡。以上皆辛酉壬戌癸亥三年間事,其變異,較之弇州所紀,更繁而怪矣。
xiān shì hóng zhì yuán nián rùn zhēng yuè, nán jīng zòu, lián cháo léi diàn jiāo zuò, dà yǔ xuě. yòu shǎn xī shǒu chén zòu, tiān mén kāi, rén mǎ bǎi wàn zì xià ér rù. èr nián èr yuè shí sì rì, hé nán dì fāng, zhòu huì rú yè, zhǐ chǐ bù biàn rén wù, huáng chén zhàng tiān, chì guāng rú huǒ.
先是弘治元年閏正月,南京奏,連朝雷電交作,大雨雪。又陝西守臣奏,天門開,人馬百萬自下而入。二年二月十四日,河南地方,晝晦如夜,咫尺不辨人物,黃塵障天,赤光如火。
sān nián èr yuè, shǎn xī qìng yáng xiàn yǔn shí rú yǔ, dà zhě sì wǔ hú, xiǎo zhě èr sān hú, jī sǐ rén shù wàn. hóng zhì sān nián shí yī yuè, huì jiàn wǔ nián sì yuè, huì yòu jiàn. yòu yǒu yì niǎo sān míng yú jìn zhōng. liù nián wǔ yuè, běi jīng dōng chǎng nèi dì wú gù xiàn èr sān zhàng, guǎng yì rú zhī. yòu běn yuè nèi, zài jīng míng shí fāng pù nèi, bái zhòu jiàn èr rén jìn pù, jiǔ zhī bù chū, guǎn pù zhě yí zhī, dàn jiàn èr yī wěi dì, bàng yǒu jī xuè, jìng bù jiàn èr rén zōng jī. yòu shì nián wǔ yuè, sū zhōu dà fēng léi, niú mǎ zài yě zhě duō sàng qí shǒu mín jiā yī chǎn wǔ zǐ sān nǚ, jiē wú shǒu, èr nǚ qí xià gè yǒu yī kǒu zhù tí xiāng yīng, shù rì jù sǐ, yǒu bào dào jīng. liù nián shí èr yuè chū yī, nán jīng jīn xīng zhòu jiàn wèi wèi, cì rì dà léi diàn fēng yǔ, bá xiào líng shù wú shù. hú guǎng yún yáng fǔ, yì shì rì léi diàn dà xuě, píng dì shēn sān chǐ, dòng sǐ rén chù wú suàn. qī nián qī yuè chū sān rì, sū cháng zhèn sān fǔ, fēng yǔ zhòu zuò, bá mù piāo wǎ, cháo shuǐ fàn yì, píng dì shuǐ shēn wǔ chǐ, lín jiāng shēn yī zhàng, mín jiē nì sǐ. bā nián sān yuè, níng xià dì zhèn, yī rì shí èr cì, qí shēng rú léi. bā nián sì yuè, dōu yù shǐ liú dà xià jì zhāng qiū hú shén, tiān yīn, bó bù néng rán. yù fén bù fén zhī chù, wǎn rú rén miàn, ěr mù kǒu bí jiē jù. bā nián shí èr yuè, jīng shī dà zhèn diàn, tiān gǔ míng jiāng xī dà zhèn diàn. jiǔ nián wǔ yuè, sì chuān zhǎng níng xiàn nán shù shēng lián huā, lǐ shù shēng dòu jiá jiāng xī ān yuǎn xiàn mǎ ān shān dǐng, jù shí qū zǒu xià shān, bào zhì xiàn, yǐ zǒu shān lù, guān mìng shāo cù wò zhī, yòu chuí suì, bù gǎn shàng wén. shì nián bā yuè, běi jīng xī zhí mén yǒu hēi xióng shàng chéng, niè sǐ yī rén, shāng yī rén. yòu shí yuè, jīng yíng kāi cāo, zhōng jūn dà qí, yè zhī bù qǐ, zhuì sǐ yǐn shéng qiān hù. shí nián èr yuè, hé nán xiū wǔ xiàn, hēi qì zhuì dì huà wèi shí, shēng rú léi, zhuàng rú yáng shǒu yún nán shī zōng zhōu ā dìng xiāng, yǒu yī shān pán èr shí yú zhàng, fǎn yí èr shí lǐ, yǒu dà shù jiē suí shān ér xǐ, bù yáo dòng, tǔ rén dàn wén fēng yǔ shēng, dàn shì jiù chù jiē wèi píng dì. hóng zhì shí yī nián shí yuè, qīng níng gōng zāi, nèi gé liú jiàn děng shū yún: qǐng nián zāi yì pín réng, nèi fǔ huǒ zāi yóu zhòng, jūn qì jiān huǒ, fān jīng chǎng huǒ, gān qīng gōng xī qī suǒ huǒ, ér nèi guān jiān yǔ qīng níng gōng zhī zāi, gèng wèi dà yì. gài xiào zōng cháo huǒ huàn yì zuì jù. zuì hòu zé shí qī nián liù yuè, jiāng xī lú shān rú léi míng, cì rì dà fēng yǔ, píng dì shuǐ zhàng yú, nì sǐ xīng zǐ dé ān èr xiàn rén kǒu wú suàn. yòu zhí lì chóng míng xiàn mín gù mèng wén, xióng jī fú luǎn, hóu tóu ér rén xíng, shēn zhǎng sì cùn, yǒu wěi huó dòng ér wú shēng, yóu wèi guài jí. gài wèi qī ér xiào zōng shàng bīn yǐ.
三年二月,陝西慶陽縣隕石如雨,大者四五斛,小者二三斛,擊死人數萬。弘治三年十一月,彗見;五年四月,彗又見。又有異鳥三鳴于禁中。六年五月,北京東廠內地無故陷二三丈,廣亦如之。又本月內,在京明時坊鋪內,白晝見二人進鋪,久之不出,管鋪者疑之,但見二衣委地,傍有積血,竟不見二人蹤跡。又是年五月,蘇州大風雷,牛馬在野者多喪其首;民家一產五子三女,皆無首,二女臍下各有一口助啼相應,數日俱死,有報到京。六年十二月初一,南京金星晝見未位,次日大雷電風雨,拔孝陵樹無數。湖廣鄖陽府,亦是日雷電大雪,平地深三尺,凍死人畜無算。七年七月初三日,蘇、常、鎮三府,風雨驟作,拔木飄瓦,潮水泛溢,平地水深五尺,臨江深一丈,民皆溺死。八年三月,寧夏地震,一日十二次,其聲如雷。八年四月,都御史劉大夏祭張秋湖神,天陰,帛不能燃。欲焚不焚之處,宛如人面,耳目口鼻皆具。八年十二月,京師大震電,天鼓鳴;江西大震電。九年五月,四川長寧縣南樹生蓮花,李樹生豆莢;江西安遠縣馬鞍山頂,巨石趨走下山,報至縣,已走山麓,官命燒醋沃之,又槌碎,不敢上聞。是年八月,北京西直門有黑熊上城,齧死一人,傷一人。又十月,京營開操,中軍大旗,曳之不起,墜死引繩千戶。十年二月,河南修武縣,黑氣墜地化為石,聲如雷,狀如羊首;雲南師宗州阿定鄉,有一山蟠二十餘丈,反移二十里,有大樹皆隨山而徙,不搖動,土人但聞風雨聲,旦視舊處皆為平地。弘治十一年十月,清寧宮災,內閣劉健等疏云:頃年災異頻仍,內府火災尤重,軍器監火,番經廠火,乾清宮西七所火,而內官監與清寧宮之災,更為大異。蓋孝宗朝火患亦最劇。最後則十七年六月,江西廬山如雷鳴,次日大風雨,平地水丈余,溺死星子、德安二縣人口無算。又直隸崇明縣民顧孟文,雄雞伏卵,猴頭而人形,身長四寸,有尾活動而無聲,尤為怪極。蓋未期而孝宗上賓矣。
àn hóng zhì jiān zāi yì, shí lèi cháo suǒ wú, cǐ tiān xīn rén ài, shì jǐng shèng míng. qiě qí shí shàng xià tóng xīn, yù zāi ér jù, yǐ gù wú sǔn tài píng zhī wàn yī yún.
按弘治間災異,實累朝所無,此天心仁愛,示警聖明。且其時上下同心,遇災而懼,以故無損太平之萬一雲。
hóng zhì bā nián bā yuè shí liù rì wàng, dāng yuè shí bù yīng zhì shí wǔ nián sān yuè shí liù rì wàng, dāng yuè shí zhì shí liù nián èr yuè shí wǔ rì wàng, yòu dāng yuè shí, fán sān cì zhì qī jiē bù yàn. lǐ bù qǐng zhì qīn tiān jiān tuī suàn bù míng zhī zuì, shàng mìng yòu zhī. qiè yì shì shí zhōng gōng shàn xī, yáng bù dí yīn, rì pò wú néng yǎn yuè, wèi bì tuī bù zhě yǒu wù yě.
弘治八年八月十六日望,當月食不應;至十五年三月十六日望,當月食;至十六年二月十五日望,又當月食,凡三次至期皆不驗。禮部請治欽天監推算不明之罪,上命宥之。竊意是時中宮擅夕,陽不敵陰,日魄無能掩月,未必推步者有誤也。
shǐ qí shì zài jiā jìng zhōng yè, bì jǔ cháo chēng hè, xiàn fù sòng zhě yíng tíng yǐ. yòu hóng zhì shí èr nián jǐ wèi, qū fù kǒng miào zāi, bǎi shù bèi fén, zhī gàn jù jǐn, yóu wèi yì biàn.
使其事在嘉靖中葉,必舉朝稱賀,獻賦頌者盈廷矣。又弘治十二年己未,曲阜孔廟災,柏樹被焚,枝幹俱盡,尤為異變。
zhèng dé lóng yì zhèng dé qī nián liù yuè, shān dōng zhāo yuǎn xiàn. yè yǒu chì lóng xuán kōng rú huǒ, zì xī běi zhuǎn dōng nán, pán xuán ér shàng. shí shàng zài bào fáng yóu xì, zhòu yè bù hái dà nèi. shí èr nián shàng shǐ chū xuān fǔ dà tóng yóu xìng. shì nián liù yuè, zhí lì shān yáng xiàn yǒu jiǔ lóng zhòu jiàn, jù hēi sè, yī lóng xī shuǐ, shēng wén shù lǐ. xī yú zhōu bìng zhōu zhōng nǚ zǐ yú kōng zhōng, fù zhuì ér wú shāng. shí sān nián bā yuè, yún nán shùn níng fǔ lán cāng jiāng lóng dòu, shuǐ yǒng bǎi zhàng, xíng rén bù néng dù zhě qī rì. shí shàng zài xuān fǔ. shí sì nián wǔ yuè, shàng zài xǐ fēng kǒu, shí zhí lì cháng shú xiàn yú shù cūn, xùn léi zhèn diàn, yǒu bái lóng yī, hēi lóng èr, chéng yún bìng xià, kǒu tǔ huǒ, mù rú jù, lín jiǎ tóu jiǎo jù jiàn, chè qù mín jiān fáng sān bǎi yú jiā, xī zhōu èr shí yú sōu, bìng zhōu rén kōng zhōng zhuì dì, yǒu bù sǐ zhě. shí sì nián chū xià, jiāng xī dà yǔ, pó yáng hú zhǎng, xiǎo gū shān yì méi bù jiàn, shuǐ tuì hòu sǐ hēi lóng yī, jiāo èr shí yú. wèi jǐ zhū chén háo fǎn, bèi qín yú fān yáng shí. shàng nán zhēng zhì jīn líng jīng kǒu, gài liù fēi sì chū, rén jiē yǒu yú fú zhī yōu. cì nián yú yú sì guāng hú, shàng zhuì shuǐ dé jí běi hái, shí yǔ qián xī zhōu yǒng shuǐ shì xiāng yīng. jí pó yáng zhī guài, yì shì guān shèng gōng. níng shù rén zhǎng jīng ěr, bù zú dāng cǐ biàn yě.
【正德龍異】正德七年六月,山東招遠縣。夜有赤龍懸空如火,自西北轉東南,盤旋而上。時上在豹房遊戲,晝夜不還大內。十二年上始出宣府大同游幸。是年六月,直隸山陽縣有九龍晝見,俱黑色,一龍吸水,聲聞數里。吸漁舟並舟中女子於空中,復墜而無傷。十三年八月,雲南順寧府瀾滄江龍斗,水涌百丈,行人不能渡者七日。時上在宣府。十四年五月,上在喜峰口,時直隸常熟縣俞墅村,迅雷震電,有白龍一,黑龍二,乘雲並下,口吐火,目如炬,鱗甲頭角俱見,撤去民間房三百餘家,吸舟二十餘艘,並舟人空中墜地,有怖死者。十四年初夏,江西大雨,鄱陽湖漲,小孤山亦沒不見,水退後死黑龍一,蛟二十餘。未幾朱宸濠反,被擒於翻陽時。上南征至金陵京口,蓋六飛四出,人皆有魚服之憂。次年漁於汜光湖,上墜水得疾北還,實與前吸舟湧水事相應。即鄱陽之怪,亦似關聖躬。寧庶人長鯨耳,不足當此變也。
zhèng dé shí wǔ nián qī yuè, shàng zài nán jīng, shí yǒu wù rú zhū tóu, qí sè zhèng lǜ, duò yú shàng qián. yòu jū shuā zhū fù rén zhī suǒ, jiē yǒu rén tóu xuán guà mǎn bì. shí suí jià dà xué shì liáng chǔ děng shàng shū qiè jiàn, wèi ěr mù suǒ wèi jiàn, ér bù gǎn chì yán. bù èr yuè ér shàng bù yù, jǐn dé zhì jīng shī, ér lóng yù shàng bīn yǐ. yì shǐ shǒu jí rén tóu, jiē shǔ qián níng jiāng bīn bèi gǎo jiē zhī zhēng yú?
正德十五年七月,上在南京,時有物如豬頭,其色正綠,墮於上前。又拘刷諸婦人之所,皆有人頭懸掛滿壁。時隨駕大學士梁儲等上疏切諫,謂耳目所未見,而不敢斥言。不二月而上不豫,僅得至京師,而龍馭上賓矣。意豕首及人頭,皆屬錢寧、江彬輩藁街之徵歟?
yòu lù càn gēng jǐ biān yún: zhèng dé mǒu nián, yún nán shèng yuè wèi jǔ rén wāng chéng jiā hòu pǔ, yè bàn yǒu lóng jiàn yú bā xiān zhuō shàng, tóu jiǎo zhǎo wěi xī jù, qí sè rú fěn, mén zhī lín jiǎ rú cì. yǐ lái guān zhě zhòng, wāng shì qǔ gǒu xiě tú zhī, nǎi miè.
又陸粲《庚己編》云:正德某年,雲南勝越衛舉人汪誠家後圃,夜半有龍見於八仙桌上,頭角爪尾悉具,其色如粉,捫之鱗甲如刺。以來觀者眾,汪氏取狗血塗之,乃滅。
chì shěng hēi shěng zhèng dé bā nián èr yuè, yǒu èr huǒ xīng, yǔn yú zhè jiāng zhī cháng shān xiàn guān shě zhōng, dà rú é luǎn. qī yuè zhè jiāng lóng quán xiàn, yǒu èr chì dàn, zì kōng zhōng yǔn yú xiàn xiè, xíng dà yì rú é luǎn, liú rù mín jū, tiào yuè rú dòu, liáng jiǔ bù jiàn. hòu sì rì fù yǔn èr huǒ kuài, shāo guān mín fáng sì shí yú jiā, yǒu yī shěng jiàn yú hé jiān mín jiā, èr shí rén tóng sǐ. cǐ chì shěng yě. xiān shì zhèng dé qī nián liù yuè, hēi shěng jiàn yú hé jiān shùn dé jí zhuō zhōu, yè chū shāng rén, yǒu sǐ zhě. é yòu jiàn yú jīng shī, xíng chì hēi sè, dà zhě rú quǎn, xiǎo zhě rú māo, ruò fēng yǒu shēng, jū mín yè chí diāo dǒu xiāng jǐng, dá dàn bù mèi, yuè yuè shǐ xī. jì yòu jiàn yú hé nán fēng qiū xiàn, qí zhuàng yì rú zhī. cǐ hēi shěng yě, shí nì liú jǐn suī chú, bā dǎng zhèng chì, cháo zhèng rì bǐ, shuǐ huǒ jiē wéi qí xìng, gù nán běi biàn yì rú cǐ.
【赤眚黑眚】正德八年二月,有二火星,隕於浙江之常山縣官舍中,大如鵝卵。七月浙江龍泉縣,有二赤彈,自空中隕於縣廨,形大亦如鵝卵,流入民居,跳躍如斗,良久不見。後四日復隕二火塊,燒官民房四十餘家,有一眚見於河間民家,二十人同死。此赤眚也。先是正德七年六月,黑眚見於河間順德及涿州,夜出傷人,有死者。俄又見於京師,形赤黑色,大者如犬,小者如貓,若風有聲,居民夜持刁斗相警,達旦不寐,躍月始息。既又見於河南封邱縣,其狀亦如之。此黑眚也,時逆劉瑾雖除,八黨正熾,朝政日秕,水火皆違其性,故南北變異如此。
léi zhèn líng bēi jiā jìng shí qī nián, gǎi shì tài zōng yuē chéng zǔ. qí shí wǔ dìng hóu guō xūn shàng yán: yí jǐn lóng jiù zì gèng shū zhī. shàng bù yuè yuē: zhèn bù rěn zuó shāng jiù hào. mìng qǐn mù shū jīn chēng jiā yú jiù bēi zhī shàng, gài shì zōng suī yǐ xìng xiàn dì zhī gù, gǎi wén huáng miào hào, ér xīn réng yǒu wèi ān zhě ěr. jīn shàng sān shí èr nián, léi zhèn zhǎng líng bēi, shàng mìng chóng jiàn. shí nèi chén dū gōng jùn shì, xù jiàn gé bù kē dào zhū chén jiē yòng pián yǔ, rú xiàn chén kān gōng lú liè wú yì, shí zhě yǐ hài qí jiàn yǐ. ér shǒu kuí shěn sì míng yòu shàng shū yún: shì zōng yù gǎi kè chéng zǔ bēi ér wèi huáng, jīn léi shén fèn wēi, nǎi tiān yì shì gēng xīn zhī xiàng, yù huáng shàng zuǎn chéng zǔ dé, chéng cǐ gǎi lì xīn bēi, cǐ mò dà zhī xiào, yì mò dà zhī qìng yě. shàng yōu zhǐ yǔn xíng. fū shàng cāng shì jǐng yú zǔ líng, zhèng yí jūn chén xiū shěng, fǎn yǐ wèi ruì yīng, xíng zhī zhāng zòu, bǐ zhī wáng ān shí tiān biàn bù zú wèi shuō gèng bèi yǐ. ér yán lù wú yī yǔ qiào ràng zhī, yì zāi! jiā jìng xīn yǒu, xī yuàn wàn shòu gōng zāi, gōng bù léi lǐ shū yán: cǐ gōng xì huáng zǔ shòu mìng jí dì, wáng qì suǒ zhōng. jīn tiān qǐ yòu huáng shàng, dǐng xīn pī jī, yí jí shí yíng shàn, yǐ chéng tiān juàn. shàng yōu zhào dá zhī, mìng sù bèi wù liào xìng gōng. zì lái róng yuè shì jūn, qián hòu yī zhé rú cǐ.
【雷震陵碑】嘉靖十七年,改諡太宗曰成祖。其時武定侯郭勛上言:宜盡礱舊字更書之。上不悅曰:「朕不忍琢傷舊號「。命鋟木書今稱加於舊碑之上,蓋世宗雖以興獻帝之故,改文皇廟號,而心仍有未安者耳。今上三十二年,雷震長陵碑,上命重建。時內臣督工竣事,敘薦閣部科道諸臣皆用駢語,如憲臣勘功臚列無異,識者已駭其僭矣。而首揆沈四明又上疏云:「世宗欲改刻成祖碑而未遑,今雷神奮威,乃天意示更新之象,欲皇上纘成祖德,乘此改立新碑,此莫大之孝,亦莫大之慶也。「上優旨允行。夫上蒼示警於祖陵,正宜君臣修省,反以為瑞應,形之章奏,比之王安石「天變不足畏「說更悖矣。而言路無一語誚讓之,異哉!嘉靖辛酉,西苑萬壽宮災,工部雷禮疏言:「此宮系皇祖受命吉地,王氣所鍾。今天啟佑皇上,鼎新丕基,宜及時營繕,以承天眷。「上優詔答之,命速備物料興工。自來容悅事君,前後一轍如此。
dì zhèn jiā jìng yǐ mǎo nián, guān xī dì zhèn, hé wèi chōng yì, hán yuàn luò wáng huái yě zhū míng gōng, jù lí qí huò, rén zhī zhī yǐ. rán jiā jìng shí wǔ nián, shǔ zhōng zhī zhèn yì qí, shì nián wèi bǐng shēn nián èr yuè èr shí bā rì chǒu shí, sì chuān xíng dū sī fù guō jiàn chāng wèi jiàn chāng qián wèi yǐ zhì níng fān wèi, dì zhèn rú léi hǒu zhě shù zhèn, dū sī yǔ èr wèi gōng shǔ, èr wèi mín jū chéng qiáng, yī shí jiē dào, yā sǐ dōu zhǐ huī yī rén zhǐ huī èr rén qiān hù yī rén bǎi hù yī rén zhèn fǔ yī rén lì sān rén shì fū yī rén tài xué shēng yī rén tǔ guān tǔ fù gè yī rén, qí tā jūn mín yí liáo bù kě shù jì. yòu xú dū sī fù zǐ, shū lì jūn bàn děng bǎi yú, wú yī rén dé tuō. shuǐ yǒng dì liè, xiàn xià sān sì chǐ, wèi chéng nèi wài jù ruò fú kuài, zhèn zhì cì yuè chū liù rì yóu wèi zhǐ.
【地震】嘉靖乙卯年,關西地震,河渭充溢,韓苑洛、王槐野諸名公,俱罹其禍,人知之矣。然嘉靖十五年,蜀中之震亦奇,是年為丙申年二月二十八日丑時,四川行都司附郭、建昌衛、建昌前衛以至寧番衛,地震如雷吼者數陣,都司與二衛公署,二衛民居城牆,一時皆倒,壓死都指揮一人、指揮二人、千戶一人、百戶一人、鎮撫一人、吏三人、士夫一人、太學生一人、土官土婦各一人,其他軍民夷獠不可數計。又徐都司父子,書吏軍伴等百餘,無一人得脫。水涌地裂,陷下三四尺,衛城內外俱若浮塊,震至次月初六日猶未止。
níng fān wèi dōng lián yuè guī wèi, běi zhì xī tiān wū sī cáng, qí shǔ yí yǒu míng má xiē zhě, qí sú sàng zàng bù yòng guān guǒ, jiāng zhū qù cì dài máo, yòng wù yā biǎn, míng yuē zhū zhàng, yòng líng duàn bù pǐ guǒ shī, yòng chái shāo huà. cǐ děng sàng lǐ, gǔ jīn yí hàn, jiē suǒ wèi wén.
寧番衛東連越巂衛,北至西天烏思藏,其屬夷有名麻些者,其俗喪葬不用棺槨,將豬去賜帶毛,用物壓扁,名曰豬脹,用綾緞布疋裹屍,用柴燒化。此等喪禮,古今夷漢,皆所未聞。
yòu jiàn chāng xíng dū sī suǒ shǔ huì chuān wèi, yí míng pū sī zhě, néng yè biàn wèi guǐ, dào rén cái wù, yòu jué xīn fén shī, zhòu shǐ biàn yú xíng rù shì mài zhī. yǐ shàng yí jù sì chuān shàng chuān nán dào suǒ xiá, qù shǔ shěng chéng bù yuǎn, hé yǐ xiōng hěn huàn guài zhì cǐ? xiān dà fù céng bèi bīng qí dì, zhī zhī zuì xiáng.
又建昌行都司所屬會川衛,夷名撲廝者,能夜變為鬼,盜人財物,又掘新墳屍,咒使變魚形入市賣之。以上夷俱四川上川南道所轄,去蜀省城不遠,何以兇狠幻怪至此?先大父曾備兵其地,知之最詳。
yòu nán xué xiàn yáng gǔ xuān, shǎn xī wèi nán rén, jiā jìng guǐ dǎo shù cháng, hòu wèi nán lì bù láng. yǔ xiān dà fù jiǎ zǐ tóng fēn jī shì, shù qí yǐ mǎo zāo guān zhōng dì zhèn yún: cóng dì chè zhōng chū lú shě bù bì yán, jí shān chuān yí yì, jiàn zhī jì zài zhě, yǐ bù shèng shū.
【又】南學憲暘谷軒,陝西渭南人,嘉靖癸導庶常,後為南吏部郎。與先大父甲子同分畿試,述其乙卯遭關中地震云:從地坼中出廬舍不必言,即山川移易,見之紀載者,已不勝書。
rú hán yuàn luò shàng shū wáng huái yě jì jiǔ, bèi nán zhě yóu zhòng. wéi nán zì yún: ruò yǒu rén hū zhī lìng qǐ, qí tài fū rén yì bīn wēi wú yàng, yòu zǐ shī zhòng. shàng zài qiǎng bǎo zhōng, wén kōng zhōng xuān yún: cǐ xià shàng yǒu dà guì rén. hū tí chū mén wài, shì zhī shàng hān shuì yě. dì liè shēn zhě zhì èr sān shí zhàng, rán qí zhōng huò yǒu pò shā guō xī guā pí, jí bì yī huài qì zhī shǔ wú suàn. qǐ zhēn dà dì zhī xià, fù yǒu dì yé. shī zhòng zì zi xìng, dāng jiǎ zǐ suì shàng wèi ruò guàn, yòu sān shí nián yǐ wèi chéng jìn shì. shí wú xiāng shěn jì shān sī mǎ wèi shǎo sī kōng, yǔ nán hòu shàn, jiàn rù wèi shù cháng. jīn jiàn lì fāng jú, dà guì zhī chèn, zhèng kě jiàn yě.
如韓苑洛尚書、王槐野祭酒,被難者尤眾。惟南自云:若有人呼之令起,其太夫人亦瀕危無恙,幼子師仲。尚在襁褓中,聞空中喧云:此下尚有大貴人。忽提出門外,視之尚鼾睡也。地裂深者至二三十丈,然其中或有破沙鍋、西瓜皮,及敝衣壞器之屬無算。豈真大地之下,復有地耶。師仲字子興,當甲子歲尚未弱冠,又三十年乙未成進士。時吾鄉沈繼山司馬為少司空,與南厚善,薦入為庶常。今洊歷坊局,大貴之讖,正可踐也。
shí wèi nán mín yīn dì zhèn xíng jié, wèi xué xiàn fù xiàn fù xiū jí, shǒu zhǎn èr rén ér zhǐ.
時渭南民因地震行劫,為學憲父憲副修吉,手斬二人而止。
wàn shòu gōng zāi wàn shòu gōng zhě, wén huáng dì jiù gōng yě. shì zōng chū míng yǒng shòu gōng, zì rén yín cóng dà nèi yí bì cǐ zhōng, yǐ èr shí nián. zhì sì shí nián dōng shí yī yuè zhī èr shí wǔ rì xīn hài, yè huǒ dà zuò, fán chéng yú yī qiè fú yù, jí xiān cháo yì bǎo, jǐn fù yī jù. xiāng chuán shàng shì xī bèi jiǔ, yǔ xīn xìng gōng jī shàng měi rén zhě, yú diāo zhàng zhōng shì xiǎo yān huǒ, yán zhuó suì chì. cǐ hòu jí xià zhào: yún nán mǎi zhū bǎo shí jí zǐ shí yīng, lǚ jìn bù dāng yì, réng zé zài mǎi. rú mìng hù bù shàng shū gāo yào qiú lóng xián xiāng, jīng nián jǐn dé bā liǎng.
【萬壽宮災】萬壽宮者,文皇帝舊宮也。世宗初名永壽宮,自壬寅從大內移蹕此中,已二十年。至四十年冬十一月之二十五日辛亥,夜火大作,凡乘輿一切服御,及先朝異寶,盡付一炬。相傳上是夕被酒,與新幸宮姬尚美人者,於貂帳中試小煙火,延灼遂熾。此後即下詔:雲南買諸寶石及紫石英,屢進不當意,仍責再買。如命戶部尚書高曜求龍涎香,經年僅得八兩。
gài zhū zhēn wēi jìn, wú yī cún zhě, gù suǒ zhī jí ěr. shàng měi rén zhì huǒ shì, wèi zhī guǒ fǒu? zhì jiā jìng sì shí wǔ nián bā yuè, mìng bài wèi fēng gōng yù shàng shì wèi shòu fēi, zèng qí fù chén wèi biāo qí jiāng jūn yòu jūn dū du qiān shì. ér tóng fēng guì fēi wén shì, nǎi cóng jìng fēi jìn fēng zhě, qí fù zhǐ dé zhǐ huī tóng zhī, zé ēn lǐ qīng zhòng kě zhī yǐ. fēng fēi zhī rì, jù shèng dàn jǐn èr rì, shàng chūn qiū qià zhōu yī jiǎ zǐ. gài jí zūn guì zhī, yǐ yòu dà qìng shàng shāng yún. céng wén yī zhōng guì yún: shàng shì chéng ēn shí, nián jǐn shí sān, zhì cè fēng fēi, zé yǐ shí bā yǐ. yòu wén yī wáng diǎn yǎng bào héng bù fǎ, nèi jié shàng guì rén wèi yuán, gù fǔ àn jù mò gǎn wèn, hòu zhōng yǐ zuì fèi shī guó, shàng fēi yì bù néng jiù.
蓋諸珍煨燼,無一存者,故索之急耳。尚美人致火事,未知果否?至嘉靖四十五年八月,命拜未封宮御尚氏為壽妃,贈其父臣為驃騎將軍、右軍都督僉事。而同封貴妃文氏,乃從敬妃進封者,其父止得指揮同知,則恩禮輕重可知矣。封妃之日,距聖誕僅二日,上春秋恰周一甲子。蓋亟尊貴之,以侑大慶上觴雲。曾聞一中貴云:尚氏承恩時,年僅十三,至冊封妃,則已十八矣。又聞伊王典楧暴橫不法,內結尚貴人為援,故撫按俱莫敢問,後終以罪廢失國,尚妃亦不能救。
jǐ hài shān shuǐ dà zāi jiā jìng shí bā nián jǐ hài èr yuè, shàng yǐ zhāng shèng tài hòu bēng, gǎi zàng xiǎn líng, jià zhì zhào zhōu lín míng zhèn, èr chù xíng gōng huǒ fā, yǐ dǎi zhì suǒ sī yǐ.
【己亥山水大災】嘉靖十八年己亥二月,上以章聖太后崩,改葬顯陵,駕至趙州臨洺鎮,二處行宮火發,已逮治所司矣。
cǐ zhì wèi huī fǔ, yè sì gēng huǒ fā yú xíng diàn nèi, rén jí nèi shì duō sǐ, fǎ wù bǎo yù jù huǐ, shèng gōng yì jǐ bù miǎn. dǎi hù xíng bīng bù táng guān jí hé nán fǔ àn bù àn shǒu xún, jù xià yù, zhī fǔ wáng pìn děng, sòng dōu hù jūn mén yù yā jià qián dǎo shì zhòng. yì kě wèi yì biàn yǐ, shì nián liù yuè, zhè jiāng tiān mù shān bēng yī jiǎo, chū shé shù qiān. qú yán èr fǔ, dà shuǐ gāo èr zhàng yú, piào nì rén mín wú suàn. qī yuè, yáng zhōu dà shuǐ piào méi yán chǎng shù shí chù. shì rì yáng zi jiāng shuǐ xiàn xià shù shí zhàng, zhōng liú jīn shān zhì lù qí jiǎo rú píng lù, gài dà fēng juǎn shuǐ ér běi yě. shì nián zāi biàn, hé duō qiě guài rú cǐ? rán shì chūn cè lì zhuāng jìng tài zǐ shí, rì xià wǔ sè yún xiàn, zhōng wài huān hū dà qìng. rán zhuāng jìng zhōng yāo, ruì zhī bù yàn yòu rú cǐ.
此至衛輝府,夜四更火發於行殿內,人及內侍多死,法物寶玉俱毀,聖躬亦幾不免。逮扈行兵部堂官及河南撫按、布按、守巡,俱下獄,知府王聘等,送都護軍門御押駕前導示眾。亦可謂異變矣,是年六月,浙江天目山崩一角,出蛇數千。衢嚴二府,大水高二丈余,漂溺人民無算。七月,揚州大水漂沒鹽場數十處。是日揚子江水陷下數十丈,中流金山至露其腳如平陸,蓋大風卷水而北也。是年災變,何多且怪如此?然是春冊立莊敬太子時,日下五色雲現,中外歡呼大慶。然莊敬終夭,瑞之不驗又如此。
é yán huǒ miào jiā jìng èr shí nián sì yuè chū wǔ rì wèi shēn shí, dōng cǎo chǎng huǒ qǐ, jīng shī rén suì é chuán huǒ fén zōng miào, yuǎn jìn huáng hài. zhì mù dà yǔ báo, qiě fēng tíng dà zhèn, xián wèi zāi zhǐ cǎo chǎng, jīn qiě xī yǐ. yè fēn yǐ hòu, huǒ hū cóng rén zōng miào qǐ, yán shāo chéng miào jí tài miào, gè miào jǐn fù wēi jìn, wéi xīn lì ruì zōng miào dú cún, guǒ yīng é yán, zhēn kě yì yě! àn chéng miào jiù hào tài zōng, xiān shì shí qī nián gǎi chēng zǔ, ér xìng xiàn dì xīn chēng zōng, qí zhǔ yǔ chéng zǔ tóng rù miào, shuō zhě wèi wén huáng dì shén líng bù yù shǐ rán. huò yǒu yún zhū miào jǐn huǐ, dú liú xīn miào, yì zǔ zài tiān zhī líng bù ān yú bìng sì, yīn yǒu cǐ biàn, é yán zhī fā, gài shén gào zhī yǐ! yù zhī fēi ruì jiā jìng sì shí sì nián liù yuè, yǒu bái zhī shēng yú xiàn dì jiù miào.
【訛言火廟】嘉靖二十年四月初五日未申時,東草場火起,京師人遂訛傳火焚宗廟,遠近惶駭。至暮大雨雹,且風霆大震,咸謂災止草場,今且熄矣。夜分以後,火忽從仁宗廟起,延燒成廟及太廟,各廟盡付煨燼,惟新立睿宗廟獨存,果應訛言,真可異也!按成廟舊號太宗,先是十七年改稱祖,而興獻帝新稱宗,其主與成祖同入廟,說者謂文皇帝神靈不豫使然。或有雲諸廟盡毀,獨留新廟,亦祖在天之靈不安於並祀,因有此變,訛言之發,蓋神告之矣!【玉芝非瑞】嘉靖四十四年六月,有白芝生於獻帝舊廟。
shàng dà xǐ, gǎi qí míng yù zhī gōng, suì shí jì sì, dà xiǎo jí xiōng bì gào, gài jiān tài miào jí fèng xiān diàn zhī lǐ. qiě yòu rì shàng shàn xiū, rú nán jīng xiào líng gù shì, qí jì zhī fán rù, gǔ lái wèi yǒu yě. fǔ yú nián ér shì zōng suì qì qún chén. àn duàn chéng shì yǒu yáng zá zǔ yún: zhī bái wèi sàng. ér sòng shì zhāng zhèn wèi chéng dū ān fǔ sī, qí fǔ zhì zhù chǔ, hū shēng sān bái zhī, suì yú zhèn zú yú guān, gài zāi ér fēi ruì yě. shì shí xiàn zhī yǐ qiān yǐ bǎi jì zhě biàn tiān xià, gù fèi miào yì chǎn cǐ wù, suǒ wèi yāo yóu rén xìng yě.
上大喜,改其名玉芝宮,歲時祭祀,大小吉凶必告,蓋兼太廟及奉先殿之禮。且又日上膳羞,如南京孝陵故事,其祭之繁縟,古來未有也。甫逾年而世宗遂棄群臣。按段成式《酉陽雜俎》云:「芝白為喪。「而宋世張震為成都安撫司,其府治柱礎,忽生三白芝,歲餘震卒於官,蓋災而非瑞也。是時獻芝以千以百計者遍天下,故廢廟亦產此物,所謂妖由人興也。
yǔ xuè běi dì dōng chūn jiān, měi yù tiān jì hūn àn, rì tóng tóng wú guāng, wèi zhī hóng shā tiān. zé biān yǔ bì yǒu zhēng zhàn, jí bài jūn xiàn jiāng zhī shì, dōu rén xiāng chuán yǐ wèi zhàn yàn. zì qù nián liáo zuǒ dà shuài zhāng chéng yǔn bài méi, yuǎn jìn dà zhèn, cháo yì qǐ gù yòu dōu yù shǐ yáng hào yú jiā, jīn nián xuǎn èr yuè zhī niàn èr rì, sì lù chū shī, qí shàng shū zì xù fāng lüè yún: mǒu rén lǜ dà bīng ruò gān, cóng mǒu lù chū yún yún. qiě zì kuā yǒu chéng shī ér chū, jǐn zéi ér hái zhī yǔ. gài bīng wèi shòu jiǎ, ér dí yǐ jǐn zhī qí qíng, yán bèi jiǔ yǐ.
【雨血】北地冬春間,每遇天際昏暗,日曈曈無光,謂之紅沙天。則邊圉必有爭戰,及敗軍陷將之事,都人相傳以為占驗。自去年遼左大帥張成允敗沒,遠近大震,朝議起故右都御史楊鎬於家,今年選二月之廿二日,四路出師,其上疏自敘方略云:某人率大兵若干,從某路出云云。且自誇有「成師而出,盡賊而還「之語。蓋兵未授甲,而敵已盡知其情,嚴備久矣。
qí qián yī rì wèi shēn jiān, yǒu rén mǎ shí liáng tài shǐ yāo yǐn, tú zhōng yù yǔ, zhān yī lǚ jǐn zuò xuè sè. bǐ zhì mǎ zhāi zhōng, fāng tàn yà jiān. tiān yǔ dǒu hēi, duì miàn bù biàn, jí hū zhāng zhú, zé fāng xiàng wú lài, yǐ chéng àn piāo lüè yī wù shí wèi, dào shàng xíng rén jù diān pū. fán shí yú kè. tiān jiàn míng lǎng, shǐ miè zhú bǎ jiǔ, rì guī shàng wèi bū yě. bù wǔ rì ér sàng bài bào zhì, zhèng liáo zuǒ chū shī zhī rì yě. shí dà shuài liú tīng yù dài suǒ bù chuān bīng jǐn zhì, fāng yǔ jiāo fēng, ér yáng zhōng chéng yù sù chéng lǐ rú bǎi dà gōng, yī jǔ jiān yān.
其前一日未申間,友人馬時良太史邀飲,途中遇雨,沾衣履盡作血色。比至馬齋中,方嘆訝間。天宇陡黑,對面不辨,急呼張燭,則坊巷無賴,已乘暗剽掠衣物食味,道上行人俱顛仆。凡十餘刻。天漸明朗,始滅燭把酒,日圭尚未晡也。不五日而喪敗報至,正遼左出師之日也。時大帥劉綎欲待所部川兵盡至,方與交鋒,而楊中丞欲速成李如柏大功,一舉殲焉。
yāo yán jìn shì jīn shàng wù shēn nián, nèi chén bèi jiàn xī dǐng niáng niáng miào yú nèi fǔ nèi zhī rǎn jú, shí dōu zhōng hū xìng jìn tǔ zhī shuō. yī qiè nán fù bù lùn guì jiàn, huò chē yùn, huò mǎ zài, yǐ zhì yàn fù chù nǚ, yì zuò liǎng rén xiǎo yú, huái zhōng gè bào yī tǔ dài, yǐ xiāng chǔ suí qí hòu, rù miào xiàn zhī, jiǔ zhī shǐ jiàn shuāi zhǐ. yòu shù nián, jīn shàng gōng zhōng hū zuò lüè chéng zhī xì, qí fǎ huà dì wèi bā fāng, lìng dà kē bèi yǐ bā bǎo tóu zhī, zì shí liǎng zhì sān liǎng, néng rù zhě jí wèi shǎng. wèi jǐ, wù wǔ suì yǒu liáo dōng shī xiàn fǔ shùn shì, cì nián jǐ wèi chūn, dà bài sàng dì, rén yǐ wèi shí. àn sòng zhèng hé qī nián, biàn jīng xiū èr láng miào, jù yún xiàn tǔ, huò yún nà tǔ, jìng xiāng dān fù, zhòu yè xuān tián, jiē mò chōng sè, zì chūn lì xià bù xiū. shuō zhě yǐ wèi bù xiáng, huī zōng shǐ xià zhào jìn zhī, nǎi zhǐ. bù shù nián nǚ zhēn fàn shùn.
【妖言進士】今上戊申年,內臣輩建西頂娘娘廟於內府內織染局,時都中忽興進土之說。一切男婦不論貴賤,或車運,或馬載,以至艷婦處女,亦坐兩人小輿,懷中各抱一土袋,以香楮隨其後,入廟獻之,久之始漸衰止。又數年,今上宮中忽作掠城之戲,其法畫地為八方,令大榼輩以八寶投之,自十兩至三兩,能入者即為賞。未幾,戊午歲有遼東失陷撫順事,次年己未春,大敗喪地,人以為識。按宋政和七年,汴京修二郎廟,俱雲獻土,或雲納土,競相擔負,晝夜喧闐,街陌充塞,自春歷夏不休。說者以為不祥,徽宗始下詔禁之,乃止。不數年女真犯順。
huā shí zhī huò wú zhōng yǒu ruì yún fēng, sòng zhū miǎn suǒ jìn gěn yuè wù yě. gài sōu tī dòng tíng xī shān, zuì hòu dé cǐ, yǐ wèi kě pǐ fū qìng shén yùn shí. jiāng chí rù xiàn, shì wén biàn jīng shòu wéi, dào jūn nèi chán, suì qì bù qǔ. lǚ yǒu guāng guài, fán dé zhī zhě jù bù lì, jiǔ zhì xì dì. hòu wèi chén tài shǐ suǒ shōu, yè tǔ guāng zhú tiān, tài shǐ bìng jù, yīn pū zhī, chǎn qí yī jiǎo, guāng dùn jiǎn, ér tài shǐ mò yǐ. jiǔ zhī, wú xìng dǒng shǒu bó mǎi zhī, zài guī guò tài hú, chuán fù shí shěn, nǎi bǎi jì qǔ chū, zé yī shí pán, fēi fēng shí yě. yòu jié lì zài qǔ, shǐ dé suǒ shěn shí pèi zhī, jí cǐ shí zhī zuò yě. dà xǐ yù lì zhī, ér nǎi zi gěi jiàn bìng zú bù guǒ, nǎi sūn yí bù lì jiàn yǐ wèi bù yí chù cǐ yāo shí.
【花石之禍】吳中有瑞雲峰,宋朱勔所進艮岳物也。蓋搜剔洞庭西山,最後得此,以為可匹敷慶神運石。將持入獻,適聞汴京受圍,道君內禪,遂棄不取。屢有光怪,凡得之者俱不利,久置隙地。後為陳太史所收,夜吐光燭天,太史病劇,因仆之,鏟其一角,光頓減,而太史歿矣。久之,吳興董守伯買之,載歸過太湖,船覆石沈,乃百計取出,則一石盤,非峰石也。又竭力再取,始得所沈石配之,即此石之座也。大喜欲立之,而乃子給諫病卒不果,乃孫儀部力諫以為不宜畜此妖石。
shì wú zhōng xú jiǒng qīng yú pǔ lái, lǚ mù ér shǔ yì yān. xú jí zōng bó ài xù yě, zhuǎn yǐ zèng zhī, xú fù qiè hái wú, fāng yì shù cǐ fēng, ér xú yì bìng xuán mò yǐ. cǐ shí zhì jīn wò qí yuán zhēn mǎng zhōng nǎi zi zhōng hàn jūn, yù xù chéng qián zhì, zhōng yǐ jù huò wèi jué yě. yòu lǐng nán cóng lái wú mǔ dān, jí yí zhí zhě jù bù zuò huā, xiāng chuán huā zé sǔn zhǔ. gù xiāng liáng wén kāng gōng zhī sūn shào zuǎn, xié guī zhǒng zhī, shèng huā yǐ wèi qí ruì, kāi yàn huì kè, wèi jǐ bù qǐ. gù xiāng zhāng jiāng líng shàn guó, yīn nèi gé bái lián shuāng dì zhě sān, jiāng líng shū hè, shàng qiān ràng bù shòu, ér shǒu zhào guī měi zhāng xiāng dé suǒ zhì. wèi shù nián zhāng mò bèi jí, jǐn xuē zhū ēn diǎn. rán zé huā shí zhī yì zhě lèi zú zhāo yāng, kě diào bù kě qìng yě.
適吳中徐冏卿漁浦來,屢目而屬意焉。徐即宗伯愛婿也,轉以贈之,徐復挈還吳,方議豎此峰,而徐亦病旋歿矣。此石至今臥其園榛莽中乃子中翰君,欲緒成前志,終以懼禍未決也。又嶺南從來無牡丹,即移植者俱不作花,相傳花則損主。故相梁文康公之孫紹纘,攜歸種之,盛花以為奇瑞,開宴會客,未幾不起。故相張江陵擅國,因內閣白蓮雙蒂者三,江陵疏賀,上謙讓不受,而手詔歸美張相德所致。未數年張歾被籍,盡削諸恩典。然則花石之異者類足招殃,可吊不可慶也。
jiā jìng gēng shēn nián, nán jīng zhèn wǔ yíng bīng biàn, shā hù bù shì láng huáng guāng shēng. xiān shù rì, huáng zhī sī dì hū jù fēng shù wàn, jié cháo cù yōng, zì xǐ yǐ wèi jí zhēng, bù chóng cháo ér huò jí. wàn lì xīn mǎo nián, níng xià fù zǒng bīng bō bài, yǒu què xún rǎo qí jiān bù qù, chà wèi dàn xī dēng tán, cì nián pàn bīng shā dǎng zhōng chéng, tuī bài fù zǐ wèi zhǔ, zhèng qù suì què jí zhī rì yě, yīn jué yì zuò nì, yǐ zhì yí miè. gài fēng què niè huò, bù jiǎn shí huā yún.
嘉靖庚申年,南京振武營兵變,殺戶部侍郎黃光昇。先數日,黃之私第忽聚蜂數萬,結巢簇擁,自喜以為吉徵,不崇朝而禍及。萬曆辛卯年,寧夏副總兵哱\拜,有雀馴擾其肩不去,詫謂旦夕登壇,次年叛兵殺黨中丞,推拜父子為主,正去歲雀集之日也,因決意作逆,以致夷滅。蓋蜂雀孽禍,不減石花雲。
yī nèi chū huǒ yú guān zhāng fāng zhōu níng dōu jiàn wén jí, yún bì zhěng xīn líng yī, ér huǒ xīng fēi chū yǐ wèi yì, cǐ bù zú guài. yǔ ér tóng shí, dú wò xǐng lái, huǒ yíng yíng qiān diǎn zài zhàng zhōng, jiǔ zhī fāng sàn, fán jīng shù dù. qīn yǒu bèi yǐ wèi wén míng zhī xiàng, ér yǔ jìng lián zāo dà gù, bù kè fù shì. gēng zǐ dōng, sòng lǐ běn níng wéi zhēn xiàn zhǎng yú píng wàng zhōu zhōng, wèi yǔ yuē: wǒ zuó rì yì yī sī níng páo, ér huǒ xīng sì chū, zi zhī wèi hé xiáng? yú mán yīng yuē: cǐ wèi lí míng shàng zhú tái yào, gōng nèi zhào bì yǐ.
【衣內出火】余觀張芳洲《寧都諫文集》,雲婢整新綾衣,而火星飛出以為異,此不足怪。予兒童時,獨臥醒來,火熒熒千點在帳中,久之方散,凡經數度。親友輩以為文明之象,而予竟連遭大故,不克赴試。庚子冬,送李本寧(維楨)憲長於平望舟中,謂予曰:「我昨日易一糹寧袍,而火星四出,子知為何祥?「余謾應曰:「此為離明上燭台耀,公內召必矣。「
cì nián dà jì, lǐ bù miǎn juān jiē. yòu lǐ zhōng xiàng mò lín yuán biàn zhǎng zi zhēn yuán dé chún, yǐ shū fǎ zì fù, yī zhōng yì yǒu huǒ guāng zhī yì, xiān shì xù yóu zhǐ qiān fān yú lóu shàng, nián jiǔ huǒ chū, tán tán lián yún, huá gòu qǐng kè wēi jìn. zǒng zhī, fēi jí xiáng yě.
次年大計,李不免鐫階。又里中項墨林(元汴)長子貞元(德純),以書法自負,衣中亦有火光之異,先是蓄油紙千番於樓上,年久火出,潭潭連雲,華構頃刻煨燼。總之,非吉祥也。
zài jiàn lóng fèng nián hào yuán mò hán lín ér qǐ, chēng xiǎo míng wáng, gǎi yuán lóng fèng, wèi shǐ suǒ zài jiǔ yǐ. qí shí xiāng qù wú jǐ, yòu yǒu xí qí nián hào zhě, shǎn xī yāo zéi wáng jīn gāng nú, yú hóng wǔ chū jù zhòng yú miǎn xiàn xī hēi shān děng chù, yǐ fó fǎ huò zhòng, hòu yòu yǔ miǎn xiàn shào fú děng zuò luàn, qí dǎng tián jiǔ chéng zhě, zì hào hàn míng huáng dì, gǎi yuán lóng fèng.
【再僭龍鳳年號】元末韓林兒起,稱小明王,改元龍鳳,為史所載久矣。其時相去無幾,又有襲其年號者,陝西妖賊王金剛奴,於洪武初聚眾於沔縣西黑山等處,以佛法惑眾,後又與沔縣邵福等作亂,其黨田九成者,自號漢明皇帝,改元龍鳳。
gāo fú xìng chēng mí lēi fú, jīn gāng nú chēng sì tiān wáng. hòu zhǎng xìng hóu gěng bǐng wén tǎo píng zhī, wéi jīn gāng nú wèi huò, réng jù xī hēi shān, zhì yǒng lè qī nián, qián hái běn zhōu, shǐ wèi guān jūn suǒ qín, sòng jīng shī fú zhū. cǐ dào dāng kāi chuàng zhī chū, nǎi gǎn xiào jù lǒng xī, jī sān cháo sì shí yú nián ér shǐ zhèng fǎ, yì jù zéi yǐ.
高福興稱彌勒佛,金剛奴稱四天王。後長興侯耿炳文討平之,惟金剛奴未獲,仍聚西黑山,至永樂七年,潛還本州,始為官軍所擒,送京師伏誅。此盜當開創之初,乃敢嘯聚隴西,積三朝四十餘年而始正法,亦劇賊矣。
sì jiàn luó píng guó hào táng yì zōng shí, zhè dōng zéi qiú fǔ, zì chēng tiān xià dū zhī bīng mǎ shǐ, gǎi yuán yuē luó píng. zhì zhāo zōng cháo dǒng chāng jù yuè zhōu, yòu chēng luó píng guó. gǎi yuán tiān cè. yuán shì zǔ zhì yuán èr shí nián, guǎng zhōu xīn huì xiàn zéi lín guì fāng, yòu wěi hào luó píng guó, gǎi yuán yuē yán kāng. gài yǐ sān chēng luó píng yǐ. zhì běn cháo yǒng lè shí qī nián, jiāo zhǐ dōng cháo zhōu ān lǎo xiàn yāo sēng fàn yù, yì jiàn hào luó píng guó, jì yuán yǒng níng, yǐ zéi wàn shàn wèi rù nèi jiǎn xiào zuǒ xiāng guó píng zhāng jūn guó zhòng shì, yǐ zéi wú zhōng wèi rù nèi xíng qiǎn yòu shàng shū zhī jūn guó zhòng shì, yǐ táo chéng wèi chē qí dà jiāng jūn, lí xíng wèi sī kōng. zhū zéi xún wèi zǒng bīng guān fēng chéng hóu lǐ bīn děng suǒ qín, ér yù zhōng bù huò.
【四僭羅平國號】唐懿宗時,浙東賊裘甫,自稱天下都知兵馬使,改元曰羅平。至昭宗朝董昌據越州,又稱羅平國。改元天冊。元世祖至元二十年,廣州新會縣賊林桂方,又偽號羅平國,改元曰延康。蓋已三稱羅平矣。至本朝永樂十七年,交阯東潮州安老縣妖僧范玉,亦僭號羅平國,紀元永寧,以賊萬善為入內檢校左相國平章軍國重事,以賊吳忠為入內行遣右尚書知軍國重事,以陶成為車騎大將軍,黎行為司空。諸賊尋為總兵官豐城侯李彬等所擒,而玉終不獲。
àn shì shí, zhèng zhāng yīng guó sān xià nán jiāo zhī hòu, tiān wēi zhèn dié, ér jiāo rén yóu fǎn fù ruò cǐ, zé cǐ fāng zhī jiǎo hěn kě zhī yǐ. xuān dé jiān qì zhī, wèi wèi fēi cè. hòu bào fàn yù jiù qín, yì wěi.
按是時,正張英國三下南交之後,天威震疊,而交人猶反覆若此,則此方之狡狠可知矣。宣德間棄之,未為非策。後報范玉就擒,亦偽。
yāo fù rén yǒng lè shí bā nián, shān dōng yú tái xiàn yāo fù táng sài ér, běn xiàn mín lín sān qī, shǎo sòng fú jīng, zì hào fó mǔ, guǐ yán néng zhī qián hòu chéng bài shì, yòu néng jiǎn zhǐ wèi rén mǎ xiāng dòu. wǎng lái yì dōu zhū chéng ān qiū jǔ zhōu jí mò shòu guāng zhū zhōu xiàn, yōng zhòng xiān jù yì dōu. zhǐ huī gāo fèng děng tǎo zhī, jù xiàn mò. shàng mìng shǐ chí yì zhāo fǔ zhī, bù bào, nǎi qiǎn zǒng bīng ān yuǎn hóu liǔ shēng děng tǎo zhī, zéi zhòng bài qù. yú dǎng jiàn fú zhì jīng shī, ér zéi shǒu bù dé. shàng yǐ sài ér jiǔ jī dà xíng, lǜ xuē fà wèi ní, huò dùn nǚ dào shì zhōng, mìng běi jīng shān dōng jìng nèi ní jí nǚ dào shì xī dǎi zhì jīng shī miàn xùn, jì yòu mìng zài wài yǒu sī, fán jūn mín fù nǚ chū jiā wèi ní jí dào gū zhě, xī sòng zhī jīng shī, ér sài ér zhōng bù huò.
【妖婦人】永樂十八年,山東魚台縣妖婦唐賽兒,本縣民林三妻,少誦佛經,自號佛母,詭言能知前後成敗事,又能剪紙為人馬相鬥。往來益都、諸城、安邱、莒州、即墨、壽光諸州縣,擁眾先據益都。指揮高鳳等討之,俱陷歿。上命使馳驛招撫之,不報,乃遣總兵安遠侯柳升等討之,賊眾敗去。餘黨漸俘至京師,而賊首不得。上以賽兒久稽大刑,慮削髮為尼,或遁女道士中,命北京山東境內尼及女道士悉逮至京師面訊,既又命在外有司,凡軍民婦女出家為尼及道姑者,悉送之京師,而賽兒終不獲。
yī yún, sài ér zhì gù fū lín sān mù suǒ, fā tǔ dé yī shí xiá, zhōng yǒu bīng shū bǎo jiàn, sài ér mì zhī, yīn yǐ pàn. hòu zhōng yì qù, gài shén rén suǒ yòu zhù yún.
一雲,賽兒至故夫林三墓所,發土得一石匣,中有兵書寶劍,賽兒秘之,因以叛。後終逸去,蓋神人所祐助雲。
lǐ bái zhōu lǐ bái zhōu shì shí jiāng xī rén, chū dēng dì, yǔ luó yì zhèng lún lǐ bīn zhī dōng yáng lín jiàn sù jùn yáng suì ān yī qīng lǐ xiàn jí mèng yáng xiāng shàn, qí cái míng yì xiāng liè. yáng lì zhōng wài, guān zhì yòu dōu yù shǐ.
【李白洲】李白洲(士實)江西人,初登第,與羅懿正(倫)、李賓之(東陽)、林見素(俊)、楊邃庵(一清)、李獻吉(夢陽)相善,其才名亦相埒。揚歷中外,官至右都御史。
nián qī shí èr zhì shì, yǔ yī zi guān, cì chí yì guī. qiě mìng yǒu sī gěi fū lǐn, ēn lǐ shén bèi. jū jiā shí xǔ nián, wèi níng shù rén chén háo suǒ jié, suì cóng zhī fǎn, shí nián qiě bā shí yú. bèi huò wèi àn chá shǐ wǔ wén dìng suǒ tà, chuàng shén, sǐ yù zhōng. zhào cuò qí shī, qī qiè jù méi guān. shǐ qí zǎo sǐ shù zài, zé míng liè qí shuò, qiě gèng dāo shì zhōng zhī diǎn yǐ. cǐ hé yì qiáo lín zhī cóng zhū cǐ. xià guì liú zhěng zhī jiàng yuán? suǒ wèi míng dé bù chāng, suì yǒu qī yí zhī shòu yě.
年七十二致仕,予一子官,賜馳驛歸。且命有司給夫廩,恩禮甚備。居家十許年,為寧庶人宸濠所劫,遂從之反,時年且八十餘。被獲為按察使伍文定所撻,創甚,死獄中。詔銼其屍,妻妾俱沒官。使其早死數載,則名列耆碩,且更叨飾終之典矣。此何異喬琳之從朱泚。夏貴、劉整之降元?所謂名德不昌,遂有期頤之壽也。
lǐ bái zhōu yù wèi mù dào, tuō lǐ xiàn jí wèi shēng zhì, jìng bù jí zàng qí zhōng. dāng shí xiàn jí wèi nì háo yáng chūn shū yuàn jì, jǐ lí dà lù. shǐ qí shí gèng jǔ bái zhōu zhì wén yǐ jié zhě, xiàn jí bì bù miǎn yǐ.
李白洲預為墓道,托李獻吉為生志,竟不及葬其中。當時獻吉為逆濠《陽春書院記》,幾罹大僇。使其時更舉白洲志文以訐者,獻吉必不免矣。
chén háo zhī pàn, yǐ shì shí wèi tài shī, liú yǎng zhèng wèi jūn shī, gài qiè qǔ tài zǔ shí, shàn zhǎng jī èr gōng tóng xìng yě. rán hán guó yǐ xián cì sǐ, qīng tián wèi hú wéi yōng suǒ dú, zài dāng shí yǐ xiōng zhōng yǐ.
宸濠之叛,以士實為太師,劉養正為軍師,蓋竊取太祖時,善長、基二公同姓也。然韓國以嫌賜死,青田為胡惟庸所毒,在當時已凶終矣。
mǎ zǔ shī wú jùn xī běi shù shí lǐ, jù luò míng wū zhèn zhě, jiā hú sū sān fǔ jiāo hù zhī dì, zuì wèi jiān guǐ yuān sǒu. jiā jìng dīng sì, yǒu yāo rén mǎ zǔ shī, yù jū shěn sōng jiā, yǐ huàn shù huò zhòng, yǒu máo quán jì zhōng děng wèi zhī yǔ yì, gèng xiāng kuáng shì, yòu xié yú mín, yuē yǐ shì qiū jiǔ yuè zhī jiǎ zǐ rì qǐ bīng, qǔ wú jiā xìng fǔ. huì yǒu mì gào qí jiān zhě, guān sī yǐ bīng bǔ zhī, qí dǎng yǒu bèi qín zhě, yǒu shòu shǒu zhě, wéi mǎ yāo shù qīng bái èr qí, zòng huǒ sì lüě. guān bīng zhuī jí yú nán xún shuāng lín jiān, zhòng jiē jiān, dú mǎ zǔ shī yì qù. shí jiā hé bīng bèi wèi cāng zhōu liú dào, yǒu wēi wàng, yǐ jù wō zhe shēng jī, yì biàn zōng jī zhī, bù néng dé. cǐ děng jù zéi, jǐ yǔ yǒng lè zhōng yāo fù táng sài ér bó zhòng.
【馬祖師】吾郡西北數十里,聚落名烏鎮者,嘉、湖、蘇三府交互之地,最為奸宄淵藪。嘉靖丁巳,有妖人馬祖師,寓居沈松家,以幻術惑眾,有毛荃計中等為之羽翼,更相誑飾,誘脅愚民,約以是秋九月之甲子日起兵,取吾嘉興府。會有密告其奸者,官司以兵捕之,其黨有被擒者,有授首者,惟馬妖樹青白二旗,縱火肆掠。官兵追及於南潯雙林間,眾皆殲,獨馬祖師逸去。時嘉禾兵備為滄洲劉燾,有威望,以拒倭著聲績,亦遍蹤跡之,不能得。此等劇賊,幾與永樂中妖婦唐賽兒伯仲。
ruò sòng lǐ shùn dùn qù sān shí yú nián, zhōng bèi huò shòu zhū, zhēn bù zú shù yǐ.
若宋李順遁去三十餘年,終被獲受誅,真不足數矣。
wū zhèn suī yī qū, shì huàn jí fù rén shén huǒ, jīn shàng chū, xiāng shēn jiàn yì qǐng yú cháo, shè yī fǔ tóng zhī, zhuān zhì qí dì, qīn gěi guān fáng, dé jìng zì fā bīng shěng zhí bǔ jī dào zéi.
烏鎮雖一區,仕宦及富人甚夥,今上初,鄉紳建議請於朝,設一府同知,專治其地,欽給關防,得竟自發兵省直捕緝盜賊。
ér jiān zhōng bù zhǐ, tú gōng lì zú rǎo hài liáng shàn, háo wú bì yú dì fāng yě, jīn shì quán rì tì, tóng zhī dàn zuò fǔ bù fù zhì qí dì, yǔ wú guān tóng, yòu táng xī zhèn yì tiān shè yī tòng pàn dū bǔ, zǒng zhī zhuì yuán yě. tóng zhī liè xián hú zhōu fǔ, tōng pàn háng zhōu fǔ.
而奸終不止,徒供隸卒擾害良善,毫無裨於地方也,今事權日替,同知但坐府不復至其地,與無官同,又塘西鎮亦添設一通判督捕,總之贅員也。同知列銜湖州府,通判杭州府。
zhèng dé jiān, sì chuān zéi shǒu liú liè. běn míng lè, méi zhōu rén, mào wèi jǔ rén, nì bǎo níng shān zhōng. xún yòu tā táo, huò chuán yóu yún nán rù wài fān. shí chuān dōng zéi lán wǔ liào má zi děng, jiàn chēng wáng hào, chuān shǎn zhōng duō qiè míng liú liè zhě, yīn mù néng qín liè zhě, shǎng yín èr qiān liǎng, zhì yuán xíng yǐ gòu zhī, ér zhēn liú liè jìng bù zhī suǒ zài. shí zǒng zhì wèi bīng bù shàng shū hóng zhōng, xún fǔ sì chuān zé yòu fù dōu yù shǐ lín jùn yún.
正德間,四川賊首劉烈。本名樂,眉州人,冒為舉人,匿保寧山中。尋又他逃,或傳由雲南入外番。時川東賊藍五、廖麻子等,僭稱王號,川陝中多竊名劉烈者,因募能擒烈者,賞銀二千兩,至圓形以購之,而真劉烈竟不知所在。時總制為兵部尚書洪鍾,巡撫四川則右副都御史林俊雲。
wǔ dìng fǔ chū pàn jiā jìng liù nián dōng, yún nán tǔ shě ān quán zuò luàn, qīn lüè xún diān fǔ sōng míng děng xiàn, jù xiàn zhī. qī nián sān yuè, wǔ dìng fǔ tǔ shě fèng cháo wén fǎn, shā tóng zhī yǐ xià guān lì. jié duó fǔ zhōu yìn xìn, jǔ bīng yǔ ān quán hé gōng, wéi yún nán shěng chéng.
【武定府初叛】嘉靖六年冬,雲南土舍安銓作亂,侵略尋甸府嵩明等縣,俱陷之。七年三月,武定府土舍鳳朝文反,殺同知以下官吏。劫奪府州印信,舉兵與安銓合攻,圍雲南省城。
shì shí ān quán fāng chì, cháo wén yòu qǐ, quán diān zhèn dòng. huì yì jǔ cái wàng dà chén dū bīng tǎo zhī, zhào yǐ wǔ wén dìng wèi bīng bù shàng shū, dū sì shěng tǔ hàn guān bīng. hù bù zuǒ shì láng liáng cái jiān xiàn zhí, chí jīn sān shí wàn bèi xiǎng yǐ xíng. èr chén jiē yī shí xuǎn yě. zhèn chén qián gōng mù shào xūn, chū qiǎn wǔ chén wǎng fǔ bù cóng, fǎn jiàn shā, suì jìn bīng, èr zéi qiú bài, táo guī xún diān wǔ dìng èr fǔ. chū cháo wén kuáng qí bù nèi, wèi tǔ zhī fǔ fèng zhào mǔ zǐ, yǐ shòu tiān cháo zhū lù, qiě jiāng jǐn shā wǔ dìng yí mín, rén jù xìn zhī. wèi jǐ fèng zhào tóng qí mǔ zì xǐng chéng guī wǔ dìng, yí mín zhèn hài shī cuò. jù fèng xīn zhào jiàng fù. cháo wén jì qióng, jué pǔ dù hé dùn zǒu. guān bīng zhuī bài zhī, nǎi lǜ qīn xìn shù rén, qǔ dào zhān yì zhōu, yù zǒu dōng chuān, zhì tāng láng qìng, bèi dà bīng zhuī jí, suì qí shī. ān quán wèi zhī qí sǐ, wáng rù dōng chuān, jiū hé máng bù, wèi tǔ shě lù xìn suǒ zhí, diān zhōng suì píng. shì yì yě, shǐ yú cháo wén zhù nì, bī zhú qí zhǔ fèng zhào, zhì wéi kùn huì chéng, yǔ jīn shàng dīng wèi nián, ā kè suǒ yìn zhī biàn wú yì. xiāng qù fán bā shí nián, zhōng fù qí zōng sì. gài qí tiān xìng hǎo luàn, fēi yī rì yǐ. dàn wǔ sī mǎ dà bīng wèi zhì, ér luàn yǐ píng, zé qián gōng zhī cái, yì fēi jìn rì mù ruì kě jí.
是時安銓方熾,朝文又起,全滇震動。會議舉才望大臣督兵討之,詔以伍文定為兵部尚書,督四省土漢官兵。戶部左侍郎梁材兼憲職,持金三十萬備餉以行。二臣皆一時選也。鎮臣黔公沐紹勛,初遣武臣往撫不從,反見殺,遂進兵,二賊酋敗,逃歸尋甸、武定二府。初朝文誑其部內,謂土知府鳳詔母子,已受天朝誅戮,且將盡殺武定夷民,人俱信之。未幾鳳詔同其母自省城歸武定,夷民震駭失措。俱奉新詔降附。朝文計窮,絕普渡河遁走。官兵追敗之,乃率親信數人,取道霑益州,欲走東川,至湯郎箐,被大兵追及,碎其屍。安銓未知其死,亡入東川,糾合芒部,為土舍祿信所執,滇中遂平。是役也,始於朝文助逆,逼逐其主鳳詔,至圍困會城,與今上丁未年,阿克索印之變無異。相去凡八十年,終覆其宗祀。蓋其天性好亂,非一日矣。但伍司馬大兵未至,而亂已平,則黔公之才,亦非近日沐睿可及。
wǔ dìng fǔ gǎi liú yún nán wǔ dìng jūn mín fǔ, zài táng wèi yáo zhōu, dì míng luó suō fǔ, yuán wèi wǔ dìng lù. běn cháo hóng wǔ shí liù nián, qiú zhǎng dì fǎ shū yī míng nòng jī, qī shāng shèng zhě, chàng yì guī fù, tài zǔ jiā zhī, mìng wèi tǔ zhī fǔ. zhì zhèng dé jiān, qí sūn míng ā yīng zhě, shǐ gǎi xìng fèng, chuán zhì tǔ zhī fǔ fèng zhào, sǐ wú sì, qí mǔ qú shì dài xí. jì jiǔ ér lǎo, nǎi jǔ zhào qī fèng suǒ lín zì dài, yǐ ér huǐ zhī. suǒ lín sì shì, pō shī shì gū lǐ, qú shì huì nù, shōu yì xìng ér míng jì zǔ, wèi fèng shì hòu, yù lì zhī ér fèi suǒ lín. jì bù kè, nǎi jù shū chēng wèi suǒ lín suǒ qiú, lìng jì zǔ yì què shàng zhī.
【武定府改流】雲南武定軍民府,在唐為姚州,地名羅娑府,元為武定路。本朝洪武十六年,酋長地法叔(一名弄積),妻商勝者,倡義歸附,太祖嘉之,命為土知府。至正德間,其孫名阿英者,始改姓鳳,傳至土知府鳳詔,死無嗣,其母瞿氏代襲。既久而老,乃舉詔妻鳳索林自代,已而悔之。索林嗣事,頗失事姑禮,瞿氏恚怒,收異姓兒名繼祖,為鳳氏後,欲立之而廢索林。既不克,乃具疏稱為索林所囚,令繼祖詣闕上之。
jì zǔ guī, jí wěi chēng chēng zì jù míng shǐ liè chuán èr èr bǔ, shòu cháo mìng xí zhí, bī duó fǔ yìn. suǒ lín qiè yìn bēn shěng chéng, fǔ àn kǒng shēng biàn, yù suǒ lín guī shì shì, réng tīng jì zǔ yǔ qú shì jū. yóu shì gū xí yù xiāng cāi. yǒu tǔ zǒng guǎn zhèng hóng, gù xún diān tǔ shě yě, suǒ lín yǐ wèi zi, yòng qí jì yù zhū jì zǔ. móu xiè, jì zǔ dà fā bīng wéi fǔ, qiě gōng lüè hé qū lù quàn děng zhōu xiàn, suǒ lín fù qiè yìn bēn shěng chéng, yǔ zhèng hóng tóng chù, yú shì jì zǔ yì sì. cháo yì jí tǔ hàn bīng tǎo zhī, shā qí dì jì yīng, zhòng kuì, ér jì zǔ dùn qù.
繼祖歸,即偽稱稱字據明史列傳二○二補,受朝命襲職,逼奪府印。索林挈印奔省城,撫按恐生變,諭索林歸視事,仍聽繼祖與瞿氏居。由是姑媳愈相猜。有土總管鄭宏,故尋甸土舍也,索林以為子,用其計欲誅繼祖。謀泄,繼祖大發兵圍府,且攻掠和曲祿勸等州縣,索林復挈印奔省城,與鄭宏同處,於是繼祖益肆。朝議集土漢兵討之,殺其弟繼英,眾潰,而繼祖遁去。
ér wǔ dìng mín jié yú jī wēi bù néng ān, suǒ lín bù gǎn fù jū fǔ ér tā xǐ. jì zǔ fù rù wǔ dìng, yuàn xiàn yín qiān wǔ bǎi liǎng, fēn sì zhuāng zì shàn, yǒng fèng yuē shù. zhèn xún guān yǐ wén, shì zōng xǔ zhī, réng yì lì xīn chéng, yǐ jū liú guān, lìng zhèng hóng guī fǔ fù yè. jì zǔ wén ér dà nù, zhí hóng shā zhī, yǐ bīng gōng xīn chéng. tǔ guān bǎi hù lǐ áo děng bài sǐ, qiān shì zhāng zé dū bīng chí jiù, yì bèi shā, wáng shī shì zú wú suàn. yú shì zhū dào jí yí bīng fù jiǎo zhě jù jí, tǔ guān lù shào xiān nǚ tǔ guān ān sù yí děng, yǔ zhàn dà pò zhī, xiān yǐ jié wén. huì nǚ tǔ guān fèng shì xiān bān shī dǐ jiā, jí wèi chóu cì shā, gài jì zǔ wèi zhī yě, mù zōng mìng yǔ guān liàn yín sān shí liǎng. chuān guì èr shěng, yì dà huì bīng wéi zhī, jì zǔ qì xīn chéng, xié fèng suǒ lín dùn rù sì chuān huì lǐ zhōu, yī dōng chuān fù jiā ā kē děng. jì èr shěng guān jūn yǔ hàn tǔ bīng jǐn huì, jì zǔ qióng cù, zéi shuài zhě xiān nǎi zhǎn jì zǔ yǐ jiàng. qí dǎng yáo ān fǔ tóng zhī gāo qīn děng, yì wèi yáo zhōu tǔ guān gāo jì xiān qín yǐ xiàn. mù zōng mìng dài qīn sǐ, jiàng xí yáo ān fǔ tǔ jīng lì, wǔ dìng fǔ suì gǎi shè liú guān zhī fǔ yún. àn sòng chún xī jiān, duàn zhì xìng yǒu guó shí, yǐ ā lì wèi luó wǔ bù zhǎng, qí yì sūn fǎ wǎ jìn shèng, bìng yǒu lín bù, zì yuán qì jīn, fán jù qí dì zhě sì bǎi yú nián, zhì shì ér shī zhī. qí huò qǐ yú qú shì xiǎo fèn, móu lì jiǎ zǐ, zhì xún gān gē, yǐ zhì fù wáng. chū, shāng shèng yǐ tǔ fù xiào shùn, tài zǔ zhì cì chì jiǎng yù, qí gào yuē: zhì wéi róu shū, zhì shàng jiān zhēn. wàn lǐ lái guī, chéng kě jiā shàng. kě tè shòu zhōng shùn dài fū wǔ dìng jūn mín fǔ zhī fǔ.
而武定民劫於積威不能安,索林不敢復居府而他徙。繼祖復入武定,願獻銀千五百兩,分四莊自贍,永奉約束。鎮巡官以聞,世宗許之,仍議立新城,以居流官,令鄭宏歸府復業。繼祖聞而大怒,執宏殺之,以兵攻新城。土官百戶李鰲等敗死,僉事張澤督兵馳救,亦被殺,亡失士卒無算。於是諸道及夷兵赴剿者俱集,土官祿紹先、女土官安素儀等,與戰大破之,先以捷聞。會女土官鳳氏先班師抵家,即為仇刺殺,蓋繼祖為之也,穆宗命與棺殮銀三十兩。川、貴二省,益大會兵圍之,繼祖棄新城,攜鳳索林遁入四川會裡州,依東川婦家阿科等。既二省官軍與漢土兵盡會,繼祖窮蹙,賊帥者先乃斬繼祖以降。其黨姚安府同知高欽等,亦為姚州土官高繼先擒以獻。穆宗命貸欽死,降襲姚安府土經歷,武定府遂改設流官知府雲。按宋淳熙間,段智興有國時,以阿歷為羅武部長,其裔孫法瓦浸盛,並有鄰部,自元迄今,凡踞其地者四百餘年,至是而失之。其禍起於瞿氏小忿,謀立假子,致尋干戈,以致覆亡。初,商勝以土婦效順,太祖至賜敕獎諭,其誥曰:「質維柔淑,志尚堅貞。萬里來歸,誠可嘉尚。可特授中順大夫、武定軍民府知府。「
bìng cì cháo fú zhī jīn yī shā mào jīn dài. zhì qú shì yì yǐ tǔ fù jī huò, jiā guó xìng wáng, xì yī nǚ zǐ, kě wèi yǒng jiàn yǐ! zhèng tǒng èr nián, yún nán wǔ dìng fǔ, yòu yǒu nǚ tǔ guān zhī fǔ shāng zhì.
並賜朝服、織金衣、紗帽金帶。至瞿氏亦以土婦基禍,家國興亡,系一女子,可為永鑒矣!正統二年,雲南武定府,又有女土官知府商智。
wǔ dìng sān pàn fèng jì zǔ jì miè, fèng suǒ lín zhě yì xuē jí ān zhì yún nán shěng chéng yǐ. cháo tíng shàng bù yù jué fèng shì zhī hòu, shòu fèng shì zōng rén sī yáo wèi tǔ jīng lì, gěi yǐ zhuāng tián bǎi yú chù. sī yáo jí suǒ lín zhī shǔ yě, qí fù fèng lì zhě, shàng yǐ bù dé zhī fǔ yuàn wàng, yīn jié sì chuān qī zhōu, jí shuǐ xī xuān wèi ān guó hēng móu zuò luàn. zhī fǔ liú zōng yín fǔ yù zhī bù tīng, suì jù zhòng zì chēng zhī fǔ, yè xí fǔ chéng. chéng zhōng xiān yǒu bèi, bù néng rù. zōng yín yè chū bīng zhuó qí yíng, zéi kuì, zhuī zhì mà cì shān, qín lì yǐ wén. shí lóng qìng sān nián yě. shàng mìng zhū lì, yǐ guó hēng móu pàn wèi fā, gū yòu zhī.
【武定三叛】鳳繼祖既滅,鳳索林者亦削籍安置雲南省城矣。朝廷尚不欲絕鳳氏之後,授鳳氏宗人思堯為土經歷,給以莊田百餘處。思堯即索林支屬也,其父鳳歷者,尚以不得知府怨望,陰結四川七州,及水西宣慰安國亨謀作亂。知府劉宗寅撫諭之不聽,遂聚眾自稱知府,夜襲府城。城中先有備,不能入。宗寅夜出兵斫其營,賊潰,追至罵刺山,擒歷以聞。時隆慶三年也。上命誅歷,以國亨謀叛未發,姑宥之。
wǔ dìng sì pàn fèng lì jì zhū, qí yú niè zǒu jīn shā jiāng wài, xīn wèi cháng wàng wǔ dìng yě. cí fú zhě sì shí zài, zhì jīn shàng sān shí wǔ nián, wǔ dìng tǔ qiú ā kè, jí fèng kè, yǐ sì chuān dōng chuān tǔ zhī fǔ lù shì wèi xué, shǐ jiàn qiáng shèng. chéng xún fǔ dōu yù shǐ chén yù tái yòng bīn zhī póu kè, yí hàn jù bù kān zhī, yòng qí móu zhǔ zhèng jǔ cè, suì chēng bīng gōng wǔ dìng, xiàn fǔ chéng, qí xiāng shēn qì yáo sī děng fù zhī, jìn wéi yún nán shěng chéng, suǒ fǔ yìn. shí shǒu bèi kōng xū, chéng chuí xiàn, yòng bīn nǎi yǔ zhèn shǒu zǒng bīng mù ruì, jí èr sī dà lì zuǒ bù zhèng xuē mèng léi děng móu zhī, jìng yǐ yìn bì ā kè, shǐ huān yuè cí qù. kè běn yí nú zhī xià liè zhě, jì dé yìn, zì wèi zhēn wèi zhī fǔ, qiě tú tà dì, suì bìng gōng xià fǔ shǔ yuán móu lù quàn děng zhōu xiàn, bìng qǔ yún nán fǔ shǔ zhī sōng míng zhōu luó cì fù mín lù fēng děng xiàn, lù fēng zhī xiàn sū mèng yáng sǐ yān. yòng bīn nǎi dà fā bīng jìn zhēng, shēng qín ā kè, jǐn fù suǒ shī zhōu xiàn, shàng gōng yú cháo. yán lù shǐ chāng yán gōng yòng bīn shī chéng qì yìn zhī zuì, dǎi xì rù dōu lùn zhǎn, yǐ zhì zhī fǔ chén diǎn tuī guān bái míng yù lù quàn zhī zhōu huáng bǎng, jù cóng jí diǎn. hòu chén yǔ sǐ yù zhōng. wǔ dìng fán sì pàn, jiē yí miè, gù yí xìng shǐ rán, rán chén fǔ diān shí liù nián, shí shǎo shàn zhuàng. qì yìn shī dì, gù kě zuì xuán fù dì fú nì, yì zú shāo shú yī èr. chén zhī zǐ dòu zhāo zhě, yǐ fù jūn gōng yīn jǐn yī shì qiān hù, wèi běi zhèn fǔ lǐ xíng. qí fù dǎi rù zhào yù, shàng ā diàn chū rù, shì shì rú gù, rén xián yǐ wèi hài. ā kè zhī zǔ, gǎi xìng fèng shì jiǔ yǐ, kè chēng bīng rì, hū zì gǎi xìng míng, yuē niǎo téng xiāo, rén xián guài zhī, qiě yì zhī yuē: niǎo hé wù ér néng téng xiāo yé? shì qiě lì bài. yǐ ér guǒ rán.
【武定四叛】鳳歷既誅,其餘孽走金沙江外,心未嘗忘武定也。雌伏者四十載,至今上三十五年,武定土酋阿克,即鳳克,倚四川東川土知府祿氏為穴,始漸強盛。乘巡撫都御史陳毓台(用賓)之掊克,夷漢俱不堪之,用其謀主鄭舉策,遂稱兵攻武定,陷府城,其鄉紳契堯司等附之,進圍雲南省城,索府印。時守備空虛,城垂陷,用賓乃與鎮守總兵沐睿,及二司大吏、左布政薛夢雷等謀之,竟以印畀阿克,始歡躍辭去。克本夷奴之下劣者,既得印,自謂真為知府,且圖拓地,遂並攻下府屬元謀祿勸等州縣,並取雲南府屬之嵩明州、羅次、富民、祿豐等縣,祿豐知縣蘇夢楊死焉。用賓乃大發兵進征,生擒阿克,盡復所失州縣,上功於朝。言路始昌言攻用賓失城棄印之罪,逮系入都論斬,以至知府陳典、推官白明遇、祿勸知州黃榜,俱從極典。後陳瘐死獄中。武定凡四叛,皆夷滅,固夷性使然,然陳撫滇十六年,實少善狀。棄印失地,固可罪;旋復地俘逆,亦足稍贖一二。陳之子斗昭者,以父軍功蔭錦衣世千戶,為北鎮撫理刑。其父逮入詔獄,尚呵殿出入,視事如故,人咸以為駭。阿克之祖,改姓鳳氏久矣,克稱兵日,忽自改姓名,曰鳥騰霄,人咸怪之,且臆之曰:「鳥何物而能騰霄耶?是且立敗。「已而果然。
yāo rén wáng zǐ lóng zài jiàn xiàng lái bái lián wú wèi zhī jiào shèng xíng, rú sòng rén suǒ wèi chī cài shì mó zhě, nán běi bìng qǐ, gài bù shèng shū. wéi shāo shè shí shì, zhǎn zhuǎn màn yán zhě, gū jì qí lüè. jǐ chǒu nián, guǎng dōng shǐ xìng xiàn rén lǐ yuán lǎng zhě, xí xiān tiān yǎn qín, zì yún néng jiǎn zhǐ wèi rén mǎ, fēi jiàn zhǎn rén tóu, yǒu qǐ sǐ huí shēng zhī shù. yīn jié wēng yuán rén wáng zǐ lóng, chēng huáng cháo hòu yì, zǔ yí jīn shí èr jiào, yù yǔ rén jūn yòng, yīn yǐ jù zhòng, tuō yún mí lēi xià shēng, zhì lóng nán xiàn yì yǒu cóng zhī zhě. yīn sì fén lüè, gōng nán xióng fǔ bù xià, qián fǔ qín yào xí bīng tǎo bǔ, qín zhǎn yú zhèn, shì yǐ jié yǐ. zhì cì nián gēng yín, ér liǎng guǎng dū chén liú jì wén, yīn huì zhōu yì rén wáng zǐ lóng, néng diǎn huà qí fāng, suǒ zhī bù dé, guǐ chēng cǐ zhēn wáng zǐ lóng. táo yì wèi huò, yù yǐ pàn chén fǎ zhū zhī. wèi zhī fǔ sūn guāng qǐ suǒ chí, nǎi qián bì zhī yù. sūn qì guān qù, liú shì zhāng wén, wèi gěi shì wáng dé wán lùn hé bà guī. guāng qǐ cóng fèi jí zài qǐ, shì shǐ dé bái. nǎi zhī yāo wàng gù dāng zhū miè, jí jiǔ zhuǎn zhēn dān, yì tú zú shā shēn. dàn liǎng rén tóng xìng míng, tóng zài yī fāng, yī shí bìng lí fēi mìng, zhēn tiān rǎng jiān guài shì. liú jì nòng jiǎ chéng zhēn, shī guān guī jiā, xún yì yù sǐ. dà dǐ shāo liàn yī shuō, gāo míng shì rén nì zhī yóu shēn. wǎng rì wáng tán yáng cí shì, yǐ bù xìn huáng bái. nán nǚ wèi dì yī jiè, zhēn liáo kuáng gé lùn. céng jiàn yī èr shào nián, gōng qīn lú huǒ, bèi yào wù zhī dú xūn fù yāo mò, ān dé jiàn sǐ shuǐ yín fēn háo yě? rú wáng zǐ lóng yù zhēn xiān, shòu xiān shù, bù xìng héng sǐ zhě, wàn zhōng wú yī.
【妖人王子龍(再見)】向來白蓮無為之教盛行,如宋人所謂吃菜事魔者,南北並起,蓋不勝書。惟稍涉時事,展轉蔓延者,姑記其略。己丑年,廣東始興縣人李圓朗者,習先天演禽,自雲能剪紙為人馬,飛劍斬人頭,有起死回生之術。因結翁源人王子龍,稱黃巢後裔,祖遺金十二窖,欲與人均用,因以聚眾,托雲彌勒下生,至龍南縣亦有從之者。因肆焚掠,攻南雄府不下,虔撫秦耀檄兵討捕,擒斬於陣,事已結矣。至次年庚寅,而兩廣督臣劉繼文,因惠州異人王子龍,能點化奇方,索之不得,詭稱此真王子龍。逃逸未獲,欲以叛臣法誅之。為知府孫光啟所持,乃潛斃之獄。孫棄官去,劉事彰聞,為給事王德完論劾罷歸。光啟從廢籍再起,事始得白。乃知妖妄固當誅滅,即九轉真丹,亦徒足殺身。但兩人同姓名,同在一方,一時並罹非命,真天壤間怪事。劉既弄假成真,失官歸家,尋亦郁死。大抵燒煉一說,高明士人溺之尤深。往日王曇陽辭世,以不信黃白。男女為第一戒,真療狂格論。曾見一二少年,躬親爐火,被藥物之毒熏腹夭歿,安得見死水銀分毫也?如王子龍遇真仙,授仙術,不幸橫死者,萬中無一。
yāo rén zhào gǔ yuán gēng zǐ zhī dōng, jiāng nán chuán wén huái pèi jiān dà dào qǐ, qiě rú chì méi huáng jīn, dàn xī rǎo yǔ nèi. jì ér cì dì jiù qín, zé dāng shì zhāng huáng tài guò ěr. shí yǒu zhào gǔ yuán zhě, běn míng yī píng, zhè zhī shān yīn rén, guàn xí yāo wàng. yǒu lì shuǐ xiàn yāo fù rén wáng shì, yì jiǎ fú hào huò rén, chuán pài sūn zhī yǔ yì wū xiàn lì rén chén tiān chǒng tóng zhì yín péng chuán xiāng, zhè dōng yí lù yú mín, jiē wèi suǒ kuáng yòu. huì wáng shì fū sǐ, yī píng gòu qǔ wèi pèi, zào wèi zhǐ nán jīng děng yāo shū, lìng tiān chǒng děng zhū dǎng, tóu sàn gè shěng huì, yǐ jí liǎng jīng. qí shì jiàn zhāng, jù huò jí, nǎi zǒu háng zhōu, fù jù zhòng chěng yāo. wèi jié dào zhě suǒ shuí hé, zhé jù bǔ shā rén, cuàn zǒu xú zhōu, gǎi jīn míng. shí shuì jiān chén zēng héng yú péng chéng, zhū wú lài wèi jí, pō cóng gǔ yuán xí qí jiào. fǔ yuàn lǐ xiū wú zhēn dé, mì qiǎn jiàn zú sōu bǔ, jǐn huò qí tú dǎng. lǐ yù zhāng dà qí gōng, shàng jié yú cháo, yún: gǔ yuán zào fǎn, kuī cì shén qì. nǎi yòu gǎi qí míng yuē zhào gǎn zhū, yì qiě jiāng tú gé mìng. ér xú zhōu bīng bèi guō guāng fù yòu fù huì qí shuō, yì chǐ yán lì qín dà nì, cháo yě zhī fú. shí sì míng dāng guó, tián rèn qiū bǐng shū, jiē wèi shì xiǎo, bù zú dāng fēng bài zhòng diǎn. qiě gǔ yuán huò shǒu yì qù wèi huò, suì chí qí shǎng. wèi jǐ gǔ yuán fù wáng mìng sān fǔ, zhì bǎo chí xiàn bèi huò, xiè sòng dū xià. xùn yàn jù zhuàng, fǎ sī huì yàn, yòng yāo yán lǜ gǔ yuán wáng shì chén tiān chǒng sān rén xiāo shì, yú huò lùn zhǎn qiǎn shù yǒu chà. shì yì yě, gǔ yuán zhèng yǔ yáng yīng lóng jù shòu shǒu, lǐ zhōng chéng zì fù zài ān zōng shè, gōng chū bō zhōu shàng, ér wèi miào táng suǒ pái, yàng yàng jiàn cí sè. cì nián xīn chǒu wài jì, guō guāng fù zuò fú zào jiàng jí, yǐ huò gǔ yuán gōng dé fù yuán zhí, dú bù jí zhōng chéng. zì shì zhōng chéng yì bù píng, yǔ cháo duān rú shuǐ huǒ. yòu liù nián ér liú tiān xù shì qǐ, yī shí chí lùn zhě, suì lì yì cuò yì zhī. shí zhōng chéng fāng nǐ rù xiàng zhū cān shū gōng sūn sī mǎ, shí dài zhōng chéng xiè fèn yě. bù zhī gǔ yuán zuì zhuàng zhǐ cǐ, wú kě jiā, ér lǐ zhōng chéng jí lì miáo xiě, wèi gǔ yuán wèi sòng cháo miáo yì, shēng yǒu yì zī, tí shī jiàn zhì, wěi tiē zǒng bīng shí wàn, yuē yǐ èr yuè èr rì bā lù qí qǐ, xiān qǔ huái yáng, cì qǔ xú zhōu, cì qǔ jīn líng yàn dōu. jīng bīng shí wàn, jiā zá liáng chuán bāng nèi, qí fǎn zhuàng shén zhēn. zǒng jiē fēng yǐng zhī cí, háo wú zhèng zuǒ. bǐ jìn jī huò gǔ yuán, zé shì zài xíng cáo, qíng zhuàng bì xiàn, yǒu shí zhě yì xiào lǐ shuō zhī dàn, ér lǐ yì zé shé tuì yǐ. ruò tiān xù zhī jiàn dì hào, shàn bài guān, qiě móu zhèn jīng líng qǐn, qiāng hài gōng qīng, nì móu xiǎn zhe, cǐ qǐ kě tóng rì yǔ zāi? cāo bái jiǎn zhě, yǐ yì zhōng suǒ ài xī píng yì gōng zuì, ér shì biàn zhī dà xiǎo, xíng shǎng zhī qīng zhòng, gài zhì bù lùn yǐ!
【妖人趙古元】庚子之冬,江南傳聞淮沛間大盜起,且如赤眉黃巾,旦夕擾宇內。既而次第就擒,則當事張皇太過耳。時有趙古元者,本名一平,浙之山陰人,慣習妖妄。有麗水縣妖婦人王氏,亦假佛號惑人,傳派孫枝與義烏縣吏人陳天寵同志淫朋傳香,浙東一路愚民,皆為所誑誘。會王氏夫死,一平構娶為配,造為《指南經》等妖書,令天寵等諸黨,投散各省會,以及兩京。其事漸彰,懼禍及,乃走杭州,復聚眾逞妖。為詰盜者所誰何,輒拒捕殺人,竄走徐州,改今名。時稅監陳增橫於彭城,諸無賴蝟集,頗從古元習其教。撫院李修吾偵得,密遣健卒搜捕,盡獲其徒黨。李欲張大其功,上捷於朝,云:「古元造反,窺伺神器。「乃又改其名曰趙趕朱,意且將圖革命。而徐州兵備郭光復又附會其說,益侈言立擒大逆,朝野之福。時四明當國,田任邱秉樞,皆謂事小,不足當封拜重典。且古元禍首逸去未獲,遂遲其賞。未幾古元復亡命三輔,至寶坻縣被獲,械送都下。訊驗具狀,法司會讞,用妖言律古元、王氏、陳天寵三人梟示,余或論斬、遣戍有差。是役也,古元正與楊應龍俱授首,李中丞自負再安宗社,功出播州上,而為廟堂所排,怏怏見詞色。次年辛丑外計,郭光復坐浮躁降級,以獲古元功得復原職,獨不及中丞。自是中丞益不平,與朝端如水火。又六年而劉天緒事起,一時持論者,遂立意挫抑之。時中丞方擬入相諸參疏攻孫司馬,實代中丞泄憤也。不知古元罪狀止此,無可加,而李中丞極力描寫,謂古元為宋朝苗裔,生有異姿,題詩見志,偽帖總兵十萬,約以二月二日八路齊起,先取淮陽,次取徐州,次取金陵、燕都。精兵十萬,夾雜糧船幫內,其反狀甚真。總皆風影之詞,毫無證佐。比近畿獲古元,則事在刑曹,情狀畢現,有識者益笑李說之誕,而李亦咋舌退矣。若天緒之僭帝號,擅拜官,且謀震驚陵寢,戕害公卿,逆謀顯著,此豈可同日語哉?操白簡者,以意中所愛惜評議公罪,而事變之大小,刑賞之輕重,概置不論矣!
yāo rén liú tiān xù wàn lì sān shí sì nián zhī shí yuè, nán zhōng huò yāo rén liú tiān xù, běn hé nán yǒng chéng xiàn rén, liú yù fèng yáng lín huái xiàn zhū lóng qiáo. cháng fèng wú wèi jiào zhǔ, wàng yán jìn qiáo yǒu tuì gǔ táng, rù yù qí zhōng, jí tuō gǔ chéng fó. lǐ mín wáng zōng zhāng míng wú fèng lóng děng jiē xìn cóng zhī, gè shǔ wěi hào. yǒu shí èr tiān, shí èr fú, shí èr xīng zhī míng. jiǔ zhī tú dǎng rì zhòng, zhì qiān yú rén. tiān xù suì huái bù guǐ, zì chēng wèi pì dì dìng duó qián kūn lǐ wáng, yǔ nán jīng guǎ fù yuè shì jiān tōng, yǔ zōng děng yuē yuē: ruò děng yǐ shí yī yuè shuò dàn, cóng wǒ zhì shén liè shān bài tiān, jí yǒu méng qì shàng téng. rú wú cǐ qì, jí wú wú dì fēn. zhì qī zōng děng rú yán, yǔ tiān xù dēng shān, shēng zhì gōng shuō fǎ tái, bài tiān wàng qì, wú suǒ jiàn. jì xià shān zhì cháo yáng mén wài, guǒ jiàn hēi qì yī dào, zhuàng rú tiān hé, zì xī běi zhì yú dōng nán. zōng děng suì xìn wèi zhēn zhǔ, xiāng yǔ dìng móu, gòu zào gōng dāo qì xiè, yǒng jīn hóng fú. tiān xù yòu zì hào wèi lóng huá dì zhǔ, yuè shì wèi guān yīn, jiàn fēng wèi hòu, yuè shì zi yòng zhě bó shū, fēng hù guó jiāng jūn, yòu wěi fēng wáng zōng děng shí yú rén, wèi guó gōng hóu bó jiāng jūn zhǐ huī děng guān, yuē yú shì yuè èr shí sān rì zhǎng zhì jié, chéng bǎi guān yè líng jǔ shì, huì qí dǎng cāo fǔ jiā dīng chén wéi yuè zhāng yīng dēng děng, jù shì fā huò jí, xiān qī gào biàn, yù shǐ lǐ yún hú mì bǔ jǐn huò zhī, xùn shí yǐ wén. shì xià bīng bù, fāng yāo mín shì qǐ, nán běn bīng sūn kuàng, yǐ chéng píng rì jiǔ, rén bù zhī bīng, nán zhōng shí yáng jiǔ mù, sī luàn zhě zhòng, yí yī dà chuàng zhī. shàng yì yǐ wèi rán. ér shǔ nán xíng bù dà lǎo lì yù qīng zhī, jǐn cóng yāo yán lǜ, zhì liú tiān xù yī rén yú zhǎn, yú xī kuān dài. shàng bù yuè, yǐ nì zhuàng shén xiǎn, qǐ dé jǐn cǐ yāo yán, bó fā běi xíng bù shěn, nǎi yǐ xú zhōu zhào gǔ yuán lì shàng qǐng, tiān xù děng èr míng cuò shī, yú wǔ rén zuò zhǎn, ér shè qí yú, yóu yòng yāo yán lǜ yě. shí fāng yì xuān jié, qiě gào miào xù gōng. yú shì nán běi kē dào sūn jū xiāng cáo yú biàn děng qí qǐ ér gōng sūn kuàng, yǐ jí nán zhí fāng láng liú yǔ, zhǐ wèi bèi zhǐ yāng mín, tān gōng shēng shì. shàng liú zhōng bù xià, yì gài bù zhí yán zhě. ér sūn běn bīng biàn shū shén jī, shàng nǎi chuán zhǐ yù zhòng chù yán guān, yǐ sù fǎ jì, lài fǔ chén lì jiù dé jiě. yú shì jǐn gào miào xuān jié, ér shǎng gōng zhī diǎn, yī qiè bào bà. zì cǐ sūn yù wèi yán lù cè mù, zhì jǐ yǒu zhǒng zǎi zhī tuī, suì yòng quán lì bìn zhī, shàng zhǐ jí qián shì, liú yǔ xiān yì jiàng jí diào wài yǐ. shí mén hù zhī shuō shèng xìng, dàn wèn qū xiàng yì tóng, bù wèn shì lǐ qū zhí. zì sūn liú bèi lùn hòu, yī shí dāng shì zhě jù yǐ jié jiān wèi jiè, rì shì gū xī. yāo dǎng màn yán. chōng biàn nán běi, bái lián děng jiào, zài zài jiàn gào. zhì fán xìng shī dòng zhòng, miè ér fù qǐ zhě shù nián, rén shǐ yǒu wèi sūn kuàng liú yǔ dāng rì chù fēn fēi guò zhě, zhōng bù gǎn sòng yán bái zhī yě.
【妖人劉天緒】萬曆三十四年之十月,南中獲妖人劉天緒,本河南永城縣人,流寓鳳陽臨淮縣朱龍橋。嘗奉無為教主,妄言近橋有退骨塘,入浴其中,即脫骨成佛。里民王宗、張名、吳鳳龍等皆信從之,各署偽號。有十二天,十二佛,十二星之名。久之徒黨日眾,至千餘人。天緒遂懷不軌,自稱為闢地定奪乾坤李王,與南京寡婦岳氏奸通,與宗等約曰:「若等以十一月朔旦,從我至神烈山拜天,即有蒙氣上騰。如無此氣,即吾無帝分。「至期宗等如言,與天緒登山,升志公說法台,拜天望氣,無所見。既下山至朝陽門外,果見黑氣一道,狀如天河,自西北至於東南。宗等遂信為真主,相與定謀,購造弓刀器械,勇巾紅服。天緒又自號為龍華帝主,岳氏為觀音,僭封為后,岳氏子用赭帛書,封護國將軍,又偽封王宗等十餘人,為國公侯伯將軍指揮等官,約於是月二十三日長至節,乘百官謁陵舉事,會其黨操府家丁陳維岳、張應登等,懼事發禍及,先期告變,御史李雲鵠密捕盡獲之,訊實以聞。事下兵部,方妖民事起,南本兵孫礦,以承平日久,人不知兵,南中十羊九牧,思亂者眾,宜一大創之。上意以為然。而署南刑部大老力欲輕之,僅從妖言律,置劉天緒一人於斬,余悉寬貸。上不悅,以逆狀甚顯,豈得僅此妖言,駁發北刑部審,乃以徐州趙古元例上請,天緒等二名挫屍,餘五人坐斬,而赦其餘,猶用妖言律也。時方議宣捷,且告廟敘功。於是南北科道孫居相、曹於汴等齊起而攻孫礦,以及南職方郎劉宇,指為悖旨殃民,貪功生事。上留中不下,意蓋不直言者。而孫本兵辨疏甚激,上乃傳旨欲重處言官,以肅法紀,賴輔臣力救得解。於是僅告廟宣捷,而賞功之典,一切報罷。自此孫愈為言路側目,至己酉冢宰之推,遂用全力擯之,尚指及前事,劉宇先亦降級調外矣。時門戶之說盛興,但問趨向異同,不問事理曲直。自孫、劉被論後,一時當事者俱以詰奸為戒,日事姑息。妖黨蔓延。充遍南北,白蓮等教,在在見告。致煩興師動眾,滅而復起者數年,人始有謂孫礦、劉宇當日處分非過者,終不敢訟言白之也。
suí qiān shì shān dōng yú tái rén suí fǔ, jǐ chǒu jìn shì, guān àn chá fù shǐ. duó shī zhī chǎn, wèi shī zi qū yáo suǒ zòu. shàng fāng chōng nián, yù zhì zhòng diǎn, lài qí zuò zhǔ zhāng pú zhōu xiàng gōng wèi lì zòu, yún gào jié bù kě zhǎng, nǎi zhǐ cóng kān chù. hòu wú xiāng lù wǔ tái zhǎng quán, dú qì ài zhī, cóng fèi jí qǐ zhī zhōu, chāo wèi níng xià hé xī dào qiān shì. dǎng shí bèi qiāng, suí xìng miǎn huò, wèi bō chéng ēn zhū zéi jié yǐ wèi móu zhǔ, suì zhí piān bì zhī lǐ.
【隨僉事】山東魚台人隨府,己丑進士,官按察副使。奪師之產,為師子屈瑤所奏。上方沖年,欲置重典,賴其座主張蒲洲相公為力奏,雲告訐不可長,乃止從勘處。後吾鄉陸五台掌銓,獨器愛之,從廢籍起知州,超為寧夏河西道僉事。黨石被戕,隨倖免禍,為哱\承恩諸賊劫以為謀主,遂執偏裨之禮。
hòu shì píng lùn zuì, cóng yǒng shù, yì zhě yóu yǐ wèi lòu wǎng. yòu yǒu níng xià xiāng shēn mù tōng zhèng míng lái fǔ, yǐ fèng mìng yuè shì zàn guī, yì wèi pàn zú yòng, yǔ suí tóng shù. suí wèi xiāng lùn suǒ báo, shàng yǐ qí bèi běn, yì shēn hèn zhī. bù zhī hé yǐ jiàn zhī yú lù, rán yīn jiàn zhī ér dé zhòng qiǎn, yǐ fú zì yǒu bù kě zhī zhě.
後事平論罪,從永戍,議者猶以為漏網。又有寧夏鄉紳穆通政名來輔,以奉命閱視暫歸,亦為叛卒用,與隨同戍。隨為鄉論所薄,上以其悖本,亦深恨之。不知何以見知於陸,然因見知而得重譴,倚伏自有不可知者。
dào zéi fù xíng zhī yì shǐ yán fáng fēng shēn zhī dà, jiāng wéi dǎn zhī dà, jiē yí fēi lǐ suǒ yǒu. gài yì shǎo suǒ jiàn, duō suǒ guài, tú yǐ yì duàn ěr. chéng huà chū, sì chuān fǎn zéi zhào duó, chuán shǒu zhì chéng dū, hào shì zhě xì chèng zhī, zhòng zhì shí bā jīn, yì yún yì yǐ. gǔ yǔ qǐ jǐn wū zāi! duó chū móu wèi běn yì yī xué xùn kē, xiàn lìng suǒ lù, chēng dài xiàn zhī, jiǔ ér bù dé, fù jiā suǒ bū shén jí, yòu wèi chóu lín jié qí wō dào, suì jué jì móu fǎn.
【盜賊賦形之異】史言防風身之大,姜維膽之大,皆疑非理所有。蓋亦少所見,多所怪,徒以臆斷耳。成化初,四川反賊趙鐸,傳首至成都,好事者戲秤之,重至十八斤,亦云異矣。古語豈盡誣哉!鐸初謀為本邑醫學訓科,縣令索賂,稱貸獻之,久而不得,富家索逋甚急,又為仇鄰訐其窩盜,遂決計謀反。
zhì shā dū du hé hóng mián zhú diǎn shǐ xiāo ràng děng, yí yī fāng zhī hài, sǔn cháo tíng zhī wēi, qí gù shèn wēi. mò lì fù mín, shí wèi huò shǒu.
至殺都督何洪、綿竹典史蕭讓等,貽一方之害,損朝廷之威,其故甚微。墨吏富民,實為禍首。
fù rén xíng jié yǐ wèi bǐng shēn jiān, jī nán bà zhōu wén ān zhī jiān, hū yǒu yī jiàn fù piāo lüè, hùn míng mǔ dà chóng. qí rén yuē nián sān shí, mào yì bù lòu, shuāng jiǎo shén xiān. néng yú mǎ shàng yòng zhǎng qiāng, zhì yī dòu yú dì, chí qí guò zhī xià, yī qiāng zé pōu wèi èr zài chí zài xià, zé bāi wèi sì, qí jīng rú cǐ! yù zhī zhě bù zhī qí néng, huò yǔ gé dòu, bì wèi suǒ shā. héng xíng zhě sān sì nián, qián hòu yǒu fū shù rén, shāo bù dāng yì, jí shǒu rèn zhī. yǒu yī huī rén wáng le chén zhě, shàn yú tiě biān, wén cǐ fù jué yì, pīn sǐ yǔ jiǎo, bàn rì wèi jiě, cǐ fù suì fàng zhàng jiǎng jiě, liú yǐ wèi fū. yǒu lào ǎi zhī néng, hèn xiāng jiàn wǎn, wáng xún jiàn cǐ fù suǒ shā tài duō, guān bīng jiàn móu qǔ zhī, kǒng bìng rù wǎng, suì qián táo rù jīng. cǐ fù hèn jí, qiè jīng zú shù qí rù jīng chéng zōng jī zhī. dū xià jiàn qí yì, jí jí xuǎn fēng jūn wǎng bǔ. cǐ fù chí chū chéng, zhuī qí jí zhī jiāo wài, nèi yī rén bài, wèi suǒ shā, rán zhū jūn yù shèng, qí cóng qí jù táo sàn, jiù zhèn shēng qín zhī, zhé yú shì.
【婦人行劫】乙未丙申間,畿南霸州文安之間,忽有一健婦剽掠,諢名母大蟲。其人約年三十,貌亦不陋,雙腳甚纖。能於馬上用長槍,置一豆於地,馳騎過之下,一槍則剖為二;再馳再下,則擘為四,其精如此!遇之者不知其能,或與格鬥,必為所殺。橫行者三四年,前後有夫數人,稍不當意,即手刃之。有一徽人王了塵者,善於鐵鞭,聞此婦絕藝,拼死與角,半日未解,此婦遂放仗講解,留以為夫。有嫪毐之能,恨相見晚,王尋見此婦所殺太多,官兵漸謀取之,恐併入網,遂潛逃入京。此婦恨極,挈精卒數騎入京城蹤跡之。都下見其異,亟集選鋒軍往捕。此婦馳出城,追騎及之郊外,內一人敗,為所殺,然諸軍愈盛,其從騎俱逃散,就陣生擒之,磔於市。
fā zhǒng zhǒng mù bèi fā, jí dì wáng bù miǎn, rán bì duō cáng shǐ wèi dào duǒ yí.
【發冢】冢墓被發,即帝王不免,然必多藏始為盜朵頤。
rú wáng jīng gōng qīng kǔ, liào wú hòu zàng, qí mù zài jīn líng. zhèng dé sì nián, nán jīng tài jiān shí yán zhě, yíng zhì shòu xué, kǔ fá dà zhuān, huò xiàn yán, yún jìn chù gǔ zhǒng zhuān qí dà, suì chāi yǐ chōng yòng, shì qí jié nǎi jiè fǔ yě. zé báo zàng yì shòu huò yǐ. yòu zhèng dé jiǔ nián, yáng zhōu fǔ hǎi mén xiàn chéng dōng yǒu gǔ mù jiàn fā, shì qí tí, nǎi luò bīn wáng mù. qǐ guān jiàn yī rén yí mào rú shēng, xū yú jí miè, gài yīng shuǎng wèi sàn yě. zé yì shì yì shòu huò yǐ.
如王荊公清苦,料無厚葬,其墓在金陵。正德四年,南京太監石岩者,營治壽穴,苦乏大磚,或獻言,雲近處古冢磚奇大,遂拆以充用,視其碣乃介甫也。則薄葬亦受禍矣。又正德九年,揚州府海門縣城東有古墓見發,視其題,乃駱賓王墓。啟棺見一人儀貌如生,須臾即滅,蓋英爽未散也。則義士亦受禍矣。
shùn dé fǔ xíng tái xiàn, yǒu yuán liú bǐng shù mù, jiā jìng chū bèi fā, bù zhī zhǔ míng, shì qí chèn jì yún: fā zhǒng zhě lǐ huái yě. guān sī bǔ dé qí rén zhèng zuì. bǐng shù jí bǐng zhōng dì, gài jīng yú shù shù zhě. jiā jìng bā nián, shān dōng lín qú xiàn yǒu dà mù fā zhī, nǎi gǔ wú yán hòu líng qǐn, qí zhōng zhēn yì zuì duō, jù wèi míng zhī bǎo, shēng fù nǚ zǐ sì rén, liè zuǒ yòu wèi xùn, qí shī dé bǎo yù zhī qì shàng wèi xiāo. yǐ shàng jù běn cháo jìn shì, gù jì zhī, yuǎn zhě bù jí xiáng yǐ. yòu shù nián qián, wú yì shěn chún fǔ sī mǎ, bì hú zhōu, bǐ zhōng fā yī mù, bēi jì yún: liáng zhāo míng tài zǐ fēi. shěn yuē nǚ yě, shàng shēng néng yán, yún wǒ liàn xíng yǐ mǎn, fēi jǔ zài ěr, shèn wù jiàn shāng. dào bù tīng, zhǎn qí yī zhǐ, xuè lǚ lǚ chū, suì sǐ. qí guān nèi wài bǎo huò bù kě shèng jì, shěn dé qí guān zān yī zhī, zhǎng shù cùn ér gǔ zuò gàn bì sè, chū yǐ shì yú.
順德府邢台縣,有元劉秉恕墓,嘉靖初被發,不知主名,視其讖記云:「發冢者李淮也。」官司捕得其人正罪。秉恕即秉忠弟,蓋精於術數者。嘉靖八年,山東臨朐縣有大墓發之,乃古無鹽後陵寢,其中珍異最多,俱未名之寶,生縛女子四人,列左右為殉,其屍得寶玉之氣尚未銷。以上俱本朝近事,故記之,遠者不及詳矣。又數年前,吾邑沈純甫司馬,避□湖州,彼中發一墓,碑記云:梁昭明太子妃。沈約女也,尚生能言,雲我練形已滿,飛舉在邇,慎勿見傷。盜不聽,斬其一指,血縷縷出,遂死。其棺內外寶貨不可勝計,沈得其冠簪一枝,長數寸而古作紺碧色,出以示余。
àn shǐ zhāo míng chuán jí shěn yuē chuán jù wú shěn nǚ wèi fēi shì, nǎi zhī chuán jì shī zài duō yǐ.
按史昭明傳及沈約傳俱無沈女為妃事,乃知傳紀失載多矣。
táo yǐn jū mù, sòng yuán yòu zhōng yì wèi nèi shì luó chún yī suǒ fā, qǐ shén xiān yì nán táo dìng yè yé?
陶隱居墓,宋元祐中亦為內侍羅淳一所發,豈神仙亦難逃定業耶?