strong hàn gāo dì bīng kùn bái dēng strong
漢高帝兵困白登
què shuō dì yù qīn zhēng hán wáng, yù xiān chà shí qiān hù qián wǎng tài yuán bái dēng děng chù, tàn tīng xū shí, dì suí hòu lǐng jīng bīng sān shí wàn, dà jiāng fán hā cáo cān jìn shè lú wǎn děng èr shí yuán, mìng xiāo hé shǒu guān zhōng. què shuō hán wáng jī xìn jū jìn yáng, mào dùn jū dài gǔ, liǎng chù jù zhī dì chāi rén tàn tīng xiāo xī, què jiāng jīng zhuàng rén mǎ, jǐng niú yáng tóu chù, jù cún nì yú shān hòu, zhǐ jiāng lǎo ruò shì zú, yíng shòu niú yáng, xiǎn lù yíng wài. shí qiān hù jiàn le, jí huí zòu dì. shí yǐ zhù bīng yú zhào chéng, jí yù qǐ bīng qián lái. chén píng děng jiàn yuē: xiōng nú bāo cáng guǐ jué, yòu jiān jī xìn xiāng yǔ wū hé, kǒng yǒu biàn zhà, réng xū chà de dāng rén dǎ tīng de shí, fāng kě jìn bīng. dì yuē: mào dùn jī xìn zhī qiáng, jiào zhī xiàng yǔ liù guó wèi hé rú hū? yuē: mào dùn yì jiē jìn dí, bù kě qīng yì. dì yòu chà liú jìng tàn kàn, jìng qù shù rì, huí zòu dì yuē: liǎng guó xiāng dí, zhèng yí jīn kuā, nǎi jiàn qí suǒ zhǎng. jīn mào dùn tún bīng zhī chù, jiē shì yíng shòu lǎo ruò zhī bīng, wéi jiàn qí suǒ duǎn, ér wèi jiàn qí suǒ zhǎng, cǐ bì shì qiáng ér shì zhī yǐ ruò yě, gù jiāng qí bīng jìn zú yǐn cáng yú tā chù, ér shǐ lǎo ruò zhě xiǎn lù yú wài, yù bì xià jiàn ér bù yǐ wèi qiáng, tǎng bù zhī ér wù fàn qí jìng, bì zāo wéi kùn. bì xià dāng qiǎn jiāng shào tàn, guǒ dé de shí, bì xià rán hòu jìn bīng xià chí. dì chì zhī yuē: rǔ yǐ shé kǒu dé guān, jīn nǎi wàng yán qiáng ruò, zǔ wú jūn qíng, shǐ rén xīn yáo dòng, rǔ bì shòu hán wáng sī zhǔ, gù cǐ huò wú ěr! suì mìng zuǒ yòu jiāng liú jìng xiè xì yú zhào chéng, jí chuán zhǐ zhe sān jūn bá zhài qǐ bīng.
卻說帝欲親征韓王,預先差十千戶前往太原白登等處,探聽虛實,帝隨後領精兵三十萬,大將樊哈、曹參、靳歙、盧綰等二十員,命蕭何守關中。卻說韓王姬信居晉陽,冒頓居代谷,兩處俱知帝差人探聽消息,卻將精壯人馬,井牛羊頭畜,俱存匿於山後,止將老弱士卒,贏瘦牛羊,顯露營外。十千戶見了,急回奏帝。時已住兵於趙城,即欲起兵前來。陳平等諫曰:「匈奴包藏詭譎,又兼姬信相與烏合,恐有變詐,仍須差的當人打聽的實,方可進兵。」帝曰:「冒頓、姬信之強,較之項羽六國為何如乎?」曰:「冒頓亦皆勁敵,不可輕易。」帝又差劉敬探看,敬去數日,回奏帝曰:「兩國相敵,正宜矜誇,乃見其所長。今冒頓屯兵之處,皆是贏瘦老弱之兵,惟見其所短,而未見其所長,此必是強而示之以弱也,故將奇兵勁卒隱藏於他處,而使老弱者顯露於外,欲陛下見而不以為強,倘不知而誤犯其境,必遭圍困。陛下當遣將哨探,果得的實,陛下然後進兵下遲。」帝叱之曰:「汝以舌口得官,今乃妄言強弱,阻吾軍情,使人心搖動,汝必受韓王私囑,故此惑吾耳!」遂命左右將劉敬械繫於趙城,急傳旨着三軍拔寨起兵。
yī rì dào píng chéng, xiān zhe fán hā tàn kàn, guǒ jiàn mào dùn rén mǎ qiàn zhěng, bīng shì shén ruò, tún bīng yú chéng běi xiǎo sōng shān, dà yuē bù guò shù wàn, huí zòu, dì xiào yuē: liú jìng yǔ běi fān xiāng tōng, kǒng zhèn dà bīng qīn lín, suì huí shuō yǒu qí pāng mái fú shān hòu, yù zhèn àn bīng bù dòng, bǐ què yè dùn yuǎn qù. kàn cǐ wēi bǐ, zhēn lā xiǔ zhī yì, wú hé wèi bǐ zāi! jí huī dòng sān jūn, jí qū jìn chéng, dào zhōng jūn zuò dìng, diǎn yā sān jūn yǐ bì, jiāng huáng hūn shí hòu, zhǐ tīng chéng wài sì biān chōng tiān pào xiǎng, bù zhī duō shǎo rén mǎ, gài dì ér lái, dì jí chāi rén shàng chéng tàn kàn, huí bào zhōu chéng yī dài, qián wú fān bīng, yǔ xī rì chǔ bīng dà bù xiāng sì, yǒu bǎi wàn zhī shì, yuǎn wàng shù shí lǐ, jù rén bǎ xiāng lián bù jué, dì wén bào dà jīng yuē: huǐ bù tīng liú jìng zhī yán, guǒ zhōng cǐ jiān jì! zhào chén píng yuē: gū chéng bèi wéi, fān bīng shì zhòng, wèi zhī nài hé? píng yuē: fān bīng xǐ zhēng ér lè dòu, lín zhèn zhī shí, yǒng gǎn xiàng qián, wǒ bīng jué rán bù kě yǐ lì chōng chū, zhǐ kě yǐ qí bīng huò zhī, shù chū cǐ zhòng wéi, bù rán kǒng nán dí yě. dì yuē: jì ān zài? píng jìn qián fù ěr yuē: chén wén mào dùn píng rì zuì chǒng ài è shì, fán shì xī tīng è shì zhǔ zhāng, cùn bù bù xiāng gāo, mào dùn bù gǎn nà bié shì, chén jīn dài yī rén, xìng lǐ míng zhōu, qí rén jí shàn huà gōng, lián yè zhe cǐ rén huà yī měi rén tú wǔ sè zhuāng bù, jí qí yàn měi mì lìng yī èr rén fù qiān jīn, sī xíng mǎi qiú fān yíng zuǒ yòu, yú wài zài bèi jīn zhū, bìng cǐ tú zhuǎn yǔ kuò shì, mào dùn ruò gōng chéng jǐn jí, jiù jiāng cǐ měi rén tóu xiàn, qǐ fū rén zhuǎn dào, è shì ruò jiàn cǐ měi rén tú, kǒng mào dùn nà yòng duó chǒng, dìng quàn mào dùn tuì bīng, dài mào dùn rén mǎ yī tuì, bì xià tǒng dà bīng ér chū, zé kě yǐ tuō cǐ wéi yǐ. dì yuē: cǐ jì shén miào.
一日到平城,先着樊哈探看,果見冒頓人馬欠整,兵勢甚弱,屯兵於城北小松山,大約不過數萬,回奏,帝笑曰:「劉敬與北番相通,恐朕大兵親臨,遂回說有奇乓埋伏山後,欲朕按兵不動,彼卻夜遁遠去。看此偎鄙,真拉朽之易,吾何畏彼哉!」即揮動三軍,急趨進城,到中軍坐定,點押三軍已畢,將黃昏時候,只聽城外四邊衝天炮響,不知多少人馬,蓋地而來,帝急差人上城探看,回報周城一帶,前無番兵,與昔日楚兵大不相似,有百萬之勢,遠望數十里,俱人把相連不絕,帝聞報大驚曰:「悔不聽劉敬之言,果中此奸計!」召陳平曰:「孤城被圍,番兵勢重,為之奈何?」平曰:「番兵喜爭而樂斗,臨陣之時,勇敢向前,我兵決然不可以力衝出,只可以奇兵惑之,庶出此重圍,不然恐難敵也。」帝曰:「計安在?」平近前附耳曰:「臣聞冒頓平日最寵愛閼氏,凡事悉聽閼氏主張,寸步不相高,冒頓不敢納別室,臣今帶一人,姓李名周,其人汲善畫工,連夜着此人畫一美人圖·五色裝怖,極其艷美;密令一二人付千金,私行買求番營左右,餘外再備金珠,並此圖轉與闊氏,冒頓若攻城緊急,就將此美人投獻,乞夫人轉道,閼氏若見此美人圖,恐冒頓納用奪寵,定勸冒頓退兵,待冒頓人馬一退,陛下統大兵而出,則可以脫此圍矣。」帝曰:「此計甚妙。」
yú shì chén píng jí shǐ huà gōng, lián yè huà chéng měi rén tú, qiǎn de dāng yī èr rén, shēn cáng jīn zhū, xiān mì mì chū chéng, mǎi qiú zuǒ yòu yǐn rù è shì yíng, cì hòu què jiāng jīn zhū měi rén tú xiàn shàng. è shì yuē: jīn zhū wǒ kě shōu yòng, zhè měi rén tú yào hé yòng? chāi rén yuē: hàn cháo huáng dì yīn jiàn mào dùn dài wáng wéi kùn shén jí, yuàn jiāng cǐ měi rén xiàn shàng, xiān jiāng cǐ tú yǔ niáng niáng zhuǎn dá, rì hòu yǐ wèi zhào yīng. è shì kàn bà tú, zì sī: ruò hàn jiā jìn cǐ děng měi rén lái, mào dùn dìng chǒng ài tā, què jiāng wǒ zhì yú hé chù? bù ruò zhe mào dùn tuì pāng, fàng hàn tiān zǐ huí qù, tā dìng shě bù dé měi rén tóu xiàn, què miǎn cǐ hòu huàn. suì duì chāi rén yuē: nǐ bài shàng hàn tiān zǐ, bù bì jìn měi rén lái! wú míng rì jiù zhe dài wáng tuì bīng, bù kě jiào tā gōu rě dài wáng. chāi rén yuē: ruò niáng niáng kěn quàn dài wáng tuì bīng, hàn tiān zǐ nián nián yǔ niáng niáng jìn gòng, yì bù kěn jiāng měi rén jìn lái, zhe niáng niáng shēng qì. yú shì è shì zhì yè, wèi mào dùn yuē: hàn tiān zǐ jīn wéi qī rì yǐ, xǔ duō rén mǎ zài nèi, bù jiàn dòng jìng, cǐ shì tiān yòu shén zhù, fēi tóng xiǎo kě yòu yǒu tiān xià zhū hóu gǒng shǒu guī fú, bù kě wéi kùn tā. tǎng gè chù bīng mǎ lái jiù yīng, qǐ bù rě qǐ shì lái? nǐ yǔ wǒ bù dé zhǎng jiǔ kuài huó? mào dùn yuē: nǐ yě shuō dé shì, wǒ míng rì jiù fàng tā.
於是陳平即使畫工,連夜畫成美人圖,遣的當一二人,身藏金珠,先密密出城,買求左右引入閼氏營,次後卻將金珠美人圖獻上。閼氏曰:「金珠我可收用,這美人圖要何用?」差人曰:「漢朝皇帝因見冒頓大王圍困甚急,願將此美人獻上,先將此圖與娘娘轉達,日後以為照應。」閼氏看罷圖,自思:「若漢家進此等美人來,冒頓定寵愛他,卻將我置於何處?不若着冒頓退乓,放漢天子回去,他定捨不得美人投獻,卻免此後患。」遂對差人曰:「你拜上漢天子,不必進美人來!吾明日就着大王退兵,不可教他勾惹大王。」差人曰:「若娘娘肯勸大王退 兵,漢天子年年與娘娘進貢,亦不肯將美人進來,着娘娘生氣。」於是閼氏至夜,謂冒頓曰:「漢天子今圍七日矣,許多人馬在內,不見動靜,此是天佑神助,非同小可;又有天下諸侯拱手歸服,不可圍困他。倘各處兵馬來救應,豈不惹起事來?你與我不得長久快活?」冒頓曰:「你也說得是,我明日就放他。」
cì rì hán wáng jī xìn wén mào dùn yǒu fàng dì zhī yì, jí guò dōng yíng lái huì huà, biàn shuō: dài wáng yǐ jiāng hàn dì wéi zài chéng zhōng, wén shuō jīn rì yào fàng tā, què shì fàng hǔ guī shān, zhōng bì yǒu huàn. wǒ yòu wén shuō hàn dì chāi rén xiàn měi rén tú yǐn yòu dài wáng, què mì shǐ fū rén xiàng dài wáng fāng biàn, dài wáng jīn rì zhǐ kě wèn tā: yào yǒu měi rén, fāng xǔ shì fàng ruò wú měi rén, réng jiù wéi chéng zhuō tā, tā jué shì wú měi rén, bù guò jiǎ shuō yǐ qī hǒng dài wáng yě. mào dùn cóng jī xìn zhī yán, jí chāi rén chéng xià dá huà, biàn shuō: nǐ hàn jiā shuō yǒu měi rén, rú zài chéng shàng xiàn chū měi rén zhī miàn lái, wǒ dài wáng biàn fàng hàn tiān zǐ chū chéng ruò shì wàng shuō, jīn rì biàn zhe shí yòng lì gōng dǎ, jué bù fàng nǐ. chéng shàng rén wén shuō, zòu zhī hàn dì, dì jí zhào chén píng yuē: mào dùn yào měi rén qīn kàn, fāng xǔ fàng chū chéng, cǐ shì rú hé? píng xiào yuē: chén yǐ suàn dìng mào dùn jué yào měi rén kàn, chén qián rì yǐ zuò mù ǒu rén, zhuāng bàn wǔ sè, chuān hǎo yī fú, ái dào jìn wǎn, huǎng hū yú dēng xià xiàn chū chéng shàng, shǐ tā jiàn zhī, jué fàng bì xià chū chéng yǐ. dì wáng dà xǐ, jí zhe rén huí shuō: měi rén jīn wǎn jù dào chéng shàng, rèn dài wáng kàn mó yàng jiǎn qǔ. mào dùn wén shuō shén xǐ, děng dào jiāng wǎn, mào dùn qīn dào chéng xià guān wàng chéng shàng, zhǐ jiàn dēng guāng zhī xià liè měi nǚ èr shí yú rén, jù huā róng yuè mào, rú tiān xiān yě, mào dùn jiàn zhī shén hún dàng yàng, jí fēn fù kāi fàng dà lù, fàng hàn dì chū chéng, jí shí dì tóng dà xiǎo zhòng jiāng, bìng rén mǎ jǐn shù chōng wéi ér chū, xīng yè qián zǒu yòu lìng fán kuài cáo cān zhōu bó wáng líng sì jiāng, lǐng sān wàn rén mǎ duàn hòu, yǐ fáng mào dùn zhuī bīng.
次日韓王姬信聞冒頓有放帝之意,急過東營來會話,便說:「大王已將漢帝圍在城中,聞說今日要放他,卻是放虎歸山,終必有患。我又聞說漢帝差人獻美人圖引誘大王,卻密使夫人向大王方便,大王今日只可問他:要有美人,方許釋放;若無美人,仍舊圍城捉他,他決是無美人,不過假說以欺哄大王也。」冒頓從姬信之言,即差人城下答話,便說:「你漢家說有美人,如在城上獻出美人之面來,我大王便放漢天子出城;若是妄說,今日便着實用力攻打,決不放你。」城上人聞說,奏知漢帝,帝即召陳平曰:「冒頓要美人親看,方許放出城,此事如何?」平笑曰:「臣已算定冒頓決要美人看,臣前日已作木偶人,裝扮五色,穿好衣服,捱到近晚,恍惚於燈下獻出城上,使他見之,決放陛下出城矣。」帝王大喜,即着人回說:「美人今晚俱到城上,任大王看模樣揀取。」冒頓聞說甚喜,等到將晚,冒頓親到城下觀望城上,只見燈光之下列美女二十餘人,俱花容月貌,如天仙也,冒頓見之神魂蕩漾,即分付開放大路,放漢帝出城,即時帝同大小眾將,並人馬盡數沖圍而出,星夜前走;又令樊噲、曹參、周勃、王陵四將,領三萬人馬斷後,以防冒頓追兵。
mào dùn dài hàn bīng tuì zhī hòu, jí shàng chéng qǔ měi nǚ, dēng guāng zhī xià, jìn qián guān kàn, què shì èr shí gè mù yú rén, yǎn yú chéng duǒ zhī bàng, mào dùn kàn le dà nù, jí qiǎn dà jiāng wáng kuàng děng zhuī gǎn, cái rán qián jìn lái dào sān shí lǐ yuǎn, què bèi fán kuài děng sì jiāng, fēn tóu chōng chū, wáng kuàng fáng yǒu bīng, bèi hā jǔ jǐ dà hē yī shēng, suì jiāng kuàng cì yú mǎ xià, fān bīng dà bài bēn kuì. zhòng jiāng bù gǎn liàn zhàn, suí bō zhuǎn rén mǎ, huí tài yuán dà lù, gǎn shàng hàn dì, yī tóng qū zhào chéng.
冒頓待漢兵退之後,急上城取美女,燈光之下,近前觀看,卻是二十個木隅人,掩於城垛之傍,冒頓看了大怒,即遣大將王壙等追趕,才然前進來到三十里遠,卻被樊噲等四將,分頭衝出,王壙防有兵,被哈舉戟大喝一聲,遂將壙刺於馬下,番兵大敗奔潰。眾將不敢戀戰,隨撥轉人馬,回太原大路,趕上漢帝,一同趨趙城。
dì dào chéng zhōng, qǔ chū liú jìng, jí shí shì fàng, wèi yù zhī yuē: zhèn yī shí bù tīng rǔ zhī yán, wù rù bái dēng, wéi kùn qī rì, jǐ zhì bài shì. xìng lài chén píng shè jì, táo guī chū chéng. zhèn chū bèi shí rén suǒ wù, gù yǒu cǐ xíng. suì jiāng shí rén jū lái shā zhī, zhòng shǎng liú jìng, jiā fēng wèi jiàn xìn hóu.
帝到城中,取出劉敬,即時釋放,慰諭之曰:「朕一時不聽汝之言,誤入白登,圍困七日,幾致敗事。幸賴陳平設計,逃歸出城。朕初被十人所誤,故有此行。」遂將十人拘來殺之,重賞劉敬,加封為建信侯。
cì rì, qǐ bīng nán xíng, dì guò qū nì xiàn jiàn chéng yuán zhuàng lì, liù jiē sān shì, rén yān còu jí, xiāng cūn zhèn diàn, xiāng lián bù jué, yīn yǔ zuǒ yòu yuē: zhuàng zāi, cǐ qū nì xiàn yě! wú xíng tiān xià, wéi jiàn luò yáng yǔ shì ěr. nǎi gào chén píng yuē: zhèn dé qīng, lǚ chū qí jì, jiē chéng dà gōng. jīn bái dēng yòu lài qīng zhī móu, dé chū zhòng wéi, jiù yǐ dì fēng qīng wèi hóu. píng yuē: fēi chén zhī néng, nǎi bì xià hóng fú, suí dào zì yǒu àn zhù. shì rì chì fēng chén píng wèi qū nì hóu, píng kòu xiè ēn.
次日,起兵南行,帝過曲逆縣見城垣壯麗,六街三市,人煙湊集,鄉村鎮店,相連不絕,因語左右曰:「壯哉,此曲逆縣也!吾行天下,惟見洛陽與是耳。」乃告陳平曰:「朕得卿,屢出奇計,皆成大功。今白登又賴卿之謀,得出重圍,就以地封卿為侯。」平曰:「非臣之能,乃陛下洪福,隨到自有暗助。」是日敕封陳平為曲逆侯,平叩謝恩。
dì dà bīng yuǎn zhì zhǎng ān, jiàn xiāo hé zhì wèi yāng gōng shén zhuàng lì, nǎi nù yuē: tiān xià fāng xiōng xiōng, láo kǔ shù suì, chéng bài wèi kě zhī, zhèng dāng jié yòng yǐ shì mín jiǎn kě yě hé nǎi zhì dù guò chǐ yǐ shāng mín cái yé? hé yuē: tiān zǐ yǐ sì hǎi wèi jiā, fēi zhuàng lì wú yǐ shì wēi, qiě wú lìng hòu shì fù yǒu suǒ jiā yì yě. dì yuē: jīn gōng shì jì chéng, zhèn qǐ gǎn yǐ dú xiǎng? jí lìng zuǒ yòu yíng qǐng tài shàng huáng zhì wèi yāng qián diàn, dà pái yán yàn. tài shàng huáng chē jià xìng lín, jiàn qí jīn bì huī yìng, diàn gé chóng gāo, dòng fǔ yáo tā, yì bù guò shì yòu jiàn shuǐ lù dà bèi, shēng dí jié zòu, jǐn yī huā mào, liè yú jiē qián wáng gōng zǎi xiàng, bēn zǒu táng xià, xīn zhōng huān yuè, dì nǎi fèng yù è qǐ, wèi tài shàng huáng shòu yuē: shǐ dà rén cháng yǐ chén wú lài, bù néng zhì chǎn yè, bù rú zhòng ér zhī lì jīn bāng zhī yè, shú yǔ zhòng duō? tài shàng huáng dà xiào yuē: shàng bù rú yě! dì yì dà xiào, qún chén jiē hū wàn suì, yì jiē dà xiào. yán yàn bì, dì tóng qún chén sòng dà shàng huáng huí gōng.
帝大兵遠至長安,見蕭何治未央宮甚壯麗,乃怒曰:「天下方洶洶,勞苦數歲,成敗未可知,正當節用以示民儉可也;何乃制度過侈.以傷民財耶?」何曰:「天子以四海為家,非壯麗無以示威,且無令後世復有所加益也。」帝曰:「今宮室既成,朕豈敢以獨享?」即令左右迎請太上皇至未央前殿,大排筵宴。太上皇車駕幸臨,見其金碧輝映,殿閣崇高,洞府瑤他,亦不過是;又見水陸大備,笙笛節奏,錦衣花帽,列於階前;王公宰相,奔走堂下,心中歡悅,帝乃奉玉厄起,為太上皇壽曰:「始大人常以臣無賴,不能治產業,不如仲兒之力;今邦之業,孰與仲多?」太上皇大笑曰:「尚不如也!」帝亦大笑,群臣皆呼萬歲,亦皆大笑。筵宴畢,帝同群臣送大上皇回宮。
cì rì, dì mù rán xiǎng qǐ hán xìn, yīn wèn zuǒ yòu yuē: jìn rì hán xìn chēng bìng bù cháo, zhèn sī qí píng rì zhī gōng, yù zhào yī jiàn. suí lìng zuǒ yòu zhào hán xìn rù cháo xiāng jiàn. wèi zhī xiāng jiàn zhī shí, yǒu hé huà shuō? qiě kàn xià huí fēn jiě.
次日,帝墓然想起韓信,因問左右曰:「近日韓信稱病不朝,朕思其平日之功,欲召一見。」隨令左右召韓信入朝相見。未知相見之時,有何話說?且看下回分解。