hé lǘ yuán nián, shǐ rèn xián shǐ néng, shī ēn xíng huì, yǐ rén yì wén yú zhū hóu. rén wèi shī, ēn wèi xíng, kǒng guó rén bù jiù, zhū hóu bù xìn, nǎi jǔ wǔ zǐ xū wèi xíng rén, yǐ kè lǐ shì zhī ér yǔ móu guó zhèng. hé lǘ wèi zi xū yuē:" guǎ rén yù qiáng guó bà wáng, hé yóu ér kě?" wǔ zǐ xū xī jìn chuí lèi dùn shǒu yuē:" chén chǔ guó zhī wáng lǔ yě. fù xiōng qì juān, hái gǔ bù zàng, hún bù xuè shí.
闔閭元年,始任賢使能,施恩行惠,以仁義聞於諸侯。仁未施,恩未行,恐國人不就,諸侯不信,乃舉伍子胥為行人,以客禮事之而與謀國政。闔閭謂子胥曰:"寡人慾強國霸王,何由而可?"伍子胥膝進垂淚頓首曰:"臣楚國之亡虜也。父兄棄捐,骸骨不葬,魂不血食。
méng zuì shòu rǔ lái guī mìng yú dài wáng, xìng bù jiā lù, hé gǎn yǔ zhèng shì yān?" hé lǘ yuē:" fēi fū zǐ, guǎ rén bù miǎn yú zhí yù zhī shǐ jīn xìng fèng yī yán zhī jiào, nǎi zhì yú sī. hé wèi zhōng dào shēng jìn tuì yé?" zi xū yuē:" chén wén móu yì zhī chén, hé zú chù yú wēi wáng zhī dì, rán yōu chú shì dìng, bì bù wèi jūn zhǔ suǒ qīn." hé lǘ yuē:" bù rán. guǎ rén fēi zi wú suǒ jǐn yì, hé dé ràng hū? wú guó pì yuǎn, gù zài dōng nán zhī dì, xiǎn zǔ rùn shī, yòu yǒu jiāng hǎi zhī hài jūn wú shǒu yù, mín wú suǒ yī cāng kù bù shè, tián chóu bù kěn. wèi zhī nài hé?" zi xū liáng jiǔ duì yuē:" chén wén zhì guó zhī dào, ān jūn lǐ mín shì qí shàng zhě." hé lǘ yuē:" ān jūn zhì mín, qí shù nài hé?" zi xū yuē:" fán yù ān jūn zhì mín, xìng bà chéng wáng, cóng jìn zhì yuǎn zhě, bì xiān lì chéng guō, shè shǒu bèi, shí cāng lǐn, zhì bīng kù. sī zé qí shù yě." hé lǘ yuē:" shàn. fū zhú chéng guō, lì cāng kù, yīn dì zhì yí, qǐ yǒu tiān qì zhī shù yǐ wēi lín guó zhě hū?" zi xū yuē:" yǒu." hé lǘ yuē:" guǎ rén wěi jì yú zi."
蒙罪受辱來歸命於大王,幸不加戮,何敢與政事焉?"闔閭曰:"非夫子,寡人不免於縶御之使;今幸奉一言之教,乃至於斯。何為中道生進退耶?"子胥曰:"臣聞謀議之臣,何足處於危亡之地,然憂除事定,必不為君主所親。"闔閭曰:"不然。寡人非子無所盡議,何得讓乎?吾國僻遠,顧在東南之地,險阻潤濕,又有江海之害;君無守御,民無所依;倉庫不設,田疇不墾。為之奈何?"子胥良久對曰:"臣聞治國之道,安君理民是其上者。"闔閭曰:"安君治民,其術奈何?"子胥曰:"凡欲安君治民,興霸成王,從近制遠者,必先立城郭,設守備,實倉廩,治兵庫。斯則其術也。"闔閭曰:"善。夫築城郭,立倉庫,因地制宜,豈有天氣之數以威鄰國者乎?"子胥曰:"有。"闔閭曰:"寡人委計於子。"
zi xū nǎi shǐ xiāng tǔ cháng shuǐ, xiàng tiān fǎ dì, zào zhú dài chéng. zhōu huí sì shí qī lǐ, lù mén bā, yǐ xiàng tiān bā fēng, shuǐ mén bā, yǐ fǎ dì bā cōng. zhú xiǎo chéng, zhōu shí lǐ, líng mén sān, bù kāi dōng miàn zhě, yù yǐ jué yuè míng yě. lì chāng mén zhě, yǐ xiàng tiān mén tōng chāng hé fēng yě. lì shé mén zhě, yǐ xiàng dì hù yě. hé lǘ yù xī pò chǔ, chǔ zài xī běi, gù lì chāng mén yǐ tōng tiān qì, yīn fù míng zhī pò chǔ mén. yù dōng bìng dà yuè, yuè zài dōng nán, gù lì shé mén yǐ zhì dí guó. wú zài chén, qí wèi lóng yě, gù xiǎo chéng nán mén shàng fǎn yǔ wèi liǎng ní miáo yǐ xiàng lóng jiǎo. yuè zài sì dì, qí wèi shé yě, gù nán dà mén shàng yǒu mù shé, běi xiàng shǒu nèi, shì yuè shǔ yú wú yě.
子胥乃使相土嘗水,象天法地,造築大城。周回四十七里,陸門八,以象天八風,水門八,以法地八聰。築小城,周十里,陵門三,不開東面者,欲以絕越明也。立閶門者,以象天門通閶闔風也。立蛇門者,以象地戶也。闔閭欲西破楚,楚在西北,故立閶門以通天氣,因復名之破楚門。欲東並大越,越在東南,故立蛇門以制敵國。吳在辰,其位龍也,故小城南門上反羽為兩鯢鱙以象龍角。越在巳地,其位蛇也,故南大門上有木蛇,北向首內,示越屬於吳也。
chéng guō yǐ chéng, cāng kù yǐ jù, hé lǘ fù shǐ zi xū qū gài yú zhú yōng xí shù zhàn qí shè yù zhī qiǎo, wèi yǒu suǒ yòng, qǐng gàn jiāng zhù zuò míng jiàn èr méi. gàn jiāng zhě, wú rén yě, yǔ ōu yě zi tóng shī, jù néng wèi jiàn. yuè qián lái xiàn sān méi, hé lǘ dé ér bǎo zhī, yǐ gù shǐ jiàn jiàng zuò wèi èr méi: yī yuē gàn jiāng, èr yuē mò yé. mò yé, gàn jiāng zhī qī yě.
城郭以成,倉庫以具,闔閭復使子胥、屈蓋余、燭傭習術戰騎射御之巧,未有所用,請干將鑄作名劍二枚。干將者,吳人也,與歐冶子同師,俱能為劍。越前來獻三枚,闔閭得而寶之,以故使劍匠作為二枚:一曰干將,二曰莫耶。莫耶,干將之妻也。
gàn jiāng zuò jiàn, lái wǔ shān zhī tiě jīng, liù hé zhī jīn yīng. hòu tiān cì dì, yīn yáng tóng guāng, bǎi shén lín guān, tiān qì xià jiàng, ér jīn tiě zhī jīng bù xiāo lún liú, yú shì gàn jiāng bù zhī qí yóu. mò yé yuē:" zi yǐ shàn wèi jiàn wén yú wáng, shǐ zi zuò jiàn, sān yuè bù chéng, qí yǒu yì hū?" gàn jiāng yuē:" wú bù zhī qí lǐ yě." mò yé yuē:" fū shén wù zhī huà, xū rén ér chéng, jīn fū zǐ zuò jiàn, dé wú dé qí rén ér hòu chéng hū?" gàn jiāng yuē:" xī wú shī zuò yě, jīn tiě zhī lèi bù xiāo, fū qī jù rù yě lú zhōng, rán hòu chéng wù. zhì jīn hòu shì, jí shān zuò yě, má dié jiān fú, rán hòu gǎn zhù jīn yú shān. jīn wú zuò jiàn bù biàn huà zhě, qí ruò sī yé?" mò yé yuē:" shī zhī shuò shēn yǐ chéng wù, wú hé nán zāi!" yú shì gàn jiāng qī nǎi duàn fà jiǎn zhǎo, tóu yú lú zhōng, shǐ tóng nǚ tóng nán sān bǎi rén gǔ tuó zhuāng tàn, jīn tiě nǎi rú. suì yǐ chéng jiàn, yáng yuē gàn jiāng, yīn yuē mò yé, yáng zuò guī wén, yīn zuò màn lǐ.
干將作劍,來五山之鐵精,六合之金英。候天伺地,陰陽同光,百神臨觀,天氣下降,而金鐵之精不銷淪流,於是干將不知其由。莫耶曰:"子以善為劍聞於王,使子作劍,三月不成,其有意乎?"干將曰:"吾不知其理也。"莫耶曰:"夫神物之化,須人而成,今夫子作劍,得無得其人而後成乎?"干將曰:"昔吾師作冶,金鐵之類不銷,夫妻俱入冶爐中,然後成物。至今後世,即山作冶,麻絰葌服,然後敢鑄金於山。今吾作劍不變化者,其若斯耶?"莫耶曰:"師知爍身以成物,吾何難哉!"於是干將妻乃斷髮剪爪,投於爐中,使童女童男三百人鼓橐裝炭,金鐵乃濡。遂以成劍,陽曰干將,陰曰莫耶,陽作龜文,陰作漫理。
gàn jiāng nì qí yáng, chū qí yīn ér xiàn zhī. hé lǘ shén zhòng. jì dé bǎo jiàn, shì huì lǔ shǐ jì sūn pìn yú wú, hé lǘ shǐ zhǎng jiàn dài fū yǐ mò yé xiàn zhī. jì sūn bá jiàn zhī, è zhōng quē zhě dà rú shǔ mǐ. tàn yuē:" měi zāi, jiàn yě! suī shàng guó zhī shī, hé néng jiā zhī! fū jiàn zhī chéng yě, wú bà yǒu quē, zé wáng yǐ. wǒ suī hǎo zhī, qí kě shòu hū?" bù shòu ér qù.
干將匿其陽,出其陰而獻之。闔閭甚重。既得寶劍,適會魯使季孫聘於吳,闔閭使掌劍大夫以莫耶獻之。季孫拔劍之,鍔中缺者大如黍米。嘆曰:"美哉,劍也!雖上國之師,何能加之!夫劍之成也,吳霸;有缺,則亡矣。我雖好之,其可受乎?"不受而去。
hé lǘ jì bǎo mò yé, fù mìng yú guó zhōng zuò jīn gōu. lìng yuē:" néng wèi shàn gōu zhě, shǎng zhī bǎi jīn." wú zuò gōu zhě shén zhòng. ér yǒu rén tān wáng zhī zhòng shǎng yě, shā qí èr zi, yǐ xuè xìn jīn, suì chéng èr gōu, xiàn yú hé lǘ, yì gōng mén ér qiú shǎng. wáng yuē:" wèi gōu zhě zhòng ér zi dú qiú shǎng, hé yǐ yì yú zhòng fū zǐ zhī gōu hū?" zuò gōu zhě yuē:" wú zhī zuò gōu yě, tān ér shā èr zi, xìn chéng èr gōu." wáng nǎi jǔ zhòng gōu yǐ shì zhī:" hé zhě shì yě?" wáng gōu shén duō, xíng tǐ xiāng lèi, bù zhī qí suǒ zài. yú shì gōu shī xiàng gōu ér hū èr zi zhī míng:" wú hóng, hù jī, wǒ zài yú cǐ, wáng bù zhī rǔ zhī shén yě." shēng jué yú kǒu, liǎng gōu jù fēi zhe fù zhī xiōng. wú wáng dà jīng, yuē:" jiē hū! guǎ rén chéng fù yú zi." nǎi shǎng bǎi jīn. suì fú ér bù lí shēn.
闔閭既寶莫耶,復命於國中作金鈎。令曰:"能為善鈎者,賞之百金。"吳作鈎者甚眾。而有人貪王之重賞也,殺其二子,以血釁金,遂成二鈎,獻於闔閭,詣宮門而求賞。王曰:"為鈎者眾而子獨求賞,何以異於眾夫子之鈎乎?"作鈎者曰:"吾之作鈎也,貪而殺二子,釁成二鈎。"王乃舉眾鈎以示之:"何者是也?"王鈎甚多,形體相類,不知其所在。於是鈎師向鈎而呼二子之名:"吳鴻,扈稽,我在於此,王不知汝之神也。"聲絕於口,兩鈎俱飛著父之胸。吳王大驚,曰:"嗟乎!寡人誠負於子。"乃賞百金。遂服而不離身。
liù yuè, yù yòng bīng, huì chǔ zhī bái xǐ lái bēn. wú wáng wèn zi xū yuē:" bái xǐ hé rú rén yě?" zi xū yuē:" bái xǐ zhě, chǔ bái zhōu lí zhī sūn. píng wáng zhū zhōu lí, xǐ yīn chū bēn, wén chén zài wú ér lái yě." hé lǘ yuē:" zhōu lí hé zuì?" zi xū yuē:" bái zhōu lí, chǔ zhī zuǒ yǐn, hào yuē xì wǎn, shì píng wáng, píng wáng xìng zhī, cháng yǔ jǐn rì ér yǔ, xí cháo ér shí. fèi wú jì wàng ér dù zhī, yīn wèi píng wáng yuē:" wáng ài xìng wǎn, yī guó suǒ zhī, hé bù wèi jiǔ yī zhì wǎn jiā, yǐ shì qún chén yú wǎn zhī hòu?" píng wáng yuē:" shàn," nǎi jù jiǔ yú xì wǎn zhī shě. wú jì jiào wǎn yuē:" píng wáng shén yì měng ér hǎo bīng, zi bì qián chén bīng táng xià mén tíng." wǎn xìn qí yán, yīn ér wèi zhī. jí píng wáng wǎng ér dà jīng, yuē:" wǎn hé děng yě?" wú jì yuē:" dài qiě yǒu cuàn shā zhī yōu, wáng jí qù zhī! shì wèi kě zhī." píng wáng dà nù, suì zhū xì wǎn. zhū hóu wén zhī, mò bù tàn xī. xǐ wén chén zài wú, gù lái. qǐng jiàn zhī."
六月,欲用兵,會楚之白喜來奔。吳王問子胥曰:"白喜何如人也?"子胥曰:"白喜者,楚白州犁之孫。平王誅州犁,喜因出奔,聞臣在吳而來也。"闔閭曰:"州犁何罪?"子胥曰:"白州犁,楚之左尹,號曰郤宛,事平王,平王幸之,常與盡日而語,襲朝而食。費無忌望而妒之,因謂平王曰:"王愛幸宛,一國所知,何不為酒一至宛家,以示群臣於宛之厚?"平王曰:"善,"乃具酒於郤宛之舍。無忌教宛曰:"平王甚毅猛而好兵,子必前陳兵堂下、門庭。"宛信其言,因而為之。及平王往而大驚,曰:"宛何等也?"無忌曰:"殆且有篡殺之憂,王急去之!事未可知。"平王大怒,遂誅郤宛。諸侯聞之,莫不嘆息。喜聞臣在吳,故來。請見之。"
hé lǘ jiàn bái xǐ ér wèn yuē:" guǎ rén guó pì yuǎn, dōng bīn hǎi. cè wén zi qián rén wèi chǔ jīng zhī bào nù, fèi wú jì zhī chán kǒu, bù yuǎn wú guó ér lái yú sī jiāng hé yǐ jiào guǎ rén?" xǐ yuē:" chǔ guó zhī shī lǔ, qián rén wú zuì, héng bèi bào zhū. chén wén dài wáng shōu wǔ zǐ xū zhī qióng è, bù yuǎn qiān lǐ gù lái guī mìng. wéi dài wáng cì qí sǐ." hé lǘ shāng zhī, yǐ wèi dài fū, yǔ móu guó shì.
闔閭見白喜而問曰:"寡人國僻遠,東濱海。側聞子前人為楚荊之暴怒,費無忌之讒口,不遠吾國而來於斯將何以教寡人?"喜曰:"楚國之失虜,前人無罪,橫被暴誅。臣聞大王收伍子胥之窮厄,不遠千里故來歸命。惟大王賜其死。"闔閭傷之,以為大夫,與謀國事。
wú dài fū bèi lí chéng yàn wèn zi xū yuē:" hé jiàn ér xìn xǐ?" zi xū yuē:" wú zhī yuàn yǔ xǐ tóng. zi bù wén hé shàng gē hū?" tóng bìng xiāng lián, tóng yōu xiāng jiù." jīng xiáng zhī niǎo, xiāng suí ér jí lài xià zhī shuǐ, yīn fù jù liú hú mǎ wàng běi fēng ér lì, yuè yàn xiàng rì ér xī. shuí bù ài qí suǒ jìn, bēi qí suǒ sī zhě hū?" bèi lí yuē:" jūn zhī yán wài yě, qǐ yǒu nèi yì yǐ jué yí hū?" zi xū yuē:" wú bù jiàn yě." bèi lí yuē:" wú guān xǐ zhī wèi rén, yīng shì hǔ bù, zhuān gōng shàn shā zhī xìng, bù kě qīn yě." zi xū bù rán qí yán, yǔ zhī jù shì wú wáng.
吳大夫被離承宴問子胥曰:"何見而信喜?"子胥曰:"吾之怨與喜同。子不聞河上歌乎?"同病相憐,同憂相救。"驚翔之鳥,相隨而集;瀨下之水,因復俱流;胡馬望北風而立,越燕向日而熙。誰不愛其所近,悲其所思者乎?"被離曰:"君之言外也,豈有內意以決疑乎?"子胥曰:"吾不見也。"被離曰:"吾觀喜之為人,鷹視虎步,專功擅殺之性,不可親也。"子胥不然其言,與之俱事吳王。
èr nián, wú wáng qián jì shā wáng liáo, yòu yōu qìng jì zhī zài lín guó, kǒng hé zhū hóu lái fá. wèn zi xū yuē:" xī zhuān zhū zhī shì, yú guǎ rén hòu yǐ. jīn wén gōng zǐ qìng jì yǒu jì yú zhū hóu, wú shí bù gān wèi, wò bù ān xí, yǐ fù yú zi."
二年,吳王前既殺王僚,又憂慶忌之在鄰國,恐合諸侯來伐。問子胥曰:"昔專諸之事,於寡人厚矣。今聞公子慶忌有計於諸侯,吾食不甘味,臥不安席,以付於子。"
zi xū yuē:" chén bù zhōng wú xíng, ér yǔ dài wáng tú wáng liáo yú sī shì zhī zhōng, jīn fù yù tǎo qí zi, kǒng fēi huáng tiān zhī yì."
子胥曰:"臣不忠無行,而與大王圖王僚於私室之中,今復欲討其子,恐非皇天之意。"
hé lǘ yuē:" xī wǔ wáng tǎo, zhòu ér hòu shā wǔ gēng, zhōu rén wú yuàn sè. jīn ruò sī yì, hé nǎi tiān hū?"
闔閭曰:"昔武王討,紂而後殺武庚,周人無怨色。今若斯議,何乃天乎?"
zi xū yuē:" chén shì jūn wáng, jiāng suì wú tǒng, yòu hé jù yān? chén zhī suǒ hòu, qí rén zhě, xì rén yě. yuàn cóng yú móu."
子胥曰:"臣事君王,將遂吳統,又何懼焉?臣之所厚,其人者,細人也。願從於謀。"
wú wáng yuē:" wú zhī yōu yě, qí dí yǒu wàn rén zhī lì, qǐ xì rén zhī suǒ néng móu hū?"
吳王曰:"吾之憂也,其敵有萬人之力,豈細人之所能謀乎?"
zi xū yuē:" qí xì rén zhī móu shì, ér yǒu wàn rén zhī lì yě."
子胥曰:"其細人之謀事,而有萬人之力也。"
wáng yuē:" qí wèi hé shuí? zi yǐ yán zhī."
王曰:"其為何誰?子以言之。"
zi xū yuē:" xìng yào míng lí. chén xī cháng jiàn céng shé rǔ zhuàng shì jiāo qiū xīn yě."
子胥曰:"姓要名離。臣昔嘗見曾折辱壯士椒丘欣也。"
wáng yuē:" rǔ zhī nài hé?"
王曰:"辱之奈何?"
zi xū yuē:" jiāo qiū xīn zhě, dōng hǎi shàng rén yě. wèi qí wáng shǐ yú wú, guò huái jīn, yù yǐn mǎ yú jīn. jīn lì yuē:" shuǐ zhōng yǒu shén, jiàn mǎ jí chū, yǐ hài qí mǎ. jūn wù yǐn yě." xīn yuē:" zhuàng shì suǒ dāng, hé shén gǎn gàn?" nǎi shǐ cóng zhě yǐn mǎ yú jīn, shuǐ shén guǒ qǔ qí mǎ, mǎ méi. jiāo qiū xīn dà nù, tǎn xī chí jiàn rù shuǐ, qiú shén jué zhàn? lián rì nǎi chū, miǎo qí yī mù. suì zhī wú, huì yú yǒu rén zhī sàng. xīn shì qí yǔ shuǐ zhàn zhī yǒng yě, yú yǒu rén zhī sàng xí ér qīng ào yú shì dài fū, yán cí bù xùn, yǒu líng rén zhī qì. yào lí yǔ zhī duì zuò. hé zuò bù rěn qí yì yú lì yě, shí yào lí nǎi cuò xīn yuē:" wú wén yǒng shì zhī dòu yě, yǔ rì zhàn bù yí biǎo, yǔ shén guǐ zhàn zhě bù xuán zhǒng, yǔ rén zhàn zhě bù dá shēng. shēng wǎng sǐ hái, bù shòu qí rǔ. jīn zi yǔ shén dòu yú shuǐ, wáng mǎ shī yù, yòu shòu miǎo mù zhī bìng, xíng cán míng yǒng, yǒng shì suǒ chǐ. bù jí sàng mìng yú dí ér liàn qí shēng, yóu ào sè yú wǒ zāi!" yú shì jiāo qiū xīn zú yú jié zé, hèn nù bìng fā, míng jí wǎng gōng yào lí. yú shì yào lí xí lán zhì shě, jiè qí qī yuē:" wǒ rǔ yǒng shì jiāo qiū xīn yú dà jiā zhī sàng, yú hèn wèi huì, míng bì lái yě, shèn wú bì wú mén." zhì yè, jiāo qiū xīn guǒ wǎng. jiàn qí mén bù bì, dēng qí táng bù guān, rù qí shì bù shǒu, fàng fā jiāng wò, wú suǒ jù. xīn nǎi shǒu jiàn ér zuó yào lí, yuē:" zi yǒu dāng sǐ zhī guò zhě sān, zi zhī zhī hū?" lí yuē:" bù zhī." xīn yuē:" zi rǔ wǒ yú dà jiā zhī zhòng, yī sǐ yě guī bù guān bì, èr sǐ yě wò bù shǒu yù, sān sǐ yě. zi yǒu sān sǐ zhī guò, yù wú dé yuàn." yào lí yuē:" wú wú sān sǐ zhī guò, zi yǒu sān bù xiào zhī kuì, zi zhī zhī hū?" xīn yuē:" bù zhī." yào lí yuē:" wú rǔ zi yú qiān rén zhī zhòng, zi wú gǎn bào, yī bù xiào yě rù mén bù hāi, dēng táng wú shēng, èr bù xiào yě qián bá zi jiàn, shǒu cuò zuó wú tóu, nǎi gǎn dà yán, sān bù xiào yě. zi yǒu sān bù xiào ér wēi yú wǒ, qǐ bù bǐ zāi?" yú shì jiāo qiū xīn tóu jiàn ér tàn yuē:" wú zhī yǒng yě, rén mò gǎn zì zhàn zhě, lí nǎi jiā wú zhī shàng, cǐ tiān xià zhuàng shì yě." chén wén yào lí ruò sī, chéng yǐ wén yǐ."
子胥曰:"椒丘欣者,東海上人也。為齊王使於吳,過淮津,欲飲馬於津。津吏曰:"水中有神,見馬即出,以害其馬。君勿飲也。"欣曰:"壯士所當,何神敢幹?"乃使從者飲馬於津,水神果取其馬,馬沒。椒丘欣大怒,袒裼持劍入水,求神決戰?連日乃出,眇其一目。遂之吳,會於友人之喪。欣恃其與水戰之勇也,於友人之喪席而輕傲於士大夫,言辭不遜,有陵人之氣。要離與之對坐。合坐不忍其溢於力也,時要離乃挫欣曰:"吾聞勇士之斗也,與日戰不移表,與神鬼戰者不旋踵,與人戰者不達聲。生往死還,不受其辱。今子與神斗於水,亡馬失御,又受眇目之病,形殘名勇,勇士所恥。不即喪命於敵而戀其生,猶傲色於我哉!"於是椒丘欣卒於詰責,恨怒並發,暝即往攻要離。於是要離席闌至舍,誡其妻曰:"我辱勇士椒丘欣於大家之喪,余恨蔚恚,暝必來也,慎無閉吾門。"至夜,椒丘欣果往。見其門不閉,登其堂不關,入其室不守,放發僵臥,無所懼。欣乃手劍而捽要離,曰:"子有當死之過者三,子知之乎?"離曰:"不知。"欣曰:"子辱我於大家之眾,一死也;歸不關閉,二死也;臥不守御,三死也。子有三死之過,欲無得怨。"要離曰:"吾無三死之過,子有三不肖之愧,子知之乎?"欣曰:"不知。"要離曰:"吾辱子於千人之眾,子無敢報,一不肖也;入門不咳,登堂無聲,二不肖也;前拔子劍,手挫捽吾頭,乃敢大言,三不肖也。子有三不肖而威於我,豈不鄙哉?"於是椒丘欣投劍而嘆曰:"吾之勇也,人莫敢眥占者,離乃加吾之上,此天下壯士也。"臣聞要離若斯,誠以聞矣。"
wú wáng yuē:" yuàn chéng yàn ér dài yān."
吳王曰:"願承宴而待焉。"
zi xū nǎi jiàn yào lí yuē:" wú wáng wén zi gāo yì, wéi yī lín zhī." nǎi yǔ zi xū jiàn wú wáng.
子胥乃見要離曰:"吳王聞子高義,惟一臨之。"乃與子胥見吳王。
wáng yuē:" zi hé wèi zhě?" yào lí yuē:" chén guó dōng qiān lǐ zhī rén, chén xì xiǎo wú lì, yíng fēng zé jiāng, fù fēng zé fú. dài wáng yǒu mìng, chén gǎn bù jǐn lì!" wú wáng xīn fēi zi xū jìn cǐ rén, liáng jiǔ mò rán bù yán. yào lí jí jìn yuē:" dài wáng huàn qìng jì hū? chén néng shā zhī." wáng yuē:" qìng jì zhī yǒng, shì suǒ wén yě. jīn gǔ guǒ jìn, wàn rén mò dāng. zǒu zhuī bēn shòu, shǒu jiē fēi niǎo, gǔ téng ròu fēi, fǔ xī shù bǎi lǐ. wú cháng zhuī zhī yú jiāng, sì mǎ chí bù jí, shè zhī àn jiē, shǐ bù kě zhōng. jīn zi zhī lì bù rú yě." yào lí yuē:" wáng yǒu yì yān, chén néng shā zhī." wáng yuē:" qìng jì míng zhì zhī rén, guī qióng yú zhū hóu, bù xià zhū hóu zhī shì." yào lí yuē:" chén wén ān qí qī zǐ zhī lè, bù jǐn shì jūn zhī yì, fēi zhōng yě huái jiā shì zhī ài, ér bù chú jūn zhī huàn zhě, fēi yì yě. chén zhà yǐ fù zuì chū bēn, yuàn wáng lù chén qī zǐ, duàn chén yòu shǒu, qìng jì bì xìn chén yǐ." wáng yuē:" nuò."
王曰:"子何為者?"要離曰:"臣國東千里之人,臣細小無力,迎風則僵,負風則伏。大王有命,臣敢不盡力!"吳王心非子胥進此人,良久默然不言。要離即進曰:"大王患慶忌乎?臣能殺之。"王曰:"慶忌之勇,世所聞也。筋骨果勁,萬人莫當。走追奔獸,手接飛鳥,骨騰肉飛,拊膝數百里。吾嘗追之於江,駟馬馳不及,射之闇接,矢不可中。今子之力不如也。"要離曰:"王有意焉,臣能殺之。"王曰:"慶忌明智之人,歸窮於諸侯,不下諸侯之士。"要離曰:"臣聞安其妻子之樂,不盡事君之義,非忠也;懷家室之愛,而不除君之患者,非義也。臣詐以負罪出奔,願王戮臣妻子,斷臣右手,慶忌必信臣矣。"王曰:"諾。"
yào lí nǎi zhà dé zuì chū bēn, wú wáng nǎi qǔ qí qī zǐ, fén qì yú shì.
要離乃詐得罪出奔,吳王乃取其妻子,焚棄於市。
yào lí nǎi bēn zhū hóu ér xíng yuàn yán, yǐ wú zuì wén yú tiān xià. suì rú wèi, qiú jiàn qìng jì. jiàn yuē:" hé lǘ wú dào, wáng zǐ suǒ zhī. jīn lù wú qī zǐ, fén zhī yú shì, wú zuì jiàn zhū. wú guó zhī shì, wú zhī qí qíng, yuàn yīn wáng zǐ zhī yǒng, hé lǘ kě de yě. hé bù yǔ wǒ dōng zhī yú wú?" qìng jì xìn qí móu.
要離乃奔諸侯而行怨言,以無罪聞於天下。遂如衛,求見慶忌。見曰:"闔閭無道,王子所知。今戮吾妻子,焚之於市,無罪見誅。吳國之事,吾知其情,願因王子之勇,闔閭可得也。何不與我東之於吳?"慶忌信其謀。
hòu sān yuè, jiǎn liàn shì zú, suì zhī wú. jiāng dù jiāng yú zhōng liú, yào lí lì wēi, zuò yǔ shàng fēng, yīn fēng shì yǐ máo gōu qí guān, shùn fēng ér cì qìng jì, qìng jì gù ér huī zhī, sān zuó qí tóu yú shuǐ zhōng, nǎi jiā yú xī shàng," xī xī zāi! tiān xià zhī yǒng shì yě! nǎi gǎn jiā bīng rèn yú wǒ." zuǒ yòu yù shā zhī, qìng jì zhǐ zhī, yuē:" cǐ shì tiān xià yǒng shì. qǐ kě yī rì ér shā tiān xià yǒng shì èr rén zāi?" nǎi jiè zuǒ yòu yuē:" kě lìng hái wú, yǐ jīng qí zhōng." yú shì qìng jì sǐ.
後三月,揀練士卒,遂之吳。將渡江於中流,要離力微,坐與上風,因風勢以矛鈎其冠,順風而刺慶忌,慶忌顧而揮之,三捽其頭於水中,乃加於膝上,"嘻嘻哉!天下之勇士也!乃敢加兵刃於我。"左右欲殺之,慶忌止之,曰:"此是天下勇士。豈可一日而殺天下勇士二人哉?"乃誡左右曰:"可令還吳,以旌其忠。"於是慶忌死。
yào lí dù zhì jiāng líng, mǐn rán bù xíng. cóng zhě yuē:" jūn hé bù xíng?" yào lí yuē:" shā wú qī zǐ, yǐ shì wú jūn, fēi rén yě wèi xīn jūn ér shā gù jūn zhī zǐ, fēi yì yě. zhòng qí sǐ, bù guì wú yì. jīn wú tān shēng qì xíng, fēi yì yě. fū rén yǒu sān è yǐ lì yú shì, wú hé miàn mù yǐ shì tiān xià zhī shì?" yán qì suì tóu shēn yú jiāng, wèi jué, cóng zhě chū zhī. yào lí yuē:" wú níng néng bù sǐ hū?" cóng zhě yuē:" jūn qiě wù sǐ, yǐ qí jué lù." yào lí nǎi zì duàn shǒu zú, fú jiàn ér sǐ.
要離渡至江陵,愍然不行。從者曰:"君何不行?"要離曰:"殺吾妻子,以事吾君,非仁也;為新君而殺故君之子,非義也。重其死,不貴無義。今吾貪生棄行,非義也。夫人有三惡以立於世,吾何面目以視天下之士?"言訖遂投身於江,未絕,從者出之。要離曰:"吾寧能不死乎?"從者曰:"君且勿死,以俟爵祿。"要離乃自斷手足,伏劍而死。
sān nián, wú jiāng yù fá chǔ, wèi xíng. wǔ zǐ xū bái xǐ xiāng wèi yuē:" wú děng wèi wáng yǎng shì, huà qí cè móu, yǒu lì yú guó, ér wáng gù fá chǔ. chū qí lìng, tuō ér wú xìng shī zhī yì, nài hé?" yǒu qǐng, wú wáng wèn zi xū bái xǐ yuē:" guǎ rén yù chū bīng yú èr zi, hé rú?" zi xū bái xǐ duì yuē:" chén yuàn yòng mìng." wú wáng nèi jì èr zi jiē yuàn chǔ, shēn kǒng yǐ bīng wǎng pò miè ér yǐ. dēng tái xiàng nán fēng ér xiào, yǒu qǐng ér tàn, qún chén mò yǒu xiǎo wáng yì zhě. zi xū shēn zhì wáng zhī bù dìng, nǎi jiàn sūn zi yú wáng.
三年,吳將欲伐楚,未行。伍子胥、白喜相謂曰:"吾等為王養士,畫其策謀,有利於國,而王故伐楚。出其令,托而無興師之意,奈何?"有頃,吳王問子胥、白喜曰:"寡人慾出兵於二子,何如?"子胥、白喜對曰:"臣願用命。"吳王內計二子皆怨楚,深恐以兵往破滅而已。登台向南風而嘯,有頃而嘆,群臣莫有曉王意者。子胥深知王之不定,乃薦孫子於王。
sūn zi zhě, míng wǔ, wú rén yě, shàn wèi bīng fǎ. pì yǐn shēn jū, shì rén mò zhī qí néng. xū nǎi míng zhī jiàn biàn, zhī sūn zi kě yǐ zhé chōng xiāo dí, nǎi yī dàn yǔ wú wáng lùn bīng, qī jiàn sūn zi. wú wáng yuē: zi xū tuō yán jìn shì, yù yǐ zì nà.
孫子者,名武,吳人也,善為兵法。辟隱深居,世人莫知其能。胥乃明知鑒辯,知孫子可以折衝銷敵,乃一旦與吳王論兵,七薦孫子。吳王曰:子胥託言進士,欲以自納。
ér zhào sūn zi, wèn yǐ bīng fǎ, měi chén yī piān, wáng bù zhī kǒu zhī chēng shàn. qí yì dà yuè. wèn yuē:" bīng fǎ níng kě yǐ xiǎo shì yé?" sūn zǐ yuē:" kě, kě yǐ xiǎo shì yú hòu gōng zhī nǚ." wáng yuē:" nuò." sūn zǐ yuē:" dé dài wáng chǒng jī èr rén yǐ wèi jūn duì zhǎng, gè jiāng yī duì." lìng sān bǎi rén jiē bèi jiǎ dōu móu, cāo jiàn dùn ér lì, gào yǐ jūn fǎ, suí gǔ jìn tuì, zuǒ yòu huí xuán, shǐ zhī qí jìn. nǎi lìng yuē:" yī gǔ jiē zhèn, èr gǔ cāo jìn, sān gǔ wèi zhàn xíng." yú shì gōng nǚ jiē yǎn kǒu ér xiào. sūn zi nǎi qīn zì cāo bāo jī gǔ, sān lìng wǔ shēn, qí xiào rú gù. sūn zi gù shì zhū nǚ, lián xiào bù zhǐ. sūn zi dà nù, liǎng mù hū zhāng, shēng rú hài hǔ, fà shàng chōng guān, xiàng páng jué yīng. gù wèi zhí fǎ yuē:" qǔ fū zhì." sūn zǐ yuē:" yuē shù bù míng, shēn lìng bù xìn, jiāng zhī zuì yě. jì yǐ yuē shù, sān lìng wǔ shēn, zú bù què xíng, shì zhī guò yě. jūn fǎ rú hé?" zhí fǎ yuē:" zhǎn!" wǔ nǎi lìng zhǎn duì zhǎng èr rén, jí wú wáng zhī chǒng jī yě. wú wáng dēng tái guān wàng, zhèng jiàn zhǎn èr ài jī, chí shǐ xià zhī lìng yuē:" guǎ rén yǐ zhī jiāng jūn yòng bīng yǐ. guǎ rén fēi cǐ èr jī shí bù gān wèi, yí wù zhǎn zhī." sūn zǐ yuē:" chén jì yǐ shòu mìng wèi jiāng, jiāng fǎ zài jūn, jūn suī yǒu lìng, chén bù shòu zhī." sūn zi fù huī gǔ zhī, dāng zuǒ yòu jìn tuì, huí xuán guī jǔ, bù gǎn shùn mù, èr duì jì rán wú gǎn gù zhě. yú shì nǎi bào wú wáng, yuē:" bīng yǐ zhěng qí, yuàn wáng guān zhī, wéi suǒ yù yòng, shǐ fù shuǐ huǒ yóu wú nán yǐ, ér kě yǐ dìng tiān xià." wú wáng hū rán bù yuè, yuē:" guǎ rén zhī zi shàn yòng bīng, suī kě yǐ bà, rán ér wú suǒ shī yě. jiāng jūn bà bīng jiù shě, guǎ rén bù yuàn." sūn zǐ yuē:" wáng tú hǎo qí yán, ér bù yòng qí shí."
而召孫子,問以兵法,每陳一篇,王不知口之稱善。其意大悅。問曰:"兵法寧可以小試耶?"孫子曰:"可,可以小試於後宮之女。"王曰:"諾。"孫子曰:"得大王寵姬二人以為軍隊長,各將一隊。"令三百人皆被甲兜鍪,操劍盾而立,告以軍法,隨鼓進退,左右迴旋,使知其禁。乃令曰:"一鼓皆振,二鼓操進,三鼓為戰形。"於是宮女皆掩口而笑。孫子乃親自操枹擊鼓,三令五申,其笑如故。孫子顧視諸女,連笑不止。孫子大怒,兩目忽張,聲如駭虎,髮上沖冠,項旁絕纓。顧謂執法曰:"取鈇鑕。"孫子曰:"約束不明,申令不信,將之罪也。既以約束,三令五申,卒不卻行,士之過也。軍法如何?"執法曰:"斬!"武乃令斬隊長二人,即吳王之寵姬也。吳王登台觀望,正見斬二愛姬,馳使下之令曰:"寡人已知將軍用兵矣。寡人非此二姬食不甘味,宜勿斬之。"孫子曰:"臣既已受命為將,將法在軍,君雖有令,臣不受之。"孫子復撝鼓之,當左右進退,迴旋規矩,不敢瞬目,二隊寂然無敢顧者。於是乃報吳王,曰:"兵已整齊,願王觀之,惟所欲用,使赴水火猶無難矣,而可以定天下。"吳王忽然不悅,曰:"寡人知子善用兵,雖可以霸,然而無所施也。將軍罷兵就舍,寡人不願。"孫子曰:"王徒好其言,而不用其實。"
zi xū jiàn yuē:" chén wén, bīng zhě xiōng shì, bù kě kōng shì. gù wèi bīng zhě, zhū fá bù xíng, bīng dào bù míng. jīn dài wáng qián xīn sī shì, yù xìng bīng gē yǐ zhū bào chǔ, yǐ bà tiān xià ér wēi zhū hóu, fēi sūn wǔ zhī jiāng, ér shuí néng shè huái yú sì, yuè qiān lǐ ér zhàn zhě hū?" yú shì wú wáng dà yuè, yīn míng gǔ huì jūn, jí ér gōng chǔ. sūn zi wèi jiāng, bá shū, shā wú wáng jiāng èr gōng zǐ gài yú zhú yōng. móu yù rù yǐng, sūn wǔ yuē:" mín láo, wèi kě, shì yě."
子胥諫曰:"臣聞,兵者凶事,不可空試。故為兵者,誅伐不行,兵道不明。今大王虔心思士,欲興兵戈以誅暴楚,以霸天下而威諸侯,非孫武之將,而誰能涉淮逾泗,越千里而戰者乎?"於是吳王大悅,因鳴鼓會軍,集而攻楚。孫子為將,拔舒,殺吳亡將二公子蓋余、燭傭。謀欲入郢,孫武曰:"民勞,未可,恃也。"
chǔ wén wú shǐ sūn zi wǔ zǐ xū bái xǐ wèi jiāng, chǔ guó kǔ zhī, qún chén jiē yuàn, xián yán fèi wú jì chán shā wǔ shē bái zhōu lí, ér wú qīn jìng, bù jué yú kòu, chǔ guó qún chén yǒu yī zhāo zhī huàn. yú shì sī mǎ chéng nǎi wèi zi cháng yuē:" tài fù wǔ shē, zuǒ yǐn bái zhōu lí, bāng rén mò zhī qí zuì, jūn yǔ wáng móu zhū zhī, liú bàng yú guó, zhì yú jīn rì, qí yán bù jué, chéng huò zhī. gài wén rén zhě shā rén yǐ yǎn bàng zhě, yóu fú wèi yě. jīn zi shā rén yǐ xìng bàng yú guó, bù yì yì hū? fū fèi wú jì, chǔ zhī chán kǒu, mín mò zhī qí guò. jīn wú gū shā sān xián shì, yǐ jié yuàn yú wú, nèi shāng zhōng chén zhī xīn, wài wèi lín guó suǒ xiào. qiě xì wǔ zhī jiā, chū bēn yú wú, wú xīn yǒu wǔ yuán bái xǐ, bǐng wēi ruì zhì, jié chóu yú chǔ. gù qiáng dí zhī bīng, rì hài chǔ guó, yǒu shì, zi jí wēi yǐ. fū zhì zhě chú chán yǐ zì ān, yú zhě shòu nìng yǐ zì wáng. jīn zi shòu chán, guó yǐ wēi yǐ." zi cháng yuē:" shì nǎng zhī zuì yě, gǎn bù tú zhī," jiǔ yuè, zi cháng yǔ zhāo wáng gòng zhū fèi wú jì, suì miè qí zú, guó rén nǎi bàng zhǐ.
楚聞吳使孫子、伍子胥、白喜為將,楚國苦之,群臣皆怨,咸言費無忌讒殺伍奢、白州犁,而吳侵境,不絕於寇,楚國群臣有一朝之患。於是司馬成乃謂子常曰:"太傅伍奢,左尹白州犁,邦人莫知其罪,君與王謀誅之,流謗於國,至於今日,其言不絕,誠惑之。蓋聞仁者殺人以掩謗者,猶弗為也。今子殺人以興謗於國,不亦異乎?夫費無忌,楚之讒口,民莫知其過。今無辜殺三賢士,以結怨於吳,內傷忠臣之心,外為鄰國所笑。且郤伍之家,出奔於吳,吳新有伍員、白喜,秉威銳志,結仇於楚。故強敵之兵,日駭楚國,有事,子即危矣。夫智者除讒以自安,愚者受佞以自亡。今子受讒,國以危矣。"子常曰:"是曩之罪也,敢不圖之,"九月,子常與昭王共誅費無忌,遂滅其族,國人乃謗止。
wú wáng yǒu nǚ téng yù, yīn móu fá chǔ, yǔ fū rén jí nǚ huì zhēng yú, wáng qián cháng bàn ér yǔ nǚ, nǚ nù yuē:" wáng shí yú rǔ wǒ, bù wàng jiǔ shēng." nǎi zì shā. hé lǘ tòng zhī, zàng yú guó xī chāng mén. wài záo chí jī tǔ, wén shí wèi guǒ, tí còu wèi zhōng, jīn dǐng yù bēi yín zūn zhū rú zhī bǎo, jiē yǐ sòng nǚ. nǎi wǔ bái hè yú wú shì zhōng, lìng wàn mín suí ér guān zhī, hái shǐ nán nǚ yǔ hè jù rù xiàn mén, yīn fā jī yǐ yǎn zhī. shā shēng yǐ sòng sǐ, guó rén fēi zhī.
吳王有女滕玉,因謀伐楚,與夫人及女會蒸魚,王前嘗半而與女,女怒曰:"王食魚辱我,不忘久生。"乃自殺。闔閭痛之,葬於國西閶門。外鑿池積土,文石為槨,題湊為中,金鼎玉杯、銀樽珠襦之寶,皆以送女。乃舞白鶴於吳市中,令萬民隨而觀之,還使男女與鶴俱入羨門,因發機以掩之。殺生以送死,國人非之。
zhàn lú zhī jiàn, è hé lǘ zhī wú dào yě, nǎi qù ér chū, shuǐ xíng rú chǔ.
湛盧之劍,惡闔閭之無道也,乃去而出,水行如楚。
chǔ zhāo wáng wò ér wù dé wú wáng zhàn lú zhī jiàn yú chuáng. zhāo wáng bù zhī qí gù, nǎi zhào fēng hú zi ér wèn yuē:" guǎ rén wò jué ér dé bǎo jiàn, bù zhī qí míng, shì hé jiàn yě?" fēng hú zǐ yuē:" cǐ wèi zhàn lú zhī jiàn." zhāo wáng yuē:" hé yǐ yán zhī?" fēng hú zǐ yuē:" chén wén wú wáng dé yuè suǒ xiàn bǎo jiàn sān méi: yī yuē yú cháng, èr yuē pán yǐng, sān yuē zhàn lú. yú cháng zhī jiàn, yǐ yòng shā wú wáng liáo yě pán yǐng yǐ sòng qí sǐ nǚ jīn zhàn lú rù chǔ yě." zhāo wáng yuē:" zhàn lú suǒ yǐ qù zhě hé yě?" fēng hú zǐ yuē:" chén wén yuè wáng yuán cháng shǐ ōu yě zi zào jiàn wǔ méi yǐ shì xuē zhú, zhú duì yuē:" yú cháng jiàn nì lǐ bù shùn, bù kě fú yě, chén yǐ shā jūn, zi yǐ shā fù." gù hé lǘ yǐ shā wáng liáo." yī míng pán yǐng, yì yuē háo cáo, bù fǎ zhī wù, wú yì yú rén." gù yǐ sòng sǐ." yī míng zhàn lú, wǔ jīn zhī yīng, tài yáng zhī jīng, jì qì tuō líng, chū zhī yǒu shén, fú zhī yǒu wēi, kě yǐ zhé chōng jù dí. rán rén jūn yǒu nì lǐ zhī móu, qí jiàn jí chū, gù qù wú dào yǐ jiù yǒu dào." jīn wú wáng wú dào, shā jūn móu chǔ, gù zhàn lú rù chǔ." zhāo wáng yuē:" qí zhí jǐ hé?" fēng hú zǐ yuē:" chén wén cǐ jiàn zài yuè zhī shí, kè yǒu chóu qí zhí zhě: yǒu shì zhī xiāng sān shí, jùn mǎ qiān pǐ, wàn hù zhī dōu èr. shì qí yī yě. xuē zhú duì yuē:" chì jǐn zhī shān yǐ lìng wú yún, ruò yé zhī xī shēn ér mò cè, qún chén shàng tiān, ōu yě sǐ yǐ. suī qīng chéng liàng jīn, zhū yù yíng hé, yóu bù néng dé cǐ bǎo, ér kuàng yǒu shì zhī xiāng, jùn mǎ qiān pǐ, wàn hù zhī dōu, hé zú yán yě?"" zhāo wáng dà yuè, suì yǐ wèi bǎo.
楚昭王臥而寤得吳王湛盧之劍於床。昭王不知其故,乃召風湖子而問曰:"寡人臥覺而得寶劍,不知其名,是何劍也?"風湖子曰:"此謂湛盧之劍。"昭王曰:"何以言之?"風湖子曰:"臣聞吳王得越所獻寶劍三枚:一曰魚腸,二曰磐郢,三曰湛盧。魚腸之劍,已用殺吳王僚也;磐郢以送其死女;今湛盧入楚也。"昭王曰:"湛盧所以去者何也?"風湖子曰:"臣聞越王元常使歐冶子造劍五枚以示薛燭,燭對曰:"魚腸劍逆理不順,不可服也,臣以殺君,子以殺父。"故闔閭以殺王僚。"一名磐郢,亦曰豪曹,不法之物,無益於人。"故以送死。"一名湛盧,五金之英,太陽之精,寄氣托靈,出之有神,服之有威,可以折衝拒敵。然人君有逆理之謀,其劍即出,故去無道以就有道。"今吳王無道,殺君謀楚,故湛盧入楚。"昭王曰:"其直幾何?"風湖子曰:"臣聞此劍在越之時,客有酬其直者:有市之鄉三十,駿馬千匹,萬戶之都二。是其一也。薛燭對曰:"赤堇之山已令無雲,若耶之溪深而莫測,群臣上天,歐冶死矣。雖傾城量金,珠玉盈河,猶不能得此寶,而況有市之鄉,駿馬千匹,萬戶之都,何足言也?""昭王大悅,遂以為寶。
hé lǘ wén chǔ dé zhàn lú zhī jiàn, yīn sī fā nù, suì shǐ sūn wǔ wǔ xū bái xǐ fá chǔ. zi xū yīn lìng xuān yán yú chǔ yuē:" chǔ yòng zǐ qī wèi jiāng, wú jí dé ér shā zhī zǐ cháng yòng bīng, wú jí qù zhī. chǔ wén zhī, yīn yòng zi cháng, tuì zǐ qī. wú bá liù yǔ qián èr yì.
闔閭聞楚得湛盧之劍,因斯發怒,遂使孫武、伍胥、白喜伐楚。子胥陰令宣言於楚曰:"楚用子期為將,吾即得而殺之;子常用兵,吾即去之。楚聞之,因用子常,退子期。吳拔六與潛二邑。
wǔ nián, wú wáng yǐ yuè bù cóng fá chǔ, nán fá yuè. yuè wáng yuán cháng yuē:" wú bù xìn qián rì zhī méng, qì gòng cì zhī guó, ér miè qí jiāo qīn." hé lǘ bù rán qí yán, suì fá, pò zuì lǐ.
五年,吳王以越不從伐楚,南伐越。越王元常曰:"吳不信前日之盟,棄貢賜之國,而滅其交親。"闔閭不然其言,遂伐,破槜里。
liù nián, chǔ zhāo wáng shǐ gōng zǐ náng wǎ fá wú, bào qián liù zhī yì. wú shǐ wǔ xū sūn wǔ jī zhī, wéi yú yù zhāng. wú wáng yuē:" wú yù chéng wēi rù chǔ dōu ér pò qí yǐng, bù dé rù yǐng, èr zi hé gōng?" yú shì wéi chǔ shī yú yù zhāng, dà pò zhī. suì wéi cháo, kè zhī, huò chǔ gōng zǐ fán yǐ guī wèi zhì.
六年,楚昭王使公子囊瓦伐吳,報潛、六之役。吳使伍胥、孫武擊之,圍於豫章。吳王曰:"吾欲乘危入楚都而破其郢,不得入郢,二子何功?"於是圍楚師於豫章,大破之。遂圍巢,克之,獲楚公子繁以歸為質。
jiǔ nián, wú wáng wèi zi xū sūn wǔ yuē:" shǐ zi yán yǐng bù kě rù, jīn guǒ hé rú?" èr jiāng yuē:" fū zhàn, jiè shèng yǐ chéng qí wēi, fēi cháng shèng zhī dào." wú wáng yuē:" hé wèi yě?"
九年,吳王謂子胥、孫武曰:"始子言郢不可入,今果何如?"二將曰:"夫戰,借勝以成其威,非常勝之道。"吳王曰:"何謂也?"
èr jiāng yuē:" chǔ zhī wèi bīng, tiān xià qiáng dí yě. jīn chén yǔ zhī zhēng fēng, shí wáng yī cún, ér wáng rù yǐng zhě, tiān yě, chén bù gǎn bì." wú wáng yuē:" wú yù fù jī chǔ, nài hé ér yǒu gōng?" wǔ xū sūn wǔ yuē:" náng wǎ zhě, tān ér duō guò yú zhū hóu, ér táng cài yuàn zhī. wáng bì fá, dé táng cài, hé yuàn?" èr jiāng yuē:" xī cài zhāo gōng cháo yú chǔ, yǒu měi qiú èr méi, shàn pèi èr méi, gè yǐ yī méi xiàn zhī zhāo wáng. wáng fú zhī yǐ lín cháo. zhāo gōng zì fú yī méi. zi cháng yù zhī, zhāo gōng bù yǔ, zi cháng sān nián liú zhī, bù shǐ guī guó. táng chéng gōng cháo chǔ, yǒu èr wén mǎ, zi cháng yù zhī, gōng bù yǔ, yì sān nián zhǐ zhī. táng chéng xiāng yǔ móu cóng chéng gōng cóng zhě, qǐng mǎ yǐ shú chéng gōng, yǐn cóng zhě jiǔ, zuì zhī, qiè mǎ ér xiàn zi cháng, cháng nǎi qiǎn chéng gōng guī guó. qún chén fěi bàng yuē:" jūn yǐ yī mǎ zhī gù, sān nián zì qiú, yuàn shǎng qiè mǎ zhī gōng." yú shì chéng gōng cháng sī bào chǔ, jūn chén wèi cháng jué kǒu. cài rén wén zhī, gù qǐng xiàn qiú pèi yú zi cháng, cài hóu dé guī. rú jìn gào sù, yǐ zi yuán yǔ tài zǐ zhì ér qǐng fá chǔ. gù yuē dé táng cài ér kě fá chǔ."
二將曰:"楚之為兵,天下強敵也。今臣與之爭鋒,十亡一存,而王入郢者,天也,臣不敢必。"吳王曰:"吾欲復擊楚,奈何而有功?"伍胥、孫武曰:"囊瓦者,貪而多過於諸侯,而唐、蔡怨之。王必伐,得唐、蔡,何怨?"二將曰:"昔蔡昭公朝於楚,有美裘二枚,善佩二枚,各以一枚獻之昭王。王服之以臨朝。昭公自服一枚。子常欲之,昭公不與,子常三年留之,不使歸國。唐成公朝楚,有二文馬,子常欲之,公不與,亦三年止之。唐成相與謀從成公從者,請馬以贖成公,飲從者酒,醉之,竊馬而獻子常,常乃遣成公歸國。群臣誹謗曰:"君以一馬之故,三年自囚,願賞竊馬之功。"於是成公常思報楚,君臣未嘗絕口。蔡人聞之,固請獻裘佩於子常,蔡侯得歸。如晉告訴,以子元與太子質而請伐楚。故曰得唐、蔡而可伐楚。"
wú wáng yú shì shǐ shǐ wèi táng cài yuē:" chǔ wèi wú dào, nüè shā zhōng liáng, qīn shí zhū hóu, kùn rǔ èr jūn, guǎ rén yù jǔ bīng fá chǔ, yuàn èr jūn yǒu móu. táng hóu shǐ qí zi gàn wèi zhì yú wú, sān guó hé móu fá chǔ. shě bīng yú huái ruì, zì yù zhāng yǔ chǔ jiā hàn shuǐ wèi zhèn. zi cháng suì jì hàn ér zhèn, zì xiǎo bié shān zhì yú dà bié shān. sān bù lì, zì zhī bù kě jìn, yù bēn wáng. shǐ huáng yuē:" jīn zi cháng wú gù yǔ wáng gòng shā zhōng chén sān rén, tiān huò lái xià, wáng zhī suǒ zhì." zi cháng bù yīng.
吳王於是使使謂唐、蔡曰:"楚為無道,虐殺忠良,侵食諸侯,困辱二君,寡人慾舉兵伐楚,願二君有謀。唐侯使其子干為質於吳,三國合謀伐楚。舍兵於淮汭,自豫章與楚夾漢水為陣。子常遂濟漢而陣,自小別山至於大別山。三不利,自知不可進,欲奔亡。史皇曰:"今子常無故與王共殺忠臣三人,天禍來下,王之所致。"子常不應。
shí yuè, chǔ èr shī zhèn yú bǎi jǔ. hé lǘ zhī dì fū gài chén qǐ qǐng yú hé lǘ yuē:" zi cháng bù rén, tān ér shǎo ēn, qí chén xià mò yǒu sǐ zhì, zhuī zhī, bì pò yǐ. hé lǘ bù xǔ. fū gài yuē:" suǒ wèi chén xíng qí zhì, bù dài mìng zhě, qí wèi cǐ yě." suì yǐ qí bù wǔ qiān rén jī zi cháng. dà bài zǒu, bēn zhèng, chǔ shī dà luàn, wú shī chéng zhī, suì pò chǔ zhòng. chǔ rén wèi jì hàn, huì chǔ rén shí, wú yīn bēn ér jī pò zhī yōng zhì. wǔ zhàn, jìng zhì yú yǐng.
十月,楚二師陣於柏舉。闔閭之弟夫概晨起請於闔閭曰:"子常不仁,貪而少恩,其臣下莫有死志,追之,必破矣。闔閭不許。夫概曰:"所謂臣行其志,不待命者,其謂此也。"遂以其部五千人擊子常。大敗走,奔鄭,楚師大亂,吳師乘之,遂破楚眾。楚人未濟漢,會楚人食,吳因奔而擊破之雍滯。五戰,徑至於郢。
wáng zhuī yú wú kòu, chū gù jiāng wáng, yǔ mèi jì qiān chū hé suī zhī jiān. chǔ dài fū yǐn gù yǔ wáng tóng zhōu ér qù.
王追於吳寇,出固將亡,與妹季芊出河濉之間。楚大夫尹固與王同舟而去。
wú shī suì rù yǐng, qiú zhāo wáng, wáng shè suī, jì jiāng, rù yú yún zhōng. mù sù, qún dào gōng zhī, yǐ gē jī wáng tóu, dài fū yǐn gù yǐn wáng, yǐ bèi shòu zhī, zhōng jiān. wáng jù, bēn yún. dài fū zhōng jiàn fù jì qiān yǐ cóng.
吳師遂入郢,求昭王,王涉濉,濟江,入於雲中。暮宿,群盜攻之,以戈擊王頭,大夫尹固隱王,以背受之,中肩。王懼,奔鄖。大夫鍾建負季芊以從。
yún gōng xīn dé zhāo wáng dà xǐ, yù hái zhī, qí dì huái nù yuē:" zhāo wáng shì wǒ chóu yě!" yù shā zhī. wèi qí xiōng xīn yuē:" xī píng wáng shā wǒ fù, wú shā qí zi, bù yì kě hū?" xīn yuē:" jūn tǎo qí chén, gǎn chóu zhī zhě? fū chéng rén zhī huò, fēi rén yě miè zōng fèi sì, fēi xiào yě dòng wú lìng míng, fēi zhì yě." huái nù bù jiě. xīn yīn yǔ qí jì dì cháo yǐ wáng bēn suí.
鄖公辛得昭王大喜,欲還之,其弟懷怒曰:"昭王是我仇也!"欲殺之。謂其兄辛曰:"昔平王殺我父,吾殺其子,不亦可乎?"辛曰:"君討其臣,敢仇之者?夫乘人之禍,非仁也;滅宗廢祀,非孝也;動無令名,非智也。"懷怒不解。辛陰與其季弟巢以王奔隨。
wú bīng zhú zhī, wèi suí jūn yuē:" zhōu zhī zǐ sūn zài hàn shuǐ shàng zhě, chǔ miè zhī. wèi tiān bào qí huò, jiā fá yú chǔ, jūn hé bǎo zhī? zhōu shì hé zuì ér yǐn qí zéi? néng chū zhāo wáng, jí zhòng huì yě." suí jūn bo zhāo wáng yǔ wú wáng bù jí, nǎi cí wú wáng yuē:" jīn suí zhī pì xiǎo, mì jìn yú chǔ, chǔ shí cún wǒ, yǒu méng, zhì jīn wèi gǎi. ruò jīn yǒu nán ér qì zhī? jīn qiě ān jìng chǔ, gǎn bù tīng mìng?" wú shī duō qí cí, nǎi tuì.
吳兵逐之,謂隨君曰:"周之子孫在漢水上者,楚滅之。謂天報其禍,加罰於楚,君何寶之?周室何罪而隱其賊?能出昭王,即重惠也。"隨君卜昭王與吳王不吉,乃辭吳王曰:"今隨之僻小,密近於楚,楚實存我,有盟,至今未改。若今有難而棄之?今且安靜楚,敢不聽命?"吳師多其辭,乃退。
shì shí, dài fū zǐ qī suī yǔ zhāo wáng jù wáng, yīn yǔ wú shī wèi shì, yù chū zhāo wáng. wáng wén zhī, dé miǎn, jí gē zǐ qī xīn, yǐ yǔ suí jūn méng ér qù.
是時,大夫子期雖與昭王俱亡,陰與吳師為市,欲出昭王。王聞之,得免,即割子期心,以與隨君盟而去。
wú wáng rù yǐng, zhǐ liú. wǔ xū yǐ bù dé zhāo wáng, nǎi jué píng wáng zhī mù, chū qí shī, biān zhī sān bǎi, zuǒ zú jiàn fù, yòu shǒu jué qí mù, qiào zhī yuē:" shuí shǐ rǔ yòng chán yú zhī kǒu, shā wǒ fù xiōng, qǐ bù yuān zāi?" jí lìng hé lǘ qī zhāo wáng fū rén, wǔ xū sūn wǔ bái xǐ yì qī zǐ cháng sī mǎ chéng zhī qī, yǐ rǔ chǔ zhī jūn chén yě.
吳王入郢,止留。伍胥以不得昭王,乃掘平王之墓,出其屍,鞭之三百,左足踐腹,右手抉其目,誚之曰:"誰使汝用讒諛之口,殺我父兄,豈不冤哉?"即令闔閭妻昭王夫人,伍胥、孫武、白喜亦妻子常、司馬成之妻,以辱楚之君臣也。
suì yǐn jūn jī zhèng, zhèng dìng gōng qián shā tài zǐ jiàn ér kùn pò zi xū. zì cǐ, zhèng dìng gōng dà jù, nǎi lìng guó zhōng yuē:" yǒu néng hái wú jūn zhě, wú yǔ fēn guó ér zhì." yú zhě zhī zǐ yīng mù yuē:" chén néng hái zhī. bù yòng chǐ bīng dòu liáng, dé yī ráo ér xíng gē dào zhōng, jí hái yǐ." gōng nǎi yǔ yú zhě zhī zǐ ráo. zi xū jūn jiāng zhì, dāng dào kòu ráo ér gē yuē:" lú zhōng rén." rú shì zài. zi xū wén zhī, è rán dà jīng, yuē:" hé děng wèi yǔ yǔ, gōng wèi hé shuí yǐ?" yuē:" yú fù zhě zi. wú guó jūn jù bù, lìng yú guó: yǒu néng hái wú jūn zhě, yǔ zhī fēn guó ér zhì. chén niàn qián rén yǔ jūn xiāng féng yú tú, jīn cóng jūn qǐ zhèng zhī guó." zi xū tàn yuē:" bēi zāi! wú méng zi qián rén zhī ēn, zì zhì yú cǐ. shàng tiān cāng cāng, qǐ gǎn wàng yě?" yú shì nǎi shì zhèng guó, hái jūn shǒu chǔ, qiú zhāo wáng suǒ zài rì jí.
遂引軍擊鄭,鄭定公前殺太子建而困迫子胥。自此,鄭定公大懼,乃令國中曰:"有能還吳軍者,吾與分國而治。"漁者之子應募曰:"臣能還之。不用尺兵斗糧,得一橈而行歌道中,即還矣。"公乃與漁者之子橈。子胥軍將至,當道扣橈而歌曰:"蘆中人。"如是再。子胥聞之,愕然大驚,曰:"何等謂與語,公為何誰矣?"曰:"漁父者子。吾國君懼怖,令於國:有能還吳軍者,與之分國而治。臣念前人與君相逢於途,今從君乞鄭之國。"子胥嘆曰:"悲哉!吾蒙子前人之恩,自致於此。上天蒼蒼,豈敢忘也?"於是乃釋鄭國,還軍守楚,求昭王所在日急。
shēn bāo xū wáng zài shān zhōng, wén zhī, nǎi shǐ rén wèi zi xū yuē:" zi zhī bào chóu, qí yǐ shén hū? zi, gù píng wáng zhī chén, běi miàn shì zhī. jīn yú lù shī zhī rǔ, qǐ dào zhī jí hū?" zi xū yuē:" wèi wǒ xiè shēn bāo xū, yuē: rì mù lù yuǎn, dào xíng ér nì shī zhī yú dào yě."
申包胥亡在山中,聞之,乃使人謂子胥曰:"子之報仇,其以甚乎?子,故平王之臣,北面事之。今於僇屍之辱,豈道之極乎?"子胥曰:"為我謝申包胥,曰:日暮路遠,倒行而逆施之於道也。"
shēn bāo xū zhī bù kě, nǎi zhī yú qín, qiú jiù chǔ. zhòu chí yè qū, zú zhǒng zhí pī, liè shang guǒ xī, hè yǐ kū yú qín tíng, qī rì qī yè, kǒu bù jué shēng. qín huán gōng sù chén miǎn, bù xù guó shì. shēn bāo xū kū yǐ, gē yuē:" wú wèi wú dào, fēng shǐ zhǎng shé, yǐ shí shàng guó, yù yǒu tiān xià, zhèng cóng chǔ qǐ. guǎ jūn chū zài cǎo zé, shǐ lái gào jí." rú cǐ qī rì. huán gōng dà jīng:" chǔ yǒu xián chén rú shì. wú yóu yù miè zhī? guǎ rén wú chén ruò sī zhě, qí wáng wú rì yǐ." wèi fù wú yī zhī shī, yuē:" qǐ yuē wú yī, yǔ zi tóng páo. wáng yú xìng shī, yǔ zi tóng chóu."
申包胥知不可,乃之於秦,求救楚。晝馳夜趨,足踵跖劈,裂裳裹膝,鶴倚哭於秦庭,七日七夜,口不絕聲。秦桓公素沉湎,不恤國事。申包胥哭已,歌曰:"吳為無道,封豕長蛇,以食上國,欲有天下,政從楚起。寡君出在草澤,使來告急。"如此七日。桓公大驚:"楚有賢臣如是。吳猶欲滅之?寡人無臣若斯者,其亡無日矣。"為賦無衣之詩,曰:"豈曰無衣,與子同袍。王於興師,與子同仇。"
bāo xū yuē:" chén wén lì dé wú yàn, wáng bù yōu lín guó jiāng chǎng zhī huàn? dǎi wú zhī wèi dìng, wáng qí qǔ fēn yān. ruò chǔ suì wáng, yú qín hé lì? zé yì wáng jūn zhī tǔ yě. yuàn wáng yǐ shén líng cún zhī, shì yǐ shì wáng." qín bó shǐ cí yān, yuē:" guǎ rén wén mìng yǐ. zi qiě jiù guǎn, jiāng tú ér gào." bāo xū yuē:" guǎ jūn jīn zài cǎo yě, wèi huò suǒ fú, chén hé gǎn jí ān?" fù lì yú tíng, yǐ qiáng ér kū, rì yè bù jué shēng, shuǐ bù rù kǒu. qín bó wèi zhī chuí tì, jí chū shī ér sòng zhī.
包胥曰:"臣聞戾德無厭,王不憂鄰國疆場之患?逮吳之未定,王其取分焉。若楚遂亡,於秦何利?則亦亡君之土也。願王以神靈存之,世以事王。"秦伯使辭焉,曰:"寡人聞命矣。子且就館,將圖而告。"包胥曰:"寡君今在草野,未獲所伏,臣何敢即安?"復立於庭,倚牆而哭,日夜不絕聲,水不入口。秦伯為之垂涕,即出師而送之。
shí nián, qín shī wèi chū, yuè wáng yuán cháng hèn hé lǘ pò zhī zuì lǐ, xìng bīng fá wú. wú zài chǔ, yuè dào yǎn xí zhī.
十年,秦師未出,越王元常恨闔閭破之槜里,興兵伐吳。吳在楚,越盜掩襲之。
liù yuè, shēn bāo xū yǐ qín shī zhì, qín shǐ gōng zǐ zi pú zi hǔ lǜ chē wǔ bǎi chéng jiù chǔ jī wú. èr zǐ yuē:" wú wèi zhī wú dào." shǐ chǔ shī qián yǔ wú zhàn, ér jí huì zhī, dà bài fū gài.
六月,申包胥以秦師至,秦使公子子蒲、子虎率車五百乘救楚擊吳。二子曰:"吾未知吳道。"使楚師前與吳戰,而即會之,大敗夫概。
qī yuè, chǔ sī mǎ zi chéng qín gōng zǐ zi pú, yǔ wú wáng xiāng shǒu, sī yǐ jiān bīng fá táng, miè zhī. zi xū jiǔ liú chǔ qiú zhāo wáng, bù qù.
七月,楚司馬子成、秦公子子蒲,與吳王相守,私以間兵伐唐,滅之。子胥久留楚求昭王,不去。
fū gài shī bài, què tuì. jiǔ yuè, qián guī, zì lì wèi wú wáng. hé lǘ wén zhī, nǎi shì chǔ shī, yù shā fū gài, bēn chǔ, zhāo wáng fēng fū gài yú táng xī, hé lǘ suì guī.
夫概師敗,卻退。九月,潛歸,自立為吳王。闔閭聞之,乃釋楚師,欲殺夫概,奔楚,昭王封夫概於棠溪,闔閭遂歸。
zi xū sūn wǔ bái xǐ liú, yǔ chǔ shī yú huái shì, qín shī yòu bài wú shī. chǔ zǐ qī jiāng fén wú jūn, zi xī yuē:" wú guó fù xiōng shēn zhàn, bào gǔ cǎo yě yān, bù shōu yòu fén zhī, qí kě hū?" zǐ qī yuē:" wáng guó shī zhòng, cún méi suǒ zài, yòu hé shā shēng yǐ ài sǐ? sǐ rú yǒu zhī, bì jiāng chéng yān qǐ ér zhù wǒ rú qí wú zhī, hé xī cǎo zhōng zhī gǔ ér wáng wú guó?" suì fén ér zhàn, wú shī dà bài.
子胥、孫武、白喜留,與楚師於淮澨,秦師又敗吳師。楚子期將焚吳軍,子西曰:"吾國父兄身戰,暴骨草野焉,不收又焚之,其可乎?"子期曰:"亡國失眾,存沒所在,又何殺生以愛死?死如有知,必將乘煙起而助我;如其無知,何惜草中之骨而亡吳國?"遂焚而戰,吳師大敗。
zi xū děng xiāng wèi yuē:" bǐ chǔ suī bài wǒ yú bīng wèi yǒu suǒ sǔn wǒ zhě." sūn wǔ yuē:" wú yǐ wú gān gē xī pò chǔ, zhú zhāo wáng ér tú jīng píng wáng mù, gē lù qí shī, yì yǐ zú yǐ. zi xū yuē:" zì bà wáng yǐ lái, wèi yǒu rén chén bào chóu rú cǐ zhě yě. xíng, qù yǐ!"
子胥等相謂曰:"彼楚雖敗我余兵未有所損我者。"孫武曰:"吾以吳干戈西破楚,逐昭王而屠荊平王墓,割戮其屍,亦已足矣。子胥曰:"自霸王以來,未有人臣報仇如此者也。行,去矣!"
wú jūn qù hòu, zhāo wáng fǎn guó. lè shī hù zi fēi jīng wáng xìn chán nìng, shā wǔ shē bái zhōu lí ér kòu bù jué yú jìng, zhì nǎi jué píng wáng mù, lù shī jiān xǐ, yǐ rǔ chǔ jūn chén yòu shāng zhāo wáng kùn pò, jǐ wèi tiān xià dà bǐ, rán yǐ kuì yǐ, nǎi yuán qín wèi chǔ zuò qióng jié zhī qū, yǐ chàng jūn zhī pò è zhī chàng dá yě. qí cí yuē:" wáng yé wáng yé hé guāi liè, bù gù zōng miào tīng chán niè, rèn yòng wú jì duō suǒ shā, zhū yí bái shì zú jǐ miè. èr zi dōng bēn shì wú yuè, wú wáng āi tòng zhù dāo dá, chuí tì jǔ bīng jiāng xī fá, wǔ xū bái xǐ sūn wǔ jué. sān zhàn pò yǐng wáng bēn fā, liú bīng zòng qí lǔ jīng què, chǔ jīng hái gǔ zāo fā jué, biān rǔ fǔ shī chǐ nán xuě! jǐ wēi zōng miào shè jì miè, yán wáng hé zuì guó jǐ jué. qīng shì qī chuàng mín cè sàn, wú jūn suī qù bù bù xiē. yuàn wáng gèng yǐn fǔ zhōng jié, wù wèi chán kǒu néng bàng xiè." zhāo wáng chuí tì, shēn zhì qín qǔ zhī qíng, hù zi suì bù fù gǔ yǐ.
吳軍去後,昭王反國。樂師扈子非荊王信讒佞,殺伍奢、白州犁而寇不絕於境,至乃掘平王墓,戮屍奸喜,以辱楚君臣;又傷昭王困迫,幾為天下大鄙,然已愧矣,乃援琴為楚作窮劫之曲,以暢君之迫厄之暢達也。其詞曰:"王耶王耶何乖烈,不顧宗廟聽讒孽,任用無忌多所殺,誅夷白氏族幾滅。二子東奔適吳越,吳王哀痛助忉怛,垂涕舉兵將西伐,伍胥、白喜、孫武決。三戰破郢王奔發,留兵縱騎虜荊闕,楚荊骸骨遭發掘,鞭辱腐屍恥難雪!幾危宗廟社稷滅,嚴王何罪國幾絕。卿士悽愴民惻悷,吳軍雖去怖不歇。願王更隱撫忠節,勿為讒口能謗褻。"昭王垂涕,深知琴曲之情,扈子遂不復鼓矣。
zi xū děng guò lì yáng lài shuǐ zhī shàng, nǎi zhǎng tài xī yuē:" wú cháng jī yú cǐ, qǐ shí yú yī nǚ zǐ, nǚ zǐ sì wǒ, suì tóu shuǐ ér wáng. jiāng yù bào yǐ bǎi jīn, ér bù zhī qí jiā." nǎi tóu jīn shuǐ zhōng ér qù.
子胥等過溧陽瀨水之上,乃長太息曰:"吾嘗飢於此,乞食於一女子,女子飼我,遂投水而亡。將欲報以百金,而不知其家。"乃投金水中而去。
yǒu qǐng, yī lǎo yù xíng kū ér lái, rén wèn yuē:" hé kū zhī bēi?" yù yuē:" wú yǒu nǚ zǐ, shǒu jū sān shí bù jià. wǎng nián jī mián yú cǐ, yù yī qióng tú jūn zǐ ér zhé fàn zhī, ér kǒng shì xiè, zì tóu yú lài shuǐ. jīn wén wǔ jūn lái, bù dé qí cháng, zì shāng xū sǐ, shì gù bēi ěr." rén yuē:" zi xū yù bào bǎi jīn, bù zhī qí jiā, tóu jīn shuǐ zhōng ér qù yǐ." yù suì qǔ jīn ér guī.
有頃,一老嫗行哭而來,人問曰:"何哭之悲?"嫗曰:"吾有女子,守居三十不嫁。往年擊綿於此,遇一窮途君子而輒飯之,而恐事泄,自投於瀨水。今聞伍君來,不得其償,自傷虛死,是故悲耳。"人曰:"子胥欲報百金,不知其家,投金水中而去矣。"嫗遂取金而歸。
zi xū guī wú, wú wáng wén sān shī jiāng zhì, zhì yú wèi kuài, jiāng dào zhī rì, guò shí bù zhì, yú chòu. xū yú zi xū zhì, hé lǘ chū kuài ér shí, bù zhī qí chòu, wáng fù zhòng wèi zhī, qí wèi rú gù. wú rén zuò kuài zhě, zì hé lǘ zhī zào yě.
子胥歸吳,吳王聞三師將至,治魚為鱠,將到之日,過時不至,魚臭。須臾子胥至,闔閭出鱠而食,不知其臭,王復重為之,其味如故。吳人作鱠者,自闔閭之造也。
zhū jiāng jì cóng hái chǔ, yīn gēng míng chāng mén yuē pò chǔ mén. fù móu fá qí, qí zi shǐ nǚ wèi zhì yú wú, wú wáng yīn wèi tài zǐ bō pìn qí nǚ. nǚ shǎo sī qí, rì yè hào qì, yīn nǎi wèi bìng. hé lǘ nǎi qǐ běi mén, míng yuē wàng qí mén, lìng nǚ wǎng yóu qí shàng. nǚ sī bù zhǐ, bìng rì yì shén, nǎi zhì cú luò. nǚ yuē:" lìng sǐ zhě yǒu zhī, bì zàng wǒ yú yú shān zhī diān, yǐ wàng qí guó." hé lǘ shāng zhī, zhèng rú qí yán, nǎi zàng yú shān zhī diān.
諸將既從還楚,因更名閶門曰破楚門。復謀伐齊,齊子使女為質於吳,吳王因為太子波聘齊女。女少思齊,日夜號泣,因乃為病。闔閭乃起北門,名曰望齊門,令女往游其上。女思不止,病日益甚,乃至殂落。女曰:"令死者有知,必葬我於虞山之巔,以望齊國。"闔閭傷之,正如其言,乃葬虞山之巔。
shì shí tài zǐ yì bìng ér sǐ, hé lǘ móu zé zhū gōng zǐ kě lì zhě, wèi yǒu dìng jì. bō tài zǐ fū chāi rì yè gào yú wǔ xū yuē:" wáng yù lì tài zǐ, fēi wǒ ér shuí dāng lì? cǐ jì zài jūn ěr." wǔ zǐ xū yuē:" tài zǐ wèi yǒu dìng, wǒ rù zé jué yǐ."
是時太子亦病而死,闔閭謀擇諸公子可立者,未有定計。波太子夫差日夜告於伍胥曰:"王欲立太子,非我而誰當立?此計在君耳。"伍子胥曰:"太子未有定,我入則決矣。"
hé lǘ yǒu qǐng zhào zi xū, móu lì tài zǐ, zi xū yuē:" chén wén sì fèi yú jué hòu, xìng yú yǒu sì. jīn tài zǐ bù lù, zǎo shī shì yù, jīn wáng yù lì tài zǐ zhě, mò dà hū bō qín zhī zǐ fū chāi." hé lǘ yuē:" fū yú ér bù rén, kǒng bù néng fèng tǒng yú wú guó." zi xū yuē:" fū chāi xìn yǐ ài rén, duān yú shǒu jié, dūn yú lǐ yì. fù sǐ zǐ dài, jīng zhī míng wén." hé lǘ yuē:" guǎ rén cóng zi."
闔閭有頃召子胥,謀立太子,子胥曰:"臣聞祀廢於絕後,興於有嗣。今太子不祿,早失侍御,今王欲立太子者,莫大乎波秦之子夫差。"闔閭曰:"夫愚而不仁,恐不能奉統於吳國。"子胥曰:"夫差信以愛人,端於守節,敦於禮義。父死子代,經之明文。"闔閭曰:"寡人從子。"
lì fū chāi wèi tài zǐ, shǐ tài zǐ tún bīng shǒu chǔ liú zhǐ, zì zhì gōng shì: lì shè tái yú ān lǐ, huá chí zài píng chāng, nán chéng gōng zài zhǎng lè. hé lǘ chū rù yóu wò, qiū dōng zhì yú chéng zhōng, chūn xià zhì yú chéng wài, zhì gū sū zhī tái. dàn shí yú qiě shān, zhòu yóu sū tái, shè yú ōu bēi, chí yú yóu tái, xìng lè shí chéng, zǒu quǎn zhǎng zhōu, sī zhǐ hé lǘ zhī bà shí.
立夫差為太子,使太子屯兵守楚留止,自治宮室:立射台於安里,華池在平昌,南城宮在長樂。闔閭出入游臥,秋冬治於城中,春夏治於城外,治姑蘇之台。旦食(魚且)山,晝游蘇台,射於鷗陂,馳於游台,興樂石城,走犬長洲,斯止闔閭之霸時。
yú shì tài zǐ dìng, yīn fá chǔ, pò shī, bá fān. chǔ jù wú bīng fù wǎng, nǎi qù yǐng xǐ yú wěi ruò. dāng cǐ zhī shí, wú yǐ zi xū bái xǐ sūn wǔ zhī móu, xī pò qiáng chǔ, běi wēi qí jìn, nán fá yú yuè.
於是太子定,因伐楚,破師,拔番。楚懼吳兵復往,乃去郢徙於蔿若。當此之時,吳以子胥、白喜、孫武之謀,西破強楚,北威齊晉,南伐於越。