jiān chén shàng
奸臣上

xǔ jìng zōng, zì yán zú, háng zhōu xīn chéng rén. fù shàn xīn, shì suí wèi gěi shì zhōng. jìng zōng yòu shàn shǔ wén, dà yè zhōng jǔ xiù cái zhōng dì, diào huái yáng shū zuǒ, é zhí yè zhě tái, zòu tōng shì shè rén shì. shàn xīn wèi yǔ wén huà jí suǒ shā, jìng zōng āi qǐng dé bù sǐ, qù yī lǐ mì wèi jì shì. wǔ dé chū, bǔ lián zhōu bié jià. tài zōng wén qí míng, zhào shǔ wén xué guǎn xué shì. zhēn guān zhōng, chú zhù zuò láng, jiān xiū guó shǐ, xǐ wèi suǒ qīn yuē: shì huàn bù wèi zhù zuò, wú yǐ chéng mén hù. é gǎi zhōng shū shè rén. wén dé huáng hòu sàng, qún chén shuāi fú, lǜ gèng lìng ōu yáng xún mào chǒu yì, jìng zōng wǔ xiào zì rú, biǎn hóng zhōu sī mǎ. lèi zhuǎn gěi shì zhōng, fù xiū shǐ, yǐ láo fēng gāo yáng xiàn nán, jiǎn xiào huáng mén shì láng. gāo zōng zài dōng gōng, qiān tài zǐ yòu shù zǐ. gāo lì zhī yì, tài zǐ jiān guó dìng zhōu, jìng zōng yǔ gāo shì lián diǎn jī jù. cén wén běn zú, dì yì zhào jìng zōng, yǐ běn guān jiǎn xiào zhōng shū shì láng. zhù bì shān pò zéi, mìng cǎo zhào mǎ qián, dì ài qí zǎo jǐng, yóu shì zhuān zhǎng gào lìng.
許敬宗，字延族，杭州新城人。父善心，仕隋為給事中。敬宗幼善屬文，大業 中舉秀才中第，調淮陽書佐，俄直謁者台，奏通事舍人事。善心為宇文化及所殺， 敬宗哀請得不死，去依李密為記室。武德初，補漣州別駕。太宗聞其名，召署文學 館學士。貞觀中，除著作郎，兼修國史，喜謂所親曰：「仕宦不為著作，無以成門 戶。」俄改中書舍人。文德皇后喪，群臣衰服，率更令歐陽詢貌丑異，敬宗侮笑自 如，貶洪州司馬。累轉給事中，復修史，以勞封高陽縣男，檢校黃門侍郎。高宗在 東宮，遷太子右庶子。高麗之役，太子監國定州，敬宗與高士廉典機劇。岑文本卒， 帝驛召敬宗，以本官檢校中書侍郎。駐蹕山破賊，命草詔馬前，帝愛其藻警，由是 專掌誥令。

chū, tài zǐ chéng gān fèi, guān shǔ zhāng xuán sù líng hú dé fēn zhào hóng zhì péi xuān jī xiāo jūn jiē chú míng wèi mín, bù fù yòng. jìng zōng wèi yán xuán sù děng yǐ zhí yán bèi xián jì, jīn yī gài bèi zuì, yí xǐ yòu yǒu suǒ wèi zhì. dì wù, duō suǒ zhēn fù. gāo zōng jí wèi, qiān lǐ bù shàng shū. jìng zōng tāo dá, suì yǐ nǚ jià mán qiú féng àng zi, duō sī suǒ pìn. yǒu sī hé jǔ, xià chú zhèng zhōu cì shǐ. é fù guān, wèi hóng wén guǎn xué shì.
初，太子承乾廢，官屬張玄素、令狐德棻、趙弘智、裴宣機、蕭鈞皆除名為民， 不復用。敬宗為言玄素等以直言被嫌忌，今一概被罪，疑洗宥有所未至。帝悟，多 所甄復。高宗即位，遷禮部尚書。敬宗饕沓，遂以女嫁蠻酋馮盎子，多私所聘。有 司劾舉，下除鄭州刺史。俄復官，為弘文館學士。

dì jiāng lì wǔ zhāo yí, dà chén qiè jiàn, ér jìng zōng yīn chuāi dì sī, jí wàng yán yuē: tián shè zi shèng huò shí hú mài, shàng yù gèng gù fù. tiān zǐ fù yǒu sì hǎi, lì yī hòu, wèi zhī bù kě, hé zāi? dì yì suì dìng. wáng hòu fèi, jìng zōng qǐng xuē hòu jiā guān jué, fèi tài zǐ zhōng ér lì dài wáng, suì jiān tài zǐ bīn kè. dì dé suǒ yù, gù zhào jìng zōng dài zhào wǔ dé diàn xī tà. qǐng bài shì zhōng, jiān xiū guó shǐ, jué jùn gōng.
帝將立武昭儀，大臣切諫，而敬宗陰揣帝私，即妄言曰：「田舍子剩獲十斛麥， 尚欲更故婦。天子富有四海，立一後，謂之不可，何哉？」帝意遂定。王后廢，敬 宗請削後家官爵，廢太子忠而立代王，遂兼太子賓客。帝得所欲，故詔敬宗待詔武 德殿西闥。頃拜侍中，監修國史，爵郡公。

dì cháng xìng gù zhǎng ān chéng, àn bì péi huí, shì gǔ qū chù, wèn shì chén: qín hàn yǐ lái jǐ jūn dōu cǐ? jìng zōng yuē: qín jū xián yáng, hàn huì dì shǐ chéng zhī. qí hòu fú jiān yáo cháng yǔ wén zhōu jū zhī. dì fù wèn: hàn wǔ kāi kūn míng chí shí hé nián? duì yuē: yuán shòu sān nián, jiāng fá kūn míng, shí wèi cǐ chí yǐ yì zhàn. dì nǎi zhào yǔ hóng wén xué shì tǎo gǔ gōng shì gù qū, jù tiáo yǐ wén. jìn zhōng shū lìng, réng shǒu shì zhōng. jìng zōng yú lì hòu yǒu zhù lì, zhī hòu qián lì, néng gù zhǔ yǐ jiǔ jǐ quán, nǎi yīn lián hòu móu zhú hán yuàn lái jì chǔ suì liáng, shā liáng wáng zhǎng sūn wú jì shàng guān yí, cháo tíng zhòng zú shì zhī, wēi chǒng chì zhuó, dāng shí mò yǔ bǐ. gǎi yòu xiāng, cí jí, bài tài zǐ shǎo shī tóng dōng xī tái sān pǐn. nián lǎo, bù rèn qū bù, tè zhào yǔ sī kōng lǐ jī cháo shuò rì, tīng chéng xiǎo mǎ zhì nèi shěng.
帝嘗幸故長安城，按蹕裴回，視古區處，問侍臣：「秦、漢以來幾君都此？」 敬宗曰：「秦居咸陽，漢惠帝始城之。其後苻堅、姚萇、宇文周居之。」帝復問： 「漢武開昆明池實何年？」對曰：「元狩三年，將伐昆明，實為此池以肄戰。」帝 乃詔與弘文學士討古宮室故區，具條以聞。進中書令，仍守侍中。敬宗於立後有助 力，知後鉗戾，能固主以久己權，乃陰連後謀逐韓瑗、來濟、褚遂良，殺梁王、長 孫無忌、上官儀，朝廷重足事之，威寵熾灼，當時莫與比。改右相，辭疾，拜太子 少師、同東西台三品。年老，不任趨步，特詔與司空李勣朝朔日，聽乘小馬至內省。

dì dōng fēng tài shān, yǐ jìng zōng lǐng shǐ. cì pú yáng, dì wèn dòu dé xuán: cǐ wèi dì qiū, hé yě? dé xuán bù duì. jìng zōng chán yuē: chén néng zhī zhī. xī dì zhuān xū shǐ jū cǐ dì, yǐ wáng tiān xià. qí hòu xià hòu xiāng yīn zhī, wèi hán zhuó suǒ miè. hòu mín fāng zhèn, táo chū zì dòu, zài cǐ dì yě. hòu kūn wú shì yīn zhī, ér wèi xià bó. kūn wú jì shuāi, tāng miè zhī. qí sòng yuē: wéi gù jì fá, kūn wú xià jié shì yě. zhì chūn qiū shí, wèi chéng gōng zì chǔ qiū xǐ jū zhī, zuǒ shì chēng xiāng duó yǔ xiǎng, yǐ jiù dì yě. yóu zhuān xū suǒ jū, gù yuē dì qiū. chén wén yǒu dé zhě qǐ qí guó tǔ, shī dào zhě zé sàng qí jiāng yǔ. zì gǔ dà dū měi guó, jū zhě bù yī xìng, gù yǒu guó jiā zhě bù kě bù shèn yě. dì yuē: shū chēng fú yú jì luò, jīn jì yǔ luò duàn bù xiāng shǔ, hé gù ér rán? duì yuē: xià yǔ dào yǎn shuǐ dōng liú wèi jì, rù yú hé. jīn zì luò zhì wēn ér rù hé, shuǐ zì cǐ fú dì guò hé ér nán, chū wèi xíng yòu fú ér zhì cáo pú, sàn chū yú dì, hé ér dōng, wèn shuǐ zì nán rù zhī, suǒ wèi yì wèi xíng, dōng chū yú táo qiū běi, yòu dōng huì yú wèn shì yě. gǔ zhě wǔ xíng jiē yǒu guān, shuǐ guān bù shī zhí, zé néng biàn wèi yǔ sè. qián ér chū, hé ér gèng fēn, jiē néng shí zhī. dì yuē: tiān xià hóng liú jù gǔ, bù zài sì diǎn, jì shén xì ér zài sì dú, hé zāi? duì yuē: dú zhī yán dú yě. bù yīn yú shuǐ, dú néng fù hǎi zhě yě. qiě tiān yǒu wǔ xīng, yùn ér wèi sì shí dì yǒu wǔ yuè, liú ér wèi sì dú rén yǒu wǔ shì, yòng ér wèi sì zhī. wǔ, yáng shù yě sì, yīn shù yě, yǒu jī ǒu yīn yáng yān. yáng zhě guāng yào, yīn zhě huì mèi, gù chén yǐn ér nán jiàn. jì qián liú lǚ jué, zhuàng suī wēi xì, dú ér zūn yě. dì yuē: shàn. jìng zōng tuì, jīn yuē: dà chén bù kě wú xué, xiàng dé xuán bù néng duì, wú chǐ zhī. dé xuán wén zhī, bù xiè yuē: rén gè yǒu néng. bù qiáng suǒ bù zhī, wú suǒ néng yě. lǐ jī yuē: jìng zōng duō wén, měi yǐ dòu zhī bù qiáng, bù yì shàn hū?
帝東封泰山，以敬宗領使。次濮陽，帝問竇德玄：「此謂帝丘，何也？」德玄 不對。敬宗儳曰：「臣能知之。昔帝顓頊始居此地，以王天下。其後夏後相因之， 為寒浞所滅。後緡方侲，逃出自竇，在此地也。後昆吾氏因之，而為夏伯。昆吾既 衰，湯滅之。其頌曰：『韋、顧既伐，昆吾、夏桀』是也。至春秋時，衛成公自楚 丘徙居之，《左氏》稱『相奪予享』，以舊地也。由顓頊所居，故曰帝丘。臣聞有 德者啟其國土，失道者則喪其疆宇。自古大都美國，居者不一姓，故有國家者不可 不慎也。」帝曰：「《書》稱『浮於濟、漯』，今濟與漯斷不相屬，何故而然？」 對曰：「夏禹道沇水東流為濟，入於河。今自漯至溫而入河，水自此洑地過河而南， 出為滎；又洑而至曹、濮，散出於地，合而東，汶水自南入之，所謂『泆為滎，東 出於陶丘北，又東會於汶』是也。古者五行皆有官，水官不失職，則能辨味與色。 潛而出，合而更分，皆能識之。」帝曰：「天下洪流巨谷，不載祀典，濟甚細而在 四瀆，何哉？」對曰：「瀆之言獨也。不因餘水，獨能赴海者也。且天有五星，運 而為四時；地有五嶽，流而為四瀆；人有五事，用而為四支。五，陽數也；四，陰 數也，有奇偶、陰陽焉。陽者光曜，陰者晦昧，故辰隱而難見。濟潛流屢絕，狀雖 微細，獨而尊也。」帝曰：「善。」敬宗退，矜曰：「大臣不可無學，向德玄不能 對，吾恥之。」德玄聞之，不屑曰：「人各有能。不強所不知，吾所能也。」李勣 曰：「敬宗多聞，美矣；竇之不強，不亦善乎？」

chū, gāo zǔ tài zōng shí lù, jìng bō suǒ zhuàn, xìn ér xiáng. jí jìng zōng shēn wèi guó shǐ, cuàn gǎi bù píng, zhuān chū jǐ sī. shǐ yú shì jī yǔ shàn xīn tóng zāo zéi hài, fēng dé yí cháng yuē: xī wú jiàn shì jī sǐ, shì nán pú fú qǐng dài shàn xīn sǐ, jìng zōng dǎo wǔ qiú shēng. shì wèi kǒu shí, jìng zōng xián fèn. zhì lì dé yí chuán, shèng wū yǐ è. jìng zōng zi qǔ wèi chí jìng dé nǚ sūn, ér nǚ jià qián jiǔ lǒng zi. jiǔ lǒng, běn gāo zǔ lì nú yě, wèi xū lì mén fá gōng zhuàng, zhì yǔ liú wén jìng děng tóng chuán. tài zōng cì zhǎng sūn wú jì wēi fèng fù, jìng zōng wěi chēng cì jìng dé. mán qiú páng xiào tài lǜ bīng cóng tǎo gāo lì, zéi xiào qí nuò, xí pò zhī. jìng zōng shòu qí jīn, nǎi chēng lǚ pò zéi, táng jiāng yán xiāo yǒng zhě wéi sū dìng fāng yǔ xiào tài, cáo jì shū liú bó yīng chū qí xià yuǎn shén. rán zhī zhēn guān hòu, lùn cì zhū shū, zì jìn jǐn suí, jí dōng diàn xīn shū xī yù tú zhì xìng shì lù xīn lǐ děng shù shí zhǒng jiē jìng zōng zǒng zhī zhī, shǎng lài bù shèng jì.
初，《高祖、太宗實錄》，敬播所撰，信而詳。及敬宗身為國史，竄改不平， 專出己私。始虞世基與善心同遭賊害，封德彝常曰：「昔吾見世基死，世南匍匐請 代；善心死，敬宗蹈舞求生。」世為口實，敬宗銜憤。至立《德彝傳》，盛誣以惡。 敬宗子娶尉遲敬德女孫，而女嫁錢九隴子。九隴，本高祖隸奴也，為虛立門閥功狀， 至與劉文靜等同傳。太宗賜長孫無忌《威鳳賦》，敬宗猥稱賜敬德。蠻酋龐孝泰率 兵從討高麗，賊笑其懦，襲破之。敬宗受其金，乃稱「屢破賊，唐將言驍勇者唯蘇 定方與孝泰，曹繼叔、劉伯英出其下遠甚」。然知貞觀後，論次諸書，自晉盡隋， 及《東殿新書》、《西域圖志》、《姓氏錄》、《新禮》等數十種皆敬宗總知之， 賞賚不勝紀。

jìng zōng yíng dì shě huá jiàn, zhì zào lián lóu, shǐ zhū jì zǒu mǎ qí shàng, zòng jiǔ zòu lè zì yú. bì qí bì, yīn yǐ jì shì, jiǎ xìng yú. zi áng zhēng zhī, jìng zōng nù chù yú, zòu chì áng lǐng wài, jiǔ nǎi biǎo hái.
敬宗營第舍華僭，至造連樓，使諸妓走馬其上，縱酒奏樂自娛。嬖其婢，因以 繼室，假姓虞。子昂烝之，敬宗怒黜虞，奏斥昂嶺外，久乃表還。

xián hēng chū, yǐ tè jìn zhì shì, réng cháo shuò wàng, xù qí fèng lù. zú, nián bā shí yī. dì wèi jǔ āi, zhào bǎi guān kū qí dì, cè zèng kāi fǔ yí tóng sān sī yáng zhōu dà dū dū, péi zàng zhāo líng. tài cháng bó shì yuán sī gǔ yì: jìng zōng qì zi huāng jiǎo, nǚ jià mán luò, shì yuē móu. qí sūn yàn bó sù sī gǔ yǒu xián, zhào gèng yì. bó shì wáng fú zhì yuē: hé céng zhōng ér xiào, yǐ shí rì wàn qián shì móu chǒu, kuàng jìng zōng zhōng xiào liǎng qì, yǐn shí nán nǚ zhī lèi guò zhī. zhí bù gǎi. yǒu zhào shàng shū shěng zá yì, gèng shì yuē gōng.
咸亨初，以特進致仕，仍朝朔望，續其俸祿。卒，年八十一。帝為舉哀，詔百 官哭其第，冊贈開府儀同三司、揚州大都督，陪葬昭陵。太常博士袁思古議：「敬 宗棄子荒徼，女嫁蠻落，諡曰繆。」其孫彥伯訴思古有嫌，詔更議。博士王福畤曰： 「何曾忠而孝，以食日萬錢諡繆丑，況敬宗忠孝兩棄，飲食男女之累過之。」執不 改。有詔尚書省雜議，更諡曰恭。

yàn bó, áng zi yě, pō yǒu wén. jìng zōng wǎn nián bù fù xià bǐ, fán dà diǎn cè xī yàn bó wèi zhī. cháng xì áng yuē: wú ér bù jí ruò ér. dá yuē: qú fù bù rú áng fù. hòu yòu nà bì zèn, zòu liú yàn bó lǐng biǎo, yù shè hái, lèi guān tài zǐ shè rén. jì yǔ sī gǔ yǒu hàn, yù yāo jī zhū lù, sī gǔ yuē: wú wèi xiān zi bào chóu ěr. yàn bó cán ér zhǐ.
彥伯，昂子也，頗有文。敬宗晚年不復下筆，凡大典冊悉彥伯為之。嘗戲昂曰： 「吾兒不及若兒。」答曰：「渠父不如昂父。」後又納婢譖，奏流彥伯嶺表，遇赦 還，累官太子舍人。既與思古有憾，欲邀擊諸路，思古曰：「吾為先子報仇耳。」 彥伯慚而止。

chuí gǒng zhōng, zhào jìng zōng pèi xiǎng gāo zōng miào tíng.
垂拱中，詔敬宗配饗高宗廟廷。

lǐ yì fǔ, yíng zhōu ráo yáng rén. qí zǔ cháng wèi shè hóng chéng, yīn kè yǒng tài. zhēn guān zhōng, lǐ dà liàng xún chá jiàn nán, biǎo yì fǔ cái, duì cè zhōng dì, bǔ mén xià shěng diǎn yí. liú jì mǎ zhōu gèng jiàn zhī, tài zōng zhào jiàn, zhuǎn jiān chá yù shǐ, zhào shì jìn wáng. wáng wèi tài zǐ, chú shè rén chóng xián guǎn zhí xué shì, yǔ sī yì láng lái jì jù yǐ wén hàn xiǎn, shí chēng lái lǐ. xiàn chéng huá zhēn, mò yún: nìng yú yǒu lèi, xié qiǎo duō fāng. qí méng bù jué, qí hài bì zhāng. yì fǔ fāng chǎn shì tài zǐ, ér wén zhì ruò dǎng zhí zhě, tài zǐ biǎo zhī, yōu zhào cì bó.
李義府，瀛州饒陽人。其祖嘗為射洪丞，因客永泰。貞觀中，李大亮巡察劍南， 表義府才，對策中第，補門下省典儀。劉洎、馬周更薦之，太宗召見，轉監察御史， 詔侍晉王。王為太子，除舍人、崇賢館直學士，與司議郎來濟俱以文翰顯，時稱 「來李」。獻《承華箴》，末云：「佞諛有類，邪巧多方。其萌不絕，其害必彰。」 義府方諂事太子，而文致若讜直者，太子表之，優詔賜帛。

gāo zōng lì, qiān zhōng shū shè rén, jiān xiū guó shǐ, jìn hóng wén guǎn xué shì. wèi zhǎng sūn wú jì suǒ è, zòu chì bì zhōu sī mǎ. zhào wèi xià, yì fǔ wèn jì yú shè rén wáng dé jiǎn. dé jiǎn zhě, xǔ jìng zōng shēng, yǐng ér zhì, shàn chuāi shì, yīn yuē: wǔ zhāo yí fāng yǒu chǒng, shàng yù lì wèi hòu, wèi zǎi xiàng yì, wèi yǒu yǐ fā zhī. jūn néng jiàn bái, zhuǎn huò yú fú yě. yì fǔ jí dài dé jiǎn zhí yè, kòu gé shàng biǎo, qǐng fèi hòu lì zhāo yí. dì yuè, zhào jiàn yǔ yǔ, cì zhū yī dòu, tíng sī mǎ zhào shū, liú fù shì. wǔ hòu yǐ lì, yì fǔ yǔ jìng zōng dé jiǎn jí yù shǐ dài fū cuī yì xuán zhōng chéng yuán gōng yú dà lǐ zhèng hóu shàn yè xiāng tuī gǔ, jì qí jiān, zhū qì gǔ gěng dà chén, gù hòu dé sì zhì rǎng qǔ wēi bǐng, tiān zǐ liǎn rèn yǐ.
高宗立，遷中書舍人，兼修國史，進弘文館學士。為長孫無忌所惡，奏斥壁州 司馬。詔未下，義府問計於舍人王德儉。德儉者，許敬宗甥，癭而智，善揣事，因 曰：「武昭儀方有寵，上欲立為後，畏宰相議，未有以發之。君能建白，轉禍於福 也。」義府即代德儉直夜，叩閣上表，請廢后立昭儀。帝悅，召見與語，賜珠一斗， 停司馬詔書，留復侍。武后已立，義府與敬宗、德儉及御史大夫崔義玄、中丞袁公 瑜、大理正侯善業相推轂，濟其奸，誅棄骨鯁大臣，故後得肆志攘取威柄，天子斂 衽矣。

yì fǔ mào róu gōng, yǔ rén yán, xī yí wēi xiào, ér yīn zéi biǎn jì zhe yú xīn, fán wǔ yì zhě, jiē zhōng shāng zhī, shí hào yì fǔ xiào zhōng dāo. yòu yǐ róu ér hài wù, hào yuē rén māo.
義府貌柔恭，與人言，嬉怡微笑，而陰賊褊忌著於心，凡忤意者，皆中傷之， 時號義府「笑中刀」。又以柔而害物，號曰「人貓」。

yǒng huī liù nián, bài zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià sān pǐn, fēng guǎng píng xiàn nán, yòu jiān tài zǐ yòu shù zǐ, jué wèi hóu. luò zhōu nǚ zǐ chún yú yǐ jiān xì dà lǐ, yì fǔ wén qí měi, shǔ chéng bì zhèng yì chū zhī, nà yǐ wèi qiè. qīng duàn dòu xuán yǐ zhuàng wén. zhào gěi shì zhōng liú rén guǐ shì yù shǐ zhāng lún jū zhì. yì fǔ qiě qióng, bī zhèng yì yì yù zhōng yǐ jué shǐ móu. shì yù shǐ wáng yì fāng tíng hé, yì fǔ bù yǐn jiù, sān chì zhī, rán hòu qū chū. yì fāng jí chén qí è, dì yīn dé yì fǔ, gù dài bù wèn, wèi yì yì fāng, zhú zhī. wèi jǐ jìn zhōng shū lìng, jiǎn xiào yù shǐ dài fū, jiā tài zǐ bīn kè, gèng fēng hé jiān jùn gōng, zhào zào sī dì. zhū zi suī bǎo fù jiē bǔ qīng guān.
永徽六年，拜中書侍郎、同中書門下三品，封廣平縣男，又兼太子右庶子，爵 為侯。洛州女子淳于以奸系大理，義府聞其美，屬丞畢正義出之，納以為妾。卿段 竇玄以狀聞。詔給事中劉仁軌、侍御史張倫鞫治。義府且窮，逼正義縊獄中以絕始 謀。侍御史王義方廷劾，義府不引咎，三叱之，然後趨出。義方極陳其惡，帝陰德 義府，故貸不問，為抑義方，逐之。未幾進中書令，檢校御史大夫，加太子賓客， 更封河間郡公，詔造私第。諸子雖褓負皆補清官。

chū, dù zhèng lún wèi huáng mén shì láng, yì fǔ cái diǎn yí. jí tóng fǔ zhèng, zhèng lún shì xiān jìn bù xiāng xià, mì yǔ zhōng shū shì láng lǐ yǒu yì tú qù yì fǔ, fǎn wèi suǒ wū, jiāo sòng dì qián. dì liǎng chù zhī, zhèng lún wèi héng zhōu cì shǐ, yì fǔ pǔ zhōu cì shǐ, liú yǒu yì fēng zhōu. míng nián, zhào wèi lì bù shàng shū tóng zhōng shū mén xià sān pǐn. mǔ sàng miǎn, duó sàng wèi sī liè tài cháng bó tóng dōng xī tái sān pǐn. gèng zàng qí xiān yǒng kāng líng cè, yì xiàn rén niú chē shū tǔ zhú fén, zhù yì zhě fán qī xiàn, gāo líng lìng bù shèng láo ér sǐ. gōng qīng zhēng fèng yí. zàng rì, zhào yù shǐ jié kū. sòng chē cóng qí xiāng xián, wéi yì diàn zhàng zì bà qiáo shǔ sān yuán qī shí lǐ bù jué, ér chūn chú ǒu, jiàn chǐ bù fǎ, rén chén sòng zàng zhī shèng wú yǔ bǐ zhě. yīn wáng chū gé, yòu jiān fǔ zhǎng shǐ, shāo qiān yòu xiāng.
初，杜正倫為黃門侍郎，義府才典儀。及同輔政，正倫恃先進不相下，密與中 書侍郎李友益圖去義府，反為所誣，交訟帝前。帝兩黜之，正倫為橫州刺史，義府 普州刺史，流友益峰州。明年，召為吏部尚書、同中書門下三品。母喪免，奪喪為 司列太常伯、同東西台三品。更葬其先永康陵側，役縣人牛車輸土築墳，助役者凡 七縣，高陵令不勝勞而死。公卿爭賵遺。葬日，詔御史節哭。送車從騎相銜，帷帟 奠帳自灞橋屬三原七十里不絕，轜輴芻偶，僭侈不法，人臣送葬之盛無與比者。殷 王出閣，又兼府長史，稍遷右相。

yì fǔ yǐ guì, nǎi yán xì chū zhào jùn, yǔ zhū lǐ xù zhāo mù, shì jìn zhě wǎng wǎng zūn wèi fù xiōng xíng. gěi shì zhōng lǐ chóng dé yǐn yǔ tóng pǔ, jì zhé pǔ zhōu, jí xuē qù, yì fǔ xián zhī, jí fù dāng guó, fù zhì qí zuì, shǐ zì shā yú yù. zhēn guān zhōng, gāo shì lián wéi tǐng cén wén běn líng hú dé fēn xiū shì zú zhì, fán shēng jiàng, tiān xià yǔn qí yì, yú shì zhōu cáng fù běn yǐ wèi zhǎng shì. shí xǔ jìng zōng yǐ bù zài wǔ hòu běn wàng, yì fǔ yì chǐ xiān shì bù jiàn xù, gèng zòu shān zhèng. wěi kǒng zhì yuē yáng rén qīng shǐ xuán dào lǚ cái děng dìng qí shū, yǐ shì táng guān zhì wǔ pǐn jiē shēng shì liú. yú shì bīng zú yǐ jūn gōng jìn zhě, xī rù shū xiàn, gèng hào xìng shì lù, jìn shēn gòng chī jìn zhī, hào yuē xūn gé. yì fǔ zòu xī shōu qián zhì shāo jué zhī. zì wèi tài hé zhōng dìng wàng zú, qī xìng zi sūn dié wèi hūn yīn, hòu suī yì shuāi, yóu xiāng kuā shàng. yì fǔ wèi zi qiú hūn bù dé, suì zòu yī qiè jìn zhǐ.
義府已貴，乃言系出趙郡，與諸李敘昭穆，嗜進者往往尊為父兄行。給事中李 崇德引與同譜，既謫普州，亟削去，義府銜之，及復當國，傅致其罪，使自殺於獄。 貞觀中，高士廉、韋挺、岑文本、令狐德棻修《氏族志》，凡升降，天下允其議， 於是州藏副本以為長式。時許敬宗以不載武后本望，義府亦恥先世不見敘，更奏刪 正。委孔志約、楊仁卿、史玄道、呂才等定其書，以仕唐官至五品皆升士流。於是 兵卒以軍功進者，悉入書限，更號《姓氏錄》，縉紳共嗤靳之，號曰「勛格」。義 府奏悉收前志燒絕之。自魏太和中定望族，七姓子孫迭為婚姻，後雖益衰，猶相夸 尚。義府為子求婚不得，遂奏一切禁止。

jì zhǔ xuǎn, wú pǐn jiàn cái, ér xī hè zhī yù, wéi huì shì lì, bù fù quán pàn, rén rén zī shàn. yòu mǔ qī zhū zi mài guān shì yù, mén rú fèi tāng. zì yǒng huī hòu, yù shǐ duō zhì shòu, lì bù suī yǒu diào zhù, zhì mén xià fù bù liú. yì fǔ nǎi zì zhù yù shǐ yuán wài tōng shì shè rén, yǒu sī bù gǎn què. dì cháng cóng róng jiè yì fǔ yuē: wén qīng ér zi nǚ xù ráo fǎ duō guò shī, zhèn wèi qīng yǎn fù, kě shǎo xù zhī. yì fǔ nèi yǐ hòu, chuāi qún chén wú gǎn bái qí zuì zhě, bù yú dì zhī zhī, nǎi bó rán biàn sè, xú yuē: shuí wèi bì xià dào cǐ? dì yuē: hé yòng wèn wǒ suǒ cóng dé xié! yì fǔ áo rán bù xiè, xú yǐn qù, dì yóu shì bù yuè.
既主選，無品鑑才，而溪壑之欲，惟賄是利，不復銓判，人人咨訕。又母、妻、 諸子賣官市獄，門如沸湯。自永徽後，御史多制授，吏部雖有調注，至門下覆不留。 義府乃自注御史、員外、通事舍人，有司不敢卻。帝嘗從容戒義府曰：「聞卿兒子 女婿橈法多過失，朕為卿掩覆，可少勖之。」義府內倚後，揣群臣無敢白其罪者， 不虞帝之知，乃勃然變色，徐曰：「誰為陛下道此？」帝曰：「何用問我所從得邪！」 義府謷然不謝，徐引去，帝由是不悅。

huì shù zhě dù yuán jì wàng yì fǔ dì yǒu yù qì, yuē: fā jī qián èr qiān wàn, kě yǐ yàn shèng. yì fǔ xìn zhī, póu suǒ shū jí. jū mǔ sàng, shuò wàng gěi gào, jí léi fú yǔ yuán jì chū yě, féng gāo kuī chān zāi shěng, zhòng yí qí yǒu yì móu. yòu qiǎn zi jīn zhào zhǎng sūn yán, wèi yuē: wú wèi zi dé yī guān. jū wǔ rì, yán bài sī jīn jiān, suǒ xiè qián qī shí wàn. yòu jīn wú cāng cáo cān jūn yáng xíng yǐng bái qí zāng, zhào sī xíng tài cháng bó liú xiáng dào yǔ sān sī zá xùn, lǐ jī jiān àn, yǒu zhuàng, zhào chú míng, liú guī zhōu, zi lǜ fǔ zhǎng shǐ qià qiān niú bèi shēn yáng jí xù shào fǔ zhǔ bù liǔ yuán zhēn bìng liú tíng zhōu, sī yì láng jīn liú zhèn zhōu, cháo yě zhì xiāng hè. sān zi jí xù yóu xiōng sì, jì bài, rén yǐ wèi zhū sì xiōng. huò zuò hé jiān dào yuán shuài liú xiáng dào pò tóng shān dà zéi lǐ yì fǔ lù bù, bǎng yú qú. gān fēng yuán nián dà shè, dú liú rén bù xǔ hái, yì fǔ fèn huì sǐ, nián wǔ shí sān. zì qí chì, tiān xià yōu qiě fù yòng, bǐ sǐ, nèi wài nǎi ān.
會術者杜元紀望義府第有獄氣，曰：「發積錢二千萬，可以厭勝。」義府信之， 裒索殊急。居母喪，朔望給告，即羸服與元紀出野，馮高窺覘災眚，眾疑其有異謀。 又遣子津召長孫延，謂曰：「吾為子得一官。」居五日，延拜司津監，索謝錢七十 萬。右金吾倉曹參軍楊行穎白其贓，詔司刑太常伯劉祥道與三司雜訊，李勣監按， 有狀，詔除名，流巂州，子率府長史洽、千牛備身洋及婿少府主簿柳元貞並流廷州， 司議郎津流振州，朝野至相賀。三子及婿尤凶肆，既敗，人以為誅「四凶」。或作 《河間道元帥劉祥道破銅山大賊李義府露布》，榜於衢。乾封元年大赦，獨流人不 許還，義府憤恚死，年五十三。自其斥，天下憂且復用，比死，內外乃安。

shàng yuán chū, shè qī zǐ hái luò yáng. rú yì zhōng, zèng yì fǔ yáng zhōu dà dū dū, cuī yì xuán yì zhōu dà dū dū, wáng dé jiǎn yuán gōng yú wèi xiāng èr zhōu cì shǐ, gè cì shí fēng. ruì zōng lì, zhào tíng. shǎo zǐ zhàn, jiàn lǐ duō zuò chuán.
上元初，赦妻子還洛陽。如意中，贈義府揚州大都督，崔義玄益州大都督，王 德儉、袁公瑜魏、相二州刺史，各賜實封。睿宗立，詔停。少子湛，見《李多祚傳》。

fù yóu yì, wèi zhōu jí rén. zài chū chū, yóu hé gōng zhǔ bù zài qiān zuǒ bǔ què. wǔ hòu duó zhèng, jí shàng shū guǐ shuō fú ruì, quàn hòu dāng gé xìng yǐ míng shòu mìng. hòu yuè, zhuó gěi shì zhōng. yuè sān yuè, jìn tóng fèng gé luán tái píng zhāng shì, jí bài luán tái shì láng. hòu nǎi chù táng chēng zhōu, fèi táng zōng miào, zì chēng huáng dì, cì yóu yì xìng wǔ shì, yǐ xiōng shén tóng wèi dōng guān shàng shū. yóu yì cháng mèng dēng zhàn lù diàn, jì wù, yǐ yǔ suǒ qīn. yǒu gào qí móu fǎn zhě, xià yù zì shā, yǐ wǔ pǐn lǐ zàng zhī.
傅遊藝，衛州汲人。載初初，由合宮主簿再遷左補闕。武后奪政，即上書詭說 符瑞，勸後當革姓以明受命。後悅，擢給事中。閱三月，進同鳳閣鸞台平章事，即 拜鸞台侍郎。後乃黜唐稱周，廢唐宗廟，自稱皇帝，賜遊藝姓武氏，以兄神童為冬 官尚書。遊藝嘗夢登湛露殿，既寤，以語所親。有告其謀反者，下獄自殺，以五品 禮葬之。

chū, yóu yì tàn hòu zhǐ, wū shā zōng shì, fù qǐng fā liù dào shǐ, hòu zú yòng qí yán. wàn guó jùn děng jì chū, tiān xià bèi qí kù. yóu yì qǐ yī suì, cì páo zì qīng jí zǐ, rén hào sì shí shì huàn. rán suì zhōng jí bài, qián gǔ shǎo qí bǐ yún.
初，遊藝探後旨，誣殺宗室，復請發六道使，後卒用其言。萬國俊等既出，天 下被其酷。遊藝起一歲，賜袍自青及紫，人號「四時仕宦」。然歲中即敗，前古少 其比雲。

lǐ lín fǔ, zhǎng píng sù wáng shū liáng céng sūn. chū wèi qiān niú zhí zhǎng, jiù jiāng jiǎo ài zhī. kāi yuán chū, qiān tài zǐ zhōng yǔn. yuán gān yào zhí zhèng, yǔ jiǎo wèi yīn jiā, ér gān yào zi wèi lín fǔ qiú sī mén láng zhōng, gān yào sù báo zhī, yuē: láng guān yīng dé cái wàng, gē nú qǐ láng zhōng cái xié? gē nú, lín fǔ xiǎo zì yě. jí shòu yǐ yù dé, lèi zhuó guó zi sī yè. yǔ wén róng wèi yù shǐ zhōng chéng, yǐn yǔ tóng liè, shāo lì xíng lì bù shì láng. chū, lì bù zhì zhǎng míng bǎng, dìng liú fàng. níng wáng sī yè shí rén, lín fǔ yuē: yuàn chù yī rén yǐ shì gōng. suì bǎng qí yī, yuē: zuò wáng suǒ zhǔ, fàng dōng jí.
李林甫，長平肅王叔良曾孫。初為千牛直長，舅姜晈愛之。開元初，遷太子中 允。源乾曜執政，與晈為姻家，而乾曜子為林甫求司門郎中，乾曜素薄之，曰： 「郎官應得才望，哥奴豈郎中材邪？」哥奴，林甫小字也。即授以諭德，累擢國子 司業。宇文融為御史中丞，引與同列，稍歷刑、吏部侍郎。初，吏部置長名榜，定 留放。寧王私謁十人，林甫曰：「願絀一人以示公。」遂榜其一，曰：「坐王所囑， 放冬集。」

shí wǔ huì fēi chǒng qīng hòu gōng, zi shòu wáng shèng wáng yóu ài. lín fǔ yīn zhōng rén bái fēi, yuàn hù shòu wáng wèi wàn suì jì, fēi dé zhī. shì zhōng péi guāng tíng fū rén, wǔ sān sī nǚ, cháng sī lín fǔ, ér gāo lì shì běn chū sān sī jiā. jí guāng tíng zú, wǔ qǐng lì shì yǐ lín fǔ dài wèi xiāng. lì shì wèi gǎn fā, ér dì yīn xiāo sōng yán, zì yòng hán xiū. fāng jù zhào, wǔ tī yǔ lín fǔ, shǐ wèi xiū qǐng. xiū jì xiāng, zhòng dé lín fǔ, ér yǔ sōng yǒu xì, nǎi jiàn lín fǔ yǒu zǎi xiàng cái, fēi yīn zhù zhī, jí bài huáng mén shì láng. xún wèi lǐ bù shàng shū tóng zhōng shū mén xià sān pǐn, zài jìn bīng bù shàng shū.
時武惠妃寵傾後宮，子壽王、盛王尤愛。林甫因中人白妃，願護壽王為萬歲計， 妃德之。侍中裴光庭夫人，武三思女，嘗私林甫，而高力士本出三思家。及光庭卒， 武請力士以林甫代為相。力士未敢發，而帝因蕭嵩言，自用韓休。方具詔，武擿語 林甫，使為休請。休既相，重德林甫，而與嵩有隙，乃薦林甫有宰相才，妃陰助之， 即拜黃門侍郎。尋為禮部尚書、同中書門下三品，再進兵部尚書。

huáng tài zǐ è wáng guāng wáng bèi zèn, dì yù fèi zhī. zhāng jiǔ líng qiè jiàn, dì bù yuè. lín fǔ wǎng rán, sī yǔ zhōng rén yuē: tiān zǐ jiā shì, wài rén hé yǔ xié? èr shí sì nián, dì zài dōng dōu, yù hái zhǎng ān. péi yào qīng děng jiàn yán: nóng rén chǎng pǔ wèi bì, xū dōng kě hái. lín fǔ yáng jiǎn, dú zài hòu. dì wèn gù, duì yuē: chén fēi jí yě, yuàn zòu shì. èr dōu běn dì wáng dōng xī gōng, chē jià wǎng xìng, hé suǒ dài shí? jiǎ lìng fáng nóng, dú shè suǒ guò zū fù kě yě. dì dà yuè, jí jià ér xī. shǐ jiǔ líng yáo wén xué jìn, shǒu zhèng chí zhòng, ér lín fǔ tè yǐ biàn nìng, gù dé dà rèn, měi jí jiǔ líng, yīn hài zhī. dì yù jìn shuò fāng jié dù shǐ niú xiān kè shí fēng, jiǔ líng wèi lín fǔ: fēng shǎng dài míng chén dà gōng, biān jiāng yī shàng zuì, kě jù yì? yào yǔ gōng gù zhēng. lín fǔ rán xǔ. jí jìn jiàn, jiǔ líng jí lùn, ér lín fǔ yì hēi, tuì yòu lòu qí yán. xiān kè míng rì jiàn dì, qì qiě cí. dì zī yù shǎng xiān kè, jiǔ líng chí bù kě. lín fǔ wèi rén yán: tiān zǐ yòng rén, hé bù kě zhě? dì wén, shàn lín fǔ bù zhuān yě. yóu shì yì shū báo jiǔ líng, é yǔ yào qīng jù bà zhèng shì, zhuān rèn lín fǔ, xiāng xiān kè yǐ. chū, sān zǎi xiàng jiù wèi, èr rén qìng zhé qū, ér lín fǔ zài zhōng, xuān ào wú shǎo ràng, xǐ jīn jīn chū méi yǔ jiān. guān zhě qiè yán: yī diāo xié liǎng tù. shǎo xuǎn, zhào shū chū, yào qīng jiǔ líng yǐ zuǒ yòu chéng xiàng bà, lín fǔ xī xiào yuē: shàng zuǒ yòu chéng xiàng xié? mù huì ér sòng nǎi zhǐ, gōng qīng wèi zhàn lì. yú shì lín fǔ jìn jiān zhōng shū lìng. dì zú yòng qí yán, shā sān zi, tiān xià yuān zhī. dà lǐ qīng xú jiào wàng yán: dà lǐ yù shā qì shèng, niǎo què bù gǎn qī. jīn xíng bù duàn sǐ, suì cái wǔ shí bā, ér wū què cháo yù hù, jǐ zhì xíng cuò. qún chén hè dì, ér dì tuī gōng dà chén, fēng lín fǔ jìn guó gōng, xiān kè bīn guó gōng.
皇太子、鄂王、光王被譖，帝欲廢之。張九齡切諫，帝不悅。林甫惘然，私語 中人曰：「天子家事，外人何與邪？」二十四年，帝在東都，欲還長安。裴耀卿等 建言：「農人場圃未畢，須冬可還。」林甫陽蹇，獨在後。帝問故，對曰：「臣非 疾也，願奏事。二都本帝王東西宮，車駕往幸，何所待時？假令妨農，獨赦所過租 賦可也。」帝大悅，即駕而西。始九齡繇文學進，守正持重，而林甫特以便佞，故 得大任，每嫉九齡，陰害之。帝欲進朔方節度使牛仙客實封，九齡謂林甫：「封賞 待名臣大功，邊將一上最，可遽議？要與公固爭。」林甫然許。及進見，九齡極論， 而林甫抑嘿，退又漏其言。仙客明日見帝，泣且辭。帝滋欲賞仙客，九齡持不可。 林甫為人言：「天子用人，何不可者？」帝聞，善林甫不專也。由是益疏薄九齡， 俄與耀卿俱罷政事，專任林甫，相仙客矣。初，三宰相就位，二人磬折趨，而林甫 在中，軒驁無少讓，喜津津出眉宇間。觀者竊言：「一雕挾兩兔。」少選，詔書出， 耀卿、九齡以左右丞相罷，林甫嘻笑曰：「尚左右丞相邪？」目恚而送乃止，公卿 為戰慄。於是林甫進兼中書令。帝卒用其言，殺三子，天下冤之。大理卿徐嶠妄言： 「大理獄殺氣盛，鳥雀不敢棲。今刑部斷死，歲才五十八，而烏鵲巢獄戶，幾至刑 措。」群臣賀帝，而帝推功大臣，封林甫晉國公，仙客豳國公。

jí dì jiāng lì tài zǐ, lín fǔ tàn dì yì, shù chēng dào shòu wáng, yǔ mì bù chuán, ér dì yì zì shǔ zhōng wáng, shòu wáng bù dé lì. tài zǐ jì dìng, lín fǔ hèn móu bù xíng, qiě wèi huò, nǎi yáng shàn wéi jiān. jiān, tài zǐ fēi xiōng yě. shǐ rèn yào zhí, jiāng fù qí jiā, yǐ yáo dōng gōng. nǎi gòu jiān yù, ér tài zǐ jué fēi zì míng, lín fǔ jì chù. dù liáng dì zhī fù yǒu lín yǔ xù liǔ jī bù xiāng zhòng, jī fú xiǎn, yù zhù lín fǔ, nǎi shàng yǒu lín biàn shì, bǔ sòng zhào yù cì sǐ. dǎi yǐn péi dūn fù lǐ yōng děng, jiē lín fǔ sù jì è zhě, zhū lián shā zhī. tài zǐ yì chū liáng dì wèi shù rén. wèi jǐ, tī jì yáng bié jià wèi lín, shǐ wū hé xī jié dù shǐ wáng zhōng sì yù yōng bīng zuǒ tài zǐ. dì bù xìn, rán zhōng sì yóu chì qù. lín fǔ shù yuē: tài zǐ yí zhī móu. dì yuē: wú ér zài nèi, ān dé yǔ wài rén xiāng wén? cǐ wàng ěr! lín fǔ shù wēi tài zǐ, wèi dé zhì, yī rì cóng róng yuē: gǔ zhě lì chǔ jūn bì xiān xián dé, fēi yǒu dà xūn lì yú zōng jì, zé mò ruò yuán zǐ. dì jiǔ zhī yuē: qìng wáng wǎng nián liè, wèi nà shāng miàn shén. dá yuē: pò miàn bù yù yú pò guó hū? dì pō huò, yuē: zhèn xú sī zhī. rán tài zǐ zì yǐ jǐn xiào wén, nèi wài wú shuò yán, gù fēi yǔ bù dé rù, dì wú suǒ fā qí cāi.
及帝將立太子，林甫探帝意，數稱道壽王，語秘不傳，而帝意自屬忠王，壽王 不得立。太子既定，林甫恨謀不行，且畏禍，乃陽善韋堅。堅，太子妃兄也。使任 要職，將覆其家，以搖東宮。乃構堅獄，而太子絕妃自明，林甫計黜。杜良娣之父 有鄰與婿柳勣不相中，勣浮險，欲助林甫，乃上有鄰變事，捕送詔獄賜死。逮引裴 敦復、李邕等，皆林甫素忌惡者，株連殺之。太子亦出良娣為庶人。未幾，擿濟陽 別駕魏林，使誣河西節度使王忠嗣欲擁兵佐太子。帝不信，然忠嗣猶斥去。林甫數 曰：「太子宜知謀。」帝曰：「吾兒在內，安得與外人相聞？此妄耳！」林甫數危 太子，未得志，一日從容曰：「古者立儲君必先賢德，非有大勛力於宗稷，則莫若 元子。」帝久之曰：「慶王往年獵，為豽傷面甚。」答曰：「破面不愈於破國乎？」 帝頗惑，曰：「朕徐思之。」然太子自以謹孝聞，內外無槊言，故飛語不得入，帝 無所發其猜。

lín fǔ shàn cì shàng yì, shí dì chūn qiū gāo, tīng duàn shāo dài, yàn shéng jiǎn, zhòng jiē duì dà chén, jí dé lín fǔ, rèn zhī bù yí. lín fǔ shàn yǎng jūn yù, zì shì dì shēn jū yàn shì, shěn gǔ rèn xí, zhǔ dé shuāi yǐ. lín fǔ měi zòu qǐng, bì xiān xiǎng yí zuǒ yòu, shěn cì wēi zhǐ, yǐ gù ēn xìn, zhì yōng fū yù bì jiē suǒ kuǎn hòu, gù tiān zǐ dòng jìng bì jù dé zhī. xìng yīn mì, rěn zhū shā, bù jiàn xǐ nù. miàn róu lìng, chū ruò kě qīn, jì yá jǐng shēn zǔ, zú bù kě de yě. gōng qīng bù yóu qí mén ér jìn, bì bèi zuì xǐ fù lí zhě, suī xiǎo rén qiě wèi yǐn zhòng. tóng shí xiāng ruò jiǔ líng lǐ kuò zhī jiē zāo zhú zhì yáng shèn jīn zhāng xuān lú yòu lín liǔ shēng děng yuán zuò shù bǎi rén, bìng xiāng jì zhū. yǐ wáng hóng jí wēn luó xī shì wèi zhǎo yá, shù xìng dà yù, yì guān wèi lèi xī. shì zhī zǐ zhà cháng shèng jù zhào bīn kè, wèi lín fǔ, nǎi zhōng rì wú yī rén wǎng zhě. lín fǔ yǒu táng rú yǎn yuè, hào yuè táng. měi yù pái gòu dà chén, jí jū zhī, sī suǒ yǐ zhōng shāng zhě. ruò xǐ ér chū, jí qí jiā suì yǐ. zi xiù wèi jiāng zuò jiān, jiàn quán shì xūn zhuó, tì rán jù, cháng cóng yóu hòu yuán, jiàn niǎn zhòng zhě, guì tì yuē: dà rén jū wèi jiǔ, zhǐ jí mǎn qián, yī dàn huò zhì, yù bǐ ruò rén kě dé hū? lín fǔ bù lè yuē: shì yǐ rán, kě nài hé?
林甫善刺上意，時帝春秋高，聽斷稍怠，厭繩檢，重接對大臣，及得林甫，任 之不疑。林甫善養君欲，自是帝深居燕適，沈蠱衽席，主德衰矣。林甫每奏請，必 先餉遺左右，審伺微旨，以固恩信，至饔夫御婢皆所款厚，故天子動靜必具得之。 性陰密，忍誅殺，不見喜怒。面柔令，初若可親，既崖阱深阻，卒不可得也。公卿 不由其門而進，必被罪徙；附離者，雖小人且為引重。同時相若九齡、李适之皆遭 逐；至楊慎矜、張瑄、盧幼臨、柳升等緣坐數百人，並相繼誅。以王鉷、吉溫、羅 希奭為爪牙，數興大獄，衣冠為累息。適之子霅嘗盛具召賓客，畏林甫，乃終日無 一人往者。林甫有堂如偃月，號月堂。每欲排構大臣，即居之，思所以中傷者。若 喜而出，即其家碎矣。子岫為將作監，見權勢熏灼，惕然懼，常從游後園，見輦重 者，跪涕曰：「大人居位久，枳棘滿前，一旦禍至，欲比若人可得乎？」林甫不樂 曰：「勢已然，可奈何？」

shí dì zhào tiān xià shì yǒu yī yì zhě dé yì què jiù xuǎn, lín fǔ kǒng shì duì zhào huò chì jǐ, jí jiàn yán: shì jiē cǎo máo, wèi zhī jìn jì, tú yǐ kuáng yán luàn shèng tīng, qǐng xī wěi shàng shū shěng zhǎng guān shì wèn. shǐ yù shǐ zhōng chéng jiān zǒng, ér wú yī zhōng chéng zhě. lín fǔ yīn hè shàng, yǐ wèi yě wú liú cái. é jiān lǒng yòu hé xī jié dù shǐ. gǎi yòu xiāng, bà jié dù, jiā lèi kāi fǔ yí tóng sān sī, shí fēng hù sān bǎi.
時帝詔天下士有一藝者得詣闕就選，林甫恐士對詔或斥己，即建言：「士皆草 茅，未知禁忌，徒以狂言亂聖聽，請悉委尚書省長官試問。」使御史中丞監總，而 無一中程者。林甫因賀上，以為野無留才。俄兼隴右、河西節度使。改右相，罷節 度，加累開府儀同三司，實封戶三百。

xián níng tài shǒu zhào fèng zhāng dé lín fǔ yǐn è èr shí tiáo, jiāng yán zhī, lín fǔ fěng yù shǐ bǔ xì fèng zhāng, hé yāo yán, dǐ sǐ zhù zuò láng wéi zi chūn zuò hòu shàn biǎn. dì cháng dà chén lè qín zhèng lóu, jì bà, bīng bù shì láng lú xuàn àn pèi jué dào qù, dì ài qí sù jí, chēng měi zhī. míng rì lín fǔ zhào xuàn zǐ yuē: zūn fǔ sù wàng, shàng yù rèn yǐ jiāo guǎng, ruò dàn xíng, qiě dāng qǐng lǎo. xuàn jù, cóng zhī. yīn chū wèi huá zhōu cì shǐ, é shòu tài zǐ yuán wài zhān shì, xuàn yáo shì fèi. yú shí yǒu yǐ cái yù wén zhě, lín fǔ hù qián, jiē néng dé yú tiān zǐ yì yuǎn zhī, gù zài wèi ēn chǒng mò bǐ. fán yù fǔ suǒ gòng yuǎn fāng zhēn xiān, shǐ zhě chuán cì xiāng wàng. dì shí yǒu suǒ gān měi, bì cì zhī. cháng zhào bǎi liáo yuè suì gòng yú shàng shū shěng, jì ér jǔ gòng wù xī cì lín fǔ, niǎn zhì qí jiā. cóng xìng huá qīng gōng, gěi yù mǎ wǔ shì bǎi rén nǚ lè èr bù. xuē wáng bié shù shèng lì jiǎ jīng shī, yǐ cì lín fǔ, tā dǐ dì tián yuán shuǐ wéi jiē biàn hǎo shàng yú. chē mǎ yī fú chǐ mí, yóu hǎo shēng jì. shì jī yíng fáng, nán nǚ wǔ shí rén. gù shì, zǎi xiàng jiē yuán gōng shèng dé, bù wù quán wēi, chū rù qí cóng jiǎn guǎ, shì shù bù shèn yǐn bì. lín fǔ zì jiàn jié yuàn zhě zhòng, yōu cì kè qiè fā, qí chū rù, guǎng zōu qí, xiān qū bǎi bù, chuán hū hé wèi, jīn wú wèi qīng dào, gōng qīng pì yì qū zǒu. suǒ jū zhòng guān fù bì, luò bǎn zhòu shí, yī xī zài xǐ, jiā rén yì mò zhī yě. huò dì bù cháo, qún sī yào guān xī zǒu qí mén, tái shěng wèi kōng. zuǒ xiāng chén xī liè suī zuò fǔ, zú wú rén rù yè.
咸寧太守趙奉璋得林甫隱惡二十條，將言之，林甫諷御史捕系奉璋，劾妖言， 抵死；著作郎韋子春坐厚善貶。帝嘗大陳樂勤政樓，既罷，兵部侍郎盧絢按轡絕道 去，帝愛其愬藉，稱美之。明日林甫召絢子曰：「尊府素望，上欲任以交、廣，若 憚行，且當請老。」絢懼，從之。因出為華州刺史，俄授太子員外詹事，絢繇是廢。 於時有以材譽聞者，林甫護前，皆能得於天子抑遠之，故在位恩寵莫比。凡御府所 貢遠方珍鮮，使者傳賜相望。帝食有所甘美，必賜之。嘗詔百僚閱歲貢於尚書省， 既而舉貢物悉賜林甫，輦致其家。從幸華清宮，給御馬、武士百人、女樂二部。薛 王別墅勝麗甲京師，以賜林甫，它邸第、田園、水磑皆便好上腴。車馬衣服侈靡， 尤好聲伎。侍姬盈房，男女五十人。故事，宰相皆元功盛德，不務權威，出入騎從 簡寡，士庶不甚引避。林甫自見結怨者眾，憂刺客竊發，其出入，廣騶騎，先驅百 步，傳呼何衛，金吾為清道，公卿辟易趨走。所居重關複壁，絡版甃石，一夕再徙， 家人亦莫知也。或帝不朝，群司要官悉走其門，台省為空。左相陳希烈雖坐府，卒 無人入謁。

lín fǔ wú xué shù, fā yán lòu bǐ, wén zhě qiè xiào. shàn yuàn xián guō shèn wēi, shǐ zhǔ shū jì. rán liàn wén fǎ, qí yòng rén fēi chǎn fù zhě yī yǐ gé lìng chí zhī, gù xiǎo xiǎo gāng mù bù shèn luàn, ér rén dàn qí wēi quán. jiǔ zhī, yòu jiān ān xī dà dū hù shuò fāng jié dù shǐ. é jiān dān yú fù dà dū hù, yǐ shuò fāng fù shǐ lǐ xiàn zhōng fǎn, ràng hái jié dù.
林甫無學術，發言陋鄙，聞者竊笑。善苑咸、郭慎微，使主書記。然練文法， 其用人非諂附者一以格令持之，故小小綱目不甚亂，而人憚其威權。久之，又兼安 西大都護、朔方節度使。俄兼單于副大都護，以朔方副使李獻忠反，讓還節度。

shǐ hòu wáng hóng, wèi jǐn lì. jí hóng bài, zhào zǎi xiàng zhì zhuàng, lín fǔ dà jù, bù gǎn miàn hóng, yù jù shǔ míng, yì wú suǒ shēn jiù. yīn yǐ yáng guó zhōng dài wèi yù shǐ dài fū. lín fǔ báo guó zhōng cái càn, wú suǒ wèi, yòu yǐ guì fēi gù shàn zhī. jí shì quán yì shèng, guì zhèn tiān xià, shǐ jiāo è ruò chóu dí. rán guó zhōng fāng jiān jiàn nán jié dù shǐ, ér nán mán rù kòu, lín fǔ yīn jiàn qiǎn zhī zhèn, yù lí jiān zhī. guó zhōng rù cí, dì yuē: chù zhì qiě qì, jí hái, zhǐ rì dài qīng. lín fǔ wén zhī yōu mèn. shì shí yǐ shǔ jí, shāo qīn. huì dì xìng wēn tāng, zhào yǐ mǎ yú cóng, yù yī zhēn shàn jì zhì, zhào zhǐ cún wèn, zhōng guān hù qǐ jū. bìng jù, wū zhě shì jí yún: jiàn tiān zǐ dāng shǎo jiān. dì yù shì zhī, zuǒ yòu jiàn zhǐ. nǎi zhào lín fǔ chū tíng zhōng, dì dēng jiàng shèng gé, jǔ jiàng jīn zhāo zhī. lín fǔ bù néng xìng, zuǒ yòu dài bài. é ér guó zhōng zhì zì shǔ, yè lín fǔ chuáng xià, chuí tì tuō hòu shì, yīn bù shí zú. zhū zi hù hái jīng fā sàng, zèng tài wèi yáng zhōu dà dū dū.
始厚王鉷，為盡力。及鉷敗，詔宰相治狀，林甫大懼，不敢面鉷，獄具署名， 亦無所申救。因以楊國忠代為御史大夫。林甫薄國忠材孱，無所畏，又以貴妃故善 之。及是權益盛，貴震天下，始交惡若仇敵。然國忠方兼劍南節度使，而南蠻入寇， 林甫因建遣之鎮，欲離間之。國忠入辭，帝曰：「處置且訖，亟還，指日待卿。」 林甫聞之憂懣。是時已屬疾，稍侵。會帝幸溫湯，詔以馬輿從，御醫珍膳繼至，詔 旨存問，中官護起居。病劇，巫者視疾云：「見天子當少間。」帝欲視之，左右諫 止。乃詔林甫出廷中，帝登降聖閣，舉絳巾招之。林甫不能興，左右代拜。俄而國 忠至自蜀，謁林甫床下，垂涕托後事，因不食卒。諸子護還京發喪，贈太尉、揚州 大都督。

lín fǔ jū xiàng wèi fán shí jiǔ nián, gù chǒng shì quán, bì qī tiān zǐ ěr mù, jiàn guān jiē chí lù yǎng zī, wú gǎn zhèng yán zhě. bǔ què dù jìn zài shàng shū yán zhèng shì, chì wèi xià guī lìng. yīn yǐ yǔ dòng qí yú yuē: míng zhǔ zài shàng, qún chén jiāng shùn bù xiá, yì hé suǒ lùn? jūn děng dú bù jiàn lì zhàng mǎ hū, zhōng rì wú shēng, ér yù sān pǐn chú dòu yī míng, zé chù zhī yǐ. hòu suī yù bù míng, dé hū? yóu shì jiàn zhēng lù jué.
林甫居相位凡十九年，固寵市權，蔽欺天子耳目，諫官皆持祿養資，無敢正言 者。補闕杜璡再上書言政事，斥為下邽令。因以語動其餘曰：「明主在上，群臣將 順不暇，亦何所論？君等獨不見立仗馬乎，終日無聲，而飫三品芻豆；一鳴，則黜 之矣。後雖欲不鳴，得乎？」由是諫爭路絕。

zhēn guān yǐ lái, rèn fān jiāng zhě rú ā shǐ nà shè ěr qì bì hé lì jiē yǐ zhōng lì fèn, rán yóu bù wèi shàng jiāng, jiē dà chén zǒng zhì zhī, gù shàng yǒu yú quán yǐ zhì yú xià. xiān tiān kāi yuán zhōng, dà chén ruò xuē nè guō yuán zhèn zhāng jiā zhēn wáng jùn zhāng shuō xiāo sōng dù xiān lǐ kuò zhī děng, zì jié dù shǐ rù xiàng tiān zǐ. lín fǔ jí rú chén yǐ fāng lüè jī biān láo, qiě dà rèn, yù dù qí běn, yǐ jiǔ jǐ quán, jí shuō dì yuē: yǐ bì xià xióng cái, guó jiā fù qiáng, ér yí dí wèi miè zhě, yáo wén lì wèi jiāng, dàn shǐ shí, bù shēn xiān. bù rú yòng fān jiāng, bǐ shēng ér xióng, yǎng mǎ shàng, zhǎng xíng zhèn, tiān xìng rán yě. ruò bì xià gǎn ér yòng zhī, shǐ bì sǐ, yí dí bù zú tú yě. dì rán zhī, yīn yǐ ān sī shùn dài lín fǔ lǐng jié dù, ér zhuó ān lù shān gāo xiān zhī gē shū hàn děng zhuān wèi dà jiāng. lín fǔ lì qí lǔ yě, wú rù xiàng zhī zī, gù lù shān dé zhuān sān dào jìn bīng, chù shí sì nián bù xǐ, tiān zǐ ān lín fǔ cè, bù yí yě, zú chēng bīng dàng fù tiān xià, wáng shì suì wēi.
貞觀以來，任蕃將者如阿史那社爾、契苾何力皆以忠力奮，然猶不為上將，皆 大臣總制之，故上有餘權以制於下。先天、開元中，大臣若薛訥、郭元振、張嘉貞、 王晙、張說、蕭嵩、杜暹、李适之等，自節度使入相天子。林甫疾儒臣以方略積邊 勞，且大任，欲杜其本，以久己權，即說帝曰：「以陛下雄材，國家富強，而夷狄 未滅者，繇文吏為將，憚矢石，不身先。不如用蕃將，彼生而雄，養馬上，長行陣， 天性然也。若陛下感而用之，使必死，夷狄不足圖也。」帝然之，因以安思順代林 甫領節度，而擢安祿山、高仙芝、哥舒翰等專為大將。林甫利其虜也，無入相之資， 故祿山得專三道勁兵，處十四年不徙，天子安林甫策，不疑也，卒稱兵盪覆天下， 王室遂微。

chū, lín fǔ mèng rén xī ér rán, jiāng bī jǐ. wù ér wù sè, dé péi kuān lèi suǒ mèng, yuē: kuān yù dài wǒ. yīn lǐ kuò zhī dǎng zhú zhī. qí hòu yì guó zhōng dài lín fǔ, mào lèi kuān yún. guó zhōng sù xián lín fǔ, jí wèi zàng, yīn fěng lù shān bào qí duǎn. lù shān shǐ ā bù sī jiàng jiāng rù cháo, gào lín fǔ yǔ sī yuē wèi fù zǐ, yǒu yì móu. shì xià yǒu sī, qí xù yáng qí xuān jù, wàng yán lín fǔ yàn zhù shàng, guó zhōng hé qí jiān. dì nù, zhào lín fǔ yín sì yàn shèng, jié pàn lǔ, tú wēi zōng shè, xī duó guān jué, zhuó guān tī qǔ hán zhū jīn zǐ, gèng yǐ xiǎo huì, yòng shù rén lǐ zàng zhī zhū zi sī chǔ láng zhōng rú tài cháng shǎo qīng yǔ jí xiù děng xī xǐ lǐng nán qián zhōng, gè gěi nú bì sān rén, jí qí jiā zhū xù ruò zhāng bó jì zhèng píng dù wèi yuán zǒng, shǔ zi fù dào guāng, jiē biǎn guān.
初，林甫夢人皙而髯，將逼己。寤而物色，得裴寬類所夢，曰：「寬欲代我。」 因李适之黨逐之。其後易國忠代林甫，貌類寬雲。國忠素銜林甫，及未葬，陰諷 祿山暴其短。祿山使阿布思降將入朝，告林甫與思約為父子，有異謀。事下有司， 其婿楊齊宣懼，妄言林甫厭祝上，國忠劾其奸。帝怒，詔林甫淫祀厭勝，結叛虜， 圖危宗社，悉奪官爵，斫棺剔取含珠金紫，更以小槥，用庶人禮葬之；諸子司儲郎 中儒、太常少卿嶼及岫等悉徙嶺南、黔中，各給奴婢三人，籍其家；諸婿若張博濟、 鄭平、杜位、元捴，屬子復道、光，皆貶官。

bó jì yì xiān báo zì sì. wèi hù bù láng zhōng, bù yǒu kǎo táng, tiān xià suì huì jì chù, bó jì fèi wèi yuán wài láng zhōng tīng shì, zhuàng wěi huá chǎng, gōng nǐ fēng chǐ zhì qiān pǐn bié qǔ dōu shuǐ jiān dì wèi kǎo táng, shàn fèi zhū zhōu jí zhàng qián bù zī, yǒu sī bù gǎn yán.
博濟亦憸薄自肆。為戶部郎中，部有考堂，天下歲會計處，博濟廢為員外郎中 聽事，壯偉華敞，供擬豐侈至千品；別取都水監地為考堂，擅費諸州籍帳錢不貲， 有司不敢言。

dì zhī xìng shǔ yě, gěi shì zhōng péi shì yān yǐ biàn xué de xìng. shí sù zōng zài fèng xiáng, měi mìng zǎi xiàng, zhé qǐ wén. jí fáng guǎn wèi jiāng, dì yuē: cǐ fēi pò zéi cái yě. ruò yáo yuán chóng zài, zéi bù zú miè. zhì sòng jǐng, yuē: bǐ mài zhí yǐ qǔ míng ěr. yīn lì píng shí yú rén, jiē dāng. zhì lín fǔ, yuē: shì zi dù xián jí néng, jǔ wú bǐ zhě. shì yān yīn yuē: bì xià chéng zhī zhī, hé rèn zhī jiǔ xié? dì mò bù yīng.
帝之幸蜀也，給事中裴士淹以辯學得幸。時肅宗在鳳翔，每命宰相，輒啟聞。 及房琯為將，帝曰：「此非破賊才也。若姚元崇在，賊不足滅。」至宋璟，曰： 「彼賣直以取名耳。」因歷評十餘人，皆當。至林甫，曰：「是子妒賢疾能，舉無 比者。」士淹因曰：「陛下誠知之，何任之久邪？」帝默不應。

zhì dé zhōng, liǎng jīng píng, dà shè, wéi lù shān zhī dǎng jí lín fǔ yáng guó zhōng wáng hóng zi sūn bù yuán. tiān bǎo shí, cháng lòu yù wèi xuán yuán huáng dì jí xuán zōng sù zōng xiàng yú tài qīng gōng, fù zuó lín fǔ chén xī liè xiàng liè zuǒ yòu xù. dài zōng shí, huò yán: lín fǔ yīn xiǎn, cháng bù lì xiān dì, zōng miào jǐ wēi, nài hé liú xiàng zhì jīn? yǒu zhào yì gōng zhōng. guǎng míng chū, lú xié wèi tài qīng gōng shǐ, fā dì dé qí xiàng, niǎn sòng jīng zhào huǐ zhī yún.
至德中，兩京平，大赦，唯祿山支黨及林甫、楊國忠、王鉷子孫不原。天寶時， 嘗鏤玉為玄元皇帝及玄宗、肅宗像於太清宮，復琢林甫、陳希烈像列左右序。代宗 時，或言：「林甫陰險，嘗不利先帝，宗廟幾危，奈何留像至今？」有詔瘞宮中。 廣明初，盧攜為太清宮使，發地得其像，輦送京兆毀之雲。

chén xī liè zhě, sòng zhōu rén. bó xué, yóu shēn huáng lǎo, gōng wén zhāng. kāi yuán zhōng, dì chǔ sī jīng yì, zì chǔ wú liàng yuán xíng chōng zú, ér xī liè yǔ kāng zi yuán féng cháo yǐn jìn jiǎng jìn zhōng, qí yīng dá zhào wèn, fū jǐn wēi yǐn, jiē xī liè wèi zhī zhāng jù. lèi qiān zhōng shū shè rén, shí jiǔ nián wèi jí xián yuàn xué shì, jìn gōng bù shì láng, zhī yuàn shì. dì yǒu suǒ zhuàn shù, xī liè bì zhù chéng zhī. qiān mén xià shì láng.
陳希烈者，宋州人。博學，尤深黃老，工文章。開元中，帝儲思經義，自褚無 量、元行沖卒，而希烈與康子元、馮朝隱進講禁中，其應答詔問，敷盡微隱，皆希 烈為之章句。累遷中書舍人，十九年為集賢院學士，進工部侍郎，知院事。帝有所 撰述，希烈必助成之。遷門下侍郎。

tiān bǎo yuán nián, yǒu shén jiàng dān fèng mén, yǐ wèi lǎo zi gào xī líng fú, xī liè yīn shì shàng yán: chén shì yǎn nán huá zhēn jīng zhì qī piān, bì xià gù yuē: cǐ yán yǎng shēng, zhèn jì wù qí shù, ér dé chōng fú jù wú fēi cháng yīng zāi? chén qǐ shǒu duì: bì xià dé chōng yú nèi, fú yīng yú wài, bì yǒu jué ruì biǎo zhī. jīn líng fú jiàng xī, yǔ dì yì hé, yí shì shǐ guān, zhe xiǎn xiáng, chī zhào wú qióng. qí tōu nìng lèi rú cǐ. é jiān chóng xuán guǎn dà xué shì, fēng lín yǐng hóu.
天寶元年，有神降丹鳳門，以為老子告錫靈符，希烈因是上言：「臣侍演《南 華真經》至七篇，陛下顧曰：『此言養生，朕既悟其術，而《德充符》詎無非常應 哉？』臣稽首對：『陛下德充於內，符應於外，必有絕瑞表之。』今靈符降錫，與 帝意合，宜示史官，著顯祥，摛照無窮。」其媮佞類如此。俄兼崇玄館大學士，封 臨潁侯。

lín fǔ zhuān cháo, gǒu yòng kě zhuān zhì zhě, yǐn yǔ gòng zhèng. yǐ xī liè róu yì, qiě dì juàn zhī hòu, nǎi jiàn zhī. wǔ zài, jìn tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, qiān zuǒ chéng xiàng jiān bīng bù shàng shū, xǔ guó gōng, yòu jiān mì shū shěng tú shū shǐ, chǒng yǔ lín fǔ móu. lín fǔ jū wèi jiǔ, qí yīn guǐ suī zú zì gù, yì xī liè zuǒ yòu yān. yáng guó zhōng zhí zhèng, sù jì zhī, xī liè yǐn bì, guó zhōng jí jiàn wéi jiàn sù dài xiāng, bà wèi tài zǐ tài shī. xī liè shī zhí, nèi hū hū wú suǒ lài. jí lù shān dào jīng shī, suì yǔ dá xī xún děng xié xiāng zéi. hòu lùn zuì dāng zhǎn, sù zōng yǐ shàng huáng sù suǒ yù, cì sǐ yú jiā.
林甫顓朝，苟用可專制者，引與共政。以希烈柔易，且帝眷之厚，乃薦之。五 載，進同中書門下平章事，遷左丞相兼兵部尚書，許國公，又兼秘書省圖書使，寵 與林甫侔。林甫居位久，其陰詭雖足自固，亦希烈左右焉。楊國忠執政，素忌之， 希烈引避，國忠即薦韋見素代相，罷為太子太師。希烈失職，內忽忽無所賴。及祿 山盜京師，遂與達奚珣等偕相賊。後論罪當斬，肅宗以上皇素所遇，賜死於家。

jiān chén xià
奸臣下

lú qǐ, zì zi liáng. fù yì, jiàn zhōng yì chuán. qǐ yǒu kǒu cái, tǐ lòu shén, guǐ mào lán sè, bù chǐ è yī fēi shí, rén wèi wù qí bù qíng, xián wèi yǒu zǔ fēng jié. jí yìn wèi qīng dào lǜ fǔ bīng cáo cān jūn, pú gù huái ēn pì shuò fāng fǔ zhǎng shū jì, bìng miǎn. bǔ hóng lú chéng, chū wèi zhōng zhōu cì shǐ. shàng yè jié dù fǔ wèi bó yù, bó yù bù xǐ, nǎi xiè guī. shāo qiān lì bù láng zhōng, wèi guó zhōu cì shǐ. zòu yán guó yǒu guān shǐ sān qiān wèi mín huàn. dé zōng yuē: xǐ zhī shā yuàn. qǐ yuē: tóng zhōu yì bì xià bǎi xìng, chén wèi shí zhī biàn. dì yuē: shǒu guó ér yōu tā zhōu, zǎi xiàng cái yě. zhào yǐ shǐ cì pín mín, suì yǒu yì bǐng rèn yǐ. é zhào wèi yù shǐ zhōng chéng, lùn zòu wú bù hé. yú nián qiān dài fū, bù yuè xún, zhuó mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
盧杞，字子良。父弈，見《忠義傳》。杞有口才，體陋甚，鬼貌藍色，不恥惡 衣菲食，人未悟其不情，咸謂有祖風節。藉廕為清道率府兵曹參軍，僕固懷恩辟朔 方府掌書記，病免。補鴻臚丞，出為忠州刺史。上謁節度府衛伯玉，伯玉不喜，乃 謝歸。稍遷吏部郎中，為虢州刺史。奏言虢有官豕三千為民患。德宗曰：「徙之沙 苑。」杞曰：「同州亦陛下百姓，臣謂食之便。」帝曰：「守虢而憂它州，宰相材 也。」詔以豕賜貧民，遂有意柄任矣。俄召為御史中丞，論奏無不合。逾年遷大夫， 不閱旬，擢門下侍郎、同中書門下平章事。

jì dé zhì, xiǎn zéi jìn lù. xián zhě mào, néng zhě jì, xiǎo wǔ jǐ, bù fù sǐ dì bù zhǐ. jiāng dà shù wēi, xié zhòng shì quán wèi zì gù zhě. yáng yán yǔ qǐ jù fǔ zhèng, yán bǐ qǐ cái xià, bù yuè, wèi bàn suì, zèn bà yán. shí dà lǐ qīng yán yǐng yǔ yán yǒu xì, jí zhuó yǐng yù shǐ dài fū yǐ zì zhù, yán zú zhú sǐ. zhāng yì cái yù zhōng yì, dì suǒ yǐ ài, wèi yǒu yǐ jiān. huì lǒng yòu yòng bīng, qǐ nǎi jiàn dì, wěi qǐng xíng, dì bù kě, jí jiàn yì shǒu fèng xiáng. jì yòu è yǐng. shí yōu zhōu zhū tāo yǔ cǐ yǒu wéi yán, wū qí jūn sī mǎ cài tíng yù jiān xì, qǐng shā zhī. é ér tāo fǎn, dì yù chì zhī yǐ yuè tāo, xià yù shǐ zhèng zhān àn zhuàng, biǎn liǔ zhōu sī hù cān jūn, chì lì hù sòng. tíng yù yí sòng tāo suǒ, yīn zì shěn yú hé. qǐ zòu, kǒng cǐ yí wèi zhào suǒ shā, yuàn xià zhān sān sī zá zhì, bìng hé dài fū yǐng. chū, zhān shàn zhāng yì, měi cì qǐ jiān, dú yì yì, qǐ zhī zhī. tā rì cì zhān lái, jí jìng zhì yì biàn zuò. zhān qū bì, qǐ jù jí jī shì, yì bù dé yǐ, yuē: zhèng shì yù zài. qǐ yáng jīng yuē: xiàng suǒ yán, fēi wài suǒ de wén. zhì shì bìng àn. yǒu zhào zhān zhàng sǐ, liú yǐng fèi zhōu. dù yòu pàn dù zhī, dì yóu chǒng lǐ. qǐ duǎn huǐ bǎi xù, qì biǎn sū zhōu cì shǐ. lǐ xī liè fǎn, qǐ sù è yán zhēn qīng tǐng zhèng gǎn yán, jí lìng xuān wèi qí jūn, zú wèi zéi hài. gù zǎi xiàng lǐ kuí yǒu yǎ wàng, wèi fù yòng, qiǎn wèi tǔ bō huì méng shǐ, zú yú xíng. lǐ wěi yǐ xú zhōu jiàng, yǒu suǒ jīng lüè, shǐ rén wù xiān bái yì, qǐ nù, jǔ jiě zhī, bù shǐ yǒu gōng. qí jū hài yǐn dú, tiān xià wú bù tòng fèn, yǐ qǐ dé jūn, gù bù gǎn yán.
既得志，險賊浸露。賢者媢，能者忌，小忤己，不傅死地不止。將大樹威，脅 眾市權為自固者。楊炎與杞俱輔政，炎鄙杞才下，不悅，未半歲，譖罷炎。時大理 卿嚴郢與炎有隙，即擢郢御史大夫以自助，炎卒逐死。張鎰材裕忠懿，帝所倚愛， 未有以間。會隴右用兵，杞乃見帝，偽請行，帝不可，即薦鎰守鳳翔。既又惡郢。 時幽州硃滔與泚有違言，誣其軍司馬蔡廷玉間鬩，請殺之。俄而滔反，帝欲斥之以 悅滔，下御史鄭詹按狀，貶柳州司戶參軍，敕吏護送。廷玉疑送滔所，因自沈於河。 杞奏，恐泚疑為詔所殺，願下詹三司雜治，並劾大夫郢。初，詹善張鎰，每伺杞間， 獨詣鎰，杞知之。它日伺詹來，即徑至鎰便坐。詹趨避，杞遽及機事，鎰不得已， 曰：「鄭侍御在。」杞陽驚曰：「向所言，非外所得聞。」至是並按。有詔詹杖死， 流郢費州。杜佑判度支，帝尤寵禮。杞短毀百緒，訖貶蘇州刺史。李希烈反，杞素 惡顏真卿挺正敢言，即令宣慰其軍，卒為賊害。故宰相李揆有雅望，畏復用，遣為 吐蕃會盟使，卒於行。李洧以徐州降，有所經略，使人誤先白鎰，杞怒，沮解之， 不使有功。其狙害隱毒，天下無不痛憤，以杞得君，故不敢言。

shì shí bīng tún hé nán běi, ná bù jiě, cái yòng rì jí. yú shì dù zhī tiáo jūn suǒ yǎng gěi, yuè fèi mín bǎi yú wàn, ér cáng qián cái zhī sān yuè. qǐ nǎi yǐ hù bù shì láng zhào zàn pàn dù zhī, qí dǎng wéi dōu bīn děng jiàn yán: shāng jiǎ chǔ qián qiān wàn, tīng zì yè guò qiān wàn zhě, tè qí yíng yǐ jì jūn. jūn bà, yuē qǔ cháng yú guān. dì xǔ zhī. jīng zhào bào zé qí qī, xiào lì jǐng dà sōu chán lǐ, yí zhàn liè bù jǐn, zé chī lüè zhī, rén bù shèng yuān, zì yǔn gōu dú zhě xiāng wàng, jīng shī xiāo rán bù què rì. rán xī tián zhái nú bì zhī zhí, mín zhǐ bā shí wàn. yòu jiù zhì shě jū mào sù zhě, sì tè qí yī, jǐn zhì èr bǎi wàn. ér zhǎng ān wèi bì sì, mín jiē yāo zǎi xiàng qí sù. qǐ wú yǐ yù, qū ér qù. dì zhī mín chóu fèn, ér suǒ de bù zú gěi shī, bà zhī. zàn shù qióng, yú shì jiān jià chú mò zhī bào zòng yǐ. qí fǎ: wū èr jià wèi jiān, chà shuì zhī, shàng zhě èr qiān, zhōng qiān, xià wǔ bǎi, lì zhí chóu rù dì shì jì zhī, yǐn bù jǐn, lǜ èr jià dǐ zuì, gào zhě yǐ qián wǔ wàn bì zhī. fán gōng sī mào yì, jiù fǎ lǜ qiān qián suàn èr shí, qǐng jiā wǔ shí, zhǔ kuài zhù suǒ shòu, rù qí suàn yǒu sī qí zì xiāng shì, wèi sī jí zì yán, yǐn bù jǐn, lǜ qiān qián méi èr wàn, gào zhě yǐ wàn qián bì zhī. yóu shì zhǔ kuài dé cāo qí sī yǐ wèi jiān, gōng shàng suǒ rù cháng bù dé bàn, ér hèn fěi zhī shēng mǎn tiān xià. jí jīng shī luàn, hū yú shì yuē: bù duó ér shāng rén jiù zhì yǐ, bù shuì ér jiān jià chú mò yǐ! qí chàng hé zào zuò yǐ zhào yuàn shān luàn, jiē qǐ wèi zhī.
是時兵屯河南、北，挐不解，財用日急。於是度支條軍所仰給，月費緡百餘萬， 而藏錢才支三月。杞乃以戶部侍郎趙贊判度支，其黨韋都賓等建言：「商賈儲錢千 萬，聽自業；過千萬者，貣其贏以濟軍。軍罷，約取償於官。」帝許之。京兆暴責 其期，校吏頸大搜廛里，疑占列不盡，則笞掠之，人不勝冤，自殞溝瀆者相望，京 師囂然不闋日。然悉田宅奴婢之直，緡止八十萬。又僦、質舍、居貿粟者，四貣其 一，僅至二百萬。而長安為閉肆，民皆邀宰相祈訴。杞無以諭，驅而去。帝知民愁 忿，而所得不足給師，罷之。贊術窮，於是間架、除陌之暴縱矣。其法：屋二架為 間，差稅之，上者二千，中千，下五百，吏執籌入第室計之，隱不盡，率二架抵罪， 告者以錢五萬畀之。凡公私貿易，舊法率千錢算二十，請加五十，主儈注所售，入 其算有司；其自相市，為私籍自言，隱不盡，率千錢沒二萬，告者以萬錢畀之。由 是主儈得操其私以為奸，公上所入常不得半，而恨誹之聲滿天下。及涇師亂，呼於 市曰：「不奪而商人僦質矣，不稅而間架、除陌矣！」其倡和造作以召怨挻亂，皆 杞為之。

dì chū fèng tiān, qǐ yǔ guān bō cóng. hòu shù rì, cuī níng zì zéi zhōng lái, yǐ bō qiān shì zhǐ qǐ, qǐ jí wū níng fǎn, dì shā zhī. líng wǔ dù xī quán lǜ yán xià èr zhōu shì liù qiān lái fù, dì yì suǒ cóng dào, qǐ qǐng dào mò gǔ. hún jiān yuē: bù rán, bǐ duō xiǎn, qiě wèi zéi chéng, bù rú dào qián líng běi, yú jī zi duī ér tún, yǔ wèi jǐ jiǎo, zéi kě pò yǐ. dì cóng qǐ yì, zéi guǒ jù ài, bīng bù dé rù, bēn hái bīn zhōu.
帝出奉天，杞與關播從。後數日，崔寧自賊中來，以播遷事指杞，杞即誣寧反， 帝殺之。靈武杜希全率鹽、夏二州士六千來赴，帝議所從道，杞請道漠谷。渾瑊曰： 「不然，彼多險，且為賊乘，不如道乾陵北，逾雞子堆而屯，與為掎角，賊可破矣。」 帝從杞議，賊果拒隘，兵不得入，奔還邠州。

lǐ huái guāng zì hé běi hái, shù pò zéi, cǐ jiě qù. huò wèi wáng hóng zhào zàn yuē: wén huái guāng cháng chì zǎi xiàng bù néng móu, dù zhī fù liǎn zhòng, ér jīng zhào kè sǔn jūn cì, yí zhū zhī yǐ xiè tiān xià. fāng huái guāng yǒu gōng, shàng bì tīng yòng qí yán, gōng děng dài yǐ! èr rén yǐ bái qǐ. qǐ jù, jí jué dì yuē: huái guāng xūn zài zōng shè, zéi dàn zhī pò dǎn, jīn yīn qí wēi, kě yī jǔ ér dìng. ruò xǔ lái cháo, zé kào cì liú lián, zéi dé póu zhěng cán yú wèi wán shǒu jì, tú zhī shí nán, bù rú xí shèng shǐ píng jīng shī, pò zhú zhī shì yě. dì rán zhī. zhào huái guāng wú cháo, jìn tún biàn qiáo. huái guāng zì yǐ qiān lǐ qín nán, yǒu dà gōng, wèi jiān chén jǔ jiān, bù yī jiàn tiān zǐ, nèi yàng yàng wú suǒ fā, suì móu fǎn, yīn bào yán qǐ děng zuì è. shì yì huā fèi, jiē zhǐ mù qǐ, dì shǐ wù, biǎn wèi xīn zhōu sī mǎ.
李懷光自河北還，數破賊，泚解去。或謂王翃、趙贊曰：「聞懷光嘗斥宰相不 能謀，度支賦斂重，而京兆刻損軍賜，宜誅之以謝天下。方懷光有功，上必聽用其 言，公等殆矣！」二人以白杞。杞懼，即譎帝曰：「懷光勛在宗社，賊憚之破膽， 今因其威，可一舉而定。若許來朝，則犒賜留連，賊得裒整殘餘為完守計，圖之實 難，不如席勝使平京師，破竹之勢也。」帝然之。詔懷光無朝，進屯便橋。懷光自 以千里勤難，有大功，為奸臣沮間，不一見天子，內怏怏無所發，遂謀反，因暴言 杞等罪惡。士議嘩沸，皆指目杞，帝始寤，貶為新州司馬。

shǐ, dì jí wèi, yǐ cuī yòu fǔ wèi xiāng, zhuān yǐ dào dé dǎo zhǔ yì, gù jiàn zhōng chū gāng jì zhāng shè, hè rán yǒu zhēn guān fēng. jí qǐ xiāng, nǎi fěng dì yǐ xíng míng shéng tiān xià, luàn bài zhǒng jí. qí yīn hài jiǎo jué, suī guó tún zhǔ rǔ, yóu áo rán sì wèi zhī. hòu suī chì, rán dì niàn zhī bù shuāi. jí xìng yuán shè lìng, é xǐ jí zhōu zhǎng shǐ. qǐ nǎi yuē: shàng bì fù yòng wǒ. zhēn yuán yuán nián, zhào bài ráo zhōu cì shǐ. gěi shì zhōng yuán gāo dāng xíng zhào shū, bù kěn cǎo, bái zǎi xiàng yuē: qǐ fǎn yì tiān cháng, shǐ wàn chéng bō qiān, xìng shè bù zhū, yòu wěi dà zhōu, shī tiān xià wàng. zǎi xiàng bù yuè, nǎi zhào tā shè rén zuò zhì, gāo gù zhí bù dé xià. yú shì jiàn chén zhào xū péi jí yǔ wén xuàn lú jǐng liàng zhāng jiàn děng zhòng duì, jí yán qǐ zuì sì hǎi gòng qì, jīn fù yòng zhī, zhōng chén hán yīng, liáng shì tòng gǔ, bì qiě jiē huò. qí yán kěn dào. dì yǔ zǎi xiàng yuē: shòu qǐ xiǎo zhōu kě hū? lǐ miǎn yuē: bì xià yǔ dà zhōu yì wú nán, rú sì fāng zhī bàng hé? nǎi zhào wèi lǐ zhōu bié jià. hòu sàn qí cháng shì lǐ mì jiàn, dì yuē: gāo děng lùn qǐ shì, zhèn kě zhī yǐ! mì dùn shǒu hè yuē: bǐ rì wài wèi bì xià hàn zhī huán líng, jīn nǎi zhī yáo shùn zhǔ yě. dì xǐ. qǐ suì sǐ lǐ zhōu.
始，帝即位，以崔祐甫為相，專以道德導主意，故建中初綱紀張設，赫然有貞 觀風。及杞相，乃諷帝以刑名繩天下，亂敗踵及。其陰害矯譎，雖國屯主辱，猶謷 然肆為之。後雖斥，然帝念之不衰。及興元赦令，俄徙吉州長史。杞乃曰：「上必 復用我。」貞元元年，詔拜饒州刺史。給事中袁高當行詔書，不肯草，白宰相曰： 「杞反易天常，使萬乘播遷，幸赦不誅，又委大州，失天下望。」宰相不悅，乃召 它舍人作制，高固執不得下。於是諫臣趙需、裴佶、宇文炫、盧景亮、張薦等眾對， 極言杞罪四海共棄，今復用之，忠臣寒膺，良士痛骨，必且階禍。其言懇到。帝語 宰相曰：「授杞小州可乎？」李勉曰：「陛下與大州亦無難，如四方之謗何？」乃 詔為澧州別駕。後散騎常侍李泌見，帝曰：「高等論杞事，朕可之矣！」泌頓首賀 曰：「比日外謂陛下漢之桓、靈，今乃知堯、舜主也。」帝喜。杞遂死澧州。

chū, shàng fù guō zi yí bìng shén, bǎi guān zào shěng, bù píng jī shì. jí qǐ zhì, zé píng zhī, yǐn jǐ ér dài. jiā rén guài wèn qí gù, zi yí yuē: bǐ wài lòu nèi xiǎn, zuǒ yòu jiàn bì xiào, shǐ hòu dé quán, wú zú wú lèi yǐ!
初，尚父郭子儀病甚，百官造省，不屏姬侍。及杞至，則屏之，隱几而待。家 人怪問其故，子儀曰：「彼外陋內險，左右見必笑，使後得權，吾族無類矣！」

cuī yìn, zì chuí xiū, zǎi xiàng shèn yóu zi yě. zhuó jìn shì dì, lèi qiān zhōng shū shè rén yù shǐ zhōng chéng. xǐ yīn jì, fù lí quán qiáng, qí wài zì chù ruò jiǎn zhòng, ér zhōng xiǎn jué kě wèi. cuī zhāo wěi lǚ jiàn zhī, yóu hù bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. fāng wáng gǒng xiōng dì zhēng hé zhōng, yǐ yìn wèi jié dù shǐ, bù dé fù, bàn suì, fù yǐ zhōng shū shì láng liú fǔ zhèng. jí zhāo wěi yǐ zuì zhū, bà wèi wǔ ān jié dù shǐ. lù yǐ dāng guó, shí wáng shì bù jìng, nán běi sī gè shù dǎng jié fān zhèn, nèi xiāng líng xié. yìn sù hòu zhū quán zhōng, wěi xīn jié zhī. quán zhōng wèi yán yìn yǒu gōng, bù yí chù wài, gù hái xiāng ér zhú yǐ.
崔胤，字垂休，宰相慎由子也。擢進士第，累遷中書舍人、御史中丞。喜陰計， 附離權強，其外自處若簡重，而中險譎可畏。崔昭緯屢薦之，由戶部侍郎同中書門 下平章事。方王珙兄弟爭河中，以胤為節度使，不得赴，半歲，復以中書侍郎留輔 政。及昭緯以罪誅，罷為武安節度使。陸扆當國，時王室不競，南、北司各樹黨結 籓鎮，內相凌脅。胤素厚硃全忠，委心結之。全忠為言胤有功，不宜處外，故還相 而逐扆。

guāng huà chū, zhāo zōng zhì zì huá, wù ān fǎn cè, ér yìn yīn wèi quán zhōng dì, bǐ shàn bīng sì tǎo. dì chǒu qí xíng, bà wèi lì bù shàng shū, fù yǐ yǐ yǐ xiāng. huì qīng hǎi wú shuài, yīn bài yìn qīng hǎi jié dù shǐ. shǐ, zhāo wěi sǐ, jiē wáng tuán děng bái fà qí jiān, yìn zuò shì cì bà, nèi xián hàn. jì yǔ tuán tóng zǎi xiàng, yìn yì xī qù zhōng guān, tuán bù zhù, qǐng xú tú zhī. jí shì bù yù wài chú, jí lòu qí yǔ yú quán zhōng, lìng lù hé tuán jiāo chì shǐ gòng wēi guó, zuì dāng zhū. yìn cì hú nán, zhào hái shǒu sī kōng mén xià shì láng píng zhāng shì, jiān lǐng dù zhī yán tiě hù bù shǐ, ér cì tuán sǐ, bìng zhū zhōng wèi sòng dào bì jǐng wù xiū, yáo shì quán zhèn tiān xià, suī huàn guān yì lèi xī. zhì shì, sì bài zǎi xiàng, shì wèi cuī sì rù.
光化初，昭宗至自華，務安反側，而胤陰為全忠地，俾擅兵四討。帝丑其行， 罷為吏部尚書，復倚扆以相。會清海無帥，因拜胤清海節度使。始，昭緯死，皆王 摶等白髮其奸，胤坐是賜罷，內銜憾。既與摶同宰相，胤議悉去中官，摶不助，請 徐圖之。及是不欲外除，即漏其語於全忠，令露劾摶交敕使共危國，罪當誅。胤次 湖南，召還守司空、門下侍郎、平章事，兼領度支、鹽鐵、戶部使，而賜摶死，並 誅中尉宋道弼、景務修，繇是權震天下，雖宦官亦累息。至是，四拜宰相，世謂 「崔四入」。

liú jì shù yōu dì dōng nèi, fèng dé wáng jiān guó, wèi quán zhōng qiáng, suī shēn yuàn yìn, bù gǎn shā, zhǐ bà zhèng shì. yìn qù quán zhōng yǐ shī xī, wèn suǒ yǐ yōu dì zhuàng. quán zhōng nǎi shǐ zhāng cún jìng gōng hé zhōng, lüè jìn jiàng. shén cè jūn dà jiāng sūn dé zhāo cháng fèn yān yǐn fèi rǔ tiān zǐ, yìn lìng pàn guān shí jiǎn yǔ yóu, chéng jiān cì chá. dé zhāo yǐn hān bì qì, yìn chuāi dé qí qíng, nǎi shǐ jiǎn shuō yuē: zì jì shù fèi tiān zǐ, tiān xià zhī rén wèi cháng wàng, wǔ fū yì chén bó shǒu fèn wǎn. jīn móu fǎn zhě tè jì shù zhòng xiān ěr, tā rén jié yú wēi, wú yǔ yě. jūn néng chéng cǐ zhū èr shù, fù tiān zǐ, qǔ gōng míng hū? jí bù zǎo jì, jiāng yǒu wú zhī zhě. dé zhāo gǎn wù, nǎi gào yǐ yìn móu. dé zhāo xǔ nuò, yìn zhǎn dài wèi shì. é ér jì shù zhòng xiān zhū, yǐ gōng jìn sī tú, bù jiù, fù fǔ zhèng, bìng hái shǐ lǐng. dì dé zhī, yán jiàn huò bù míng, yǐ zì hū zhī, chǒng yù wú bǐ.
劉季述幽帝東內，奉德王監國，畏全忠強，雖深怨胤，不敢殺，止罷政事。胤 趣全忠以師西，問所以幽帝狀。全忠乃使張存敬攻河中，掠晉、絳。神策軍大將孫 德昭常忿閹尹廢辱天子，胤令判官石戩與游，乘間伺察。德昭飲酣必泣，胤揣得其 情，乃使戩說曰：「自季述廢天子，天下之人未嘗忘，武夫義臣搏手憤惋。今謀反 者特季述、仲先耳，它人劫於威，無與也。君能乘此誅二豎，復天子，取功名乎？ 即不早計，將有無之者。」德昭感寤，乃告以胤謀。德昭許諾，胤斬帶為誓。俄而 季述、仲先誅，以功進司徒，不就，復輔政，並還使領。帝德之，延見或不名，以 字呼之，寵遇無比。

tiān fù yuán nián, quán zhōng yǐ qǔ hé zhōng, jìn bī tóng huá. zhōng wèi hán quán huì yǐ yìn yǔ quán zhōng shàn, kǒng dǎo zhī jiǎn chú jūn cè, nǎi bái bà zhèng shì, wèi jí miǎn, cāng zú xié dì xìng fèng xiáng. yìn yuàn dì jiàn fèi, bù kěn cóng, zhào quán zhōng yǐ bīng yíng tiān zǐ, lìng tài zǐ tài shī lú wò lǜ qún chén yíng quán zhōng. shǐ, quán zhōng zhì huá, qiǎn mù fǔ péi zhù zòu shì. dì bù dé yǐ, tīng lái cháo. zhì shì yìn wèi zhī móu, nǎi yǐ bīng pò xíng zài. dì xià zhào qù hái zhèn, yīn zhào qiǎn wò děng jù xī. quán zhōng shàng biǎo jù yán: xiàng shū zhào jiē chū zǎi xiàng, nǎi jīn zhī fēi bì xià yì, wèi suǒ guà wù. shī yè rù guān, qǐng dé yǔ lǐ mào zhēn yuē shì hàn yǐ yíng chéng yú. mào zhēn hé zòu: yìn chù sǐ shì, yòng dù zhī shǐ què lì, lìng qīn xìn chén bān yǔ jīng zhào fǔ mù bīng bǎo suǒ jū fāng. tiān zǐ chū cì, qiǎn shǐ zhě wǔ bèi wǎng zhào, ān wò bù dòng, yī fèng biǎo chén xiè. shí dì jiàn quán zhōng biǎo, yì dà huì, yīn xià zhào xiǎn zé zhī, yǐ gōng bù shàng shū bà zhī zhèng shì, yìn chū jū huá zhōu.
天復元年，全忠已取河中，進逼同、華。中尉韓全誨以胤與全忠善，恐導之翦 除君側，乃白罷政事，未及免，倉卒挾帝幸鳳翔。胤怨帝見廢，不肯從，召全忠以 兵迎天子，令太子太師盧渥率群臣迎全忠。始，全忠至華，遣幕府裴鑄奏事。帝不 得已，聽來朝。至是胤為之謀，乃以兵迫行在。帝下詔趣還鎮，因詔遣渥等俱西。 全忠上表具言：「向書詔皆出宰相，乃今知非陛下意，為所詿誤。師業入關，請得 與李茂貞約釋憾以迎乘輿。」茂貞劾奏：「胤畜死士，用度支使榷利，令親信陳班 與京兆府募兵保所居坊。天子出次，遣使者五輩往召，安臥不動，一奉表陳謝。」 時帝見全忠表，亦大恚，因下詔顯責之，以工部尚書罷知政事，胤出居華州。

chū, tiān fù hòu huàn guān yóu qū shì yìn, shì wú bù zī. měi yì zhèng jìn zhōng, zhì jì yǐ zhú, qǐng jǐn zhū zhōng guān, yǐ gōng rén zhǎng nèi sī shì. hán quán huì děng mì zhī zhī, gòng yú dì qián qiú āi. nǎi zhào yìn hòu dāng mì fēng, wú kǒu chén. zhōng guān yì kǒng, zī yù de qí móu, nǎi qiú zhī shū měi rén zōng róu děng nèi zuǒ yòu yǐ cì yīn shì. yìn jì shāo lù, huàn zhě huò xiāng qì wú liáo, bù zì ān, jié xìng zhī móu gù yǐ.
初，天復後宦官尤屈事胤，事無不咨。每議政禁中，至繼以燭，請盡誅中官， 以宮人掌內司事。韓全誨等密知之，共於帝前求哀。乃詔胤後當密封，無口陳。中 官益恐，滋欲得其謀，乃求知書美人宗柔等內左右以刺陰事。胤計稍露，宦者或相 泣無憀，不自安，劫幸之謀固矣。

jū huá shí, wèi quán zhōng shù huà chǒu jì. quán zhōng yǐn bīng hái tún hé zhōng, yìn yíng yè wèi qiáo, fèng shāng wèi quán zhōng shòu, zì gē yǐ bì jiǔ. huì mào zhēn shā quán huì děng, yǔ quán zhōng yuē hé. dì jí zhào zhī, mò zhào zhě sì zhū zhá sān, jiē cí jí. jí dì chū fèng xiáng, xìng quán zhōng jūn, nǎi yíng yè yú dào, fù bài píng zhāng shì, jìn wèi sī tú, jiān pàn liù jūn zhū wèi shì, zhào xǐ jiā shè yòu jūn, cì wéi zhàng qì yòng shí chē. yìn suì zòu: gāo zǔ tài zōng wú nèi shì diǎn jūn, tiān bǎo hòu huàn rén jìn shèng, dé zōng fēn yǔ lín wèi wèi zuǒ yòu shén cè jūn, lìng huàn zhě zhǔ zhī, yǐ èr qiān rén wèi lǜ. qí hòu cān zhǎng jī mì, zhì nèi wù bǎi sī xī guī zhōng rén, gòng xiāng mí fèng wèi bù fǎ, cháo tíng wēi ruò, huò shǐ yú cǐ. qǐng bà zuǒ yòu shén cè nèi zhū sī shǐ zhū dào jiān jūn. yú shì zhōng wài huàn guān xī zhū, tiān zǐ chuán dǎo zhào mìng, zhǐ yòng gōng rén chǒng yán děng.
居華時，為全忠數畫丑計。全忠引兵還屯河中，胤迎謁渭橋，奉觴為全忠壽， 自歌以箅酒。會茂貞殺全誨等，與全忠約和。帝急召之，墨詔者四、硃札三，皆辭 疾。及帝出鳳翔，幸全忠軍，乃迎謁於道，復拜平章事，進位司徒，兼判六軍諸衛 事，詔徙家舍右軍，賜帷帳器用十車。胤遂奏：「高祖、太宗無內侍典軍，天寶後 宦人浸盛，德宗分羽林衛為左右神策軍，令宦者主之，以二千人為率。其後參掌機 密，至內務百司悉歸中人，共相彌縫為不法，朝廷微弱，禍始於此。請罷左右神策、 內諸司使、諸道監軍。」於是中外宦官悉誅，天子傳導詔命，只用宮人寵顏等。

dì zhī zài fèng xiáng, yǐ lú guāng qǐ sū jiǎn wèi xiāng, yìn jiē zhú shā zhī, fēn chì cóng xìng jìn chén lù yǐ děng sān shí yú rén, wéi péi zhì gū lì kě zhì, liú yǔ xié bǐng zhèng. dì dòng jìng yī jué yú yìn, wú gǎn yán zhě. yìn yì yǐ huáng zǐ wèi yuán shuài, quán zhōng fù zhī, shì bāo chóng qí gōng. quán zhōng nèi lì huī wáng chōng yòu, gù yìn jiè yǐ qǐng. dì yuē: pú wáng zhǎng, ruò hé? hái jìn zhōng, zhào hàn lín xué shì hán wò yǐ móu. wò yīn zuǒ yìn, zú bù néng què. quán zhōng hái dōng, dào zhǎng lè, qún chén bān cí, yìn dú zhì bà qiáo zhì jiǔ, yǐ yè nǎi hái. dì jí zhào wèn: quán zhōng ān fǒu? yǔ yǐn, mìng gōng rén wèi wǔ jiàn qū, wù yè nǎi chū, cì èr gōng rén, gù ràng nǎi xǔ. shì shí tiān zǐ gū wēi, wēi lìng jǐn qù, yìn zhī jié chí lèi rú cǐ. jìn shì zhōng wèi guó gōng.
帝之在鳳翔，以廬光啟、蘇檢為相，胤皆逐殺之，分斥從幸近臣陸扆等三十餘 人，惟裴贄孤立可制，留與偕秉政。帝動靜一決於胤，無敢言者。胤議以皇子為元 帥，全忠副之，示褒崇其功。全忠內利輝王沖幼，故胤藉以請。帝曰：「濮王長， 若何？」還禁中，召翰林學士韓偓以謀。偓陰佐胤，卒不能卻。全忠還東，到長樂， 群臣班辭，胤獨至霸橋置酒，乙夜乃還。帝即召問：「全忠安否？」與飲，命宮人 為舞劍曲，戊夜乃出，賜二宮人，固讓乃許。是時天子孤危，威令盡去，胤之劫持 類如此。進侍中、魏國公。

zì fèng xiáng hái, chuāi quán zhōng jiāng cuàn duó, gù jǐ zǎi xiàng, kǒng yī rì jí huò, yù wò bīng zì gù, miù wèi quán zhōng yuē: jīng shī pò mào zhēn, bù kě wú bèi, xū mù jūn yǐ shǒu. jīn zuǒ yòu lóng wǔ yǔ lín shén cè, bō xìng zhī yú, wú jiàn bīng. qǐng jūn zhì sì bù jiāng, jiāng èr bǎi wǔ shí rén yī qí jiāng, jiāng bǎi rén. shǐ fān xiū dì shì. yǐ jīng zhào yǐn zhèng yuán guī wèi liù jūn zhū wèi fù shǐ, chén bān wèi wēi yuǎn jūn shǐ, mù zú yú shì. quán zhōng zhī qí yì, yáng xiāng rán xǔ. yìn nǎi huǐ fú tú, qǔ tóng tiě wèi bīng zhàng. quán zhōng yīn lìng biàn rén shù bǎi yīng mù, yǐ qí zi yǒu lún rù sù wèi. huì wèi qiú xì, zhuì mǎ sǐ, quán zhōng yí yìn yīn jì, dà nù. shí chuán yìn jiāng xié dì xìng jīng xiāng, ér quán zhōng fāng móu xié chéng yú dōu luò, jù qí yì yì, mì biǎo yìn zhuān quán luàn guó, qǐng zhū zhī. jí bà wèi tài zǐ shǎo fù. quán zhōng lìng qí zi yǒu liàng yǐ bīng wéi kāi huà fāng dì, shā yìn, biàn shì jiē tū chū, shì rén zhēng tóu wǎ lì jī qí shī, nián wǔ shí yī, yuán guī chén bān děng jiē sǐ, shí tiān fù sì nián zhēng yuè.
自鳳翔還，揣全忠將篡奪，顧己宰相，恐一日及禍，欲握兵自固，謬謂全忠曰： 「京師迫茂貞，不可無備，須募軍以守。今左右龍武、羽林、神策，播幸之餘，無 見兵。請軍置四步將，將二百五十人；一騎將，將百人。使番休遞侍。」以京兆尹 鄭元規為六軍諸衛副使，陳班為威遠軍使，募卒於市。全忠知其意，陽相然許。胤 乃毀浮圖，取銅鐵為兵仗。全忠陰令汴人數百應募，以其子友倫入宿衛。會為球戲， 墜馬死，全忠疑胤陰計，大怒。時傳胤將挾帝幸荊、襄，而全忠方謀脅乘輿都洛， 懼其異議，密表胤專權亂國，請誅之。即罷為太子少傅。全忠令其子友諒以兵圍開 化坊第，殺胤，汴士皆突出，市人爭投瓦礫擊其屍，年五十一，元規、陳班等皆死， 實天復四年正月。

yìn bà fán sān rì sǐ, sǐ shí rì, quán zhōng xié dì qiān luò, fà zhǎng ān jū rén xī dōng, chè wū mù zì wèi xún hé xià. lǎo yòu xì lù, tí hào bù jué, jiē dà mà yuē: guó zéi cuī yìn dǎo quán zhōng mài shè jì, shǐ wǒ jí cǐ! xiān shì, quán zhōng suī jù hé nán, gù qiáng zhū hóu xiāng chí, wèi gǎn jué yí guó. jí yìn jiān nèi xì, yǔ xiāng jié, dé tī qí huò, qǔ cháo quán yǐ chéng qiáng dà, zhōng wáng tiān xià, yìn shēn tú zōng miè. shì yán shèn yóu wǎn wú zi, yù yì fú tú, yǐ shù qiú, nǎi shēng yìn, zì zī láng. jí wèi xiāng, qí jì fù ān qián zé yuē: wú fù xiōng kè kǔ yǐ chí mén hù, zhōng wèi zī láng huài zhī!
胤罷凡三日死，死十日，全忠脅帝遷洛，髮長安居人悉東，徹屋木自渭循河下。 老幼系路，啼號不絕，皆大罵曰：「國賊崔胤導全忠賣社稷，使我及此！」先是， 全忠雖據河南，顧強諸侯相持，未敢決移國。及胤間內隙，與相結，得梯其禍，取 朝權以成強大，終亡天下，胤身屠宗滅。世言慎由晚無子，遇異浮屠，以術求，乃 生胤，字緇郎。及為相，其季父安潛唶曰：「吾父兄刻苦以持門戶，終為緇郎壞之！」

cuī zhāo wěi zì yùn yào, qí xiān qīng hé rén. jí jìn shì dì. zhì zhāo zōng shí shì jìn xiǎn, yǐ hù bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jū wèi fán bā nián, lèi jìn shàng shū yòu pú shè. xìng xiǎn kè, mì jié zhōng rén, wài lián qiáng zhū hóu, nèi zhì tiān zǐ yǐ gù qí quán. lìng zú rén chán shì wáng xíng yú bīn níng mù fǔ. měi tā zǎi xiàng jiàn yì, huò zhào lìng yǒu bù biàn yú jǐ, bì shǐ chán mì gào xíng yú, shǐ shàng shū zī jié, jǐ zé yīn ā zhù zhī. fāng shì shí, dì shì wēi, rén zhǔ ruò zhuì yóu rán. shǐ, dì wěi dù ràng néng diào bīng shí yǐ tǎo fèng xiáng, zhāo wěi fāng yǐ lǐ mào zhēn xíng yú wèi zhòng, yīn dé qí jì, zé zǒu gào zhī, jī shǐ chēng bīng xiàng què, suì shā ràng néng. hòu yòu dǎo sān zhèn bīng shā wéi zhāo dù děng. dì xìng gāng míng, bù kān rěn, huì zhū xíng yú, nǎi bà zhāo wěi wèi yòu pú shè. fù qǐng zhū quán zhōng jiàn jǐ, yòu hòu lù zhū wáng, wèi suǒ zòu, biǎn wú zhōu sī mǎ, xià zhào tiáo qí wǔ zuì, cì sǐ. xíng cì jiāng líng, shǐ zhě zhì, zhǎn zhī. chán yì zhū.
崔昭緯字蘊曜，其先清河人。及進士第。至昭宗時仕浸顯，以戶部侍郎同中書 門下平章事，居位凡八年，累進尚書右僕射。性險刻，密結中人，外連強諸侯，內 制天子以固其權。令族人鋋事王行瑜邠寧幕府。每它宰相建議，或詔令有不便於己， 必使鋋密告行瑜，使上書訾訐，己則陰阿助之。方是時，帝室微，人主若贅斿然。 始，帝委杜讓能調兵食以討鳳翔，昭緯方倚李茂貞、行瑜為重，陰得其計，則走告 之，激使稱兵向闕，遂殺讓能。後又導三鎮兵殺韋昭度等。帝性剛明，不堪忍，會 誅行瑜，乃罷昭緯為右僕射。復請硃全忠薦己，又厚賂諸王，為所奏，貶梧州司馬， 下詔條其五罪，賜死。行次江陵，使者至，斬之。鋋亦誅。

liǔ càn zì zhào zhī, gōng chuò zú sūn yě. wèi rén bǐ yě, qí jiā bù yǐ zhū liǔ chǐ. shǎo gū pín, hǎo xué, zhòu cǎi xīn gěi fèi, yè rán yè zhào shū, qiáng jì, duō suǒ tōng shè. jī hē liú zi xuán shǐ tōng, zhe xī wēi, shí huò chēng zhī. yán ráo pàn shǐ guǎn, yǐn wèi zhí xué shì, yóu shì yì zhī míng. qiān zuǒ shí yí. zhāo zōng hǎo wén, dài lǐ xī zuì hòu, xī sǐ, nèi cháng qiú shì xī zhě. huò jiàn càn cái gāo, shì wén, dì chēng shàn, zhuó hàn lín xué shì.
柳璨字炤之，公綽族孫也。為人鄙野，其家不以諸柳齒。少孤貧，好學，晝采 薪給費，夜然葉照書，強記，多所通涉。譏訶劉子玄《史通》，著《析微》，時或 稱之。顏蕘判史館，引為直學士，由是益知名。遷左拾遺。昭宗好文，待李磎最厚， 磎死，內常求似磎者。或薦璨才高，試文，帝稱善，擢翰林學士。

cuī yìn sǐ, zhāo zōng mì xǔ càn zǎi xiàng, wài wú zhī zhě. rì mù zì jìn zhōng chū, zōu shì chuán hū zǎi xiàng, rén jiē dà jīng. míng rì, dì wèi xué shì chéng zhǐ zhāng wén wèi yuē: càn cái kě yòng, jīn zhuó wèi xiāng, yīng shòu hé guān? duì yuē: yòng xián bù jì zī. dì yuē: jiàn yì dài fū kě hū? yuē: wěi wěi. suì yǐ jiàn yì dài fū tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. qǐ bù yī, zhì shì bù sì suì, qí bào guì jìn shì suǒ wèi yǒu. péi shū dú gū sǔn cuī yuǎn jiē sù wàng jiù chén, yǔ tóng wèi, pō qīng zhī, càn nèi yǐ wèi yuàn. zhū quán zhōng tú cuàn shā, sù wèi shì jiē biàn rén, càn yī hòu jié zhī, yǔ jiǎng xuán huī zhāng tíng fàn yóu xiāng de. jì xié quán zhōng, gù cháo quán jiē guī zhī. jìn zhōng shū shì láng pàn hù bù, fēng hé dōng xiàn nán.
崔胤死，昭宗密許璨宰相，外無知者。日暮自禁中出，騶士傳呼宰相，人皆大 驚。明日，帝謂學士承旨張文蔚曰：「璨材可用，今擢為相，應授何官？」對曰： 「用賢不計資。」帝曰：「諫議大夫可乎？」曰：「唯唯。」遂以諫議大夫同中書 門下平章事。起布衣，至是不四歲，其暴貴近世所未有。裴樞、獨孤損、崔遠皆宿 望舊臣，與同位，頗輕之，璨內以為怨。硃全忠圖篡殺，宿衛士皆汴人，璨一厚結 之，與蔣玄暉、張廷范尤相得。既挾全忠，故朝權皆歸之。進中書侍郎、判戶部， 封河東縣男。

tiān yòu èr nián, zhǎng xīng chū tài wēi wén chāng jiān, zhàn zhě yuē: jūn chén jiē bù lì, yí duō shā yǐ sāi tiān biàn. xuán huī tíng fàn nǎi yǔ càn móu shā dà chén sù yǒu wàng zhě. càn shǒu shū suǒ chóu mào ruò dú gū sǔn děng sān shí yú rén, jiē zhū sǐ, tiān xià yǐ wèi yuān. quán zhōng wén zhī, bù shàn yě. qí hòu jí yú jiǔ xī, xuān huī běi yuàn shǐ wáng yīn zhě gòu càn děng, yán qí yǒu èr, gù lǐ bù zhì. xuán huī jù, zì wǎng biàn jiě. quán zhōng nù mà yuē: ěr yǔ liǔ càn bèi jǔ wǒ, bù yóu jiǔ xī, zuò tiān zǐ bù dé xié? càn jù, jí xié āi dì yuē: rén wàng guī yuán shuài yǐ, bì xià yí yī ràng yǐ shòu zhōng. càn qǐng zì xíng, jìn bài sī kōng, wèi cè lǐ shǐ, jí rì jìn dào. jí xuán huī sǐ, ér quán zhōng huì càn bèi jǐ, biǎn dēng zhōu cì shǐ, é chú míng wèi mín, liú yá zhōu, xún zhǎn zhī. lín xíng huǐ zhā yuē: fù guó zéi liǔ càn, sǐ yí yǐ! dì yǔ jiān jiē bǎng sǐ.
天祐二年，長星出太微、文昌間，占者曰：「君臣皆不利，宜多殺以塞天變。」 玄暉、廷范乃與璨謀殺大臣宿有望者。璨手疏所仇媢若獨孤損等三十餘人，皆誅死， 天下以為冤。全忠聞之，不善也。其後急於九錫，宣徽北院使王殷者構璨等，言其 有貳，故禮不至。玄暉懼，自往辨解。全忠怒罵曰：「爾與柳璨輩沮我，不由九錫， 作天子不得邪？」璨懼，即脅哀帝曰：「人望歸元帥矣，陛下宜揖讓以授終。」璨 請自行，進拜司空，為冊禮使，即日進道。及玄暉死，而全忠恚璨背己，貶登州刺 史，俄除名為民，流崖州，尋斬之。臨刑悔吒曰：「負國賊柳璨，死宜矣！」弟瑀、 瑊皆榜死。

xuán huī zhě, shǎo jiàn, bù dé qí xì zhe. shì zhū quán zhōng wèi fù xīn. zhāo zōng dōng qiān, xuán huī wèi shū mì shǐ. dì zhù shǎn zhōu, shù jiā yán xīng wěi bù cháng, qiě yǒu dà biàn, yí xū dōng xìng luò. dì dù quán zhōng bì cuàn, mìng wèi guān gāo guī chí bó zhào cì wáng jiàn, gào yǐ xié qiān, qiě yán: quán zhōng yǐ bīng èr wàn zhì luò yáng, jiāng jǐn qù wǒ zuǒ yòu, jūn yí yǔ mào zhēn kè yòng xíng mì tóng méng, chuán xí xiāng wèi yōu zhèn, shǐ gè yǐ jūn yíng wǒ hái jīng shī. yòu zhào quán zhōng: hòu fāng shēn, xū shí yuè nǎi dōng. quán zhōng zhī dì yǒu móu, qiǎn kòu yàn qīng qù pò. tiān zǐ bù dé yǐ, suì xíng. dǐ gǔ shuǐ, quán zhōng jǐn shā zuǒ yòu huáng mén nèi yuán xiǎo ér wǔ bǎi rén, xī yǐ biàn bīng wèi wèi. chū, quán zhōng zhì fèng xiáng, qīn bīn zhōu, jié dù shǐ yáng chóng běn jiàng, zhì qí jiā. chóng běn qī měi, quán zhōng yǔ luàn, gù chóng běn nù. zhì shì qiǎn shǐ zhě huì kè yòng mào zhēn, nán gào zhào kuāng níng jí jiàn, tóng jǔ bīng wèn jié qiān zhuàng, quán zhōng dà jù.
玄暉者，少賤，不得其系著。事硃全忠為腹心。昭宗東遷，玄暉為樞密使。帝 駐陝州，術家言星緯不常，且有大變，宜須冬幸洛。帝度全忠必篡，命衛官高瑰持 帛詔賜王建，告以脅遷，且言：「全忠以兵二萬治洛陽，將盡去我左右，君宜與茂 貞、克用、行密同盟，傳檄襄、魏、幽、鎮，使各以軍迎我還京師。」又詔全忠： 「後方娠，須十月乃東。」全忠知帝有謀，遣寇彥卿趣迫。天子不得已，遂行。抵 谷水，全忠盡殺左右黃門、內園小兒五百人，悉以汴兵為衛。初，全忠至鳳翔，侵 邠州，節度使楊崇本降，質其家。崇本妻美，全忠與亂，故崇本怒。至是遣使者會 克用、茂貞，南告趙匡凝及建，同舉兵問劫遷狀，全忠大懼。

dì zì chū guān, wèi bù cè, cháng mò zuò liú tì. xuán huī yǔ zhāng tíng fàn nèi yán jiōng, bì yǐ gào quán zhōng. quán zhōng hèn dì wú chuán chán yì, nǎi móu shì yǐ jué rén wàng, yīn lìng qí shǔ lǐ zhèn yù xuán huī. xuán huī yǔ lóng wǔ tǒng jūn zhū yǒu gōng shì shū cóng yè xuǎn yǒng shì bǎi rén kòu xíng zài, yán yǒu jí zòu, qǐng jiàn dì. gōng mén kāi, mén liú shí shì yǐ shǒu. zhì jiāo lán yuàn zhōng, fū rén péi zhēn yī qǐ guān, shā zhī, nǎi qū diàn xià. xuán huī yuē: shàng ān zài? zhāo yí jì jiàn róng yuē: yuàn shǐ wú shāng zhái jiā, níng shā wǒ! shì chí jiàn rù, dì wén, jù dān yī zǒu, huán zhù, suì shì zhī. jiàn róng yǐ shēn bì dì, yì sǐ. fù zhí hòu, hòu qiú āi. xuán huī yǐ quán zhōng suǒ shì zhě dì yě, nǎi shì hòu. míng rì, zǎi xiàng qǐng duì, rì yàn bù chū. xuán huī jiǎo yí zhào, yán dì yè yǔ zhāo yí bó, wèi zhēn yī jiàn róng suǒ shì, chū èr rén shǒu. quán zhōng zì hé zhōng lái cháo, zhèn yuē: jìn wén dì shā gāo guì xiāng gōng, guī zuì chéng jì. jīn yí zhū yǒu gōng děng, jiě tiān xià bàng. quán zhōng qū xī nèi lín, duì sì tiān zǐ zì yán shì nì fēi běn móu, jiē yǒu gōng děng zuì, yīn qì xià, qǐng tǎo zuì rén. shì shí luò chéng hàn, mǐ dòu zhí qián liù bǎi, jūn yǒu lüè dí zhě, dōu rén yuàn, gù yīn yǐ yuè zhòng, zhí yǒu gōng shū cóng zhǎn zhī. quán zhōng yāo jiǔ xī, xuán huī zì chí zhào qū biàn yán zhī. hái luò bù yān rì, quán zhōng jiǎo zhào shōu fù yǒu sī chē liè zhī, biǎn wèi xiōng nì bǎi xìng, fén shī dōu mén wài.
帝自出關，畏不測，常默坐流涕。玄暉與張廷范內訁冋，必以告全忠。全忠恨 帝無傳禪意，乃謀弒以絕人望，因令其屬李振諭玄暉。玄暉與龍武統軍硃友恭、氏 叔琮夜選勇士百人叩行在，言有急奏，請見帝。宮門開，門留十士以守。至椒蘭院 中，夫人裴貞一啟關，殺之，乃趨殿下。玄暉曰：「上安在？」昭儀季漸榮曰： 「院使毋傷宅家，寧殺我！」士持劍入，帝聞，遽單衣走，環柱，遂弒之。漸榮以 身蔽帝，亦死。復執後，後求哀。玄暉以全忠所弒者帝也，乃釋後。明日，宰相請 對，日晏不出。玄暉矯遺詔，言帝夜與昭儀博，為貞一、漸榮所弒，出二人首。全 忠自河中來朝，振曰：「晉文帝殺高貴鄉公，歸罪成濟。今宜誅友恭等，解天下謗。」 全忠趨西內臨，對嗣天子自言弒逆非本謀，皆友恭等罪，因泣下，請討罪人。是時 洛城旱，米斗直錢六百，軍有掠糴者，都人怨，故因以悅眾，執友恭、叔琮斬之。 全忠邀九錫，玄暉自持詔趨汴言之。還洛不淹日，全忠矯詔收付有司車裂之，貶為 凶逆百姓，焚屍都門外。

tíng fàn zhě, yǐ yōu rén wèi quán zhōng suǒ ài, hù dōng qiān wèi yù yíng shǐ, jìn jīn wú wèi jiāng jūn hé nán yǐn. quán zhōng yù yǐ wèi tài cháng qīng, zǎi xiàng péi shū chí bù kě, yáo shì shū bà qù. liǔ càn xī zhǐ xià zhào, zé zhōng wài bù dé wàng yán liú pǐn qīng zhuó, zú yòng tíng fàn tài cháng qīng. huì tiān zǐ jiāng jiāo, yǐ wèi xiū lè xiàn shǐ, yòu yǔ sū kǎi děng bó zhāo zōng shì. quán zhōng huì jiǔ xī huǎn yě, wáng yīn zèn qí yǔ càn děng sì tiān qí yán táng zuò, jí xuán huī sǐ càn zhū, jí biǎn tíng fàn lái zhōu sī hù cān jūn, xuān yú hé nán shì.
廷范者，以優人為全忠所愛，扈東遷為御營使，進金吾衛將軍、河南尹。全忠 欲以為太常卿，宰相裴樞持不可，繇是樞罷去。柳璨希旨下詔，責中外不得妄言流 品清濁，卒用廷范太常卿。會天子將郊，以為修樂縣使，又與蘇楷等駁昭宗諡。全 忠恚九錫緩也，王殷譖其與璨等祀天祁延唐祚，及玄暉死、璨誅，即貶廷范萊州司 戶參軍，軒於河南市。

shū cóng yì biàn zhōu rén, zhōng hé mò lì gǎn huà jūn, yǐ qí shì fèn, xìng shěn zhuàng yǒu dǎn lì. cóng quán zhōng jī huáng cháo chén xǔ jiān, míng yòu zhū jiāng, dé wèi qīn xiào. yǔ shí pǔ zhū xuān zhàn, yǐ duō lèi biǎo jiǎn xiào shàng shū yòu pú shè, wèi sù zhōu cì shǐ. gōng zhào kuāng níng yú xiāng yáng, bù kè. yòu yǔ lǐ kè yòng zhàn huán shuǐ, qiān cáo zhōu cì shǐ. tiān fù chū, bá zé lù, jī tài yuán, shòu jìn cí guān chá shǐ. quán zhōng tún fèng xiáng, kè yòng xí jiàng zhōu, gōng lín fén, shū cóng yǐ èr zhuàng shì lèi shā tuó zhě mù mǎ yú yuán, yǔ kè yòng jūn xié xíng, sì xì gè qín yī lǔ hái. kè yòng dà jīng, yí yǒu fú, suì tuì tún pú. huì zhū yǒu níng yǐ bīng sān wàn lái yuán, shū cóng yuē: zéi dùn yǐ, wú yǐ lì gōng. nǎi qián shī yè liè yóu qí, shā shù bǎi, jìn pò qí lěi, fú zhǎn wàn jí, shōu mǎ sān qiān, suì zhǎng qū qǔ fén zhōu, zhuǎn zhàn báo tài yuán ér hái. qiān jiǎn xiào sī kōng, zài jìn wèi bǎo dà jūn jié dù shǐ.
叔琮亦汴州人，中和末隸感化軍，以騎士奮，性沈壯有膽力。從全忠擊黃巢陳、 許間，名右諸將，得為親校。與時溥、硃宣戰，以多累表檢校尚書右僕射，為宿州 刺史。攻趙匡凝於襄陽，不克。又與李克用戰洹水，遷曹州刺史。天復初，拔澤、 潞，擊太原，授晉慈觀察使。全忠屯鳳翔，克用襲絳州，攻臨汾，叔琮以二壯士類 沙陀者牧馬於原，與克用軍偕行，伺隙各禽一虜還。克用大驚，疑有伏，遂退屯蒲。 會硃友寧以兵三萬來援，叔琮曰：「賊遁矣，無以立功。」乃潛師夜獵游騎，殺數 百，進破其壘，俘斬萬級，收馬三千，遂長驅取汾州，轉戰薄太原而還。遷檢校司 空，再進為保大軍節度使。

quán zhōng yù qiān dì yú luò, biǎo wèi yòu lóng wǔ tǒng jūn. yǔ shì dì, gù quán zhōng qǐng biǎn bái zhōu sī hù cān jūn, zhǎn zhī. shū cóng jiāng sǐ, hū yuē: zhū wēn mài wǒ yǐ qǔ róng tiān xià, shén lǐ wèi hé?
全忠欲遷帝於洛，表為右龍武統軍。與弒帝，故全忠請貶白州司戶參軍，斬之。 叔琮將死，呼曰：「硃溫賣我以取容天下，神理謂何？」

yǒu gōng zhě, běn lǐ yàn wēi yě. shòu zhōu rén, kè biàn zhōu. zhí cái rèn xiá, quán zhōng ài ér zǐ chù zhī. lǐng zhǎng jiàn dōu, jī gōng, biǎo wèi jiǎn xiào shàng shū zuǒ pú shè. gān níng zhōng, shòu rǔ zhōu cì shǐ, jiǎn xiào sī kōng. yáng xíng mì qīn è zhōu, yǒu gōng jiāng bīng wàn yú yuán dù hóng, zhì jiāng zhōu, hái gōng huáng zhōu, rù zhī, huò xíng mì jiāng, fú zhǎn wàn jì. yòu xí ān zhōu, shā shǒu jiāng. qiān yǐng zhōu cì shǐ gǎn huà jūn jié dù liú hòu. dì dōng qiān, wèi zuǒ lóng wǔ tǒng jūn, biǎn yá zhōu sī hù cān jūn. lín xíng yuē: wēn shā wǒ, dāng yì miè zú! yòu yǔ zhāng tíng fàn yuē: gōng xíng jí cǐ yún.
友恭者，本李彥威也。壽州人，客汴州。殖財任俠，全忠愛而子畜之。領長劍 都，積功，表為檢校尚書左僕射。乾寧中，授汝州刺史，檢校司空。楊行密侵鄂州， 友恭將兵萬餘援杜洪，至江州，還攻黃州，入之，獲行密將，俘斬萬計。又襲安州， 殺守將。遷潁州刺史、感化軍節度留後。帝東遷，為左龍武統軍，貶崖州司戶參軍。 臨刑曰：「溫殺我，當亦滅族！」又語張廷范曰：「公行及此」雲。

zàn yuē: mù jiāng huài, chóng shí shēng zhī guó jiāng wáng, yāo shí chǎn zhī. gù sān zǎi xiào xiōng pìn duó chén, lín fǔ jiāng fān huáng wū bēn, guǐ zhì bài móu xìng yuán cù, cuī liǔ dào chí lǐ zōng fù. wū hū, yǒu guó jiā zhě, kě bù jiè zāi!
贊曰：木將壞，蟲實生之；國將亡，妖實產之。故三宰嘯凶牝奪辰，林甫將蕃 黃屋奔，鬼質敗謀興元蹙，崔、柳倒持李宗覆。嗚呼，有國家者，可不戒哉！