nán yuè xià sān shì bǎi zhàng hǎi chán shī fǎ sì wéi shān líng yòu chán shī tán zhōu wéi shān líng yòu chán shī, fú zhōu zhǎng xī zhào shì zi. nián shí wǔ chū jiā, yī běn jùn jiàn shàn sì fǎ cháng lǜ shī, tì fà yú háng zhōu lóng xīng sì, jiū dà xiǎo chéng jiào. èr shí sān yóu jiāng xī, cān bǎi zhàng, zhàng yī jiàn, xǔ zhī rù shì, suì jū cān xué zhī shǒu. shì lì cì, zhàng wèn:" shuí?" shī yuē:
南岳下三世百丈海禅师法嗣沩山灵佑禅师潭州沩山灵佑禅师,福州长溪赵氏子。年十五出家,依本郡建善寺法常律师,剃发于杭州龙兴寺,究大小乘教。二十三游江西,参百丈,丈一见,许之入室,遂居参学之首。侍立次,丈问:“谁?”师曰:
" mǒu jiǎ." zhàng yuē:" rǔ bō lú zhōng yǒu huǒ fǒu?" shī bō zhī yuē:" wú huǒ." zhàng gōng qǐ shēn bō dé shǎo huǒ, jǔ yǐ shì zhī yuē:" rǔ dào, wú zhè gè!"
“某甲。”丈曰:“汝拨炉中有火否?”师拨之曰:“无火。”丈躬起深拨得少火,举以示之曰:“汝道,无这个!”
shī yóu shì fā wù, lǐ xiè chén qí suǒ jiě. zhàng yuē:" cǐ nǎi zàn shí qí lù ěr. jīng yún: yù shí fó xìng yì, dāng guān shí jié yīn yuán. shí jié jì zhì, rú mí hū wù, rú wàng hū yì, fāng shěng jǐ wù bù cóng tā dé. gù zǔ shī yún: wù le tóng wèi wù, wú xīn yì wú fǎ.
师由是发悟,礼谢陈其所解。丈曰:“此乃暂时歧路耳。经云:欲识佛性义,当观时节因缘。时节既至,如迷忽悟,如忘忽忆,方省己物不从他得。故祖师云:悟了同未悟,无心亦无法。
qí shì wú xū wàng fán shèng děng xīn, běn lái xīn fǎ yuán zì bèi zú. rǔ jīn jì ěr, shàn zì hù chí." cì rì, tóng bǎi zhàng rù shān zuò wù. zhàng yuē:" jiāng dé huǒ lái me?" shī yuē:" jiāng de lái." zhàng yuē:" zài shén chù?" shī nǎi niān yī zhī chái chuī liǎng chuī, dù yǔ bǎi zhàng. zhàng yuē:
祇是无虚妄凡圣等心,本来心法元自备足。汝今既尔,善自护持。”次日,同百丈入山作务。丈曰:“将得火来么?”师曰:“将得来。”丈曰:“在甚处?”师乃拈一枝柴吹两吹,度与百丈。丈曰:
" rú chóng yù mù."
“如虫御木。”
sī mǎ tóu tuó zì hú nán lái, wèi zhàng yuē:" qǐng zài hú nán xún dé yī shān, míng dà wéi, shì yī qiān wǔ bǎi rén shàn zhī shí suǒ jū zhī chù." zhàng yuē:" lǎo sēng zhù dé fǒu?" tuó yuē:
司马头陀自湖南来,谓丈曰:“顷在湖南寻得一山,名大沩,是一千五百人善知识所居之处。”丈曰:“老僧住得否?”陀曰:
" fēi hé shàng suǒ jū." zhàng yuē:" hé yě?" tuó yuē:" hé shàng shì gǔ rén, bǐ shì ròu shān. shè jū tú bù yíng qiān." zhàng yuē:
“非和尚所居。”丈曰:“何也?”陀曰:“和尚是骨人,彼是肉山。设居徒不盈千。”丈曰:
" wú zhòng zhōng mò yǒu rén zhù dé fǒu?" tuó yuē:" dài lì guān zhī." shí huá lín jué wèi dì yī zuò, zhàng lìng shì zhě qǐng zhì. wèn yuē:" cǐ rén rú hé?"
“吾众中莫有人住得否?”陀曰:“待历观之。”时华林觉为第一座,丈令侍者请至。问曰:“此人如何?”
tuó qǐng qìng kài yī shēng, xíng shù bù. tuó yuē:" bù kě." zhàng yòu lìng huàn shī, shī shí wéi diǎn zuò. tuó yī jiàn nǎi yuē:" cǐ zhèng shì wéi shān zhǔ rén yě."
陀请謦欬一声,行数步。陀曰:“不可。”丈又令唤师,师时为典座。陀一见乃曰:“此正是沩山主人也。”
zhàng shì yè zhào shī rù shì, zhǔ yuē:" wú huà yuán zài cǐ. wéi shān shèng jìng, rǔ dāng jū zhī, sì xù wú zōng, guǎng dù hòu xué." ér huá lín wén zhī yuē:
丈是夜召师入室,嘱曰:“吾化缘在此。沩山胜境,汝当居之,嗣续吾宗,广度后学。”而华林闻之曰:
" mǒu jiǎ tiǎn jū shàng shǒu, diǎn zuò hé dé zhù chí?" zhàng yuē:" ruò néng duì zhòng xià de yī yǔ chū gé, dāng yǔ zhù chí." jí zhǐ jìng píng wèn yuē:" bù dé huàn zuò jìng píng, rǔ huàn zuò shèn me?"
“某甲忝居上首,典座何得住持?”丈曰:“若能对众下得一语出格,当与住持。”即指净瓶问曰:“不得唤作净瓶,汝唤作甚么?”
lín yuē:" bù kě huàn zuò mù yě." zhàng nǎi wèn shī, shī tī dào jìng píng biàn chū qù. zhàng xiào yuē:" dì yī zuò shū què shān zǐ yě." shī suì wǎng yān.
林曰:“不可唤作木也。”丈乃问师,师踢倒净瓶便出去。丈笑曰:“第一座输却山子也。”师遂往焉。
shì shān qiào jué, xiòng wú rén yān. yuán náo wéi wǔ, xiàng lì chōng shí. jīng yú wǔ qī zài, jué wú lái zhě.
是山峭绝,夐无人烟。猿猱为伍,橡栗充食。经于五七载,绝无来者。
shī zì niàn yán, wǒ běn zhù chí, wèi lì yì yú rén, jì jué wǎng huán, zì shàn hé jì? jí shě ān ér yù tā wǎng.
师自念言,我本住持,为利益于人,既绝往还,自善何济?即舍庵而欲他往。
xíng zhì shān kǒu, jiàn shé hǔ láng bào, jiāo héng zài lù. shī yuē:
行至山口,见蛇虎狼豹,交横在路。师曰:
" rǔ děng zhū shòu, bù yòng lán wú xíng lù. wú ruò yú cǐ shān yǒu yuán, rǔ děng gè zì sàn qù. wú ruò wú yuán, rǔ děng bù yòng dòng. wú cóng lù guò, yī rèn rǔ chī."
“汝等诸兽,不用拦吾行路。吾若于此山有缘,汝等各自散去。吾若无缘,汝等不用动。吾从路过,一任汝吃。”
yán qì, chóng hǔ sì sàn ér qù. shī nǎi huí ān. wèi jí yī zài, ān shàng zuò jí lǎn ān yě. tóng shù sēng cóng bǎi zhàng lái, fǔ zuǒ yú shī. ān yuē:
言讫,虫虎四散而去。师乃回庵。未及一载,安上座﹝即懒安也。﹞同数僧从百丈来,辅佐于师。安曰:
" mǒu yǔ hé shàng zuò diǎn zuò, dài sēng jí wǔ bǎi rén, bù lùn shí jié jí bù zào zhōu, biàn fàng mǒu jiǎ xià." zì hòu shān xià jū mín, shāo shāo zhī zhī, lǜ zhòng gòng yíng fàn yǔ. lián shuài lǐ jǐng ràng zòu hào tóng qìng sì, xiàng guó péi gōng xiū cháng zī xuán ào, yáo shì tiān xià chán xué fú còu yān.
“某与和尚作典座,待僧及五百人,不论时节即不造粥,便放某甲下。”自后山下居民,稍稍知之,率众共营梵宇。连帅李景让奏号同庆寺,相国裴公休尝咨玄奥,繇是天下禅学辐辏焉。
shàng táng:" fū dào rén zhī xīn, zhì zhí wú wěi, wú bèi wú miàn, wú zhà wàng xīn.
上堂:“夫道人之心,质直无伪,无背无面,无诈妄心。
yī qiè shí zhōng, shì tīng xún cháng, gèng wú wěi qū, yì bù bì yǎn sāi ěr, dàn qíng bù fù wù jí dé. cóng shàng zhū shèng, qí shuō zhuó biān guò huàn, ruò wú rú xǔ duō è jué qíng jiàn xiǎng xí zhī shì, pì rú qiū shuǐ chéng tíng, qīng jìng wú wéi, dàn wú ài. huàn tā zuò dào rén, yì míng wú shì rén." shí yǒu sēng wèn:" dùn wù zhī rén gèng yǒu xiū fǒu?" shī yuē:" ruò zhēn wù dé běn tā zì zhī shí, xiū yǔ bù xiū shì liǎng tóu yǔ.
一切时中,视听寻常,更无委曲,亦不闭眼塞耳,但情不附物即得。从上诸圣,祇说浊边过患,若无如许多恶觉情见想习之事,譬如秋水澄渟,清净无为,澹无碍。唤他作道人,亦名无事人。”时有僧问:“顿悟之人更有修否?”师曰:“若真悟得本他自知时,修与不修是两头语。
rú jīn chū xīn suī cóng yuán dé, yī niàn dùn wù zì lǐ, yóu yǒu wú shǐ kuàng jié xí qì wèi néng dùn jìng, xū jiào qú jìng chú xiàn yè liú shí, jí shì xiū yě. bù kě bié yǒu fǎ, jiào qú xiū xíng qù xiàng, cóng wén rù lǐ, wén lǐ shēn miào, xīn zì yuán míng, bù jū huò dì.
如今初心虽从缘得,一念顿悟自理,犹有无始旷劫习气未能顿净,须教渠净除现业流识,即是修也。不可别有法,教渠修行趣向,从闻入理,闻理深妙,心自圆明,不居惑地。
zòng yǒu bǎi qiān miào yì, yì yáng dāng shí, cǐ nǎi dé zuò pī yī, zì jiě zuò huó jì, shǐ dé.
纵有百千妙义,抑扬当时,此乃得坐披衣,自解作活计,始得。
yǐ yào yán zhī, zé shí jì lǐ dì, bù shòu yī chén, wàn xíng mén zhōng, bù shě yī fǎ. ruò yě dān dāo zhí rù, zé fán shèng qíng jǐn, tǐ lù zhēn cháng, lǐ shì bù èr, jí rú rú fú." yǎng shān wèn:
以要言之,则实际理地,不受一尘,万行门中,不舍一法。若也单刀直入,则凡圣情尽,体露真常,理事不二,即如如佛。”仰山问:
" rú hé shì zǔ shī xī lái yì?" shī zhǐ dēng lóng yuē:" dà hǎo dēng lóng." yǎng yuē:" mò qí zhè biàn shì me?" shī yuē:" zhè gè shì shèn me?" yǎng yuē:" dà hǎo dēng lóng."
“如何是祖师西来意?”师指灯笼曰:“大好灯笼。”仰曰:“莫祇这便是么?”师曰:“这个是甚么?”仰曰:“大好灯笼。”
shī yuē:" guǒ rán bú jiàn." yī rì, shī wèi zhòng yuē:" rú xǔ duō rén, qí dé dà jī, bù dé dà yòng." yǎng shān jǔ cǐ yǔ, wèn shān xià ān zhǔ yuē:
师曰:“果然不见。”一日,师谓众曰:“如许多人,祇得大机,不得大用。”仰山举此语,问山下庵主曰:
" hé shàng rèn me dào, yì zhǐ rú hé?" zhǔ yuē:" gèng jǔ kàn." yǎng nǐ zài jǔ, bèi ān zhǔ tà dào.
“和尚恁么道,意旨如何?”主曰:“更举看。”仰拟再举,被庵主踏倒。
yǎng guī jǔ shì shī, shī hē hē dà xiào. shī zài fǎ táng zuò, kù tóu jī mù yú, huǒ tóu zhì què huǒ chāo, fǔ zhǎng dà xiào. shī yuē:" zhòng zhōng yě yǒu rèn me rén?" suì huàn lái wèn:" nǐ zuò me shēng?" huǒ tóu yuē:
仰归举似师,师呵呵大笑。师在法堂坐,库头击木鱼,火头掷却火抄,拊掌大笑。师曰:“众中也有恁么人?”遂唤来问:“你作么生?”火头曰:
" mǒu jiǎ bù chī zhōu dù jī, suǒ yǐ huān xǐ." shī nǎi diǎn tóu. hòu jìng qīng fū yún:" jiāng zhī wéi shān zhòng lǐ wú rén." wò lóng qiú yún:" jiāng zhī wéi shān zhòng lǐ yǒu rén."
“某甲不吃粥肚饥,所以欢喜。”师乃点头。﹝后镜清怤云:“将知沩山众里无人。”卧龙球云:“将知沩山众里有人。”
shī zhāi chá cì, wèi yǎng shān yuē:" zhōng rì zhāi chá qí wén zi shēng, bú jiàn zi xíng." yǎng hàn chá shù, shī yuē:" zi qí dé qí yòng, bù dé qí tǐ."
﹞师摘茶次,谓仰山曰:“终日摘茶祇闻子声,不见子形。”仰撼茶树,师曰:“子祇得其用,不得其体。”
yǎng yuē:" wèi shěn hé shàng rú hé?" shī liáng jiǔ. yǎng yuē:" hé shàng qí dé qí tǐ, bù dé qí yòng."
仰曰:“未审和尚如何?”师良久。仰曰:“和尚祇得其体,不得其用。”
shī yuē:" fàng zi sān shí bàng." yǎng yuē:
师曰:“放子三十棒。”仰曰:
" hé shàng bàng mǒu jiǎ chī, mǒu jiǎ bàng jiào shuí chī?" shī yuē:" fàng zi sān shí bàng." xuán jué yún:
“和尚棒某甲吃,某甲棒教谁吃?”师曰:“放子三十棒。”﹝玄觉云:
" qiě dào guò zài shèn me chù." shàng táng, sēng chū yuē:
“且道过在甚么处。”﹞上堂,僧出曰:
" qǐng hé shàng wèi zhòng shuō fǎ." shī yuē:" wǒ wèi rǔ dé chè kùn yě!" sēng lǐ bài. hòu rén jǔ sì xuě fēng, fēng yuē:" gǔ rén dé rèn me lǎo pó xīn qiè." xuán shā yún:" shān tóu hé shàng cuō guò gǔ rén shì yě." xuě fēng wén zhī, nǎi wèn shā yuē:" shèn me chù shì lǎo sēng cuō guò gǔ rén shì chù?" shā yuē:" dà xiǎo wéi shān bèi nà sēng yī wèn, zhí de bǎi zá suì." fēng nǎi hài rán. shī zuò cì, yǎng shān rù lái. shī yuē:" jì zi sù dào, mò rù yīn jiè." yǎng yuē:" huì jì xìn yì bù lì." shī yuē:" zi xìn liǎo bù lì, bù xìn bù lì?" yǎng yuē:
“请和尚为众说法。”师曰:“我为汝得彻困也!”僧礼拜。﹝后人举似雪峰,峰曰:“古人得恁么老婆心切。”玄沙云:“山头和尚蹉过古人事也。”雪峰闻之,乃问沙曰:“甚么处是老僧蹉过古人事处?”沙曰:“大小沩山被那僧一问,直得百杂碎。”峰乃骇然。﹞师坐次,仰山入来。师曰:“寂子速道,莫入阴界。”仰曰:“慧寂信亦不立。”师曰:“子信了不立,不信不立?”仰曰:
" qí shì huì jì, gèng xìn ā shuí?" shī yuē:" ruò rèn me jí shì dìng xìng shēng wén." yǎng yuē:" huì jì fú yì bù lì." shī wèn yǎng shān:
“祇是慧寂,更信阿谁?”师曰:“若恁么即是定性声闻。”仰曰:“慧寂佛亦不立。”师问仰山:
" niè pán jīng sì shí juǎn, duō shǎo shì fó shuō, duō shǎo shì mó shuō?" yǎng yuē:" zǒng shì mó shuō." shī yuē:
“涅槃经四十卷,多少是佛说,多少是魔说?”仰曰:“总是魔说。”师曰:
" yǐ hòu wú rén nài zǐ hé!" yǎng yuē:" huì jì jí yī qī zhī shì, xíng jī zài shèn me chù?" shī yuē:" qí guì zǐ yǎn zhèng, bù shuō zi xíng lǚ."
“已后无人柰子何!”仰曰:“慧寂即一期之事,行屐在甚么处?”师曰:“祇贵子眼正,不说子行履。”
yǎng shān tà yī cì, tí qǐ wèn shī yuē:" zhèng rèn me shí, hé shàng zuò me shēng?" shī yuē:
仰山蹋衣次,提起问师曰:“正恁么时,和尚作么生?”师曰:
" zhèng rèn me shí, wǒ zhè lǐ wú zuò me shēng?" yǎng yuē:" hé shàng yǒu shēn ér wú yòng." shī liáng jiǔ, què niān qǐ wèn yuē:" rǔ zhèng rèn me shí, zuò me shēng?"
“正恁么时,我这里无作么生?”仰曰:“和尚有身而无用。”师良久,却拈起问曰:“汝正恁么时,作么生?”
yǎng yuē:" zhèng rèn me shí, hé shàng hái jiàn yī fǒu?" shī yuē:" rǔ yǒu yòng ér wú shēn." shī hòu hū wèn yǎng shān:
仰曰:“正恁么时,和尚还见伊否?”师曰:“汝有用而无身。”师后忽问仰山:
" rǔ chūn jiān yǒu huà wèi yuán, jīn shì dào kàn." yǎng yuē:" zhèng rèn me shí, qiè jì bó sù." shī yuē:" tíng qiú zhǎng zhì." shī yī rì huàn yuàn zhǔ, zhǔ biàn lái. shī yuē:
“汝春间有话未圆,今试道看。”仰曰:“正恁么时,切忌勃诉。”师曰:“停囚长智。”师一日唤院主,主便来。师曰:
" wǒ huàn yuàn zhǔ, rǔ lái zuò shèn me?" zhǔ wú duì. cáo shān dài yún:" yě zhī hé shàng bù huàn mǒu jiǎ." yòu lìng shì zhě huàn dì yī zuò, zuò biàn zhì. shī yuē:
“我唤院主,汝来作甚么?”主无对。﹝曹山代云:“也知和尚不唤某甲。”﹞又令侍者唤第一座,座便至。师曰:
" wǒ huàn dì yī zuò, rǔ lái zuò shèn me?" zuò yì wú duì. cáo shān dài yún:" ruò lìng shì zhě huàn, kǒng bù lái." fǎ yǎn yún:" shì lái shì zhě huàn." shī wèn yún yán:" wén rǔ jiǔ zài yào shān, shì fǒu?"
“我唤第一座,汝来作甚么?”座亦无对。﹝曹山代云:“若令侍者唤,恐不来。”法眼云:“适来侍者唤。”﹞师问云岩:“闻汝久在药山,是否?”
yán yuē:" shì." shī yuē:" rú hé shì yào shān dà rén xiāng?" yán yuē:" niè pán hòu yǒu." shī yuē:
岩曰:“是。”师曰:“如何是药山大人相?”岩曰:“涅槃后有。”师曰:
" rú hé shì niè pán hòu yǒu?" yán yuē:" shuǐ sǎ bù zhe." què wèn shī:" bǎi zhàng dà rén xiàng rú hé?" shī yuē:" wēi wēi táng táng, wěi wěi huáng huáng. shēng qián fēi shēng, sè hòu fēi sè.
“如何是涅槃后有?”岩曰:“水洒不著。” 却问师:“百丈大人相如何?”师曰:“巍巍堂堂,炜炜煌煌。声前非声,色后非色。
wén zi shàng tiě niú, wú rǔ xià zī chù." shī guò jìng píng yǔ yǎng shān, shān nǐ jiē, shī què suō shǒu yuē:" shì shèn me?" yǎng yuē:" hé shàng hái jiàn gè shèn me?" shī yuē:
蚊子上铁牛,无汝下觜处。”师过净瓶与仰山,山拟接,师却缩手曰:“是甚么?”仰曰:“和尚还见个甚么?”师曰:
" ruò rèn me, hé yòng gèng jiù wú mì?" yǎng yuē:" lí rán rú cǐ, rén yì dào zhōng yǔ hé shàng tí píng qiè shuǐ, yì shì běn fèn shì." shī nǎi guò jìng píng yǔ yǎng shān. shī yǔ yǎng shān xíng cì, zhǐ bǎi shù zǐ wèn yuē:" qián miàn shì shèn me?" yǎng yuē:" bǎi shù zǐ." shī què wèn yún tián wēng, wēng yì yuē:" bǎi shù zǐ."
“若恁么,何用更就吾觅?”仰曰:“离然如此,仁义道中与和尚提瓶挈水,亦是本分事。”师乃过净瓶与仰山。师与仰山行次,指柏树子问曰:“前面是甚么?”仰曰:“柏树子。”师却问耘田翁,翁亦曰:“柏树子。”
shī yuē:" zhè yún tián wēng xiàng hòu yì yǒu wǔ bǎi zhòng." shī wèn yǎng shān:" hé chǔ lái?" yǎng yuē:" tián zhōng lái." shī yuē:" hé hǎo yì yě wèi?"
师曰:“这耘田翁向后亦有五百众。”师问仰山:“何处来?”仰曰:“田中来。”师曰:“禾好刈也未?”
yǎng zuò yì hé shì. shī yuē:" rǔ shì lái zuò qīng jiàn, zuò huáng jiàn, zuò bù qīng bù huáng jiàn?" yǎng yuē:
仰作刈禾势。师曰:“汝适来作青见,作黄见,作不青不黄见?”仰曰:
" hé shàng bèi hòu shì shèn me?" shī yuē:" zi hái jiàn me?"
“和尚背后是甚么?”师曰:“子还见么?”
yǎng niān hé suì yuē:" hé shàng hé céng wèn zhè gè?" shī yuē:" cǐ shì é wáng zé rǔ." shī wèn yǎng shān:" tiān hán rén hán?" yǎng yuē:" dà jiā zài zhè lǐ." shī yuē:" hé bù zhí shuō?" yǎng yuē:" shì lái yě bù qū, hé shàng rú hé?" shī yuē:" zhí xū suí liú." shàng táng:
仰拈禾穗曰:“和尚何曾问这个?”师曰:“此是鹅王择乳。”师问仰山:“天寒人寒?”仰曰:“大家在这里。”师曰:“何不直说?”仰曰:“适来也不曲,和尚如何?”师曰:“直须随流。”上堂:
" zhòng dōng yán hán nián nián shì, guǐ yùn tuī yí shì ruò hé?" yǎng shān jìn qián, chā shǒu ér lì. shī yuē:" wǒ qíng zhī rǔ dá zhè huà bù dé!" xiāng yán yuē:" mǒu jiǎ piān dá de zhè huà." shī niè qián wèn, yán yì jìn qián, chā shǒu ér lì. shī yuē:" lài yù jì zi bú huì." shī yī rì jiàn liú tiě mó lái, shī yuē:" lǎo zì niú, rǔ lái yě." mó yuē:" lái rì tái shān dà huì zhāi, hé shàng hái qù me?"
“仲冬严寒年年事,晷运推移事若何?”仰山进前,叉手而立。师曰:“我情知汝答这话不得!”香严曰:“某甲偏答得这话。”师蹑前问,严亦进前,叉手而立。师曰:“赖遇寂子不会。”师一日见刘铁磨来,师曰:“老牸牛,汝来也。”磨曰:“来日台山大会斋,和尚还去么?”
shī nǎi fàng shēn zuò wò shì, mó biàn chū qù. yǒu sēng lái lǐ bài, shī zuò qǐ shì. sēng yuē:" qǐng hé shàng bù yòng qǐ." shī yuē:" lǎo sēng wèi zēng zuò." sēng yuē:
师乃放身作卧势,磨便出去。有僧来礼拜,师作起势。僧曰:“请和尚不用起。”师曰:“老僧未曾坐。”僧曰:
" mǒu jiǎ wèi zēng lǐ." shī yuē:" hé gù wú lǐ?" sēng wú duì. tóng ān dài yún:" hé shàng bù guài." sēng wèn:" rú hé shì dào?" shī yuē:" wú xīn shì dào." yuē:" mǒu jiǎ bú huì." shī yuē:" huì qǔ bú huì dǐ hǎo!" yuē:" rú hé shì bú huì dǐ?" shī yuē:
“某甲未曾礼。”师曰:“何故无礼?”僧无对。﹝同安代云:“和尚不怪。”﹞僧问:“如何是道?”师曰:“无心是道。”曰:“某甲不会。”师曰:“会取不会底好!”曰:“如何是不会底?”师曰:
" qí rǔ shì, bú shì bié rén." fù yuē:" jīn shí rén dàn zhí xià tǐ qǔ bú huì dǐ, zhèng shì rǔ xīn, zhèng shì rǔ fú. ruò xiàng wài dé yī zhī yī jiě, jiāng wèi chán dào, qiě méi jiāo shè.
“祇汝是,不是别人。”复曰:“今时人但直下体取不会底,正是汝心,正是汝佛。若向外得一知一解,将为禅道,且没交涉。
míng yùn fèn rù, bù míng yùn fèn chū, wū rǔ xīn tián. suǒ yǐ dào bú shì dào." wèn:" rú hé shì bǎi zhàng zhēn?" shī xià chán chuáng, chā shǒu lì. yuē:" rú hé shì hé shàng zhēn?" shī què zuò.
名运粪入,不名运粪出,污汝心田。所以道不是道。”问:“如何是百丈真?”师下禅床,叉手立。曰:“如何是和尚真?”师却坐。
shī zuò cì, yǎng shān cóng fāng zhàng qián guò, shī yuē:" ruò shì bǎi zhàng xiān shī jiàn, zi xū chī tòng bàng shǐ dé."
师坐次,仰山从方丈前过,师曰:“若是百丈先师见,子须吃痛棒始得。”
yǎng yuē:" jí jīn shì zuò me shēng?" shī yuē:
仰曰:“即今事作么生?”师曰:
" hé qǔ liǎng piàn pí." yǎng yuē:" cǐ ēn nán bào." shī yuē:" fēi zi bù cái, nǎi lǎo sēng nián mài."
“合取两片皮。”仰曰:“此恩难报。”师曰:“非子不才,乃老僧年迈。”
yǎng yuē:" jīn rì qīn jiàn bǎi zhàng shī wēng lái." shī yuē:
仰曰:“今日亲见百丈师翁来。”师曰:
" zi xiàng shèn me chù jiàn?" yǎng yuē:" bù dào jiàn qí shì wú bié." shī yuē:" shǐ zhōng zuò jiā."
“子向甚么处见?”仰曰:“不道见祇是无别。”师曰:“始终作家。”
shī wèn yǎng shān:" jí jīn shì qiě zhì, gǔ lái shì zuò me shēng?" yǎng chā shǒu jìn qián. shī yuē:" yóu shì jí jīn shì, gǔ lái shì zuò me shēng?"
师问仰山:“即今事且置,古来事作么生?”仰叉手近前。师曰:“犹是即今事,古来事作么生?”
yǎng tuì hòu lì. shī yuē:" rǔ qū wǒ, wǒ qū rǔ." yǎng biàn lǐ bài. yǎng shān xiāng yán shì lì cì, shī jǔ shǒu yuē:" rú jīn rèn me zhě shǎo, bù rèn me zhě duō." yán cóng dōng guò xī lì, yǎng cóng xī guò dōng lì. shī yuē:
仰退后立。师曰:“汝屈我,我屈汝。”仰便礼拜。仰山香严侍立次,师举手曰:“如今恁么者少,不恁么者多。”严从东过西立,仰从西过东立。师曰:
" zhè gè yīn yuán, sān shí nián hòu rú jīn zhì dì xiāng sì." yǎng yuē:" yì xū shì hé shàng tí chàng shǐ dé." yán yuē:" jí jīn yì bù shǎo." shī yuē:" hé qǔ kǒu." shī zuò cì, yǎng shān rù lái, shī yǐ liǎng shǒu xiàng jiāo shì zhī. yǎng zuò nǚ rén bài.
“这个因缘,三十年后如金掷地相似。”仰曰:“亦须是和尚提唱始得。”严曰:“即今亦不少。”师曰:“合取口。”师坐次,仰山入来,师以两手相交示之。仰作女人拜。
shī yuē:" rú shì! rú shì!" shī fāng zhàng nèi zuò cì, yǎng shān rù lái, shī yuē:" jì zi, jìn rì zōng mén lìng sì zuò me shēng?" yǎng yuē:" dà yǒu rén yí zhe cǐ shì." shī yuē:" jì zi zuò me shēng?" yǎng yuē:" huì jì qí guǎn kùn lái hé yǎn, jiàn jí zuò chán, suǒ yǐ wèi zēng shuō zhe zài." shī yuē:
师曰:“如是!如是!”师方丈内坐次,仰山入来,师曰:“寂子,近日宗门令嗣作么生?”仰曰:“大有人疑著此事。”师曰:“寂子作么生?”仰曰:“慧寂祇管困来合眼,健即坐禅,所以未曾说著在。”师曰:
" dào zhè tián dì yě nán de." yǎng yuē:" jù huì jì suǒ jiàn, qí rú cǐ yī jù yě zhe bù dé." shī yuē:
“到这田地也难得。”仰曰:“据慧寂所见,祇如此一句也著不得。”师曰:
" rǔ wèi yī rén yě bù dé." yǎng yuē:
“汝为一人也不得。”仰曰:
" zì gǔ shèng rén, jìn jiē rú cǐ." shī yuē:" dà yǒu rén xiào rǔ rèn me zhī duì." yǎng yuē:" jiě xiào zhě shì huì jì tóng cān." shī yuē:" chū tóu shì zuò me shēng?"
“自古圣人,尽皆如此。”师曰:“大有人笑汝恁么祗对。”仰曰:“解笑者是慧寂同参。”师曰:“出头事作么生?”
yǎng rào chán chuáng yī zā, shī yuē:" liè pò gǔ jīn." yǎng shān xiāng yán shì lì cì, shī yuē:" guò qù xiàn zài wèi lái, fú fú dào tóng, rén rén dé gè jiě tuō lù."
仰绕禅床一匝,师曰:“裂破古今。”仰山香严侍立次,师曰:“过去现在未来,佛佛道同,人人得个解脱路。”
yǎng yuē:" rú hé shì rén rén jiě tuō lù?" shī huí gù xiāng yán yuē:" jì zi jiè wèn, hé bù dá yī?"
仰曰:“如何是人人解脱路?”师回顾香严曰:“寂子借问,何不答伊?”
yán yuē:
严曰:
" ruò dào guò qù wèi lái xiàn zài, mǒu jiǎ què yǒu gè zhī duì chù." shī yuē:" zi zuò me shēng zhī duì?" yán zhēn zhòng biàn chū. shī què wèn yǎng shān yuē:" zhì xián rèn me zhī duì, hái qì jì zi yě wú?"
“若道过去未来现在,某甲却有个祗对处。”师曰:“子作么生祗对?”严珍重便出。师却问仰山曰:“智闲恁么祗对,还契寂子也无?”
yǎng yuē:" bù qì." shī yuē:" zi yòu zuò me shēng?" yǎng yì zhēn chóng chū qù. shī hē hē dà xiào yuē:" rú shuǐ rǔ hé."
仰曰:“不契。”师曰:“子又作么生?”仰亦珍重出去。师呵呵大笑曰:“如水乳合。”
yī rì, shī qiào qǐ yī zú wèi yǎng shān yuē:" wǒ měi rì dé tā fù zài, gǎn yī bù chè." yǎng yuē:" dāng shí gěi gū yuán zhōng, yǔ cǐ wú bié."
一日,师翘起一足谓仰山曰:“我每日得他负载,感伊不彻。”仰曰:“当时给孤园中,与此无别。”
shī yuē:" gèng xū dào shǐ dé." yǎng yuē:" hán shí yǔ tā wà zhe, yě bù wéi fèn wài." shī yuē:
师曰:“更须道始得。”仰曰:“寒时与他袜著,也不为分外。”师曰:
" bù fù dāng chū, zi jīn yǐ chè." yǎng yuē:
“不负当初,子今已彻。”仰曰:
" rèn me gèng yào dá huà zài." shī yuē:" dào kàn." yǎng yuē:" chéng rú shì yán." shī yuē:" rú shì! rú shì!" shī wèn yǎng shān:" shēng zhù yì miè, rǔ zuò me shēng huì?" yǎng yuē:" yī niàn qǐ shí bú jiàn yǒu shēng zhù yì miè." shī yuē:" zi hé dé qiǎn fǎ?" yǎng yuē:" hé shàng shì lái wèn shèn me?" shī yuē:" shēng zhù yì miè." yǎng yuē:" què huàn zuò qiǎn fǎ." shī wèn yǎng shān:" miào jìng míng xīn, rǔ zuò me shēng huì?" yǎng yuē:
“恁么更要答话在。”师曰:“道看。”仰曰:“诚如是言。”师曰:“如是!如是!”师问仰山:“生住异灭,汝作么生会?”仰曰:“一念起时不见有生住异灭。”师曰:“子何得遣法?”仰曰:“和尚适来问甚么?”师曰:“生住异灭。”仰曰:“却唤作遣法。”师问仰山:“妙净明心,汝作么生会?”仰曰:
" shān hé dà dì, rì yuè xīng chén." shī yuē:
“山河大地,日月星辰。”师曰:
" rǔ qí dé qí shì." yǎng yuē:" hé shàng shì lái wèn shèn me?" shī yuē:" miào jìng míng xīn." yǎng yuē:
“汝祇得其事。”仰曰:“和尚适来问甚么?”师曰:“妙净明心。”仰曰:
" huàn zuò shì dé me?" shī yuē:" rú shì! rú shì!"
“唤作事得么?”师曰:“如是!如是!”
shí shuāng huì xià yǒu èr chán kè dào, yún:" cǐ wèn wú yī rén huì chán." hòu pǔ qǐng bān chái, yǎng shān jiàn èr chán kè xiē, jiāng yī jué chái wèn yuē:" hái dào dé me?"
石霜会下有二禅客到,云:“此问无一人会禅。”后普请般柴,仰山见二禅客歇,将一橛柴问曰:“还道得么?”
jù wú duì. yǎng yuē:" mò dào wú rén huì chán hǎo!" yǎng guī jǔ shì shī yuē:" jīn rì èr chán kè, bèi huì jì kān pò." shī yuē:
俱无对。仰曰:“莫道无人会禅好!”仰归举似师曰:“今日二禅客,被慧寂勘破。”师曰:
" shèn me chù bèi zi kān pò?" yǎng jǔ qián huà. shī yuē:" jì zi yòu bèi wú kān pò." yún jū xī yún:" shén chù shì wéi shān kān pò yǎng shān chù." shī shuì cì, yǎng shān wèn xùn, shī biàn huí miàn xiàng bì. yǎng yuē:" hé shàng hé dé rú cǐ!" shī qǐ yuē:
“甚么处被子勘破?”仰举前话。师曰:“寂子又被吾勘破。”﹝云居锡云:“甚处是沩山勘破仰山处。”﹞师睡次,仰山问讯,师便回面向壁。仰曰:“和尚何得如此!”师起曰:
" wǒ shì lái de yī mèng, nǐ shì wèi wǒ yuán kàn." yǎng qǔ yī pén shuǐ, yǔ shī xǐ miàn. shǎo qǐng, xiāng yán yì lái wèn xùn. shī yuē:
“我适来得一梦,你试为我原看。”仰取一盆水,与师洗面。少顷,香严亦来问讯。师曰:
" wǒ shì lái de yī mèng, jì zi wèi wǒ yuán le, rǔ gèng yǔ wǒ yuán kàn." yán nǎi diǎn yī wǎn chá lái. shī yuē:
“我适来得一梦,寂子为我原了,汝更与我原看。”严乃点一碗茶来。师曰:
" èr zi jiàn jiě, guò yú qiū zi."
“二子见解,过于鹙子。”
shī yīn ní bì cì, lǐ jūn róng lái, jù gōng shang, zhí zhì shī bèi hòu, duān hù ér lì. shī huí shǒu jiàn, biàn cè ní pán zuò jiē ní shì. lǐ biàn zhuǎn hù zuò jìn ní shì. shī biàn pāo xià ní pán, tóng guī fāng zhàng. sēng wèn:" bù zuò wéi shān yī dǐng lì, wú yóu de dào mò yáo cūn. rú hé shì wéi shān yī dǐng lì?" shī huàn yuē:" jìn qián lái." sēng jìn qián, shī yǔ yī tà.
师因泥壁次,李军容来,具公裳,直至师背后,端笏而立。师回首见,便侧泥盘作接泥势。李便转笏作进泥势。师便抛下泥盘,同归方丈。僧问:“不作沩山一顶笠,无由得到莫傜村。如何是沩山一顶笠?”师唤曰:“近前来。”僧近前,师与一踏。
shàng táng:" lǎo sēng bǎi nián hòu, xiàng shān xià zuò yī tóu shuǐ gǔ niú. zuǒ xié xià shū wǔ zì, yuē:" wéi shān sēng mǒu jiǎ."
上堂:“老僧百年后,向山下作一头水牯牛。左胁下书五字,曰:“沩山僧某甲。”
dāng rèn me shí, huàn zuò wéi shān sēng yòu shì shuǐ gǔ niú, huàn zuò shuǐ gǔ niú yòu shì wéi shān sēng. bì jìng huàn zuò shèn me jí dé?" yǎng shān chū lǐ bài ér tuì. yún jū yīng dài yuē:
当恁么时,唤作沩山僧又是水牯牛,唤作水牯牛又是沩山僧。毕竟唤作甚么即得?”仰山出礼拜而退。云居膺代曰:
" shī wú yì hào zī fú bǎo." yuē:" dāng shí dàn zuò cǐ xiāng tà chéng zhī, xīn luó hé shàng zuò cǐ xiāng tà chéng zhī." yòu yuē:" tóng dào zhě fāng zhī bā jiāo chè zuò cǐ xiāng tà chéng zhī." yòu yuē:" shuō yě shuō le yě, zhù yě zhù le yě. wù qǔ hǎo!" nǎi shù jì yuē:
“师无异号资福宝。”曰:“当时但作此相拓呈之,新罗和尚作此相拓呈之。”又曰:“同道者方知芭蕉彻作此相拓呈之。”又曰:“说也说了也,注也注了也。悟取好!”乃述偈曰:
" bú shì wéi shān bú shì niú, yī shēn liǎng hào shí nán chóu. lí què liǎng tóu yīng xū dào, rú hé dào dé chū cháng liú."
“不是沩山不是牛,一身两号实难酬。离却两头应须道,如何道得出常流。”
shī fū yáng zōng jiào, fán sì shí yú nián, dá zhě bù kě shèng shǔ.
师敷扬宗教,凡四十余年,达者不可胜数。
dà zhōng qī nián zhēng yuè jiǔ rì, guàn shù fū zuò, yí rán ér jì. shòu bā shí sān, là liù shí sì. tǎ yú běn shān, shì dà yuán chán shī, tǎ yuē qīng jìng.
大中七年正月九日,盥漱敷坐,怡然而寂。寿八十三,腊六十四。塔于本山,谥大圆禅师,塔曰清净。
nán yuè xià sì shì wéi shān yòu chán shī fǎ sì yǎng shān huì jì chán shī yuán zhōu yǎng shān huì jì tōng zhì chán shī, sháo zhōu huái huà yè shì zi. nián jiǔ suì, yú guǎng zhōu hé ān sì tóu tōng chán shī chū jiā. jí bù yǔ tōng. shí sì suì, fù mǔ qǔ guī, yù yǔ gòu. shī bù cóng, suì duàn shǒu èr zhǐ, guì zhì fù mǔ qián, shì qiú zhèng fǎ, yǐ dá qú láo. fù mǔ nǎi xǔ.
南岳下四世沩山佑禅师法嗣仰山慧寂禅师袁州仰山慧寂通智禅师,韶州怀化叶氏子。年九岁,于广州和安寺投通禅师出家。﹝即不语通。﹞十四岁,父母取归,欲与媾。师不从,遂断手二指,跪致父母前,誓求正法,以答劬劳。父母乃许。
zài yì tōng chù, ér dé pī tì. wèi dēng jù, jí yóu fāng. chū yè dān yuán, yǐ wù xuán zhǐ. hòu cān wéi shān, suì shēng táng ào. dān yuán wèi shī yuē:" guó shī dāng shí chuán dé liù dài zǔ shī yuán xiāng, gòng jiǔ shí qī ge, shòu yǔ lǎo sēng. nǎi yuē:
再诣通处,而得披剃。未登具,即游方。初谒耽源,已悟玄旨。后参沩山,遂升堂奥。耽源谓师曰:“国师当时传得六代祖师圆相,共九十七个,授与老僧。乃曰:
" wú miè hòu sān shí nián, nán fāng yǒu yī shā mí dào lái, dà xīng cǐ jiào, cì dì chuán shòu, wú lìng duàn jué."
“吾灭后三十年,南方有一沙弥到来,大兴此教,次第传受,无令断绝。”
wǒ jīn fù rǔ, rǔ dāng fèng chí." suì jiāng qí běn guò yǔ shī. shī jiē dé yī lǎn, biàn jiāng huǒ shāo què.
我今付汝,汝当奉持。”遂将其本过与师。师接得一览,便将火烧却。
dān yuán yī rì wèn:" qián lái zhū xiàng, shén yí mì xī." shī yuē:" dāng shí kàn le biàn shāo què yě." yuán yuē:
耽源一日问:“前来诸相,甚宜秘惜。”师曰:“当时看了便烧却也。”源曰:
" wú cǐ fǎ mén wú rén néng huì, wéi xiān shī jí zhū zǔ shī zhū dà shèng rén fāng kě wěi xī, zi hé dé fén zhī?"
“吾此法门无人能会,唯先师及诸祖师、诸大圣人方可委悉,子何得焚之?”
shī yuē:" huì jì yī lǎn, yǐ zhī qí yì. dàn yòng dé bù kě zhí běn yě." yuán yuē:
师曰:“慧寂一览,已知其意。但用得不可执本也。”源曰:
" rán suī rú cǐ, yú zi jí dé, hòu rén xìn zhī bù jí." shī yuē:" hé shàng ruò yào zhòng lù bù nán, jí zhòng jí yī běn chéng shàng, gèng wú yí shī." yuán yuē:" rán."
“然虽如此,于子即得,后人信之不及。”师曰:“和尚若要重录不难,即重集一本呈上,更无遗失。”源曰:“然。”
dān yuán shàng táng, shī chū zhòng, zuò cǐ xiāng yǐ shǒu tà chéng le, què chā shǒu lì. yuán yǐ liǎng shǒu xiàng jiāo, zuò quán shì zhī. shī jìn qián sān bù, zuò nǚ rén bài.
耽源上堂,师出众,作此相以手拓呈了,却叉手立。源以两手相交,作拳示之。师进前三步,作女人拜。
yuán diǎn tóu, shī biàn lǐ bài.
源点头,师便礼拜。
shī huàn nà cì, dān yuán yuē:" zhèng rèn me shí zuò me shēng?" shī yuē:" zhèng rèn me shí xiàng shèn me chù jiàn?"
师浣衲次,耽源曰:“正恁么时作么生?”师曰:“正恁么时向甚么处见?”
hòu cān wéi shān, wéi wèn:" rǔ shì yǒu zhǔ shā mí, wú zhǔ shā mí?" shī yuē:" yǒu zhǔ." yuē:" zhǔ zài shèn me chù?" shī cóng xī guò dōng lì, wéi yì zhī. shī wèn:" rú hé shì zhēn fú zhù chù?" wéi yuē:" yǐ sī wú sī zhī miào, fǎn sī líng yàn zhī wú qióng, sī jǐn hái yuán, xìng xiāng cháng zhù. shì lǐ bù èr, zhēn fú rú rú."
后参沩山,沩问:“汝是有主沙弥,无主沙弥?”师曰:“有主。”曰:“主在甚么处?”师从西过东立,沩异之。师问:“如何是真佛住处?”沩曰:“以思无思之妙,返思灵焰之无穷,思尽还源,性相常住。事理不二,真佛如如。”
shī yú yán xià dùn wù, zì cǐ zhí shì qián hòu, pán huán shí wǔ zài.
师于言下顿悟,自此执侍前后,盘桓十五载。
hòu cān yán tóu, tóu jǔ qǐ fú zi, shī zhǎn zuò jù. yán niān fú zi zhì bèi hòu, shī jiāng zuò jù dā jiān shàng ér chū. yán yuē:
后参岩头,头举起拂子,师展坐具。岩拈拂子置背后,师将坐具搭肩上而出。岩曰:
" wǒ bù kěn rǔ fàng, zhī kěn rǔ shōu." sǎo dì cì, wéi wèn:" chén fēi sǎo dé, kōng bù zì shēng, rú hé shì chén fēi sǎo dé?" shī sǎo dì yī xià, wéi yuē:
“我不肯汝放,秪肯汝收。”扫地次,沩问:“尘非扫得,空不自生,如何是尘非扫得?”师扫地一下,沩曰:
" rú hé shì kōng bù zì shēng?" shī zhǐ zì shēn yòu zhǐ wéi, wéi yuē:" chén fēi sǎo dé, kōng bù zì shēng. lí cǐ èr tú, yòu zuò me shēng?"
“如何是空不自生?”师指自身又指沩,沩曰:“尘非扫得,空不自生。离此二途,又作么生?”
shī yòu sǎo dì yī xià, yòu zhǐ zì shēn bìng zhǐ wéi. wéi yī rì zhǐ tián wèn shī:" zhè qiū tián nà tóu gāo, zhè tóu dī." shī yuē:" què shì zhè tóu gāo, nà tóu dī." wéi yuē:" nǐ ruò bù xìn, xiàng zhōng jiān lì, kàn liǎng tóu." shī yuē:" bù bì lì zhōng jiān, yì mò zhù liǎng tóu."
师又扫地一下,又指自身并指沩。沩一日指田问师:“这丘田那头高,这头低。”师曰:“却是这头高,那头低。”沩曰:“你若不信,向中间立,看两头。”师曰:“不必立中间,亦莫住两头。”
wéi yuē:" ruò rú shì, zhe shuǐ kàn, shuǐ néng píng wù." shī yuē:
沩曰:“若如是,著水看,水能平物。”师曰:
" shuǐ yì wú dìng, dàn gāo chù gāo píng, dī chù dī píng." wéi biàn xiū.
“水亦无定,但高处高平,低处低平。”沩便休。
yǒu shī zhǔ sòng juàn yǔ wéi shān, shī wèn:" hé shàng shòu shī zhǔ rú shì gōng yǎng, jiāng hé bào dá?" wéi qiāo chán chuáng shì zhī. shī yuē:
有施主送绢与沩山,师问:“和尚受施主如是供养,将何报答?”沩敲禅床示之。师曰:
" hé shàng hé dé jiāng zhòng rén wù zuò zì jǐ yòng?" shī zài wéi shān, wèi zhí suì, zuò wù guī, wéi wèn:" shèn me chù qù lái?" shī yuē:" tián zhōng lái." wéi yuē:
“和尚何得将众人物作自己用?”师在沩山,为直岁,作务归,沩问:“甚么处去来?”师曰:“田中来。”沩曰:
" tián zhōng duō shǎo rén?" shī chā qiāo chā shǒu. wéi yuē:" jīn rì nán shān, dà yǒu rén yì máo." shī bá qiāo biàn xíng. xuán shā yún:" wǒ ruò jiàn, jí tà dào qiāo zi." sēng wèn jìng qīng:
“田中多少人?”师插锹叉手。沩曰:“今日南山,大有人刈茅。”师拔锹便行。﹝玄沙云:“我若见,即踏倒锹子。”僧问镜清:
" yǎng shān chā qiāo, yì zhǐ rú hé?" qīng yún:" gǒu yù shè shū, zhū hóu bì dào." yún:" qí rú xuán shā tà dào, yì zhǐ rú hé?" qīng yún:" bù nài chuán hé? dǎ pò hù dǒu." yún:
“仰山插锹,意旨如何?”清云:“狗御赦书,诸侯避道。”云:“祇如玄沙踏倒,意旨如何?”清云:“不柰船何?打破戽斗。”云:
" nán shān yì máo, yì zhǐ rú hé?" qīng yún:" lǐ jìng sān xiōng, jiǔ jīng xíng zhèn." yún jū xī yún:
“南山刈茅,意旨如何?”清云:“李靖三兄,久经行阵。”云居锡云:
" qiě dào jìng qīng xià cǐ yī pàn, zhe bù zhe." shī zài wéi shān mù niú, shí tī tiān tài shàng zuò wèn yuē:
“且道镜清下此一判,著不著。”﹞师在沩山牧牛,时踢天泰上座问曰:
" yī máo tóu shī zi xiàn jí bù wèn, bǎi yì máo tóu bǎi yì shī zi xiàn, yòu zuò me shēng?" shī biàn qí niú guī, shì lì wéi shān cì, jǔ qián huà fāng le, què jiàn tài lái.
“一毛头师子现即不问,百亿毛头百亿师子现,又作么生?”师便骑牛归,侍立沩山次,举前话方了,却见泰来。
shī yuē:" biàn shì zhè gè shàng zuò." wéi suì wèn:" bǎi yì máo tóu bǎi yì shī zi xiàn, qǐ bú shì shàng zuò dào?" tài yuē:" shì." shī yuē:
师曰:“便是这个上座。”沩遂问:“百亿毛头百亿师子现,岂不是上座道?”泰曰:“是。”师曰:
" zhèng dāng xiàn shí, máo qián xiàn, máo hòu xiàn?" tài yuē:" xiàn shí bù shuō qián hòu." wéi shān dà xiào. shī yuē:" shī zi yāo shé yě." biàn xià qù.
“正当现时,毛前现,毛后现?”泰曰:“现时不说前后。”沩山大笑。师曰:“师子腰折也。”便下去。
yī rì, dì yī zuò jǔ qǐ fú zǐ yuē:" ruò rén zuò dé dào lǐ, jí yǔ zhī." shī yuē:" mǒu jiǎ zuò dé dào lǐ, hái dé fǒu?" zuò yuē:" dàn zuò dé dào lǐ biàn dé." shī nǎi chè jiāng fú zi qù. yún jū xī yún:" shèn me chù shì yǎng shān dào lǐ?" yī rì yǔ xià, tiān xìng shàng zuò wèi shī yuē:" hǎo yǔ!" shī yuē:
一日,第一座举起拂子曰:“若人作得道理,即与之。”师曰:“某甲作得道理,还得否?”座曰:“但作得道理便得。”师乃掣将拂子去。﹝云居锡云:“甚么处是仰山道理?”﹞一日雨下,天性上座谓师曰:“好雨!”师曰:
" hǎo zài shèn me chù?" xìng wú yǔ. shī yuē:" mǒu jiǎ què dào dé." xìng yuē:" hǎo zài shèn me chù?"
“好在甚么处?”性无语。师曰:“某甲却道得。”性曰:“好在甚么处?”
shī zhǐ yǔ, xìng yòu wú yǔ. shī yuē:
师指雨,性又无语。师曰:
" hé dé dà zhì ér mò." shī suí wéi shān yóu shān, dào pán tuó shí shàng zuò. shī shì lì cì, hū yā xián yī hóng shì luò zài miàn qián.
“何得大智而默。”师随沩山游山,到磐陀石上坐。师侍立次,忽鸦衔一红柿落在面前。
wéi shí yǔ shī, shī jiē dé xǐ le dù yǔ wéi. wéi yuē:" zi shén chù de lái?" shī yuē:" cǐ shì hé shàng dào dé suǒ gǎn." wéi yuē:" rǔ yě bù dé wú fēn." jí fēn bàn yǔ shī. xuán shā yún:" dà xiǎo wéi shān bèi yǎng shān yī zuò, zhì jīn qǐ bù dé." wéi shān wèn shī:" hū yǒu rén wèn rǔ, rǔ zuò me shēng zhī duì?" shī yuē:" dōng sì shī shū ruò zài, mǒu jiǎ bù zhì jì mò." wéi yuē:
沩拾与师,师接得洗了度与沩。沩曰:“子甚处得来?”师曰:“此是和尚道德所感。”沩曰:“汝也不得无分。”即分半与师。﹝玄沙云:“大小沩山被仰山一坐,至今起不得。”﹞沩山问师:“忽有人问汝,汝作么生祗对?”师曰:“东寺师叔若在,某甲不致寂寞。”沩曰:
" fàng rǔ yí gè bù zhī duì zuì." shī yuē:" shēng zhī yǔ shā. qí zài yī yán." wéi yuē:" bù fù rǔ jiàn, bié yǒu rén bù kěn." shī yuē:" ā shuí?" wéi zhǐ lù zhù yuē:
“放汝一个不祗对罪。”师曰:“生之与杀。祇在一言。”沩曰:“不负汝见,别有人不肯。”师曰:“阿谁?”沩指露柱曰:
" zhè gè." shī yuē:" dào shèn me?" wéi yuē:" dào shèn me?" shī yuē:" bái shǔ tuī qiān, yín tái bù biàn." shī wèn wéi shān:" dà yòng xiàn qián, qǐng shī biàn bái?" wéi shān xià zuò guī fāng zhàng, shī suí hòu rù. wéi wèn:" zi shì lái wèn shèn me huà?" shī zài jǔ, wéi yuē:" hái jì de wú dá yǔ fǒu?" shī yuē:
“这个。”师曰:“道甚么?”沩曰:“道甚么?”师曰:“白鼠推迁,银台不变。”师问沩山:“大用现前,请师辨白?”沩山下座归方丈,师随后入。沩问:“子适来问甚么话?”师再举,沩曰:“还记得吾答语否?”师曰:
" jì de." wéi yuē:" nǐ shì jǔ kàn." shī biàn zhēn chóng chū qù. wéi yuē:" cuò." shī huí shǒu, yuē:" xián shī dì ruò lái, mò dào mǒu jiǎ wú yǔ hǎo!"
“记得。”沩曰:“你试举看。”师便珍重出去。沩曰:“错。”师回首,曰:“闲师弟若来,莫道某甲无语好!”
shī wèn dōng sì yuē:" jiè yí lù guò nà biān hái dé fǒu?" sì yuē:" dà fán shā mén bù kě qí yí lù, yě bié gèng yǒu me?" shī liáng jiǔ, sì què wèn:" jiè yí lù guò nà biān dé fǒu?" shī yuē:" dà fán shā mén bù kě qí yí lù, yě bié gèng yǒu me?" sì yuē:" qí yǒu cǐ." shī yuē:" dà táng tiān zǐ jué dìng xìng jīn."
师问东寺曰:“借一路过那边还得否?”寺曰:“大凡沙门不可祇一路,也别更有么?”师良久,寺却问:“借一路过那边得否?”师曰:“大凡沙门不可祇一路,也别更有么?”寺曰:“祇有此。”师曰:“大唐天子决定姓金。”
shī zài wéi shān qián pō mù niú cì, jiàn yī sēng shàng shān, bù jiǔ biàn xià lái. shī nǎi wèn:" shàng zuò hé bù qiě liú shān zhōng?" sēng yuē:" qí wèi yīn yuán bù qì." shī yuē:" yǒu hé yīn yuán, shì jǔ kàn." yuē:" hé shàng wèn mǒu míng shèn me, mǒu dá guī zhēn hé shàng. yuē: guī zhēn hé zài? mǒu jiǎ wú duì."
师在沩山前坡牧牛次,见一僧上山,不久便下来。师乃问:“上座何不且留山中?”僧曰:“祇为因缘不契。”师曰:“有何因缘,试举看。”曰:“和尚问某名甚么,某答归真和尚。曰:归真何在?某甲无对。”
shī yuē:" shàng zuò què huí xiàng hé shàng, dào mǒu jiǎ dào de yě. hé shàng wèn zuò me shēng dào, dàn yuē yǎn lǐ ěr lǐ bí lǐ." sēng huí yī rú suǒ jiào.
师曰:“上座却回向和尚,道某甲道得也。和尚问作么生道,但曰眼里耳里鼻里。”僧回一如所教。
wéi yuē:" tuō kōng mán yǔ hàn, cǐ shì wǔ bǎi rén shàn zhī shí yǔ."
沩曰:“脱空谩语汉,此是五百人善知识语。”
shī wò cì, mèng rù mí lè nèi yuàn, zhòng táng zhōng zhū wèi jiē zú, wéi dì èr zhù kōng, shī suì jiù zuò. yǒu yī zūn zhě bái chuí yuē:
师卧次,梦入弥勒内院,众堂中诸位皆足,惟第二住空,师遂就座。有一尊者白槌曰:
" jīn dāng dì èr zuò shuō fǎ." shī qǐ bái chuí yuē:" mó hē yǎn fǎ, lí sì jù, jué bǎi fēi, dì tīng!
“今当第二座说法。”师起白槌曰:“摩诃衍法,离四句,绝百非,谛听!
dì tīng!" zhòng jiē sàn qù. jí jué jǔ shì wéi, wéi yuē:
谛听!”众皆散去。及觉举似沩,沩曰:
" zi yǐ rù shèng wèi." shī biàn lǐ bài.
“子已入圣位。”师便礼拜。
shī shì wéi xíng cì, hū jiàn qián miàn chén qǐ, wéi yuē:" miàn qián shì shèn me?" shī jìn qián kàn le, què zuò cǐ xiāng. wéi diǎn tóu.
师侍沩行次,忽见前面尘起,沩曰:“面前是甚么?”师近前看了,却作此相。沩点头。
wéi shān shì zhòng yuē:" yī qiè zhòng shēng jiē wú fó xìng." yán guān shì zhòng yuē:" yī qiè zhòng shēng jiē yǒu fó xìng."
沩山示众曰:“一切众生皆无佛性。”盐官示众曰:“一切众生皆有佛性。”
yán guān yǒu èr sēng wǎng tàn wèn, jì dào wéi shān, wén wéi shān jǔ yáng, mò cè qí yá, ruò shēng qīng màn. yīn yī rì yǔ shī yán huà cì, nǎi quàn yuē:" shī xiōng xū shì qín xué fó fǎ, bù dé róng yì!"
盐官有二僧往探问,既到沩山,闻沩山举扬,莫测其涯,若生轻慢。因一日与师言话次,乃劝曰:“师兄须是勤学佛法,不得容易!”
shī nǎi zuò cǐ xiāng, yǐ shǒu tà chéng le, què pāo xiàng bèi hòu, suì zhǎn liǎng shǒu jiù èr sēng suǒ, èr sēng wǎng cuò. shī yuē:" wú xiōng zhí xū qín xué fó fǎ, bù dé róng yì!"
师乃作此相,以手拓呈了,却抛向背后,遂展两手就二僧索,二僧罔措。师曰:“吾兄直须勤学佛法,不得容易!”
biàn qǐ qù. shí èr sēng què huí yán guān, xíng sān shí lǐ, yī sēng hū rán yǒu shěng, nǎi yuē:
便起去。时二僧却回盐官,行三十里,一僧忽然有省,乃曰:
" dāng zhī wéi shān dào, yī qiè zhòng shēng jiē wú fó xìng, xìn zhī bù cuò." biàn huí wéi shān. yī sēng gèng qián xíng shù lǐ, yīn guò shuǐ hū rán yǒu shěng, zì tàn yuē:
“当知沩山道,一切众生皆无佛性,信之不错。”便回沩山。一僧更前行数里,因过水忽然有省,自叹曰:
" wéi shān dào, yī qiè zhòng shēng jiē wú fó xìng, zhuó rán yǒu tā rèn me dào." yì huí wéi shān, jiǔ yī fǎ xí.
“沩山道,一切众生皆无佛性,灼然有他恁么道。”亦回沩山,久依法席。
wéi shān tóng shī mù niú cì, wéi yuē:" cǐ zhōng hái yǒu pú sà yě wú?" shī yuē:" yǒu." wéi yuē:
沩山同师牧牛次,沩曰:“此中还有菩萨也无?”师曰:“有。”沩曰:
" rǔ jiàn nà gè shì, shì zhǐ chū kàn." shī yuē:" hé shàng yí nà gè bú shì, shì zhǐ chū kàn?" wéi biàn xiū. shī sòng guǒ zǐ shàng wéi shān, wéi jiē dé, wèn:
“汝见那个是,试指出看。”师曰:“和尚疑那个不是,试指出看?”沩便休。师送果子上沩山,沩接得,问:
" zi shèn me chù de lái?" shī yuē:" jiā yuán dǐ." wéi yuē:" kān chī yě wèi?" shī yuē:" wèi gǎn cháng, xiān xiàn hé shàng." wéi yuē:" shì ā shuí dǐ?" shī yuē:
“子甚么处得来?”师曰:“家园底。”沩曰:“堪吃也未?”师曰:“未敢尝,先献和尚。”沩曰:“是阿谁底?”师曰:
" huì jì dǐ." wéi yuē:" jì shì zi dǐ, yīn shèn me jiào wǒ xiān cháng?" shī yuē:" hé shàng cháng qiān cháng wàn." wéi biàn chī, yuē:" yóu dài suān sè zài." shī yuē:" suān sè mò fēi zì zhī?" wéi bù dá. chì gàn xíng zhě wén zhōng shēng, nǎi wèn:" yǒu ěr dǎ zhōng, wú ěr dǎ zhōng?" shī yuē:" rǔ dàn wèn, mò chóu wǒ dá bù dé." gàn yuē:
“慧寂底。”沩曰:“既是子底,因甚么教我先尝?”师曰:“和尚尝千尝万。”沩便吃,曰:“犹带酸涩在。”师曰:“酸涩莫非自知?”沩不答。赤干行者闻钟声,乃问:“有耳打钟,无耳打钟?”师曰:“汝但问,莫愁我答不得。”干曰:
" zǎo gè wèn le yě!" shī hē yuē:" qù!" shī xià mò wèn xùn wéi shān cì, wéi yuē:" zi yī xià bú jiàn shàng lái, zài xià miàn zuò hé suǒ wù?" shī yuē:
“早个问了也!”师喝曰:“去!”师夏末问讯沩山次,沩曰:“子一夏不见上来,在下面作何所务?”师曰:
" mǒu jiǎ zài xià miàn, chú dé yī piàn shē, xià de yī luó zhǒng." wéi yuē:" zi jīn xià bù xū guò." shī què wèn:" wèi shěn hé shàng yī xià zhī zhōng zuò hé suǒ wù?" wéi yuē:
“某甲在下面,鉏得一片畬,下得一箩种。”沩曰:“子今夏不虚过。”师却问:“未审和尚一夏之中作何所务?”沩曰:
" rì zhōng yī shí, yè hòu yī qǐn." shī yuē:" hé shàng jīn xià yì bù xū guò." dào le nǎi tǔ shé. wéi yuē:" jì zi hé dé zì shāng jǐ mìng?"
“日中一食,夜后一寝。”师曰:“和尚今夏亦不虚过。”道了乃吐舌。沩曰:“寂子何得自伤己命?”
wéi shān yī rì jiàn shī lái, jí yǐ liǎng shǒu xiàng jiāo guò, gè bō sān xià, què shù yī zhǐ.
沩山一日见师来,即以两手相交过,各拨三下,却竖一指。
shī yì yǐ liǎng shǒu xiàng jiāo guò, gè bō sān xià, què xiàng xiōng qián yǎng yī shǒu fù yī shǒu, yǐ mù zhān shì, wéi shān xiū qù.
师亦以两手相交过,各拨三下,却向胸前仰一手覆一手,以目瞻视,沩山休去。
wéi shān wèi yā shēng fàn, huí tóu jiàn shī, yuē:" jīn rì wèi yī shàng táng yī shàng." shī yuē:" mǒu jiǎ suí lì dé wén." wéi yuē:
沩山餧鸦生饭,回头见师,曰:“今日为伊上堂一上。”师曰:“某甲随例得闻。”沩曰:
" wén dǐ shì zuò me shēng?" shī yuē:" yā zuò yā míng, què zuò què zào." wéi yuē:" zhēng nài shēng sè hé!" shī yuē:" hé shàng shì lái dào shèn me?" wéi yuē:
“闻底事作么生?”师曰:“鸦作鸦鸣,鹊作鹊噪。”沩曰:“争奈声色何!”师曰:“和尚适来道甚么?”沩曰:
" wǒ qí dào wèi yī shàng táng yī shàng." shī yuē:" wéi shèn me huàn zuò shēng sè?" wéi yuē:" suī rán rú cǐ, yàn guò yě wú fáng." shī yuē:" dà shì yīn yuán yòu zuò me shēng yàn?"
“我祇道为伊上堂一上。”师曰:“为甚么唤作声色?”沩曰:“虽然如此,验过也无妨。”师曰:“大事因缘又作么生验?”
wéi shù qǐ quán, shī yuē:" zhōng shì zhǐ dōng huà xī." wéi yuē:" zi shì lái wèn shèn me?" shī yuē:" wèn hé shàng dà shì yīn yuán." wéi yuē:" wéi shèn me huàn zuò zhǐ dōng huà xī." shī yuē:" wèi zhe shēng sè gù, mǒu jiǎ suǒ yǐ wèn guò." wéi yuē:
沩竖起拳,师曰:“终是指东画西。”沩曰:“子适来问甚么?”师曰:“问和尚大事因缘。”沩曰:“为甚么唤作指东画西。”师曰:“为著声色故,某甲所以问过。”沩曰:
" bìng wèi xiǎo le cǐ shì." shī yuē:" rú hé dé xiǎo le cǐ shì?"
“并未晓了此事。”师曰:“如何得晓了此事?”
wéi yuē:" jì zi shēng sè, lǎo sēng dōng xī." shī yuē:" yī yuè qiān jiāng, tǐ bù fēn shuǐ." wéi yuē:" yīng xū yǔ me shǐ dé." shī yuē:
沩曰:“寂子声色,老僧东西。”师曰:“一月千江,体不分水。”沩曰:“应须与么始得。”师曰:
" rú jīn yǔ jīn, zhōng wú yì sè, qǐ yǒu yì míng?" wéi yuē:" zuò me shēng shì wú yì míng dǐ dào lǐ?"
“如金与金,终无异色,岂有异名?”沩曰:“作么生是无异名底道理?”
shī yuē:" píng pán chāi chuàn quàn yú pén." wéi yuē:
师曰:“瓶、盘、钗、钏、券、盂、盆。”沩曰:
" jì zi shuō chán rú shī zi hǒu, jīng sàn hú láng yě gàn zhī shǔ." shī hòu kāi fǎ wáng mǎng shān, wèn sēng:" jìn lí shén chù?" yuē:" lú shān." shī yuē:" céng dào wǔ lǎo fēng me?" yuē:" bù céng dào." shī yuē:
“寂子说禅如师子吼,惊散狐狼野干之属。”师后开法王莽山,问僧:“近离甚处?”曰:“庐山。”师曰:“曾到五老峰么?”曰:“不曾到。”师曰:
" shé lí bù céng yóu shān." yún mén yún:" cǐ yǔ jiē wèi cí bēi zhī gù, yǒu luò cǎo zhī tán." shàng táng:" rǔ děng zhū rén, gè zì huí guāng fǎn zhào, mò jì wú yán.
“阇黎不曾游山。”﹝云门云:“此语皆为慈悲之故,有落草之谈。”﹞上堂:“汝等诸人,各自回光返照,莫记吾言。
rǔ wú shǐ jié lái, bèi míng tóu àn, wàng xiǎng gēn shēn, zú nán dùn bá. suǒ yǐ jiǎ shè fāng biàn, duó rǔ shí.
汝无始劫来,背明投暗,妄想根深,卒难顿拔。所以假设方便,夺汝识。
rú jiāng huáng yè zhǐ tí, yǒu shèn me shì chù, yì rú rén jiāng bǎi zhǒng huò wù, yǔ jīn bǎo zuò yī pù huò mài. qí nǐ qīng chóng lái jī, suǒ yǐ dào shí tou shì zhēn jīn pū, wǒ zhè lǐ shì zá huò pù.
如将黄叶止啼,有甚么是处,亦如人将百种货物,与金宝作一铺货卖。祇拟轻重来机,所以道石头是真金铺,我这里是杂货铺。
yǒu rén lái mì shǔ fèn, wǒ yì niān yǔ tā. lái mì zhēn jīn, wǒ yì niān yǔ tā." shí yǒu sēng wèn:" shǔ fèn jí bú yào, qǐng hé shàng zhēn jīn?" shī yuē:" niè zú nǐ kāi kǒu, lǘ nián yì bú huì." sēng wú duì. shī yuē:" suǒ huàn zé yǒu jiāo yì, bù suǒ huàn zé wú.
有人来觅鼠粪,我亦拈与他。来觅真金,我亦拈与他。”时有僧问:“鼠粪即不要,请和尚真金?”师曰:“啮镞拟开口,驴年亦不会。”僧无对。师曰:“索唤则有交易,不索唤则无。
wǒ ruò shuō chán zōng, shēn biān yào yī rén xiāng bàn yì wú, qǐ kuàng yǒu wǔ bǎi qī bǎi zhòng xié? wǒ ruò dōng shuō xī shuō, zé zhēng tóu xiàng qián cǎi shí. rú jiāng kōng quán kuáng xiǎo ér, dōu wú shí chù.
我若说禅宗,身边要一人相伴亦无,岂况有五百七百众邪?我若东说西说,则争头向前采拾。如将空拳诳小儿,都无实处。
wǒ jīn fēn míng xiàng rǔ shuō shèng biān shì, qiě mò jiāng xīn còu pō. dàn xiàng zì jǐ xìng hǎi, rú shí ér xiū, bú yào sān míng liù tōng. hé yǐ gù?
我今分明向汝说圣边事,且莫将心凑泊。但向自己性海,如实而修,不要三明六通。何以故?
cǐ shì shèng mò biān shì, rú jīn qiě yào shí xīn dá běn. dàn dé qí běn, bù chóu qí mò. tā shí hòu rì, zì jù qù zài. ruò wèi dé běn, zòng ráo jiāng qíng xué tā yì bù dé.
此是圣末边事,如今且要识心达本。但得其本,不愁其末。他时后日,自具去在。若未得本,纵饶将情学他亦不得。
rǔ qǐ bú jiàn wéi shān hé shàng yún:" fán shèng qíng jǐn, tǐ lù zhēn cháng, shì lǐ bù èr, jí rú rú fú.""
汝岂不见沩山和尚云:“凡圣情尽,体露真常,事理不二,即如如佛。””
wèn:" rú hé shì zǔ shī yì?"
问:“如何是祖师意?”
shī yǐ shǒu yú kōng, zuò cǐ xiāng shì zhī. sēng wú yǔ. shī wèi dì yī zuò yuē:" bù sī shàn, bù sī è, zhèng rèn me shí zuò me shēng?" zuò yuē:
师以手于空,作此相示之。僧无语。师谓第一座曰:“不思善,不思恶,正恁么时作么生?”座曰:
" zhèng rèn me shí shì mǒu jiǎ fàng shēn mìng chù." shī yuē:" hé bù wèn lǎo sēng?" zuò yuē:" zhèng rèn me shí bú jiàn yǒu hé shàng?" shī yuē:" fú wú jiào bù qǐ." shī yīn guī wéi shān shěng jìn, wéi wèn:
“正恁么时是某甲放身命处。”师曰:“何不问老僧?”座曰:“正恁么时不见有和尚?”师曰:“扶吾教不起。”师因归沩山省觐,沩问:
" zi jì chēng shàn zhī shí, zhēng biàn dé zhū fāng lái zhě, zhī yǒu bù zhī yǒu, yǒu shī chéng wú shī chéng, shì yì xué shì xuán xué? zi shì shuō kàn." shī yuē:" huì jì yǒu yàn chù, dàn jiàn sēng lái biàn shù qǐ fú zi, wèn yī zhū fāng hái shuō zhè gè bù shuō?
“子既称善知识,争辨得诸方来者,知有不知有,有师承无师承,是义学是玄学?子试说看。”师曰:“慧寂有验处,但见僧来便竖起拂子,问伊诸方还说这个不说?
yòu yuē zhè gè qiě zhì, zhū fāng lǎo sù yì zuò me shēng?" wéi tàn yuē:" cǐ shì cóng shàng zōng mén zhōng yá zhǎo."
又曰这个且置,诸方老宿意作么生?”沩叹曰:“此是从上宗门中牙爪。”
wéi wèn:
沩问:
" dà dì zhòng shēng, yè shí máng máng, wú běn kě jù, zi zuò me shēng zhī tā yǒu zhī yǔ wú?" shī yuē:" huì jì yǒu yàn chù." shí yǒu yī sēng cóng miàn qián guò, shī zhào yuē:" shé lí!" sēng huí shǒu, shī yuē:" hé shàng, zhè gè biàn shì yè shí máng máng, wú běn kě jù." wéi yuē:" cǐ shì shī zi yī dī rǔ, bèng sàn liù hú lǘ rǔ." shī wèn sēng:" shén chù lái?" yuē:
“大地众生,业识茫茫,无本可据,子作么生知他有之与无?”师曰:“慧寂有验处。”时有一僧从面前过,师召曰:“阇黎!”僧回首,师曰:“和尚,这个便是业识茫茫,无本可据。”沩曰:“此是师子一滴乳,迸散六斛驴乳。”师问僧:“甚处来?”曰:
" yōu zhōu." shī yuē:" wǒ qià yào gè yōu zhōu xìn, mǐ zuò me jià?" yuē:" mǒu jiǎ lái shí, wú duān cóng shì zhōng guò, tà zhé tā qiáo liáng." shī biàn xiū. shī jiàn sēng lái, shù qǐ fú zi, sēng biàn hē. shī yuē:" hē jí bù wú, qiě dào lǎo sēng guò zài shèn me chù?"
“幽州。”师曰:“我恰要个幽州信,米作么价?”曰:“某甲来时,无端从市中过,踏折他桥梁。”师便休。师见僧来,竖起拂子,僧便喝。师曰:“喝即不无,且道老僧过在甚么处?”
yuē:" hé shàng bù hé jiāng jìng shì rén." shī biàn dǎ.
曰:“和尚不合将境示人。”师便打。
yǒu fàn sēng cóng kōng ér zhì, shī yuē:" jìn lí shén chù?" yuē:" xī tiān." shī yuē:" jǐ shí lí bǐ?" yuē:" jīn zǎo." shī yuē:
有梵僧从空而至,师曰:“近离甚处?”曰:“西天。”师曰:“几时离彼?”曰:“今早。”师曰:
" hé tài chí shēng!" yuē:" yóu shān wán shuǐ." shī yuē:" shén tōng yóu xì zé bù wú, shé lí fó fǎ xū hái lǎo sēng shǐ dé." yuē:" tè lái dōng tǔ lǐ wén shū, què yù xiǎo shì jiā." suì chū fàn shū bèi duō yè, yǔ shī zuò lǐ, chéng kōng ér qù.
“何太迟生!”曰:“游山玩水。”师曰:“神通游戏则不无,阇黎佛法须还老僧始得。”曰:“特来东土礼文殊,却遇小释迦。”遂出梵书贝多叶,与师作礼,乘空而去。
zì cǐ hào xiǎo shì jiā. shī zhù dōng píng shí, wéi shān lìng sēng sòng shū bìng jìng yǔ shī. shī shàng táng, tí qǐ shì zhòng yuē:" qiě dào shì wéi shān jìng, dōng píng jìng?
自此号小释迦。师住东平时,沩山令僧送书并镜与师。师上堂,提起示众曰:“且道是沩山镜,东平镜?
ruò dào shì dōng píng jìng, yòu shì wéi shān sòng lái. ruò dào shì wéi shān jìng, yòu zài dōng píng shǒu lǐ. dào dé zé liú qǔ, dào bù dé zé pū pò qù yě."
若道是东平镜,又是沩山送来。若道是沩山镜,又在东平手里。道得则留取,道不得则扑破去也。”
zhòng wú yǔ, shī suì pū pò, biàn xià zuò. sēng cān cì, biàn wèn:" hé shàng hái shí zì fǒu?" shī yuē:
众无语,师遂扑破,便下座。僧参次,便问:“和尚还识字否?”师曰:
" suí fēn." sēng yǐ shǒu huà cǐ xiāng tà chéng, shī yǐ yī xiù fú zhī.
“随分。”僧以手画此相拓呈,师以衣袖拂之。
sēng yòu zuò cǐ xiāng tà chéng, shī yǐ liǎng shǒu zuò bèi pāo shì. sēng yǐ mù shì zhī, shī dī tóu. sēng rào shī yī zā, shī biàn dǎ, sēng suì chū qù.
僧又作此相拓呈,师以两手作背抛势。僧以目视之,师低头。僧绕师一匝,师便打,僧遂出去。
shī zuò cì, yǒu sēng lái zuò lǐ, shī bù gù. qí sēng nǎi wèn:" shī shí zì fǒu?" shī yuē:" suí fēn."
师坐次,有僧来作礼,师不顾。其僧乃问:“师识字否?”师曰:“随分。”
sēng nǎi yòu xuán yī zā. yuē:" shì shèn me zì?"
僧乃右旋一匝。曰:“是甚么字?”
shī yú dì shàng shū shí zì chóu zhī. sēng yòu zuǒ xuán yī zā, yuē:" shì shèn zì?" shī gǎi shí zì zuò wàn zì.
师于地上书十字酬之。僧又左旋一匝,曰:“是甚字?”师改十字作卍字。
sēng huà cǐ xiāng, yǐ liǎng shǒu tà, rú xiū luó zhǎng rì yuè shì. yuē:" shì shèn me zì?" shī nǎi huà cǐ xiāng duì zhī, sēng nǎi zuò lóu zhì dé shì. shī yuē:" rú shì! rú shì!
僧画此相,以两手拓,如修罗掌日月势。曰:“是甚么字?”师乃画此相对之,僧乃作娄至德势。师曰:“如是!如是!
cǐ shì zhū fú zhī suǒ hù niàn, rǔ yì rú shì, wú yì rú shì. shàn zì hù chí!" qí sēng lǐ xiè, téng kōng ér qù.
此是诸佛之所护念,汝亦如是,吾亦如是。善自护持!”其僧礼谢,腾空而去。
shí yǒu yī dào zhě jiàn, jīng wǔ rì hòu, suì wèn shī. shī yuē:" rǔ hái jiàn fǒu?" dào zhě yuē:" mǒu jiǎ jiàn chū mén téng kōng ér qù." shī yuē:
时有一道者见,经五日后,遂问师。师曰:“汝还见否?”道者曰:“某甲见出门腾空而去。”师曰:
" cǐ shì xī tiān luó hàn, gù lái tàn wú dào." dào zhě yuē:" mǒu suī dǔ zhǒng zhǒng sān mèi, bù biàn qí lǐ."
“此是西天罗汉,故来探吾道。”道者曰:“某虽睹种种三昧,不辨其理。”
shī yuē:
师曰:
" wú yǐ yì wèi rǔ jiě shì, cǐ shì bā zhǒng sān mèi, shì jué hǎi biàn wéi yì hǎi, tǐ zé tóng rán. cǐ yì hé yǒu yīn yǒu guǒ, jí shí yì shí, zǒng bié bù lí yǐn shēn sān mèi yě." shī wèn sēng:
“吾以义为汝解释,此是八种三昧,是觉海变为义海,体则同然。此义合有因有果,即时异时,总别不离隐身三昧也。”师问僧:
" jìn lí shén chù?" yuē:" nán fāng." shī jǔ zhǔ zhàng yuē:" bǐ zhōng lǎo sù hái shuō zhè gè me?" yuē:
“近离甚处?”曰:“南方。”师举拄杖曰:“彼中老宿还说这个么?”曰:
" bù shuō." shī yuē:
“不说。”师曰:
" jì bù shuō zhè gè, hái shuō nà gè fǒu?" yuē:" bù shuō." shī zhào dà dé, sēng yìng nuò. shī yuē:
“既不说这个,还说那个否?”曰:“不说。”师召大德,僧应诺。师曰:
" cān táng qù." sēng biàn chū. shī fù zhào yuē:" dà dé!" sēng huí shǒu, shī yuē:" jìn qián lái." sēng jìn qián, shī yǐ zhǔ zhàng tóu shàng diǎn yī xià, yuē:" qù!"
“参堂去。”僧便出。师复召曰:“大德!”僧回首,师曰:“近前来。”僧近前,师以拄杖头上点一下,曰:“去!”
liú shì yù wèn:" le xīn zhī zhǐ, kě dé wén hū?" shī yuē:" ruò yào le xīn, wú xīn kě le. wú le zhī xīn, shì míng zhēn le."
刘侍御问:“了心之旨,可得闻乎?”师曰:“若要了心,无心可了。无了之心,是名真了。”
shī yī rì zài fǎ táng shàng zuò, jiàn yī sēng cóng wài lái, biàn wèn xùn le, xiàng dōng biān chā shǒu lì, yǐ mù shì shī, shī nǎi chuí xià zuǒ zú.
师一日在法堂上坐,见一僧从外来,便问讯了,向东边叉手立,以目视师,师乃垂下左足。
sēng què guò xī biān chā shǒu lì, shī chuí xià yòu zú. sēng xiàng zhōng jiān chā shǒu lì, shī shōu shuāng zú. sēng lǐ bài, shī yuē:" lǎo sēng zì zhù cǐ, wèi zēng dǎ zhe yī rén." niān zhǔ zhàng biàn dǎ.
僧却过西边叉手立,师垂下右足。僧向中间叉手立,师收双足。僧礼拜,师曰:“老僧自住此,未曾打著一人。”拈拄杖便打。
sēng biàn téng kōng ér qù. lù xī shēng xiàng gōng yù yè shī, xiān zuò cǐ xiāng fēng chéng. shī kāi fēng yú xiāng xià miàn shū yún:
僧便腾空而去。陆希声相公欲谒师,先作此相封呈。师开封于相下面书云:
" bù sī ér zhī, luò dì èr tóu.
“不思而知,落第二头。
sī ér zhī zhī, luò dì sān shǒu." suì fēng huí. wéi zhòu xiàng gōng jī yǔ xiāng sì, zī bù chóng chū. gōng jiàn jí rù shān, shī nǎi mén yíng. gōng cái rù mén, biàn wèn:
思而知之,落第三首。”遂封回。﹝韦宙相公机语相似,兹不重出。﹞公见即入山,师乃门迎。公才入门,便问:
" sān mén jù kāi, cóng hé mén rù?" shī yuē:" cóng xìn mén rù." gōng zhì fǎ táng, yòu wèn:" bù chū mó jiè, biàn rù fó jiè shí rú hé?"
“三门俱开,从何门入?”师曰:“从信门入。”公至法堂,又问:“不出魔界,便入佛界时如何?”
shī yǐ fú zi dào diǎn sān xià. gōng biàn shè lǐ. yòu wèn:" hé shàng hái chí jiè fǒu?" shī yuē:" bù chí jiè." yuē:" hái zuò chán fǒu?" shī yuē:" bù zuò chán."
师以拂子倒点三下。公便设礼。又问:“和尚还持戒否?”师曰:“不持戒。”曰:“还坐禅否?”师曰:“不坐禅。”
gōng liáng jiǔ, shī yuē:" huì me?" yuē:" bú huì." shī yuē:" tīng lǎo sēng yī sòng: tāo tāo bù chí jiè, wù wù bù zuò chán. yàn chá sān liǎng wǎn, yì zài jué tóu biān."
公良久,师曰:“会么?”曰:“不会。”师曰:“听老僧一颂:滔滔不持戒,兀兀不坐禅。酽茶三两碗,意在钁头边。”
shī què wèn:" chéng wén xiàng gōng kàn jīng dé wù, shì fǒu?" yuē:" dì zǐ yīn kàn niè pán jīng yǒu yún, bù duàn fán nǎo ér rù niè pán, dé gè ān lè chù."
师却问:“承闻相公看经得悟,是否?”曰:“弟子因看涅槃经有云,不断烦恼而入涅槃,得个安乐处。”
shī shù qǐ fú zi, yuē:" qí rú zhè gè zuò me shēng rù?" yuē:" rù zhī yī zì, yě bù xiāo de." shī yuē:" rù zhī yī zì, bù wéi xiàng gōng."
师竖起拂子,曰:“祇如这个作么生入?”曰:“入之一字,也不消得。”师曰:“入之一字,不为相公。”
gōng biàn qǐ qù. fǎ dēng yún:" shàng zuò qiě dào, rù zhī yī zì wéi shèn me rén?" yòu yún:" xiàng gōng qiě mò fán nǎo." páng jū shì wèn:" jiǔ xiàng yǎng shān, dào lái wéi shèn me què fù?" shī shù qǐ fú zi, shì yuē:" qià shì." shī yuē:" shì yǎng shì fù?"
公便起去。﹝法灯云:“上座且道,入之一字为甚么人?”又云:“相公且莫烦恼。”﹞庞居士问:“久向仰山,到来为甚么却覆?”师竖起拂子,士曰:“恰是。”师曰:“是仰是覆?”
shì nǎi dǎ lù zhù, yuē:" suī rán wú rén, yě yào lù zhù zhèng míng." shī zhì fú zi, yuē:" ruò dào zhū fāng, yī rèn jǔ shì." shī zhǐ xuě shī zi, wèn zhòng:
士乃打露柱,曰:“虽然无人,也要露柱证明。”师掷拂子,曰:“若到诸方,一任举似。”师指雪师子,问众:
" yǒu guò de cǐ sè zhě me?" zhòng wú duì. yún mén yún:" dāng shí biàn hǎo yǔ tuī dǎo." shī wèn shuāng fēng:" shī dì jìn rì jiàn chù rú hé?" yuē:
“有过得此色者么?”众无对。﹝云门云:“当时便好与推倒。”﹞师问双峰:“师弟近日见处如何?”曰:
" jù mǒu jiàn chù, shí wú yī fǎ kě dāng qíng." shī yuē:" rǔ jiě yóu zài jìng." yuē:" mǒu zhī rú cǐ, shī xiōng yòu rú hé?" shī yuē:" rǔ qǐ bù zhī wú yī fǎ kě dāng qíng zhě?" wéi shān wén yuē:
“据某见处,实无一法可当情。”师曰:“汝解犹在境。”曰:“某秪如此,师兄又如何?”师曰:“汝岂不知无一法可当情者?”沩山闻曰:
" jì zi yī jù, yí shā tiān xià rén." xuán jué yún:" jīng dào: shí wú yǒu fǎ. rán dēng fú yǔ wǒ shòu jì, tā dào shí wú yī fǎ kě dāng qíng. wéi shèn me dào:
“寂子一句,疑杀天下人。”﹝玄觉云:“经道:实无有法。然灯佛与我授记,他道实无一法可当情。为甚么道:
jiě yóu zài jìng qiě dào lì hài zài shèn me chù?" shī wò cì, sēng wèn:" fǎ shēn hái jiě shuō fǎ yě wú?" shī yuē:" wǒ shuō bù dé, bié yǒu yī rén shuō de." yuē:" shuō de dǐ rén zài shèn me chù?"
解犹在境;且道利害在甚么处?”﹞师卧次,僧问:“法身还解说法也无?”师曰:“我说不得,别有一人说得。”曰:“说得底人在甚么处?”
shī tuī chū zhěn zi. wéi shān wén yuē:" jì zi yòng jiàn rèn shàng shì."
师推出枕子。沩山闻曰:“寂子用剑刃上事。”
shī bì mù zuò cì, yǒu sēng qián lái shēn biān lì, shī kāi mù, yú dì shàng zuò cǐ xiāng, gù shì qí sēng. sēng wú yǔ.
师闭目坐次,有僧潜来身边立,师开目,于地上作此相,顾视其僧。僧无语。
shī xié zhǔ zhàng xíng cì, sēng wèn:" hé shàng shǒu zhōng shì shèn me?" shī biàn niān xiàng bèi hòu, yuē:" jiàn me?" sēng wú duì.
师携拄杖行次,僧问:“和尚手中是甚么?”师便拈向背后,曰:“见么?”僧无对。
shī wèn yī sēng:" rǔ huì shèn me?" yuē:" huì bo." shī tí qǐ fú zi, yuē:" zhè gè liù shí sì guà zhōng ā nà guà shōu?" sēng wú duì. shī zì dài yún:
师问一僧:“汝会甚么?”曰:“会卜。”师提起拂子,曰:“这个六十四卦中阿那卦收?”僧无对。师自代云:
" shì lái shì léi tiān dà zhuàng, rú jīn biàn wéi dì huǒ míng yí." wèn sēng:" míng shèn me?" yuē:" líng tōng." shī yuē:" biàn qǐng rù dēng lóng." yuē:
“适来是雷天大壮,如今变为地火明夷。”问僧:“名甚么?”曰:“灵通。”师曰:“便请入灯笼。”曰:
" zǎo gè rù le yě." fǎ yǎn bié yún:" huàn shèn me zuò dēng lóng?" wèn:" gǔ rén dào, jiàn sè biàn jiàn xīn. chán chuáng shì sè, qǐng hé shàng lí què sè, zhǐ xué rén xīn." shī yuē:
“早个入了也。”﹝法眼别云:“唤甚么作灯笼?”﹞问:“古人道,见色便见心。禅床是色,请和尚离却色,指学人心。”师曰:
" nà gè shì chán chuáng, zhǐ chū lái kàn." sēng wú yǔ. xuán jué yún:" hū rán bèi yī què zhǐ chán chuáng, zuò me shēng duì yī?" yǒu sēng yún:" què qǐng hé shàng dào." xuán jué dài fǔ zhǎng sān xià. wèn:" rú hé shì pí lú shī?" shī nǎi chì zhī. sēng yuē:" rú hé shì hé shàng shī?" shī yuē:" mò wú lǐ!" shī gòng yī sēng yǔ, páng yǒu sēng yuē:
“那个是禅床,指出来看。”僧无语。﹝玄觉云:“忽然被伊却指禅床,作么生对伊?”有僧云:“却请和尚道。”玄觉代拊掌三下。﹞问:“如何是毗卢师?”师乃叱之。僧曰:“如何是和尚师?”师曰:“莫无礼!”师共一僧语,旁有僧曰:
" yǔ dǐ shì wén shū, mò dǐ shì wéi mó." shī yuē:" bù yǔ bù mò dǐ mò shì rǔ fǒu?" sēng mò rán. shī yuē:" hé bù xiàn shén tōng?" yuē:
“语底是文殊,默底是维摩。”师曰:“不语不默底莫是汝否?”僧默然。师曰:“何不现神通?”曰:
" bù cí xiàn shén tōng, qí kǒng hé shàng shōu zuò jiào." shī yuē:" jiàn rǔ lái chù, wèi yǒu jiào wài dǐ yǎn."
“不辞现神通,祇恐和尚收作教。”师曰:“鉴汝来处,未有教外底眼。”
wèn:" tiān táng dì yù xiāng qù jǐ hé?"
问:“天堂地狱相去几何?”
shī jiāng zhǔ zhàng huà dì yī huà. shī zhù guān yīn shí, chū bǎng yún:" kàn jīng cì bù dé wèn shì." yǒu sēng lái wèn xùn, jiàn shī kàn jīng, páng lì ér dài. shī juǎn què jīng, wèn:" huì me?" yuē:" mǒu jiǎ bù kàn jīng, zhēng de huì?" shī yuē:" rǔ yǐ hòu huì qù zài." qí sēng dào yán tóu, tóu wèn:" shén chù lái?" yuē:" jiāng xī guān yīn lái." tóu yuē:" hé shàng yǒu hé yán jù?" sēng jǔ qián huà, tóu yuē:" zhè gè lǎo shī, wǒ jiāng wèi bèi gù zhǐ mái què, yuán lái yóu zài."
师将拄杖画地一画。师住观音时,出牓云:“看经次不得问事。”有僧来问讯,见师看经,旁立而待。师卷却经,问:“会么?”曰:“某甲不看经,争得会?”师曰:“汝已后会去在。”其僧到岩头,头问:“甚处来?”曰:“江西观音来。”头曰:“和尚有何言句?”僧举前话,头曰:“这个老师,我将谓被故纸埋却,元来犹在。”
sēng sī wèn:" chán zōng dùn wù, bì jìng rù mén de yì rú hé?" shī yuē:
僧思问:“禅宗顿悟,毕竟入门的意如何?”师曰:
" cǐ yì jí nán, ruò shì zǔ zōng mén xià, shàng gēn shàng zhì, yī wén qiān wù, dé dà chí. qí yǒu gēn wēi zhì liè, ruò bù ān chán jìng lǜ, dào zhè lǐ zǒng xū máng rán." yuē:" chú cǐ yí lù, bié gèng yǒu rù chù fǒu?"
“此意极难,若是祖宗门下,上根上智,一闻千悟,得大持。其有根微智劣,若不安禅静虑,到这里总须茫然。”曰:“除此一路,别更有入处否?”
shī yuē:" yǒu." yuē:" rú hé jí shì." shī yuē:" rǔ shì shèn chù rén?" yuē:" yōu zhōu rén." shī yuē:" rǔ hái sī bǐ chù fǒu?" yuē:" cháng sī." shī yuē:" néng sī zhě shì xīn, suǒ sī zhě shì jìng. bǐ chù lóu tái lín yuàn, rén mǎ pián tián, rǔ fǎn sī dǐ hái yǒu xǔ duō bān yě wú?" yuē:
师曰:“有。”曰:“如何即是。”师曰:“汝是甚处人?”曰:“幽州人。”师曰:“汝还思彼处否?”曰:“常思。”师曰:“能思者是心,所思者是境。彼处楼台林苑,人马骈阗,汝反思底还有许多般也无?”曰:
" mǒu jiǎ dào zhè lǐ, zǒng bú jiàn yǒu." shī yuē:" rǔ jiě yóu zài xīn. xìn wèi jí dé, rén wèi wèi zài."
“某甲到这里,总不见有。”师曰:“汝解犹在心。信位即得,人位未在。”
yuē:" chú què zhè gè, bié gèng yǒu yì yě wú?" shī yuē:" bié yǒu, bié wú jí bù kān yě." yuē:" dào zhè lǐ zuò me shēng jí shì?" shī yuē:" jù rǔ suǒ jiě, qí dé yī xuán, dé zuò pī yī, xiàng hòu zì kàn."
曰:“除却这个,别更有意也无?”师曰:“别有,别无即不堪也。”曰:“到这里作么生即是?”师曰:“据汝所解,祇得一玄,得坐披衣,向后自看。”
lǐ xiè zhī.
礼谢之。
shī jiē jī lì wù, wèi zōng mén biāo zhǔn. zài qiān dōng píng, jiāng shùn jì, shù sēng shì lì, shī yǐ jì shì zhī yuē:" yī èr èr sān zi, píng mù fù yǎng shì. liǎng kǒu yī wú shé, jí shì wú zōng zhǐ." zhì rì wǔ, shēng zuò cí zhòng, fù shuō jì yuē:" nián mǎn qī shí qī, wú cháng zài jīn rì.
师接机利物,为宗门标准。再迁东平,将顺寂,数僧侍立,师以偈示之曰:“一二二三子,平目复仰视。两口一无舌,即是吾宗旨。”至日午,升座辞众,复说偈曰:“年满七十七,无常在今日。
rì lún zhèng dāng wǔ. liǎng shǒu pān qū xī." yán qì, yǐ liǎng shǒu bào xī ér zhōng. yuè míng nián, nán tǎ yǒng chán shī qiān líng gǔ guī yǎng shān, tǎ yú jí yún fēng xià.
日轮正当午。两手攀屈膝。”言讫,以两手抱膝而终。阅明年,南塔涌禅师迁灵骨归仰山,塔于集云峰下。
shì zhì tōng chán shī miào guāng zhī tǎ.
谥智通禅师、妙光之塔。
xiāng yán zhì xián chán shī dèng zhōu xiāng yán zhì xián chán shī, qīng zhōu rén yě. yàn sú cí qīn, guān fāng mù dào. zài bǎi zhàng shí xìng shí cōng mǐn, cān chán bù dé.
香严智闲禅师邓州香严智闲禅师,青州人也。厌俗辞亲,观方慕道。在百丈时性识聪敏,参禅不得。
jì zhàng qiān huà, suì cān wéi shān. shān wèn:" wǒ wén rǔ zài bǎi zhàng xiān shī chù, wèn yī dá shí, wèn shí dá bǎi.
洎丈迁化,遂参沩山。山问:“我闻汝在百丈先师处,问一答十,问十答百。
cǐ shì rǔ cōng míng líng lì, yì jiě shí xiǎng, shēng sǐ gēn běn.
此是汝聪明灵利,意解识想,生死根本。
fù mǔ wèi shēng shí, shì dào yī jù kàn." shī bèi yī wèn, zhí de máng rán.
父母未生时,试道一句看。”师被一问,直得茫然。
guī liáo jiāng píng rì kàn guò dǐ wén zì cóng tóu yào xún yī jù chóu duì, jìng bù néng dé, nǎi zì tàn yuē:" huà bǐng bù kě chōng jī." lǚ qǐ wéi shān shuō pò, shān yuē:" wǒ ruò shuō shì rǔ, rǔ yǐ hòu mà wǒ qù.
归寮将平日看过底文字从头要寻一句酬对,竟不能得,乃自叹曰:“画饼不可充饥。”屡乞沩山说破,山曰:“我若说似汝,汝已后骂我去。
wǒ shuō dǐ shì wǒ dǐ, zhōng bù gàn rǔ shì." shī suì jiāng píng xī suǒ kàn wén zì shāo què. yuē:" cǐ shēng bù xué fó fǎ yě, qiě zuò gè cháng xíng zhōu fàn sēng, miǎn yì xīn shén."
我说底是我底,终不干汝事。”师遂将平昔所看文字烧却。曰:“此生不学佛法也,且作个长行粥饭僧,免役心神。”
nǎi qì cí wéi shān, zhí guò nán yáng dǔ zhōng guó shī yí jī, suì qì zhǐ yān.
乃泣辞沩山,直过南阳睹忠国师遗迹,遂憩止焉。
yī rì, shān chú cǎo mù, ǒu pāo wǎ lì, jī zhú zuò shēng, hū rán xǐng wù. jù guī mù yù fén xiāng, yáo lǐ wéi shān. zàn yuē:
一日,芟除草木,偶抛瓦砾,击竹作声,忽然省悟。遽归沐浴焚香,遥礼沩山。赞曰:
" hé shàng dà cí, ēn yú fù mǔ. dāng shí ruò wéi wǒ shuō pò, hé yǒu jīn rì zhī shì?" nǎi yǒu sòng yuē:
“和尚大慈,恩逾父母。当时若为我说破,何有今日之事?”乃有颂曰:
" yī jī wàng suǒ zhī, gèng bù jiǎ xiū chí.
“一击忘所知,更不假修持。
dòng róng yáng gǔ lù, bù duò qiǎo rán jī. chǔ chù wú zōng jī, shēng sè wài wēi yí. zhū fāng dá dào zhě, xián yán shàng shàng jī." wéi shān wén de, wèi yǎng shān yuē:" cǐ zi chè yě."
动容扬古路,不堕悄然机。处处无踪迹,声色外威仪。诸方达道者,咸言上上机。”沩山闻得,谓仰山曰:“此子彻也。”
yǎng yuē:" cǐ shì xīn jī yì shí, zhù shù dé chéng. dài mǒu jiǎ qīn zì kān guò." yǎng hòu jiàn shī, yuē:
仰曰:“此是心机意识,著述得成。待某甲亲自勘过。”仰后见师,曰:
" hé shàng zàn tàn shī dì fā míng dà shì, nǐ shì shuō kàn." shī jǔ qián sòng, yǎng yuē:" cǐ shì sù xí jì chí ér chéng, ruò yǒu zhèng wù, bié gèng shuō kàn." shī yòu chéng sòng yuē:
“和尚赞叹师弟发明大事,你试说看。”师举前颂,仰曰:“此是夙习记持而成,若有正悟,别更说看。”师又成颂曰:
" qù nián pín wèi shì pín, jīn nián pín shǐ shì pín. qù nián pín, yóu yǒu zhuō zhuī zhī dì, jīn nián pín, zhuī yě wú." yǎng yuē:" rú lái chán xǔ shī dì huì, zǔ shī chán wèi mèng jiàn zài."
“去年贫未是贫,今年贫始是贫。去年贫,犹有卓锥之地,今年贫,锥也无。”仰曰:“如来禅许师弟会,祖师禅未梦见在。”
shī fù yǒu sòng yuē:" wǒ yǒu yī jī, shùn mù shì yī. ruò rén bú huì, bié huàn shā mí." yǎng nǎi bào wéi shān, yuē:" qiě xǐ xián shī dì huì zǔ shī chán yě."
师复有颂曰:“我有一机,瞬目视伊。若人不会,别唤沙弥。”仰乃报沩山,曰:“且喜闲师弟会祖师禅也。”
xuán jué yún:" qiě dào rú lái chán yǔ zǔ shī chán fēn bù fēn?" cháng qìng léng yún:" yī shí zuò què." shī chū kāi táng, wéi shān lìng sēng sòng shū bìng zhǔ zhàng zhì. shī jiē dé biàn kū:" cāng tiān! cāng tiān!" sēng yuē:
﹝玄觉云:“且道如来禅与祖师禅分不分?”长庆棱云:“一时坐却。”﹞师初开堂,沩山令僧送书并拄杖至。师接得便哭:“苍天!苍天!”僧曰:
" hé shàng wéi shèn me rú cǐ?" shī yuē:
“和尚为甚么如此?”师曰:
" qí wèi chūn xíng qiū lìng." shàng táng:" dào yóu wù dá, bù zài yǔ yán. kuàng shì mì mì táng táng, céng wú jiàn gé, bù láo xīn yì, zàn jiè huí guāng.
“祇为春行秋令。”上堂:“道由悟达,不在语言。况是密密堂堂,曾无间隔,不劳心意,暂借回光。
rì yòng quán gōng, mí tú zì bèi." sēng wèn:" rú hé shì xiāng yán jìng?" shī yuē:" huá mù bù zī."
日用全功,迷徒自背。”僧问:“如何是香严境?”师曰:“华木不滋。”
wèn:" rú hé shì xiān tuó pó?" shī qiāo chán chuáng yuē:
问:“如何是仙陀婆?”师敲禅床曰:
" guò zhè lǐ lái." wèn:" rú hé shì xiàn zài xué?" shī yǐ shàn zi xuán zhuǎn shì zhī, yuē:" jiàn me?" sēng wú yǔ. wèn:" rú hé shì zhèng mìng shí?"
“过这里来。”问:“如何是现在学?”师以扇子旋转示之,曰:“见么?”僧无语。问:“如何是正命食?”
shī yǐ shǒu cuō ér shì zhī. wèn:" rú hé shì wú biǎo jiè?" shī yuē:" dài shé lí zuò sú jí shuō." wèn:
师以手撮而示之。问:“如何是无表戒?”师曰:“待阇黎作俗即说。”问:
" rú hé shì shēng sè wài xiāng jiàn yī jù?" shī yuē:
“如何是声色外相见一句?”师曰:
" rú mǒu jiǎ wèi zhù xiāng yán shí, qiě dào zài shèn me chù?" yuē:" rèn me zé yì bù gǎn dào yǒu suǒ zài."
“如某甲未住香严时,且道在甚么处?”曰:“恁么则亦不敢道有所在。”
shī yuē:" rú huàn rén xīn xīn suǒ fǎ." wèn:
师曰:“如幻人心心所法。”问:
" rú hé shì zhí jié gēn yuán fú suǒ yìn?" shī pāo xià zhǔ zhàng, sàn shǒu ér qù. wèn:" rú hé shì fó fǎ dà yì?" shī yuē:" jīn nián shuāng jiàng zǎo, qiáo mài bù shōu." wèn:
“如何是直截根源佛所印?”师抛下拄杖,散手而去。问:“如何是佛法大意?”师曰:“今年霜降早,荞麦不收。”问:
" rú hé shì xī lái yì?" shī yǐ shǒu rù huái zuò quán, zhǎn kāi yǔ zhī. sēng nǎi guì xī, yǐ liǎng shǒu zuò shòu shì.
“如何是西来意?”师以手入怀作拳,展开与之。僧乃跪膝,以两手作受势。
shī yuē:" shì shèn me?" sēng wú duì.
师曰:“是甚么?”僧无对。
wèn:" lí sì jù, jué bǎi fēi, qǐng hé shàng dào." shī yuē:" liè shī qián bù dé shuō běn shī jiè."
问:“离四句,绝百非,请和尚道。”师曰:“猎师前不得说本师戒。”
shàng táng:" ruò lùn cǐ shì, rú rén shàng shù, kǒu xián shù zhī, jiǎo bù tà zhī, shǒu bù pān zhī, shù xià hū yǒu rén wèn, rú hé shì zǔ shī xī lái yì?
上堂:“若论此事,如人上树,口衔树枝,脚不蹋枝,手不攀枝,树下忽有人问,如何是祖师西来意?
bú duì tā, yòu wéi tā suǒ wèn. ruò duì tā, yòu sàng shēn shī mìng. dāng rèn me shí zuò me shēng jí dé?" shí yǒu hǔ tóu zhāo shàng zuò chū zhòng yún:
不对他,又违他所问。若对他,又丧身失命。当恁么时作么生即得?”时有虎头招上座出众云:
" shù shàng jí bù wèn, wèi shàng shù shí qǐng hé shàng dào." shī nǎi hē hē dà xiào.
“树上即不问,未上树时请和尚道。”师乃呵呵大笑。
shī wèn:" sēng shén chù lái?" yuē:" wéi shān lái." shī yuē:" hé shàng jìn rì yǒu hé yán jù?" yuē:
师问:“僧甚处来?”曰:“沩山来。”师曰:“和尚近日有何言句?”曰:
" yǒu sēng wèn:" rú hé shì xī lái yì?"
“有僧问:“如何是西来意?”
hé shàng shù qǐ fú zi." shī yuē:" bǐ zhōng xiōng dì zuò me shēng huì?" yuē:" bǐ zhōng shāng liáng dào, jí sè míng xīn, fù wù xiǎn lǐ." shī yuē:
和尚竖起拂子。”师曰:“彼中兄弟作么生会?”曰:“彼中商量道,即色明心,附物显理。”师曰:
" huì jí biàn huì, zhe shén sǐ jí!" sēng què wèn:" shī yì rú hé?" shī yì shù qǐ fú zi. xuán shā yún:" qí zhè xiāng yán jiǎo gēn wèi diǎn dì." yún jū xī yún:
“会即便会,著甚死急!”僧却问:“师意如何?”师亦竖起拂子。﹝玄沙云:“祇这香严脚跟未点地。”云居锡云:
" shèn me chù shì xiāng yán jiǎo gēn wèi diǎn dì chǔ?" shī yǒu jì yuē:" zi cuì mǔ zhuó, zi jué mǔ ké. zǐ mǔ jù wáng, yīng yuán bù cuò. tóng dào chàng hè, miào yún dú jiǎo."
“甚么处是香严脚跟未点地处?”﹞师有偈曰:“子啐母啄,子觉母壳。子母俱亡,应缘不错。同道唱和,妙云独脚。”
shī fán shì xué tú, yǔ duō jiǎn zhí. yǒu jì sòng èr bǎi yú piān, suí yuán duì jī, bù jū shēng lǜ, zhū fāng shèng xíng. hòu shì xí dēng chán shī. jìng shān hóng yīn chán shī háng zhōu jìng shān hóng yīn chán shī, wú xīng rén yě. sēng wèn:" yǎn xī rú huī shí rú hé?"
师凡示学徒,语多简直。有偈颂二百余篇,随缘对机,不拘声律,诸方盛行。后谥袭灯禅师。径山洪諲禅师杭州径山洪諲禅师,吴兴人也。僧问:“掩息如灰时如何?”
shī yuē:" yóu shì shí rén gōng gàn." yuē:
师曰:“犹是时人功干。”曰:
" gàn hòu rú hé?" shī yuē:" gēng rén tián bù zhǒng." yuē:" bì jìng rú hé?" shī yuē:" hé shú bù lín chǎng." wèn:
“干后如何?”师曰:“耕人田不种。”曰:“毕竟如何?”师曰:“禾熟不临场。”问:
" lóng mén bù jiǎ fēng léi shì biàn tòu dé zhě rú hé?" shī yuē:" yóu shì yī pǐn èr pǐn." yuē:" cǐ jì shì jiē jí, xiàng shàng shì rú hé?" shī yuē:" wú bù zhī yǒu rǔ lóng mén." wèn:
“龙门不假风雷势便透得者如何?”师曰:“犹是一品二品。”曰:“此既是阶级,向上事如何?”师曰:“吾不知有汝龙门。”问:
" rú shuāng rú xuě shí rú hé?" shī yuē:" yóu shì wū rǎn." yuē:" bù wū rǎn shí rú hé?" shī yuē:
“如霜如雪时如何?”师曰:“犹是污染。”曰:“不污染时如何?”师曰:
" bù tóng sè." xǔ zhōu quán míng shàng zuò xiān wèn shí shuāng:
“不同色。”许州全明上座先问石霜:
" yī háo chuān zhòng xué shí rú hé?" shuāng yuē:" zhí xū wàn nián qù." yuē:" wàn nián hòu rú hé?" shuāng yuē:" dēng kē rèn rǔ dēng kē, bá cuì rèn rǔ bá cuì." hòu wèn shī yuē:
“一毫穿众穴时如何?”霜曰:“直须万年去。”曰:“万年后如何?”霜曰:“登科任汝登科,拔萃任汝拔萃。”后问师曰:
" yī háo chuān zhòng xué shí rú hé?" shī yuē:" guāng xuē rèn rǔ guāng xuē, jié guǒ rèn rǔ jié guǒ." wèn:" rú hé shì zhǎng?" shī yuē:" qiān shèng bù néng liàng."
“一毫穿众穴时如何?”师曰:“光靴任汝光靴,结果任汝结果。”问:“如何是长?”师曰:“千圣不能量。”
yuē:" rú hé shì duǎn?" shī yuē:" jiāo míng yǎn lǐ zhe bù mǎn." qí sēng bù kěn, biàn qù jǔ shì shí shuāng.
曰:“如何是短?”师曰:“蟭螟眼里著不满。”其僧不肯,便去举似石霜。
shuāng yuē:" qí wèi tài jìn shí tóu."
霜曰:“祇为太近实头。”
sēng què wèn shuāng:" rú hé shì zhǎng?" shuāng yuē:" bù qū qǔ." yuē:" rú hé shì duǎn?" shuāng yuē:
僧却问霜:“如何是长?”霜曰:“不屈曲。”曰:“如何是短?”霜曰:
" shuāng lù pán zhōng bù hè cǎi." fú rì zhǎng lǎo fǎng shī. shī wèn:
“双陆盘中不喝彩。”佛日长老访师。师问:
" fú chéng zhǎng lǎo dú huà yī fāng, hé yǐ jiàn yóu fēng dǐng?" rì yuē:" lǎng yuè dāng kōng guà, bīng shuāng bù zì hán." shī yuē:" mò shì zhǎng lǎo jiā fēng yě wú?" rì yuē:
“伏承长老独化一方,何以荐游峰顶?”日曰:“朗月当空挂,冰霜不自寒。”师曰:“莫是长老家风也无?”日曰:
" qiào zhì wàn zhòng guān, yú zhōng hán bǎo yuè." shī yuē:" cǐ yóu shì wén yán, zuò me shēng shì zhǎng lǎo jiā fēng?"
“峭峙万重关,于中含宝月。”师曰:“此犹是文言,作么生是长老家风?”
rì yuē:" jīn rì lài yù fú rì, què wèn yǐn mì quán zhēn, shí rén zhī yǒu dào bù dé, tài shěng wú gū, shí rén zhī yǒu dào dé. yú cǐ èr tú, yóu shì shí rén shēng jiàng chù. wèi shěn hé shàng qīn dào zì dào rú hé dào?" shī yuē:" wǒ jiā dào chù wú kě dào." rì yuē:
日曰:“今日赖遇佛日,却问隐密全真,时人知有道不得,太省无辜,时人知有道得。于此二途,犹是时人升降处。未审和尚亲道自道如何道?”师曰:“我家道处无可道。”日曰:
" rú lái lù shàng wú sī qū, biàn qǐng xuán yīn hé yī chǎng." shī yuē:" rèn rǔ èr lún gèng hù zhào, bì tán yún wài bù xiāng guān." rì yuē:" wèi bào bái tóu wú xiàn kè, cǐ huí nián shào mò guī xiāng." shī yuē:
“如来路上无私曲,便请玄音和一场。”师曰:“任汝二轮更互照,碧潭云外不相关。”日曰:“为报白头无限客,此回年少莫归乡。”师曰:
" lǎo shào tóng lún wú xiàng bèi, wǒ jiā xuán lù wù cēn cī." rì yuē:" yī yán dìng tiān xià, sì jù wèi shuí xuān." shī yuē:" rǔ yán yǒu sān sì, wǒ dào qí zhōng yī yě wú."
“老少同轮无向背,我家玄路勿参差。”日曰:“一言定天下,四句为谁宣。”师曰:“汝言有三四,我道其中一也无。”
shī yīn yǒu jì yuē:" dōng xī bù xiāng gù, nán běi yǔ shuí liú. rǔ yán yǒu sān sì, wǒ dào yī yě wú." guāng huà sì nián jiǔ yuè èr shí bā rì, bái zhòng ér huà.
师因有偈曰:“东西不相顾,南北与谁留。汝言有三四,我道一也无。”光化四年九月二十八日,白众而化。
dìng shān shén yīng chán shī chú zhōu dìng shān shén yīng chán shī, yīn bēi shù shěng hé shàng xíng jiǎo shí cān wèn:" bù là shù liàng, qǐng shī dào." shī tí qǐ shù zhū yuē:" shì luò bù là?" shù yuē:" yuán zhū sān qiào, shí rén zhī yǒu, qǐng shī yuán qián huà." shī biàn dǎ, shù fú xiù biàn chū. shī yuē:" sān shí nián hòu chuí xiōng dà kū qù zài!"
定山神英禅师滁州定山神英禅师,因椑树省和尚行脚时参问:“不落数量,请师道。”师提起数珠曰:“是落不落?”树曰:“圆珠三窍,时人知有,请师圆前话。”师便打,树拂袖便出。师曰:“三十年后槌胸大哭去在!”
shù zhù hòu shì zhòng yuē:" lǎo sēng sān shí nián qián zhì dìng shān, bèi tā rè mán yī shàng, bù tóng xiǎo xiǎo." shī jiàn shǒu zuò xǐ yī, suì wèn:" zuò shèn me?"
树住后示众曰:“老僧三十年前至定山,被他热谩一上,不同小小。”师见首座洗衣,遂问:“作甚么?”
zuò tí qǐ yī shì zhī. shī yuē:" xǐ dǐ shì shèn yī?" zuò yuē:" guān zhōng shǐ tiě qián." shī huàn wéi nà, yí xià zuò guà dā zhe.
座提起衣示之。师曰:“洗底是甚衣?”座曰:“关中使铁钱。”师唤维那,移下座挂搭著。
yán qìng fǎ duān chán shī xiāng zhōu yán qìng shān fǎ duān chán shī, sēng wèn:" qiū yǐn zhǎn wèi liǎng duàn, liǎng tóu jù dòng. fó xìng zài ā nà tóu?" shī zhǎn liǎng shǒu. dòng shān bié yún:
延庆法端禅师襄州延庆山法端禅师,僧问:“蚯蚓斩为两段,两头俱动。佛性在阿那头?”师展两手。﹝洞山别云:
" wèn dǐ zài ā nà tóu." shī miè hòu, shì shào zhēn chán shī.
“问底在阿那头。”﹞师灭后,谥绍真禅师。
yì zhōu yìng tiān hé shàng yì zhōu yìng tiān hé shàng, sēng wèn:" rén rén jǐn yǒu fó xìng, rú hé shì hé shàng fó xìng?"
益州应天和尚益州应天和尚,僧问:“人人尽有佛性,如何是和尚佛性?”
shī yuē:" rǔ huàn shèn me zuò fó xìng?" yuē:" rèn me zé hé shàng wú fó xìng yě." shī nǎi jiào:" kuài huó! kuài huó!"
师曰:“汝唤甚么作佛性?”曰:“恁么则和尚无佛性也。”师乃叫:“快活!快活!”
jiǔ fēng cí huì chán shī fú zhōu jiǔ fēng cí huì chán shī, chū zài wéi shān, shān shàng táng yuē:" rǔ děng zhū rén, qí dé dà jī, bù dé dà yòng." shī biàn chōu shēn chū qù.
九峰慈慧禅师福州九峰慈慧禅师,初在沩山,山上堂曰:“汝等诸人,祇得大机,不得大用。”师便抽身出去。
wéi zhào zhī, shī gèng bù huí gù. wéi yuē:" cǐ zi kān wèi fǎ qì." yī rì cí wéi shān, yuē:" mǒu jiǎ cí wéi hé shàng, qiān lǐ zhī wài bù lí zuǒ yòu."
沩召之,师更不回顾。沩曰:“此子堪为法器。”一日辞沩山,曰:“某甲辞违和尚,千里之外不离左右。”
wéi dòng róng yuē:" shàn wèi!" jīng zhào fǔ mǐ hé shàng jīng zhào fǔ mǐ hé shàng yì wèi qī shī. cān xué hòu, guī shòu yè sì, yǒu lǎo sù wèn:
沩动容曰:“善为!”京兆府米和尚京兆府米和尚﹝亦谓七师。﹞参学后,归受业寺,有老宿问:
" yuè zhōng duàn jǐng suǒ, shí rén huàn zuò shé.
“月中断井索,时人唤作蛇。
wèi shěn qī shī jiàn fú huàn zuò shèn me?" shī yuē:" ruò yǒu fú jiàn, jí tóng zhòng shēng." fǎ yǎn bié yún:" cǐ shì shèn me shí jié wèn?" fǎ dēng bié yún:" huàn dǐ bú shì." lǎo sù yuē:
未审七师见佛唤作甚么?”师曰:“若有佛见,即同众生。”﹝法眼别云:“此是甚么时节问?”法灯别云:“唤底不是。”﹞老宿曰:
" qiān nián táo hé." shī lìng sēng qù wèn yǎng shān yuē:" jīn shí hái jiǎ wù yě wú?" yǎng yuē:" wù jí bù wú, zhēng nài luò zài dì èr tóu." shī shēn kěn zhī.
“千年桃核。”师令僧去问仰山曰:“今时还假悟也无?”仰曰:“悟即不无,争柰落在第二头。”师深肯之。
yòu lìng sēng wèn dòng shān yuē:" nà gè jiū jìng zuò me shēng?" dòng yuē:" què xū wèn tā shǐ dé." shī yì kěn zhī. sēng wèn:
又令僧问洞山曰:“那个究竟作么生?”洞曰:“却须问他始得。”师亦肯之。僧问:
" zì gǔ shàng xián, hái dá zhēn zhèng lǐ yě wú?" shī yuē:" dá." yuē:" qí rú zhēn zhèng lǐ zuò me shēng dá?" shī yuē:" dāng shí huò guāng mài jiǎ yín chéng yǔ chán yú, qì shū shì shèn me rén zuò?" yuē:
“自古上贤,还达真正理也无?”师曰:“达。”曰:“祇如真正理作么生达?”师曰:“当时霍光卖假银城与单于,契书是甚么人做?”曰:
" mǒu jiǎ zhí de dù kǒu wú yán." shī yuē:" píng dì jiào rén zuò bǎo." wèn:" rú hé shì nà yī xià shì?" shī yuē:" chǒu lòu rèn jūn xián, bù guà yún xiá sè." jìn zhōu huò shān hé shàng jìn zhōu huò shān hé shàng, yīn yǎng shān yī sēng dào, zì chēng jí yún fēng xià sì téng tiáo tiān xià dà chán fú cān, shī nǎi huàn wéi nà:" dǎ zhōng zhe."
“某甲直得杜口无言。”师曰:“平地教人作保。”问:“如何是衲衣下事?”师曰:“丑陋任君嫌,不挂云霞色。”晋州霍山和尚晋州霍山和尚,因仰山一僧到,自称集云峰下四藤条天下大禅佛参,师乃唤维那:“打钟著。”
dà chán fú zhòu bù ér qù. yuán kāng hé shàng yuán kāng hé shàng, yīn fǎng shí lóu, lóu cái jiàn biàn shōu zú zuò. shī yuē:" dé rèn me wēi yí zhōu zú!" lóu yuē:" rǔ shì lái jiàn gè shèn me?" shī yuē:" wú duān bèi rén lǐng guò." lóu yuē:" xū shì yǔ me shǐ wéi zhēn jiàn." shī yuē:" kǔ zāi!
大禅佛骤步而去。元康和尚元康和尚,因访石楼,楼才见便收足坐。师曰:“得恁么威仪周足!”楼曰:“汝适来见个甚么?”师曰:“无端被人领过。”楼曰:“须是与么始为真见。”师曰:“苦哉!
zhuàn shā jǐ rén lái!" lóu biàn qǐ shēn. shī yuē:
赚杀几人来!”楼便起身。师曰:
" jiàn zé jiàn yǐ, dòng zé bù dòng." lóu yuē:" jìn lì dào bù chū dìng yě." shī fǔ zhǎng sān xià. hòu yǒu sēng jǔ shì nán quán, quán yuē:" tiān xià rén duàn zhè liǎng gè hàn shì fēi bù dé. ruò duàn dé, yǔ tā tóng cān."
“见则见矣,动则不动。”楼曰:“尽力道不出定也。”师拊掌三下。后有僧举似南泉,泉曰:“天下人断这两个汉是非不得。若断得,与他同参。”
sān jiǎo fǎ yù ān zhǔ qí zhōu sān jiǎo shān fǎ yù ān zhǔ, yīn huāng luàn, kuí shuài rù shān, zhí rèn ér wèn:" hé shàng yǒu shèn cái bǎo?" shī yuē:
三角法遇庵主蕲州三角山法遇庵主,因荒乱,魁帅入山,执刃而问:“和尚有甚财宝?”师曰:
" sēng jiā zhī bǎo, fēi jūn suǒ yí." kuí yuē:" shì hé bǎo?" shī zhèn shēng yī hē, kuí bù wù, yǐ rèn jiā zhī.
“僧家之宝,非君所宜。”魁曰:“是何宝?”师震声一喝,魁不悟,以刃加之。
cháng shì wáng jìng chū jū shì xiāng zhōu wáng jìng chū cháng shì, shì shì cì, mǐ hé shàng zhì, gōng nǎi jǔ bǐ shì zhī. mǐ yuē:
常侍王敬初居士襄州王敬初常侍,视事次,米和尚至,公乃举笔示之。米曰:
" hái pàn dé xū kōng fǒu?"
“还判得虚空否?”
gōng zhì bǐ rù zhái, gèng bù fù chū. mǐ zhì yí, míng rì píng gǔ shān gōng yǎng zhǔ rù tàn qí yì. mǐ yì suí zhì, qián zài píng bì jiān zhēn chǐ qìng qiè cì. gōng yǎng zhǔ cái zuò, wèn yuē:
公掷笔入宅,更不复出。米致疑,明日凭鼓山供养主入探其意。米亦随至,潜在屏蔽间侦﹝耻庆切﹞伺。供养主才坐,问曰:
" zuó rì mǐ hé shàng yǒu shèn me yán jù, biàn bù xiāng jiàn?" gōng yuē:" shī zi yǎo rén, hán lú zhú kuài."
“昨日米和尚有甚么言句,便不相见?”公曰:“师子咬人,韩卢逐块。”
mǐ wén cǐ yǔ, jí shěng qián miù.
米闻此语,即省前谬。
jù chū lǎng xiào yuē:" wǒ huì yě, wǒ huì yě." gōng yuē:" huì jí bù wú, nǐ shì dào kàn." mǐ yuē:
遽出朗笑曰:“我会也,我会也。”公曰:“会即不无,你试道看。”米曰:
" qǐng cháng shì jǔ." gōng nǎi shù qǐ yì zhī zhù. mǐ yuē:
“请常侍举。”公乃竖起一只箸。米曰:
" zhè yě hú jīng." gōng yuē:" zhè hàn chè yě." wèn sēng:" yī qiè zhòng shēng huán yǒu fó xìng yě wú?" yuē:" yǒu." gōng zhǐ bì shàng huà gǒu zǐ yuē:
“这野狐精。”公曰:“这汉彻也。”问僧:“一切众生还有佛性也无?”曰:“有。”公指壁上画狗子曰:
" zhè gè hái yǒu yě wú?" sēng wú duì. gōng zì dài yuē:" kàn yǎo zhe rǔ." nán yuè xià wǔ shì yǎng shān jì chán shī fǎ sì xī tǎ guāng mù chán shī yuán zhōu yǎng shān xī tǎ guāng mù chán shī, sēng wèn:
“这个还有也无?”僧无对。公自代曰:“看咬著汝。”南岳下五世仰山寂禅师法嗣西塔光穆禅师袁州仰山西塔光穆禅师,僧问:
" rú hé shì zhèng wén?" shī yuē:" bù cóng ěr rù." yuē:" zuò me shēng?" shī yuē:" hái wén me?" wèn:" zǔ yì jiào yì, shì tóng shì bié?" shī yuē:" tóng bié qiě zhì, rǔ dào píng zuǐ lǐ shèn me wù chū lái rù qù?" wèn:" rú hé shì xī lái yì?"
“如何是正闻?”师曰:“不从耳入。”曰:“作么生?”师曰:“还闻么?”问:“祖意教意,是同是别?”师曰:“同别且置,汝道瓶嘴里甚么物出来入去?”问:“如何是西来意?”
shī yuē:" rǔ wú fó xìng." wèn:" rú hé shì dùn?" shī zuò yuán xiāng shì zhī. yuē:" rú hé shì jiàn?" shī yǐ shǒu kōng zhōng bō sān xià. nán tǎ guāng yǒng chán shī yuán zhōu yǎng shān nán tǎ guāng yǒng chán shī, yù zhāng fēng chéng zhāng shì zi. mǔ rǔ zhī xī, shén guāng zhào tíng, mǎ jiē jīng, yīn yǐ guāng yǒng míng zhī.
师曰:“汝无佛性。”问:“如何是顿?”师作圆相示之。曰:“如何是渐?”师以手空中拨三下。南塔光涌禅师袁州仰山南塔光涌禅师,豫章丰城章氏子。母乳之夕,神光照庭,马皆惊,因以光涌名之。
shǎo shén jùn mǐn, yī yǎng shān tì dù. běi yóu yè lín jì, fù guī shì shān. shān yuē:" rǔ lái zuò shèn me?"
少甚俊敏,依仰山剃度。北游谒临济,复归侍山。山曰:“汝来作甚么?”
shī yuē:" lǐ jìn hé shàng." shān yuē:
师曰:“礼觐和尚。”山曰:
" hái jiàn hé shàng me?" shī yuē:" jiàn." shān yuē:" hé shàng hé sì lǘ?" shī yuē:" mǒu jiǎ jiàn hé shàng yì bù shì fú." shān yuē:" ruò bù shì fú, shì gè shèn me?"
“还见和尚么?”师曰:“见。”山曰:“和尚何似驴?”师曰:“某甲见和尚亦不似佛。”山曰:“若不似佛,似个甚么?”
shī yuē:" ruò yǒu suǒ shì, yǔ lǘ hé bié?" shān dà jīng yuē:" fán shèng liǎng wàng, qíng jǐn tǐ lù.
师曰:“若有所似,与驴何别?”山大惊曰:“凡圣两忘,情尽体露。
wú yǐ cǐ yàn rén, èr shí nián wú jué le zhě, zi bǎo rèn zhī." shān měi zhǐ wèi rén yuē:" cǐ zi ròu shēn fú yě." sēng wèn:" wén shū shì qī fó zhī shī, wén shū hái yǒu shī fǒu?" shī yuē:" yù yuán jí yǒu." yuē:
吾以此验人,二十年无决了者,子保任之。”山每指谓人曰:“此子肉身佛也。”僧问:“文殊是七佛之师,文殊还有师否?”师曰:“遇缘即有。”曰:
" rú hé shì wén shū shī?" shī shù qǐ fú zi. sēng yuē:" mò qí zhè biàn shì me?" shī fàng xià fú zi, chā shǒu. wèn:" rú hé shì miào yòng yī jù?" shī yuē:" shuǐ dào qú chéng." wèn:" zhēn fú zhù zài hé chǔ?" shī yuē:" yán xià wú xiāng, yě bù zài bié chù."
“如何是文殊师?”师竖起拂子。僧曰:“莫祇这便是么?”师放下拂子,叉手。问:“如何是妙用一句?”师曰:“水到渠成。”问:“真佛住在何处?”师曰:“言下无相,也不在别处。”
huò shān jǐng tōng chán shī jìn zhōu huò shān jǐng tōng chán shī, chū cān yǎng shān, shān bì mù zuò, shī nǎi qiào qǐ yòu zú yuē:
霍山景通禅师晋州霍山景通禅师,初参仰山,山闭目坐,师乃翘起右足曰:
" rú shì! rú shì!
“如是!如是!
xī tiān èr shí bā zǔ yì rú shì! zhōng huá liù zǔ yì rú shì! hé shàng yì rú shì! jǐng tōng yì rú shì!" yǎng shān qǐ lái, dǎ sì téng tiáo. shī yīn cǐ zì chēng:
西天二十八祖亦如是!中华六祖亦如是!和尚亦如是!景通亦如是!”仰山起来,打四藤条。师因此自称:
" jí yún fēng xià sì téng tiáo tiān xià dà chán fú." guī zōng xià, yì yǒu dà chán fú míng zhì tōng. zhù hòu, yǒu xíng zhě wèn:" rú hé shì fó fǎ dà yì?" shī nǎi lǐ bài. zhě yuē:
“集云峰下四藤条天下大禅佛。”﹝归宗下,亦有大禅佛名智通。﹞住后,有行者问:“如何是佛法大意?”师乃礼拜。者曰:
" hé shàng wéi shèn me lǐ sú rén?" shī yuē:" rǔ bú jiàn dào zūn zhòng dì zǐ." shī wèn sēng:" shèn me chù lái?" sēng tí qǐ zuò jù, shī yuē:" lóng tóu shé wěi." wèn:
“和尚为甚么礼俗人?”师曰:“汝不见道尊重弟子。”师问僧:“甚么处来?”僧提起坐具,师曰:“龙头蛇尾。”问:
" rú hé shì fú?" shī biàn dǎ, sēng yì dǎ. shī yuē:" rǔ dǎ wǒ yǒu dào li, wǒ dǎ rǔ wú dào lǐ."
“如何是佛?”师便打,僧亦打。师曰:“汝打我有道理,我打汝无道理。”
sēng wú yǔ. shī yòu dǎ chèn chū.
僧无语。师又打趁出。
shī huà yuán jiāng bì, xiān bèi xīn yú jiāo yě, biàn cí tán xìn. shí qì zhì xīn suǒ, wèi dì zǐ yuē:" rì wǔ dāng lái bào."
师化缘将毕,先备薪于郊野,遍辞檀信。食讫至薪所,谓弟子曰:“日午当来报。”
zhì rì wǔ, shī zì zhí jù dēng jī xīn shàng, yǐ lì zhì xiàng hòu, zuò yuán guāng xiāng. shǒu zhí zhǔ zhàng, zuò xiáng mó chǔ shì, lì zhōng yú hóng yàn zhōng. wú zhe wén xǐ chán shī háng zhōu wú zhe wén xǐ chán shī, jiā hé yǔ xī rén yě. xìng zhū shì. qī suì, yī běn yì cháng lè sì jīn zōng fú yě.
至日午,师自执炬登积薪上,以笠置项后,作圆光相。手执拄杖,作降魔杵势,立终于红焰中。无著文喜禅师杭州无著文喜禅师,嘉禾语溪人也。姓朱氏。七岁,依本邑常乐寺﹝今宗福也。
guó qīng chū jiā tì rǎn, hòu xí lǜ tīng jiào. shǔ huì chāng chéng tài, fǎn fú tāo huì. dà zhōng chū, lì zhòng chàn dù yú yán guān qí fēng sì, hòu yè dà cí shān xìng kōng chán shī, kōng yuē:
﹞国清出家剃染,后习律听教。属会昌澄汰,反服韬晦。大中初,例重忏度于盐官齐峰寺,后谒大慈山性空禅师,空曰:
" zi hé bù biàn cān hū?" shī zhí wǎng wǔ tái shān huá yán sì, zhì jīn gāng kū lǐ yè, yù yī lǎo wēng qiān niú ér xíng, yāo shī rù sì.
“子何不遍参乎?”师直往五台山华严寺,至金刚窟礼谒,遇一老翁牵牛而行,邀师入寺。
wēng hū jūn tí, yǒu tóng zǐ yīng shēng chū yíng. wēng zòng niú, yǐn shī shēng táng. táng yǔ jiē yào jīn sè, wēng jù chuáng zhǐ xiù dūn mìng zuò. wēng yuē:" jìn zì hé lái?" shī yuē:" nán fāng." wēng yuē:" nán fāng fó fǎ rú hé zhù chí?" shī yuē:" mò fǎ bǐ qiū, shǎo fèng jiè lǜ." wēng yuē:
翁呼均提,有童子应声出迎。翁纵牛,引师升堂。堂宇皆耀金色,翁踞床指绣墩命坐。翁曰:“近自何来?”师曰:“南方。”翁曰:“南方佛法如何住持?”师曰:“末法比丘,少奉戒律。”翁曰:
" duō shǎo zhòng?" shī yuē:" huò sān bǎi, huò wǔ bǎi."
“多少众?”师曰:“或三百,或五百。”
shī què wèn:" cǐ jiān fó fǎ rú hé zhù chí?" wēng yuē:" lóng shé hùn zá, fán shèng tóng jū." shī yuē:
师却问:“此间佛法如何住持?”翁曰:“龙蛇混杂,凡圣同居。”师曰:
" duō shǎo zhòng?" wēng yuē:" qián sān sān, hòu sān sān." wēng hū tóng zǐ zhì chá, bìng jìn sū lào. shī nà qí wèi, xīn yì huò rán. wēng niān qǐ bō lí zhǎn, wèn yuē:
“多少众?”翁曰:“前三三,后三三。”翁呼童子致茶,并进酥酪。师纳其味,心意豁然。翁拈起玻璃盏,问曰:
" nán fāng hái yǒu zhè gè fǒu?" shī yuē:" wú."
“南方还有这个否?”师曰:“无。”
wēng yuē:" xún cháng jiāng shèn me chī chá?" shī wú duì. shī dǔ rì sè shāo wǎn, suì wèn wēng:" nǐ tóu yī xiǔ dé fǒu?" wēng yuē:
翁曰:“寻常将甚么吃茶?”师无对。师睹日色稍晚,遂问翁:“拟投一宿得否?”翁曰:
" rǔ yǒu zhí xīn zài, bù dé sù." shī yuē:" mǒu jiǎ wú zhí xīn." wēng yuē:" rǔ céng shòu jiè fǒu?"
“汝有执心在,不得宿。”师曰:“某甲无执心。”翁曰:“汝曾受戒否?”
shī yuē:" shòu jiè jiǔ yǐ." wēng yuē:" rǔ ruò wú zhí xīn, hé yòng shòu jiè?"
师曰:“受戒久矣。”翁曰:“汝若无执心,何用受戒?”
shī cí tuì. wēng lìng tóng zǐ xiāng sòng, shī wèn tóng zǐ:" qián sān sān, hòu sān sān, shì duō shǎo?" tóng zhào:
师辞退。翁令童子相送,师问童子:“前三三,后三三,是多少?”童召:
" dà dé!" shī yìng nuò. tóng yuē:" shì duō shǎo?" shī fù wèn yuē:" cǐ wèi hé chǔ?" tóng yuē:" cǐ jīn gāng kū bō rě sì yě." shī qī rán, wù bǐ wēng zhě jí wén shū yě.
“大德!”师应诺。童曰:“是多少?”师复问曰:“此为何处?”童曰:“此金刚窟般若寺也。”师凄然,悟彼翁者即文殊也。
bù kě zài jiàn, jí qǐ shǒu tóng zǐ, yuàn qǐ yī yán wèi bié. tóng shuō jì yuē:" miàn shàng wú chēn gōng yǎng jù, kǒu lǐ wú chēn tǔ miào xiāng.
不可再见,即稽首童子,愿乞一言为别。童说偈曰:“面上无嗔供养具,口里无嗔吐妙香。
xīn lǐ wú chēn shì zhēn bǎo, wú gòu wú rǎn shì zhēn cháng." yán qì, jūn tí yǔ sì jù yǐn, dàn jiàn wǔ sè yún zhōng, wén shū chéng jīn máo shī zi wǎng lái, hū yǒu bái yún zì dōng fāng lái, fù zhī bú jiàn.
心里无嗔是珍宝,无垢无染是真常。”言讫,均提与寺俱隐,但见五色云中,文殊乘金毛师子往来,忽有白云自东方来,覆之不见。
shí yǒu cāng zhōu pú tí sì sēng xiū zhèng děng zhì, shàng wén shān shí zhèn hǒu zhī shēng. shī yīn zhù xī wǔ tái.
时有沧州菩提寺僧修政等至,尚闻山石震吼之声。师因驻锡五台。
xián tōng sān nián zhì hóng zhōu guān yīn cān yǎng shān, dùn le xīn qì, lìng chōng diǎn zuò. wén shū cháng xiàn yú zhōu huò shàng, shī yǐ jiǎo zhōu bì biàn dǎ, yuē:" wén shū zì wén shū, wén xǐ zì wén xǐ." shū nǎi shuō jì yuē:
咸通三年至洪州观音参仰山,顿了心契,令充典座。文殊尝现于粥镬上,师以搅粥篦便打,曰:“文殊自文殊,文喜自文喜。”殊乃说偈曰:
" kǔ hù lián gēn kǔ, tián guā chè dì tián. xiū xíng sān dà jié, què bèi lǎo sēng xián." yī rì, yǒu yì sēng lái qiú zhāi shí, shī jiǎn jǐ fēn kuì zhī.
“苦瓠连根苦,甜瓜彻蔕甜。修行三大劫,却被老僧嫌。”一日,有异僧来求斋食,师减己分馈之。
yǎng shān yù zhī, wèn yuē:" shì lái guǒ wèi rén zhì, rǔ gěi shí fǒu?" shī yuē:" chuò jǐ huí shī." yǎng yuē:" rǔ dà lì yì." hòu xuán zhè zhù lóng quán sì. sēng wèn:
仰山预知,问曰:“适来果位人至,汝给食否?”师曰:“辍己回施。”仰曰:“汝大利益。”后旋浙住龙泉寺。僧问:
" rú hé shì niè pán xiāng?" shī yuē:" xiāng yān jǐn chù yàn." wèn:" rú hé shì fó fǎ dà yì?" shī yuē:" huàn yuàn zhǔ lái, zhè shī sēng huàn diān." wèn:" rú hé shì zì jǐ?" shī mò rán, sēng wǎng cuò, zài wèn. shī yuē:" qīng tiān méng mèi, bù xiàng yuè biān fēi." qián wáng zòu cì zǐ yī, shǔ wú zhe chán shī.
“如何是涅槃相?”师曰:“香烟尽处验。”问:“如何是佛法大意?”师曰:“唤院主来,这师僧患颠。”问:“如何是自己?”师默然,僧罔措,再问。师曰:“青天蒙昧,不向月边飞。”钱王奏赐紫衣,署无著禅师。
jiāng shùn jì, yú zǐ yè gào zhòng yuē:" sān jiè xīn jǐn, jí shì niè pán." yán qì, jiā fū ér zhōng. bái guāng zhào shì, zhú shù tóng sè. tǎ yú líng yǐn shān zhī xī wù.
将顺寂,于子夜告众曰:“三界心尽,即是涅槃。”言讫,跏趺而终。白光照室,竹树同色。塔于灵隐山之西坞。
tiān fú èr nián xuān chéng shuài tián yūn yú lún qiè yīng háng jiāng xǔ sī pàn huàn, zòng bīng dà lüè, fā shī tǎ, dǔ ròu shēn bù huài, zhǎo fā jù zhǎng. wǔ sù qián wáng yì zhī, qiǎn pí jiàng shào zhì zhòng jiā fēng yì, zhì huáng cháo jiā dìng gēng chén, qiān yú jìng cí shān zhì jué shòu chán shī tǎ zuǒ.
天福二年宣城帅田頵﹝于伦切﹞应杭将许思叛涣,纵兵大掠,发师塔,睹肉身不坏,爪发俱长。武肃钱王异之,遣裨将邵志重加封瘗,至皇朝嘉定庚辰,迁于净慈山智觉寿禅师塔左。
wǔ guān shùn zhī chán shī xīn luó guó wǔ guān shān shùn zhī liǎo wù chán shī, sēng wèn:" rú hé shì xī lái yì?" shī shù fú zi. sēng yuē:" mò zhè gè biàn shì?" shī fàng xià fú zi. wèn:" yǐ zì bù chéng, bā zì bú shì, shì shèn me zì?" shī zuò yuán xiāng shì zhī. yǒu sēng yú shī qián zuò wǔ huā yuán xiāng, shī huà pò zuò yī yuán xiāng.
五观顺支禅师新罗国五观山顺支了悟禅师,僧问:“如何是西来意?”师竖拂子。僧曰:“莫这个便是?”师放下拂子。问:“以字不成,八字不是,是甚么字?”师作圆相示之。有僧于师前作五花圆相,师画破作一圆相。
yǎng shān dōng tǎ hé shàng yuán zhōu yǎng shān dōng tǎ hé shàng, sēng wèn:" rú hé shì jūn wáng jiàn?" shī yuē:" luò lǎn bù cǎi gōng." yuē:" yòng zhě rú hé?" shī yuē:" bù là rén shǒu." wèn:" fǎ wáng yǔ jūn wáng xiāng jiàn shí rú hé?" shī yuē:" liǎng zhǎng wú sī." yuē:
仰山东塔和尚袁州仰山东塔和尚,僧问:“如何是君王剑?”师曰:“落缆不采功。”曰:“用者如何?”师曰:“不落人手。”问:“法王与君王相见时如何?”师曰:“两掌无私。”曰:
" jiàn hòu rú hé?" shī yuē:" zhōng jiān jué xiàng."
“见后如何?”师曰:“中间绝像。”
xiāng yán xián chán shī fǎ sì jí zhōu zhǐ guān hé shàng jí zhōu zhǐ guān hé shàng, sēng wèn:" rú hé shì pí lú shī?" shī lán xiōng yǔ yī tà. wèn:" rú hé shì dùn?" shī yuē:" fēi liáng chén."
香严闲禅师法嗣吉州止观和尚吉州止观和尚,僧问:“如何是毗卢师?”师拦胸与一拓。问:“如何是顿?”师曰:“非梁陈。”
shòu zhōu shào zōng chán shī shòu zhōu shào zōng chán shī, sēng wèn:" rú hé shì xī lái yì?" shī yuē:" hǎo shì bù chū mén, è shì xíng qiān lǐ." yǒu guān rén wèi shī yuē:
寿州绍宗禅师寿州绍宗禅师,僧问:“如何是西来意?”师曰:“好事不出门,恶事行千里。”有官人谓师曰:
" jiàn shuō jiāng xī bù lì zōng?" shī yuē:" yù yuán jí lì." yuē:" yù yuán lì gè shèn me?" shī yuē:
“见说江西不立宗?”师曰:“遇缘即立。”曰:“遇缘立个甚么?”师曰:
" jiāng xī bù lì zōng."
“江西不立宗。”
nán chán wú rǎn chán shī yì zhōu nán chán wú rǎn chán shī, sēng wèn:" wú jù zhī jù, shī hái dá yě wú?" shī yuē:
南禅无染禅师益州南禅无染禅师,僧问:“无句之句,师还答也无?”师曰:
" cóng lái qí míng rèn me shì." yuē:" bì jìng rú hé?"
“从来祇明恁么事。”曰:“毕竟如何?”
shī yuē:" qiě wèn kàn."
师曰:“且问看。”
cháng píng shān hé shàng yì zhōu cháng píng shān hé shàng, sēng wèn:" shì shùn bù jí chù rú hé?" shī yuē:" wǒ zhǎ yǎn yě méi gōng fū." wèn:" rú hé shì zǔ shī yì?"
长平山和尚益州长平山和尚,僧问:“视瞬不及处如何?”师曰:“我眨眼也没工夫。”问:“如何是祖师意?”
shī yuē:" xī tiān lái, táng tǔ qù." chóng fú yǎn jiào chán shī yì zhōu chóng fú yǎn jiào chán shī, sēng wèn:" rú hé shì kuān kuò zhī yán?" shī yuē:" wú kǒu dé dào." wèn:" rú hé shì xī lái yì?" shī yuē:
师曰:“西天来,唐土去。”崇福演教禅师益州崇福演教禅师,僧问:“如何是宽廓之言?”师曰:“无口得道。”问:“如何是西来意?”师曰:
" jīn rì míng rì." dà ān qīng gàn chán shī ān zhōu dà ān shān qīng gàn chán shī, sēng wèn:" cóng shàng zhū shèng, cóng hé ér zhèng?" shī nǎi zhuó é. wèn:" rú hé shì zǔ shī xī lái yì?" shī yuē:
“今日明日。”大安清干禅师安州大安山清干禅师,僧问:“从上诸圣,从何而证?”师乃斫额。问:“如何是祖师西来意?”师曰:
" yáng tóu chē zi tuī míng yuè."
“羊头车子推明月。”
zhōng nán shān fēng dé hé shàng zhōng nán shān fēng dé sì hé shàng, sēng wèn:" rú hé shì hé shàng jiā fēng?" shī yuē:
终南山丰德和尚终南山丰德寺和尚,僧问:“如何是和尚家风?”师曰:
" chù shì miàn qiáng." wèn:" rú hé shì běn lái shì?" shī yuē:" zhōng bù gēng wèn rén."
“触事面墙。”问:“如何是本来事?”师曰:“终不更问人。”
wǔ dāng fú yán huī chán shī jūn zhōu wǔ dāng shān fú yán huī chán shī, sēng wèn:" mǒu jiǎ qǐng nián yǒu jí, yòu zhòng dú yào, qǐng shī yī." shī yuē:" èr yí tāng yī wǎn." wèn:
武当佛岩晖禅师均州武当山佛岩晖禅师,僧问:“某甲顷年有疾,又中毒药,请师医。”师曰:“二宜汤一碗。”问:
" rú hé shì fú xiàng shàng shì?" yuē:" luó jì zi." yuē:" rú hé shì fú xiàng xià shì?" shī yuē:
“如何是佛向上事?”曰:“螺髻子。”曰:“如何是佛向下事?”师曰:
" lián huá zuò."
“莲华座。”
shuāng xī tián dào zhě jiāng zhōu lú shān shuāng xī tián dào zhě, sēng wèn:" rú hé shì cuì zhuó zhī jī?" shī yǐ shǒu zuò zhuó shì. wèn:" rú hé shì xī lái yì?" shī yuē:
双溪田道者江州庐山双溪田道者,僧问:“如何是啐啄之机?”师以手作啄势。问:“如何是西来意?”师曰:
" shèn me chù dé gè wèn tóu lái?"
“甚么处得个问头来?”
jìng shān yīn chán shī fǎ sì hóng zhōu mǐ lǐng hé shàng hóng zhōu mǐ lǐng hé shàng, cháng yǔ yuē:" mò guò yú cǐ." sēng wèn:" wèi shěn shì shèn me mò guò yú cǐ?" shī yuē:" bù chū shì." sēng hòu wèn cháng qìng:" wéi shèn me bù chū shì?" qìng yuē:" rǔ nǐ huàn zuò shèn me?"
径山諲禅师法嗣洪州米岭和尚洪州米岭和尚,常语曰:“莫过于此。”僧问:“未审是甚么莫过于此?”师曰:“不出是。”僧后问长庆:“为甚么不出是?”庆曰:“汝拟唤作甚么?”
shuāng fēng hé shàng fǎ sì shuāng fēng gǔ chán shī fú zhōu shuāng fēng gǔ chán shī, běn yè jiǎng jīng, yīn cān xiān shuāng fēng. fēng wèn:
双峰和尚法嗣双峰古禅师福州双峰古禅师,本业讲经,因参先双峰。峰问:
" dà dé shèn me chù zhù?" yuē:" chéng lǐ." fēng yuē:
“大德甚么处住?”曰:“城里。”峰曰:
" xún cháng hái sī lǎo sēng fǒu?" yuē:" cháng sī hé shàng, wú yóu lǐ jìn." fēng yuē:" qí zhè sī dǐ biàn shì dà dé." shī cóng cǐ lǐng zhǐ. jí bà jiǎng xí, shì fèng shù nián. hòu dào shí shuāng, dàn suí zhòng ér yǐ, gèng bù cān qǐng. zhòng wèi gǔ shì zhě cháng shòu shuāng fēng yìn jì, wǎng wǎng wén yú shí shuāng.
“寻常还思老僧否?”曰:“常思和尚,无由礼觐。”峰曰:“祇这思底便是大德。”师从此领旨。即罢讲席,侍奉数年。后到石霜,但随众而已,更不参请。众谓古侍者尝受双峰印记,往往闻于石霜。
shuāng yù jí qí suǒ wù, ér wèi dé qí biàn. shī yīn cí qù, shuāng jiāng fú zi sòng chū mén shǒu, zhào yuē:" gǔ shì zhě!" shī huí shǒu. shuāng yuē:
霜欲诘其所悟,而未得其便。师因辞去,霜将拂子送出门首,召曰:“古侍者!”师回首。霜曰:
" nǐ zhe jí chà, shì zhe jí guāi, bù nǐ bú shì, yì mò zuò gè huì. chú fēi zhī yǒu mò néng zhī zhī. hǎo qù!
“拟著即差,是著即乖,不拟不是,亦莫作个会。除非知有莫能知之。好去!
hǎo qù!" shī yīng nuò nuò, jí qián mài. xún shǔ shuāng fēng shì jì, shī nǎi jì xù zhù chí.
好去!”师应喏喏,即前迈。寻属双峰示寂,师乃继续住持。
sēng wèn:" hé shàng dāng shí cí shí shuāng, shí shuāng rèn me dào yì zuò me shēng?" shī yuē:" qí jiào wǒ bù zhe shì fēi." xuán jué yún:" qiě dào tā huì shí shuāng yì bú huì?"
僧问:“和尚当时辞石霜,石霜恁么道意作么生?”师曰:“祇教我不著是非。”﹝玄觉云:“且道他会石霜意不会?”
nán yuè xià liù shì xī tǎ mù chán shī fǎ sì zī fú rú bǎo chán shī jí zhōu zī fú rú bǎo chán shī, sēng wèn:" rú hé shì yīng zhī jù?" shī mò rán. wèn:" rú hé shì xuán zhǐ?" shī yuē:
﹞南岳下六世西塔穆禅师法嗣资福如宝禅师吉州资福如宝禅师,僧问:“如何是应之句?”师默然。问:“如何是玄旨?”师曰:
" rǔ yǔ wǒ yǎn què mén." wèn:" lǔ zǔ miàn bì, yì zuò me shēng?" shī yuē:" méi jiāo shè." wèn:
“汝与我掩却门。”问:“鲁祖面壁,意作么生?”师曰:“没交涉。”问:
" rú hé shì cóng shàng zhēn zhèng yǎn?" shī chuí xiōng yuē:" cāng tiān! cāng tiān!"
“如何是从上真正眼?”师槌胸曰:“苍天!苍天!”
yuē:" jiè wèn yǒu hé fáng?" shī yuē:" kùn." wèn:" zhè gè hái shòu xué yě wú?" shī yuē:
曰:“借问有何妨?”师曰:“困。”问:“这个还受学也无?”师曰:
" wèi zēng jué dì zāi xū kōng." wèn:
“未曾钁地栽虚空。”问:
" rú hé shì nà sēng jí qiè chù?" shī yuē:" bù guò cǐ." wèn yuē:" xué rén wèi wèn yǐ qián, qǐng shī dào." shī yuē:" yī!" wèn:" rú hé shì yī chén rù zhèng shòu?"
“如何是衲僧急切处?”师曰:“不过此。”问曰:“学人未问已前,请师道。”师曰:“噫!”问:“如何是一尘入正受?”
shī zuò rù dìng shì. yuē:" rú hé shì zhū chén sān mèi qǐ?" shī yuē:" rǔ wèn ā shuí?" wèn:" rú hé shì yí lù niè pán mén?" shī tán zhǐ yī shēng, yòu zhǎn kāi liǎng shǒu.
师作入定势。曰:“如何是诸尘三昧起?”师曰:“汝问阿谁?”问:“如何是一路涅槃门?”师弹指一声,又展开两手。
yuē:" rú hé lǐng huì?" shī yuē:" bú shì qiū yuè míng, zi zì héng xíng bā jiǔ." wèn:" rú hé shì hé shàng jiā fēng?" shī yuē:" fàn hòu sān wǎn chá."
曰:“如何领会?”师曰:“不是秋月明,子自横行八九。”问:“如何是和尚家风?”师曰:“饭后三碗茶。”
shī yī rì niān qǐ pú tuán, shì zhòng yuē:" zhū fú pú sà, rù lǐ shèng rén, jiē cóng zhè lǐ chū." biàn zhì xià, bò kāi xiōng yuē:" zuò me shēng?" zhòng wú duì. wèn:" xué rén chuàng rù cóng lín, yī xià jiāng mò, wèi méng hé shàng zhǐ jiào, yuàn chuí tí zhěng." shī tà kāi yuē:
师一日拈起蒲团,示众曰:“诸佛菩萨,入理圣人,皆从这里出。”便掷下,擘开胸曰:“作么生?”众无对。问:“学人创入丛林,一夏将末,未蒙和尚指教,愿垂提拯。”师拓开曰:
" lǎo sēng zhù chí yǐ lái, wèi zēng xiā què yī rén yǎn." shī yǒu shí zuò liáng jiǔ, zhōu shì zuǒ yòu yuē:" huì me?" zhòng yuē:" bú huì." shī yuē:" bú huì jí mán rǔ qù yě." shī yī rì jiāng pú tuán yú tóu shàng, yuē:" rǔ zhū rén rèn me shí nán gòng yǔ." zhòng wú duì. shī jiāng zuò, què yuē:" yóu jiào xiē zǐ."
“老僧住持已来,未曾瞎却一人眼。”师有时坐良久,周视左右曰:“会么?”众曰:“不会。”师曰:“不会即谩汝去也。”师一日将蒲团于头上,曰:“汝诸人恁么时难共语。”众无对。师将坐,却曰:“犹较些子。”
nán tǎ yǒng chán shī fǎ sì bā jiāo huì qīng chán shī yǐng zhōu bā jiāo shān huì qīng chán shī, xīn luó guó rén yě. shàng táng, niān zhǔ zhàng shì zhòng yuē:" nǐ yǒu zhǔ zhàng zǐ, wǒ yǔ nǐ zhǔ zhàng zǐ. nǐ wú zhǔ zhàng zǐ, wǒ duó què nǐ zhǔ zhàng zǐ." kào zhǔ zhàng xià zuò. sēng wèn:" rú hé shì bā jiāo shuǐ?"
南塔涌禅师法嗣芭蕉慧清禅师郢州芭蕉山慧清禅师,新罗国人也。上堂,拈拄杖示众曰:“你有拄杖子,我与你拄杖子。你无拄杖子,我夺却你拄杖子。”靠拄杖下座。僧问:“如何是芭蕉水?”
shī yuē:" dōng wēn xià liáng." wèn:" rú hé shì chuī máo jiàn?" shī yuē:" jìn qián sān bù." yuē:" yòng zhě rú hé?" shī yuē:" tuì hòu sān bù." wèn:" rú hé shì hé shàng wéi rén yī jù?" shī yuē:
师曰:“冬温夏凉。”问:“如何是吹毛剑?”师曰:“进前三步。”曰:“用者如何?”师曰:“退后三步。”问:“如何是和尚为人一句?”师曰:
" qí kǒng shé lí bù wèn." shàng táng:" huì me? xiāng xī zhě shǎo, zhēn zhòng!" wèn:" bù yǔ yǒu wèn shí rú hé?" shī yuē:" wèi chū sān mén qiān lǐ chéng." wèn:
“祇恐阇黎不问。”上堂:“会么?相悉者少,珍重!”问:“不语有问时如何?”师曰:“未出三门千里程。”问:
" rú hé shì zì jǐ?" shī yuē:" wàng nán kàn běi dǒu." wèn:" guāng jìng jù wáng, fù shì hé wù?" shī yuē:" zhī." yuē:" zhī gè shèn me?" shī yuē:
“如何是自己?”师曰:“望南看北斗。”问:“光境俱亡,复是何物?”师曰:“知。”曰:“知个甚么?”师曰:
" jiàn zhōu jiǔ láng." shàng táng:" rú rén xíng cì, hū yù qián miàn wàn zhàng shēn kēng, bèi hòu yě huǒ lái bī, liǎng pàn shì jīng jí cóng lín, ruò yě xiàng qián, zé duò zài kēng qiàn. ruò yě tuì hòu, zé yě huǒ shāo shēn. ruò yě zhuǎn cè, zé bèi jīng jí lín ài. dāng yǔ me shí, zuò me shēng miǎn de?
“建州九郎。”上堂:“如人行次,忽遇前面万丈深坑,背后野火来逼,两畔是荆棘丛林,若也向前,则堕在坑堑。若也退后,则野火烧身。若也转侧,则被荆棘林碍。当与么时,作么生免得?
ruò yě miǎn de, hé yǒu chū shēn zhī lù. ruò miǎn bù dé, duò shēn sǐ hàn." wèn:" rú hé shì tí pó zōng?"
若也免得,合有出身之路。若免不得,堕身死汉。”问:“如何是提婆宗?”
shī yuē:" chì fān zài zuǒ." wèn sēng:" jìn lí shèn me?" sēng yuē:
师曰:“赤幡在左。”问僧:“近离甚么?”僧曰:
" qǐng shī shì dào kàn." shī yuē:" jiāng wèi shì bó shàng shāng rén, yuán lái shì dāng zhōu xiǎo kè." wèn:" bù wèn èr tóu sān shǒu, qǐng shī zhí zhǐ běn lái miàn mù." shī mò rán zhèng zuò. wèn:" zéi lái xū dǎ, kè lái xū kàn, hū yù kè zéi jù lái shí rú hé?" shī yuē:
“请师试道看。”师曰:“将谓是舶上商人,元来是当州小客。”问:“不问二头三首,请师直指本来面目。”师默然正坐。问:“贼来须打,客来须看,忽遇客贼俱来时如何?”师曰:
" wū lǐ yǒu yī liǎng pò cǎo xié." yuē:
“屋里有一緉破草鞋。”曰:
" qí rú pò cǎo xié, hái kān shòu yòng yě wú?" shī yuē:" rǔ ruò jiāng qù, qián xiōng hòu bù jí." wèn:" běi dǒu cáng shēn, yì zhǐ rú hé?" shī yuē:" jiǔ jiǔ bā shí yī."
“祇如破草鞋,还堪受用也无?”师曰:“汝若将去,前凶后不吉。”问:“北斗藏身,意旨如何?”师曰:“九九八十一。”
nǎi yuē:" huì me?" yuē:" bú huì." shī yuē:" yī èr sān sì wǔ." shī wèi zhòng yuē:" wǒ nián èr shí bā, dào yǎng shān cān jiàn nán tǎ, jiàn shàng táng yuē:
乃曰:“会么?”曰:“不会。”师曰:“一二三四五。”师谓众曰:“我年二十八,到仰山参见南塔,见上堂曰:
" rǔ děng zhū rén, ruò shì gè hàn, cóng niáng dù lǐ chū lái biàn zuò shī zi hǒu, hǎo me?" wǒ yú yán xià xiē dé shēn xīn, biàn zhù wǔ zài." sēng wèn:
“汝等诸人,若是个汉,从娘肚里出来便作师子吼,好么?”我于言下歇得身心,便住五载。”僧问:
" gǔ fó wèi chū xìng shí rú hé?" shī yuē:" qiān nián qié zi gēn." yuē:" chū xìng hòu rú hé?" shī yuē:" jīn gāng nǔ chū yǎn." shàng táng, liáng jiǔ yuē:" yě dà xiāng rǔ.
“古佛未出兴时如何?”师曰:“千年茄子根。”曰:“出兴后如何?”师曰:“金刚努出眼。”上堂,良久曰:“也大相辱。
zhēn zhòng!" wèn:" rú hé shì zǔ shī yì?" shī yuē:" rǔ wèn nà gè zǔ shī yì?" yuē:" dá mó xī lái yì." shī yuē:" dú zì xī xī àn dù jiāng." wèn:" niú tóu wèi jiàn sì zǔ shí rú hé?" shī yuē:" zhī." yuē:" jiàn hòu rú hé?" shī yuē:
珍重!”问:“如何是祖师意?”师曰:“汝问那个祖师意?”曰:“达磨西来意。”师曰:“独自栖栖暗渡江。”问:“牛头未见四祖时如何?”师曰:“知。”曰:“见后如何?”师曰:
" zhī." wèn:
“知。”问:
" shèn me wù wú liǎng tóu, shèn me wù wú bèi miàn?" shī yuē:" wǒ shēn wú liǎng tóu, wǒ yǔ wú bèi miàn."
“甚么物无两头,甚么物无背面?”师曰:“我身无两头,我语无背面。”
wèn:" rú hé shì tòu fǎ shēn jù?" shī yuē:" yī bù dé wèn, èr bù dé xiū." yuē:" xué rén bú huì." shī yuē:" dì sān dù lái, yǔ rǔ xiāng jiàn."
问:“如何是透法身句?”师曰:“一不得问,二不得休。”曰:“学人不会。”师曰:“第三度来,与汝相见。”
qīng huà quán fū chán shī yuè zhōu qīng huà quán fū chán shī, wú jùn kūn shān rén yě. chū cān nán tǎ, tǎ wèn:" cóng hé ér lái?" shī yuē:" è zhōu." tǎ yuē:
清化全怤禅师越州清化全怤禅师,吴郡昆山人也。初参南塔,塔问:“从何而来?”师曰:“鄂州。”塔曰:
" è zhōu shǐ jūn míng shèn me?" shī yuē:" huà xià bù gǎn xiāng chù wǔ." yuē:" cǐ dì dào bù wèi."
“鄂州使君名甚么?”师曰:“化下不敢相触忤。”曰:“此地道不畏。”
shī yuē:" dà zhàng fū hé bì xiāng shì."
师曰:“大丈夫何必相试。”
tǎ chǎn chǒu rěn qiè rán ér xiào, suì nǎi yìn kě. shí lú líng ān fú xiàn zǎi jiàn yīng guó chán yuàn, yíng shī jù tú, běn dào shàng wén, cì míng qīng huà. sēng wèn:" rú hé shì hé shàng jí qiè wéi rén chù?" shī yuē:" cháo kàn dōng nán, mù kàn xī běi." yuē:" bú huì." shī yuē:" tú kuā dōng yáng kè, bù shí xī yáng zhēn." wèn:" rú hé shì zhèng fǎ yǎn?"
塔冁﹝丑忍切﹞然而笑,遂乃印可。时庐陵安福县宰建应国禅苑,迎师聚徒,本道上闻,赐名清化。僧问:“如何是和尚急切为人处?”师曰:“朝看东南,暮看西北。”曰:“不会。”师曰:“徒夸东阳客,不识西阳珍。”问:“如何是正法眼?”
shī yuē:" wǒ què bù zhī." yuē:" hé shàng wéi shèn me bù zhī?" shī yuē:" bù kě qīng tiān bái rì niào chuáng yě."
师曰:“我却不知。”曰:“和尚为甚么不知?”师曰:“不可青天白日尿床也。”
shī hòu hái gù guó, qián shì wén mù wáng tè jiā lǐ zhòng. jìn tiān fú èr nián dīng yǒu suì, qián shì shù jiāng pì yún fēng shān jiàn yuàn, yì yǐ qīng huà wéi míng, yán shī kāi táng. sēng wèn:
师后还故国,钱氏文穆王特加礼重。晋天福二年丁酉岁,钱氏戍将辟云峰山建院,亦以清化为名,延师开堂。僧问:
" rú hé shì fó fǎ dà yì?" shī yuē:" huá biǎo zhù tóu mù hè fēi." wèn:" lù féng dá dào rén, bù jiāng yǔ mò duì, wèi shěn jiāng shèn me duì?" shī yuē:" yǎn lǐ tóng rén chuī jiào zǐ." wèn:" hé shàng nián duō shǎo?" shī yuē:" shǐ jiàn qù nián jiǔ yuè jiǔ, rú jīn yòu jiàn qiū yè huáng." yuē:" rèn me zé wú shù yě." shī yuē:
“如何是佛法大意?”师曰:“华表柱头木鹤飞。”问:“路逢达道人,不将语默对,未审将甚么对?”师曰:“眼里瞳人吹叫子。”问:“和尚年多少?”师曰:“始见去年九月九,如今又见秋叶黄。”曰:“恁么则无数也。”师曰:
" wèn qǔ huáng yè." yuē:" bì jìng shì rú hé?" shī yuē:" liù zhǐ tóu zǐ mǎn pén hóng." wèn:
“问取黄叶。”曰:“毕竟事如何?”师曰:“六只骰子满盆红。”问:
" wáng sēng qiān huà xiàng shèn me chù qù?" shī yuē:
“亡僧迁化向甚么处去?”师曰:
" cháng jiāng wú jiàn duàn, jù mò rèn fēng piāo." yuē:" hái shòu jì sì yě wú?" shī yuē:" jì sì jí bù wú." yuē:" rú hé jì sì?" shī yuē
“长江无间断,聚沫任风飘。”曰:“还受祭祀也无?”师曰:“祭祀即不无。”曰:“如何祭祀?”师曰