strong rèn cǎi xīn fū fù shòu kǔ sī sǐ lù guǐ wù pín lín strong
任採薪夫婦受苦 思死路鬼物頻臨
qī qiào fū fù zài máo péng nèi bài sǒu yù wèi fù mǔ, yǐ wèi ān jū yǒu suǒ, bié wú tā lǜ. qǐ liào lǎo sǒu xì sān jiān suǒ huà, lǎo yù xì sān jiān zhǐ mù ér huà, lì yì zuó mo qī qiào yǐ jí zhū lián, ér qī qiào bù zhī, zhū lián yì bù zhī yě.
七竅夫婦在茅篷內拜叟嫗為父母,以為安居有所,別無他慮。豈料老叟系三緘所化,老嫗系三緘指木而化,立意琢磨七竅以及珠蓮,而七竅不知,珠蓮亦不知也。
yī rì, lǎo yù wèi lǎo sǒu yuē: shì dì huāng liáng, wú duō chū xī. ěr yòu hǎo shì, jiù dé yī nán yī nǚ lái wú jiā xià, bài ěr wǒ wèi fù mǔ. suī wèi zēng shēng yù yú tā, rán jì zài shí fèng zhōng jiù qí xìng mìng, shén rú zhòng shēng yī děng yī yàng. wú yǔ ěr shòu yǐ bā zhì, bǐ bù niàn jí táng qián qīn lǎo, cǎi xīn jí shuǐ, shàng yào wú èr rén láo lì gōng zhī, qí xiào ān zài? lǎo sǒu yuē: bǐ fū fù shēn chù shí fèng, yōu yīn yǐ jiǔ, zòng yào bǐ yì rèn cǎi jí, zài dài ān xián shù rì, yì bù wèi chí.
一日,老嫗謂老叟曰:「是地荒涼,無多出息。爾又好事,救得一男一女來吾家下,拜爾我為父母。雖未曾生育於他,然既在石縫中救其性命,甚如重生伊等一樣。吾與爾壽已八秩,彼不念及堂前親老,採薪汲水,尚要吾二人勞力供之,其孝安在?」老叟曰:「彼夫婦身處石縫,幽陰已久,縱要彼役任采汲,再待安閒數日,亦不為遲。」
lǎo yù yuē: sǒu yán chà yǐ. cháng wén jiào zǐ yīng hái, jiào xí chū lái. bǐ èr rén jí fēi yīng hái, shì qí chū lái zhě yě. bù yú cǐ jì lì gè guī jǔ, tǎng yī fàng zòng, rèn qí xìng qíng, kǒng fǎn yǐ guān shì zì jīn, jiāng wú èr lǎo wèi pú bì. suǒ yǐ rén shì zhī gū xī qí zi zhě, ài ér wù láo. jiǔ zhī, jiāo ào yǎng chéng, shāo bù shùn yì, xìng rú huǒ fā, bù lì fù jí mà mǔ. fù mǔ ài lián tài shèn, yī cì yǐn rěn, èr cì yǐn rěn. rán ěr suī rěn zhī, yǐ wèi ài zi zhī chéng, ér zi fǎn yǐ fù mǔ wèi bǐ, zhé bèi xié zhì. yóu xié zhì ér dòng něi fù mǔ jī shì fù mǔ zhě, zì cǐ shǐ yān. dāng cǐ zhī jì, fù mǔ fāng huái yuàn hèn, zhòu zǔ qí zi. shàng tiān yàn zhī, ér léi jī wēn zhū zhī, yào jiē fù mǔ suǒ hài yě. hú fú yú zi yīng hái, yú xí chū lái shí, shì shì yǔ yǐ guī jǔ, shāo yǒu cuò shī, hǎo yán jiào dǎo, jiào zhī bù tīng, jiā yǐ xià chǔ, zǒng qī láo yǐ quán ài, bǐ zǐ dì néng qín néng jiǎn, néng xiào néng tì hū? chéng rú shì yě, yǒu qí xiào zi, gòng fèng bì hòu yǒu cǐ xiào zi, jiā yè bì fā yǒu cǐ xiào zi, guā dié bì mián. shì jí jiào zǐ liáng fāng, yì jí ài zi zhèng dào. shì zhī wèi fù mǔ zhě, xī bù zhào cǐ ér xíng zhī? lǎo sǒu yuē: ěr yán kě wèi rén shì guī jiàn, wú jué bù rú shì gū xī, hài bǐ èr rén. yán bì, shǒu chí xiǎo fǔ, jìng shàng shān qù. qù yuē bàn rì, hé xīn ér fǎn.
老嫗曰:「叟言差矣。嘗聞教子嬰孩,教媳初來。彼二人即非嬰孩,是其初來者也。不於此際立個規矩,倘一放縱,任其性情,恐反以官勢自矜,將吾二老為僕婢。所以人世之姑息其子者,愛而勿勞。久之,驕傲養成,稍不順意,性如火發,不詈父即罵母。父母愛憐太甚,一次隱忍,二次隱忍。然爾雖忍之,以為愛子之誠,而子反以父母畏彼,輒被挾制。由挾制而凍餒父母、擊弒父母者,自此始焉。當此之際,父母方懷怨恨,咒詛其子。上天厭之,而雷擊瘟誅之,要皆父母所害也。胡弗於子嬰孩,於媳初來時,事事予以規矩,稍有錯失,好言教導,教之不聽,加以夏楚,總期勞以全愛,俾子弟能勤能儉,能孝能悌乎?誠如是也,有其肖子,供奉必厚;有此肖子,家業必發;有此肖子,瓜瓞必綿。是即教子良方,亦即愛子正道。世之為父母者,奚不照此而行之?」老叟曰:「爾言可為人世龜鑑,吾決不如是姑息,害彼二人。」言畢,手持小斧,竟上山去。去約半日,荷薪而返。
lǎo yù shǒu xié qì jù, yì jí shuǐ guī. qī qiào fū fù jiàn zhī, xīn shén bù ān. yì yù dài jiān cǐ rèn, kǒng bèi máo cí cì shāng shǒu zú ér zhǐ.
老嫗手攜器具,亦汲水歸。七竅夫婦見之,心甚不安。意欲代肩此任,恐被茅茨刺傷手足而止。
fù zhù shù rì, lǎo yù hū ér wèi yuē: ěr fū fù jiàn wú èr lǎo rú cǐ láo kǔ, qí xīn ān hū? qī qiào yuē: bù ān zhī shén. lǎo yù yuē: jì bù ān yǐ, hé bù sī yī shèng qí rèn? qī qiào yuē: nài wú èr rén zài yá rì jiǔ, xiǎng fú yǐ jí, nán rèn cǎi xīn jí shuǐ zhī yì hé? lǎo yù nù mù yuē: zhēn bù shí shí wù yě. zài yá wèi guān, bǐ yī shí yě ér jīn luò yú huāng yě, wú yī wú shí, bàng wú èr lǎo ér jū, shì yòu yī shí yě. yǐ qióng kùn zhī shí, jū rán ér xiǎng fù guì zhī fú, yì sī fù guì yǐ bù zài ěr gōng hū? zì míng rì shǐ, yí yǐ qióng kùn ér zuò qióng kùn shì yān. nán yě cǎi xīn, nǚ zé jí shuǐ. rú ào wú mìng, lì jí zhú chū péng lú, bǐ ěr wèi hǔ láng kǒu zhī wù. qī qiào wén cǐ, bù gǎn zài yán.
復住數日,老嫗呼而謂曰:「爾夫婦見吾二老如此勞苦,其心安乎?」七竅曰:「不安之甚。」老嫗曰:「既不安矣,何不思一勝其任?」七竅曰:「奈吾二人在衙日久,享福已極,難任採薪汲水之役何?」老嫗怒目曰:「真不識時務也。在衙為官,彼一時也;而今落於荒野,無衣無食,傍吾二老而居,是又一時也。以窮困之時,居然而享富貴之福,抑思富貴已不在爾躬乎?自明日始,宜以窮困而作窮困事焉。男也採薪,女則汲水。如傲吾命,立即逐出蓬廬,俾爾為虎狼口之物。」七竅聞此,不敢再言。
dào le jié cháo, lǎo yù yǐ jí shuǐ zhī qì jiāo zhū lián, yǐ fá xīn zhī fǔ jiāo qī qiào.
到了詰朝,老嫗以汲水之器交珠蓮,以伐薪之斧交七竅。
èr rén dé qí qū shǐ, lǎn bù ér qián, chū le péng lú, qiě xíng qiě qì, qī qiào yuē: cǐ rì zāo qióng suǒ wèi hé? zhū lián yuē: jiē yīn dà dào qǐ fēng bō. qī qiào yuē: bù yá fù guì jīn ān zài? zhū lián yuē: qiě rèn wēi qū shòu zhé mó. qì bì, gè rèn qí shì, fēn lù ér qù. qī qiào shàng dé shān lǐng, jí mù sì gù, lín mù mào mì. xiē xī piàn kè, chí fǔ kǎn zhī. wú nài máo cí zòng héng, bù cì shǒu shí, jí shāng qí zú. miǎn qiáng cǎi le èr shù, fù xià shān lái. ér rèn zhòng nán shèng, liǎng jiān yǒu rú zhuī cì, huò sān wǔ bù yī xiē, huò shí yú bù yī xiē, yuē jí bàn rì, shǐ dào péng mén. lǎo yù jiàn qí xīn shù wú duō, kǒu zhōng cì cì bù xiū, yǔ zhū lián jí shuǐ xiān guī yì bān qíng jǐng. lǎo sǒu yuē: bù bì guò jiù. jīn yǐ wǔ yǐ, hú fú chuī yān? lǎo yù suì hū zhū lián yuē: ěr bù chuī yān wèi shí, hái wàng zhe lǎo yù hū? zhū lián bù gǎn ào, dāng jí rù chú. rán bǐ suī hǎo xiāng nǚ ér, nǎi bàng jīng líng hún suǒ tóu, bù ān zuò shí, sù shàng wèi shú, ér tái yú àn yān.
二人得其驅使,懶步而前,出了蓬廬,且行且泣,七竅曰:「此日遭窮所為何?」珠蓮曰:「皆因大道起風波。」七竅曰:「部衙富貴今安在?」珠蓮曰:「且任微軀受折磨。」泣畢,各任其事,分路而去。七竅上得山嶺,極目四顧,林木茂密。歇息片刻,持斧砍之。無奈茅茨縱橫,不刺手時,即傷其足。勉強采了二束,負下山來。而任重難勝,兩肩有如錐刺,或三五步一歇,或十餘步一歇,約及半日,始到蓬門。老嫗見其薪束無多,口中刺刺不休,與珠蓮汲水先歸一般情景。老叟曰:「不必過咎。今已午矣,胡弗炊煙?」老嫗遂呼珠蓮曰:「爾不炊煙為食,還望着老嫗乎?」珠蓮不敢傲,當即入廚。然彼雖郝相女兒,乃蚌精靈魂所投,不諳作食,粟尚未熟,而抬於案焉。
lǎo yù cháng zhī, dà mà bù yǐ. zhū lián qī qiào wén lǎo yù lì mà, qì ér fú shí.
老嫗嘗之,大罵不已。珠蓮、七竅聞老嫗詈罵,泣而弗食。
shì yè, fū fù tóng zuò qǐn suǒ, qī qiào yuàn yuē: bú shì sān jiān yě dào mài jìng mí rén, wú zuò wú guān, fú xiǎng bù jǐn, yān yǒu cǐ kǔ? zì bǐ lái wú yá zhōng, qǐ le wú xiàn fēng bō, bǐ wú èr rén luò yú shì dì. zhǐ xiǎng bàng zhe lǎo sǒu ān jū guò rì, liàng yǒu chū cǐ huàn nán zhī qī. shuí zhī lǎo sǒu rén cí, lǎo yù yán lì. bù wéi shòu qí qū shǐ, yì qiě zhōng cháo lì mà. wú fū fù dào zī jué lù, shàng yǒu hé xiǎng? bù ruò mì yī sǐ suǒ, yǐ le yī shēng. yán zhì cǐ lái, bào tóu ér qì. shū bèi lǎo yù wén dé, tuī mén zhí rù, zhǐ ér lì yuē: ěr fū fù ān xián bù guàn, céng jì shí fèng nèi yīn yōu zhī dì hū? ruò fēi wú jiā lǎo sǒu cǎi xīn zhì cǐ, zhuì suǒ jiù zhī, zǎo yǐ yīn yōu sǐ yǐ, jīn xìng chóng dǔ tiān rì, jǐn jǐn yì ěr cǎi xīn jí shuǐ, dà jiā pēng sù ér shí, ěr fǎn zài cǐ bào yuàn yú wǒ, sī xún sǐ lù. qǐ zhī ěr jí xún sǐ, shì zì sǐ ěr, yǔ wú hé shè? wú shí gào rǔ, rú yuàn zài péng lú yě, yào rèn cǎi xīn jí shuǐ pēng sù zhī shì rú bù yuàn yě, huò zì yì ér zì wěn huò juān qū yǐ sì láng hǔ, suí ěr yù zhī. wú yán rú sī, ěr yí gè zì wèi jì. lǎo yù yán hòu, fèn rán ér qù.
是夜,夫婦同坐寢所,七竅怨曰:「不是三緘野道賣鏡迷人,吾作吾官,福享不盡,焉有此苦?自彼來吾衙中,起了無限風波,俾吾二人落於是地。只想傍着老叟安居過日,諒有出此患難之期。誰知老叟仁慈,老嫗嚴厲。不惟受其驅使,亦且終朝詈罵。吾夫婦到茲絕路,尚有何想?不若覓一死所,以了一生。」言至此來,抱頭而泣。倏被老嫗聞得,推門直入,指而詈曰:「爾夫婦安閒不慣,曾記石縫內陰幽之地乎?若非吾家老叟採薪至此,縋索救之,早已陰幽死矣,今幸重睹天日,僅僅役爾採薪汲水,大家烹粟而食,爾反在此抱怨於我,思尋死路。豈知爾即尋死,是自死耳,與吾何涉?吾實告汝,如願在蓬廬也,要任採薪汲水烹粟之事;如不願也,或自縊而自刎或捐軀以飼狼虎,隨爾欲之。吾言如斯,爾宜各自為計。」老嫗言後,忿然而去。
cì rì chū jiàn fū fù, nù xún zhī yán: ěr děng zuó xiāo yuàn sǐ bù yuàn shēng, jīn hé shàng zài? rú qí bù sǐ ér tōu shēng rén shì, shāo bèi wú mìng, cóng cǐ bù zhǐ lì mà, hái yào lì jiā biān pū. tǎng néng bù cí láo kǔ, qín qín cǎi xīn jí shuǐ, wú zì hòu ài, shāo kuān bàn rì, huò shāo kuān yī rì, huò yì wèi kě zhī. qī qiào fū fù guì ér qì yuē: qián chéng lǎo sǒu zhěng jiù, ēn tóng zài zào. jí rèn lì yì zhī láo, fēn suǒ dāng rán. dàn qí lǎo mǔ niàn wú fū fù shòu fú yǐ guàn, huǎn huǎn yì zhī. dài dào jīng lì zú rì, rán hòu suí qí zhǐ shǐ, duàn bù gǎn cí? lǎo yù yuē: bù bì duō yán, cǎi xīn zhě yí gòu yī rì chuī yān zhī fèi, jí shuǐ zhě gòu yī rì pēng sù mù yī zhī fèi, zú yǐ, wài fú kē qiú. rú dài duò yān, dìng bù kuān shù! qī qiào fū fù yī yī chéng rèn, lǎo yù shǐ yǒu jì sè.
次日出見夫婦,怒詢之言:「爾等昨宵願死不願生,今何尚在?如其不死而偷生人世,稍背吾命,從此不止詈罵,還要力加鞭撲。倘能不辭勞苦,勤勤採薪汲水,吾自厚愛,稍寬半日,或稍寬一日,或亦未可知。」七竅夫婦跪而泣曰:「前承老叟拯救,恩同再造。即任力役之勞,分所當然。但祈老母念吾夫婦受福已慣,緩緩役之。待到精力足日,然後隨其指使,斷不敢辭?」老嫗曰:「不必多言,採薪者宜夠一日炊煙之費,汲水者夠一日烹粟沐衣之費,足矣,外弗苛求。如怠惰焉,定不寬恕!」七竅夫婦一一承認,老嫗始有霽色。
wú rú qī qiào lì ruò nán shèng, měi rì cǎi xīn, bù fū suǒ yòng. shǐ ér lǎo yù lì mà, jì ér jiā yǐ biān pū, zhōng zé yǐ quán zú jī zhī. qī qiào shì shí yǐ bù shèng qí kǔ yǐ. yī rì chí fǔ dēng shān, xiǎng dào wèi guān róng huá, dà kū bù zhǐ. kū yǐ, yǐ shí ér mián. qí zhì shuì mèng chū xǐng, rì yǐ xī zhuì, máng máng cù cù, jiāng xīn fá xià, shù ér hé guī. lǎo yù lì yuē: ěr jīn rì guī hé chí yě? wèi bì yào jiāng lǎo yù fú sǐ yé! qī qiào qì yuē: ér yīn jìn rì shǒu zú wèi máo cí suǒ sǔn, jǔ dòng jiān nán, cǎi xīn shāo chí, wàng mǔ jiàn liàng. lǎo yù yuē: wú zhī cǐ yì ěr bù nài rèn, fēi lì jiā biān chǔ, bù néng wèi wú. suì rù fáng zhōng, chí yī suǒ chū, zhuā zhe qī qiào, qī qiào bù néng zhuǎn dòng. piàn shí zhī jì, jiāng shēn kǔn dìng, diào yú lú wài yú shù zhī shàng, yǐ biān chī zhī, lián chī shù bǎi, tǐ wú wán fū. zhū lián jiàn ér xīn shāng, guì dì qiú yòu. lǎo yù yuē: ěr wú dài rén qí yě, wú zé ěr fū hòu, jiāng zé ěr yǐ. qī qiào tòng chǔ nán dāng, zhǐ jì lǎo sǒu guī lái, yī wèi jiě jiù. shū yì lǎo sǒu yǎo wú zōng jī, zhì dài lǎo yù biān chī zú yì, shǐ jiě suǒ fàng xià. qī qiào shì yǐ, yòu jiāng zhū lián diào zhe, rú biān chī qī qiào yì bān, jǐn lì chī yú, tiān sè yǐ wǎn. lǎo yù zì qù chú nèi pēng sù ér shí, yě bù hū jí qī qiào fū fù.
無如七竅力弱難勝,每日採薪,不敷所用。始而老嫗詈罵,繼而加以鞭撲,終則以拳足擊之。七竅是時已不勝其苦矣。一日持斧登山,想到為官榮華,大哭不止。哭已,倚石而眠。俟至睡夢初醒,日已西墜,忙忙促促,將薪伐下,束而荷歸。老嫗詈曰:「爾今日歸何遲也?未必要將老嫗莩死耶!」七竅泣曰:「兒因近日手足為茅茨所損,舉動艱難,採薪稍遲,望母見諒。」老嫗曰:「吾知此役爾不耐任,非力加鞭楚,不能畏吾。」遂入房中,持一索出,抓着七竅,七竅不能轉動。片時之際,將身捆定,吊於廬外榆樹枝上,以鞭笞之,連笞數百,體無完膚。珠蓮見而心傷,跪地求宥。老嫗曰:「爾毋代人祈也,吾責爾夫後,將責爾矣。」七竅痛楚難當,只冀老叟歸來,一為解救。殊意老叟杳無蹤跡,至待老嫗鞭笞足意,始解索放下。七竅釋已,又將珠蓮吊着,如鞭笞七竅一般,盡力笞余,天色已晚。老嫗自去廚內烹粟而食,也不呼及七竅夫婦。
èr rén rěn zhe jī è, àn dì shāng yuē: shì shì rú sī, bù sǐ hé dài? jí jiāng kǔn qū zhī suǒ gè chí yī shù, chéng dé lǎo yù hān shēng dà qǐ, zǒu chū lú wài, yì yù tóng yì yú cǐ. gāng yǐ suǒ ér dā shàng shù zhī, hū rán shān wài yī shēng xiǎng liàng, huǒ guāng shù shí duǒ, zhí xiàng fū fù tóng yì zhī chù ér lái, yuē: wù máng, wù máng, wú děng lái yǔ ěr shāng. qī qiào zhū lián yǐ wèi lǎo sǒu qián lái jiù jǐ, lì yú shù xià hòu zhī. jí guāng huǒ dào shí, shū fēi lǎo sǒu, nǎi shì xiōng è guǐ wù. yǒu chí suǒ zhě, yǒu chí dāo zhě, yǒu chí dú yào zhě, yǒu chí xiǎo fǔ zhě, jǐn jiāng fū fù tuán tuán wéi zhe. chí suǒ zhě yuē: ěr xué wú yì sǐ hǎo. chí dāo zhě yuē: ěr xué wú tī sǐ hǎo. chí yào chí fǔ zhě yuē: ěr xué wú dú sǐ kǎn sǐ hǎo. yī shí ěr zhēng wǒ duó, shùn chě héng lā, qī qiào zhū lián yǐ hài bàn sǐ. jiǔ zhī, zhòng guǐ yuē: bǐ gāng èr rén, rú hé néng dài wú děng zhī zhòng? shū yī dà dù guǐ xīn rán lái qián yuē: ěr bèi wú róng zhēng duó, kě ràng cǐ nán nǚ yǔ wú zuò shuǐ láo dài yān. fēn kāi zhòng guǐ, dú jiāng qī qiào fū fù shǒu lā ér xíng. zhòng guǐ huá rán, luàn dǎ luàn jī, zhí dào tiān jiāng fā xiǎo, shǐ xíng sì sàn.
二人忍着飢餓,暗地商曰:「事勢如斯,不死何待?」即將捆軀之索各持一束,乘得老嫗鼾聲大起,走出廬外,意欲同縊於此。剛以索兒搭上樹枝,忽然山外一聲響亮,火光數十朵,直向夫婦同縊之處而來,曰:「勿忙,勿忙,吾等來與爾商。」七竅、珠蓮以為老叟前來救己,立於樹下候之。及光火到時,殊非老叟,乃是兇惡鬼物。有持索者,有持刀者,有持毒藥者,有持小斧者,緊將夫婦團團圍着。持索者曰:「爾學吾縊死好。」持刀者曰:「爾學吾剔死好。」持藥、持斧者曰:「爾學吾毒死、砍死好。」一時爾爭我奪,順扯橫拉,七竅、珠蓮已駭半死。久之,眾鬼曰:「彼剛二人,如何能代吾等之眾?」倏一大肚鬼欣然來前曰:「爾輩毋容爭奪,可讓此男女與吾作水牢代焉。」分開眾鬼,獨將七竅夫婦手拉而行。眾鬼譁然,亂打亂擊,直到天將發曉,始行四散。
wéi dà dù guǐ fú shě, xiàng qī qiào fū fù kòu bài bù yǐ, yuē: ěr děng kǔ nán guò rì, bù rú dài wǒ zài shuǐ guó zhōng zuò sān zài shuǐ láo. sān zài hòu, ěr dài xún zhe, yòu fù tóu shēng, xī bì zài zī rì shòu luō zào? kòu bài yǐ bà, jìng jiāng fū fù lā qù. lín wài yī sǒu, bái xū bái fà, tū rú qí lái rì: guǐ wù wú dé rú cǐ, cǐ èr rén zhōng liè xiān bān, hé kě jiā hài? yán bì, guǎi zhàng yī jǔ, guǐ huà wū yǒu. qī qiào fū fù suī wèi lǎo sǒu jiù yuán, yǐ bèi qún guǐ hài chī, suì dāi lì yú lín mù zhī xià.
惟大肚鬼弗舍,向七竅夫婦叩拜不已,曰:「爾等苦難過日,不如代我在水國中坐三載水牢。三載後,爾代尋着,又復投生,奚必在茲日受囉唣?」叩拜已罷,竟將夫婦拉去。林外一叟,白須白髮,突如其來日:「鬼物毋得如此,此二人終列仙班,何可加害?」言畢,拐杖一舉,鬼化烏有。七竅夫婦雖為老叟救援,已被群鬼駭痴,遂呆立於林木之下。