shàng tiān zhú, jìn tiān fú jiān, sēng dào yì jié máo ān yú cǐ. yī xī, jiàn háo guāng fā yú qián jiàn, wǎn shì zhī, dé yī qí mù, kè huà guān yīn dà shì xiàng. hòu hàn gān? jiān, yǒu sēng cóng xūn zì luò yáng chí gǔ fó shè lì lái, zhì dǐng shàng, miào xiāng zhuāng yán, duān zhèng shū hǎo, zhòu fàng bái guāng, shì mín chóng xìn. qián wǔ sù wáng cháng mèng bái yī rén qiú qì qí jū, wù ér yǒu gǎn, suì jiàn tiān zhú guān yīn kàn jīng yuàn. sòng xián píng zhōng, zhè xī jiǔ hàn, jùn shǒu zhāng qù huá lǜ liáo shǔ jù fān chuáng huá gài yíng qǐng xià shān, ér shù yǔ zhān zú. zì shì yǒu dǎo zhé yīng, ér yǔ měi pāng báo bù xiū, shì chuán làn dào lóng wáng yān. nán dù shí, shī shě zhēn bǎo, yǒu rì yuè zhū guǐ gǔ zhū māo jīng děng, suī dà nèi yì suǒ hǎn jiàn. jiā? zhōng, shěn wén tōng zhì jùn, wèi guān yīn yǐ shēng wén xuān fó lì, fēi chán nà suǒ jū, nǎi yǐ jiào yì chán, lìng sēng yuán jìng hào biàn cái zhě zhǔ zhī. záo shān zhú shì, jǐ zhì wàn chǔ. zhì píng zhōng, jùn shǒu cài xiāng zòu cì líng gǎn guān yīn diàn é. biàn cái nǎi yì záo qián shān, pì dì èr shí yǒu wǔ xún, diàn jiā zhòng yán. jiàn xián sì nián, wù shù rù lín ān, gāo zōng háng hǎi. wù shù zhì tiān zhú, jiàn guān yīn xiàng xǐ zhī, nǎi zài hòu chē, yǔ dà zàng jīng bìng xǐ ér běi. shí yǒu bǐ qiū zhī wán zhě, lǜ qí tú yǐ cóng. zhì yàn, shě yú dū chéng zhī xī nán wǔ lǐ, yuē yù hé xiāng, jiàn sì fèng zhī. tiān zhú sēng nǎi zhòng yǐ tā mù kè xiào qián xiàng, guǐ yuē: cáng zhī jǐng zhōng, jīn fāng chū xiàn, qí shí bìng fēi qián xiàng yě. qián dào sān nián, jiàn shí liù guān táng, qī nián, gǎi yuàn wèi sì, mén biǎn jiē yù shū. qìng yuán sān nián, gǎi tiān tāi jiào sì. yuán zhì yuán sān nián huǐ. wǔ nián, sēng qìng sī chóng jiàn, réng gǎi tiān zhú jiào sì. yuán mò huǐ. míng hóng wǔ chū chóng jiàn, wàn lì èr shí qī nián chóng xiū. chóng zhēn mò nián yòu huǐ, qīng chū yòu jiàn. shí pǔ tuó lù jué, tiān xià jìn xiāng zhě jiē jìn jiù tiān zhú, xiāng huǒ zhī shèng, dāng jiǎ dōng nán. èr yuè shí jiǔ rì, nán nǚ sù shān zhī duō, diàn nèi wài wú xià zú chù, yǔ nán hǎi cháo yīn sì zhèng děng.
上天竺，晉天福間，僧道翊結茅庵於此。一夕，見毫光發於前澗，晚視之，得一奇木，刻畫觀音大士像。後漢乾?間，有僧從勛自洛陽持古佛舍利來，置頂上，妙相莊嚴，端正殊好，晝放白光，士民崇信。錢武肅王常夢白衣人求葺其居，寤而有感，遂建天竺觀音看經院。宋咸平中，浙西久旱，郡守張去華率僚屬具幡幢華蓋迎請下山，而澍雨沾足。自是有禱輒應，而雨每滂薄不休，世傳爛稻龍王焉。南渡時，施捨珍寶，有日月珠、鬼谷珠、貓睛等，雖大內亦所罕見。嘉?中，沈文通治郡，謂觀音以聲聞宣佛力，非禪那所居，乃以教易禪，令僧元淨號辨才者主之。鑿山築室，幾至萬礎。治平中，郡守蔡襄奏賜「靈感觀音」殿額。辨才乃益鑿前山，闢地二十有五尋，殿加重檐。建咸四年，兀朮入臨安，高宗航海。兀朮至天竺，見觀音像喜之，乃載後車，與《大藏經》並徙而北。時有比丘知完者，率其徒以從。至燕，舍於都城之西南五里，曰玉河鄉，建寺奉之。天竺僧乃重以他木刻肖前像，詭曰：「藏之井中，今方出現」，其實並非前像也。乾道三年，建十六觀堂，七年，改院為寺，門匾皆御書。慶元三年，改天台教寺。元至元三年毀。五年，僧慶思重建，仍改天竺教寺。元末毀。明洪武初重建，萬曆二十七年重修。崇禎末年又毀，清初又建。時普陀路絕，天下進香者皆近就天竺，香火之盛，當甲東南。二月十九日，男女宿山之多，殿內外無下足處，與南海潮音寺正等。

zhāng jīng yuán shàng tiān zhú xiǎo jì:
張京元《上天竺小記》：

tiān zhú liǎng shān xiāng jiā, huí hé ruò mí. shān shí jù gǔ lì, shí jiān gèng rào sōng huáng.
天竺兩山相夾，回合若迷。山石俱骨立，石間更繞松篁。

guò xià zhú, zhū sēng míng zhōng sù kè, sì huāng luò bù kān rù. zhōng zhú rú zhī. zhì shàng zhú, shān luán huán bào, fēng qì shén gù, wàng zhī yì yōu zhì.
過下竺，諸僧鳴鐘肅客，寺荒落不堪入。中竺如之。至上竺，山巒環抱，風氣甚固，望之亦幽致。

xiāo shì wěi shàng tiān zhú xiǎo jì:
蕭士瑋《上天竺小記》：

shàng tiān zhú, dié zhàng sì zhōu, zhōng hū píng kuàng, xún lǎn yíng tiào, jīng wú guī lù. yú zhī shēn zhī rù ér bù zhī qí suǒ yóu rù yě. cóng tiān zhú dǐ lóng jǐng, qū jiàn mào lín, chù chù yǒu zhī. yī piàn yún shén yùn shí, fēng qì qiú yì, shén míng kè lù. xuǎn shí dé cǐ, yì qǔ qī dé jiāng yǐ. quán sè gàn bì, wèi dàn yuǎn, yǔ tā quán jiǒng yǐ.
上天竺，疊嶂四周，中忽平曠，巡覽迎眺，驚無歸路。余知身之入而不知其所由入也。從天竺抵龍井，曲澗茂林，處處有之。一片雲、神運石，風氣遒逸，神明刻露。選石得此，亦娶妻得姜矣。泉色紺碧，味淡遠，與他泉迥矣。

sū shì jì tiān zhú shī yǐn:
蘇軾《記天竺詩引》：

shì nián shí èr, xiān jūn zì qián zhōu guī, wèi yǔ yán: jìn chéng shān zhōng tiān zhú sì, yǒu lè tiān qīn shū shī yún: yī shān mén zuò liǎng shān mén, liǎng sì yuán cóng yī sì fēn. dōng jiàn shuǐ liú xī jiàn shuǐ, nán shān yún qǐ běi shān yún. qián tái huā fā hòu tái jiàn, shàng jiè zhōng míng xià jiè wén. yáo xiǎng wú shī háng dào chù, tiān xiāng guì zǐ luò fēn fēn. bǐ shì qí yì, mò jī rú xīn. jīn sì shí qī nián, yǔ lái fǎng zhī, zé shī yǐ wáng, yǒu kè shí zài ěr.
軾年十二，先君自虔州歸，謂予言：「近城山中天竺寺，有樂天親書詩云：『一山門作兩山門，兩寺原從一寺分。東澗水流西澗水，南山雲起北山雲。前台花發後台見，上界鐘鳴下界聞。遙想吾師行道處，天香桂子落紛紛。』筆勢奇逸，墨跡如新。」今四十七年，予來訪之，則詩已亡，有刻石在耳。

gǎn tì bù yǐ, ér zuò shì shī.
感涕不已，而作是詩。

yòu zèng shàng tiān zhú biàn cái chán shī shī:
又《贈上天竺辨才禪師》詩：

nán běi yī shān mén, shàng xià liǎng tiān zhú. zhōng yǒu lǎo fǎ shī, shòu zhǎng rú guàn hú.
南北一山門，上下兩天竺。中有老法師，瘦長如鸛鵠。

bù zhī xiū hé xíng, bì yǎn zhào shān gǔ. jiàn zhī zì qīng liáng, xǐ jǐn fán nǎo dú.
不知修何行，碧眼照山谷。見之自清涼，洗盡煩惱毒。

zuò lìng yī dōu huì, fāng zhàng lǐ bái zú. wǒ yǒu zhǎng tóu ér, jiǎo jiá zhì xī yù.
坐令一都會，方丈禮白足。我有長頭兒，角頰峙犀玉。

sì suì bù zhī xíng, bào fù fán bèi fù. shī lái wèi mó dǐng, qǐ zǒu chèn bēn lù.
四歲不知行，抱負煩背腹。師來為摩頂，起走趁奔鹿。

nǎi zhī jiè lǜ zhōng, miào yòng xiè jī shù. hé bì yán fǎ huá, yáng kuáng dàn yú ròu.
乃知戒律中，妙用謝羈束。何必言法華，佯狂啖魚肉。

zhāng dài tiān zhú zhù duì:
張岱《天竺柱對》：

fú yì ài lín ān, fǎ xiàng zì běi cháo liú zhù.
佛亦愛臨安，法像自北朝留住。

shān jiē xué líng jiù, luò jiā cóng nán hǎi fēi lái.
山皆學靈鷲，洛伽從南海飛來。