strong qí tián héng yì shì sǐ jié strong
齐田横义士死节
què shuō zhāng liáng zòu dì yuē:" tián héng qí zhī yì shì, yuǎn dùn hǎi dǎo, jìng guān qiáng ruò, qí zhì bù xiǎo. bì xià ruò qiǎn bīng zhēng jìn, hóng tāo wàn qīng, shì ruò tāo tiān, yī shí jù nán qǔ shèng. yǐ chén yú jiàn, chāi rén jī míng zhào, chén shuō lì hài, shè qí zuì ér zhào zhī, réng wèi fù qí zhī hòu, yǐ quán tián shì. bǐ wén fù qí zhī hòu, bì mù dé ér lái, héng kě zhì yě. bù rán, tú fèi jiǎ bīng, héng qǐ kě lì zhì zāi?" dì jí cóng qí yán, yú shì chà shàng dài fū lù jiǎ jī zhào, qián zhù hǎi dǎo zhào tián héng.
却说张良奏帝曰:“田横齐之义士,远遁海岛,静观强弱,其志不小。陛下若遣兵征进,洪涛万倾,势若滔天,一时遽难取胜。以臣愚见,差人赍明诏,陈说利害,赦其罪而召之,仍谓复齐之后,以全田氏。彼闻复齐之后,必慕德而来,横可致也。不然,徒费甲兵,横岂可力致哉?”帝即从其言,于是差上大夫陆贾赍诏,前住海岛召田横。
lù jiǎ yī rì dào hǎi dǎo, sì wàng fēng jǐng, zhī jiàn luó shān gèn qí dōng, wéi shuǐ zǔ qí xī, shén shān jù qí nán, bó hǎi zhěn qí běi, hóng tāo jù làng, yī wàng wú yá. xún wèn jùn rén, yǒu lǎo fù yuē:" tián héng jū hǎi dǎo, zài jí mò xiàn dōng běi yī bǎi lǐ, sì miàn huán hǎi, qù àn èr shí wǔ lǐ. rú dài fū jiàn tián héng, xū jià dà chuán yán hǎi shùn fēng ér rù, fāng kě jiàn héng. ruò cǐ chù xún fǎng, qǐ kě dé jiàn?" lù jiǎ tīng lǎo fù zhī yán, jí tóng cóng rén qián dào jí mò, fēn fù shōu shí dà chuán, duō chà shuǐ shǒu, chéng shùn fēng, yī shí jiù dào hǎi dǎo. tián héng wén hàn shǐ zhì, xiān zhe rén jù zhù zhài mén, lù jiǎ nǎi yù zhī yuē:" hàn wáng píng dìng xī chǔ, tiān xià guī yī, dú rǔ zhǔ wèi fù, tè chà tiān shǐ jī zhào xiǎo yù, zuò sù chū zhài xiāng jiàn, wù dé kàng jù!" tián héng wén jiǎ zhī yán, jí chū xiāng jiàn, kāi dú zhào shū. zhào yuē:
陆贾一日到海岛,四望风景,只见罗山亘其东,潍水阻其西,神山距其南,渤海枕其北,洪涛巨浪,一望无涯。寻问郡人,有老父曰:“田横居海岛,在即墨县东北一百里,四面环海,去岸二十五里。如大夫见田横,须驾大船沿海顺风而入,方可见横。若此处寻访,岂可得见?”陆贾听老父之言,即同从人前到即墨,分付收拾大舡,多差水手,乘顺风,一时就到海岛。田横闻汉使至,先着人拒住寨门,陆贾乃谕之曰:“汉王平定西楚,天下归一,独汝主未附,特差天使赍诏晓谕,作速出寨相见,勿得抗拒!”田横闻贾之言,即出相见,开读诏书。诏曰:
yí qí chǐ shí zhōu sù, ér wǔ wáng zú yǒu tiān xià jiè zǐ tuī bù yù shì jìn, ér jìn zú bà yī guó. ěr tián héng suī jū hǎi dǎo, zhōng wèi hàn shì dú néng chāo chū rén jiān, ér yǔ yí qí jiè zǐ tuī qí míng hū? fǒu zé kě sù lái, dà zé wèi wáng, xiǎo zé wèi hòu, yǒng bǎo tián shì, bù shī zōng sì, bù yì yù yú tuì chù hǎi yá, yǔ yú biē wèi yǒu hū? rú zhí mí bù fǎn, jǔ bīng ér dōng, shēn wéi fú guó, jué miè tián zōng, qí yú shén yǐ! xìng qí sù lái, wù wù!
夷齐耻食周粟,而武王卒有天下;介子推不欲事晋,而晋卒霸一国。尔田横虽居海岛,终为汉士;独能超出人间,而与夷齐介子推齐名乎?否则可速来,大则为王,小则为候,永保田氏,不失宗祀,不亦愈于退处海涯,与鱼鳖为友乎?如执迷不反,举兵而东,身为俘馘,绝灭田宗,其愚甚矣!幸其速来,勿误!
tián héng dú bà zhào shū, suí kuǎn dài lù jiǎ, yīn xiāng yì jiàng hàn, zuǒ yòu yuē:" bù kě! hàn dì wài kuān ér nèi shí yán, liàng dà ér xīn shí kè, dài wáng dùn jū hǎi dǎo, jiǔ wèi bīn fú, jīn qiǎn shǐ zhào ér lái, shuài rán wǎng jiàn, tǎng dì yī nù, dài wáng yù cóng ér bù kě, yù guī ér bù néng, nà shí huǐ zhī wǎn yǐ! bù ruò yán jiā fáng bèi, duō shè yíng zhài, yán hǎi yí dài, yù bèi huǒ jiàn huǒ pào, yǐ dǐ hàn bīng. wú bèi qí xīn xié lì, yǔ dài wáng bǎ shǒu yíng zhài, liào hàn dì suī yǒu xióng bīng bǎi wàn, lín cǐ hóng tāo jù làng, qǐ gǎn fàn hū? dài wáng dé yǐ yōu yóu zì dé, zuò guān qiáng ruò, qǐ bù kuài zāi!" tián héng yuē:" bù rán! wú yǔ zhū gōng xiāng chǔ yú cǐ, wèi yǒu ēn dé xiāng jí, tǎng hàn dì zhào wǒ bù qù, bì jǔ bīng ér lái, nǎi láo zhū gōng qīn mào shǐ shí, huò yī shí bù shèng, shǐ zhū gōng zāo lí bīng gé, wú shí bù rěn yě." suì lǐng èr kè, tóng lù jiǎ chéng chuán zhì luò yáng. xiāng lí sān shí lǐ, yīn zì sī yuē:" hàn dì xī shā qí wáng, wú yīn ér táo jū hǎi dǎo jīn hàn yǐ yǒu tiān xià, chāi rén zhào wǒ zhì cǐ, wǒ ruò fǔ shǒu guī xiáng, shòu qí fēng shǎng, dà zhàng fū bù néng bào zhǔ zhī chóu, ér běi miàn qū xī yǐ shì tā rén, yǒu hé miàn mù lì shēn yú tiān dì jiān yé?" nǎi zì shā ér sǐ.
田横读罢诏书,随款待陆贾,因相议降汉,左右曰:“不可!汉帝外宽而内实严,量大而心实刻,大王遁居海岛,久未宾服,今遣使诏而来,率然往见,倘帝一怒,大王欲从而不可,欲归而不能,那时悔之晚矣!不若严加防备,多设营寨,沿海一带,预备火箭火炮,以抵汉兵。吾辈齐心协力,与大王把守营寨,料汉帝虽有雄兵百万,临此洪涛巨浪,岂敢犯乎?大王得以优游自得,坐观强弱,岂不快哉!”田横曰:“不然!吾与诸公相处于此,未有恩德相及,倘汉帝召我不去,必举兵而来,乃劳诸公亲冒矢石,或一时不胜,使诸公遭罹兵革,吾实不忍也。”遂领二客,同陆贾乘船至洛阳。相离三十里,因自思曰:“汉帝昔杀齐王,吾因而逃居海岛;今汉已有天下,差人召我至此,我若俯首归降,受其封赏,大丈夫不能报主之仇,而北面屈膝以事他人,有何面目立身于天地间耶?”乃自杀而死。
èr kè tóng lù jiǎ shōu héng zhī shī lái jiàn dì, dì shēn jiā tàn xī, yǐ wáng lǐ zàng yú luò yáng chéng dōng, zhào èr kè fēng wèi dū wèi. yú shì èr kè chū miào xiāng wèi yuē:" héng zhī zì shā, yī zé bù yù shì hàn, yī zé kǒng wǔ bǎi yì shì, bèi hàn wéi rǎo, suì nǎi zì shā, zhēn nǎi dà zhàng fū suǒ wéi yě! wú èr rén qǐ kě gǒu tú fù guì ér bù sǐ qí nán hū?" suì nǎi chuān héng zhǒng páng, zì wěn ér sǐ. cì rì dì wén zhī, dà jīng yuē:" tián héng zì shā gù nán, èr kè chuān zhǒng tóng sǐ, zé yóu nán yě. tián héng dé rén xīn rú cǐ, kǒng hǎi dǎo wǔ bǎi rén, píng rì shòu héng ēn yì, zhī héng zì shā, bì jiāng zuò luàn." jí chāi rén rù hǎi dǎo, zhào zhòng rén tóu xiáng. wǔ bǎi rén wén tián héng zì shā ér sǐ, suì jiē xiāng xiàng tòng kū yuē:" dài wáng wèi wǒ děng fù hàn ér sǐ, wǒ děng dú qiú shēng yú cǐ hū?" suì jiē zì shā ér sǐ. hàn wáng shǐ jiàn zhòng rén zhàng yì sǐ jié rú cǐ, jí guī jiàn hàn wáng, jù zòu qián shì, dì yì jīng yuē:" tiān xià hé duō rú cǐ shàng yì zhī shì? gǔ jīn zhī suǒ nán yě!" suì chāi rén shōu wǔ bǎi rén shī mái yì yú hǎi dǎo. hòu rén mù tián héng zhī yì, suì míng qí chù wèi tián héng dǎo, zhì jīn yǒu tián héng miào, yǒu sī sì shí xiǎng yǒu jì. dì yuē:" tián héng jiǔ jū hǎi dǎo, wú shén huàn zhī, jīn jiē zì shā, chú wú xīn fù zhī jí yǐ! dàn jì bù zhōng lí mèi yī xiàng bù zhī qián zài hé chǔ? xī zhèn suī shuǐ zhī bài, bǐ èr rén shén jiǒng rǔ wǒ, kě chuán bù zhōng wài, yǒu néng fǎng huò zhě yǔ qiān jīn, réng lìng gè guó wù yào yán jiā xún fǎng, rú yǒu nì ér bù chū shǒu zhě qí zuì tóng."
二客同陆贾收横之尸来见帝,帝深加叹惜,以王礼葬于洛阳城东,召二客封为都尉。于是二客出庙相谓曰:“横之自杀,一则不欲事汉,一则恐五百义士,被汉围扰,遂乃自杀,真乃大丈夫所为也!吾二人岂可苟图富贵而不死其难乎?”遂乃穿横冢旁,自刎而死。次日帝闻知,大惊曰:“田横自杀固难,二客穿冢同死,则尤难也。田横得人心如此,恐海岛五百人,平日受横恩义,知横自杀,必将作乱。”急差人入海岛,召众人投降。五百人闻田横自杀而死,遂皆相向痛哭曰:“大王为我等赴汉而死,我等独求生于此乎?”遂皆自杀而死。汉王使见众人仗义死节如此,急归见汉王,具奏前事,帝益惊曰:“天下何多如此尚义之士?古今之所难也!”遂差人收五百人尸埋瘗于海岛。后人慕田横之义,遂名其处为田横岛,至今有田横庙,有司四时享有祭。帝曰:“田横久居海岛,吾甚患之,今皆自杀,除吾心腹之疾矣!但季布、钟离昧一向不知潜在何处?昔朕睢水之败,彼二人甚窘辱我,可传布中外,有能访获者予千金,仍令各国务要严加寻访,如有匿而不出首者其罪同。”
què shuō jì bù chū cáng yú xián yáng zhōu cháng jiā, zhōu cháng yīn wén dì gòu bù shén jí, nǎi wèi bù yuē:" hàn qiú jiāng jūn shén jí, tǎng zhī cáng nì wú jiā, fēi wéi fù lèi wú zú, yì qiě wú yì yú jiāng jūn. jīn tè qǐng jiāng jūn cóng cháng jì yì." bù yuē:" xián gōng wú yōu, wǒ zì yǒu yǎn shì zhī jì." suì jiāng zì jǐ tóu fà, jǐn xíng xuē qù, qián shǒu wèi nú, zì mài yú lǔ guó zhū jiā. zhū jiā jiàn bù suī qián shǒu wèi nú, ér jǔ bù dòng jìng, yǔ xún cháng bù tóng. xīn zhī qí wèi jì bù yě. hū yī rì wén hàn gòu qiú bù shén jí, yīn huàn bù wèn yuē:" rǔ nǎi chǔ jiāng jì bù yě. jīn dì bān zhào gòu rǔ shén jí, rǔ nǎi cáng nì wú jiā, kǒng lèi wú zú, yù jiāng rǔ tóu xiàn yú luò yáng, rǔ yǐ wéi hé rú?" bù yuē:" mǒu shí chǔ jiāng jì bù yě, yīn mái míng qián shǒu wèi nú, zì mǎi yú gōng jiā, gōng dài wǒ shén hòu jīn hàn jì gòu qiú wǒ jí, gōng kě zhí wǒ jiàn dì, rǔ dé qiān jīn zhī shǎng, nǎi wǒ suǒ yǐ bào gōng yě." zhū jiā tàn yuē:" wǒ qǐ xiàn rén yú sǐ ér tān qiān jīn zhī shǎng yé? zòng dé dà fù, xīn shí bù rěn yě. wú yǒu yī yǒu rén xià hóu yīng, jiàn zài luò yáng, yǔ wǒ zì yòu jiāo hòu, wú wèi zi wǎng jiàn cǐ rén, jiù rǔ xìng mìng rú hé?" bù xiè yuē:" ruò míng gōng kěn bá jiù wǒ rú cǐ, suǒ wèi shēng sǐ ér ròu gǔ zhě yě."
却说季布初藏于咸阳周长家,周长因闻帝购布甚急,乃谓布曰:“汉求将军甚急,倘知藏匿吾家,非惟负累吾族,亦且无益于将军。今特请将军从长计议。”布曰:“贤公无忧,我自有掩饰之计。”遂将自己头发,尽行削去,钳首为奴,自卖于鲁国朱家。朱家见布虽钳首为奴,而举步动静,与寻常不同。心知其为季布也。忽一日闻汉购求布甚急,因唤布问曰:“汝乃楚将季布也。今帝颁诏购汝甚急,汝乃藏匿吾家,恐累吾族,欲将汝投献于洛阳,汝以为何如?”布曰:“某实楚将季布也,因埋名钳首为奴,自买于公家,公待我甚厚;今汉既购求我急,公可执我见帝,汝得千金之赏,乃我所以报公也。”朱家叹曰:“我岂陷人于死而贪千金之赏耶?纵得大富,心实不忍也。吾有一友人夏侯婴,见在洛阳,与我自幼交厚,吾为子往见此人,救汝性命如何?”布谢曰:“若明公肯拔救我如此,所谓生死而肉骨者也。”
zhū jiā bèi xíng lǐ, yī rì dào luò yáng jiàn téng gōng, téng gōng zhī gù rén yuǎn lái, shén xǐ, shī lǐ bì, zhì jiǔ xiāng dài. zhū jiā yīn shuō yuē:" jì bù hé zuì? ér dì nǎi qiú zhī jí yé?" yīng yuē:" xī cháng shù jiǒng rǔ dì, yǐ cǐ qiú zhī jí yě." zhū jiā yuē:" chén gè wèi qí zhǔ yòng lì ěr. jīn dì shǐ dé tiān xià, ér yǐ sī yuàn qiú yī rén, hé shì rén bù guǎng yě? qiě yǐ jì bù zhī xián, hàn qiú zhī jí, bù běi zǒu hú, bì nán zǒu yuè ěr, cǐ qì zhuàng shì yǐ zī dí guó yě. gōng kě yán yú dì, shè bù yǐ guǎng qiú xián zhī lù, zé tiān xià zhī shì, mò bù yán jǐng yuàn wèi dì chén yǐ." yú shì téng gōng rù cháo jiàn dì, zòu yǐ:" jì bù wú zuì, bì xià hé qiú zhī jí yé?" dì yuē:" shù jiǒng rǔ yú wǒ, ān dé wú zuì?" yīng yuē:" jì bù gè wèi qí zhǔ, cǐ shí wéi zhī yǒu chǔ ér bù zuǒ yòu bì xià, cǐ zhèng jì bù zhī zhōng. shǐ hàn chén jiē rú bù, bì xià yòu hé huàn tiān xià zhī bù dà zhì yé? yuàn bì xià shè yī rén ér yòng zhī, zé tiān xià zhī jǐn rú bù zhě, jiē yù lì yú wáng zhī cháo yǐ. qiě wàn shèng zhī zūn, sì hǎi zhī guǎng, hé nǎi bù róng yī jì bù yé?" dì yuē:" rú qīng zhī yán, jì bù wú zuì, zhōng lí mèi yì wú zuì yě." suì bān shè yī kuǎn, jù shè chǔ chén jì bù zhōng lí mèi děng zuì, xǔ jí tóu jiàn, réng zhào jiù hái zhí, wù dé gù wéi, zì qǔ zhū lù.
朱家备行李,一日到洛阳见滕公,滕公知故人远来,甚喜,施礼毕,置酒相待。朱家因说曰:“季布何罪?而帝乃求之急耶?”婴曰:“昔尝数窘辱帝,以此求之急也。”朱家曰:“臣各为其主用力耳。今帝始得天下,而以私怨求一人,何示人不广也?且以季布之贤,汉求之急,不北走胡,必南走越耳,此弃壮士以资敌国也。公可言于帝,赦布以广求贤之路,则天下之士,莫不延颈愿为帝臣矣。”于是滕公入朝见帝,奏已:“季布无罪,陛下何求之急耶?”帝曰:“数窘辱于我,安得无罪?”婴曰:“季布各为其主,此时惟知有楚而不左右陛下,此正季布之忠。使汉臣皆如布,陛下又何患天下之不大治耶?愿陛下赦一人而用之,则天下之尽如布者,皆欲立于王之朝矣。且万乘之尊,四海之广,何乃不容一季布耶?”帝曰:“如卿之言,季布无罪,钟离昧亦无罪也。”遂颁赦一款,俱赦楚臣季布、钟离昧等罪,许即投见,仍照旧还职,勿得故违,自取诛戮。
téng gōng huí jiàn zhū jiā, jù shuō shè èr rén zuì, réng zhào jiù hái zhí, xǔ jí tóu jiàn, wù dé yí jù, zhū jiā dà xǐ bài xiè, suì huí lǔ guó, jiàn jì bù bèi shuō qián shì, bù shén xǐ, bài xiè, yù bèi xíng zhuāng fù luò yáng, tóu jiàn hàn dì, dì yuē:" rǔ sì hǎi wú jiā, yī shēn kūn shǒu, hé yuǎn dùn bù zǎo jiàn wǒ hū?" bù yuē:" guó pò jūn wáng, hèn bù néng yǔ bà wáng tóng sǐ wū jiāng, hé miàn yán yǐ jiàn bì xià?" dì yuē:" rǔ dāng shí jiān jiǒng wǒ tài shèn?" bù yuē:" chén bào xiào yú chǔ, wéi kǒng jiǒng bì xià bù shèn." dì huān yuē:" jì bù kě wèi zhōng yǐ!" suì shòu yǐ láng zhōng, bù kòu shǒu yuē:" wáng guó zhī chén, dèng shǒu gòu miàn, bù kān rèn shì, fú wàng bì xià cì yǐ bù sǐ zú yǐ, guān bù gǎn shòu." dì yuē:" cí guān ér bù shòu zhě, rǔ zhī bù wàng chǔ dé lián zhōng ér yǔ jué zhě, zhèn zhī suǒ yǐ hòu yú xià ér yǔ qí jìn yě, rǔ jì ān jū wú tǔ, hé dé bù shòu wú guān hū?" bù suì shòu guān, bài xiè ér chū.
滕公回见朱家,具说赦二人罪,仍照旧还职,许即投见,勿得疑惧,朱家大喜拜谢,遂回鲁国,见季布备说前事,布甚喜,拜谢,预备行装赴洛阳,投见汉帝,帝曰:“汝四海无家,一身髡首,何远遁不早见我乎?”布曰:“国破君亡,恨不能与霸王同死乌江,何面颜以见陛下?”帝曰:“汝当时间窘我太甚?”布曰:“臣报效于楚,惟恐窘陛下不甚。”帝欢曰:“季布可谓忠矣!”遂授以郎中,布叩首曰:“亡国之臣,凳首垢面,不堪任事,伏望陛下赐以不死足矣,官不敢受。”帝曰:“辞官而不受者,汝之不忘楚德;怜忠而予爵者,朕之所以厚于下而与其进也,汝既安居吾土,何得不受吾官乎?”布遂受官,拜谢而出。
zuǒ yòu jìn yán yuē:" jì bù jì lái tóu jiàn, dú zhōng lí mèi shàng bù zhī suǒ wǎng." dì yuē:" zhōng lí mèi wèi chǔ míng jiàng, yǒng guàn sān jūn, cái zhì bù chū fàn zēng zhī xià, ruò liú zhī, zhōng wèi hòu huàn, dāng jí wèi wǒ bǔ zhī." zuǒ yòu chuán bù xiǎo yù luò yáng nèi wài, jí xún fǎng zhōng lí mèi. hū jiàn yī rén bù páo cǎo lǚ, yóu yú luò yáng chéng xià, jiàn zuǒ yòu dà xiào yuē:" liàng yī zhōng lí mèi hé zú wèi lǜ? wú yǒu yī dà shì, yù jiàn dì yán zhī, dàn wú rén yǐn jìn." zuǒ yòu jiàn qí rén yì cháng, yòu wén yǔ yán bù tóng, jí rù nèi jù zòu dì qián, dì zhào xiāng jiàn, wèi zhī qí rén shì zhǔn, jiàn dì yǒu hé huà shuō qiě kàn xià huí fēn jiě.
左右进言曰:“季布既来投见,独钟离昧尚不知所往。”帝曰:“钟离昧为楚名将,勇冠三军,才智不出范增之下,若留之,终为后患,当急为我捕之。”左右传布晓谕洛阳内外,急寻访钟离昧。忽见一人布袍草履,游于洛阳城下,见左右大笑曰:“量一钟离昧何足为虑?吾有一大事,欲见帝言之,但无人引进。”左右见其人异常,又闻语言不同,即入内具奏帝前,帝召相见,未知其人是准,见帝有何话说;且看下回分解。