xiào zhuāng jì
孝庄纪
xiào zhuāng huáng dì, huì zi yōu, péng chéng wáng xié zhī dì sān zi. mǔ yuē lǐ fēi. sù zōng chū, yǐ xié yǒu lǔ yáng yì wèi zhī xūn, fēng wǔ chéng xiàn kāi guó gōng. yòu shì sù zōng shū yú jìn nèi. jí zhǎng, fēng shén xiù huì, zī mào shén měi. bài zhōng shū shì láng chéng mén xiào wèi jiān jǐ shì huáng mén shì láng, yǎ wèi sù zōng suǒ qīn dài, cháng zhí jìn zhōng. qiān sàn qí cháng shì yù shǐ zhōng wèi. xiào chāng èr nián bā yuè, jìn fēng cháng lè wáng. zhuǎn shì zhōng zhōng jūn jiāng jūn. sān nián shí yuè, yǐ xiōng péng chéng wáng shào shì, zhuǎn wéi wèi jiāng jūn zuǒ guāng lù dài fu zhōng shū jiān, shí jiàn chū yě.
孝庄皇帝,讳子攸,彭城王勰之第三子。母曰李妃。肃宗初,以勰有鲁阳翼卫 之勋,封武城县开国公。幼侍肃宗书于禁内。及长,风神秀慧,姿貌甚美。拜中书 侍郎、城门校尉、兼给事黄门侍郎,雅为肃宗所亲待,长直禁中。迁散骑常侍、御 史中尉。孝昌二年八月,进封长乐王。转侍中、中军将军。三年十月,以兄彭城王 劭事,转为卫将军、左光禄大夫、中书监,实见出也。
jí wǔ tài yuán nián chūn èr yuè, sù zōng bēng, dà dū dū ěr zhū róng jiāng xiàng jīng shī, móu yù fèi lì. yǐ dì jiā yǒu zhōng xūn, qiě jiān mín wàng, yīn yǔ dì tōng, róng nǎi lǜ zhòng lái fù.
及武泰元年春二月,肃宗崩,大都督尔朱荣将向京师,谋欲废立。以帝家有忠 勋,且兼民望,阴与帝通,荣乃率众来赴。
xià sì yuè bǐng shēn, dì yǔ xiōng dì yè běi dù hé dīng yǒu, huì róng yú hé yáng. wù xū, nán jì hé, jí dì wèi. yǐ xiōng péng chéng wáng shào wèi wú shàng wáng, dì bà chéng gōng zǐ zhèng wèi shǐ píng wáng. yǐ róng wèi shǐ chí jié shì zhōng dū du zhōng wài zhū jūn shì dà jiàng jūn shàng shū lìng lǐng jūn jiāng jūn lǐng zuǒ yòu, fēng tài yuán wáng. jǐ hài, bǎi liáo xiāng shuài, yǒu sī fèng xǐ fú, bèi fǎ jià, fèng yíng yú hé liáng. gēng zǐ, chē jià xún hé, xī zhì táo zhǔ. róng yǐ bīng quán zài jǐ, suì yǒu yì zhì, nǎi hài líng tài hòu jí yòu zhǔ, cì hài wú shàng wáng shào shǐ píng wáng zǐ zhèng, yòu hài chéng xiàng gāo yáng wáng yōng sī kōng gōng yuán qīn yí tóng sān sī yuán héng zhī yí tóng sān sī dōng píng wáng lüè guǎng píng wáng tì cháng shān wáng shào běi píng wáng chāo rèn chéng wáng yí zhào jùn wáng yù zhōng shān wáng shū rén qí jùn wáng wēn, gōng qīng yǐ xià èr qiān yú rén. liè qí wèi dì, qiān yú biàn mù. jì ér róng huǐ, jī sǎng xiè zuì. yǔ zài róng chuán. xīn chǒu, chē jià rù gōng, yù tài jí diàn, zhào yuē: " tài zǔ dàn mìng yīng qī, lóng fēi yàn dài, lěi shì chóng guāng, zài lóng dì xù. jì yù chǎn zī hóng yè, yǒng zài wú qióng. qǐ tú duō nàn, gòu zī bǎi liù, zhì shǐ yāo bèi sì qǐ, nèi wài jìng qīn, cháo wú xù zhèng zhī chén, yě duō yuàn kù zhī shì, shí yóu nǚ zhǔ zhuān cháo, zhì zī diān fù. xiào míng huáng dì dà qíng chōng shùn, shēn cún yǐn rěn, yǎn qì wàn guó, zhòng yòng yí yān. gǒu qiú hú chū, rù shǒu shén qì, fán jué yǒu xīn, mò bù jiě tǐ. tài yuán wáng róng, shì bào zhōng xiào, gōng gé gǔ jīn, fù yì jìn yáng, dà huì hé luò, nǎi tuī yì zhèn gōng, yīng zī dà mìng. dé xiè shào kāng, dào kuì qián xù, wěi yǐ miǎo shēn, jūn lín wàn guó, rú shè yuān hǎi, wǎng zhī suǒ jì. kě dà shè tiān xià, gǎi wǔ tài wèi jiàn yì yuán nián. cóng tài yuán wáng dū jiāng jūn shì, pǔ jiā wǔ jiē zài jīng wén guān liǎng jiē, wǔ guān sān jí. fù tiān xià zū yì sān nián." rén yín, tài yuán wáng ěr zhū róng shàng biǎo, qǐng zhuī shì wú shàng wáng wèi huáng dì. yú sǐ yú hé yīn zhě, zhū wáng cì shǐ zèng sān sī, sān pǐn zhě lìng pū, wǔ pǐn zhě cì shǐ, qī pǐn yǐ xià jí mín jùn zhèn. zhū sǐ zhě zǐ sūn, tīng lì hòu, shòu fēng jué. zhào cóng zhī. guǐ mǎo, yǐ qián tài wèi gōng jiāng yáng wáng jì wèi tài shī sī zhōu mù piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī xiāng zhōu cì shǐ běi hǎi wáng hào wèi tài fù kāi fǔ, réng cì shǐ píng dōng jiāng jūn guāng lù dài fu qīng yuān xiàn kāi guó hóu lǐ yán shí wèi tài bǎo, jìn fēng yáng píng wáng, xún zhuǎn tài fù ān nán jiāng jūn bīng zhōu cì shǐ yuán tiān mù wèi tài wèi gōng, fēng shàng dǎng wáng shì zhōng chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī yáng chūn wèi sī tú gōng chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī dùn qiū jùn kāi guó gōng mù shào wèi sī kōng gōng, lǐng shàng shū lìng, jìn jué wèi wáng shǐ chí jié chē qí dà jiàng jūn yōng zhōu cì shǐ shàng dǎng gōng zhǎng sūn zhì wèi piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn jué wèi wáng, xún gǎi fēng féng yì wáng zhōng jūn jiāng jūn diàn zhōng shàng shū yuán chén wèi yí tóng sān sī shàng shū zuǒ pú yè, fēng wèi jùn wáng zhōng jūn jiāng jūn jǐ shì huáng mén shì láng yuán xū wèi dōng hǎi wáng jīn zǐ guāng lù dài fu guǎng líng wáng gōng wèi yí tóng sān sī. jiǎ chén, zhuī fù gù guǎng yáng wáng yuān gù ān lè wáng jiàn jué. tōng zhí sàn qí cháng shì fū chéng wáng tǎn wèi xián yáng wáng, jiàn yì dài fū yuán guì píng wèi dōng lái wáng, zhí gé jiāng jūn yuán sù wèi lǔ jùn wáng, mì shū láng zhōng yuán yè wèi zhǎng guǎng wáng, féng yì jùn kāi guó gōng yuán shào jǐng fù xiān jué lǒng xī wáng, fú fēng jùn kāi guó gōng féng jiǒng dōng jùn gōng lù zi zhāng běi píng gōng zhǎng sūn yuè bìng fù qí xiān wáng jué, yǐ běi píng wáng chāo hái fù wèi ān dìng wáng. dīng wèi, zhào nèi wài jiě yán. gēng xū, fēng dà jiàng jūn ěr zhū róng cì zǐ chā luó wèi liáng jùn wáng. zhào rú rú zhǔ ā nà guī zàn bài bù míng, shàng shū bù chēng chén.
夏四月丙申,帝与兄弟夜北渡河;丁酉,会荣于河阳。戊戌,南济河,即帝位。 以兄彭城王劭为无上王,弟霸城公子正为始平王。以荣为使持节、侍中、都督中外 诸军事、大将军、尚书令、领军将军、领左右,封太原王。己亥,百僚相率,有司 奉玺绂,备法驾,奉迎于河梁。庚子,车驾巡河,西至陶渚。荣以兵权在己,遂有 异志,乃害灵太后及幼主,次害无上王劭、始平王子正,又害丞相高阳王雍、司空 公元钦、仪同三司元恆芝、仪同三司东平王略、广平王悌、常山王邵、北平王超、 任城王彝、赵郡王毓、中山王叔仁、齐郡王温,公卿已下二千余人。列骑卫帝,迁 于便幕。既而荣悔,稽颡谢罪。语在《荣传》。辛丑,车驾入宫,御太极殿,诏曰: “太祖诞命应期,龙飞燕代,累世重光,载隆帝绪。冀欲阐兹洪业,永在无穷。岂 图多难,遘兹百六,致使妖悖四起,内外竞侵,朝无恤政之臣,野多怨酷之士,实 由女主专朝,致兹颠覆。孝明皇帝大情冲顺,深存隐忍,奄弃万国,众用疑焉。苟 求胡出,入守神器,凡厥有心,莫不解体。太原王荣,世抱忠孝,功格古今,赴义 晋阳,大会河洛,乃推翼朕躬,应兹大命。德谢少康,道愧前绪,猥以眇身,君临 万国,如涉渊海,罔知所济。可大赦天下,改武泰为建义元年。从太原王督将军士, 普加五阶;在京文官两阶,武官三级。复天下租役三年。”壬寅,太原王尔朱荣上 表,请追谥无上王为皇帝。余死于河阴者,诸王、刺史赠三司,三品者令仆,五品 者刺史,七品以下及民郡、镇。诸死者子孙,听立后,授封爵。诏从之。癸卯,以 前太尉公、江阳王继为太师、司州牧;骠骑大将军、开府仪同三司、相州刺史、北 海王颢为太傅、开府,仍刺史;平东将军、光禄大夫、清渊县开国侯李延实为太保, 进封阳平王,寻转太傅;安南将军、并州刺史元天穆为太尉公,封上党王;侍中、 车骑大将军、仪同三司杨椿为司徒公;车骑大将军、仪同三司、顿丘郡开国公穆绍 为司空公,领尚书令,进爵为王;使持节、车骑大将军、雍州刺史、上党公长孙稚 为骠骑大将军、开府仪同三司,进爵为王,寻改封冯翊王;中军将军、殿中尚书元 谌为仪同三司、尚书左仆射,封魏郡王;中军将军、给事黄门侍郎元顼为东海王; 金紫光禄大夫、广陵王恭为仪同三司。甲辰,追复故广阳王渊、故安乐王鉴爵。通 直散骑常侍、敷城王坦为咸阳王,谏议大夫元贵平为东莱王,直阁将军元肃为鲁郡 王,秘书郎中元晔为长广王,冯翊郡开国公源绍景复先爵陇西王,扶风郡开国公冯 冏、东郡公陆子彰、北平公长孙悦并复其先王爵,以北平王超还复为安定王。丁未, 诏内外解严。庚戌,封大将军尔朱荣次子叉罗为梁郡王。诏蠕蠕主阿那瑰赞拜不名, 上书不称臣。
shì yuè, rǔ nán wáng yuè běi hǎi wáng hào lín huái wáng yù qián hòu bēn xiāo yǎn, yǐng zhōu cì shǐ yuán yuàn dá jù chéng nán pàn. wǔ yuè dīng sì shuò, jiā dà jiàng jūn ěr zhū róng běi dào dà xíng tái. yǐ shàng shū yòu pú yè yuán luó wèi dōng dào dà shǐ, zhēng dōng jiāng jūn guāng lù xūn yuán xīn fù zhī, xún fāng chù zhì, xiān xíng hòu wén. xīn yǒu, dà jiàng jūn ěr zhū róng hái jìn yáng, dì jiàn yú máng yīn. bǐng yín, zhào yuē:" zì xiào chāng zhī jì, fǎ lìng hūn mǐn. huái zhōng shǒu sù, yōng gé mò shēn shēn yuàn sù hàn, kòng gào mí suǒ. qí yǒu shì zài tōng tú, héng bèi yí yì, míng lì wú shuǎng, wǎng jiàn pái yì. huò xuǎn jǔ bù píng, huò fù yì fán kē, zhū rú cǐ zhě bù kě jù shuō. qí yǒu sù rén jīng gōng chē zhù bù hé zhě, xī jí huá lín dōng mén, zhèn dāng qīn lǐ yuān yù, yǐ shēn jī zhì." jǐ sì, qí zhōu jùn mín jiǎ hào jù zhòng fǎn, yè xí zhōu chéng, huì míng tuì zǒu. yǐ hài, jìn zhōu cì shǐ fán zi gǔ kè táng zhōu, zhǎn cì shǐ cuī yuán zhēn xíng tái lì yùn, chuán shǒu jīng shī. rén wǔ, zhào qiú dé xíng wén yì zhèng shì qiáng zhí zhě, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ jiē xù qí zhì yè, jù yǐ biǎo wén. dé sān rén yǐ shàng, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ shǎng yī jiē jǔ fēi qí rén, yì chù yī jiē. yòu yǐ jiù xù jūn xūn bù guò zhēng lǔ, zì jīn yǐ hòu yí yī qián shì yǐ shàng, yú jiē jī ér wèi pǐn. qí cóng yú jià běi lái zhī tú, bù zài cǐ lì. xī bù tīng pò pǐn shòu jiē, pò jiē qǐng bó. xiān shì, xiāo yǎn qiǎn qí jiāng cáo yì zōng kòu jīng zhōu. guǐ wèi, yǐ zhōng jūn jiāng jūn lì bù shàng shū fèi mù wèi shǐ chí jié dōu dū nán zhēng zhū jūn shì, jié dù jīng zhōu cì shǐ wáng pí yǐ tǎo zhī.
是月,汝南王悦、北海王颢、临淮王彧前后奔萧衍,郢州刺史元愿达据城南叛。 五月丁巳朔,加大将军尔朱荣北道大行台。以尚书右仆射元罗为东道大使,征东将 军、光禄勋元欣副之,巡方黜陟,先行后闻。辛酉,大将军尔朱荣还晋阳,帝饯于 邙阴。丙寅,诏曰:“自孝昌之季,法令昏泯。怀忠守素,拥隔莫申;深怨宿憾, 控告靡所。其有事在通途,横被疑异,名例无爽,枉见排抑。或选举不平,或赋役 烦苛,诸如此者不可具说。其有诉人经公车注不合者,悉集华林东门,朕当亲理冤 狱,以申积滞。”己巳,齐州郡民贾皓聚众反,夜袭州城,会明退走。乙亥,晋州 刺史樊子鹄克唐州,斩刺史崔元珍、行台郦恽,传首京师。壬午,诏求德行、文艺、 政事强直者,县令、太守、刺史皆叙其志业,具以表闻。得三人以上,县令、太守、 刺史赏一阶;举非其人,亦黜一阶。又以旧叙军勋不过征虏,自今以后宜依前式以 上,余阶积而为品。其从舆驾北来之徒,不在此例。悉不听破品受阶,破阶请帛。 先是,萧衍遣其将曹义宗寇荆州。癸未,以中军将军、吏部尚书费穆为使持节、都 督南征诸军事,节度荆州刺史王罴以讨之。
liù yuè dīng hài shuò, zhuī fēng xiōng zhēn dìng xiàn kāi guó gōng zǐ zhí wèi chén liú wáng. gēng yín, yǐ zhèn jūn jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū lǐ qián wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī tè jìn. xīn mǎo, nán jīng zhōu cì shǐ lǐ zhì jù chéng nán pàn. tōng zhí sàn qí cháng shì gāo gān yōng jí dì děng, lǜ hé liú mín qǐ bīng yú qí zhōu zhī píng yuán, pín pò zhōu jūn. zhào dōng dào dà shǐ yuán xīn yù zhǐ, nǎi jiàng. shì yuè, gé róng jī, shǐ qí pú yè rèn bāo lǜ chē sān wàn yú chéng nán kòu, zhì qìn shuǐ. guǐ mǎo, yǐ gāo chāng wáng shì zǐ guāng wèi píng xī jiāng jūn guā zhōu cì shǐ, xí jué tài lín xiàn kāi guó bó gāo chāng wáng. tài wèi gōng shàng dǎng wáng tiān mù wèi dà dū dū dōng běi dào zhū jūn shì, lǜ dū du zōng zhèng zhēn sūn xī yì hè bá shèng ěr zhū yáng dōu děng tǎo rèn bāo. dì yǐ kòu nán wèi yí, bì zhèng diàn, zé gōng chè shàn. yòu bān mù gé, shōu jí zhōng yǒng. qí yǒu zhí yán zhèng jiàn zhī shì gǎn jué xùn yì zhī fū chén guó jiā lì hài zhī móu fù jūn qīn wēi nàn zhī jié zhě, jí huá lín yuán, miàn lùn shì. yōu zhōu píng běi fǔ zhǔ bù hé jiān xíng gǎo, lǜ hé běi liú mín shí yú wàn hù fǎn yú qīng zhōu zhī běi hǎi, zì shǔ hàn wáng, hào nián tiān tǒng. wù shēn, yǐ zhēng dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fu lǐ shū rén wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī, lǜ zhòng tǎo zhī. zhào zhí qǐn jì yè chí jié mù xīn miǎn mù hù, yǒu tóu míng xiào lì zhě shòu jiǔ pǐn guān. jǐ yǒu, zhào zhū yǒu sī mǎ zhàng cóng róng zhě, zhí rén, yōu liǎng dà jiē, yì shòu shí guān bái mín, chū shēn wài yōu liǎng jiē, yì shòu shí guān. ruò wǔ yì chāo lún zhě, suī wú sī mǎ, yì yī qián tiáo suī bù chāo lún, dàn shè shuò qiào guān yī yì ér dǎn lüè yǒu shī zhě, yī dì chū shēn wài, tè yōu yī dà jiē, shòu shí guān. ruò wú xìng dì zhě, cóng bā pǐn chū shēn, jiē yī qián jiā, tè shòu shí guān. xīn hài, zhào yuē:" zhèn dāng qīn yù liù róng, sǎo jìng yàn dài. dà jiàng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng lǜ jīng jiǎ shí wàn wèi zuǒ jūn, shàng dǎng wáng tiān mù zǒng zhòng bā wàn wèi qián jūn, sī tú gōng yáng chūn lè bīng shí wàn wèi yòu jūn, sī kōng gōng mù shào tǒng zú bā wàn wèi hòu jūn." shì yuè, gé róng zhòng tuì tún xiāng zhōu zhī běi.
六月丁亥朔,追封兄真定县开国公子直为陈留王。庚寅,以镇军将军、金紫光 禄大夫李虔为车骑大将军、仪同三司、特进。辛卯,南荆州刺史李志据城南叛。通 直散骑常侍高乾邕及弟等,率合流民、起兵于齐州之平原,频破州军。诏东道大使 元欣喻旨,乃降。是月,葛荣饥,使其仆射任褒率车三万余乘南寇,至沁水。癸卯, 以高昌王世子光为平西将军、瓜州刺史,袭爵泰临县开国伯、高昌王。太尉公、上 党王天穆为大都督、东北道诸军事,率都督宗正珍孙、奚毅、贺拔胜、尔朱阳都等 讨任褒。帝以寇难未夷,避正殿,责躬撤膳。又班募格,收集忠勇。其有直言正谏 之士、敢决徇义之夫、陈国家利害之谋、赴君亲危难之节者,集华林园,面论事。 幽州平北府主簿河间邢杲,率河北流民十余万户反于青州之北海,自署汉王,号年 天统。戊申,以征东将军、金紫光禄大夫李叔仁为车骑大将军、仪同三司,率众讨 之。诏直寝纪业持节募新免牧户,有投名效力者授九品官。己酉,诏诸有私马仗从 戎者,职人,优两大阶,亦授实官;白民,出身外优两阶,亦授实官。若武艺超伦 者,虽无私马,亦依前条;虽不超伦,但射槊翘关一艺而胆略有施者,依第出身外, 特优一大阶,授实官。若无姓第者,从八品出身,阶依前加,特授实官。辛亥,诏 曰:“朕当亲御六戎,扫静燕代。大将军、太原王尔朱荣率精甲十万为左军,上党 王天穆总众八万为前军,司徒公杨椿勒兵十万为右军,司空公穆绍统卒八万为后军。” 是月,葛荣众退屯相州之北。
qiū qī yuè dīng sì, zhào cóng sì pǐn yǐ shàng cóng zhēng zhě bù dé yōu jiē, zhèng sì pǐn zhě yōu yī jiē. jūn jí cóng sān pǐn yǐ shàng cóng zhēng, sì pǐn zhě yōu yī dà jiē. zhèng wǔ pǐn yǐ xià, hái yī qián gé, ruò yǒu zhēng jiē shí yú, jì rù sì pǐn sān pǐn. xiàn shòu wǔ jiē. jǐ wèi, zhào qián shì shǒu dōng jùn tài shǒu táng jǐng xuān wèi chí jié dū du, yú dōng jùn zhào mù qiáo jū liú mín èr qiān rén, dù hé suí biàn wèi zhà, zhǔn wàng tái jūn. shì yuè, qí xiàn wǔ wáng yú yè xī běi wèi yù gé róng bié shuài chēng wáng zhě qī rén, zhòng wàn yú, jiàng zhī. yǐ chǒu, jiā dà jiàng jūn ěr zhū róng zhù guó dà jiàng jūn lù shàng shū shì. xīn sì, shàng shū zòu duàn bǎi guān gōng gěi yì guān jiàn pèi shòu xì. rén zǐ, guāng zhōu rén liú jǔ jù zhòng shù qiān fǎn yú pú yáng, zì chēng huáng wǔ dà jiàng jūn. shì yuè, gāo píng zhèn rén mò qí chǒu nú jiàn chēng dà wèi, shǔ zhì bǎi guān. shì yuè, lín huái wáng yù zì jiāng nán hái cháo. bā yuè, tài shān tài shǒu yáng kǎn jù jùn yǐn xiāo yǎn jiāng jūn wáng biàn gōng yǎn zhōu. jiǎ chén, zhào dà dū dū zōng zhèng zhēn sūn lǜ nán guǎng zhōu cì shǐ dū du zhèng xiān hù tǎo liú jǔ yú pú yáng, pò píng zhī. yǐ shì zhōng piào qí dà jiàng jūn lín huái wáng yù wèi yí tóng sān sī. shì yuè, gé róng lǜ zhòng wéi xiāng zhōu. jiǔ yuè yǐ chǒu, zhào tài wèi gōng shàng dǎng wáng tiān mù tǎo gé róng, cì yú zhāo gē zhī nán. jǐ sì, yǐ zhēng dōng jiāng jūn qí zhōu cì shǐ yuán xīn wèi pèi jùn wáng. rén shēn, zhù guó dà jiàng jūn ěr zhū róng lǜ qí qī wàn tǎo gé róng yú fǔ kǒu, pò qín zhī, yú zhòng xī jiàng. jì dìng cāng yíng yīn wǔ zhōu píng. yǐ hài, yǐ píng gé róng, dà shè tiān xià, gǎi wéi yǒng ān yuán nián. xīn sì, yǐ zhù guó dà jiàng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng wèi dà chéng xiàng dū du hé běi jī wài zhū jūn shì, yǐ róng zǐ píng chāng jùn kāi guó gōng wén shū chāng lè jùn gōng wén chàng bìng jìn jué wèi wáng, yǐ sī tú gōng yáng chūn wèi tài bǎo, chéng yáng wáng huī wèi sī tú.
秋七月丁巳,诏从四品以上从征者不得优阶,正四品者优一阶。军级从三品以 上从征,四品者优一大阶。正五品以下,还依前格,若有征阶十余,计入四品、三 品。限授五阶。己未,诏前试守东郡太守唐景宣为持节、都督,于东郡召募侨居流 民二千人,渡河随便为栅,准望台军。是月,齐献武王于鄴西北慰喻葛荣别帅称王 者七人,众万余,降之。乙丑,加大将军尔朱荣柱国大将军、录尚书事。辛巳,尚 书奏断百官公给衣冠、剑佩、绶舄。壬子,光州人刘举聚众数千反于濮阳,自称皇 武大将军。是月,高平镇人万俟丑奴僭称大位,署置百官。是月,临淮王彧自江南 还朝。八月,太山太守羊侃据郡引萧衍将军王辩攻兗州。甲辰,诏大都督宗正珍孙 率南广州刺史、都督郑先护讨刘举于濮阳,破平之。以侍中、骠骑大将军、临淮王 彧为仪同三司。是月,葛荣率众围相州。九月乙丑,诏太尉公、上党王天穆讨葛荣, 次于朝歌之南。己巳,以征东将军、齐州刺史元欣为沛郡王。壬申,柱国大将军尔 朱荣率骑七万讨葛荣于滏口,破擒之,余众悉降。冀、定、沧、瀛、殷五州平。乙 亥,以平葛荣,大赦天下,改为永安元年。辛巳,以柱国大将军、太原王尔朱荣为 大丞相、都督河北畿外诸军事,以荣子平昌郡开国公文殊、昌乐郡公文暢并进爵为 王,以司徒公杨椿为太保,城阳王徽为司徒。
dōng shí yuè dīng hài, ěr zhū róng kǎn sòng gé róng yú jīng shī. dì lín chāng hé mén, róng jī sǎng xiè zuì, zhǎn yú dū shì. bǐng shēn, yǐ fǔ jūn jiāng jūn tài cháng qīng tài yuán wáng shì zǐ pú tí wèi shǐ chí jié piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. dīng yǒu, yǐ jì zhōu zhī cháng lè xiāng zhōu zhī nán zhào dìng zhōu zhī bó líng cāng zhōu zhī fú yáng píng zhōu zhī liáo xī yàn zhōu zhī shàng gǔ yōu zhōu zhī yú yáng qī jùn, gè wàn hù, zēng fēng tài yuán wáng ěr zhū róng wèi tài yuán guó. wù xū, yòu jiā róng tài shī. gēng xū, yǐ shì zhōng zhèn nán jiāng jūn tài yuán jùn kāi guó gōng yú huī jiān shàng shū zuǒ pú yè, wèi xíng tái, yǔ qí xiàn wǔ wáng tǎo yáng kǎn. rén zǐ, tài shī jiāng yáng wáng jì hōng. guǐ chǒu, yǐ jiāo dōng xiàn kāi guó hóu lǐ kǎn xī fù qí zǔ jué nán jùn wáng. shì yuè, chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī lǐ shū rén tǎo xíng gǎo yú wéi shuǐ, shī lì ér hái. dà dū dū fèi mù dà pò xiāo yǎn jūn, qín qí jiāng cáo yì zōng, kǎn sòng jīng shī. xiāo yǎn yǐ běi hǎi wáng hào wèi wèi wáng, hào nián xiào jī, rù jù nán yǎn zhī zhì chéng. shí yǒu yī yuè wù wǔ, yǐ wú shàng wáng shì zǐ sháo wèi péng chéng wáng, chén liú wáng zǐ kuān wèi chén liú wáng, kuān dì gāng wèi fú yáng wáng, gāng dì zhì wèi lín lǜ wáng. guǐ hài, qí xiàn wǔ wáng xíng tái yú huī, yǔ xú yǎn xíng tái cuī xiào fēn dà dū dū diāo xuān dà pò yáng kǎn yú xiá qiū, kǎn bēn xiāo yǎn. yǎn zhōu píng. wù yín, yǐ shàng dǎng wáng tiān mù wèi dà jiàng jūn kāi fǔ, shì xí bīng zhōu cì shǐ. fēng qián jiāng jūn tài zhōng dài fū yuán níng wèi dōng ān wáng. shí yǒu èr yuè gēng zǐ, zhào xíng tái yú huī huí shī tǎo xíng gǎo, cì yú lì xià. shì suì, gé róng yú dǎng hán lóu fù jù yōu zhōu fǎn.
冬十月丁亥,尔朱荣槛送葛荣于京师。帝临阊阖门,荣稽颡谢罪,斩于都市。 丙申,以抚军将军、太常卿、太原王世子菩提为使持节、骠骑大将军、开府仪同三 司。丁酉,以冀州之长乐、相州之南赵、定州之博陵、沧州之浮阳、平州之辽西、 燕州之上谷、幽州之渔阳七郡,各万户,增封太原王尔朱荣为太原国。戊戌,又加 荣太师。庚戌,以侍中、镇南将军、太原郡开国公于晖兼尚书左仆射,为行台,与 齐献武王讨羊侃。壬子,太师、江阳王继薨。癸丑,以胶东县开国侯李侃希复其祖 爵南郡王。是月,车骑大将军、仪同三司李叔仁讨邢杲于潍水,失利而还。大都督 费穆大破萧衍军,擒其将曹义宗,槛送京师。萧衍以北海王颢为魏王,号年孝基, 入据南兗之铚城。十有一月戊午,以无上王世子韶为彭城王,陈留王子宽为陈留王, 宽弟刚为浮阳王,刚弟质为林虑王。癸亥,齐献武王、行台于晖,与徐兗行台崔孝 芬、大都督刁宣大破羊侃于瑕丘,侃奔萧衍。兗州平。戊寅,以上党王天穆为大将 军、开府,世袭并州刺史。封前将军、太中大夫元凝为东安王。十有二月庚子,诏 行台于晖回师讨邢杲,次于历下。是岁,葛荣余党韩楼复据幽州反。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ yín, yú huī suǒ bù dū du péng lè lǜ èr qiān yú qí běi zǒu yú hán lóu, nǎi bān shī.
二年春正月甲寅,于晖所部都督彭乐率二千余骑北走于韩楼,乃班师。
èr yuè guǐ wèi shuò, zhào zhū jìn wèi zhī guān cóng róng yǒu gōng jí shāng yí zhě, fù xuǎn xiān xù. jiǎ wǔ, zūn huáng kǎo wéi wén mù huáng dì, miào hào sù zǔ, huáng bǐ wéi wén mù huáng hòu. yàn zhōu mín wáng qìng zǔ jù zhòng yú shàng dǎng, zì chēng wéi wáng. zhù guó dà jiàng jūn ěr zhū róng tǎo qín zhī. rén yín, zhào sàn qí cháng shì jì yīn wáng huī yè jiān xíng tái shàng shū, dū dū du lǐ dé lóng qiū dà qiān zhèn liáng guó. sān yuè rén xū, zhào dà jiàng jūn shàng dǎng wáng tiān mù yǔ qí xiàn wǔ wáng tǎo xíng gǎo.
二月癸未朔,诏诸禁卫之官从戎有功及伤夷者,赴选先叙。甲午,尊皇考为文 穆皇帝,庙号肃祖,皇妣为文穆皇后。燕州民王庆祖聚众于上党,自称为王。柱国 大将军尔朱荣讨擒之。壬寅,诏散骑常侍、济阴王晖业兼行台尚书,督都督李德龙、 丘大千镇梁国。三月壬戌,诏大将军、上党王天穆与齐献武王讨邢杲。
xià sì yuè guǐ wèi, qiān sù zǔ wén mù huáng dì jí wén mù huáng hòu shén zhǔ yú tài miào, nèi wài bǎi liáo pǔ fàn jiā yī jí. qū shè jī nèi, sǐ zuì zhì liú rén jiǎn yī děng, tú xíng yǐ xià xī miǎn. gēng zǐ, zhào tài yuán wáng ěr zhū róng xià jiàng shì bìng fàn jiā èr jí. xīn chǒu, shàng dǎng wáng tiān mù qí xiàn wǔ wáng dà pò xíng gǎo yú qí zhōu zhī jǐ nán. gǎo jiàng, sòng jīng shī, zhǎn yú dū shì. yuán hào gōng xiàn kǎo chéng, zhí xíng tái yuán huī yè dū du qiū dà qiān. wǔ yuè rén zǐ shuò, yuán hào kè liáng guó. dīng sì, yǐ fǔ jūn jiāng jūn qián xú zhōu cì shǐ yáng yù wèi shǐ chí jié zhèn dōng jiāng jūn dōng nán dào dà dū dū, lǜ zhòng zhèn xíng yáng shàng shū pú yè ěr zhū shì lóng zhèn hǔ láo shì zhōng ěr zhū shì chéng zhèn è bǎn. xīn yǒu, zhào sī mǎ zhàng cóng róng yōu jiē shòu guān. rén xū, yòu zhào mù shì yī yī zhēng gé róng. jiǎ zǐ, yòu zhào zhí rén jí mín chū mǎ, yōu jiē gè yǒu chà. yǐ chǒu, nèi wài jiè yán. guǐ yǒu, yuán hào xiàn xíng yáng, zhí yáng yù. ěr zhū shì lóng qì hǔ láo dùn hái. jiǎ xū, chē jià běi xún, yǐ hài, xìng hé nèi. bǐng zǐ, yuán hào rù luò. dīng chǒu, jìn fēng chéng yáng xiàn kāi guó gōng yuán zhǐ wèi píng yuán wáng, ān chāng xiàn kāi guó hóu yuán zhì wèi huà shān wáng, bìng jiā yí tóng sān sī. wù yín, xíng tái cuī xiào fēn dà dū dū diāo xuān pò yuán hào hòu jūn dū du hóu xuān yú liáng guó, zhǎn zhī, qín qí zú sān qiān rén. yǐ shì zhōng chē qí jiāng jūn shàng shū yòu pú yè ěr zhū shì lóng wèi shǐ chí jié xíng tái pú yè běn jiāng jūn xiāng zhōu cì shǐ, zhèn yè chéng, yǐ pián yí cóng shì. yòu zhào shàng dǎng bǎi nián yǐ xià jiǔ shí yǐ shàng bǎn sān pǐn jùn, bā shí yǐ shàng sì pǐn jùn, qī shí yǐ shàng wǔ pǐn jùn. tài yuán wáng ěr zhū róng huì chē jià yú zhǎng zǐ, jí rì fǎn pèi. shàng dǎng wáng tiān mù běi dù, huì chē jià yú hé nèi. liù yuè jǐ chǒu, yí tóng sān sī fèi mù wèi hào suǒ hài. rén yín, kè hé nèi, zhǎn tài shǒu yuán xí dū du zōng zhèng zhēn sūn.
夏四月癸未,迁肃祖文穆皇帝及文穆皇后神主于太庙,内外百僚普泛加一级。 曲赦畿内,死罪至流人减一等,徒刑以下悉免。庚子,诏太原王尔朱荣下将士并泛 加二级。辛丑,上党王天穆、齐献武王大破邢杲于齐州之济南。杲降,送京师,斩 于都市。元颢攻陷考城,执行台元晖业、都督丘大千。五月壬子朔,元颢克梁国。 丁巳,以抚军将军、前徐州刺史扬昱为使持节、镇东将军、东南道大都督,率众镇 荥阳;尚书仆射尔朱世隆镇虎牢;侍中尔朱世承镇崿岅。辛酉,诏私马仗从戎优阶 授官。壬戌,又诏募士一依征葛荣。甲子,又诏职人及民出马,优阶各有差。乙丑, 内外戒严。癸酉,元颢陷荥阳,执杨昱。尔朱世隆弃虎牢遁还。甲戌,车驾北巡, 乙亥,幸河内。丙子,元颢入洛。丁丑,进封城阳县开国公元祉为平原王,安昌县 开国侯元鸷为华山王,并加仪同三司。戊寅,行台崔孝芬、大都督刁宣破元颢后军 都督侯暄于梁国,斩之,擒其卒三千人。以侍中、车骑将军、尚书右仆射尔朱世隆 为使持节、行台仆射、本将军、相州刺史,镇鄴城,以便宜从事。又诏上党百年以 下九十以上板三品郡,八十以上四品郡,七十以上五品郡。太原王尔朱荣会车驾于 长子,即日反旆。上党王天穆北渡,会车驾于河内。六月己丑,仪同三司费穆为颢 所害。壬寅,克河内,斩太守元袭、都督宗正珍孙。
qiū qī yuè wù chén, dū du ěr zhū zhào hè bá shèng cóng xiá shí yè jì, pò hào zi guān shòu jí ān fēng wáng yán míng jūn, yuán hào bài zǒu. gēng wǔ, chē jià rù jū huá lín yuán, shēng dà xià mén, dà shè tiān xià. yǐ shǐ chí jié chē qí jiāng jūn dū du yǐng chuān jùn kāi guó gōng ěr zhū zhào wèi chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī. zhào yǐ qián cháo xūn shū duō qiè mào, yí yī qiè fén qì zhī. ruò lì xiào zhuó rán wéi shí suǒ zhī zhě, bié jiā kē shǎng. fān kè jí biān qiú fān chéng jiàng, yǒu xūn wèi xù zhě, bù zài fén duàn zhī xiàn. běi lái jūn shì jí suí jià wén wǔ mǎ zhǔ lì yì, jiā fàn wǔ jí hé běi zhí shì zhī guān, èr jí hé nán lì yì jí yíng jià zhī guān, bìng zhōng tú hù cóng, yì èr jí. rén shēn, yǐ zhù guó dà jiàng jūn tài yuán wáng ěr zhū róng wèi tiān zhù dà jiàng jūn, jiā qián hòu bù yǔ bǎo gǔ chuī. guǐ yǒu, lín yǐng xiàn zú jiāng fēng zhǎn yuán hào, chuán shǒu jīng shī. jiǎ xū, yǐ jiāng jūn shàng dǎng wáng tiān mù wèi tài zǎi, sī tú gōng chéng yáng wáng wēi wèi dà sī mǎ tài wèi gōng. yǐ hài, yàn láo tiān zhù dà jiàng jūn ěr zhū róng shàng dǎng wáng tiān mù jí běi lái dū jiāng yú dū tíng, chū gōng rén sān bǎi zēng mián zá cǎi shù wàn pǐ, bān cì yǒu chà. yòu zhū zhōu jùn qiǎn shǐ fèng biǎo xíng gōng zhě, bìng jiā yī dà jiē. dīng chǒu, huò yuán hào dì xū, zhǎn yú dū shì. zhào shòu yuán hào jué shǎng jiē jí, xī zhuī duó zhī. jǐ mǎo, yǐ zhèn dōng jiāng jūn nán qīng zhōu cì shǐ yuán xù wèi xiāng chéng wáng, píng nán jiāng jūn nán yǎn zhōu cì shǐ yuán xiān wèi rǔ yáng wáng. rùn yuè xīn sì, dì shǐ jū gōng nèi. xīn mǎo, yǐ chē qí jiāng jūn jiān lì bù shàng shū yáng jīn wèi sī kōng. bā zhōu cì shǐ yán shǐ xīn jù zhōu nán pàn, xiāo yǎn qiǎn qí jiāng xiāo wán zhāng hóng jiāng mào dá děng lǜ zhòng fù yuán.
秋七月戊辰,都督尔朱兆、贺拔胜从硖石夜济,破颢子冠受及安丰王延明军, 元颢败走。庚午,车驾入居华林园,升大夏门,大赦天下。以使持节、车骑将军、 都督、颍川郡开国公尔朱兆为车骑大将军、仪同三司。诏以前朝勋书多窃冒,宜一 切焚弃之。若立效灼然为时所知者,别加科赏。蕃客及边酋翻城降,有勋未叙者, 不在焚断之限。北来军士及随驾文武、马渚立义,加泛五级;河北执事之官,二级; 河南立义及迎驾之官,并中途扈从,亦二级。壬申,以柱国大将军、太原王尔朱荣 为天柱大将军,加前后部羽葆、鼓吹。癸酉,临颍县卒江丰斩元颢,传首京师。甲 戌,以将军、上党王天穆为太宰,司徒公、城阳王微为大司马、太尉公。乙亥,晏 劳天柱大将军尔朱荣、上党王天穆及北来督将于都亭,出宫人三百、缯绵杂彩数万 匹,班赐有差。又诸州郡遣使奉表行宫者,并加一大阶。丁丑,获元颢弟顼,斩于 都市。诏受元颢爵赏、阶级,悉追夺之。己卯,以镇东将军、南青州刺史元旭为襄 城王,平南将军、南兗州刺史元暹为汝阳王。闰月辛巳,帝始居宫内。辛卯,以车 骑将军、兼吏部尚书杨津为司空。巴州刺史严始欣据州南叛,萧衍遣其将萧玩、张 鸿、江茂达等率众赴援。
bā yuè gēng xū shuò, zhào zhū yǒu gōng sī zhài fù, yī qián yǐ shàng jù wàn yǐ huán, xī jiē jìn duàn, bù dé zhēng zé. yǐ wèi, yǐ shì zhōng tài fù lǐ yán shí wèi sī tú gōng. dīng mǎo, fēng guā zhōu cì shǐ yuán tài róng wèi dōng yáng wáng. jiǎ xū, shì zhōng tài bǎo yáng chūn zhì shì. yǐ hài, zhào chē qí jiāng jūn yòu guāng lù dài fu xī yì bǎn shòu tiān zhù dà jiàng jūn ěr zhū róng tài zǎi tiān mù xià xūn jí zǔ fù shū bó qí nián lǎo zhě mù shǒu yǒu chà. jiǔ yuè, dà dū dū hóu yuān tǎo hán lóu yú jì, pò zhǎn zhī. yōu zhōu píng. mò qí chǒu nú gōng dōng qín chéng, xiàn zhī, shā cì shǐ gāo zi lǎng.
八月庚戌朔,诏诸有公私债负,一钱以上巨万以还,悉皆禁断,不得征责。已 未,以侍中、太傅李延实为司徒公。丁卯,封瓜州刺史元太荣为东阳王。甲戌,侍 中、太保杨椿致仕。乙亥,诏车骑将军、右光禄大夫奚毅板授天柱大将军尔朱荣、 太宰天穆下勋及祖父叔伯耆年老者牧守有差。九月,大都督侯渊讨韩楼于蓟,破斩 之。幽州平。万俟丑奴攻东秦城,陷之,杀刺史高子朗。
dōng shí yuè dīng chǒu, yǐ qián sī kōng gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi sī tú gōng. shí yǒu yī yuè jǐ mǎo, jiù dé xīng zì yíng zhōu qiǎn shǐ qǐng xiáng. dīng hài, zhào qún guān xiū tíng zài wài zhě jiē lìng fù quē, chéng huì yǒu chà. bǐng wǔ, yǐ dà sī mǎ tài wèi gōng chéng yáng wáng huī wèi tài bǎo, sī tú gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi tài wèi gōng, kāi fǔ yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ zhǎng sūn zhì wèi sī tú gōng. shí yǒu èr yuè xīn hài, xiāo yǎn yǎn zhōu cì shǐ zhāng jǐng yōng jīng zhōu cì shǐ lǐ líng qǐ xióng xìn jiāng jūn xiāo jìn míng lái jiàng.
冬十月丁丑,以前司空公、丹阳王萧赞为司徒公。十有一月己卯,就德兴自营 州遣使请降。丁亥,诏群官休停在外者皆令赴阙,程会有差。丙午,以大司马、太 尉公、城阳王徽为太保,司徒公、丹阳王萧赞为太尉公,开府仪同三司、雍州刺史 长孙稚为司徒公。十有二月辛亥,萧衍兗州刺史张景邕、荆州刺史李灵起、雄信将 军萧进明来降。
sān nián chūn zhēng yuè jǐ chǒu, yì zhōu cì shǐ zhǎng sūn shòu liáng zhōu cì shǐ yuán jùn děng, qiǎn jiàng yǔ zhēng bā zhōu dū du yuán jǐng xià tǎo yán shǐ xīn, zhǎn zhī. xiāo yǎn dū du xiāo wán hé nán wèi chén chóu bài zǒu, zhǎn wán shǒu, fú huò wàn yú rén. xīn chǒu, dōng xú zhōu chéng mín lǚ wén xīn wáng shè děng shā cì shǐ yuán tài bīn, jù chéng fǎn. yǐ fǔ jūn jiāng jūn dōu guān shàng shū fán zi gǔ jiān yòu pú yè, wèi xíng tái, dū zhēng nán jiāng jūn dū du jiǎ xiǎn zhì, zhēng dōng jiāng jūn xú zhōu cì shǐ yán sī dá yǐ tǎo zhī. èr yuè jiǎ yín, kè zhī. dōng xú píng.
三年春正月己丑,益州刺史长孙寿、梁州刺史元俊等,遣将与征巴州都督元景 夏讨严始欣,斩之。萧衍都督萧玩、何难尉、陈愁败走,斩玩首,俘获万余人。辛 丑,东徐州城民吕文欣、王赦等杀刺史元太宾,据城反。以抚军将军、都官尚书樊 子鹄兼右仆射,为行台,督征南将军、都督贾显智,征东将军、徐州刺史严思达以 讨之。二月甲寅,克之。东徐平。
sān yuè, chǒu nú dà xíng tái yù chí pú sà kòu qí zhōu, dà dū dū hè bá yuè kě zhū hún dào yuán dà pò zhī.
三月,丑奴大行台尉迟菩萨寇岐州,大都督贺拔岳、可朱浑道元大破之。
xià sì yuè dīng sì, yǐ shì zhōng tài wèi gōng dān yáng wáng xiāo zàn wèi shǐ chí jié dū du qí jì yǎn sān zhōu zhū jūn shì piào qí dà jiàng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī qí zhōu cì shǐ. dīng mǎo, yōng zhōu cì shǐ ěr zhū tiān guāng tǎo chǒu nú xiāo bǎo yín yú ān dìng, pò qín zhī, qiú sòng jīng shī. jiǎ xū, yǐ guān zhōng píng, dà shè tiān xià. chǒu nú zhǎn yú dū shì, bǎo yín cì sǐ yú tuó niú shǔ. liù yuè wù wǔ, zhào hú shì qīn shǔ shòu jué yú cháo zhě chù fù biān mín. yè dá guó xiàn shī zi yī. shì yuè, bái mǎ lóng hé hú wáng qìng yún jiàn chēng dà wèi yú shuǐ luò chéng, shǔ zhì bǎi guān.
夏四月丁巳,以侍中、太尉公、丹阳王萧赞为使持节、都督齐济兗三州诸军事、 骠骑大将军、开府仪同三司、齐州刺史。丁卯,雍州刺史尔朱天光讨丑奴、萧宝夤 于安定,破擒之,囚送京师。甲戌,以关中平,大赦天下。丑奴斩于都市,宝夤赐 死于驼牛署。六月戊午,诏胡氏亲属受爵于朝者黜附编民。嚈达国献师子一。是月, 白马龙涸胡王庆云僭称大位于水洛城,署置百官。
qiū qī yuè bǐng zǐ, tiān guāng píng shuǐ luò chéng, qín qìng yún, kēng qí chéng mín yī wàn qī qiān. guǐ sì, xiāo yǎn mín gé qiú bo tāng shì lǜ bǎo jù nèi fù. gēng zǐ, chē qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī lǐ shū rén zuò shì chú míng wéi mín. jiǔ yuè xīn mǎo, tiān zhù dà jiàng jūn ěr zhū róng shàng dǎng wáng tiān mù zì jìn yáng lái zhāo. wù xū, dì shā róng tiān mù yú míng guāng diàn, jí róng zi yí tóng sān sī pú tí. nǎi shēng chāng hé mén, zhào yuē:
秋七月丙子,天光平水洛城,擒庆云,坑其城民一万七千。癸巳,萧衍民革虬、 卜汤世率堡聚内附。庚子,车骑大将军、仪同三司李叔仁坐事除名为民。九月辛卯, 天柱大将军尔朱荣、上党王天穆自晋阳来朝。戊戌,帝杀荣、天穆于明光殿,及荣 子仪同三司菩提。乃升阊阖门,诏曰:
gài tiān dào jì yíng, rén lún jí è, shū ér bù lòu, xíng zhī wú shě. shì yǐ lǚ huò zhī mén, huò qiǎn suǒ fú liáng dǒng zhī jiā, jiù zhēng sī zài. qǐng xiào chāng zhī mò, tiān bù kǒng jiān, nǚ zhǔ luàn zhèng, jiān guó wú zhǔ. ěr zhū róng yuán zì jìn yáng, tóng yōu wáng shì, yì qí zhī jiàn, dà huì méng jīn, yǔ shì lè tuī, gòng chéng hóng yè. lùn qí shǐ tú, fēi wú láo xiào. dàn zhì yuǎn kǒng ní, zhōng zhī shí nán, céng wèi chóng cháo, chái shēng yǐ lù. hé yīn zhī yì, ān rěn wú qīn. wáng gōng qīng shì, yī zhāo tú dì, zōng qī mí yí, nèi wài jù jǐn. jiǎ nòng tiān wēi, dài wēi shén qì. shí shì cāng cù, wèi huáng wèn zuì. xún yǐ gé zéi héng xíng, mǎ shǒu nán xiàng, shě guò zé chéng, yòng píng chǒu lǔ. jí yuán hào wèn dǐng, dà jià běi xún, fù zhì qín wáng, zhǎn lì xíng suǒ. yǐ cǐ lùn gōng, qiě kě bǔ guò. jì wèi jí zǎi héng, dì yú qí lǔ, róng yǎng zhī zhì, qǐ fù shì guò? dàn xīn rú měng huǒ, shān lín wú yǐ gōng qí bào yì děng lòu zhī, jiāng hé wú yǐ chōng qí yì. jì jiàn jīn gé shāo níng, fāng yú jiàn tài, bù tuī tiān gōng, zhuān wèi jǐ lì. yǔ duó rèn qíng, zāng pǐ sì yì, wú jūn zhī jī, rì yuè yǐ shén. bá fā shù zuì, gài bù zú chēng zhǎn zhú shū qiān, qǐ yún néng jǐn. fāng fù tuō míng cháo zōng, yīn tú xìn nì, pì nì tiān jū, kuī yú shèng lì. nǎi yǒu liè guàn huǐ miǎn zhī xīn, jiāng wèi bá běn sè yuán zhī shì. tiān jì yàn luàn, rén yì huǐ huò, tóng è zhī chén, mì lái tóu gào. jiāng ér bì zhū, zuì wú róng shě. yòu yuán tiān mù zōng shì mò shǔ, míng wàng sù wēi, zāo féng jì huì, pō cān yì jǔ. bù néng jié qí zhōng chéng yǐ fèng jiā guó, nǎi fù qì běn zhú mò, bèi tóng jí yì, wèi zhī móu zhǔ, chéng bǐ huò xīn. shì ér kě rěn, shú bù kě shù! bìng yǐ fú gū, zì yí yī qī. yuán è jì chú, rén shén qìng tài, biàn kě dà shè tiān xià.
盖天道忌盈,人伦嫉恶,疏而不漏,刑之无舍。是以吕霍之门,祸谴所伏;梁 董之家,咎征斯在。顷孝昌之末,天步孔艰,女主乱政,监国无主。尔朱荣爰自晋 阳,同忧王室,义旗之建,大会盟津,与世乐推,共成鸿业。论其始图,非无劳效。 但致远恐泥,终之实难,曾未崇朝,豺声已露。河阴之役,安忍无亲。王公卿士, 一朝涂地,宗戚靡遗,内外俱尽。假弄天威,殆危神器。时事仓卒,未遑问罪。寻 以葛贼横行,马首南向,舍过责成,用平丑虏。及元颢问鼎,大驾北巡,复致勤王, 展力行所。以此论功,且可补过。既位极宰衡,地逾齐、鲁,容养之至,岂复是过? 但心如猛火,山林无以供其暴;意等漏卮,江河无以充其溢。既见金革稍宁,方隅 渐泰,不推天功,专为己力。与夺任情,臧否肆意,无君之迹,日月以甚。拔发数 罪,盖不足称;斩竹书愆,岂云能尽。方复托名朝宗,阴图衅逆,睥睨天居,窥觎 圣历。乃有裂冠毁冕之心,将为拔本塞源之事。天既厌乱,人亦悔祸,同恶之臣, 密来投告。将而必诛,罪无容舍。又元天穆宗室末属,名望素微,遭逢际会,颇参 义举。不能竭其忠诚以奉家国,乃复弃本逐末,背同即异,为之谋主,成彼祸心。 是而可忍,孰不可恕!并以伏辜,自贻伊戚。元恶既除,人神庆泰,便可大赦天下。
qiǎn wǔ wèi jiāng jūn xī yì qián yān zhōu cì shǐ cuī yuān lǜ bīng zhèn běi zhōng. shì yè, pú yè ěr zhū shì lóng róng qī xiāng jùn cháng gōng zhǔ, lǜ róng bù qǔ fén xī yáng mén, chū tún hé yīn. jǐ hài, gōng hé qiáo, qín yì děng yú tú, hài zhī jù běi zhōng chéng, nán bī jīng yì. zhào yǐ piào qí dà jiàng jūn yōng zhōu cì shǐ guǎng zōng jùn kāi guó gōng ěr zhū tiān guāng wèi shì zhōng yí tóng sān sī, yǐ shì zhōng sī kōng gōng yáng jīn wèi shǐ chí jié dū bìng sì yàn héng yún shuò xiǎn fén wèi jiǔ zhōu zhū jūn shì biāo qí dà jiàng jūn bīng zhōu cì shǐ jiān shàng shū lìng běi dào dà xíng tái, jīng lüè bìng sì. gēng zǐ, zhào zhū jiù dài rén fù huá lín yuán, dì jiāng qīn jiǎn xù. yǐ fǔ jūn jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fu gāo gān yōng wèi shì zhōng hé běi dà shǐ, zhāo jí xiāo yǒng.
遣武卫将军奚毅、前燕州刺史崔渊率兵镇北中。是夜,仆射尔朱世隆、荣妻乡 郡长公主,率荣部曲焚西阳门,出屯河阴。己亥,攻河桥,擒毅等于途,害之;据 北中城,南逼京邑。诏以骠骑大将军、雍州刺史、广宗郡开国公尔朱天光为侍中、 仪同三司,以侍中、司空公杨津为使持节、督并肆燕恆云朔显汾蔚九州诸军事、骠 骑大将军、并州刺史、兼尚书令、北道大行台,经略并肆。庚子,诏诸旧代人赴华 林园,帝将亲简叙。以抚军将军、金紫光禄大夫高乾邕为侍中、河北大使,招集骁 勇。
dōng shí yuè guǐ mǎo shuò, fēng ān nán jiāng jūn dà hóng lú qīng yuán bǎo jù wèi nán yáng wáng, dà zōng zhèng qīng rǔ yáng xiàn kāi guó gōng yuán xiū píng yáng wáng, tōng zhí sàn qí cháng shì lóng xiāng jiāng jūn xīn yáng xiàn kāi guó bó yuán dàn wèi chāng lè wáng. fù tōng zhí sàn qí cháng shì láng yá xiàn kāi guó gōng lǐ shū rén guān jué, réng wèi shǐ chí jié dà dū dū, yǐ tǎo shì lóng. yǐ wèi jùn wáng chén xǐ fēng zhào jùn wáng, chén dì zǐ zhào jùn wáng zhì gǎi fēng píng chāng wáng. yí tóng sān sī lǐ qián hōng. dīng wèi, bān mù gōng hé qiáo gé, shǎng bó shòu guān gè yǒu chà. wù shēn, huáng zǐ shēng, dà shè tiān xià, wén wǔ bǎi liáo fàn èr jí. yǐ píng nán jiāng jūn zhōng shū lìng wèi lán gēn jiān shàng shū zuǒ pú yè, wèi hé běi xíng tái, dìng xiāng yīn sān zhōu bǐng lán gēn jié dù. yǐ mǎo, tōng zhí sàn qí cháng shì jiǎ píng xī jiāng jūn dū du lǐ miáo yǐ huǒ chuán fén hé qiáo, ěr zhū shì lóng tuì zǒu. bǐng chén, zhào dà dū dū jiān shàng shū pú yè xíng tái yuán zi gōng lǜ bù qí yī wàn chū zì xī dào, xíng tái yáng yù lǐng dū du lǐ kǎn xī děng bù mù yǒng shì bā qiān wǎng cóng dōng lù, fáng tǎo zhī. zi gōng réng zhèn tài xíng dān gǔ. shì lóng zhì jiàn zhōu, cì shǐ lù xī zhì jù shǒu. chéng xiàn, jǐn tú zhī, wéi xī zhì huò miǎn. yǐ zhōng jūn jiāng jūn qián dōng jīng zhōu cì shǐ yuán xiǎn gōng wèi shǐ chí jié dū du jìn jiàn nán fén sān zhōu zhū jūn shì zhèn xī jiāng jūn jìn zhōu cì shǐ jiān shàng shū zuǒ pú yè, wèi zhēng xī dào héng tái, jié dù dū du xuē shàn lè xuē xiū yì péi yuán jùn xuē chóng lǐ xuē xǐ zú děng. dīng mǎo, zhào yǐ shì lóng běi pàn, hé nèi gù shǒu, qí zài chéng dū jiāng wén wǔ pǔ jiā èr jí, bīng shì gěi fù sān nián. rén shēn, ěr zhū shì lóng tíng jiàn xìng zhī gāo dōu, ěr zhū zhào zì jìn yáng lái huì zhī, gòng tuī tài yuán tài shǒu xíng bīng zhōu cì shǐ zhǎng guǎng wáng yè wéi zhǔ, dà shè suǒ bù, hào nián jiàn míng, pǔ fàn sì jí. xú zhōu cì shǐ ěr zhū zhòng yuǎn fǎn, lǜ zhòng xiàng jīng shī. shí yǒu yī yuè guǐ yǒu shuò, zhào chē qí jiāng jūn zuǒ wèi jiāng jūn zhèng xiān hù wèi shǐ chí jié dà jiàng jūn dà dū dū, yǔ dū du lǐ kǎn xī fù xíng tái yáng yù yǐ tǎo zhī. yǐ hài, yǐ shǐ chí jié jiān shàng shū lìng xī dào dà xíng tái sī tú gōng zhǎng sūn zhì wèi tài wèi gōng, shì zhōng shàng shū lìng piào qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī lín huái wáng yù wèi sī tú gōng. bǐng zǐ, yǐ piào qí dà jiàng jūn yí tóng sān sī yōng zhōu cì shǐ guǎng zōng jùn kāi guó gōng ěr zhū tiān guāng kāi fǔ, jìn jué wèi wáng. dīng chǒu, ěr zhū zhòng yuǎn xiàn xī yǎn zhōu, zhí cì shǐ wáng yǎn. guǐ wèi, yǐ yòu wèi jiāng jūn hè bá shèng wèi dōng zhēng dū du. rén chén, yòu yǐ zuǒ wèi jiāng jūn dà dū dū zhèng xiān hù jiān shàng shū zuǒ pú yè, wèi xíng tái, yǔ shèng bìng tǎo zhòng yuǎn. shù xū, zhào bà wèi lán gēn xíng tái, yǐ hòu jiāng jūn dìng zhōu cì shǐ xuē tán shàng wèi shǐ chí jié jiān shàng shū, wèi běi dào héng tái, suí jī zhào fā. xíng yù zhōu cì shǐ yuán chóng lǐ shā hòu xíng zhōu shì yīn dǎo hé, shàn shè yù zhōu. gēng zǐ, hè bá shèng yǔ zhòng yuǎn zhàn yú huá tái dōng, shī lì, réng bēn zhī.
冬十月癸卯朔,封安南将军、大鸿胪卿元宝炬为南阳王,大宗正卿、汝阳县开 国公元修平阳王,通直散骑常侍、龙骧将军、新阳县开国伯元诞为昌乐王。复通直 散骑常侍、琅邪县开国公李叔仁官爵,仍为使持节、大都督,以讨世隆。以魏郡王 谌徙封赵郡王,谌弟子赵郡王置改封平昌王。仪同三司李虔薨。丁未,班募攻河桥 格,赏帛授官各有差。戊申,皇子生,大赦天下,文武百僚泛二级。以平南将军、 中书令魏兰根兼尚书左仆射,为河北行台,定相殷三州禀兰根节度。乙卯,通直散 骑常侍、假平西将军、都督李苗以火船焚河桥,尔朱世隆退走。丙辰,诏大都督、 兼尚书仆射、行台源子恭率步骑一万出自西道,行台杨昱领都督李侃希等部募勇士 八千往从东路,防讨之。子恭仍镇太行丹谷。世隆至建州,刺史陆希质拒守。城陷, 尽屠之,唯希质获免。以中军将军、前东荆州刺史元显恭为使持节、都督晋建南汾 三州诸军事、镇西将军、晋州刺史、兼尚书左仆射,为征西道行台,节度都督薛善 乐、薛修义、裴元俊、薛崇礼、薛憘族等。丁卯,诏以世隆北叛,河内固守,其在 城督将文武普加二级,兵士给复三年。壬申,尔朱世隆停建兴之高都,尔朱兆自晋 阳来会之,共推太原太守、行并州刺史长广王晔为主,大赦所部,号年建明,普泛 四级。徐州刺史尔朱仲远反,率众向京师。十有一月癸酉朔,诏车骑将军、左卫将 军郑先护为使持节、大将军、大都督,与都督李侃希赴行台杨昱以讨之。乙亥,以 使持节、兼尚书令、西道大行台、司徒公长孙稚为太尉公,侍中、尚书令、骠骑大 将军、开府仪同三司、临淮王彧为司徒公。丙子,以骠骑大将军、仪同三司、雍州 刺史、广宗郡开国公尔朱天光开府,进爵为王。丁丑,尔朱仲远陷西兗州,执刺史 王衍。癸未,以右卫将军贺拔胜为东征都督。壬辰,又以左卫将军、大都督郑先护 兼尚书左仆射,为行台,与胜并讨仲远。戍戌,诏罢魏兰根行台,以后将军、定州 刺使薛昙尚为使持节、兼尚书,为北道行台,随机召发。行豫州刺史元崇礼杀后行 州事阴导和,擅摄豫州。庚子,贺拔胜与仲远战于滑台东,失利,仍奔之。
shí yǒu èr yuè rén yín shuò, ěr zhū zhào kòu dān gǔ, dū du cuī bó fèng zhàn mò, dū du yáng wén yì shǐ wǔ lóng jiàng zhào, dà dū dū yuán zi gōng bēn tuì. jiǎ chén, ěr zhū zhào ěr zhū dù lǜ zì fù píng jīn shàng, lǜ qí shè dù, yǐ xí jīng chéng. shì chū cāng cù, jìn wèi bù shǒu. dì chū yún lóng mén. zhào bī dì xìng yǒng níng fó sì, shā huáng zǐ, bìng shā sī tú gōng lín huái wáng yù, zuǒ pú yè fàn yáng wáng huì. wù shēn, yuán yè dà shè tiān xià. ěr zhū dù lǜ zì zhèn jīng shī. jiǎ yín, ěr zhū zhào qiān dì yú jìn yáng jiǎ zǐ, bēng yú chéng nèi sān jí fó sì, shí nián èr shí sì. bìng hài chén liú wáng kuān.
十有二月壬寅朔,尔朱兆寇丹谷,都督崔伯凤战殁,都督羊文义、史五龙降兆, 大都督源子恭奔退。甲辰,尔朱兆、尔朱度律自富平津上,率骑涉渡,以袭京城。 事出仓卒,禁卫不守。帝出云龙门。兆逼帝幸永宁佛寺,杀皇子,并杀司徒公、临 淮王彧,左仆射、范阳王诲。戊申,元晔大赦天下。尔朱度律自镇京师。甲寅,尔 朱兆迁帝于晋阳;甲子,崩于城内三级佛寺,时年二十四。并害陈留王宽。
shì yuè, hé xī rén gē dòu líng bù fān pò luò hán cháng dà bài ěr zhū zhào yú xiù róng. qí zhōu chéng rén zhào luò zhōu jù xī chéng fǎn, yīng ěr zhū zhào. cì shǐ dān yáng wáng xiāo zàn qì chéng zǒu. nán yáng tài shǒu zhào xiū yán zhí jīng zhōu cì shǐ lǐ yǎn zhī, zì xíng zhōu shì. zhōng xīng èr nián shì wèi wǔ huái huáng dì, tài chāng yuán nián yòu shì xiào zhuāng huáng dì, miào hào jìng zōng. shí yī yuè, zàng yú jìng líng.
是月,河西人纥豆陵步蕃、破落韩常大败尔朱兆于秀容。齐州城人赵洛周据西 城反,应尔朱兆。刺史、丹阳王萧赞弃城走。南阳太守赵脩延执荆州刺史李琰之, 自行州事。中兴二年谥为武怀皇帝,太昌元年又谥孝庄皇帝,庙号敬宗。十一月, 葬于静陵。
shǐ chén yuē: wèi zì xiào chāng zhī mò, tiān xià xiáo rán, wài wǔ nèi luàn, shén qì gù jiāng wú zhǔ. zhuāng dì qián sī biàn huà, zhāo nà qín wáng, suī shí shì kǒng jí, ér zú yǒu sì hǎi. huá nì jì jiǎn, quán qiáng shàn mìng, yì shì zhào móu yùn zhì zhī qiū, láo qiān xī tì zhī rì yě. wèi wén zhǎng pèi zhī cè, jù shēn fù cì zhī kǒng, móu mó hǎn shù, shòu rèn guāi fāng, cāi xián xíng lù, huò bù xuán zhǒng. míng hū! hú chǒu zhī wèi xìn yě, qǐ zhōu shuāi jìn mò ér yǐ zāi! zhì yú gāo zǔ bù sì, wǔ xuān xiǎng miào, sān hòu jiàng jiàn, fú lù gù bù yǒng yǐ.
史臣曰:魏自孝昌之末,天下淆然,外侮内乱,神器固将无主。庄帝潜思变化, 招纳勤王,虽时事孔棘,而卒有四海。猾逆既翦,权强擅命,抑是兆谋运智之秋, 劳谦夕惕之日也。未闻长辔之策,遽深负刺之恐,谋谟罕术,授任乖方,猜嫌行戮, 祸不旋踵。鸣呼!胡丑之为衅也,岂周衰晋末而已哉!至于高祖不祀,武宣享庙, 三后降鉴,福禄固不永矣。