tiān dì dìng wèi, sì biàn qún shén, liù zōng jì yīn, sān wàng xián zhì, gān yǔ hé fēng, shì shēng shǔ jì, zhào mín suǒ yǎng, měi bào xìng yān! xī shèng wéi xīn, běn yú míng dé, zhù shǐ chén xìn, zī hū wén cí.
天地定位,祀遍群神,六宗既禋,三望咸秩,甘雨和风,是生黍稷,兆民所仰,美报兴焉!牺盛惟馨,本于明德,祝史陈信,资乎文辞。
xī yī qí shǐ là, yǐ jì bā shén. qí cí yún" tǔ fǎn qí zhái, shuǐ guī qí hè, kūn chóng wú zuò, cǎo mù guī qí zé." zé shàng huáng zhù wén, yuán zài zī yǐ! shùn zhī cí tián yún" hé cǐ zhǎng sì, gēng bǐ nán mǔ, sì hǎi jù yǒu." lì mín zhī zhì, pō xíng yú yán yǐ. zhì yú shāng lǚ, shèng jìng rì jī, xuán mǔ gào tiān, yǐ wàn fāng zuì jǐ, jí jiāo yīn zhī cí yě sù chē dǎo hàn, yǐ liù shì zé gōng, zé yú yǒng zhī wén yě. jí zhōu zhī dà zhù, zhǎng liù zhù zhī cí. shì yǐ" shù wù xián shēng", chén yú tiān dì zhī jiāo" páng zuò mù mù", chàng yú yíng rì zhī bài" sù xīng yè chǔ", yán yú shì fù miào zhī zhù" duō fú wú jiāng", bù yú shǎo láo zhī kuì yí shè lèi mà, mò bù yǒu wén: suǒ yǐ yín qián yú shén qí, yán gōng yú zōng miào yě.
昔伊耆始蜡,以祭八神。其辞云∶“土反其宅,水归其壑,昆虫毋作,草木归其泽。”则上皇祝文,爰在兹矣!舜之祠田云∶“荷此长耜,耕彼南亩,四海俱有。”利民之志,颇形于言矣。至于商履,圣敬日跻,玄牡告天,以万方罪己,即郊禋之词也;素车祷旱,以六事责躬,则雩禜之文也。及周之大祝,掌六祝之辞。是以“庶物咸生”,陈于天地之郊;“旁作穆穆”,唱于迎日之拜;“夙兴夜处”,言于礻付庙之祝;“多福无疆”,布于少牢之馈;宜社类祃,莫不有文:所以寅虔于神祇,严恭于宗庙也。
zì chūn qiū yǐ xià, dú sì chǎn jì, zhù bì shǐ cí, mí shén bù zhì. zhì yú zhāng lǎo hè shì, zhì dǎo yú gē kū zhī měi. kuǎi kuì lín zhàn, huò yòu yú jīn gǔ zhī qǐng: suī zào cì diān pèi, bì yú zhù yǐ. ruò fú chǔ cí zhāo hún, kě wèi zhù cí zhī zǔ lì zhě yě. hàn zhī qún sì, sù qí bǎi lǐ, jì zǒng shuò rú zhī yì, yì cān fāng shì zhī shù. suǒ yǐ mì zhù yí guò, yì yú chéng tāng zhī xīn, zhèn zi qū yì, tóng hū yuè wū zhī zhù: lǐ shī zhī jiàn yě.
自春秋以下,黩祀谄祭,祝币史辞,靡神不至。至于张老贺室,致祷于歌哭之美。蒯聩临战,获祐于筋骨之请:虽造次颠沛,必于祝矣。若夫《楚辞·招魂》,可谓祝辞之组丽者也。汉之群祀,肃其百礼,既总硕儒之义,亦参方士之术。所以秘祝移过,异于成汤之心,侲子驱疫,同乎越巫之祝:礼失之渐也。
zhì rú huáng dì yǒu zhù xié zhī wén, dōng fāng shuò yǒu mà guǐ zhī shū, yú shì hòu zhī qiǎn zhòu, wù yú shàn mà. wéi chén sī jí jiù, cái yǐ zhèng yì yǐ.
至如黄帝有祝邪之文,东方朔有骂鬼之书,于是后之谴咒,务于善骂。唯陈思《诘咎》,裁以正义矣。
ruò nǎi lǐ zhī jì zhù, shì zhǐ gào xiǎng ér zhōng dài jì wén, jiān zàn yán xíng. jì ér jiān zàn, gài yǐn shēn ér zuò yě. yòu hàn dài shān líng, āi cè liú wén zhōu sàng shèng jī, nèi shǐ zhí cè. rán zé cè běn shū zèng, yīn āi ér wéi wén yě. shì yǐ yì tóng yú lěi, ér wén shí gào shén, lěi shǒu ér āi mò, sòng tǐ ér shì yí, tài zhù suǒ dú, gù zhù zhī wén zhě yě. fán qún yán fā huá, ér jiàng shén wù shí, xiū cí lì chéng, zài yú wú kuì. qí dǎo zhī shì, bì chéng yǐ jìng jì diàn zhī kǎi, yí gōng qiě āi: cǐ qí dà jiào yě. bān gù zhī sì zhuō shān, qí dǎo zhī chéng jìng yě pān yuè zhī jì yǔ fù, jì diàn zhī gōng āi yě: jǔ huì ér qiú, zhāo rán kě jiàn yǐ.
若乃礼之祭祝,事止告飨;而中代祭文,兼赞言行。祭而兼赞,盖引伸而作也。又汉代山陵,哀策流文;周丧盛姬,内史执策。然则策本书赠,因哀而为文也。是以义同于诔,而文实告神,诔首而哀末,颂体而视仪,太祝所读,固祝之文者也。凡群言发华,而降神务实,修辞立诚,在于无愧。祈祷之式,必诚以敬;祭奠之楷,宜恭且哀:此其大较也。班固之祀涿山,祈祷之诚敬也;潘岳之祭庾妇,祭奠之恭哀也:举汇而求,昭然可鉴矣。
méng zhě, míng yě. xīng máo bái mǎ, zhū pán yù dūn, chén cí hū fāng míng zhī xià, zhù gào yú shén míng zhě yě. zài xī sān wáng, zǔ méng bù jí, shí yǒu yào shì, jié yán ér tuì. zhōu shuāi lǚ méng, yǐ jí yào jié, shǐ zhī yǐ cáo mò, zhōng zhī yǐ máo suì. jí qín zhāo méng yí, shè huáng lóng zhī zǔ hàn zǔ jiàn hóu, dìng shān hé zhī shì. rán yì cún zé kè zhōng, dào fèi zé yú shǐ, chóng tì zài rén, zhù hé yù yān? ruò fú zāng hóng shà cí, qì jié yún ní liú kūn tiě shì, jīng guàn fēi shuāng ér wú bǔ yú hàn jìn, fǎn wèi chóu chóu. gù zhī xìn bù yóu zhōng, méng wú yì yě.
盟者,明也。骍旄白马,珠盘玉敦,陈辞乎方明之下,祝告于神明者也。在昔三王,诅盟不及,时有要誓,结言而退。周衰屡盟,以及要劫,始之以曹沫,终之以毛遂。及秦昭盟夷,设黄龙之诅;汉祖建侯,定山河之誓。然义存则克终,道废则渝始,崇替在人,祝何预焉?若夫臧洪歃辞,气截云蜺;刘琨铁誓,精贯霏霜;而无补于汉晋,反为仇雠。故知信不由衷,盟无益也。
fū méng zhī dà tǐ, bì xù wēi jī, jiǎng zhōng xiào, gòng cún wáng, lù xīn lì, qí yōu líng yǐ qǔ jiàn, zhǐ jiǔ tiān yǐ wéi zhèng, gǎn jī yǐ lì chéng, qiē zhì yǐ fū cí, cǐ qí suǒ tóng yě. rán fēi cí zhī nán, chù cí wéi nán. hòu zhī jūn zǐ, yí cún yīn jiàn. zhōng xìn kě yǐ, wú shì shén yān.
夫盟之大体,必序危机,奖忠孝,共存亡,戮心力,祈幽灵以取鉴,指九天以为正,感激以立诚,切至以敷辞,此其所同也。然非辞之难,处辞为难。后之君子,宜存殷鉴。忠信可矣,无恃神焉。
zàn yuē
赞曰∶
bì sì qīn míng, zhù shǐ wéi tán. lì chéng zài sù, xiū cí bì gān.
毖祀钦明,祝史惟谈。立诚在肃,修辞必甘。
jì dài mí shì, xuàn yán zhū lán, shén zhī lái gé, suǒ guì wú cán.
季代弥饰,绚言朱蓝,神之来格,所贵无惭。