wèi lú lǐ dù zhāng hán
魏盧李杜張韓
wèi zhī gǔ, shēn zhōu lù zé rén. fāng zhí yǒu yǎ cái, zhuó jìn shì dì. yǐ zhù zuò láng xiū guó shǐ, lèi qiān wèi wèi shǎo qīng, jiǎn xiào xiāng wáng fǔ sī mǎ. shén lóng chū, wèi lì bù shì láng, yǐ mǔ sàng jiě. fú chú, wèi jìn zhōu cì shǐ. ruì zōng lì, yǐ gù shǔ bài huáng mén shì láng, jiān xiū guó shǐ.
魏知古,深州陸澤人。方直有雅才,擢進士第。以著作郎修國史,累遷衛尉少 卿,檢校相王府司馬。神龍初,為吏部侍郎,以母喪解。服除,為晉州刺史。睿宗 立,以故屬拜黃門侍郎,兼修國史。
huì zào jīn xiān yù zhēn guān, suī shèng xià, gōng chéng yán cù, zhī gǔ jiàn yuē: chén wén gǔ zhī jūn rén, bì shí shì rén zhī suǒ qín, rén qín yú shí zé bǎi shì fèi. gù yuē bù zuò wú yì hài yǒu yì. yòu yuē wǎng fú bǎi xìng yǐ cóng jǐ zhī yù. lǐ: jì xià zhī yuè, shù mù fāng shèng, wú yǒu zhǎn fá, bù kě yǐ xìng tǔ gōng. cǐ jiē xìng huà lì zhì wèi zhèng yǎng rén zhī běn yě. jīn wèi gōng zhǔ zào guān, jiāng yǐ shù gōng qí fú, ér dì jiē bǎi xìng suǒ zhái, zú rán pò bī, lìng qí zhuǎn xǐ, fú lǎo xié yòu, tī chuán fā wǎ, hū jiē dào lù. guāi rén shì, wéi tiān shí, qǐ wú yòng zhī zuò, chóng bù jí zhī wù, qún xīn zhèn yáo, zhòng kǒu jí jí. bì xià wèi rén fù mǔ, yù hé yǐ ān zhī? qiě guó yǒu jiǎn cè, jūn jǔ bì jì, yán dòng zhī wēi, kě bù shèn yú! yuàn xià míng zhào, shùn rén yù, chú gōng yì, shōu zhī sāng yú, qí shī bù yuǎn. bù nà. fù jiàn yuē: zì bì xià kān jiǎn xiōng nì, bǎo dìng dà qì, cāng shēng yóng yóng, yǐ wèi cháo yǒu xīn zhèng. jīn fēng jiào tuí tì rì yì shén, fǔ cáng kōng qū, rén lì láo bì, yíng zuò wú yá, lì yuán jìn zēng, zhū sī shì bǔ yuán wài jiǎn xiào guān yǐ yíng èr qiān, tài fú zhī bó wèi dān, tài cāng zhī mǐ bù zhī. chén qián qǐng tíng jīn xiān yù zhēn, qì yì wèi zhǐ. jīn qián shuǐ hòu hàn, wǔ gǔ bù lì, yáo zī xiàng chūn, bì shén jī jǐn, bì xià yù hé fāng yǐ zhèn zhī? yòu tū jué yú zhōng guó wèi huàn zì jiǔ, qí rén fēi kě yǐ lǐ yì chéng xìn yuē yě. suī qiǎn shǐ qǐng hūn, kǒng chái láng zhī xīn, ruò zé shùn fú, qiáng zé jiāo nì, yuè mǎn qí féi, chéng zhōng guó jī xū, jiǎng qīn jì huì, kuī fàn tíng zhāng, fù hé yǐ fáng zhī? dì jiā qí zhí, yǐ zuǒ sàn qí cháng shì tóng zhōng shū mén xià sān pǐn. xuán zōng zài chūn gōng, yòu jiān zuǒ shù zǐ.
會造金仙、玉真觀,雖盛夏,工程嚴促,知古諫曰:「臣聞『古之君人,必時 視人之所勤,人勤於食則百事廢』。故曰『不作無益害有益』。又曰『罔咈百姓以 從己之欲』。《禮》:『季夏之月,樹木方盛,無有斬伐,不可以興土功。』此皆 興化立治、為政養人之本也。今為公主造觀,將以樹功祈福,而地皆百姓所宅,卒 然迫逼,令其轉徙,扶老攜幼,剔椽發瓦,呼嗟道路。乖人事,違天時,起無用之 作,崇不急之務,群心震搖,眾口藉藉。陛下為人父母,欲何以安之?且國有簡冊, 君舉必記,言動之微,可不慎歟!願下明詔,順人慾,除功役,收之桑榆,其失不 遠。」不納。復諫曰:「自陛下戡翦凶逆,保定大器,蒼生顒顒,以謂朝有新政。 今風教頹替日益甚,府藏空屈,人力勞敝,營作無涯,吏員浸增,諸司試補、員外、 檢校官已贏二千,太符之帛為殫,太倉之米不支。臣前請停金仙、玉真,訖亦未止。 今前水後旱,五穀不立,繇茲向春,必甚饑饉,陛下欲何方以賑之?又突厥於中國 為患自久,其人非可以禮義誠信約也。雖遣使請婚,恐豺狼之心,弱則順伏,強則 驕逆,月滿騎肥,乘中國飢虛,講親際會,窺犯亭鄣,復何以防之?」帝嘉其直, 以左散騎常侍同中書門下三品。玄宗在春宮,又兼左庶子。
xiān tiān yuán nián, wèi shì zhōng. cóng liè wèi chuān, xiàn shī yǐ fěng, shǒu zhì bāo dá, bìng cì wù wǔ shí duàn. míng nián, fēng liáng guó gōng. dòu huái zhēn děng guǐ móu luàn guó, zhī gǔ mì fā qí jiān, huái zhēn zhū, cì fēng èr bǎi hù, wù wǔ bǎi duàn. xuán zōng hèn qián shǎng báo, shǒu chì gèng jiā bǎi hù, jīng qí zhe jié. shì dōng, zhào zhī dōng dōu lì bù xuǎn shì, yǐ chēng zhí wén, yōu zhào cì yī yī fù. zì shì ēn yì yóu wò, yóu huáng mén jiān gǎi zǐ wēi lìng. yǔ yáo yuán chóng bù xié, chú gōng bù shàng shū, bà zhèng shì. kāi yuán sān nián zú, nián liù shí jiǔ. sòng jǐng wén ér tàn yuē: shū xiàng gǔ yí zhí, zi chǎn gǔ yí ài, jiān zhī zhě qí wèi gōng hū! zèng yōu zhōu dū du, shì yuē zhōng.
先天元年,為侍中。從獵渭川,獻詩以諷,手制褒答,並賜物五十段。明年, 封梁國公。竇懷貞等詭謀亂國,知古密發其奸,懷貞誅,賜封二百戶,物五百段。 玄宗恨前賞薄,手敕更加百戶,旌其著節。是冬,詔知東都吏部選事,以稱職聞, 優詔賜衣一副。自是恩意尤渥,由黃門監改紫微令。與姚元崇不協,除工部尚書, 罷政事。開元三年卒,年六十九。宋璟聞而嘆曰:「叔向古遺直,子產古遺愛,兼 之者其魏公乎!」贈幽州都督,諡曰忠。
suǒ jiàn huán shuǐ lìng lǚ tài yī pú zhōu sī gōng cān jūn qí huàn yòu nèi lǜ qí cáo cān jūn liǔ zé mì wèi sòng yáo zuǒ bǔ què yuán huī yòu bǔ què fēng xī yán yī què wèi chén xī liè, hòu jiē yǒu wén yú shí.
所薦洹水令呂太一、蒲州司功參軍齊浣、右內率騎曹參軍柳澤、密尉宋遙、左 補闕袁暉、右補闕封希顏、伊闕尉陳希烈,後皆有聞於時。
wén zōng dà hé èr nián, qiú qí céng sūn chù nè, shòu xiāng yáng wèi, yǔ wèi zhēng péi miǎn hòu zhuó rèn zhī.
文宗大和二年,求其曾孫處訥,授湘陽尉,與魏徵、裴冕後擢任之。
lú huái shèn, huá zhōu rén, gài fàn yáng zhe xìng. zǔ zhé, shì wèi líng chāng lìng, suì wèi xiàn rén. huái zhēn zài tóng mǎo yǐ bù fán, fù yǒu jiān chá yù shǐ hán sī yàn tàn yuē: cǐ ér qì bù kě liàng! jí zhǎng, dì jìn shì, lì jiān chá yù shǐ. shén lóng zhōng, qiān shì yù shǐ. zhōng zōng yè wǔ hòu shàng yáng gōng, hòu zhào dì shí rì yī zhāo. huái shèn jiàn yuē: xī hàn gāo dì shòu mìng, wǔ rì yī zhāo tài gōng yú lì yáng gōng, yǐ qǐ bù yī dēng huáng jí, zi yǒu tiān xià, zūn guī yú fù, gù xíng cǐ ěr. jīn bì xià shǒu wén jì tǒng, hé suǒ qǔ fǎ? kuàng yīng tiān qù tí xiàng cái èr lǐ suǒ, qí bù dé chéng liè, chē bù dé fāng guǐ, yú cǐ lǚ chū, yú rén wàn yǒu yī fàn shǔ chē zhī chén, suī zuì zhī hé jí. chén yú wèi yí zūn nèi cháo yǐ fèng wēn qīng, wú fán chū rù. bù xǐng.
盧懷慎,滑州人,蓋范陽著姓。祖悊,仕為靈昌令,遂為縣人。懷真在童卯已 不凡,父友監察御史韓思彥嘆曰:「此兒器不可量!」及長,第進士,歷監察御史。 神龍中,遷侍御史。中宗謁武后上陽宮,後詔帝十日一朝。懷慎諫曰:「昔漢高帝 受命,五日一朝太公於櫟陽宮,以起布衣登皇極,子有天下,尊歸於父,故行此耳。 今陛下守文繼統,何所取法?況應天去提象〓才二里所,騎不得成列,車不得方軌, 於此屢出,愚人萬有一犯屬車之塵,雖罪之何及。臣愚謂宜遵內朝以奉溫清,無煩 出入。」不省。
qiān yòu yù shǐ tái zhōng chéng. shàng shū chén shí zhèng yuē:
遷右御史台中丞。上疏陳時政曰:
chén wén shàn rén wèi bāng bǎi nián, kě yǐ shèng cán qù shā. kǒng zǐ chēng: gǒu yòng wǒ zhě, qī yuè ér yǐ, sān nián yǒu chéng. gù shū: sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì yōu míng. xī zi chǎn xiāng zhèng, gèng fǎ lìng, bù xíng shū, yī nián rén yuàn, sī shā zhī, sān nián rén dé ér gē zhī. zi chǎn, xián zhě yě, qí wèi zhèng shàng lěi nián ér hòu chéng, kuàng cháng cái hū? bǐ zhōu mù shàng zuǒ liǎng jī lìng huò yī èr suì, huò sān wǔ yuè jí qiān, céng bù lùn yǐ kè zuì, shǐ wèi qiān zhě qīng ěr yǐ tīng, qǐ zhǒng yǐ wàng, mào jìn wáng lián, yì hé xiá wèi bì xià xuān fēng xù rén zāi? lǐ yì bù néng xìng, hù kǒu yì yǐ liú, cāng kù yù guì, bǎi xìng rì chǎng, zhí wèi cǐ ěr. rén zhī lì zhī bù jiǔ, bù lǜ qí jiào lì zhī qiān zhī bù yáo, bù jiù qí lì. tōu chù jué wèi, yǐ yǎng zī wàng, suī míng zhǔ yǒu qín láo tiān xià zhī zhì, rán jiǎo xìng lù qǐ, shàng xià xiāng méng, níng jǐn zhì gōng hū? cǐ guó bìng yě. jiǎ yì suǒ wèi zhí zhōu, nǎi xiǎo xiǎo zhě ěr. cǐ ér bù gé, suī hé huǎn jiāng bù néng wèi. hàn xuān dì zōng hé míng bǎo, xìng zhì zhì huà, huáng bà liáng èr qiān dàn yě, jiā zhì cì jīn, jiù jīng qí néng, zhōng bù kěn qiān. gù gǔ zhī wèi lì, zhì zhǎng zi sūn. chén qǐng dū du cì shǐ shàng zuǒ jī lìng rèn wèi sì kǎo, bù dé qiān. ruò zhì yǒu yóu yì, huò jiā cì chē qiú lù zhì, jiàng shǐ lín wèn, xǐ shū wèi miǎn, xū gōng qīng què, zé zhuó zhī yǐ lì néng zhě. qí bù zhí huò tān bào, miǎn guī tián lǐ, yǐ míng shǎng fá zhī xìn.
臣聞「善人為邦百年,可以勝殘去殺」。孔子稱:「苟用我者,期月而已,三 年有成。」故《書》:「三載考績,三考黜陟幽明。」昔子產相鄭,更法令,布刑 書,一年人怨,思殺之,三年人德而歌之。子產,賢者也,其為政尚累年而後成, 況常材乎?比州牧、上佐、兩畿令或一二歲,或三五月即遷,曾不論以課最,使未 遷者傾耳以聽,企踵以望,冒進亡廉,亦何暇為陛下宣風恤人哉?禮義不能興,戶 口益以流,倉庫愈匱,百姓日敞,職為此耳。人知吏之不久,不率其教;吏知遷之 不遙,不究其力。媮處爵位,以養資望,雖明主有勤勞天下之志,然僥倖路啟,上 下相蒙,寧盡至公乎?此國病也。賈誼所謂蹠盩,乃小小者耳。此而不革,雖和、 緩將不能為。漢宣帝綜核名寶,興治致化,黃霸良二千石也,加秩賜金,就旌其能, 終不肯遷。故古之為吏,至長子孫。臣請都督、刺史、上佐、畿令任未四考,不得 遷。若治有尤異,或加賜車裘祿秩,降使臨問,璽書慰勉,須公卿闕,則擢之以勵 能者。其不職或貪暴,免歸田裡,以明賞罰之信。
xī táng yú jī gǔ, jiàn guān wéi bǎi. xià shāng guān bèi, yì kè yòng píng. cǐ shěng guān yě. gù yuē guān bù bì bèi, wéi qí cái, wú kuàng shù guān, tiān gōng rén qí dài zhī. cǐ zé rén yě. jīn jīng zhū sī yuán wài guān shù shí bèi, jìn gǔ wèi yǒu. wèi bù bì bèi, zé wèi yǒu yú, qiú qí dài gōng, nǎi duō bù lí wù, ér fèng bǐng zhī fèi, suì jù yì wàn, xǐ jié fǔ cáng, qǐ zhì zhì yì zāi jīn mín lì chǎng jí, hé wèi guǎng cáo, bù gěi jīng shī, gōng sī hào sǔn, biān yú wèi jìng. tǎng yán chéng lì, zū shuì jiǎn rù, jiāng chǎng yǒu jǐng, zhèn jiù wú nián, hé yǐ jì zhī? wú qīng rén shì, wéi jiān wú ān què wèi, wéi wēi. cǐ shèn wēi yě. yuán yuán wài zhī guān, jiē yī shí liáng gàn, zhuó yǐ cái bù shēn qí yòng, zūn yǐ míng bù rèn qí lì, zì xī yòng rén, qǐ qí rán yú? chén qǐng cái kān mù zǎi shàng zuǒ, bìng yǐ qiān shòu, shǐ xuān lì sì fāng, zé yǐ zhì zhuàng. yǒu lǎo bìng ruò bù rèn zhí zhě, yī fèi shěng zhī, shǐ xián bù xiào què rán shū guàn, cǐ qiè wù yě.
昔唐、虞稽古,建官惟百。夏、商官倍,亦克用軿。此省官也。故曰「官不必 備,惟其才」,「無曠庶官,天工人其代之。」此擇人也。今京諸司員外官數十倍, 近古未有。謂不必備,則為有餘,求其代工,乃多不厘務,而奉稟之費,歲巨億萬, 徙竭府藏,豈致治意哉」今民力敞極,河、渭廣漕,不給京師,公私耗損,邊隅未 靜。儻炎成沴,租稅減入,疆場有警,賑救無年,何以濟之?「毋輕人事,惟艱; 毋安闕位,惟危。」此慎微也。原員外之官,皆一時良干,擢以才不申其用,尊以 名不任其力,自昔用人,豈其然歟?臣請才堪牧宰上佐,並以遷授,使宣力四方, 責以治狀。有老病若不任職者,一廢省之,使賢不肖確然殊貫,此切務也。
fū mào yú chǒng lù, wǔ yú guān guǎ, wèi zhèng zhī dù yě. qiè jiàn nèi wài guān yǒu qiú xiǎng láng jí, yì bō zhēng rén, suī zuò liú chù, é ér qiān fù, hái wèi mù zǎi, rèn yǐ jiāng huái lǐng qì, cū shì chéng biǎn, nèi huái zì qì, xùn huò póu zī, qì wú quān xīn. míng zhǔ zhī yú wàn wù, píng fēn ér wú piān shī, yǐ zuì lì mù xiá fāng, shì wèi huì jiān ér yí yuǎn. yuǎn zhōu zōu yì, hé fù shèng huà, ér dú shòu qí è zhèng hū? biān jiǎo zhī dì, yí xià zá chù, píng xiǎn rǎo ér nán ān guān fēi qí cái, zé lí shù liú wáng, qǐ wèi dào zéi. yóu cǐ yán zhī, bù kě yòng fán cái, kuàng huá lì hū? chén qǐng yǐ zāng lùn fèi zhě, xuē jī bù shù shí nián, bù cì shōu chǐ. shū yuē jīng bié shū tè, jí qí yì yě.
夫冒於寵賂,侮於鰥寡,為政之蠹也。竊見內外官有賕餉狼藉,劓剝蒸人,雖 坐流黜,俄而遷復,還為牧宰,任以江、淮、嶺、磧,粗示懲貶,內懷自棄,徇貨 掊貲,訖無悛心。明主之於萬物,平分而無偏施,以罪吏牧遐方,是謂惠奸而遺遠。 遠州陬邑,何負聖化,而獨受其惡政乎?邊徼之地,夷夏雜處,憑險擾而難安;官 非其才,則黎庶流亡,起為盜賊。由此言之,不可用凡才,況猾吏乎?臣請以贓論 廢者,削跡不數十年,不賜收齒。《書》曰「旌別淑慝」,即其誼也。
shū zòu, bù bào.
疏奏,不報。
qiān huáng mén shì láng yú yáng xiàn bó. yǔ wèi zhī gǔ fēn lǐng dōng dōu xuǎn. kāi yuán yuán nián, jìn tóng zǐ wēi huáng mén píng zhāng shì. sān nián, gǎi huáng mén jiān. xuē wáng jiù wáng xiān tóng bào bǎi xìng, xiàn sī àn dé qí zuì, yè wèi shēn liè, yǒu zhào zǐ wēi, huáng mén fù shí. huái shèn yǔ yáo chóng zhí zòu xiān tóng zuì zhuàng míng shén, ruò yù shǐ kě yí, zé tā rén hé kě xìn? yóu shì yù jué. huái shèn zì yǐ cái bù jí chóng, gù shì jiē tuī ér bù zhuān, shí jī wèi bàn shí zǎi xiàng. yòu jiān lì bù shàng shū, yǐ jí qǐ hái gǔ, xǔ zhī. zú, zèng jīng zhōu dà dū dū, shì yuē wén chéng. yí yán jiàn sòng jǐng lǐ jié lǐ cháo yǐn lú cóng yuàn, dì dào tàn zhī.
遷黃門侍郎、漁陽縣伯。與魏知古分領東都選。開元元年,進同紫微黃門平章 事。三年,改黃門監。薛王舅王仙童暴百姓,憲司按得其罪,業為申列,有詔紫微, 黃門覆實。懷慎與姚崇執奏「仙童罪狀明甚,若御史可疑,則它人何可信?」由是 獄決。懷慎自以才不及崇,故事皆推而不專,時譏為「伴食宰相」。又兼吏部尚書, 以疾乞骸骨,許之。卒,贈荊州大都督,諡曰文成。遺言薦宋璟、李傑、李朝隱、 盧從願,帝悼嘆之。
huái shèn qīng jiǎn bù yíng chǎn, fú qì wú jīn yù wén qǐ zhī shì, suī guì ér qī zǐ yóu hán jī, suǒ de lù cì, yú gù rén qīn qī wú suǒ jì xī, suí sàn zhé jǐn. fù dōng dōu zhǎng xuǎn, fèng shēn zhī jù, zhǐ yī bù náng. jì shǔ jí, sòng jǐng lú cóng yuàn hòu zhī, jiàn chǎng zé dān jí, mén bù shī bó. huì fēng yǔ zhì, jǔ xí zì zhàng. rì yàn shè shí, zhēng dòu liǎng qì cài shù bēi ér yǐ. lín bié, zhí èr rén shǒu yuē: shàng qiú zhì qiè, rán xiǎng guó jiǔ, shāo juàn yú qín, jiāng yǒu xiān rén chéng jiān ér jìn yǐ. gōng dì zhì zhī! jí zhì sàng, jiā wú liú chǔ. dì shí jiāng xìng dōng dōu, sì mén bó shì zhāng yàn shàng yán: huái shèn zhōng qīng, yǐ zhí dào shǐ zhōng, bù jiā yōu xī, wú yǐ quàn shàn. nǎi xià zhì cì qí jiā wù bǎi duàn, mǐ sù èr bǎi hú. dì hòu hái jīng, yīn xiào liè dù jiān, wàng huái shèn jiā, huán dǔ bì lòu, jiā rén ruò yǒu suǒ yíng zhě, chí shǐ wèn yān, hái bái huái shèn dà xiáng, dì jí yǐ jiān bó cì zhī, wèi bà liè. jīng qí mù, bēi biǎo wèi lì, tíng bì lín shì, xuàn rán liú tì, zhào guān wèi lì bēi, lìng zhōng shū shì láng sū tǐng wèi zhī wén, dì zì shū.
懷慎清儉不營產,服器無金玉文綺之飾,雖貴而妻子猶寒飢,所得祿賜,於故 人親戚無所計惜,隨散輒盡。赴東都掌選,奉身之具,止一布囊。既屬疾,宋璟、 盧從願候之,見敞簀單藉,門不施箔。會風雨至,舉席自障。日晏設食,蒸豆兩器、 菜數桮而已。臨別,執二人手曰:「上求治切,然享國久,稍倦於勤,將有憸人乘 間而進矣。公第志之!」及治喪,家無留儲。帝時將幸東都,四門博士張晏上言: 「懷慎忠清,以直道始終,不加優錫,無以勸善。」乃下制賜其家物百段,米粟二 百斛。帝後還京,因校獵、杜間,望懷慎家,環堵庳陋,家人若有所營者,馳使問 焉,還白懷慎大祥,帝即以縑帛賜之,為罷獵。經其墓,碑表未立,停蹕臨視,泫 然流涕,詔官為立碑,令中書侍郎蘇頲為之文,帝自書。
zi huàn yì.
子奐、弈。
huàn, zǎo xiū zhěng, wèi lì yǒu qīng bái chēng. lì yù shǐ zhōng chéng, chū wèi shǎn zhōu cì shǐ. kāi yuán èr shí sì nián, dì xī hái, cì shǎn, jiā qí měi zhèng, tí zàn yú tīng shì yuē: zhuān chéng zhī zhòng, fēn shǎn zhī xióng, yì jì lì wù, nèi cún fěi gōng, sī wèi guó bǎo, bù zhuì jiā fēng. xún zhào wèi bīng bù shì láng. tiān bǎo chū, wèi nán hǎi tài shǒu. nán hǎi jiān shuǐ lù dōu huì, wù chǎn guī guài, qián shǒu liú jù lín péng gǎo jiē yǐ zāng bài, gù yǐ huàn dài zhī. wū lì liǎn shǒu, zhōng rén zhī shì bó zhě yì bù gǎn gàn qí fǎ, yuǎn sú wèi ān. shí wèi zì kāi yuán hòu sì shí nián, zhì guǎng yǒu qīng jié zhě, sòng jǐng lǐ cháo yǐn huàn sān rén ér yǐ. zhōng shàng shū yòu chéng. yì jiàn zhōng yì chuán.
奐,早修整,為吏有清白稱。歷御史中丞,出為陝州刺史。開元二十四年,帝 西還,次陝,嘉其美政,題贊於聽事曰:「專城之重,分陝之雄,亦既利物,內存 匪躬,斯為國寶,不墜家風。」尋召為兵部侍郎。天寶初,為南海太守。南海兼水 陸都會,物產瑰怪,前守劉巨鱗、彭杲皆以贓敗,故以奐代之。污吏斂手,中人之 市舶者亦不敢幹其法,遠俗為安。時謂自開元後四十年,治廣有清節者,宋璟、李 朝隱、奐三人而已。終尚書右丞。弈見《忠義傳》。
lǐ yuán hóng, zì dà gāng, qí xiān huá zhōu rén, hòu shì zhàn jīng zhào wàn nián, běn xìng bǐng shì. zēng zǔ càn, shì suí wèi tún wèi dà jiāng jūn, yáng dì shǐ dū jīng shī zhī xī èr shí sì jùn dào zéi, shàn fǔ xún, néng dé shì xīn. gāo zǔ yǔ zhī hòu, jí bīng rù guān, yǐ zhòng guī, shòu zōng zhèng qīng yīng guó gōng, cì xìng lǐ. hòu wèi zuǒ jiān mén dà jiāng jūn, yǐ qí lǎo, tīng chéng mǎ àn shì gōng jìn. nián bā shí yú zú, shì yuē míng. zǔ kuān, gāo zōng shí wèi tài cháng qīng lǒng xī gōng. fù dào guǎng, wǔ hòu shí wèi biàn zhōu cì shǐ, yǒu shàn zhèng. tū jué qì dān kòu hé běi, yì fā hé nán bīng jī zhī, bǎi xìng zhèn rǎo, dào guǎng xī xīn fǔ dìng, rén wú lí sàn. qiān diàn zhōng jiān tóng fèng gé luán tái píng zhāng shì, fēng jīn chéng hóu. zú, zèng qín zhōu dōu dū, shì yuē chéng.
李元紘,字大綱,其先滑州人,後世占京兆萬年,本姓丙氏。曾祖粲,仕隋為 屯衛大將軍,煬帝使督京師之西二十四郡盜賊,善撫循,能得士心。高祖與之厚, 及兵入關,以眾歸,授宗正卿、應國公,賜姓李。後為左監門大將軍,以其老,聽 乘馬按視宮禁。年八十餘卒,諡曰明。祖寬,高宗時為太常卿、隴西公。父道廣, 武后時為汴州刺史,有善政。突厥、契丹寇河北,議發河南兵擊之,百姓震擾,道 廣悉心撫定,人無離散。遷殿中監、同鳳閣鸞台平章事,封金城侯。卒,贈秦州都 督,諡曰成。
yuán hóng, zǎo xiū jǐn, shì wèi yōng zhōu sī hù cān jūn. shí tài píng gōng zhǔ shì zhèn tiān xià, bǎi sī shùn wàng fēng zhǐ, cháng yǔ mín jìng niǎn wéi, yuán hóng hái zhī mín. zhǎng shǐ dòu huái zhēn dà jīng, qù gǎi zhī, yuán hóng dà shǔ pàn hòu yuē: nán shān kě yí, pàn bù kě yáo yě. gǎi hǎo zhì lìng, qiān rùn zhōu sī mǎ, yǐ bàn zhì dé míng. kāi yuán chū, wèi wàn nián lìng, fù yì chēng píng, zhuó jīng zhào shǎo yǐn. zhào jué sān fǔ qú, shí wáng zhǔ quán jiā jiē páng qú lì wéi, zhū yè zhēng lì, yuán hóng chì lì jǐn huǐ zhī, fēn gài qú xià tián, mín lài qí ēn. sān qiān lì bù shì láng. huì hù bù yáng chàng bái zhī shèn zuò zhī diào shī yí, biǎn cì shǐ, dì qiú kě dài zhě, gōng qīng duō jiàn yuán hóng. dì yù zhuó wèi shàng shū, zǎi xiàng yǐ zī báo, nǎi wèi hù bù shì láng. tiáo chén lì hài jí zhèng dé shī, dì cái zhī, wèi kě chéng fǔ, cì yī yī chēng juàn èr bǎi pǐ. míng nián, suì bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, fēng qīng shuǐ xiàn nán.
元紘,早修謹,仕為雍州司戶參軍。時太平公主勢震天下,百司順望風指,嘗 與民競碾磑,元紘還之民。長史竇懷貞大驚,趣改之,元紘大署判後曰:「南山可 移,判不可搖也。」改好畤令,遷潤州司馬,以辦治得名。開元初,為萬年令,賦 役稱平,擢京兆少尹。詔決三輔渠,時王、主、權家皆旁渠立磑,瀦堨爭利,元紘 敕吏盡毀之,分溉渠下田,民賴其恩。三遷吏部侍郎。會戶部楊瑒、白知慎坐支調 失宜,貶刺史,帝求可代者,公卿多薦元紘。帝欲擢為尚書,宰相以資薄,乃為戶 部侍郎。條陳利害及政得失,帝才之,謂可丞輔,賜衣一稱、絹二百匹。明年,遂 拜中書侍郎、同中書門下平章事,封清水縣男。
yuán hóng dāng guó, wù jùn yá jiǎn, yì bēn jìng, kuā jìn zhě dàn zhī. wǔ yuè wǔ rì, yàn wǔ chéng diàn, cì qún chén xí yī, tè yǐ zǐ fú jīn yú xī yuán hóng jí xiāo sōng, qún chén wú yǔ bǐ. shì shí, fèi jīng sī zhí tián, yì zhě yù zhì tún tián. yuán hóng yuē: jūn guó bù tóng, zhōng wài yì zhì, ruò rén xián wú yì, dì qì bù kěn, yǐ xián shǒu gēng qì dì, shěng kuì yùn, shí jūn liáng, yú shì yǒu tún tián, qí wèi yì shàng yǐ. jīn bǎi guān suǒ fèi zhí tián bù yī xiàn, fú kě jù yě bǎi xìng sī tián jiē lì zì gēng, bù kě qǔ yě. ruò zhì tún, jí dāng gōng sī xiāng yì, diào fā dīng fū. diào yì zé yè fèi yú jiā, miǎn yōng zé fù què yú guó, nèi dì wèi tún, gǔ wèi yǒu yě. kǒng dé bù bǔ shī, tú wèi fán fèi. suì zhǐ. chū, zuǒ shù zǐ wú jīng wèi shǐ guān, zhuàn táng shū jí chūn qiū, wèi chéng, yǐ sàng jiě, hòu shàng shū qǐng bì qí gōng, zhào xǔ jiù jí xián yuàn chéng shū zhāng shuō zhì shì, zhào zài jiā xiū shǐ. yuán hóng yīn yán: guó shǐ jì rén jūn shàn è wáng zhèng sǔn yì, bāo biǎn suǒ xì, qián shèng yóu zhòng. jīn guó dà diǎn, fēn sǎn bù yī, qiě tài zōng bié zhì shǐ guǎn jìn zhōng, suǒ yǐ mì yán zhī yě. qǐng lēi shuō yǐ shū jiù guǎn, cān huì zhuàn lù. zhào kě.
元紘當國,務峻涯檢,抑奔競,夸進者憚之。五月五日,宴武成殿,賜群臣襲 衣,特以紫服、金魚錫元紘及蕭嵩,群臣無與比。是時,廢京司職田,議者欲置屯 田。元紘曰:「軍國不同,中外異制,若人閒無役,地棄不墾,以閒手耕棄地,省 饋運,實軍糧,於是有屯田,其為益尚矣。今百官所廢職田不一縣,弗可聚也;百 姓私田皆力自耕,不可取也。若置屯,即當公私相易,調發丁夫。調役則業廢於家, 免庸則賦闕於國,內地為屯,古未有也。恐得不補失,徒為煩費。」遂止。初,左 庶子吳兢為史官,譔《唐書》及《春秋》,未成,以喪解,後上書請畢其功,詔許 就集賢院成書;張說致仕,詔在家修史。元紘因言:「國史記人君善惡、王政損益, 褒貶所系,前聖尤重。今國大典,分散不一,且太宗別置史館禁中,所以秘嚴之也。 請勒說以書就館,參會譔錄。」詔可。
hòu yǔ dù xiān bù xié, shù biàn zhēng dì qián, dì bù yì, jiē bà zhī, yǐ yuán hóng wèi cáo zhōu cì shǐ, xǐ pú zhōu, yǐn jí qù. hòu yǐ hù bù shàng shū zhì shì, fù qǐ wèi tài zǐ zhān shì. zú, zèng tài zǐ shǎo fù, shì yuē wén zhōng.
後與杜暹不協,數辨爭帝前,帝不懌,皆罷之,以元紘為曹州刺史,徙蒲州, 引疾去。後以戶部尚書致仕,復起為太子詹事。卒,贈太子少傅,諡曰文忠。
yuán hóng zài shì zǎi xiàng, yǒu qīng jié, qí dāng guó lěi nián, wèi cháng gǎi zhì dì zhái, tóng mǎ bì ruò, dé fēng wù zhōu gěi qīn zú. sòng jǐng cháng tàn yuē: lǐ gōng yǐn sòng yáo zhī měi, chù liú huǎng zhī tān, wèi guó xiāng, jiā wú liú chǔ, suī jì wén zi zhī dé, hé yǐ jiā zhī!
元紘再世宰相,有清節,其當國累年,未嘗改治第宅,僮馬敝弱,得封物賙給 親族。宋璟嘗嘆曰:「李公引宋遙之美,黜劉晃之貪,為國相,家無留儲,雖季文 子之德,何以加之!」
dù xiān, pú zhōu pú yáng rén. fù chéng zhì, wǔ hòu shí wèi jiān chá yù shǐ. huái zhōu cì shǐ lǐ wén jiǎn wèi rén suǒ gào, zhào chéng zhì tuī yàn, wú shí. wén jiǎn, zōng shì jìn shǔ yě, zú dé zuì, chéng zhì biǎn wèi fāng yì lìng, qiān tiān guān yuán wài láng. jiàn luó zhī yù xìng, yí jí qù, zú yú jiā.
杜暹,濮州濮陽人。父承志,武后時為監察御史。懷州刺史李文暕為人所告, 詔承志推驗,無實。文暕,宗室近屬也,卒得罪,承志貶為方義令,遷天官員外郎。 見羅織獄興,移疾去,卒於家。
zì gāo zǔ zhì xiān, wǔ shì tóng jū. xiān yóu gōng jǐn, shì jì mǔ xiào. zhuó míng jīng dì, bǔ wù zhōu cān jūn, zhì mǎn guī, lì yǐ zhǐ wàn fān jìn zhī, xiān wèi shòu bǎi fān, zhòng tàn yuē: xī qīng lì shòu yī dà qián, hé yì zāi? wèi zhèng wèi, fù yǐ qīng jié xiǎn. huá zhōu sī mǎ yáng fú, gōng tǐng rén yě, měi zī zhòng xiān. huì fú qiān dà lǐ zhèng, xiān shì yǐ lèi dāng zuò, fú yuē: shǐ ruò rén dé zuì, zhòng ān quàn hū? yǐ zhuàng yán zhí zhèng, yáo shì zhuó wèi dà lǐ píng shì.
自高祖至暹,五世同居。暹尤恭謹,事繼母孝。擢明經第,補婺州參軍,秩滿 歸,吏以紙萬番贐之,暹為受百番,眾嘆曰:「昔清吏受一大錢,何異哉?」為鄭 尉,復以清節顯。華州司馬楊孚,公挺人也,每咨重暹。會孚遷大理正,暹適以累 當坐,孚曰:「使若人得罪,眾安勸乎?」以狀言執政,繇是擢為大理評事。
kāi yuán sì nián, yǐ jiān chá yù shǐ fù tún qì xī. huì ān xī fù dōu hù guō qián guàn yǔ xī tū jué kè hán ā shǐ nà xiàn zhèn shǒu shǐ liú xiá qìng gèng xiāng sòng, zhào xiān jí àn. rù tū qí shī zhàng, jiū suǒ zuǒ yàn. lǔ yǐ jīn yí xiān, xiān gù cí, zuǒ yòu yuē: gōng shǐ jué yù, bù kě shī róng xīn. nǎi shòu yān, yīn mái mù xià. yǐ chū jìng, nǎi yí wén bì qǔ zhī. tū jué dà jīng, dù qì zhuī, bù jí, qù. qiān gěi shì zhōng, yǐ mǔ sàng jiě. huì ān xī dōu hù zhāng xiào sōng qiān tài yuán yǐn, huò yán xiān wǎng shǐ ān xī, lǔ fú qí qīng, jīn yóu mù sī, nǎi duó fú bài huáng mén shì láng jiān ān xī fù dà dū hù. míng nián, yú tián wáng wèi chí nǜ yuē tū jué zhū guó pàn, xiān jué qí móu, fā bīng tǎo zhǎn zhī, zhī dǎng xī zhū, gèng lì jūn zhǎng, yú tián suì ān. yǐ gōng jiā guāng lù dài fū. shǒu biān sì nián, fǔ róng liàn shì, néng zì qín lì, wèi yí xià suǒ lè.
開元四年,以監察御史覆屯磧西。會安西副都護郭虔瓘與西突厥可汗阿史那獻、 鎮守使劉遐慶更相訟,詔暹即按。入突騎施帳,究索左驗。虜以金遺暹,暹固辭, 左右曰:「公使絕域,不可失戎心。」乃受焉,陰埋幕下。已出境,乃移文畀取之。 突厥大驚,度磧追,不及,去。遷給事中,以母喪解。會安西都護張孝嵩遷太原尹, 或言暹往使安西,虜伏其清,今猶慕思,乃奪服拜黃門侍郎兼安西副大都護。明年, 于闐王尉遲朒約突厥諸國叛,暹覺其謀,發兵討斬之,支黨悉誅,更立君長,于闐 遂安。以功加光祿大夫。守邊四年,撫戎練士,能自勤勵,為夷夏所樂。
shí sì nián, zhào tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, qiǎn zhōng shǐ wǎng yíng. yè jiàn, cì juàn èr bǎi mǎ yī pǐ dì yī qū. yǔ lǐ yuán hóng qīng zhòng bù dé, bà wèi jīng zhōu dū du zhǎng shǐ, lì wèi zhōu cì shǐ tài yuán yǐn. dì xìng běi dōu, jìn hù bù shàng shū, xǔ hù bì. hái, fù dōng xìng, yǐ xiān wèi jīng liú shǒu. xiān lǜ dāng fān wèi shì shàn sān gōng chéng, jùn chí, dū yì bù shǎo xiè. dì wén jiā zhī, shù cì shū bāo láo, jìn lǐ bù shàng shū, fēng wèi xiàn hóu.
十四年,召同中書門下平章事,遣中使往迎。謁見,賜絹二百、馬一匹、第一 區。與李元紘輕重不得,罷為荊州都督長史,歷魏州刺史、太原尹。帝幸北都,進 戶部尚書,許扈蹕。還,復東幸,以暹為京留守。暹率當番衛士繕三宮城,浚池, 督役不少懈。帝聞嘉之,數賜書褒勞,進禮部尚書,封魏縣侯。
èr shí bā nián zú, zèng shàng shū yòu chéng xiàng, qiǎn shǐ hù sàng, jìn zhōng chū juàn sān bǎi pǐ cì zhī, tài cháng shì yuē zhēn sù. yòu sī yuán wài láng liú tóng shēng děng yǐ xiān xíng zhōng xiào, shì yǒu wèi jǐn, bó shì péi zǒng wèi xiān wǎng yǐ mò shuāi shòu mìng ān xī, suī qín láo yú guó, bù dé jǐn xiào. qí zi liè sù, dì gèng chì yǒu sī kǎo dìng, zú shì zhēn xiào.
二十八年卒,贈尚書右丞相,遣使護喪,禁中出絹三百匹賜之,太常諡曰貞肅。 右司員外郎劉同升等以暹行忠孝,諡有未盡,博士裴總謂暹往以墨衰受命安西,雖 勤勞於國,不得盡孝。其子列訴,帝更敕有司考定,卒諡貞孝。
xiān yǒu ài, fǔ yì mǔ dì yù shén hòu. qí wèi rén shǎo xué shù, gù dāng cháo yì lùn, shí shí shī qiǎn báo. rán néng yǐ gōng qīng qín yuē zì jiāng, mén pǐ wèi zhī, zì ruò guàn shì bù tōng qīn yǒu xiàn yí, yǐ zhōng shēn. jì zú, shàng shū shěng jí gù lì zhì fù, qí zi xiào yǒu yī bù shòu, yǐ xíng xiān sù zhì yún.
暹友愛,撫異母弟昱甚厚。其為人少學術,故當朝議論,時時失淺薄。然能以 公清勤約自將,亹癖為之,自弱冠誓不通親友獻遺,以終身。既卒,尚書省及故吏 致賻,其子孝友一不受,以行暹素志雲。
xiān zú zi hóng jiàn. hóng jiàn zì zhī xùn. fù péng jǔ, yǔ lú cáng yòng yǐn bái lù shān, yǐ mǔ jí, yǔ cuī miǎn tóng shòu yī lán líng xiāo liàng, suì qióng qí shù. lì yòu shí yí. xuán zōng dōng xíng hé, yīn yóu tián, shàng fù yǐ fēng. zhōng ān zhōu cì shǐ.
暹族子鴻漸。鴻漸字之巽。父鵬舉,與盧藏用隱白鹿山,以母疾,與崔沔同授 醫蘭陵蕭亮,遂窮其術。歷右拾遺。玄宗東行河,因游畋,上賦以風。終安州刺史。
hóng jiàn dì jìn shì, jiě hè yán wáng fǔ cān jūn, ān sī shùn biǎo wèi shuò fāng pàn guān. lù shān luàn, huáng tài zǐ àn jūn píng liáng, wèi zhī suǒ shì, yì chū xiāo guān qù fēng ān. hóng jiàn yǔ liù chéng shuǐ yùn shǐ wèi shǎo yóu jié dù pàn guān cuī yī zhī dù pàn guān lú jiǎn jīn guān nèi yán chí pàn guān lǐ hán móu yuē: hú jié luàn cháng, èr jīng fù méi, tài zǐ zhì bīng píng liáng, rán sàn dì nán shì yě. jīn shuò fāng zhì shèng zhī huì, ruò fèng yíng tài zǐ, xī zhào hé lǒng, běi jié huí hé, huí hé gù yǔ guó, shōu qí jìn qí, yǔ dà bīng hé, gǔ ér nán, xuě shè jì zhī chǐ, bù yì yì hū! jí jù shàng bīng mǎ zhāo jí zhī shì, qiě lù jūn zī qì xiè chǔ kuài fán zuì, shǐ hán yì píng liáng jiàn tài zǐ, tài zǐ dà yuè. huì péi miǎn zhì zì hé xī, yì quàn zhī shuò fāng. ér hóng jiàn yǔ yī zhì bái cǎo dùn yíng yè, shuō yuē: shuò fāng tiān xià jìn bīng, líng zhōu yòng wǔ dì. jīn huí hé qǐng hé, tǔ bō jié fù, tiān xià liè chéng jiān shǒu, yǐ dài wáng mìng. zòng wèi zéi jù, rì yè wàng guān jūn, yǐ tú shōu fù. diàn xià zhì bīng zhǎng qū, nì hú bù zú miè yě. tài zǐ xǐ yuē: líng wǔ wǒ zhī guān zhōng, qīng nǎi wú xiāo hé yě.
鴻漸第進士,解褐延王府參軍,安思順表為朔方判官。祿山亂,皇太子按軍平 涼,未知所適,議出蕭關趣豐安。鴻漸與六城水運使魏少游、節度判官崔漪、支度 判官盧簡金、關內鹽池判官李涵謀曰:「胡羯亂常,二京覆沒,太子治兵平涼,然 散地難恃也。今朔方制勝之會,若奉迎太子,西詔河、隴,北結回紇,回紇固與國, 收其勁騎,與大兵合,鼓而南,雪社稷之恥,不亦易乎!」即具上兵馬招輯之勢, 且錄軍資、器械、儲廥凡最,使涵詣平涼見太子,太子大悅。會裴冕至自河西,亦 勸之朔方。而鴻漸與漪至白草頓迎謁,說曰:「朔方天下勁兵,靈州用武地。今回 紇請和,吐蕃結附,天下列城堅守,以待王命。縱為賊據,日夜望官軍,以圖收復。 殿下治兵長驅,逆胡不足滅也。」太子喜曰:「靈武我之關中,卿乃吾蕭何也。」
jì zhì líng wǔ, hóng jiàn jí yǔ miǎn děng quàn jí huáng dì wèi, yǐ xì zhōng wài wàng. liù qǐng, jiàn tīng. hóng jiàn míng xí cháo zhāng, cǎi jiù yí, shè tán yí chéng nán, xiān yī rì cǎo qí yí shàng zhī. tài zǐ yuē: shèng huáng zài yuǎn, kòu nì fāng jié, yí bà tán chǎng, tā rú zòu. tài zǐ jí wèi, shì wèi sù zōng, shòu hóng jiàn bīng bù láng zhōng, zhī zhōng shū shè rén shì. é wèi wǔ bù shì láng, qiān hé xī jié dù shǐ. liǎng jīng píng, yòu jié dù jīng nán. qián yuán èr nián, xiāng zhōu dà jiāng kāng chǔ yuán děng fǎn, cì shǐ wáng zhèng tuō shēn zǒu, chǔ yuán wěi chēng nán chǔ bà wáng, yīn xí jīng zhōu. hóng jiàn qì chéng dùn, rén jiē nán bēn, zhēng zhōu nì sǐ zhě shén zhòng. lǐ lǎng fù yǐng děng zhōu wén hóng jiàn chū, jiē cuàn fú shān gǔ. é ér shāng zhōu cì shǐ wéi lún píng qí luàn.
既至靈武,鴻漸即與冕等勸即皇帝位,以系中外望。六請,見聽。鴻漸明習朝 章,采舊儀,設壇遺城南,先一日草其儀上之。太子曰:「聖皇在遠,寇逆方結, 宜罷壇場,它如奏。」太子即位,是為肅宗,授鴻漸兵部郎中,知中書舍人事。俄 為武部侍郎,遷河西節度使。兩京平,又節度荊南。乾元二年,襄州大將康楚元等 反,刺史王政脫身走,楚元偽稱南楚霸王,因襲荊州。鴻漸棄城遁,人皆南奔,爭 舟溺死者甚眾。澧、朗、復、郢等州聞鴻漸出,皆竄伏山谷。俄而商州刺史韋倫平 其亂。
jiǔ zhī, nǎi zhào hóng jiàn wèi shàng shū yòu chéng tài cháng qīng, chōng lǐ yí shǐ. tài jiàn èr líng zhì dù jiē hóng jiàn zōng zhèng, yǐ yōu, fēng wèi guó gōng. yòu jiàn yán: zhōu guān: xiōng huāng shā lǐ. jīn chéng dà luàn, mín rén yí cán, qí hūn zàng lǔ bù, fēi yú guó yǒu dà gōng jí èr děng yǐ shàng qīn jiē bù xǔ gěi. zhào kě.
久之,乃召鴻漸為尚書右丞、太常卿,充禮儀使。泰、建二陵制度皆鴻漸綜正, 以優,封衛國公。又建言:「《周官》:『凶荒殺禮。』今承大亂,民人夷殘,其 婚葬鹵簿,非於國有大功及二等以上親皆不許給。」詔可。
dài zōng guǎng dé èr nián, yǐ bīng bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. xún jìn zhōng shū shì láng. cuī gàn shā guō yīng píng jù chéng dū, qióng zhōu yá jiāng bǎi zhēn jié hù zhōu yá jiāng yáng zi lín jiàn zhōu yá jiāng lǐ chāng liáo yǐ bīng tǎo gàn, shǔ jiàn dà luàn. mìng hóng jiàn yǐ zǎi xiàng jiān chéng dū yǐn shān nán xī dào jiàn nán dōng chuān fù yuán shuài jiàn nán xī chuān jié dù fù dà shǐ wǎng zhèn fǔ zhī. hóng jiàn xìng wèi qiè, wú tā yuǎn lüè, ér wǎn jié nì fú tú dào, wèi shā lù. jí yú jiàn mén, chéng ài zhāng xiàn chéng bài, dàn gàn xióng wǔ, xiān xǔ yǐ bù sǐ. jì jiàn, lǐ yù zhī, bù gǎn jiā qiào zé, fǎn wěi yǐ zhèng, rì yǔ cóng shì dù yà yáng yán zòng jiǔ gāo huì, yīn jiàn gàn wèi chéng dū yǐn, ér shòu zhēn jié qióng zhōu cì shǐ, zi lín hù zhōu cì shǐ, gè bà bīng. nǎi qǐng rù cháo, xǔ zhī. jí jiàn dì, shèng yán gàn wēi lüè kě rèn, yí wèi liú hòu. xiàn bǎo qì wǔ chuáng luó jǐn shí wǔ chuáng, shè qí wǔ shí. fù fǔ zhèng. yì zhě jí qí zhǎng luàn. jìn mén xià shì láng. dà lì sān nián, jiān dōng dōu liú shǒu hé nán huái xī shān nán dōng dào fù yuán shuài, cí jí bù xíng. yòu ràng shān nán jiàn nán fù yuán shuài, tīng zhī. sì nián, jí shén, cí zǎi xiāng, bà sān rì zú, nián liù shí yī, zèng tài wèi, shì yuē wén xiàn.
代宗廣德二年,以兵部侍郎同中書門下平章事。尋進中書侍郎。崔旰殺郭英軿 據成都,邛州牙將柏貞節、滬州牙將楊子琳、劍州牙將李昌膋以兵討旰,蜀、劍大 亂。命鴻漸以宰相兼成都尹、山南西道劍南東川副元帥、劍南西川節度副大使往鎮 撫之。鴻漸性畏怯,無它遠略,而晚節溺浮圖道,畏殺戮。及逾劍門,懲艾張獻誠 敗,憚旰雄武,先許以不死。既見,禮遇之,不敢加譙責,反委以政,日與從事杜 亞、楊炎縱酒高會,因薦旰為成都尹,而授貞節邛州刺史,子琳滬州刺史,各罷兵。 乃請入朝,許之。及見帝,盛言旰威略可任,宜為留後。獻寶器五床、羅錦十五床, 麝臍五石。復輔政。議者疾其長亂。進門下侍郎。大曆三年,兼東都留守、河南淮 西山南東道副元帥,辭疾不行。又讓山南、劍南副元帥,聽之。四年,疾甚,辭宰 相,罷三日卒,年六十一,贈太尉,諡曰文憲。
hóng jiàn zì shǔ hái, shí qiān sēng, yǐ wèi yǒu bào, jìn shēn xiào zhī. bìng shén, lìng sēng tī xiàng fā, yí mìng yī fú tú zàng, bù wèi fēng shù.
鴻漸自蜀還,食千僧,以為有報,搢紳效之。病甚,令僧剔項發,遺命依浮圖 葬,不為封樹。
zhāng jiǔ líng, zì zi shòu, sháo zhōu qǔ jiāng rén. qī suì zhī shǔ wén, shí sān yǐ shū gàn guǎng zhōu cì shǐ wáng fāng qìng, fāng qìng tàn yuē: shì bì zhì yuǎn. huì zhāng shuō zhé lǐng nán, yī jiàn hòu yù zhī. jū fù sàng, āi huǐ, tíng zhōng mù lián lǐ. zhuó jìn shì, shǐ diào xiào shū láng, yǐ dào móu yī lǚ kē cè gāo dì, wèi zuǒ shí yí. shí xuán zōng jí wèi, wèi jiāo jiàn, jiǔ líng jiàn yán:
張九齡,字子壽,韶州曲江人。七歲知屬文,十三以書干廣州刺史王方慶,方 慶嘆曰:「是必致遠。」會張說謫嶺南,一見厚遇之。居父喪,哀毀,庭中木連理。 擢進士,始調校書郎,以道侔伊呂科策高第,為左拾遺。時玄宗即位,未郊見,九 齡建言:
tiān, bǎi shén zhī jūn, wáng zhě suǒ yóu shòu mìng yě. zì gǔ jì tǒng zhī zhǔ, bì yǒu jiāo pèi, jǐn jìng tiān mìng, bào suǒ shòu yě. bù yǐ dé zé wèi qià, nián gǔ wèi dēng, ér què qí lǐ. xī zhě zhōu gōng jiāo sì hòu jì yǐ pèi tiān, wèi chéng wáng yòu chōng, zhōu gōng jū shè, yóu yòng qí lǐ, míng bù kě fèi yě. hàn chéng xiàng kuāng héng yuē: dì wáng zhī shì, mò zhòng hū jiāo sì. dǒng zhòng shū yì yán: bù jiāo ér jì shān chuān, shī jì zhī xù, nì yú lǐ, gù chūn qiū fēi zhī. chén wèi héng zhòng shū gǔ zhī zhī lǐ. jiē yǐ jiāo zhī jì suǒ yí xiān yě. bì xià shào xiū shèng xù, yú jīn wǔ zài, ér wèi xíng dà bào, kǎo zhī yú jīng, yì huò wèi tōng. jīn bǎi gǔ jiā shēng, niǎo shòu xián ruò, yí dí nèi fù, bīng gé yòng mǐ, nǎi dài yú shì tiān, kǒng bù kě yǐ xùn. yuàn yǐ yíng rì zhī zhì, shēng zǐ tán, chén cǎi xí, dìng tiān wèi, zé shèng diǎn wú yí yǐ.
天,百神之君,王者所由受命也。自古繼統之主,必有郊配,盡敬天命,報所 受也。不以德澤未洽,年穀未登,而闕其禮。昔者周公郊祀后稷以配天,謂成王幼 沖,周公居攝,猶用其禮,明不可廢也。漢丞相匡衡曰:「帝王之事,莫重乎郊祀。」 董仲舒亦言:「不郊而祭山川,失祭之序,逆於禮,故《春秋》非之。」臣謂衡、 仲舒古之知禮。皆以郊之祭所宜先也。陛下紹休聖緒,於今五載,而未行大報,考 之於經,義或未通。今百穀嘉生,鳥獸咸若,夷狄內附,兵革用弭,乃怠於事天, 恐不可以訓。願以迎日之至,升紫壇,陳采席,定天位,則聖典無遺矣。
yòu yán:
又言:
guāi zhèng zhī qì, fā wèi shuǐ hàn. tiān dào suī yuǎn, qí yīng shén ěr. xī dōng hǎi wǎng shā xiào fù, tiān hàn jiǔ zhī. yī lì bù míng, pǐ fù fēi mìng, zé tiān zhāo qí yuān. kuàng liù hé yuán yuán zhī zhòng, xiàn mìng yú xiàn lìng, zhái shēng yú cì shǐ, bì xià suǒ yǔ gòng zhì, yóu qīn yú rén zhě hū! ruò fēi qí rèn, shuǐ hàn zhī yáo, qǐ wéi yī fù ér yǐ. jīn cì shǐ, jīng fǔ xióng wàng zhī jùn, yóu shǎo zé zhī, jiāng huái lǒng shǔ sān hé dà fǔ zhī wài, shāo fēi qí rén. yáo jīng guān chū zhě, huò shēn yǒu lèi, huò zhèng wú zhuàng, yòng mù shǒu zhī rèn. wèi chì zhú zhī dì. huò yīn fù huì yǐ tiǎn gāo wèi, jí shì shuāi, wèi zhī bù chēng jīng zhí, chū yǐ wèi zhōu. wǔ fū liú wài, jī zī ér dé, bù jì yú cái. cì shǐ nǎi ěr, xiàn lìng shàng kě yán zāi? máng shù, guó jiā zhī běn, wù běn zhī zhí, nǎi wèi hǎo jìn zhě suǒ qīng, chéng bì zhī mín, zāo bù xiào suǒ rǎo, shèng huà cóng cǐ xiāo yù, yáo bù xuǎn qīn rén yǐ chéng qí bì yě. gǔ zhě cì shǐ rù wèi sān gōng, láng guān chū zǎi bǎi lǐ. jīn zhāo tíng shì rù ér bù chū, qí yú jì sī, shén zì de yě. jīng shī yì guān suǒ jù, shēn míng suǒ chū, cóng róng fù huì, bù qín ér chéng, shì dà lì zài yú nèi, ér bù zài yú wài yě. zhì néng zhī shì, yù lì zhī xīn, ān kěn fù chū wèi cì shǐ xiàn lìng zāi? guó jiā lài zhì néng yǐ zhì, ér cháng wú qīn rén zhě, bì xià bù gé yǐ fǎ gù yě. chén yú wèi yù zhì zhī běn, mò ruò zhòng shǒu lìng, shǒu lìng jì zhòng, zé néng zhě kě xíng. yí suì kē dìng qí zī: fán bù lì dū du cì shǐ, suī yǒu gāo dì, bù dé rèn shì láng liè qīng bù lì xiàn lìng, suī yǒu shàn zhèng, bù dé rèn tái láng gěi shě dū du shǒu lìng suī yuǎn zhě, shǐ wú shí nián rèn wài. rú bù wèi cǐ ér jiù qí shī, kǒng tiān xià yóu wèi zhì yě.
乖政之氣,發為水旱。天道雖遠,其應甚邇。昔東海枉殺孝婦,天旱久之。一 吏不明,匹婦非命,則天昭其冤。況六合元元之眾,縣命於縣令,宅生於刺史,陛 下所與共治,尤親於人者乎!若非其任,水旱之繇,豈唯一婦而已。今刺史,京輔 雄望之郡,猶少擇之,江、淮、隴、蜀、三河大府之外,稍非其人。繇京官出者, 或身有累,或政無狀,用牧守之任。為斥逐之地。或因附會以忝高位,及勢衰,謂 之不稱京職,出以為州。武夫、流外,積資而得,不計於才。刺史乃爾,縣令尚可 言哉?氓庶,國家之本,務本之職,乃為好進者所輕,承弊之民,遭不肖所擾,聖 化從此銷郁,繇不選親人以成其敝也。古者刺史入為三公,郎官出宰百里。今朝廷 士入而不出,其於計私,甚自得也。京師衣冠所聚,身名所出,從容附會,不勤而 成,是大利在於內,而不在於外也。智能之士,欲利之心,安肯復出為刺史、縣令 哉?國家賴智能以治,而常無親人者,陛下不革以法故也。臣愚謂欲治之本,莫若 重守令,守令既重,則能者可行。宜遂科定其資:凡不歷都督、刺史,雖有高第, 不得任侍郎、列卿;不歷縣令,雖有善政,不得任台郎、給、舍;都督、守、令雖 遠者,使無十年任外。如不為此而救其失,恐天下猶未治也。
yòu gǔ zhī xuǎn shì, wéi qǔ chēng zhí, shì yǐ shì xiū sù xíng, ér bù wèi jiǎo xìng, jiān wěi zì zhǐ, liú pǐn bù zá. jīn tiān xià bù bì zhì yú shàng gǔ, ér shì wù rì bèi yú qián, chéng yǐ bù zhèng qí běn ér shè qiǎo yú mò yě. suǒ wèi mò zhě, lì bù tiáo zhāng, jǔ yíng qiān bǎi. dāo bǐ zhī rén, nì yú wén mò qiǎo shǐ huá tú, yuán jiān ér fèn. chén yǐ wèi shǐ zào bù shū, bèi yí wàng ěr, jīn fǎn qiú jīng yú àn dú, ér hū yú rén cái, shì suǒ wèi yí jiàn zhōng liú, qì dān yǐ jì zhě yě. fán chēng lì bù néng zhě, zé yuē zì wèi yǔ zhǔ bù, yáo zhǔ bù yǔ chéng, cǐ zhí wén ér zhī guān cì zhě yě, nǎi bù lùn qí xián bù xiào, qǐ bù miù zāi! fū lì bù shàng shū shì láng, yǐ xián ér shòu zhě yě, qǐ bù néng zhī rén? rú zhī zhī nán, bá shí dé wǔ, sī kě yǐ. jīn jiāo yǐ gé tiáo, jù zī pèi zhí, wèi guān zé rén, chū wú cǐ yì, gù shí rén yǒu píng pèi zhī qiào, guān cáo wú dé xián zhī shí.
又古之選士,惟取稱職,是以士修素行,而不為徼幸,奸偽自止,流品不雜。 今天下不必治於上古,而事務日倍於前,誠以不正其本而設巧於末也。所謂末者, 吏部條章,舉贏千百。刀筆之人,溺於文墨;巧史猾徒,緣奸而奮。臣以謂始造簿 書,備遺忘耳,今反求精於案牘,而忽於人才,是所謂遺劍中流,契丹以記者也。 凡稱吏部能者,則曰自尉與主簿,繇主簿與丞,此執文而知官次者也,乃不論其賢 不肖,豈不謬哉!夫吏部尚書、侍郎,以賢而授者也,豈不能知人?如知之難,拔 十得五,斯可矣。今膠以格條,據資配職,為官擇人,初無此意,故時人有平配之 誚,官曹無得賢之實。
chén wèi xuǎn bù zhī fǎ, bì yú bù biàn. jīn ruò cì shǐ xiàn lìng jīng hé qí rén, zé guǎn nèi suì dāng xuǎn zhě, shǐ kǎo cái xíng, kě rù liú pǐn, rán hòu sòng tái, yòu jiā zé yān, yǐ suǒ yòng zhòng guǎ wèi zhōu xiàn diàn zuì, zé zhōu xiàn shèn suǒ jǔ, kě guān zhī cái duō, lì bù yīn qí chéng, wú yōng rén zhī fán yǐ. jīn suì xuǎn nǎi wàn jì, jīng shī mǐ wù wèi hào, qǐ duō shì zāi? jǐn mào làn dǐ cǐ ěr. fāng yǐ yī shī yī pàn, dìng qí shì fēi, shì shǐ xián rén yí yì, cǐ míng dài zhī què zhèng yě. tiān xià suī guǎng, cháo tíng suī zhòng, bì shǐ huǐ yù xiāng luàn, tīng shòu bù míng, shì zé yǐ yǐ. rú zhī qí xián néng, gè yǒu pǐn dì, měi yī guān quē, bù yǐ cì yòng zhī, qǐ bù kě hū? rú zhū sī yào guān, yǐ xià děng dāo jìn, shì yì wú gāo bēi, wéi dé yǔ bù ěr. gù qīng yì bù lì, ér míng jié bù xiū, shàn shì shǒu zhì ér hòu shí, zhōng rén jìn qiú ér yì cāo yě. cháo tíng néng yǐ lìng míng jìn rén, shì yì yǐ xiū míng huò lì, lì zhī chū, zhòng zhī qū yě. bù rú cǐ, zé xiǎo zhě dé yú gǒu qiú, yī biàn ér zhì ā sī dà zhě xǔ yǐ fēn yì, zài biàn ér chéng péng dǎng yǐ. gù yú yòng rén bù kě bù dì qí gāo xià, gāo xià yǒu cì, zé bù kě yǐ wàng gàn, tiān xià zhī shì bì kè yì xiū shì, ér xíng zhèng zì qīng, cǐ xìng shuāi zhī dà duān yě.
臣謂選部之法,敝於不變。今若刺史、縣令精核其人,則管內歲當選者,使考 才行,可入流品,然後送台,又加擇焉,以所用眾寡為州縣殿最,則州縣慎所舉, 可官之才多,吏部因其成,無庸人之繁矣。今歲選乃萬計,京師米物為耗,豈多士 哉?盡冒濫抵此爾。方以一詩一判,定其是非,適使賢人遺逸,此明代之闕政也。 天下雖廣,朝廷雖眾,必使毀譽相亂,聽受不明,事則已矣。如知其賢能,各有品 第,每一官缺,不以次用之,豈不可乎?如諸司要官,以下等叨進,是議無高卑, 唯得與不爾。故清議不立,而名節不修,善士守志而後時,中人進求而易操也。朝 廷能以令名進人,士亦以修名獲利,利之出,眾之趨也。不如此,則小者得於苟求, 一變而至阿私;大者許以分義,再變而成朋黨矣。故於用人不可不第其高下,高下 有次,則不可以妄干,天下之士必刻意修飾,而刑政自清,此興衰之大端也。
é qiān zuǒ bǔ què. jiǔ líng zì cái jiàn, lì bù shì bá cuì yǔ jǔ zhě, cháng yǔ yòu shí yí zhào dōng xī kǎo cì, hào chēng xiáng píng. gǎi sī xūn yuán wài láng. shí zhāng shuō wèi zǎi xiàng, qīn zhòng zhī, yǔ tōng pǔ xì, cháng yuē: hòu chū cí rén zhī guān yě. qiān zhōng shū shè rén nèi gòng fèng, fēng qǔ jiāng nán, jìn zhōng shū shè rén. huì dì fēng tài shān, shuō duō yǐn liǎng shěng lù shì zhǔ shū jí suǒ qīn shè guān shēng shān, chāo jiē zhì wǔ pǐn. jiǔ líng dāng cǎo zhào, wèi shuō yuē: guān jué zhě, tiān xià gōng qì, xiān dé wàng, hòu láo jiù. jīn dēng fēng gào chéng, qiān zài zhī jué diǎn, ér qīng liú gé yú shū ēn, xū shǐ nǎi làn zhāng fú, kǒng zhì chū, sì fāng shī wàng. fāng jìn cǎo, shàng kě yǐ gǎi, gōng yí shěn jì. shuō yuē: shì yǐ jué yǐ, yōu yōu zhī yán bù zú lǜ. jì ér guǒ dé bàng. yù shǐ zhōng chéng yǔ wén róng fāng shì tián fǎ, yǒu suǒ guān zòu, shuō zhé jiàn yì wéi zhī. róng jī bù píng, jiǔ líng wèi yán, shuō bù tīng. é wèi róng děng tòng dǐ, jǐ bù miǎn, jiǔ líng yì gǎi tài cháng shǎo qīng, chū wèi jì zhōu cì shǐ. yǐ mǔ bù kěn qù xiāng lǐ, gù biǎo huàn hóng zhōu dū du. xǐ guì zhōu, jiān lǐng nán àn chá xuǎn bǔ shǐ.
俄遷左補闕。九齡自才鑒,吏部試拔萃與舉者,常與右拾遺趙冬曦考次,號稱 詳平。改司勛員外郎。時張說為宰相,親重之,與通譜系,常曰:「後出詞人之冠 也。」遷中書舍人內供奉,封曲江男,進中書舍人。會帝封泰山,說多引兩省錄事 主書及所親攝官升山,超階至五品。九齡當草詔,謂說曰:「官爵者,天下公器, 先德望,後勞舊。今登封告成,千載之絕典,而清流隔於殊恩,胥史乃濫章韍,恐 制出,四方失望。方進草,尚可以改,公宜審計。」說曰:「事已決矣,悠悠之言 不足慮。」既而果得謗。御史中丞宇文融方事田法,有所關奏,說輒建議違之。融 積不平,九齡為言,說不聽。俄為融等痛詆,幾不免,九齡亦改太常少卿,出為冀 州刺史。以母不肯去鄉里,故表換洪州都督。徙桂州,兼嶺南按察選補使。
shǐ shuō zhī jí xián yuàn, cháng jiàn jiǔ líng kě bèi gù wèn. shuō zú, tiān zǐ sī qí yán, zhào wèi mì shū shǎo jiān jí xián yuàn xué shì, zhī yuàn shì. huì cì bó hǎi zhào, ér shū mìng wú zú wèi zhě, nǎi zhào jiǔ líng wèi zhī, bèi zhào zhé chéng. qiān gōng bù shì láng, zhī zhì gào. shù qǐ guī yǎng, zhào bù xǔ, yǐ qí dì jiǔ gāo jiǔ zhāng wèi lǐng nán cì shǐ, suì shí tīng gěi yì shěng jiā. qiān zhōng shū shì láng, yǐ mǔ sàng jiě, huǐ bù shèng āi, yǒu zǐ zhī chǎn zuò cè, bái jiū bái què cháo jiā shù. shì suì, duó āi bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. gù cí, bù xǔ. míng nián, qiān zhōng shū lìng. shǐ yì hé nán kāi shuǐ tún, jiān hé nán dào tián shǐ. shàng yán fèi xún zī gé, fù zhì shí dào cǎi fǎng shǐ.
始說知集賢院,嘗薦九齡可備顧問。說卒,天子思其言,召為秘書少監、集賢 院學士,知院事。會賜渤海詔,而書命無足為者,乃召九齡為之,被詔輒成。遷工 部侍郎,知制誥。數乞歸養,詔不許,以其弟九皋、九章為嶺南刺史,歲時聽給驛 省家。遷中書侍郎,以母喪解,毀不勝哀,有紫芝產坐側,白鳩、白雀巢家樹。是 歲,奪哀拜中書侍郎、同中書門下平章事。固辭,不許。明年,遷中書令。始議河 南開水屯,兼河南稻田使。上言廢循資格,復置十道採訪使。
lǐ lín fǔ wú xué shù, jiàn jiǔ líng wén yǎ, wèi dì zhī, nèi jì zhī. huì fàn yáng jié dù shǐ zhāng shǒu guī yǐ zhǎn kě tū gàn gōng, dì yù yǐ wèi shì zhōng. jiǔ líng yuē: zǎi xiàng dài tiān zhì wù, yǒu qí rén rán hòu shòu, bù kě yǐ shǎng gōng. guó jiā zhī bài, yóu guān xié yě. dì yuē: jiǎ qí míng ruò hé? duì yuē: míng qì bù kě jiǎ yě. yǒu rú píng dōng běi èr lǔ, bì xià hé yǐ jiā zhī? suì zhǐ. yòu jiāng yǐ liáng zhōu dū du niú xiān kè wèi shàng shū, jiǔ líng zhí yuē: bù kě. shàng shū, gǔ nà yán, táng jiā duō yòng jiù xiāng, bù rán, lì nèi wài guì rèn, miào yǒu dé wàng zhě wèi zhī. xiān kè, hé huáng yī shǐ diǎn ěr, shǐ bān cháng bó, tiān xià qí wèi hé? yòu yù cì shí fēng, jiǔ líng yuē: hàn fǎ fēi yǒu gōng bù fēng, táng zūn hàn fǎ, tài zōng zhī zhì yě. biān jiāng jī gǔ bó, shàn qì xiè, shì suǒ zhí ěr. bì xià bì shǎng zhī, jīn bó kě yě, dú bù yí liè dì yǐ fēng. dì nù yuē: qǐ yǐ xiān kè hán shì xián zhī xié? qīng gù sù yǒu mén yuè zāi? jiǔ líng dùn shǒu yuē: chén huāng zōu gū shēng, bì xià guò tīng, yǐ wén xué yòng chén. xiān kè zhuó xū shǐ, mù bù zhī shū. hán xìn, huái yīn yī zhuàng fū, xiū jiàng guàn děng liè. bì xià bì yòng xiān kè, chén shí chǐ zhī. dì bù yuè. yì rì, lín fǔ jìn yuē: xiān kè, zǎi xiàng cái yě, nǎi bù kān shàng shū xié? jiǔ líng wén lì, jū gǔ yì, shī dà tǐ. dì yóu shì jué yòng xiān kè bù yí. jiǔ líng jì lì dì zhǐ, gù nèi jù, kǒng suì wèi lín fǔ suǒ wēi, yīn dì cì bái yǔ shàn, nǎi xiàn fù zì kuàng, qí mò yuē: gǒu xiào yòng zhī dé suǒ, suī shā shēn ér hé jì? yòu yuē: zòng qiū qì zhī yí duó, zhōng gǎn ēn yú qiè zhōng. dì suī yōu dá, rán zú yǐ shàng shū yòu chéng xiàng bà zhèng shì, ér yòng xiān kè. zì shì cháo tíng shì dài fū chí lù yǎng ēn yǐ. cháng jiàn zhǎng ān wèi zhōu zi liàng wèi jiān chá yù shǐ, zi liàng hé zòu xiān kè, qí yǔ yuán chèn shū. dì nù, zhàng zǐ liàng yú cháo táng, liú ráng zhōu, sǐ yú dào. jiǔ líng zuò jǔ fēi qí rén, biǎn jīng zhōu zhǎng shǐ. suī yǐ zhí dào chù, bù qī qī yīng wàng, wéi wén shǐ zì yú, cháo tíng xǔ qí shèng liú. jiǔ zhī, fēng shǐ xìng xiàn bó, qǐng hái zhǎn mù, bìng zú, nián liù shí bā, zèng jīng zhōu dà dū dū, shì yuē wén xiàn.
李林甫無學術,見九齡文雅,為帝知,內忌之。會范陽節度使張守珪以斬可突 干功,帝欲以為侍中。九齡曰:「宰相代天治物,有其人然後授,不可以賞功。國 家之敗,由官邪也。」帝曰:「假其名若何?」對曰:「名器不可假也。有如平東 北二虜,陛下何以加之?」遂止。又將以涼州都督牛仙客為尚書,九齡執曰:「不 可。尚書,古納言,唐家多用舊相,不然,歷內外貴任,妙有德望者為之。仙客, 河、湟一使典耳,使班常伯,天下其謂何?」又欲賜實封,九齡曰:「漢法非有功 不封,唐遵漢法,太宗之制也。邊將積穀帛,繕器械,適所職耳。陛下必賞之,金 帛可也,獨不宜裂地以封。」帝怒曰:「豈以仙客寒士嫌之邪?卿固素有門閱哉?」 九齡頓首曰:「臣荒陬孤生,陛下過聽,以文學用臣。仙客擢胥史,目不知書。韓 信,淮陰一壯夫,羞絳、灌等列。陛下必用仙客,臣實恥之。」帝不悅。翌日,林 甫進曰:「仙客,宰相材也,乃不堪尚書邪?九齡文吏,拘古義,失大體。」帝由 是決用仙客不疑。九齡既戾帝旨,固內懼,恐遂為林甫所危,因帝賜白羽扇,乃獻 賦自況,其末曰:「苟效用之得所,雖殺身而何忌?」又曰:「縱秋氣之移奪,終 感恩於篋中。」帝雖優答,然卒以尚書右丞相罷政事,而用仙客。自是朝廷士大夫 持祿養恩矣。嘗薦長安尉周子諒為監察御史,子諒劾奏仙客,其語援讖書。帝怒, 杖子諒於朝堂,流瀼州,死於道。九齡坐舉非其人,貶荊州長史。雖以直道黜,不 戚戚嬰望,惟文史自娛,朝廷許其勝流。久之,封始興縣伯,請還展墓,病卒,年 六十八,贈荊州大都督,諡曰文獻。
jiǔ líng tǐ ruò, yǒu sù jí. gù shì, gōng qīng jiē jìn hù yú dài, ér hòu chéng mǎ. jiǔ líng dú cháng shǐ rén chí zhī, yīn shè hù náng, zì jiǔ líng shǐ. hòu dì měi yòng rén, bì yuē: fēng dù néng ruò jiǔ líng hū? chū, qiān qiū jié, gōng wáng bìng xiàn bǎo jiān, jiǔ líng shàng shì jiàn shí zhāng, hào qiān qiū jīn jiàn lù, yǐ shēn fěng yù. yǔ yán tǐng zhī yuán rén jìng liáng shēng qīng lú yí shàn, shì chēng qí jiāo néng zhōng shǐ zhě. jí wèi xiāng, è è yǒu dà chén jié. dāng shì shí, dì zài wèi jiǔ, shāo dài yú zhèng, gù jiǔ líng yì lùn bì jí yán dé shī, suǒ tuī yǐn jiē zhèng rén. wǔ huì fēi móu xiàn tài zǐ yīng, jiǔ líng zhí bù kě. fēi mì qiǎn huàn nú niú guì ér gào zhī yuē: fèi bì yǒu xìng, gōng wèi yuán, zǎi xiàng kě zhǎng chù. jiǔ líng chì yuē: fáng wò ān yǒu wài yán zāi! jù zòu zhī, dì wèi dòng sè, gù zú jiǔ líng xiāng ér tài zǐ wú huàn. ān lù shān chū yǐ fàn yáng piān xiào rù zòu, qì jiāo jiǎn, jiǔ líng wèi péi guāng tíng yuē: luàn yōu zhōu zhě, cǐ hú chú yě. jí tǎo xī qì dān bài, zhāng shǒu guī zhí rú jīng shī, jiǔ líng shǔ qí zhuàng yuē: ráng jū chū shī ér zhū zhuāng jiǎ, sūn wǔ xí zhàn yóu lù gōng pín, shǒu guī fǎ xíng yú jūn, lù shān bù róng miǎn sǐ. dì bù xǔ, shè zhī. jiǔ líng yuē: lù shān láng zǐ yě xīn, yǒu nì xiāng, yí jí shì zhū zhī, yǐ jué hòu huàn. dì yuē: qīng wú yǐ wáng yǎn zhī shí lè ér hài zhōng liáng. zú bù yòng. dì hòu zài shǔ, sī qí zhōng, wèi qì xià, qiě qiǎn shǐ jì yú sháo zhōu, hòu bì xù qí jiā. kāi yuán hòu, tiān xià chēng yuē qǔ jiāng gōng ér bù míng yún. jiàn zhōng yuán nián, dé zōng xián qí fēng liè, fù zèng sī tú.
九齡體弱,有愬藉。故事,公卿皆搢笏於帶,而後乘馬。九齡獨常使人持之, 因設笏囊,自九齡始。後帝每用人,必曰:「風度能若九齡乎?」初,千秋節,公、 王並獻寶監,九齡上「事鑒」十章,號《千秋金鑒錄》,以伸諷諭。與嚴挺之、袁 仁敬、梁升卿、盧怡善,世稱其交能終始者。及為相,諤諤有大臣節。當是時,帝 在位久,稍怠於政,故九齡議論必極言得失,所推引皆正人。武惠妃謀陷太子瑛, 九齡執不可。妃密遣宦奴牛貴兒告之曰:「廢必有興,公為援,宰相可長處。」九 齡叱曰:「房幄安有外言哉!」遽奏之,帝為動色,故卒九齡相而太子無患。安祿 山初以范陽偏校入奏,氣驕蹇,九齡謂裴光庭曰:「亂幽州者,此胡雛也。」及討 奚、契丹敗,張守珪執如京師,九齡署其狀曰:「穰苴出師而誅莊賈,孫武習戰猶 戮宮嬪,守珪法行於軍,祿山不容免死。」帝不許,赦之。九齡曰:「祿山狼子野 心,有逆相,宜即事誅之,以絕後患。」帝曰:「卿無以王衍知石勒而害忠良。」 卒不用。帝後在蜀,思其忠,為泣下,且遣使祭於韶州,厚幣恤其家。開元後,天 下稱曰曲江公而不名雲。建中元年,德宗賢其風烈,復贈司徒。
zi zhěng, jū fù sàng, yǒu jié xíng, hòu wèi yī què lìng. huì lù shān dào hé luò, xiàn yān. ér zhōng bù shòu wěi guān. zéi píng, zhuó tài zǐ zàn shàn dài fū.
子拯,居父喪,有節行,後為伊闕令。會祿山盜河、洛,陷焉。而終不受偽官。 賊平,擢太子贊善大夫。
jiǔ líng dì jiǔ gāo, yì yǒu míng, zhōng lǐng nán jié dù shǐ. qí céng sūn zhòng fāng.
九齡弟九皋,亦有名,終嶺南節度使。其曾孫仲方。
zhòng fāng, shēng qí xiù, fù yǒu gāo yǐng jiàn, yì zhī, yuē: shì ér bì wèi guó qì, shǐ wú de wèi, jiāng zhèn qǐ zhī. zhēn yuán zhōng, zhuó jìn shì hóng cí, wèi jí xián xiào lǐ, yǐ mǔ sàng miǎn. huì yǐng bài yù shǐ dài fū, biǎo wèi yù shǐ. jìn lèi cāng bù yuán wài láng.
仲方,生歧秀,父友高郢見,異之,曰:「是兒必為國器,使吾得位,將振起 之。」貞元中,擢進士、宏辭,為集賢校理,以母喪免。會郢拜御史大夫,表為御 史。進累倉部員外郎。
huì lǚ wēn děng yǐ hé zòu zǎi xiàng lǐ jí fǔ bù shí, zuò chì qù, zhòng fāng yǐ wēn dǎng, bǔ jīn zhōu cì shǐ. huàn rén duó mín tián, zhòng fāng sān shū shēn lǐ, zú yǔ mín zhí. rù wèi dù zhī láng zhōng. jí fǔ zú, tài cháng shì gōng yì, bó shì wèi chí fén qīng shì jìng xiàn, zhòng fāng xié qián yuàn wèi yǐ, yīn shàng yì yuē: gǔ zhī shì, kǎo dà jié, lüè xì xíng, shàn shàn è è, yī yán ér zú. àn jí fǔ suī duō cái duō yì, ér cè mèi qǔ róng, dié zhì tái gǔn, guǎ xìn yì móu, shì wú chéng gōng. qiě bīng xiōng qì, bù kě cóng wǒ shǐ, zhì yǐ fá zuì, zé yāo bì chéng gōng. jīn nèi yǒu zéi fǔ chén zhī dào, wài yǒu huái dú chài zhī chén, shī tú bào yě, nóng bù dé zài mǔ, fù bù dé zài sāng, hào fù dān chù, shī jiāng xuè liú, zì gé chéng yuè, dú fū zhī tòng, sù tiān wú gū, jiē huò zhī fā, shí shǐ jí fǔ. yòu yán: jí fǔ píng yì róu kuān, míng bù pèi xíng. qǐng qí cài píng, rán hòu yì zhī. xiàn zōng fāng yòng bīng, jí qí yán chǒu jié, biǎn wèi suì zhōu sī mǎ. shāo jìn hé nán shǎo yǐn zhèng zhōu cì shǐ.
會呂溫等以劾奏宰相李吉甫不實,坐斥去,仲方以溫黨,補金州刺史。宦人奪 民田,仲方三疏申理,卒與民直。入為度支郎中。吉甫卒,太常諡恭懿,博士尉遲 汾清諡敬憲,仲方挾前怨未已,因上議曰:「古之諡,考大節,略細行,善善惡惡, 一言而足。按吉甫雖多才多藝,而側媚取容,疊致台袞,寡信易謀,事無成功。且 兵兇器,不可從我始,至以伐罪,則邀必成功。今內有賊輔臣之盜,外有懷毒蠆之 臣,師徒暴野,農不得在畝,婦不得在桑,耗賦殫畜,屍僵血流,胔骼成岳,毒痡 之痛,訴天無辜,階禍之發,實始吉甫。」又言:「吉甫平易柔寬,名不配行。請 俟蔡平,然後議之。」憲宗方用兵,疾其言丑訐,貶為遂州司馬。稍進河南少尹、 鄭州刺史。
jìng zōng lì, lǐ chéng fǔ zhèng, yǐn wèi jiàn yì dài fū. dì shí zhào wáng bō zào jìng dù zhōu sān shí sōu, dù yòng bàn suì yùn fèi. zhòng fāng jiàn yán yīng, lùn zhèng jiān kǔ, dì wèi jiǎn sān zhī èr. yòu zhào xìng huá qīng gōng, zhòng fāng yuē: wàn chéng zhī xíng, bì jù bǎo wèi, yì zé shī wēi zhòng. bù cóng, yóu jiàn wèi láo. hù lìng cuī fā yǐ rǔ huáng mén xì yù, féng shè bù jiàn yòu. zhòng fāng yuē: ēn bèi tiān xià, liú kūn chóng, ér bù xíng yù qián hū? fā yáo shì bù sǐ. dà hé chū, chū wèi fú jiàn guān chá shǐ. zhào hái, jìn zhì zuǒ sàn qí cháng shì. lǐ dé yù bǐng zhèng, yǐ tài zǐ bīn kè fēn sī dōng dōu. dé yù bà, fù bài cháng shì.
敬宗立,李程輔政,引為諫議大夫。帝時詔王播造競渡舟三十艘,度用半歲運 費。仲方見延英,論諍堅苦,帝為減三之二。又詔幸華清宮,仲方曰:「萬乘之行, 必具葆衛,易則失威重。」不從,猶見慰勞。鄠令崔發以辱黃門系獄,逢赦不見宥。 仲方曰:「恩被天下,流昆蟲,而不行御前乎?」發繇是不死。大和初,出為福建 觀察使。召還,進至左散騎常侍。李德裕秉政,以太子賓客分司東都。德裕罷,復 拜常侍。
lǐ xùn zhī biàn, dà chén huò zhū huò xì. yì rì, qún chén yè xuān zhèng, yá hé bù qǐ. qún chén cuò lì cháo táng, wú shǐ zú zàn hòu, jiǔ nǎi bàn fēi qǐ, shǐ zhě chuán zhào zhòng fāng yuē: yǒu zhào, kě jīng zhào yǐn. rán hòu mén pì, huàn zhàng. yú shí zú yí jiāng xiāng, lú zú páng wǔ, zhòng fāng jiē mì shǐ shí qí shī. é xǔ shōu zàng, gù zì hái bù xiāng luàn. yǐ ér jìn jūn héng, duō náo zhèng, zhòng fāng shì zé, bù néng yǒu suǒ shéng hé. zǎi xiàng zhèng tán gèng yǐ xuē yuán shǎng dài zhī, chū wèi huá zhōu cì shǐ. zhào rù, shòu mì shū jiān. rén pō yán tán zhù dé yù, bìn zhòng fāng bù yòng. tán nǎi nǐ chéng láng yǐ wén. wén zōng yuē: shì láng, cháo tíng huá xuǎn. bǐ mù shǒu wú zhuàng, bù kě dé. dàn fēng qǔ jiāng xiàn bó. zú, qī shí èr, zèng lǐ bù shàng shū, shì yuē chéng. zhòng fāng què zhèng yǒu fēng jié, jì bó jí fǔ shì, shì bù zhí qí yán, zú bù zhì xiǎn. jì mò, rén duō shāng zhī.
李訓之變,大臣或誅或系。翌日,群臣謁宣政,牙闔不啟。群臣錯立朝堂,無 史卒贊候,久乃半扉啟,使者傳召仲方曰:「有詔,可京兆尹。」然後門辟,喚仗。 於時族夷將相,顱足旁午,仲方皆密使識其屍。俄許收葬,故胔骸不相亂。已而禁 軍橫,多撓政,仲方勢笮,不能有所繩劾。宰相鄭覃更以薛元賞代之,出為華州刺 史。召入,授秘書監。人頗言覃助德裕,擯仲方不用。覃乃擬丞、郎以聞。文宗曰: 「侍郎,朝廷華選。彼牧守無狀,不可得。」但封曲江縣伯。卒,七十二,贈禮部 尚書,諡曰成。仲方確正有風節,既駁吉甫諡,世不直其言,卒不至顯。既歿,人 多傷之。
shǐ, gāo zǔ shì suí shí, tài zōng fāng yòu ér bìng, wèi kè yù xiàng yú yíng yáng fú cí yǐ qí nián, jiǔ ér wán huì, zhòng fāng zài zhèng, chì lì zhì hù, lòu shí yǐ wén, chuán yú shí.
始,高祖仕隋時,太宗方幼而病,為刻玉像於熒陽佛祠以祈年,久而刓晦,仲 方在鄭,敕吏治護,鏤石以聞,傳於時。
hán xiū, jīng zhào zhǎng ān rén. fù dà zhì, luò zhōu sī gōng cān jūn, qí xiōng dà mǐn, shì wǔ hòu wèi fèng gé shè rén. liáng zhōu dū du lǐ xíng bāo wèi bù rén gào biàn, zhào dà mǐn jū zhì. huò yuē: xíng bāo zhū lǐ jìn shǔ, hòu yì yù qù zhī, wú liè qí yuān, kǒng lèi gōng. dà mǐn yuē: qǐ gù shēn wǎng rén yǐ sǐ hū? zhì zé yàn chū zhī. hòu nù, qiǎn yù shǐ fù àn, zú shā xíng bāo, ér dà mǐn cì sǐ yú jiā.
韓休,京兆長安人。父大智,洛州司功參軍,其兄大敏,仕武后為鳳閣舍人。 梁州都督李行褒為部人告變,詔大敏鞫治。或曰:「行褒諸李近屬,後意欲去之, 無列其冤,恐累公。」大敏曰:「豈顧身枉人以死乎?」至則驗出之。後怒,遣御 史覆按,卒殺行褒,而大敏賜死於家。
xiū gōng wén cí, jǔ xián liáng. xuán zōng zài dōng gōng, lìng tiáo duì guó zhèng, yǔ xiào shū láng zhào dōng xī bìng zhōng yǐ kē, zhuó zuǒ bǔ què, pàn zhǔ jué yuán wài láng. jìn zhì lǐ bù shì láng, zhī zhì gào. chū wèi guó zhōu cì shǐ. guó yú dōng xī jīng wèi jìn zhōu, chéng yú suǒ zhì, cháng shuì jiù chú, xiū qǐng jūn fù tā jùn. zhōng shū lìng zhāng shuō yuē: miǎn guó ér yǔ tā zhōu, cǐ shǒu chén wèi sī huì ěr. xiū fù zhí lùn, lì bái kǒng wǔ zǎi xiàng yì, xiū yuē: cì shǐ xìng zhī mín zhī bì ér bù jiù, qǐ wèi zhèng zāi? suī dé zuì, suǒ gān xīn yān. qì rú xiū qǐng. yǐ mǔ sàng jiě, fú chú, wèi gōng bù shì láng, zhī zhì gào. qiān shàng shū yòu chéng. shì zhōng péi guāng tíng zú, dì chì xiāo sōng jǔ suǒ yǐ dài zhě, sōng chēng xiū zhì xíng, suì bài huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
休工文辭,舉賢良。玄宗在東宮,令條對國政,與校書郎趙冬曦並中乙科,擢 左補闕,判主爵員外郎。進至禮部侍郎,知制誥。出為虢州刺史。虢於東、西京為 近州,乘輿所至,常稅廄芻,休請均賦它郡。中書令張說曰:「免虢而與它州,此 守臣為私惠耳。」休復執論,吏白恐忤宰相意,休曰:「刺史幸知民之敝而不救, 豈為政哉?雖得罪,所甘心焉。」訖如休請。以母喪解,服除,為工部侍郎,知制 誥。遷尚書右丞。侍中裴光庭卒,帝敕蕭嵩舉所以代者,嵩稱休志行,遂拜黃門侍 郎、同中書門下平章事。
xiū zhí fāng bù wù jìn qū, jì wèi xiāng, tiān xià xī rán yí zhī. wàn nián wèi lǐ měi yù yǒu zuì, dì jiāng fàng lǐng nán. xiū yuē: wèi xiǎo guān, fàn fēi dà è. jīn zhāo tíng yǒu dà jiān, qǐng dé xiān zhì. jīn wú dà jiāng jūn chéng bó xiàn shì ēn ér tān, shì zhái yú mǎ tiě fǎ dù, chén qǐng xiān bó xiàn, hòu měi yù. dì bù xǔ, xiū gù zhēng yuē: zuì xì qiě bù róng, jù huá nǎi zhì bù wèn, bì xià bù chū bó xiàn, chén bù gǎn fèng zhào. dì bù néng duó. dà shuài jiān zhèng lèi cǐ. chū, sōng yǐ xiū róu yì, gù jiàn zhī. xiū lín shì huò zhé zhèng sōng, sōng bù néng píng. sòng jǐng wén zhī yuē: bù yì xiū néng ěr, rén zhě zhī yǒng yě. sōng kuān bó duō kě, xiū qiào gěng, shí zhèng suǒ de shī, yán zhī wèi cháng bù jǐn. dì cháng liè yuàn zhōng, huò dà zhāng lè, shāo guò chà, bì shì zuǒ yòu yuē: hán xiū zhī fǒu? yǐ ér shū zhé zhì. cháng yǐn jiàn, mò bù lè. zuǒ yòu yuē: zì hán xiū rù cháo, bì xià wú yī rì huān, hé zì qī qī, bù zhú qù zhī? dì yuē: wú suī jí, tiān xià féi yǐ. qiě xiāo sōng měi qǐ shì, bì shùn zhǐ, wǒ tuì ér sī tiān xià, bù ān qǐn. hán xiū fū chén zhì dào, duō jié zhí, wǒ tuì ér sī tiān xià, qǐn bì ān. wú yòng xiū, shè jì jì ěr. hòu yǐ gōng bù shàng shū bà. qiān tài zǐ shǎo shī, fēng yí yáng xiàn zi. zú, nián liù shí bā, zèng yáng zhōu dà dū dū, shì yuē wén zhōng. bǎo yīng yuán nián, zèng tài zǐ tài shī.
休直方不務進趨,既為相,天下翕然宜之。萬年尉李美玉有罪,帝將放嶺南。 休曰:「尉小官,犯非大惡。今朝廷有大奸,請得先治。金吾大將軍程伯獻恃恩而 貪,室宅輿馬僣法度,臣請先伯獻,後美玉。」帝不許,休固爭曰:「罪細且不容, 巨猾乃置不問,陛下不出伯獻,臣不敢奉詔。」帝不能奪。大率堅正類此。初,嵩 以休柔易,故薦之。休臨事或折正嵩,嵩不能平。宋璟聞之曰:「不意休能爾,仁 者之勇也。」嵩寬博多可,休峭鯁,時政所得失,言之未嘗不盡。帝嘗獵苑中,或 大張樂,稍過差,必視左右曰:「韓休知否?」已而疏輒至。嘗引鑒,默不樂。左 右曰:「自韓休入朝,陛下無一日歡,何自戚戚,不逐去之?」帝曰:「吾雖瘠, 天下肥矣。且蕭嵩每啟事,必順旨,我退而思天下,不安寢。韓休敷陳治道,多訐 直,我退而思天下,寢必安。吾用休,社稷計耳。」後以工部尚書罷。遷太子少師, 封宜陽縣子。卒,年六十八,贈揚州大都督,諡曰文忠。寶應元年,贈太子太師。
zi hào qià hóng hóng huàng hún huí, jiē yǒu xué shàng.
子浩、洽、洪、汯、滉、渾、洄,皆有學尚。
hào, wàn nián zhǔ bù, zuò jí wáng hóng jiā zī yǒu yǐn rù, wèi yǐn xiān yú zhòng tōng suǒ hé, liú xún zhōu. hóng wèi sī kù yuán wài láng, yǔ hóng jiē yǐ lèi biǎn. hóng hòu wèi huá zhōu zhǎng shǐ. hún, dà lǐ sī zhí. ān lù shān dào jīng shī, jiē xiàn zéi, zéi bī yǐ guān, hào yǔ hóng hóng huàng hún chū bēn, jiāng zǒu xíng zài, hào hóng hún jí hóng sì zǐ fù wèi zéi qín shā zhī. hóng shàn yǔ rén jiāo, yǒu jié yì, jí shén yú shí, jiàn zhě wèi liú tì. sù zōng yǐ dà chén zǐ néng sǐ nán, zhào zèng hào lì bù láng zhōng, hóng tài cháng qīng, hún tài cháng shǎo qīng. hóng shàng yuán zhōng zhōng jiàn yì dài fū. qià, zhōng diàn zhōng shì yù shǐ.
浩,萬年主簿,坐籍王鉷家貲有隱入,為尹鮮于仲通所劾,流循州。洪為司庫 員外郎,與汯皆以累貶。洪後為華州長史。渾,大理司直。安祿山盜京師,皆陷賊, 賊逼以官,浩與洪、汯、滉、渾出奔,將走行在,浩、洪、渾及洪四子復為賊禽殺 之。洪善與人交,有節義,藉甚於時,見者為流涕。肅宗以大臣子能死難,詔贈浩 吏部郎中,洪太常卿,渾太常少卿。汯上元中終諫議大夫。洽,終殿中侍御史。
huàng, zì tài chōng, yǐ yìn bǔ zuǒ wēi wèi qí cáo cān jūn. zhì dé chū, bì dì shān nán, cǎi fǎng shǐ lǐ chéng zhāo biǎo wèi tōng chuān jùn zhǎng shǐ, gǎi péng wáng fǔ zī yì cān jūn. chū, hóng zhī zhì gào, dāng cǎo wáng yú zhào, wú jiè yán, xián zhī. jí dāng guó, huàng xiōng dì jiē chì rǒng guān. yú bà, nǎi zhuó diàn zhōng shì yù shǐ, sān qiān lì bù yuán wài láng. xìng qiáng zhí, míng lì shì, lì nán cáo wǔ nián, bù zuì xiáng zhì. zài qiān gěi shì zhōng, zhī bīng bù xuǎn. shí dào shā fù píng lìng wéi dāng, zéi lì běi jūn, yú cháo ēn sī qí xiōng, zòu yuán sǐ, huàng zhí chù, zú fú gū. qiān yòu chéng. zhī lì bù xuǎn, yǐ hù bù shì láng pàn dù zhī.
滉,字太沖,以廕補左威衛騎曹參軍。至德初,避地山南,採訪使李承昭表為 通川郡長史,改彭王府諮議參軍。初,汯知制誥,當草王璵詔,無借言,銜之。及 當國,滉兄弟皆斥冗官。璵罷,乃擢殿中侍御史,三遷吏部員外郎。性強直,明吏 事,蒞南曹五年,簿最詳致。再遷給事中,知兵部選。時盜殺富平令韋當,賊隸北 軍,魚朝恩私其凶,奏原死,滉執處,卒伏辜。遷右丞。知吏部選,以戶部侍郎判 度支。
zì zhì dé jūn xìng, suǒ zài fù shuì wú yì, tǎng sī gěi shū gān yǐn. huàng jiǎn zhì lì xià jí sì fāng shū jiāng, fàn zhě tòng gēn yǐ fǎ. huì suì shù rěn, bīng gé shǎo xī, gù chǔ jī gǔ bó shāo fēng shí. rán fù zhì àn dú, shēn wén gōu bō, rén yì zī yuàn. dà lì shí èr nián qiū, dà yǔ hài jià shén bā, jīng zhào yǐn lí gàn yán zhuàng, huàng kǒng yǒu suǒ juān dài, gù biǎo bù shí. dài zōng mìng yù shǐ xíng shì, shí sǔn tián sān wàn yú qǐng. shǐ, wèi nán lìng liú zǎo fù huàng, yán bù tián wú hài, yù shǐ zhào jì àn yàn rú zǎo yán, dì yòu qiǎn yù shǐ zhū áo fù shí, hài tián sān qiān qǐng. dì nù yuē: xiàn lìng, suǒ yǐ yǎng mín, ér tián sǔn bù wèn, qǐ xù yǐn yì xié? biǎn nán pǔ yuán wài wèi, jì yì chì wèi fēng zhōu sī hù yuán wài cān jūn. fāng shì shí, lǎo bài hé zhōng yán chí, huàng zòu chí chǎn ruì yán. dì yí, qiǎn jiàn yì dài fū jiǎng zhèn lián zhuàng, zhèn wèi huàng, hái nǎi hè dì, qiě qǐng zhì cí, zhào hào bǎo yīng líng qìng chí.
自至德軍興,所在賦稅無藝,帑司給輸乾隱。滉檢制吏下及四方輸將,犯者痛 根以法。會歲數稔,兵革少息,故儲積穀帛稍豐實。然覆治案牘,深文鈎剝,人亦 咨怨。大曆十二年秋,大雨害稼什八,京兆尹黎干言狀,滉恐有所蠲貸,固表不實。 代宗命御史行視,實損田三萬餘頃。始,渭南令劉藻附滉,言部田無害,御史趙計 按驗如藻言,帝又遣御史硃敖覆實,害田三千頃。帝怒曰:「縣令,所以養民,而 田損不問,豈恤隱意邪?」貶南浦員外尉,計亦斥為豐州司戶員外參軍。方是時, 潦敗河中鹽池,滉奏池產瑞鹽。帝疑,遣諫議大夫蔣鎮廉狀,鎮畏滉,還乃賀帝, 且請置祠,詔號寶應靈慶池。
dé zōng lì, è huàng póu kè, xǐ tài cháng qīng. yì zhě bù yàn, nǎi chū wèi jìn zhōu cì shǐ. wèi jǐ, qiān zhè jiāng dōng xī guān chá shǐ, xún jiǎn xiào lǐ bù shàng shū wèi zhèn hǎi jūn jié dù shǐ. suī jí bǎi xìng, jūn zū diào, bù yú nián, jìng nèi chēng zhì. dì zài fèng tiān, huái biàn zhèn sāo, huàng xùn shì zú, fēn bīng xū hé nán. jì shòu liáng zhōu, yòu xiàn jiān shí wàn pǐ, qǐng yǐ zhèn bīng sān wàn zhù tǎo zéi, yǒu zhào jiā láo, jìn jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè, fēng nán yáng jùn gōng. lǐ xī liè xiàn biàn zhōu, huàng qiǎn bì jiāng wáng qī yào lǐ zhǎng róng bǎi liáng qì yǐ jìn zú wàn rén jìn jì, cì suī yáng, ér zéi yǐ gōng níng líng, qī yào děng pò zǒu zhī, cáo lù wú gěng, wán jìng dōng nán, huàng gōng duō.
德宗立,惡滉掊刻,徙太常卿。議者不厭,乃出為晉州刺史。未幾,遷浙江東、 西觀察使,尋檢校禮部尚書為鎮海軍節度使。綏輯百姓,均租、調,不逾年,境內 稱治。帝在奉天,淮、汴震騷,滉訓士卒,分兵戌河南。既狩梁州,又獻縑十萬匹, 請以鎮兵三萬助討賊,有詔嘉勞,進檢校尚書右僕射,封南陽郡公。李希烈陷汴州, 滉遣裨將王棲耀、李長榮、柏良器以勁卒萬人進計,次睢陽,而賊已攻寧陵,棲耀 等破走之,漕路無梗,完靖東南,滉功多。
shí lǐ xū yǒu zuì, zhé shā wú dài, rén guài zhī. huàng yuē: yuán cháo běn yī biān bèi shǐ, qín zéi yǒu fù, jù qí lèi yǐ fǎn, cǐ bèi jiē xiāng xiàn háo xiá, bù rú shā zhī, yòng nián shào zhě, xī shēn bǎo jiā bù wèi è. yòu yǐ zéi fēi niú jiǔ bù xiào jié, nǎi jìn tú niú, yǐ jué qí móu. wù zhōu shǔ xiàn yǒu fàn lìng zhě, zhū jí lín wǔ, zuò sǐ shù shí bǎi rén. yòu qiǎn guān fēn chá jìng nèi, zuì shè yí sì bì zhū, yī pàn zhé shù shí rén, xià jiē chóu bù.
時里胥有罪,輒殺無貸,人怪之。滉曰:「袁晁本一鞭背史,禽賊有負,聚其 類以反,此輩皆鄉縣豪黠,不如殺之,用年少者,惜身保家不為惡。」又以賊非牛 酒不嘯結,乃禁屠牛,以絕其謀。婺州屬縣有犯令者,誅及鄰伍,坐死數十百人。 又遣官分察境內,罪涉疑似必誅,一判輒數十人,下皆愁怖。
wén jīng dū wèi píng, nǎi bì guān liáng, jìn niú mǎ chū jìng, zhú shí tóu wǔ chéng, zì jīng kǒu zhì yù shān. huǐ shàng yuán dào fú cí sì shí qū, xiū zǒng bì, qǐ jiàn yè dǐ jīng xiàn, lóu zhì xiāng wàng. yǐ wèi cháo tíng yǒu yǒng jiā nán zǒu shì, zhì guǎn dì shù shí yú shí tóu chéng, chuān jǐng jiē bǎi chǐ. mìng piān jiāng qiū cén dū yì, rì shù qiān rén, cén nüè yòng qí zhòng, cháo lìng xī bàn, xiān shì qiū lǒng jiē fā yí. zào lóu jiàn sān qiān duò, yǐ zhōu shī yóu hǎi mén dà yuè, zhì shēn pǔ nǎi hái. zhuī lǐ zhǎng róng děng guī, yǐ qīn lì lú fù wèi xuān zhōu cì shǐ, zēng yíng lěi, jiào xí zhǎng bīng, huǐ zhōng zhù jūn qì. chén shǎo yóu zài yáng zhōu, yǐ jiǎ shì sān qiān lín jiāng dà yuè huàng yì zǒng bīng lín jīn shān, yǔ shǎo yóu huì, yǐ jīn zēng xiāng xiǎng chóu. rán huàng wò qiáng bīng, qiān yán bù fù nán, ér diào fā liáng bó yǐ jì cháo tíng zhě qiǎng shǔ, dāng shí shí lài zhī. lǐ chéng fāng tún wèi běi, huàng yùn mǐ kuì zhī, chuán zhì shí nǔ yǐ xiāng jǐng hàn, zéi bù néng piāo. shǐ, cáo chuán lín jiāng, huàng gù liáo lì yuē: tiān zǐ méng chén, chén xià zhī chǐ yě. nǎi zì jǔ yī náng, jiāng zuǒ zhēng fù zhī.
聞京都未平,乃閉關梁,禁牛馬出境,築石頭五城,自京口至玉山。毀上元道、 佛祠四十區,修捴壁,起建業、抵京峴,樓雉相望。以為朝廷有永嘉南走事,置館 第數十於石頭城,穿井皆百尺。命偏將丘涔督役,日數千人,涔虐用其眾,朝令夕 辦,先世丘壟皆發夷。造樓艦三千柁,以舟師由海門大閱,至申浦乃還。追李長榮 等歸,以親吏盧復為宣州刺史,增營壘,教習長兵,毀鍾鑄軍器。陳少游在揚州, 以甲士三千臨江大閱;滉亦總兵臨金山,與少游會,以金繒相餉酬。然滉握強兵, 遷延不赴難,而調發糧帛以濟朝廷者繦屬,當時實賴之。李晟方屯渭北,滉運米饋 之,船置十弩以相警捍,賊不能剽。始,漕船臨江,滉顧僚吏曰:「天子蒙塵,臣 下之恥也。」乃自舉一囊,將佐爭負之。
zhēn yuán yuán nián, jiā jiǎn xiào zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiāng huái zhuǎn yùn shǐ, fēng zhèng guó gōng. yǐ shàn zhì shí tóu chéng, rén pō yán yǒu kuī wàng yì, suī dì yì huò zhī. huì lǐ mì jiān guān biàn shù, dì yì nǎi jiě. èr nián, gèng fēng jìn. shì suì rù cháo. huàng jì sù chǐ xiān dá, pō jiǎn jù, jiē xīn jìn yòng shì, bù néng mǎn qí yì, zhòng yuàn zhī. xiàn xiàn qián wǔ bǎi yú wàn mín, zhào jiā dù zhī zhū dào zhuǎn yùn yán tiě děng shǐ.
貞元元年,加檢校左僕射、同中書門下平章事、江淮轉運使,封鄭國公。以繕 治石頭城,人頗言有窺望意,雖帝亦惑之。會李泌間關辯數,帝意乃解。二年,更 封晉。是歲入朝。滉既宿齒先達,頗簡倨,接新進用事,不能滿其意,眾怨之。獻 羨錢五百餘萬緡,詔加度支諸道轉運、鹽鐵等使。
yòu chéng yuán xiù pàn dù zhī yě, yǐ guān fǔ hàn, qǐng yùn jiāng nán zū mǐ xī gěi jīng shī. dì wěi huàng zhuān dū zhī, ér xiù wèi qí gāng bì nán gòng shì, qǐng zì jiāng zhì yáng zi, huàng zhǔ zhī yáng zi yǐ běi, zì zhǔ zhī. huàng yóu shì xián xiù. huì xiù yǐ jīng shī qián zhòng huò qīng, fā jiāng dōng yán jiān yuàn qián sì shí wàn mín rù guān. huàng dài zòu yùn qián zhì jīng shī, lǜ fèi wàn zhì qiān, bù kě cóng. dì zé wèi xiù, xiù yuē: qiān qián qí zhòng yǔ dòu mǐ jūn, fèi sān bǎi kě zhì. dì yǐ yù huàng, huàng zhí bù kě. zhì shì, wū hé xiù kuì mǐ yǔ zī qīng lǐ nà hé zhōng lǐ huái guāng. dì nù, bù fù jiū yàn, biǎn xiù léi zhōu sī hù cān jūn. zuǒ chéng dǒng jìn bái zǎi xiàng liú zī qí yìng yuē: zuó guān fǔ yòng bīng, fāng huáng hàn, xiù bù zēng yī fù, ér jūn xìng jiē jì, kě wèi láo chén. jīn bèi zhé wú míng, xíng làn rén jù, jiǎ lìng quán chén chěng zhì, gōng hú bù qǐng sān sī jū zhī? zī yìng bù néng yòng. gěi shì zhōng yuán gāo kàng shū shēn zhí, huàng zhǐ wèi dǎng yǔ, qǐn bù bào.
右丞元琇判度支也,以關輔旱,請運江南租米西給京師。帝委滉專督之,而琇 畏其剛愎難共事,請自江至揚子,滉主之;揚子以北,自主之。滉由是銜琇。會琇 以京師錢重貨輕,發江東鹽監院錢四十萬緡入關。滉紿奏「運錢至京師,率費萬致 千,不可從。」帝責謂琇,琇曰:「千錢其重與斗米均,費三百可致。」帝以諭滉, 滉執不可。至是,誣劾琇饋米與淄青李納、河中李懷光。帝怒,不復究驗,貶琇雷 州司戶參軍。左丞董晉白宰相劉滋、齊映曰:「昨關輔用兵,方蝗旱,琇不增一賦, 而軍興皆濟,可謂勞臣。今被謫無名,刑濫人懼,假令權臣逞志,公胡不請三司鞫 之?」滋、映不能用。給事中袁高抗疏申執,滉指為黨與,寢不報。
liú xuán zuǒ bù cháo, dì mì zhào huàng fěng zhī. jí guò biàn, xuán zuǒ sù dàn huàng, xiū shǔ lì lǐ. huàng cí bù gǎn dāng, yīn jié wèi xiōng dì, rù bài qí mǔ, zhì jiǔ shè nǚ lè. jiǔ xíng, huàng yuē: yí zǎo jiàn tiān zǐ, bù kě shǐ fū rén bái shǒu yǔ xīn fù zi sūn tián gōng yē yě. xuán zuǒ qì wù. huàng yǐ qián èr shí wàn mín wèi xuán zuǒ bàn zhuāng, yòu yǐ líng èr shí wàn kào jūn. xuán zuǒ rù cháo, huàng jiàn kě rèn biān shì. shí liǎng hé bà bīng, huàng shàng yán: tǔ fān dào hé huáng jiǔ, jìn suì jìn ruò, ér xī jìn dà shí, běi hàn huí gú, dōng kàng nán zhào, fēn jūn wài zhàn, bīng zài hé lǒng zhě bù guò wǔ liù wàn, ruò cháo tíng mìng jiāng, yǐ shí wàn zhòng chéng liáng shàn táo wèi, gè zhì bīng èr wàn wèi shǒu yù, chén qǐng yǐ běn dào cái fù kuì jūn, gěi sān nián fèi, rán hòu yíng tián jī sù, qiě gēng qiě zhàn, zé hé lǒng zhī dì kě qiào zú ér fù. dì shàn qí yán, yīn fǎng xuán zuǒ, xuán zuǒ qǐng xíng. huì huàng bìng shén, zhāng yán shǎng zòu jiǎn zhōu xiàn rǒng guān, shōu lù fèng, mù zhàn shì xī tǎo. xuán zuǒ lǜ yán shǎng jìn xuē zī chǔ, cí quǎn róng wèi xìn, bù kě qīng jìn, yīn chēng jí. dì qiǎn zhōng rén láo wèn, wò shòu mìng. yán shǎng zhī bù kě yòng, nǎi zhǐ. huàng xún zú, nián liù shí wǔ, zèng tài fù, shì yuē zhōng sù.
劉玄佐不朝,帝密詔滉諷之。及過汴,玄佐素憚滉,修屬吏禮。滉辭不敢當, 因結為兄弟,入拜其母,置酒設女樂。酒行,滉曰:「宜早見天子,不可使夫人白 首與新婦子孫填宮掖也。」玄佐泣悟。滉以錢二十萬緡為玄佐辦裝,又以綾二十萬 犒軍。玄佐入朝,滉薦可任邊事。時兩河罷兵,滉上言:「吐籓盜河、湟久,近歲 浸弱,而西近大食,北捍回鶻,東抗南詔,分軍外戰,兵在河、隴者不過五六萬, 若朝廷命將,以十萬眾城涼、鄯、洮、渭,各置兵二萬為守御,臣請以本道財賦饋 軍,給三年費,然後營田積粟,且耕且戰,則河、隴之地可翹足而復。」帝善其言, 因訪玄佐,玄佐請行。會滉病甚,張延賞奏減州縣冗官,收祿俸,募戰士西討。玄 佐慮延賞靳削資儲,辭犬戎未釁,不可輕進,因稱疾。帝遣中人勞問,臥受命。延 賞知不可用,乃止。滉尋卒,年六十五,贈太傅,諡曰忠肅。
huàng suī zǎi xiàng zi, xìng jié jiǎn, yī qiú yīn rèn, shí nián yī yì. shén shǔ bù zhí shàn, jū chù lòu báo, qǔ bì fēng yǔ. mén dāng liè jǐ, yǐ fù shí dì mén bù rěn huài, nǎi bù qǐng. táng xiān wú xié wǔ, dì huí shāo zēng bǔ zhī, huàng jiàn jí chè qù, yuē: xiān jūn róng yān, wú děng fèng zhī, cháng kǒng shī zhuì. ruò cuī pǐ, shàn zhī zé yǐ, ān gǎn gǎi zuò yǐ shāng jiǎn dé? jū zhòng wèi, qīng jié jí è, bù wèi jiā rén zī chǎn. zì shǐ shì zhì jiāng xiāng, chéng wǔ mǎ, wú bù zhōng lì xià. hǎo gǔ qín, shū dé zhāng xù bǐ fǎ, huà yǔ zōng rén gàn xiāng liè. cháng zì yán: bù néng dìng bǐ, bù kě lùn shū huà. yǐ fēi jí wù, gù zì huì, bù chuán yú rén. shàn zhì yì chūn qiū, zhe tōng lì jí tiān wén shì xù yì gè yī piān. chū pàn dù zhī, lǐ chéng yǐ bì jiāng bái jūn shì, huàng dài zhī jiā lǐ, shǐ qí zi bài zhī, hòu yí qì bì ān mǎ. hòu chéng zhōng lì dà gōng. huàng yòu shí yǐ yǒu měi míng, suǒ yǔ yóu jiē tiān xià háo jùn. wǎn jié yì kē cǎn, gù lùn zhě yí qí shì qíng xī jìn, jì dé zhì, zé qiáng sì, gài zì qí xìng yún. zǐ qún gāo.
滉雖宰相子,性節儉,衣裘茵衽,十年一易。甚暑不執扇,居處陋薄,取庇風 雨。門當列戟,以父時第門不忍壞,乃不請。堂先無挾廡,弟洄稍增補之,滉見即 徹去,曰:「先君容焉,吾等奉之,常恐失墜。若摧圮,繕之則已,安敢改作以傷 儉德?」居重位,清潔疾惡,不為家人資產。自始仕至將相,乘五馬,無不終櫪下。 好鼓琴,書得張旭筆法,畫與宗人干相埒。嘗自言:「不能定筆,不可論書畫。」 以非急務,故自晦,不傳於人。善治《易》、《春秋》,著《通例》及《天文事序 議》各一篇。初判度支,李晟以裨將白軍事,滉待之加禮,使其子拜之,厚遺器幣 鞍馬。後晟終立大功。滉幼時已有美名,所與游皆天下豪俊。晚節益苛慘,故論者 疑其飾情希進,既得志,則強肆,蓋自其性雲。子群、皋。
qún zhōng guó zi sī yè. gāo zì zhòng wén, zī zhì zhòng hòu, yǒu dà chén qì. yóu yún yáng wèi cè xián liáng fāng zhèng yì děng, bài yòu shí yí. lèi qiān kǎo gōng yuán wài láng. fù sàng, dé zōng qiǎn shǐ diào wèn, bǐ lùn zhuàn huàng xíng shì, hào qì chéng mìng, lì cǎo shù qiān yán yǐ jìn, dì jiā zhī. fú chú, zǎi xiàng nǐ kǎo gōng láng zhōng, dì wèi jiā zhī zhì gào. qiān zhōng shū shè rén yù shǐ zhōng chéng bīng bù shì láng, hào chēng zhí. é bài jīng zhào yǐn. zòu shǔ zhèng fēng wèi cāng cáo cān jūn. fēng kē liǎn lì, nǎi shuō gāo xī suǒ fǔ zhōng zá qián, zhé dí sù mài sān shí wàn shí xiàn yú dì, gāo yuè zhī, zòu wèi xìng píng lìng. zhēn yuán shí sì nián, dà hàn, mín qǐng juān zū fù, gāo fǔ tǎng yǐ kōng, nèi yōu kǒng, zòu bù gǎn shí. huì zhōng rén chū rù, bǎi xìng zhē dào sù zhī, shì wén, biǎn fǔ zhōu yuán wài sī mǎ. wèi jǐ, gǎi háng zhōu cì shǐ, rù bài shàng shū yòu chéng. wáng shū wén yòng shì, gāo jí zhī, wèi rén yuē: wú bù néng shì xīn guì. cóng dì yè yǐ gào shū wén, shū wén nù, chū wèi è yuè qí miǎn guān chá shǐ. shū wén bài, jí bài jié dù, xǐ zhèn hǎi, rù wèi hù bù shàng shū, lì dōng dōu liú shǒu zhōng wǔ jūn jié dù shǐ. dà dǐ yǐ jiǎn jiǎn zhì, suǒ zhì yǒu jī. zhào bài lì bù shàng shū, jiān tài zǐ shǎo fù. zhuāng xiàn tài hòu bēng, chōng dà míng gōng liú shǒu. mù zōng yǐ jiù fù ēn, jiā jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè, é wèi zhēn. yòu jìn zuǒ pú shè. zhǎng qìng sì nián, fù wèi dōng dōu liú shǒu, zú yú dào, nián qī shí jiǔ, zèng tài zǐ tài bǎo, shì yuē zhēn.
群終國子司業。皋字仲聞,資質重厚,有大臣器。由雲陽尉策賢良方正異等, 拜右拾遺。累遷考功員外郎。父喪,德宗遣使弔問,俾論譔滉行事,號泣承命,立 草數千言以進,帝嘉之。服除,宰相擬考功郎中,帝為加知制誥。遷中書舍人、御 史中丞、兵部侍郎,號稱職。俄拜京兆尹。奏署鄭鋒為倉曹參軍。鋒苛斂吏,乃說 皋悉索府中雜錢,折糴粟麥三十萬石獻於帝,皋悅之,奏為興平令。貞元十四年, 大旱,民請蠲租賦,皋府帑已空,內憂恐,奏不敢實。會中人出入,百姓遮道訴之, 事聞,貶撫州員外司馬。未幾,改杭州刺史,入拜尚書右丞。王叔文用事,皋嫉之, 謂人曰:「吾不能事新貴。」從弟曄以告叔文,叔文怒,出為鄂岳蘄〗沔觀察使。 叔文敗,即拜節度,徙鎮海,入為戶部尚書,歷東都留守、忠武軍節度使。大抵以 簡儉治,所至有績。召拜吏部尚書,兼太子少傅。莊憲太后崩,充大明宮留守。穆 宗以舊傅恩,加檢校尚書右僕射,俄為真。又進左僕射。長慶四年,復為東都留守, 卒於道,年七十九,贈太子太保,諡曰貞。
gāo mào lèi fù, jì gū, bù fù shì jiàn. shēng zhī yīn lǜ, cháng yuē: zhǎng nián hòu bù yuàn tīng lè, yǐ mén nèi shì duō nì zhī zhī. wén gǔ qín, zhì zhǐ xī, tàn yuē: měi zāi! jī kāng zhī wèi shì qū, qí dāng jìn wèi zhī jì hū. qí yīn zhǔ shāng, shāng wèi qiū, qiū zhě tiān jiāng yáo luò sù shā, qí suì zhī yàn hū. jìn chéng jīn yùn, shāng yòu jīn shēng, cǐ suǒ yǐ zhī wèi fāng jì ér jìn jiāng dài yě. huǎn qí shāng sī xuán, yǔ gōng tóng yīn, chén duó jūn zhī yì, zhī sī mǎ shì zhī jiāng cuàn yě. wáng líng wú qiū jiǎn wén qīn zhū gé dàn jì wèi yáng zhōu dū du, xián yǒu xìng fù zhī móu, jiē wèi sī mǎ yì fù zi suǒ shā. kāng yǐ yáng zhōu gù guǎng líng dì, líng děng jiē wèi dà chén, gù míng qí qū yuē guǎng líng sàn, yán wèi sàn wáng zì guǎng líng shǐ. zhǐ xī zhě, jìn suī bào xìng, zhōng zhǐ xī yú cǐ. qí āi fèn zào cù cǎn tòng pò xié zhī yīn, jǐn yú shì yǐ. yǒng jiā zhī luàn, qí zhào hū! kāng bì jìn wèi zhī huò, tuō yǐ guǐ shén, yǐ qí hòu shì zhī yīn yún.
皋貌類父,既孤,不復視鑒。生知音律,常曰:「長年後不願聽樂,以門內事 多逆知之。」聞鼓琴,至《止息》,嘆曰:「美哉!嵇康之為是曲,其當晉、魏之 際乎。其音主商,商為秋,秋者天將搖落肅殺,其歲之晏乎。晉乘金運,商又金聲, 此所以知魏方季而晉將代也。緩其商糹玄,與宮同音,臣奪君之義,知司馬氏之將 篡也。王陵、毋丘儉、文欽、諸葛誕繼為揚州都督,咸有興復之謀,皆為司馬懿父 子所殺。康以揚州故廣陵地,陵等皆魏大臣,故名其曲曰《廣陵散》,言魏散亡自 廣陵始。『止息』者,晉雖暴興,終止息於此。其哀憤、躁蹙、憯痛、迫脅之音, 盡於是矣。永嘉之亂,其兆乎!康避晉、魏之禍,托以鬼神,以俟後世知音雲。」
huí zì yòu shēn, yìn bǔ hóng wén shēng, mǎn suì, cān diào lì bù shì láng, dá xī xún yǐ dì wàng yì zhī. chú zhāng huái tài zǐ líng lìng, wú yùn róng. ān lù shān luàn, jiā qī rén yù hài, huí bì nán jiāng nán, shū shí bù tīng lè. qián yuán zhōng, shòu mù zhōu bié jià, liú yàn biǎo wèi tún tián yuán wài láng, zhī yáng zi liú hòu. zhào bài jiàn yì dài fū, yǔ bǔ què lǐ hàn shù shàng zhāng yán dé shī, zhuó zhī zhì gào. zuò yǔ yuán zài shàn, biǎn shào zhōu sī hù cān jūn. dé zōng jí wèi, qǐ wèi huái nán chù zhì shǐ, fù wèi jiàn yì dài fū.
洄字幼深,廕補弘文生,滿歲,參調吏部侍郎,達奚珣以地望抑之。除章懷太 子陵令,無慍容。安祿山亂,家七人遇害,洄避難江南,蔬食不聽樂。乾元中,授 睦州別駕,劉晏表為屯田員外郎,知揚子留後。召拜諫議大夫,與補闕李翰數上章 言得失,擢知制誥。坐與元載善,貶邵州司戶參軍。德宗即位,起為淮南黜陟使, 復為諫議大夫。
yàn bèi zuì, tiān xià qián gǔ guī shàng shū shěng, ér shěng sī fèi jiǔ, wú gāng jì, mò zǒng qí rèn, nǎi zhuó huí hù bù shì láng, pàn dù zhī. huí shàng yán: jiāng huái qī jiān, suì zhù qián sì wàn wǔ qiān mín shū jīng shī, gōng yòng yùn zhuǎn, měi mín dù èr qiān, shì běn bèi yú zi. jīn shāng zhōu hóng yá yě chǎn tóng, ér luò yuán jiān jiǔ fèi, qǐng záo shān qǔ tóng, jí zhì jiù jiān, zhì shí lú zhù zhī, suì dé qián qī wàn èr qiān mín, dù fèi měi mín jiǔ bǎi, zé dé kě fú běn yǐ. jiāng huái qī jiān, qǐng jiē bà. yòu yán: tiān xià tóng tiě yě, nǎi shān zé lì, dāng guī wáng zhě, qǐng xī lì yán tiě shǐ. cóng zhī. fù bà shěng xū shǐ rǒng shí èr qiān rén, jī mǐ zhǎng ān wàn nián èr xiàn gè shù shí wàn shí, shì nián fēng hào ér fā liǎn yān, gù rén bù jiān shí.
晏被罪,天下錢穀歸尚書省,而省司廢久,無綱紀,莫總其任,乃擢洄戶部侍 郎,判度支。洄上言:「江、淮七監,歲鑄錢四萬五千緡輸京師,工用運轉,每緡 度二千,是本倍於子。今商州紅崖冶產銅,而洛源監久廢,請鑿山取銅,即治舊監, 置十爐鑄之,歲得錢七萬二千緡,度費每緡九百,則得可浮本矣。江、淮七監,請 皆罷。」又言:「天下銅鐵冶,乃山澤利,當歸王者,請悉隸鹽鐵使。」從之。復 罷省胥史冗食二千人,積米長安、萬年二縣各數十萬石,視年豐耗而發斂焉,故人 不艱食。
huí yǔ yáng yán shàn, yán dé zuì, bù zì ān. wú hé, gāo shàng shū lǐ yán zuì, dì yì huí jiào zhī, biǎn shǔ zhōu cì shǐ. xìng yuán yuán nián, rù wèi bīng bù shì láng, zhuǎn jīng zhào yǐn. zhēn yuán shí nián, zhōng guó zi jì jiǔ, zèng hù bù shàng shū.
洄與楊炎善,炎得罪,不自安。無何,皋上疏理炎罪,帝意洄教之,貶蜀州刺 史。興元元年,入為兵部侍郎,轉京兆尹。貞元十年,終國子祭酒,贈戶部尚書。
zàn yuē: rén zhī lì shì, wú bù ruì shǐ ér gōng yú chū, zhì qí bàn zé shāo dài, zú ér màn chán bù zhèn yě. guān xuán zōng kāi yuán shí, lì jīng qiú zhì, yuán lǎo kuí jiù, dòng suǒ zūn dàn, gù yáo yuán chóng sòng jǐng yán tīng jì xíng, lì bù nán ér gōng yǐ chéng. jí tài píng jiǔ, zuǒ yòu dà chén jiē dì zì shí zhuó, xiá ér yì zhī, zhì mǎn yì jiāo, ér zhāng jiǔ líng zhēng yù qiè, yán yì bù tīng. fū zhì mǎn zé hū qí suǒ móu, yì jiāo zé lè ruǎn shú zēng gěng qiè, jiào lì suī duō, kè suǒ xiào bù jí yáo sòng yuǎn yǐ. zhōng zhī hú chú luàn huá, shēn bō biān zōu, fēi yuē tiān yùn, yì rén shì yǒu zhì ér rán. ruò zhī gǔ děng jiē zǎi xiàng xuǎn, shǐ dāng tiān bǎo shí, yōng néng yǒu jiù zāi!
贊曰:人之立事,無不銳始而工於初,至其半則稍怠,卒而漫澶不振也。觀玄 宗開元時,厲精求治,元老魁舊,動所尊憚,故姚元崇、宋璟言聽計行,力不難而 功已成。及太平久,左右大臣皆帝自識擢,狎而易之,志滿意驕,而張九齡爭愈切, 言益不聽。夫志滿則忽其所謀,意驕則樂軟熟、憎鯁切,較力雖多,課所效不及姚、 宋遠矣。終之胡雛亂華,身播邊陬,非曰天運,亦人事有致而然。若知古等皆宰相 選,使當天寶時,庸能有救哉!