yú fén. yú shǎo bǎo gōng yǐ zài zào gōng, shòu yuān shēn sǐ, bèi xíng zhī rì, yīn mái yì tiān, xíng lù yǒng tàn. fū rén liú shān hǎi guān, mèng gōng yuē: wú xíng shū ér hún bù luàn, dú mù wú guāng míng, jiè rǔ yǎn guāng jiàn xíng yú huáng dì. yì rì, fū rén sàng qí míng. huì fèng tiān mén zāi, yīng miào lín shì, gōng xíng jiàn huǒ guāng zhōng. shàng mǐn rán niàn qí zhōng, nǎi zhào dài fū rén guī. yòu mèng gōng hái yǎn guāng, mù fù míng yě. gōng yí hái, dū du chén kuí mì zhǔ yì cáng. jì zi miǎn qǐng zàng qián táng zǔ yíng, dé zhǐ fèng zàng yú cǐ. chéng huà èr nián, tíng yì shǐ bái. shàng qiǎn xíng rén mǎ? xuán yù jì. qí cí lüè yuē: dāng guó jiā zhī duō nán, bǎo shè jì yǐ wú yú wéi gōng dào yǐ zì chí, wèi quán jiān zhī suǒ hài. xiān dì yǐ zhī qí wǎng, ér zhèn xīn shí lián qí zhōng. hóng zhì qī nián cì shì yuē sù mǐn, jiàn cí yuē jīng gōng. wàn lì shí bā nián, gǎi shì zhōng sù. sì shí èr nián, yù shǐ yáng hè wèi gōng zēng kuò cí yǔ, miào mào wēi huàn, shǔ yún jiān chén jì rú zuò bēi jì zhī. bēi yuē: dà dǐ zhōng chén wèi guó, bù xī sǐ, yì bù xī míng. bù xī sǐ, rán hòu yǒu háo jié zhī gǎn bù xī míng, rán hòu yǒu shèng xián zhī mèn. huáng hé zhī pái shān dǎo hǎi, shì qí gǎn yě jí néng fú liú dì zhōng wàn sān qiān lǐ, yòu néng qiān lǐ yī qǔ, shì qí mèn yě. xī zhě tǔ mù zhī biàn, yù líng běi shòu, gōng tòng kū kàng shū, zhǐ nán qiān zhī yì, zhào qín wáng zhī shī. lǔ yōng dì zhì dà tóng, zhì xuān fǔ, zhì jīng chéng xià, jiē dēng chéng xiè yuē: lài tiān dì zōng shè zhī líng, guó yǒu jūn yǐ. cǐ yī jiàn zuǒ chuán: chǔ rén fú bīng chē, zhí sòng gōng yǐ fá sòng. gōng zǐ mù yí lìng sòng rén yīng zhī yuē: lài shè jì zhī líng, guó yǐ yǒu jūn yǐ. chǔ rén zhī suī zhí sòng gōng, yóu bù dé sòng guó, yú shì shì sòng gōng. yòu yī jiàn lián pō chuán: qín wáng bī zhào wáng huì miǎn chí. lián pō sòng zhì jìng yuē: wáng xíng, dù dào lǐ huì yù lǐ bì hái, bù guò sān shí rì, bù hái, zé qǐng lì tài zǐ wèi wáng, yǐ jué qín wàng. yòu zài jiàn wáng dàn chuán: qì dān fàn biān, dì xìng chán zhōu. dàn yuē: shí rì zhī nèi, wèi yǒu jié bào, dāng hé rú? dì mò rán liáng jiǔ, yuē: lì huáng tài zǐ. sān zhě, gōng dú shū dé lì chù yě. yóu qián yán zhī, gōng wèi sòng zhī mù yí yóu hòu yán zhī, gōng bù wèi lián pō dàn, hé yě? wū hū! mào líng zhī lì ér fù fèi, fèi ér hòu dāng lì, shuí bù zhī zhī? gōng zhī shí, qǐ chū wáng zhí lǐ kǎn zhū yīng xià? yòu qǐ chū zhōng tóng zhāng lún xià? gài gōng xiāng shí dù shì, yǒu bù dāng yán zhě, yǒu bù bì yán zhě. dāng yù líng zài lǔ, mào líng zài chǔ, jù fù zé wèi zhé, yíng fù zé gāo zōng, zhàn bù kě, hé bù kě, wú yī ér kě. wèi zhì lǔ dì, cǐ bù dāng yán yě. yù líng jì fǎn, jiàn jì hōng, chéng fù wáng bìng, tiān rén yōu guī, fēi yù líng ér shuí? yòu fēi mào líng ér shuí? míng lǜ bǎi guān, cháo qǐng fù pì, zhí yǐ zūn huì dài shí ěr, cǐ bù bì yán yě. ruò xú yǒu zhēn cáo shí duó mén zhī jǔ, nǎi biàn jú, fēi zhèng jú nǎi jié jú, fēi chí jú nǎi zòng héng jiā jú, fēi shè jì dà chén jú yě. huò yuē: hé qù zhū? wū hū! gōng hé kě qù yě. gōng zài zé yù líng ān, ér mào líng yì ān. ruò gōng zhèng zhī, ér gōng qù zhī, zé nán gōng zhī gù, bù jiāng zhú yǐng fǔ shēng hū? dōng gōng zhī fèi hòu, bù jiāng sòng zhī dé zhāo hū? gōng suī yù diào chéng fù wáng zhī xiōng dì, ér shí mì hù wú jūn zhī fù zǐ, nǎi zhī huí luán, gōng gōng qí tā rì dé yǐ fù pì, gōng gōng yě fù chǔ yì gōng gōng yě. rén néng jiàn suǒ jiàn, ér bù néng jiàn suǒ bù jiàn. néng jiàn zhě, háo jié zhī gǎn bù néng jiàn zhě, shèng xián zhī mèn. gǎn yú rèn sǐ, ér mèn yú bào jūn, gōng zhēn gǔ dà chén zhī yòng xīn yě zāi! gōng cí jì shèng, ér sì fāng zhī qí mèng zhì zhě jiē zhǒng, ér dá rú xiǎng.
於墳。于少保公以再造功,受冤身死,被刑之日,陰霾翳天,行路踴嘆。夫人流山海關,夢公曰:「吾形殊而魂不亂,獨目無光明,借汝眼光見形於皇帝。」翌日,夫人喪其明。會奉天門災,英廟臨視,公形見火光中。上憫然念其忠,乃詔貸夫人歸。又夢公還眼光,目復明也。公遺骸,都督陳逵密囑瘞藏。繼子冕請葬錢塘祖塋,得旨奉葬於此。成化二年,廷議始白。上遣行人馬?旋諭祭。其詞略曰:「當國家之多難,保社稷以無虞;惟公道以自持,為權奸之所害。先帝已知其枉,而朕心實憐其忠。」弘治七年賜諡曰「肅愍」,建祠曰「旌功」。萬曆十八年,改諡「忠肅」。四十二年,御使楊鶴為公增廓祠宇,廟貌巍煥,屬雲間陳繼儒作碑記之。碑曰:「大抵忠臣為國,不惜死,亦不惜名。不惜死,然後有豪傑之敢;不惜名,然後有聖賢之悶。黃河之排山倒海,是其敢也;即能伏流地中萬三千里,又能千里一曲,是其悶也。昔者土木之變,裕陵北狩,公痛哭抗疏,止南遷之議,召勤王之師。鹵擁帝至大同,至宣府,至京城下,皆登城謝曰:『賴天地宗社之靈,國有君矣。』此一見《左傳》:楚人伏兵車,執宋公以伐宋。公子目夷令宋人應之曰:賴社稷之靈,國已有君矣。楚人知雖執宋公,猶不得宋國,於是釋宋公。又一見《廉頗傳》:秦王逼趙王會澠池。廉頗送至境曰:『王行,度道里會遇禮畢還,不過三十日,不還,則請立太子為王,以絕秦望。』又再見《王旦傳》:契丹犯邊,帝幸澶州。旦曰:『十日之內,未有捷報,當何如?』帝默然良久,曰:『立皇太子。』三者,公讀書得力處也。由前言之,公為宋之目夷;由後言之,公不為廉頗、旦,何也?嗚呼!茂陵之立而復廢,廢而後當立,誰不知之?公之識,豈出王直、李侃、朱英下?又豈出鍾同、章綸下?蓋公相時度勢,有不當言者,有不必言者。當裕陵在鹵,茂陵在儲,拒父則衛輒,迎父則高宗,戰不可,和不可,無一而可。為制鹵地,此不當言也。裕陵既返,見濟薨,成阝王病,天人攸歸,非裕陵而誰?又非茂陵而誰?明率百官,朝請復辟,直以遵晦待時耳,此不必言也。若徐有貞、曹、石奪門之舉,乃變局,非正局;乃劫局,非遲局;乃縱橫家局,非社稷大臣局也。或曰:盍去諸?嗚呼!公何可去也。公在則裕陵安,而茂陵亦安。若公諍之,而公去之,則南宮之錮,不將燭影斧聲乎?東宮之廢后,不將宋之德昭乎?公雖欲調成阝王之兄弟,而實密護吾君之父子,乃知迴鑾,公功;其他日得以復辟,公功也;復儲亦公功也。人能見所見,而不能見所不見。能見者,豪傑之敢;不能見者,聖賢之悶。敢於任死,而悶於暴君,公真古大臣之用心也哉!」公祠既盛,而四方之祈夢至者接踵,而答如響。
wáng sī rèn diào yú zhōng sù cí shī:
王思任《吊於忠肅祠》詩:
tì gē xī hú shuǐ, yú fén wàng yuè fén. gū yān mái bì xuè, tài bái àn yāo fēn.
涕割西湖水,於墳望岳墳。孤煙埋碧血,太白黯妖氛。
shè jì liú hái wǒ, tóu lú zhì yǔ jūn. nán chéng dé yì gǔ, hé chù mù yáng wén.
社稷留還我,頭顱擲與君。南城得意骨,何處暮楊聞。
yī pài shēng gē dì, qiān qiū hán shí cháo. bái yún xīn hào hào, huáng yè lèi xiāo xiāo.
一派笙歌地,千秋寒食朝。白雲心浩浩,黃葉淚蕭蕭。
tiān zhù qíng hóng shè, rén shēng fù lù jiāo. běi máng jīn gǔ huì, jǐ tū lì shān jiāo.
天柱擎鴻社,人生付鹿蕉。北邙今古諱,幾突麗山椒。
zhāng pǔ diào yú zhōng sù shī:
張溥《吊於忠肅》詩:
guā bǎi fēng yán cí yuè míng, zhì jīn liǎng xiù shí shū shēng.
栝柏風嚴辭月明,至今兩袖識書生。
qīng shān hún pò fēn yí xià, bái rì xū méi jiàn tài píng.
青山魂魄分夷夏,白日鬚眉見太平。
yī sǐ qián táng cháo shàng nù, gū fén yuè zhǔ shuǐ tóng qīng.
一死錢塘潮尚怒,孤墳岳渚水同清。
mò yán ruǎn měi rén rú tǔ, yè yè tiān hé wàng dì jīng.
莫言軟美人如土,夜夜天河望帝京。
zhāng dài yú shǎo bǎo cí shī:
張岱《于少保祠》詩:
píng shēng yǒu lì jì wēi chuān, bǎi èr shān hé qù fù xuán.
平生有力濟危川,百二山河去復旋。
zōng zé sǐ xīn yuán běi shòu, lǐ gāng tòng kū zhǐ nán qiān.
宗澤死心援北狩,李綱痛哭止南遷。
miǎn chí lì zi hái wú rì, shè jì hū jūn bié yǒu tiān.
澠池立子還無日,社稷呼君別有天。
fù pì nán gōng qǐ shì duó, jiè gōng yī sǐ qǔ diāo chán.
復辟南宮豈是奪,借公一死取貂蟬。
shè jì cún wáng gǔ zhǎng zhōng, fǎn yīn zuì àn jiàn jīng zhōng.
社稷存亡股掌中,反因罪案見精忠。
yǐ jūn gū zhù yōu wáng dàn, fēn wǒ bēi gēng guī tài gōng.
以君孤注憂王旦,分我杯羹歸太公。
dàn shǐ lú líng cún wài dǐ, zì zhī miǎn fú fǎn tóng gōng.
但使廬陵存外邸,自知冕服返桐宮。
shǔ lòu cì sǐ fēi jūn yì, céng dào yú qiān shí yǒu gōng.
屬鏤賜死非君意,曾道于謙實有功。
yáng hè yú fén huá biǎo zhù míng:
楊鶴《於墳華表柱銘》:
chì shǒu wǎn yín hé, jūn zì dà míng chuí yǔ zhòu.
赤手挽銀河,君自大名垂宇宙。
qīng shān mái bái gǔ, wǒ lái hé chù kū yīng xióng.
青山埋白骨,我來何處哭英雄。
yòu zhèng cí zhù míng:
又《正祠柱銘》:
qiān gǔ tòng qián táng, bìng chǔ guó gū chén, bái mǎ jiāng biān, nù juǎn qiān duī yè xuě.
千古痛錢塘,並楚國孤臣,白馬江邊,怒卷千堆夜雪。
liǎng cháo yuān shǎo bǎo, tóng yuè jiā fù zǐ, xī yáng tíng lǐ, shāng xīn liǎng dì fēng bō.
兩朝冤少保,同岳家父子,夕陽亭里,傷心兩地風波。
dǒng qí chāng yú shǎo bǎo cí zhù míng:
董其昌《于少保祠柱銘》:
lài shè jì zhī líng, guó yǐ yǒu jūn, zì fēn yī qiāng pāo rè xuè.
賴社稷之靈,國已有君,自分一腔拋熱血。
jié gǔ gōng zhī lì, jì zhī yǐ sǐ, dú liú qīng bái zài rén jiān.
竭股肱之力,繼之以死,獨留青白在人間。
zhāng dài yú shǎo bǎo zhù míng:
張岱《于少保柱銘》:
sòng shì wú móu, suì shū lǔ shù wàn bì, hé yì jì chéng, ān dé liǎng gōng guī shuò mò.
宋室無謀,歲輸鹵數萬幣,和議既成,安得兩宮歸朔漠。
hàn jiā dòu zhì, xìng fēn wǒ yī bēi gēng, xié qiú fēi jì, bù láo sān cùn fǎn xīn fēng.
漢家鬥智,幸分我一杯羹,挾求非計,不勞三寸返新豐。
zhāng dài dìng xiāng qiáo xiǎo jì:
張岱《定香橋小記》:
jiǎ xū shí yuè, xié chǔ shēng zhù bù xì yuán kàn hóng yè. zhì dìng xiāng qiáo, kè bù qī ér zhì zhě bā rén: nán jīng zēng bō chén, dōng yáng zhào chún qīng, jīn tán péng tiān xī, zhū jì chén zhāng hóu, háng zhōu yáng yǔ mín lù jiǔ luó sān, nǚ líng chén sù zhī. yú liú yǐn. zhāng hóu xié jiān sù wèi chún qīng huà gǔ fó, bō chén wèi chún qīng xiě zhào, yáng yǔ mín dàn sān xián zǐ, luó sān chàng qǔ, lù jiǔ chuī xiāo. yǔ mín fù chū cùn xǔ zǐ tán jiè chǐ, jù xiǎo wú, yòng běi diào shuō jīn píng méi yī jù, shǐ rén jué dào. shì yè, péng tiān xī yǔ luó sān yǔ mín chuàn běn qiāng xì, miào jué yǔ chǔ shēng sù zhī chuàn diào qiāng xì, yòu fù miào jué. zhāng hóu chàng cūn luò xiǎo gē, yú qǔ qín hé zhī, yá yá rú yǔ. chún qīng xiào yuē: hèn dì wú yī zhǎng, yǐ yòu xiōng bèi jiǔ. yú yuē: táng zhuāng jiāng jūn? jū sàng, qǐng wú dào zǐ huà tiān gōng bì dù wáng mǔ. dào zǐ yuē: jiāng jūn wèi wǒ wǔ jiàn yī huí, shù yīn měng lì yǐ tōng yōu míng.? tuō? yī, chán jié, shàng mǎ chí zhòu, huī jiàn rù yún, gāo shí shù zhàng, ruò diàn guāng xià shè, zhí qiào chéng zhī, jiàn tòu shì ér rù, guān zhě jīng lì. dào zǐ fèn mèi rú fēng, huà bì lì jiù. zhāng hóu wèi chún qīng huà fú, ér chún qīng wǔ jiàn, zhèng jīn rì shì yě. chún qīng tiào shēn qǐ, qǔ qí zhú jié biān, zhòng sān shí jīn, zuò hú xuán wǔ shù chán, dà jué ér bà.
甲戌十月,攜楚生住不系園看紅葉。至定香橋,客不期而至者八人:南京曾波臣,東陽趙純卿,金壇彭天錫,諸暨陳章侯,杭州楊與民、陸九、羅三,女伶陳素芝。餘留飲。章侯攜縑素為純卿畫古佛,波臣為純卿寫照,楊與民彈三弦子,羅三唱曲,陸九吹簫。與民復出寸許紫檀界尺,據小梧,用北調說《金瓶梅》一劇,使人絕倒。是夜,彭天錫與羅三、與民串本腔戲,妙絕;與楚生、素芝串調腔戲,又復妙絕。章侯唱村落小歌,余取琴和之,牙牙如語。純卿笑曰:「恨弟無一長,以侑兄輩酒。」余曰:「唐裝將軍?居喪,請吳道子畫天宮壁度亡母。道子曰:『將軍為我舞劍一回,庶因猛厲以通幽冥。』?脫?衣,纏結,上馬馳驟,揮劍入雲,高十數丈,若電光下射,執鞘承之,劍透室而入,觀者驚慄。道子奮袂如風,畫壁立就。章侯為純卿畫佛,而純卿舞劍,正今日事也。」純卿跳身起,取其竹節鞭,重三十斤,作胡旋舞數纏,大噱而罷。