strong zhé liáo yáng qíng shāng dú yì guò qín lǐng niàn qiè cí qīn strong
谪辽阳情伤毒役 过秦岭念切慈亲
sān jiān zì cí shuāng qīn, shēn xì xíng jù, zài bīng bù táng shàng, qí qí fā luò qǐ chéng. kě hèn shàng yī yú qiǎn fā shí, sī yǔ èr yì zhāng shùn wú jí yuē:" ěr jiě lǐ mǒu, ruò jìn liáo yáng dì miàn, àn jiāng xìng mìng jié guǒ, tǎo yī bìng gù wén shū huí fù, wú zì chóng chóng shǎng zhī." èr yì lǐng mìng, yā shàng fù guān dà dào. zài běn dōu suǒ xiá zhī dì, shàng yǐ lǎo yé chēng hū. xíng zhì yuè yú, dì yì rén shū, èr yì zuò yàng zhuāng mó, yǐ bù shì dōu nèi qíng jǐng. sān jiān àn xiǎng:" gū shēn zhī yǐng, nán yǔ wèi dí, zhǐ de shí gū jiǔ pú, yǐ jiǎ qí xīn." lù tú zhōng huò jí huò xú, yóu bù shòu qí hē chì.
三缄自辞双亲,身系刑具,在兵部堂上,俟其发落起程。可恨上衣于遣发时,私语二役张顺、吴辑曰:“尔解李某,若近辽阳地面,暗将性命结果,讨一病故文书回复,吾自重重赏之。”二役领命,押上附关大道。在本都所辖之地,尚以老爷称呼。行至月余,地异人殊,二役做样装模,已不似都内情景。三缄暗想:“孤身只影,难与为敌,只得时沽酒脯,以贾其心。”路途中或疾或徐,犹不受其呵斥。
yòu xíng shù yuè, yín yǐ wú jǐ, jiǔ pú jiàn xī. èr yì cháng zài lù tú hǒu lì zhī yuē:" ěr fēi tiān shàng bèi sù mó xīng, tóng shén me móu, zào shén me luàn? chù le shàng nù, chōng pèi liáo yáng, wàn lǐ tiáo yáo, fēng shuāng shòu jìn, zài ěr zì zuò zì shòu, fèn suǒ dāng rán. wú èr rén dài ěr bēn láo, suí shì cháng tú, tóng shòu chí qū zhī kǔ, suī dé ěr diǎn jiǔ shí, wèi cháng yī cān zuì bǎo. ěr yí zì biàn, xiū zài dào shàng huǎn bù qīng yí, ér wèi jīn bù bǐ guān shí hē liù hū me, yǒu rén fèng chéng yě. cóng cǐ yán hòu, rú ruò yī rì bù xíng èr bǎi lǐ tú chéng, zhāng lǎo yé wú lǎo yé shí bù ài de." sān jiān yuē:" zhāng tóu wú tóu, nài fán xiē xū, niàn wǒ wú gū shòu lěi, yuān zāo bù bái, zì yòu gōng shū xué guǎn, nán yú bēn chí, huǎn huǎn dài wú, zì yǒu dào liáo yáng zhī rì." yán shū kě mǐn. zhāng shùn bó rán dà nù, yǐ shǒu zhǐ sān jiān zhī é ér yán yuē:" nǐ zhè wáng bā dàn zǐ, zhēn shì bù dǒng rén qíng. liáo yáng lì dōu lǐ yuē wàn yú, bīng bù suǒ fā yín liǎng yuán yǒu dìng shù, rú rèn ěr chí chí bù lǚ, tǎng duō yán yī yuè, tā rì lǎo zi guī qù, qǐ bú shì yào qǐ gài yī yuè hū?" wú kuí yuē:" rú xíng zài huǎn, mán fǎ zhì zhī." zhāng shùn yuē:" ruò dòng mán fǎ, ěr mìng xiū yǐ." wú kuí yuē:" qián hòu huà qiě xiū tí jí, kě jiāng ěr nà quǎn zú fā kuài dāng xiē." sān jiān bèi zhāng wú èr yì yǔ èr yán sān, qì dé shuāng lèi jiāo liú, bù gǎn shāo chóu yī jù. zì shì wèi yì suǒ bī, fèn lì qián xíng.
又行数月,银已无几,酒脯渐希。二役常在路途吼詈之曰:“尔非天上孛宿魔星,同什么谋,造什么乱?触了上怒,充配辽阳,万里迢遥,风霜受尽,在尔自作自受,份所当然。吾二人代尔奔劳,随侍长途,同受驰驱之苦,虽得尔点酒食,未尝一餐醉饱。尔宜自便,休在道上缓步轻移,而为今不比官时喝六呼么,有人奉承也。从此言后,如若一日不行二百里途程,张老爷、吴老爷实不爱的。”三缄曰:“张头、吴头,耐烦些须,念我无辜受累,冤遭不白,自幼攻书学馆,难于奔驰,缓缓待吾,自有到辽阳之日。”言殊可悯。张顺勃然大怒,以手指三缄之额而言曰:“你这王八弹子,真是不懂人情。辽阳历都里约万余,兵部所发银两原有定数,如任尔迟迟步履,倘多延一月,他日老子归去,岂不是要乞丐一月乎?”吴魁曰:“如行再缓,蛮法治之。”张顺曰:“若动蛮法,尔命休矣。”吴魁曰:“前后话且休提及,可将尔那犬足发快当些。”三缄被张、吴二役语二言三,气得双泪交流,不敢稍酬一句。自是为役所逼,奋力前行。
fù xíng shí shù rì, yǐ jìn qín lǐng. sān jiān jǔ shǒu wàng zhī, lǐng ruò cháng hóng, héng gé tiān wài yún xiá xīng dǒu, chū mò jiē zài bàn shān. àn zì sī yuē:" liáo yáng gé lǐng bù zhī jǐ xǔ, rú zài lǐng wài, bù xiǎng zài huí xiāng jǐng yǐ." sī niàn jí cǐ, yàn wū bù zhǐ.
复行十数日,已近秦岭。三缄举首望之,岭若长虹,横隔天外;云霞星斗,出没皆在半山。暗自思曰:“辽阳隔岭不知几许,如在岭外,不想再回乡井矣。”思念及此,咽呜不止。
ěr wén èr yì xiāng yǔ yán yuē:" shì dì rén xī, lǚ shè liáo liáo, cǐ qù nán guān bù shí hái xū jǐ rì, kě zhì qián miàn féng rén wèn zhī." xíng yuē lǐ yú, jiàn yī xiǎo xī, xī shàng lú huā jiǎo jié, rú xuě huā zhī shēn chù, yǐn yǒu máo shè zài yān. èr yì yǔ sān jiān rào xī ér xíng, xíng zhì máo shè, rì yǐ xī zhuì. sān rén tóng rù, diàn zhǔ xún yuē:" kè lái hé dì?" èr yì yuē:" wú zài dōu nèi yā yī huáng fàn, chōng pèi liáo yáng, qián dāng jiě yì shí, céng zhì qín lǐng xià, dàn zàn lái zàn qù, lù yǐ shēng shū. dòng wèn zhǔ rén, qián miàn shàng yǒu lǚ shè fǒu?" diàn zhǔ yuē:" huāng liáng zhī qū, lǚ shè xī shǎo, hòu yīn chōng pèi jūn fàn lián nián shén zhòng, gù lǚ shè yì huǒ. jìn lái chōng pèi jiàn guǎ, lǚ shè chāi qù zhě lěi lěi yǐ. ér jīn qián miàn yè yǐ chāi jǐn, bì dào nán guān fāng néng róng rén, wài cǐ zé wú yǒu yě." èr yì yuē:" cǐ gé nán guān, lù chéng yǒu jǐ?" diàn zhǔ yuē:" liǎng rì kě dào." èr yì yuē:" liǎng rì fāng dào, yǐn shí hé yóu de hū?" diàn zhǔ yuē:" bì bàn gān liáng, yǐ chōng èr rì zhī jī yān." èr yì yuē:" sù jū hé suǒ?" diàn zhǔ yuē:" cǐ dì lú máo mào mì, jié lú ér wò, yì kě qī shēn." èr yì yuē:" rú shì, jīn xiāo xià tà yú sī, míng rì zài zuò lǐ huì." sān rén cān bà fàn shí, guī shì ān qǐn.
耳闻二役相与言曰:“是地人稀,旅舍寥寥,此去南关不识还须几日,可至前面逢人问之。”行约里余,见一小溪,溪上芦花皎洁,如雪花之深处,隐有茅舍在焉。二役与三缄绕溪而行,行至茅舍,日已西坠。三人同入,店主询曰:“客来何地?”二役曰:“吾在都内押一皇犯,充配辽阳,前当解役时,曾至秦岭下,但暂来暂去,路已生疏。动问主人,前面尚有旅舍否?”店主曰:“荒凉之区,旅舍稀少,后因充配军犯连年甚众,故旅舍亦伙。近来充配渐寡,旅舍拆去者累累矣。而今前面业已拆尽,必到南关方能容人,外此则无有也。”二役曰:“此隔南关,路程有几?”店主曰:“两日可到。”二役曰:“两日方到,饮食何由得乎?”店主曰:“必办干粮,以充二日之饥焉。”二役曰:“宿居何所?”店主曰:“此地芦茅茂密,结芦而卧,亦可栖身。”二役曰:“如是,今宵下榻于斯,明日再作理会。”三人餐罢饭食,归室安寝。
gāng yù rù tà, zhāng shùn yuē:" wú huǒ jì, kě gào biàn fǒu?" wú kuí yuē:" yù qù." èr rén yú shì zhí dēng tóng wǎng, zhuǎn zhuǎn shé shé, yǐ rù cè zhōng. sān jiān jìn rì cháng fáng èr yì àn hài, wěi hòu qiè tīng. guǒ wén zhāng shùn wèi wú kuí yuē:" lì lái jiě yā huáng fàn chōng pèi liáo yáng, néng yǒu jǐ rén jìng rù liáo yáng dì jiè? měi dào shì chù jié guǒ xìng mìng, guī yǐ bìng gù bǐng zhī. wǒ dài yuè pī xīng, lái zī pì rǎng, nǎi yǐ xīn jǐn. míng rì yā dào qián miàn, jiāng fàn cì shā, pāo rù lú huā, réng fǎn cǐ jiān zhǐ sù yī xī rán hòu jí jí guī cóng yuán lù, qǐ bù shāo shěng xīn kǔ hū?" wú kuí yuē:" dì xīn yì yù rú shì, qiě qǐ jiè shí yún dà rén yǐ yǒu cì shā zhī mìng, shì bù yí huǎn, míng rì xià shǒu kě yě." sān jiān qiè tīng zhì cǐ, xīn dǎn jù suì, tuì guī qǐn suǒ, àn sī tuō táo liáng cè.
刚欲入榻,张顺曰:“吴伙计,可告便否?”吴魁曰:“欲去。”二人于是执灯同往,转转折折,已入厕中。三缄近日常防二役暗害,尾后窃听。果闻张顺谓吴魁曰:“历来解押皇犯充配辽阳,能有几人竟入辽阳地界?每到是处结果性命,归以病故禀之。我戴月披星,来兹僻壤,乃已心尽。明日押到前面,将犯刺杀,抛入芦花,仍返此间止宿一夕;然后急急归从原路,岂不稍省辛苦乎?”吴魁曰:“弟心亦欲如是,且起解时云大人已有刺杀之命,事不宜缓,明日下手可也。”三缄窃听至此,心胆俱碎,退归寝所,暗思脱逃良策。
yí shí, èr yì rù shì, tóng wò bǐ tà, wèi yú yī kè, bí xī rú léi. sān jiān yè bù chéng mián, yòu xiǎng zuǒ sī, wèi dé qí jì. hū wén lǚ zhǔ yǔ lǎo qī yán yuē:" jīn rì èr jiě yì suǒ yā zhī rén, kě xī gǔ nèn nián qīng, sǐ zài dàn xī yǐ." qī yuē:" bǐ wú zhòng bìng, wū dé sù sǐ?" lǚ zhǔ yuē:" fán jiě huáng fàn zhì cǐ, duō zāo cì shā, néng dào liáo yáng zhě shí zhōng bù guò èr sān." qī yuē:" hé bù jiù zhī?" lǚ zhǔ yuē:" huáng jiā yào fàn, rú hé gǎn jiù?" qī yuē:" bǐ hú bù zì táo yé?" lǚ zhǔ yuē:" bǐ rú kěn táo, chū hù yòu xíng, lú huā yù mì, yóu xī zhuǎn zuǒ, shàng yǒu huáng xìng lǚ shè. tè kǒng bǐ bù zhī, míng rì dìng zāo dú shǒu yǐ." sān jiān xìng wén shì yǔ, suì jiāng léi xiè yǔ yín liǎng juǎn rù huái nèi, qīng qīng zǒu chū. xǐ cǐ lǚ shè yǐ lú gàn yuē shù wèi mén, yì yú qǐ zhī.
移时,二役入室,同卧彼榻,未逾一刻,鼻息如雷。三缄夜不成眠,右想左思,未得其计。忽闻旅主与老妻言曰:“今日二解役所押之人,可惜骨嫩年轻,死在旦夕矣。”妻曰:“彼无重病,乌得速死?”旅主曰:“凡解皇犯至此,多遭刺杀,能到辽阳者十中不过二三。”妻曰:“何不救之?”旅主曰:“皇家要犯,如何敢救?”妻曰:“彼胡不自逃耶?”旅主曰:“彼如肯逃,出户右行,芦花愈密,由溪转左,尚有黄姓旅舍。特恐彼不知,明日定遭毒手矣。”三缄幸闻是语,遂将缧绁与银两卷入怀内,轻轻走出。喜此旅舍以芦干约束为门,易于启之。
sān jiān chū dé shě wài, dàn jiàn xīng guāng yǐn yuē, yuè yǐng yī xī, jí rú diàn zhǔ yán, xiàng xī yòu ér qù. shí zhì qiū jì, chóng shēng jī jī, yù lù yíng yíng, sān jiān rào xī xú xíng, bù lǚ yī shān gài yǐ shī tòu. qí zhì tiān xiǎo, yǐn yú lú huā mì chù, suī jué hán lěng, bù gǎn shēng zhāng.
三缄出得舍外,但见星光隐约,月影依稀,即如店主言,向溪右而去。时至秋季,虫声唧唧,玉露盈盈,三缄绕溪徐行,步履衣衫概已湿透。俟至天晓,隐于芦花密处,虽觉寒冷,不敢声张。
èr yì sū, zhāng shùn yuē:" hòu rì kě dǐ nán guān, rù guān jiāo xiè, jí huí dū xià, cǐ shí fù mǔ yǐ jí qī ér, liàng bì wàng yǎn jiāng chuān, wèi lǐ jiā lǎo yé kě céng fā shǎng fǒu yě." wú kuí yuē:" yǒu shǎng, shǎng ěr yī rén tóu zú yǐ." zhāng shùn yuē:" hǎo hǎo dǎ diǎn, bù rán shī wú cuò suǒ." wú kuí yuē:" cuò yú shé hǔ fù zhōng, fāng néng kuài fā." zhāng shùn yuē:" cuò shé fù yān, zǐ sūn shǒu shuǎ shuāng lóng cuò hǔ fù yān, zǐ sūn xíng héng yī shì." wú kuí yuē:" rú ruò cuò yú zhāng lù fù yān, zǐ sūn bì wèi hú qún gǒu dǎng yǐ." èr yì yán lái yǔ qù, wèi wén yìng dá yī cí. zhāng shùn yuē:" sǐ qiú shàng zài mèng lǐ yé?" wú kuí yuē:" bǐ yòu sī shòu pí biān hū?" zhāng shùn yuē:" ěr shì hū zhī." hū jí zài sān, yì wú yìng dá. zhāng shùn yuē:" hū zhī bù xǐng, hé fú jī yǐ dāo bèi?" wú kuí qǐ, chí dāo jìn tà, yǐ shǒu fǔ zhī ér jīng yuē:" huáng fàn táo yǐ." máng hū zhǔ rén, rán diǎn dēng qíng, biàn shì xún zhī bù dé. lǚ zhǔ yuē:" bǐ rú táo chū shě wài, ěr xiū wàng zài jiàn yě." èr yì bù fú, chū shě wàng zhī, biàn dì jiē lú huā bái rú xuě. yīn ér shāng yuē:" wú děng zàn zhù yú sī, liàng bǐ wú suǒ yī guī, bù jiǔ bì zhuǎn." shū zhù yī èr rì, háo wú yǐng xiǎng, èr yì zhī bù néng dé, jiāng fàn yín shǎng chǔ, xiàng dōu ér huí.
二役苏,张顺曰:“后日可抵南关,入关交卸,急回都下,此时父母以及妻儿,谅必望眼将穿,谓李家老爷可曾发赏否也。”吴魁曰:“有赏,赏尔一人头足矣。”张顺曰:“好好打点,不然尸无厝所。”吴魁曰:“厝于蛇虎腹中,方能快发。”张顺曰:“厝蛇腹焉,子孙手耍双龙;厝虎腹焉,子孙行横一世。”吴魁曰:“如若厝于獐鹿腹焉,子孙必为狐群狗党矣。”二役言来语去,未闻应答一词。张顺曰:“死囚尚在梦里耶?”吴魁曰:“彼又思受皮鞭乎?”张顺曰:“尔试呼之。”呼及再三,亦无应答。张顺曰:“呼之不醒,何弗击以刀背?”吴魁起,持刀近榻,以手抚之而惊曰:“皇犯逃矣。”忙呼主人,燃点灯檠,遍室寻之不得。旅主曰:“彼如逃出舍外,尔休望再见也。”二役不服,出舍望之,遍地皆芦花白如雪。因而商曰:“吾等暂驻于斯,谅彼无所依归,不久必转。”殊驻一二日,毫无影响,二役知不能得,将饭银赏楚,向都而回。
sān jiān shēn yǐn lú zhōng, qiè tīng wú rén xíng dòng, shǐ chū xī àn, rào lú qián zhēng. xíng zhì rì yǐng xī xié, shàng jiàn cù cù lú huā, ruò wú yá huàn. shì shí fù zhōng shén něi, bù lǚ wéi jiān, yòu kǒng èr yì xún lái, máng máng jū yǐn xī quán, yǐ liáo jī bō yǐn yǐ, zú lì shāo jiàn, féng yǒu lù jìng, jí yóu zhī qù, bù xiá wèn jí láng wō hǔ kū. xíng fù shù lǐ, lú huā yǐ guò, yí dài mào lín, zhōu wéi jīng jí zòng héng, shì wú xíng kè zhī lù. lì wàng liáng jiǔ, piē jiàn lín zuǒ yǒu xiǎo xiǎo lù jìng. sān jiān chū dé jīng jí, zhuǎn zhì qí jiān, zhèng dài qián qū, lín nèi xīng fēng hū qǐ, zhù zú níng dì, jiàn yī hēi mǎng dà yuē shù wéi, wān yán ér lái, qí xíng shén jí. sān jiān kǒng bì bù jí, xié xiàng xī xíng. shú zhī mǎng yì xī bēn, xiāng gé bù guò shù wǔ. sān jiān bēn lì yǐ biē, dāng tóu yī mǎng, jù gèng shèng qián. hài jí, kuáng bēn běi miàn, yuán mù ér shàng, xìng de cǐ shù yè mào zhī fán, zhōng yǒu què cháo rú rén jū shì. sān jiān yǐn rù, tōu kuī èr mǎng, shǐ ér yǐ shǒu xiàng chù, jì ér yǐ shé xiāng shì, zhōng ér jiāng shēn zhēng lì, yuē yǒu èr zhàng yú gāo, gè tǔ yī zhū, qí dà rú wǎn, pāo ér fù zhuì, zhuì ér fù pāo zhě lěi lěi.
三缄身隐芦中,窃听无人行动,始出溪岸,绕芦前征。行至日影西斜,尚见簇簇芦花,若无涯涣。是时腹中甚馁,步履维艰,又恐二役寻来,忙忙掬饮溪泉,以疗饥玻饮已,足力稍健,逢有路径,即由之去,不暇问及狼窝虎窟。行复数里,芦花已过,一带茂林,周围荆棘纵横,似无行客之路。立望良久,瞥见林左有小小路径。三缄出得荆棘,转至其间,正待前趋,林内腥风忽起,驻足凝睇,见一黑蟒大约数围,蜿蜒而来,其行甚疾。三缄恐避不及,斜向西行。孰知蟒亦西奔,相隔不过数武。三缄奔力已憋,当头一蟒,巨更胜前。骇极,狂奔北面,缘木而上,幸得此树叶茂枝繁,中有雀巢如人居室。三缄隐入,偷窥二蟒,始而以首相触,继而以舌相舐,终而将身挣立,约有二丈余高,各吐一珠,其大如碗,抛而复坠,坠而复抛者累累。
jiǔ zhī, èr mǎng yù bié, yǐ shǒu chù dì rú xiāng yī zhuàng. chù bà, kǒu pēn hēi yān, qǐng kè sì yě mí màn, dà yǔ rú zhù. sān jiān shēn zài cháo nèi, yǔ bù néng xiè, tǐ shàng ān rán, rán zhōng rì wèi dé yī cān, fù něi shí shén, yú wú kě rú hé zhī jì yǐ shǒu shì zhī, ruò yǒu guǒ yān, zì shù zhī ér zhuì yú cháo wài, shì lì shēn xì shì, qí guǒ zuì huǒ. sān jiān jī jí, suì zhāi yī èr méi qù ké ér tūn, wèi tián rú mì, lián shí shù shí, jué fù yǐ bǎo.
久之,二蟒欲别,以首触地如相揖状。触罢,口喷黑烟,顷刻四野迷漫,大雨如注。三缄身在巢内,雨不能泄,体尚安然,然终日未得一餐,腹馁实甚,于无可如何之际以手拭之,若有果焉,自树枝而坠于巢外,试立身细视,其果最伙。三缄饥极,遂摘一二枚去壳而吞,味甜如蜜,连食数十,觉腹已饱。
quǎn wò cháo zhōng, jiāng jìn èr gēng, wén de lín nèi yuán tí hǔ xiào, bù jīn máo fà sǒng rán. sān jiān zhì sī, lì sǒu míng chǎng dàn rú bái shuǐ yǐ. yīn zì tàn yuē:" wú fù wú mǔ shēng yǔ yī rén, suǒ wàng yáng míng xiǎn qīn, guāng dà mén dì. xìng ér dé lǐng xiāng jiàn, fèng wáng jué zhì, chū shì kūn míng, zhǐ yì wèi zhì gōng qīng, yǐ suì fù mǔ xīn niàn. qǐ zhī lèi bèi shàng yī hé zòu, shòu zuì tiān láo, yòu zhān huáng shàng rén cí, bù rěn duàn wú shǒu lǐng, ēn shī gé wài, chōng pèi liáo yáng. ér èr yì xīn bào bù liáng, àn yù zhū wú yú yì yù. tǎng fēi lǚ zhǔ tán jí suǒ táo zhī chù, ān néng tuō zī hǔ kǒu. jīn yǐ táng táng jǔ zǐ, quǎn wò què cháo, bù zhī hé shí dé guī yǔ fù mǔ xiāng huì!" suǒ yán zhì cǐ, fù jì yǐ qì yuē:" wú jīn ér zhī míng lì rú huā, zhuǎn yǎn jí xiè, bù ruò liàn chéng dà dào, shòu xiǎng xiān fú, wèi bù xiǔ yān." zhǎn zhuǎn sī wéi, shén juàn rù mèng.
犬卧巢中,将近二更,闻得林内猿啼虎啸,不禁毛发竦然。三缄至斯,利薮名场淡如白水矣。因自叹曰:“吾父吾母生予一人,所望扬名显亲,光大门第。幸而得领乡荐,奉王爵秩,出仕昆明,只忆位至公卿,以遂父母心念。岂知累被上衣劾奏,受罪天牢,又沾皇上仁慈,不忍断吾首领,恩施格外,充配辽阳。而二役心抱不良,暗欲诛吾于异域。倘非旅主谈及所逃之处,安能脱兹虎口。今以堂堂举子,犬卧雀巢,不知何时得归与父母相会!”所言至此,复继以泣曰:“吾今而知名利如花,转眼即谢,不若炼成大道,受享仙福,为不朽焉。”辗转思维,神倦入梦。
wò zhì tiān xiǎo, hū wén kōng jì shēng chuán sè sè, qiáo shǒu shì qù, jiàn èr jù niǎo zhǎn chì rú píng, yī wǎng yī lái, áo xiáng xiāo hàn. wú hé xià zhù shù zhī, bǐ niǎo áng shǒu yī míng, xiǎng ruò tóng zhōng cǐ niǎo yì míng shù shēng, zhèn rú pí gǔ. èr niǎo míng hòu, xiāng jì jìn cháo, shì nèi yǒu rén, yǐ zuǐ huì yī, shì yù hū zhī shǐ xíng zhě. sān jiān gào yuē:" wú shòu yuān yù chōng pèi liáo yáng, èr yì bù rén, yù zhū wú mìng. wú àn táo cǐ, yòu yù mǎng xíng, bù dé yǐ ér jiè cháo bì zhī, wàng qí líng niǎo zhǐ wú qù lù. rú dé shēng huán gù lǐ, fèi fǔ míng ēn." èr niǎo wén yán, ruò yǐ zhī zhī, bǐ niǎo shǒu xiàng shù xī, diǎn é zhě zài. sān jiān yuē:" líng niǎo zhǔ wú xī xíng hū?" niǎo míng yī shēng, ruò yìng dá:" rán." sān jiān yòu gào yuē:" wú fù něi shén, rú hé néng dào lǚ shè?" cǐ niǎo chū cháo, xián guǒ shù shí méi, zhì yú huái nèi, sān jiān yuē:" shì guǒ kě shí hū?" cǐ niǎo diǎn é zhě yòu sān yān.
卧至天晓,忽闻空际声传瑟瑟,翘首视去,见二巨鸟展翅如屏,一往一来,翱翔霄汉。无何下驻树枝,彼鸟昂首一鸣,响若铜钟;此鸟亦鸣数声,震如皮鼓。二鸟鸣后,相继近巢,视内有人,以嘴喙衣,似欲呼之使行者。三缄告曰:“吾受冤狱充配辽阳,二役不仁,欲诛吾命。吾暗逃此,又遇蟒行,不得已而借巢避之,望祈灵鸟指吾去路。如得生还故里,肺腑铭恩。”二鸟闻言,若已知之,彼鸟首向树西,点额者再。三缄曰:“灵鸟嘱吾西行乎?”鸟鸣一声,若应答:“然。”三缄又告曰:“吾腹馁甚,如何能到旅舍?”此鸟出巢,衔果数十枚,置于怀内,三缄曰:“是果可食乎?”此鸟点额者又三焉。
sān jiān shí bì, kòu xiè xià shù, zhí xiàng xī qù. mào lín gāng jǐn, fù rù lú huā, zhuǎn zhuǎn xuán xuán, jué de lù tú shì lái shí suǒ jīng guò zhě. zhèng bēn zǒu jiān, yáo wén rén yǔ shēng jí, yóu rén shēng chù ér lái, zé qián zhī lǚ shè yě. sān jiān yù rù, kǒng èr yì shàng zài cǐ jiān, nǎi shě hòu pán huán. jīng bàn rì, rì jiāng xī zhuì, shǐ rù qí mén. lǚ zhǔ jīng yuē:" ěr qián zhī táo fàn hū?" sān jiān wén de" táo fàn" èr zì, zhàn lì bù yǐ. lǚ zhǔ yuē:" wú jù, wú jù, jiě yì yǐ huí dōu yǐ. jiē ěr zǔ zōng yǒu líng, néng zhī táo bì, bù rán yān cún xìng mìng yǐ zhì yú jīn." sān jiān bài xiè yuē:" wú zhī táo bì, jiē wēng suǒ jiào yě." lǚ zhǔ yuē:" wú wū jiào ěr?" sān jiān yuē:" chū zhì zhī xī, èr yì rù cè, shāng zhū wú mìng, wú qiè tīng shén xī, kǔ nàn tuō shēn. tū wén wēng yù xián tán, yán jí táo lù, suì chéng èr yì wò shú, xiàng shě yòu táo zhī. rán suǒ xíng dì miàn, gài shǔ lú gàn, jǐn yī rì zhī lì, lǚ shè quán wú. bàng wǎn shí yù èr hēi mǎng, yī bī yú hòu, yī jié yú qián, hài shén, xiàng běi kuáng bēn. bēn yuē lǐ yú, jù shù dāng dào, wú tī ér shàng, yǒu cháo rú shì, quǎn wò qí zhōng. cì rì, èr niǎo fēi míng lái cháo, wú guì zhù zhī, niǎo zhǐ qù lù, xià shù xī zǒu, bù yì yòu yǔ lǚ zhǔ xiāng jiàn yān." lǚ zhǔ yà rán yuē:" xiān rén chuán shuō, huā xiān dòng zhōng yǒu jù mǎng, gǔ yáng zhī shàng yǒu líng yuān, èr wù shàn néng shāng rén. ěr yù zhī ér bù wéi hài, ěr zōng ěr zǔ jī dé bì hòu, fǒu zé bù sǐ yú yì, duàn sǐ yú èr mǎng shuāng yuān yǐ. ér jīn jiě yì yǐ qù, ěr hé guī hū?" sān jiān yuē:" yú yì yī wēng zhù cǐ, qí zuì mǎn hòu nǎi huí dōu zhōng." lǚ zhǔ yáo shǒu yuē:" cǐ xì cháo tíng jiě fàn yào lù, tǎng bèi tā yì chá dé, rú zhī nài hé?" sān jiān yuē:" shì dì jì bù kě jū, wú yòu yān wǎng?" lǚ zhǔ yuē:" bù rú jìng rù nán guān, guān nèi zuì fàn shén zhòng, ěr wú jiě yì, zì shǎo pán zhā. rú huò guān lì wèn shí, zhǐ yán fèng fù mǔ mìng lái shì xiōng dì. jiāng guān hùn guò, qín lǐng yǐ wài jiē shǔ yì yù, liàng wú jū shù yě." sān jiān dé lǚ zhǔ jì, zàn zhù yī xī.
三缄食毕,叩谢下树,直向西去。茂林刚尽,复入芦花,转转旋旋,觉得路途似来时所经过者。正奔走间,遥闻人语声急,由人声处而来,则前之旅舍也。三缄欲入,恐二役尚在此间,乃舍后盘桓。经半日,日将西坠,始入其门。旅主惊曰:“尔前之逃犯乎?”三缄闻得“逃犯”二字,战栗不已。旅主曰:“毋惧,毋惧,解役已回都矣。皆尔祖宗有灵,能知逃避,不然焉存性命以至于今。”三缄拜谢曰:“吾知逃避,皆翁所教也。”旅主曰:“吾乌教尔?”三缄曰:“初至之夕,二役入厕,商诛吾命,吾窃听甚悉,苦难脱身。突闻翁妪闲谈,言及逃路,遂乘二役卧熟,向舍右逃之。然所行地面,概属芦干,尽一日之力,旅舍全无。傍晚时遇二黑蟒,一逼于后,一截于前,骇甚,向北狂奔。奔约里余,巨树当道,吾梯而上,有巢如室,犬卧其中。次日,二鸟飞鸣来巢,吾跪祝之,鸟指去路,下树西走,不意又与旅主相见焉。”旅主讶然曰:“先人传说,花仙洞中有巨蟒,古杨枝上有灵鸢,二物善能伤人。尔遇之而不为害,尔宗尔祖积德必厚,否则不死于役,断死于二蟒、双鸢矣。而今解役已去,尔何归乎?”三缄曰:“愚意依翁驻此,俟罪满后乃回都中。”旅主摇首曰:“此系朝廷解犯要路,倘被他役查得,如之奈何?”三缄曰:“是地既不可居,吾又焉往?”旅主曰:“不如竟入南关,关内罪犯甚众,尔无解役,自少盘查。如或关吏问时,只言奉父母命来视兄弟。将关混过,秦岭以外皆属异域,谅无拘束也。”三缄得旅主计,暂驻一夕。
chén qǐ zǎo cān hòu, lǚ zhǔ wèi zhī guǒ hóu liáng yān. sān jiān guì dì cí xíng, cǎn qiè zhī qíng, jiàn zhě duò lèi. lǚ zhǔ yuē:" wú yǔ zi bèi yǒu hóu liáng, kě fū liǎng rì yòng dù. guò cǐ liǎng rì, yǐ dào nán guān, suī wú zhōng huá mǐ gǔ zhī shí, ér qiáo pō fēng shú, bù zhì tí jī." sān jiān jiē guò hóu liáng, yǐ yín yǔ zhī. lǚ zhǔ yuē:" wú jiàn zi qíng shén cǎn qiè, àn wèi bēi shāng, cǐ liáng tè yǐ sòng jūn, yī sī yī háo wú bù suǒ yě." sān jiān zài sān gào xiè, jìng xiàng nán miàn ér qù. gū shēn dú zì, kǔ bù kě yán, jiān zhī qiū qù dōng lái, lěng qì níng bīng, shuò fēng cì miàn, zú jiāng shǒu līn, gèng jiàn qíng shāng. sān jiān bào zhe kū miàn chóu cháng, xú xú jìn fā. xíng zhì wǔ hòu, fù yǐ něi yǐ, jiě kāi hóu liáng bù dài, qǔ ér chī bà, jū shuǐ yǐn zhī. hū yù èr rén xíng mào bù shàn, jiàn sān jiān ér wèn yuē:" ěr shǔ hé dì rén shì, zài cǐ hú wéi?" sān jiān yuē:" yīn xiōng dé zuì, chōng pèi liáo yáng, shuāng qīn mìng wú qián lái yī shěng ěr." èr rén yuē:" qiě sù ěr xiōng míng xìng, shí xì hé nián dé zuì, yóu hé shěng hé fǔ hé zhōu hé xiàn fā pèi, wú bì zhī zhī." sān jiān kuáng zhī yuē:" xiōng dì hǎo yǒu sī, yóu dōu qǐ jiè, yǐ sì zài yǐ." èr rén yuē:" běn guān zhōng zuì fàn jí duō, yī shí bù néng jǐn xī, wú děng yì jiě fàn lái cǐ, zī yǐ jiāo guò, yào huí dū xià, nài yín qián shén shǎo, lù fèi bù fū. rén xiōng wàn lǐ xǐng qīn, suí shēn bái qiǎng bì zhòng, qí jiè yī èr, tā rì huí dōu xiāng fù, jué bù shí yán." sān jiān yuē:" xíng lù zhī rén, néng dài jǐ xǔ." èr rén yuē:" xiū de tuī cí, hǎo hǎo jiè dài zé bà, fǒu zé wú bì sōu rǔ." sān jiān wén yán bù hé, chōu shēn yù xíng, èr rén gè zhí pèi dāo, niǔ zhù sān jiān, shéng lēi qí hóu. sān jiān qì wú suǒ shēn, yǐ mèng rù huáng quán yǐ. èr rén sōu dé yín liǎng bìng jí hóu liáng, zhí xiàng qián tú xīn xǐ ér qù.
晨起早餐后,旅主为之裹糇粮焉。三缄跪地辞行,惨切之情,见者堕泪。旅主曰:“吾与子备有糇粮,可敷两日用度。过此两日,已到南关,虽无中华米谷之食,而荞颇丰熟,不至啼饥。”三缄接过糇粮,以银予之。旅主曰:“吾见子情甚惨切,暗为悲伤,此粮特以送君,一丝一毫吾不索也。”三缄再三告谢,竟向南面而去。孤身独自,苦不可言,兼之秋去冬来,冷气凝冰,朔风刺面,足僵手拎,更见情伤。三缄抱着哭面愁肠,徐徐进发。行至午后,腹已馁矣,解开糇粮布袋,取而吃罢,掬水饮之。忽遇二人形貌不善,见三缄而问曰:“尔属何地人氏,在此胡为?”三缄曰:“因兄得罪,充配辽阳,双亲命吾前来一省耳。”二人曰:“且诉尔兄名姓,实系何年得罪,由何省何府何州何县发配,吾必知之。”三缄诳之曰:“兄弟郝有思,由都起解,已四载矣。”二人曰:“本关中罪犯极多,一时不能尽悉,吾等亦解犯来此,兹已交过,要回都下,奈银钱甚少,路费不敷。仁兄万里省亲,随身白镪必重,祈借一二,他日回都相付,决不食言。”三缄曰:“行路之人,能带几许。”二人曰:“休得推辞,好好借贷则罢,否则吾必搜汝。”三缄闻言不合,抽身欲行,二人各执佩刀,扭住三缄,绳勒其喉。三缄气无所伸,已梦入黄泉矣。二人搜得银两并及糇粮,直向前途欣喜而去。
sān jiān hún pò wú yī, biàn chù huāng cuàn, cuàn zhì yīn yáng jiè, wèi jiè guān suǒ jiàn ér zhǐ zhī yuē:" ěr shǒu xiáng guāng fā xiàn, bì fēi fán pǐn, kě lì yú zī, dài wú jiāo dì sēn luó, yǐ hòu dìng duó." yán yǐ, xíng wén wǔ diàn wǔ diàn jí chì jiè guān dǎo zhì, yī yī xiáng xún, zhī wèi zǐ xiá mén tú xū wú yú suǒ huà zhī sān jiān, suì qiǎn zhù jié tīng xiān tóng fēi bǐng zǐ xiá. zǐ xiá zhì, sēn luó chū yíng rù zuò, dāng nǐ sān xù zhī hún jiāo zhī. zǐ xiá lái dào sān jiān sǐ suǒ, jiě qù hóu shéng, yǐ líng dān nà rù kǒu zhōng, réng shǐ hún hái qū qiào. guī zhì tiān bàn, dé yù qīng xū zhēn rén. qīng xū yuē:" sān jiān jì rù mí zhèn, shòu zī mó zhé, liàng yǐ zhī huǐ, hé fú tí zhì qīng xián zhī dì, yǐ biàn chuán dào, ér wèi chǎn dào yòng hū?" zǐ xiá yuē:" shàng yǒu dài yān." qīng xū yuē:" rú hé?" zǐ xiá yuē:" bù shǐ zhī mó dào jí chǔ, qí xīn yì wéi míng lì yòu yě." qīng xū diǎn shǒu yuē:" shì duō mó rén shù, qí xīn yào jiān gù mí zhèn yuè jiā shēn, zhōng wú guī zhēn lù. yù mó xìng nǎi jiān, bù mó liàn wèi shú zǐ xiá dài dì zǐ, qià sì péi huā shù tā nián dào chǎn míng, zhǎng shòu xiān jiā fú." jì yǐ bié qù.
三缄魂魄无依,遍处荒窜,窜至阴阳界,为界官所见而止之曰:“尔首祥光发现,必非凡品,可立于兹,待吾交递森罗,以候定夺。”言已,行文五殿;五殿即饬界官导至,一一详询,知为紫霞门徒虚无于所化之三缄,遂遣驻节厅仙童飞禀紫霞。紫霞至,森罗出迎入座,当拟三续之魂交之。紫霞来到三缄死所,解去喉绳,以灵丹纳入口中,仍使魂还躯壳。归至天半,得遇清虚真人。清虚曰:“三缄既入迷阵,受兹磨折,谅已知悔,何弗提至清闲之地,以便传道,而为阐道用乎?”紫霞曰:“尚有待焉。”清虚曰:“如何?”紫霞曰:“不使之磨到极处,其心易为名利诱也。”清虚点首曰:“世多磨人术,其心要坚固;迷阵越加深,终无归真路。愈磨性乃坚,不磨炼未熟;紫霞待弟子,恰似培花树;他年道阐明,长受仙家福。”偈已别去。
sān jiān zì dé zǐ xiá jiě jiù sū lái, zhī yín liáng liǎng shī, dà kū fú yǐ. kū yǐ ér sī, qí shēn kōng fá, yù jìn bù kě, yù tuì bù néng, xiǎng sī yú shí, jì wú suǒ shī, zhǐ de cǎn cǎn qī qī, yòu wàng nán guān ér zǒu. wèi jǐ, xī yáng zài shān, yān mí sì yě, sān jiān wú suǒ guī sù, zuò yú dà zhāng shù xià, shén kǒng hǔ láng lái wǎng, wèi bǐ tūn shì. yú shì tī zhāng ér shàng, jì rú què cháo zhī jū. gāng shàng bàn yǐ, hū jiàn qián miàn yǐn yǒu rén xíng.
三缄自得紫霞解救苏来,知银粮两失,大哭弗已。哭已而思,其身空乏,欲进不可,欲退不能,想思逾时,计无所施,只得惨惨凄凄,又望南关而走。未几,夕阳在山,烟迷四野,三缄无所归宿,坐于大樟树下,甚恐虎狼来往,为彼吞噬。于是梯樟而上,冀如雀巢之居。刚上半矣,忽见前面隐有人行。
sān jiān sù xià, zhù lì yǐ dài. jí qí rén jìn, nǎi yī lǎo sǒu. sān jiān xún yuē:" wēng hé wǎng?" lǎo sǒu yuē:" chú yún ér guī ěr." sān jiān yuē:" wú yù jiè sù wēng jiā, bù shí wēng kěn róng fǒu?" lǎo sǒu yuē:" shī lù shuí wú zhī bēi, jiè sù yì cháng yǒu zhī shì, tè kǒng péng lú jiǎo ài, bù kěn jià zhǐ gāo rén." sān jiān yuē:" wēng tài qiān yǐ. xiǎo zi ēn zhān zhǐ sù, tā nián rú tuō kǔ nàn, shāo huò cùn jìn, bì yǒu bào yān." lǎo sǒu yuē:" zhǐ sù yī xiāo, hé kān yán bào." suì dǎo rù dì, kuǎn yǐ jiǔ shí, rán zhí pán zhù jiǔ qì zhě, wéi shào nǚ yī, yǐ wài wú rén. cǐ nǚ mào měi rú xiān, cháng cháng mù dì sān jiān.
三缄速下,伫立以待。及其人近,乃一老叟。三缄询曰:“翁何往?”老叟曰:“锄云而归耳。”三缄曰:“吾欲借宿翁家,不识翁肯容否?”老叟曰:“失路谁无之悲,借宿亦常有之事,特恐蓬庐湫隘,不肯驾止高人。”三缄曰:“翁太谦矣。小子恩沾止宿,他年如脱苦难,稍获寸进,必有报焉。”老叟曰:“止宿一宵,何堪言报。”遂导入第,款以酒食,然执盘箸酒器者,惟少女一,以外无人。此女貌美如仙,常常目睇三缄。
sān jiān fǔ shǒu, bù gǎn yǎng shì. yǐn bì, lǎo sǒu yuē:" yè shēn yǐ, jūn kě jiù qǐn. dàn hán jiā rén shù wú jǐ, shì jǐn liǎng tà, wú yǔ xiàng gōng tóng wò, lǎo qī yǔ wú nǚ gòng wò. xiàng gōng yuǎn lái, xiū de jiàn xiào." sān jiān lián chēng bù gǎn, suí sǒu rù shì. lǎo mǔ xiào yuē:" xiàng gōng qīng nián, wú nǚ yì shǎo, bù ruò pèi wèi fū fù, zhǎng zhù yú cǐ, miǎn shǐ cháo rì bēn chí." shì shí, sān jiān qióng wú suǒ guī, yòu jiàn cǐ nǚ bù xùn xìng jiāo táo bì, kǎi rán nuò zhī. lǎo sǒu xǐ, zhěng dùn yì guān, fén xiāng bǐng zhú, èr rén chéng lǐ hòu, xié shǒu rù tà, xiāng bào ér mián. cì zǎo shì zhī, réng zài dà zhāng shù xià, suǒ bào zhě yī kū xiǔ shù tóu yě. sān jiān zhī wèi guǐ nòng, miàn dài xiū róng, fǔ shǒu qián qū.
三缄俯首,不敢仰视。饮毕,老叟曰:“夜深矣,君可就寝。但寒家人数无几,室仅两榻,吾与相公同卧,老妻与吾女共卧。相公远来,休得见笑。”三缄连称不敢,随叟入室。老母笑曰:“相公青年,吾女亦少,不若配为夫妇,长住于此,免使朝日奔驰。”是时,三缄穷无所归,又见此女不逊杏娇、桃婢,慨然诺之。老叟喜,整顿衣冠,焚香秉烛,二人成礼后,携手入榻,相抱而眠。次早视之,仍在大樟树下,所抱者一枯朽树头也。三缄知为鬼弄,面带羞容,俯首前趋。
é ér nán guān zài wàng. sān jiān dào cǐ, wú yín huàn shí, jiāng yī yì zhī. zàn zhù èr rì, shú shì guān zhòng fēng jǐng, nán yǐ qī shēn, zhěng zhěng jīng shén, jìng tóu qín lǐng. shì lǐng dì shì qí xiǎn kě wèi, sān jiān liàng nán jiǔ zhù, bù jué sī qīn jí jí, shāng jí fèi fǔ. fù jí nán xíng, suì yú lù páng wò yǐ dài bì.
俄而南关在望。三缄到此,无银换食,将衣易之。暂住二日,熟视关中风景,难以栖身,整整精神,竟投秦岭。是岭地势奇险可畏,三缄谅难久住,不觉思亲急急,伤及肺腑。负疾难行,遂于路旁卧以待毙。