strong hàn gāo dì bīng kùn bái dēng strong
汉高帝兵困白登
què shuō dì yù qīn zhēng hán wáng, yù xiān chà shí qiān hù qián wǎng tài yuán bái dēng děng chù, tàn tīng xū shí, dì suí hòu lǐng jīng bīng sān shí wàn, dà jiàng fán hā cáo cān jìn shè lú wǎn děng èr shí yuán, mìng xiāo hé shǒu guān zhōng. què shuō hán wáng jī xìn jū jìn yáng, mò dú jū dài gǔ, liǎng chù jù zhī dì chāi rén tàn tīng xiāo xī, què jiāng jīng zhuàng rén mǎ, jǐng niú yáng tóu chù, jù cún nì yú shān hòu, zhǐ jiāng lǎo ruò shì zú, yíng shòu niú yáng, xiǎn lù yíng wài. shí qiān hù jiàn le, jí huí zòu dì. shí yǐ zhù bīng yú zhào chéng, jí yù qǐ bīng qián lái. chén píng děng jiàn yuē:" xiōng nú bāo cáng guǐ jué, yòu jiān jī xìn xiāng yǔ wū hé, kǒng yǒu biàn zhà, réng xū chà dí dàng rén dǎ tīng de shí, fāng kě jìn bīng." dì yuē:" mò dú jī xìn zhī qiáng, jiào zhī xiàng yǔ liù guó wèi hé rú hū?" yuē:" mò dú yì jiē jìng dí, bù kě qīng yì." dì yòu chà liú jìng tàn kàn, jìng qù shù rì, huí zòu dì yuē:" liǎng guó xiāng dí, zhèng yí jīn kuā, nǎi jiàn qí suǒ zhǎng. jīn mò dú tún bīng zhī chù, jiē shì yíng shòu lǎo ruò zhī bīng, wéi jiàn qí suǒ duǎn, ér wèi jiàn qí suǒ zhǎng, cǐ bì shì qiáng ér shì zhī yǐ ruò yě, gù jiāng qí bīng jìng zú yǐn cáng yú tā chǔ, ér shǐ lǎo ruò zhě xiǎn lù yú wài, yù bì xià jiàn ér bù yǐ wéi qiáng, tǎng bù zhī ér wù fàn qí jìng, bì zāo wéi kùn. bì xià dāng qiǎn jiàng shào tàn, guǒ dé de shí, bì xià rán hòu jìn bīng xià chí." dì chì zhī yuē:" rǔ yǐ shé kǒu dé guān, jīn nǎi wàng yán qiáng ruò, zǔ wú jūn qíng, shǐ rén xīn yáo dòng, rǔ bì shòu hán wáng sī zhǔ, gù cǐ huò wú ěr!" suì mìng zuǒ yòu jiāng liú jìng xiè xì yú zhào chéng, jí chuán zhǐ zhe sān jūn bá zhài qǐ bīng.
却说帝欲亲征韩王,预先差十千户前往太原白登等处,探听虚实,帝随后领精兵三十万,大将樊哈、曹参、靳歙、卢绾等二十员,命萧何守关中。却说韩王姬信居晋阳,冒顿居代谷,两处俱知帝差人探听消息,却将精壮人马,井牛羊头畜,俱存匿于山后,止将老弱士卒,赢瘦牛羊,显露营外。十千户见了,急回奏帝。时已住兵于赵城,即欲起兵前来。陈平等谏曰:“匈奴包藏诡谲,又兼姬信相与乌合,恐有变诈,仍须差的当人打听的实,方可进兵。”帝曰:“冒顿、姬信之强,较之项羽六国为何如乎?”曰:“冒顿亦皆劲敌,不可轻易。”帝又差刘敬探看,敬去数日,回奏帝曰:“两国相敌,正宜矜夸,乃见其所长。今冒顿屯兵之处,皆是赢瘦老弱之兵,惟见其所短,而未见其所长,此必是强而示之以弱也,故将奇兵劲卒隐藏于他处,而使老弱者显露于外,欲陛下见而不以为强,倘不知而误犯其境,必遭围困。陛下当遣将哨探,果得的实,陛下然后进兵下迟。”帝叱之曰:“汝以舌口得官,今乃妄言强弱,阻吾军情,使人心摇动,汝必受韩王私嘱,故此惑吾耳!”遂命左右将刘敬械系于赵城,急传旨着三军拔寨起兵。
yī rì dào píng chéng, xiān zhe fán hā tàn kàn, guǒ jiàn mò dú rén mǎ qiàn zhěng, bīng shì shén ruò, tún bīng yú chéng běi xiǎo sōng shān, dà yuē bù guò shù wàn, huí zòu, dì xiào yuē:" liú jìng yǔ běi fān xiāng tōng, kǒng zhèn dà bīng qīn lín, suì huí shuō yǒu qí pāng mái fú shān hòu, yù zhèn àn bīng bù dòng, bǐ què yè dùn yuǎn qù. kàn cǐ wēi bǐ, zhēn lā xiǔ zhī yì, wú hé wèi bǐ zāi!" jí huī dòng sān jūn, jí qū jìn chéng, dào zhōng jūn zuò dìng, diǎn yā sān jūn yǐ bì, jiāng huáng hūn shí hòu, zhǐ tīng chéng wài sì biān chōng tiān pào xiǎng, bù zhī duō shǎo rén mǎ, gài dì ér lái, dì jí chāi rén shàng chéng tàn kàn, huí bào zhōu chéng yí dài, qián wú fān bīng, yǔ xī rì chǔ bīng dà bù xiāng sì, yǒu bǎi wàn zhī shì, yuǎn wàng shù shí lǐ, jù rén bǎ xiāng lián bù jué, dì wén bào dà jīng yuē:" huǐ bù tīng liú jìng zhī yán, guǒ zhōng cǐ jiān jì!" zhào chén píng yuē:" gū chéng bèi wéi, fān bīng shì zhòng, wèi zhī nài hé?" píng yuē:" fān bīng xǐ zhēng ér lè dòu, lín zhèn zhī shí, yǒng gǎn xiàng qián, wǒ bīng jué rán bù kě yǐ lì chōng chū, zhǐ kě yǐ qí bīng huò zhī, shù chū cǐ chóng wéi, bù rán kǒng nán dí yě." dì yuē:" jì ān zài?" píng jìn qián fù ěr yuē:" chén wén mò dú píng rì zuì chǒng ài yān zhī, fán shì xī tīng yān zhī zhǔ zhāng, cùn bù bù xiāng gāo, mò dú bù gǎn nà bié shì, chén jīn dài yī rén, xìng lǐ míng zhōu, qí rén jí shàn huà gōng, lián yè zhe cǐ rén huà yī měi rén tú wǔ sè zhuāng bù, jí qí yàn měi mì lìng yī èr rén fù qiān jīn, sī xíng mǎi qiú fān yíng zuǒ yòu, yú wài zài bèi jīn zhū, bìng cǐ tú zhuǎn yǔ kuò shì, mò dú ruò gōng chéng jǐn jí, jiù jiāng cǐ měi rén tóu xiàn, qǐ fū rén zhuǎn dào, yān zhī ruò jiàn cǐ měi rén tú, kǒng mò dú nà yòng duó chǒng, dìng quàn mò dú tuì bīng, dài mò dú rén mǎ yī tuì, bì xià tǒng dà bīng ér chū, zé kě yǐ tuō cǐ wéi yǐ." dì yuē:" cǐ jì shén miào."
一日到平城,先着樊哈探看,果见冒顿人马欠整,兵势甚弱,屯兵于城北小松山,大约不过数万,回奏,帝笑曰:“刘敬与北番相通,恐朕大兵亲临,遂回说有奇乓埋伏山后,欲朕按兵不动,彼却夜遁远去。看此偎鄙,真拉朽之易,吾何畏彼哉!”即挥动三军,急趋进城,到中军坐定,点押三军已毕,将黄昏时候,只听城外四边冲天炮响,不知多少人马,盖地而来,帝急差人上城探看,回报周城一带,前无番兵,与昔日楚兵大不相似,有百万之势,远望数十里,俱人把相连不绝,帝闻报大惊曰:“悔不听刘敬之言,果中此奸计!”召陈平曰:“孤城被围,番兵势重,为之奈何?”平曰:“番兵喜争而乐斗,临阵之时,勇敢向前,我兵决然不可以力冲出,只可以奇兵惑之,庶出此重围,不然恐难敌也。”帝曰:“计安在?”平近前附耳曰:“臣闻冒顿平日最宠爱阏氏,凡事悉听阏氏主张,寸步不相高,冒顿不敢纳别室,臣今带一人,姓李名周,其人汲善画工,连夜着此人画一美人图·五色装怖,极其艳美;密令一二人付千金,私行买求番营左右,余外再备金珠,并此图转与阔氏,冒顿若攻城紧急,就将此美人投献,乞夫人转道,阏氏若见此美人图,恐冒顿纳用夺宠,定劝冒顿退兵,待冒顿人马一退,陛下统大兵而出,则可以脱此围矣。”帝曰:“此计甚妙。”
yú shì chén píng jí shǐ huà gōng, lián yè huà chéng měi rén tú, qiǎn dí dàng yī èr rén, shēn cáng jīn zhū, xiān mì mì chū chéng, mǎi qiú zuǒ yòu yǐn rù yān zhī yíng, cì hòu què jiāng jīn zhū měi rén tú xiàn shàng. yān zhī yuē:" jīn zhū wǒ kě shōu yòng, zhè měi rén tú yào hé yòng?" chāi rén yuē:" hàn cháo huáng dì yīn jiàn mò dú dài wáng wéi kùn shén jí, yuàn jiāng cǐ měi rén xiàn shàng, xiān jiāng cǐ tú yǔ niáng niáng zhuǎn dá, rì hòu yǐ wéi zhào yìng." yān zhī kàn bà tú, zì sī:" ruò hàn jiā jìn cǐ děng měi rén lái, mò dú dìng chǒng ài tā, què jiāng wǒ zhì yú hé chǔ? bù ruò zhe mò dú tuì pāng, fàng hàn tiān zǐ huí qù, tā dìng shě bù dé měi rén tóu xiàn, què miǎn cǐ hòu huàn." suì duì chāi rén yuē:" nǐ bài shàng hàn tiān zǐ, bù bì jìn měi rén lái! wú míng rì jiù zhe dài wáng tuì bīng, bù kě jiào tā gōu rě dài wáng." chāi rén yuē:" ruò niáng niáng kěn quàn dài wáng tuì bīng, hàn tiān zǐ nián nián yǔ niáng niáng jìn gòng, yì bù kěn jiāng měi rén jìn lái, zhe niáng niáng shēng qì." yú shì yān zhī zhì yè, wèi mò dú yuē:" hàn tiān zǐ jīn wéi qī rì yǐ, xǔ duō rén mǎ zài nèi, bú jiàn dòng jìng, cǐ shì tiān yòu shén zhù, fēi tóng xiǎo kě yòu yǒu tiān xià zhū hóu gǒng shǒu guī fú, bù kě wéi kùn tā. tǎng gè chù bīng mǎ lái jiù yìng, qǐ bù rě qǐ shì lái? nǐ yǔ wǒ bù dé cháng jiǔ kuài huó?" mò dú yuē:" nǐ yě shuō de shì, wǒ míng rì jiù fàng tā."
于是陈平即使画工,连夜画成美人图,遣的当一二人,身藏金珠,先密密出城,买求左右引入阏氏营,次后却将金珠美人图献上。阏氏曰:“金珠我可收用,这美人图要何用?”差人曰:“汉朝皇帝因见冒顿大王围困甚急,愿将此美人献上,先将此图与娘娘转达,日后以为照应。”阏氏看罢图,自思:“若汉家进此等美人来,冒顿定宠爱他,却将我置于何处?不若着冒顿退乓,放汉天子回去,他定舍不得美人投献,却免此后患。”遂对差人曰:“你拜上汉天子,不必进美人来!吾明日就着大王退兵,不可教他勾惹大王。”差人曰:“若娘娘肯劝大王退 兵,汉天子年年与娘娘进贡,亦不肯将美人进来,着娘娘生气。”于是阏氏至夜,谓冒顿曰:“汉天子今围七日矣,许多人马在内,不见动静,此是天佑神助,非同小可;又有天下诸侯拱手归服,不可围困他。倘各处兵马来救应,岂不惹起事来?你与我不得长久快活?”冒顿曰:“你也说得是,我明日就放他。”
cì rì hán wáng jī xìn wén mò dú yǒu fàng dì zhī yì, jí guò dōng yíng lái huì huà, biàn shuō:" dài wáng yǐ jiāng hàn dì wéi zài chéng zhōng, wén shuō jīn rì yào fàng tā, què shì fàng hǔ guī shān, zhōng bì yǒu huàn. wǒ yòu wén shuō hàn dì chāi rén xiàn měi rén tú yǐn yòu dài wáng, què mì shǐ fū rén xiàng dài wáng fāng biàn, dài wáng jīn rì zhǐ kě wèn tā: yào yǒu měi rén, fāng xǔ shì fàng ruò wú měi rén, réng jiù wéi chéng zhuō tā, tā jué shì wú měi rén, bù guò jiǎ shuō yǐ qī hǒng dài wáng yě." mò dú cóng jī xìn zhī yán, jí chāi rén chéng xià dá huà, biàn shuō:" nǐ hàn jiā shuō yǒu měi rén, rú zài chéng shàng xiàn chū měi rén zhī miàn lái, wǒ dài wáng biàn fàng hàn tiān zǐ chū chéng ruò shì wàng shuō, jīn rì biàn zhuó shí yòng lì gōng dǎ, jué bù fàng nǐ." chéng shàng rén wén shuō, zòu zhī hàn dì, dì jí zhào chén píng yuē:" mò dú yào měi rén qīn kàn, fāng xǔ fàng chū chéng, cǐ shì rú hé?" píng xiào yuē:" chén yǐ suàn dìng mò dú jué yào měi rén kàn, chén qián rì yǐ zuò mù ǒu rén, zhuāng bàn wǔ sè, chuān hǎo yī fú, ái dào jìn wǎn, huǎng hū yú dēng xià xiàn chū chéng shàng, shǐ tā jiàn zhī, jué fàng bì xià chū chéng yǐ." dì wáng dà xǐ, jí zhe rén huí shuō:" měi rén jīn wǎn jù dào chéng shàng, rèn dài wáng kàn mú yàng jiǎn qǔ." mò dú wén shuō shén xǐ, děng dào jiāng wǎn, mò dú qīn dào chéng xià guān wàng chéng shàng, zhī jiàn dēng guāng zhī xià liè měi nǚ èr shí yú rén, jù huā róng yuè mào, rú tiān xiān yě, mò dú jiàn zhī shén hún dàng yàng, jí fēn fù kāi fàng dà lù, fàng hàn dì chū chéng, jí shí dì tóng dà xiǎo zhòng jiāng, bìng rén mǎ jìn shù chōng wéi ér chū, xīng yè qián zǒu yòu lìng fán kuài cáo cān zhōu bó wáng líng sì jiāng, lǐng sān wàn rén mǎ duàn hòu, yǐ fáng mò dú zhuī bīng.
次日韩王姬信闻冒顿有放帝之意,急过东营来会话,便说:“大王已将汉帝围在城中,闻说今日要放他,却是放虎归山,终必有患。我又闻说汉帝差人献美人图引诱大王,却密使夫人向大王方便,大王今日只可问他:要有美人,方许释放;若无美人,仍旧围城捉他,他决是无美人,不过假说以欺哄大王也。”冒顿从姬信之言,即差人城下答话,便说:“你汉家说有美人,如在城上献出美人之面来,我大王便放汉天子出城;若是妄说,今日便着实用力攻打,决不放你。”城上人闻说,奏知汉帝,帝即召陈平曰:“冒顿要美人亲看,方许放出城,此事如何?”平笑曰:“臣已算定冒顿决要美人看,臣前日已作木偶人,装扮五色,穿好衣服,捱到近晚,恍惚于灯下献出城上,使他见之,决放陛下出城矣。”帝王大喜,即着人回说:“美人今晚俱到城上,任大王看模样拣取。”冒顿闻说甚喜,等到将晚,冒顿亲到城下观望城上,只见灯光之下列美女二十余人,俱花容月貌,如天仙也,冒顿见之神魂荡漾,即分付开放大路,放汉帝出城,即时帝同大小众将,并人马尽数冲围而出,星夜前走;又令樊哙、曹参、周勃、王陵四将,领三万人马断后,以防冒顿追兵。
mò dú dài hàn bīng tuì zhī hòu, jí shàng chéng qǔ měi nǚ, dēng guāng zhī xià, jìn qián guān kàn, què shì èr shí gè mù yú rén, yǎn yú chéng duǒ zhī bàng, mò dú kàn le dà nù, jí qiǎn dà jiàng wáng kuàng děng zhuī gǎn, cái rán qián jìn lái dào sān shí lǐ yuǎn, què bèi fán kuài děng sì jiāng, fēn tóu chōng chū, wáng kuàng fáng yǒu bīng, bèi hā jǔ jǐ dà hē yī shēng, suì jiāng kuàng cì yú mǎ xià, fān bīng dà bài bēn kuì. zhòng jiāng bù gǎn liàn zhàn, suí bō zhuǎn rén mǎ, huí tài yuán dà lù, gǎn shàng hàn dì, yī tóng qū zhào chéng.
冒顿待汉兵退之后,急上城取美女,灯光之下,近前观看,却是二十个木隅人,掩于城垛之傍,冒顿看了大怒,即遣大将王圹等追赶,才然前进来到三十里远,却被樊哙等四将,分头冲出,王圹防有兵,被哈举戟大喝一声,遂将圹刺于马下,番兵大败奔溃。众将不敢恋战,随拨转人马,回太原大路,赶上汉帝,一同趋赵城。
dì dào chéng zhōng, qǔ chū liú jìng, jí shí shì fàng, wèi yù zhī yuē:" zhèn yī shí bù tīng rǔ zhī yán, wù rù bái dēng, wéi kùn qī rì, jǐ zhì bài shì. xìng lài chén píng shè jì, táo guī chū chéng. zhèn chū bèi shí rén suǒ wù, gù yǒu cǐ xíng." suì jiāng shí rén jū lái shā zhī, zhòng shǎng liú jìng, jiā fēng wèi jiàn xìn hóu.
帝到城中,取出刘敬,即时释放,慰谕之曰:“朕一时不听汝之言,误入白登,围困七日,几致败事。幸赖陈平设计,逃归出城。朕初被十人所误,故有此行。”遂将十人拘来杀之,重赏刘敬,加封为建信侯。
cì rì, qǐ bīng nán xíng, dì guò qū nì xiàn jiàn chéng yuán zhuàng lì, liù jiē sān shì, rén yān còu jí, xiāng cūn zhèn diàn, xiāng lián bù jué, yīn yǔ zuǒ yòu yuē:" zhuàng zāi, cǐ qū nì xiàn yě! wú xíng tiān xià, wéi jiàn luò yáng yǔ shì ěr." nǎi gào chén píng yuē:" zhèn dé qīng, lǚ chū qí jì, jiē chéng dà gōng. jīn bái dēng yòu lài qīng zhī móu, dé chū chóng wéi, jiù yǐ dì fēng qīng wèi hóu." píng yuē:" fēi chén zhī néng, nǎi bì xià hóng fú, suí dào zì yǒu àn zhù." shì rì chì fēng chén píng wèi qū nì hóu, píng kòu xiè ēn.
次日,起兵南行,帝过曲逆县见城垣壮丽,六街三市,人烟凑集,乡村镇店,相连不绝,因语左右曰:“壮哉,此曲逆县也!吾行天下,惟见洛阳与是耳。”乃告陈平曰:“朕得卿,屡出奇计,皆成大功。今白登又赖卿之谋,得出重围,就以地封卿为侯。”平曰:“非臣之能,乃陛下洪福,随到自有暗助。”是日敕封陈平为曲逆侯,平叩谢恩。
dì dà bīng yuǎn zhì cháng ān, jiàn xiāo hé zhì wèi yāng gōng shén zhuàng lì, nǎi nù yuē:" tiān xià fāng xiōng xiōng, láo kǔ shù suì, chéng bài wèi kě zhī, zhèng dāng jié yòng yǐ shì mín jiǎn kě yě hé nǎi zhì dù guò chǐ yǐ shāng mín cái yé?" hé yuē:" tiān zǐ yǐ sì hǎi wéi jiā, fēi zhuàng lì wú yǐ shì wēi, qiě wú lìng hòu shì fù yǒu suǒ jiā yì yě." dì yuē:" jīn gōng shì jì chéng, zhèn qǐ gǎn yǐ dú xiǎng?" jí lìng zuǒ yòu yíng qǐng tài shàng huáng zhì wèi yāng qián diàn, dà pái yán yàn. tài shàng huáng chē jià xìng lín, jiàn qí jīn bì huī yìng, diàn gé chóng gāo, dòng fǔ yáo tā, yì bù guò shì yòu jiàn shuǐ lù dà bèi, shēng dí jié zòu, jǐn yī huā mào, liè yú jiē qián wáng gōng zǎi xiàng, bēn zǒu táng xià, xīn zhōng huān yuè, dì nǎi fèng yù è qǐ, wèi tài shàng huáng shòu yuē:" shǐ dà rén cháng yǐ chén wú lài, bù néng zhì chǎn yè, bù rú zhòng ér zhī lì jīn bāng zhī yè, shú yǔ zhòng duō?" tài shàng huáng dà xiào yuē:" shàng bù rú yě!" dì yì dà xiào, qún chén jiē hū wàn suì, yì jiē dà xiào. yán yàn bì, dì tóng qún chén sòng dà shàng huáng huí gōng.
帝大兵远至长安,见萧何治未央宫甚壮丽,乃怒曰:“天下方汹汹,劳苦数岁,成败未可知,正当节用以示民俭可也;何乃制度过侈.以伤民财耶?”何曰:“天子以四海为家,非壮丽无以示威,且无令后世复有所加益也。”帝曰:“今宫室既成,朕岂敢以独享?”即令左右迎请太上皇至未央前殿,大排筵宴。太上皇车驾幸临,见其金碧辉映,殿阁崇高,洞府瑶他,亦不过是;又见水陆大备,笙笛节奏,锦衣花帽,列于阶前;王公宰相,奔走堂下,心中欢悦,帝乃奉玉厄起,为太上皇寿曰:“始大人常以臣无赖,不能治产业,不如仲儿之力;今邦之业,孰与仲多?”太上皇大笑曰:“尚不如也!”帝亦大笑,群臣皆呼万岁,亦皆大笑。筵宴毕,帝同群臣送大上皇回宫。
cì rì, dì mù rán xiǎng qǐ hán xìn, yīn wèn zuǒ yòu yuē:" jìn rì hán xìn chēng bìng bù cháo, zhèn sī qí píng rì zhī gōng, yù zhào yī jiàn." suí lìng zuǒ yòu zhào hán xìn rù cháo xiāng jiàn. wèi zhī xiāng jiàn zhī shí, yǒu hé huà shuō? qiě kàn xià huí fēn jiě.
次日,帝墓然想起韩信,因问左右曰:“近日韩信称病不朝,朕思其平日之功,欲召一见。”随令左右召韩信入朝相见。未知相见之时,有何话说?且看下回分解。