shào xìng qī nián xià dà dé sān nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié.
紹興七年、夏大德三年春正月，使賀金正旦及萬壽節。

jīn zhǔ cháo tài huáng tài hòu yú míng dé gōng, xià shǐ yǔ gāo lì shǐ tóng rù hè.
金主朝太皇太后於明德宮，夏使與高麗使同入賀。

jiàng fān zhào jì zhōng nèi bēn.
降蕃趙繼忠內奔。

jì zhōng, tǔ bō xiā zhān zi, chū míng dǒng gǔ. shén zōng shí, yǔ xiōng mù zhēng yǐ táo hé jiàng, cì xìng míng, shòu liù zhái fù shǐ xī fān sān shí bā zú dà shǒu lǐng. liáng yǐ bū yǔ zhōng guó gòu nán, qiǎn bīng xié jiàng zhī, suì wèi yì shǔ. zhì shì, yīn xī chuān xuān fǔ shǐ qǐng nèi fù, xià guó suì shī yòu bì.
繼忠，吐蕃瞎氈子，初名董谷。神宗時，與兄木征以洮河降，賜姓名，授六宅副使、西蕃三十八族大首領。梁乙逋與中國構難，遣兵脅降之，遂為役屬。至是，因西川宣撫使請內附，夏國遂失右臂。

sān yuè, suì xīng nì xíng rù yú guǐ.
三月，歲星逆行入輿鬼。

fàn jī shī qì.
犯積屍氣。

xià sì yuè, tài bái rù dōng jǐng.
夏四月，太白入東井。

yǔ yíng huò hé.
與熒惑合。

zhī xī ān zhōu rèn dé jìng nà qí nǚ wèi fēi.
知西安州任得敬納其女為妃。

dé jìng, běn xī ān zhōu pàn, xià bīng qǔ xī ān, lǜ bīng mín chū jiàng, gān shùn mìng quán zhī zhōu shì. yǒu nǚ nián shí qī, shǐ qí dì dé cōng shì zhī yǐ xiàn, gān shùn nà wèi fēi, shǎng lài shén hòu, zhuó dé jìng wèi jìng zhōu fáng yù shǐ.
得敬，本西安州判，夏兵取西安，率兵民出降，乾順命權知州事。有女年十七，使其弟德聰飾之以獻，乾順納為妃，賞賚甚厚，擢得敬為靜州防禦使。

qiū jiǔ yuè, qiǎn shǐ qǐ dì yú jīn, jīn yǔ yǐ hé wài sān zhōu dì.
秋九月，遣使乞地於金，金與以河外三州地。

gān shùn jì dé xī níng, yǔ jīn jī shí děng zhōu lín bī, qiǎn shǐ yǐ hòu bì rú jīn, biǎo qǐ hé wài zhū zhōu. jīn zhǔ yǐ jī shí lè kuò sān zhōu yǔ zhī. shí qín rén zài sān zhōu zhě shù qiān, jiē yuàn guī jīn, jīn zhǔ qǐng yuē zhī. quán shū mì yuàn shì liú yuē: sān xiǎo zhōu bù zú wèi qīng zhòng, kǒng shī liǎng guó dà xìn. suì yǐ qí dì lái guī.
乾順既得西寧，與金積石等州鄰逼，遣使以厚幣如金，表乞河外諸州。金主以積石、樂、廓三州與之。時秦人在三州者數千，皆願歸金，金主請約之。權樞密院事劉曰：「三小州不足為輕重，恐失兩國大信。」遂以其地來歸。

shào xìng bā nián xià dà dé sì nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié, qǐng tōng hù shì.
紹興八年、夏大德四年春正月，使賀金正旦及萬壽節，請通互市。

shí qí guó yǐ fèi, jīn jǐn shōu shǎn xī dì. gān shùn shǐ qǐng yú suī dé zhū zhōu hù shì, jīn zhǔ yǐ shǎn xī xīn dìng bù xǔ.
時齊國已廢，金盡收陝西地。乾順使請於綏德諸州互市，金主以陝西新定不許。

xià wǔ yuè, gèng jī shí zhōu wèi qí ān chéng.
夏五月，更積石州為祈安城。

jī shí fān zú qiáng hàn, gān shùn yǐ bīng wēi xié zhī, zhū bù jiē fú, yīn gèng qí chéng míng qí ān.
積石蕃族強悍，乾順以兵威脅之，諸部皆服，因更其城名「祈安」。

qiū bā yuè, lì rèn shì wèi huáng hòu.
秋八月，立任氏為皇后。

rèn shì zhuāng zhòng guǎ yán, yù xià yǒu ēn yì, yǔ cáo shì bìng jū fēi wèi, xiāng de shén huān. dé jìng yù hòu qí nǚ, cháng yǐ huò huì kuì cháo guì jí zōng shì zhí zhèng quán zhě. yú shì yù shǐ dài fū bā lǐ zǔ rén yán: gǔ zhě tiān zǐ qǔ hòu, fān guó lái yìng, zhū hóu yī qǔ jiǔ nǚ, gài fèng zōng miào, guǎng jì sì, yīn jiào zhī zhí bù kě quē, zhōng gōng zhī wèi bù kě xū yě. fú jiàn bì xià liǎng fēi bìng lì, wèi hào xiāng yí, ér wú dí yǐ tǒng zhī, zé shì bì jìn zhēng qíng, qiě shēng dù, qǐ suǒ yǐ fáng yín tè sāi huò luàn hū? jīn yí zé zān fú míng jiā, xūn yōng shì zú, sù yōu cái xíng, pèi hé kūn yí, shù jī shàng xié shén zhī zhī xīn, xià fù chén mín zhī wàng. gān shùn xún zhī qún chén, xián wèi mén dì cái dé wú guò rèn fēi. gān shùn suì shǐ bā lǐ zǔ rén chí cè lì wèi huáng hòu, shòu dé jìng jìng zhōu dōu tǒng jūn.
任氏莊重寡言，御下有恩意，與曹氏並居妃位，相得甚歡。得敬欲後其女，常以貨賄饋朝貴及宗室執政權者。於是御史大夫芭里祖仁言：「古者天子娶後，藩國來媵，諸侯一娶九女，蓋奉宗廟，廣繼嗣，陰教之職不可缺，中宮之位不可虛也。伏見陛下兩妃並立，位號相夷，而無嫡以統之，則勢必近爭情，且生妒，豈所以防淫慝塞禍亂乎？今宜擇簪紱名家，勛庸世族，素優才行，配合坤儀，庶几上協神祗之心，下副臣民之望。」乾順詢之群臣，咸謂門第、才德無過任妃。乾順遂使芭里祖仁持冊立為皇后，授得敬靜州都統軍。

dōng shí yuè, yán gù jiāng lǐ shì fǔ lái bēn.
冬十月，延故將李世輔來奔。

shì fǔ, qīng jiàn rén, shì wèi sū wěi jiǔ zú xún jiǎn. jīn rén xiàn yán ān, yǔ fù yǒng qí tóng bèi zhí, shòu chéng xuān shǐ zhī tóng zhōu. shì fǔ jì zhí jīn shuài sā lí hē, qiè jiā guī cháo. xíng zhì luò hé, bù dé dù, zhuī bīng jí, yǒng qí yǔ jiā shǔ èr bǎi kǒu xī yù hài, shì fǔ qì sā lí hē, yǐ èr shí liù rén bēn xià. jiàn gān shùn, qì yán fù mǔ qī zǐ zhī wáng, yuàn dé èr shí wàn rén shēng qín sā lí hē, qǔ shǎn xī wǔ lù dì guī xià guó, shì fǔ yì dé bào bù gòng zhī chóu. gān shùn xǔ zhī, shòu jìng nán jūn chéng xuān shǐ yán qí yōng děng lù jīng lüè ān fǔ shǐ.
世輔，青澗人，世為蘇尾九族巡檢。金人陷延安，與父永奇同被執，授承宣使、知同州。世輔計執金帥撒離喝，挈家歸朝。行至洛河，不得渡，追兵及，永奇與家屬二百口悉遇害，世輔棄撒離喝，以二十六人奔夏。見乾順，泣言父母妻子之亡，願得二十萬人生擒撒離喝，取陝西五路地歸夏國，世輔亦得報不共之仇。乾順許之，授靜難軍承宣使、延岐雍等路經略安撫使。

shào xìng jiǔ nián xià dà dé wǔ nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié.
紹興九年、夏大德五年春正月，使賀金正旦及萬壽節。

shí gāo lì gòng shǐ wèi huí, jīn zhǔ cì yàn, xià shǐ yǔ gāo lì sān shǐ bìng huì.
時高麗貢使未回，金主賜燕，夏使與高麗三使並會。

tài bái yíng huò hé yú jǐng.
太白、熒惑合於井。

kě tiān wèi bù lì yòng bīng, gān shùn bù tīng.
可天謂不利用兵，乾順不聽。

èr yuè, lǐ shì fǔ tǎo pàn qiú, kè zhī. suì shǐ shū mì shǐ wáng shū dà jiāng yí é tóng chū bīng qǔ shǎn xī.
二月，李世輔討叛酋，克之。遂使樞密使王樞、大將移訛同出兵取陝西。

shì fǔ rì qǐng bīng bào chóu, gān shùn yuē: ěr néng wèi guó lì gōng, zé bù jìn jiè bīng. shí yǒu bié bù qiú háo qīng miàn yè chā wèi biān huàn, lìng shì fǔ tú zhī. shì fǔ yǐ sān qiān qí jí chí zhì qí zhàng, qín zhī yǐ guī. gān shùn dà yuè, jiāng qī yǐ nǚ, shì fǔ yǐ fù sàng cí. nǎi chū èr shí wàn qí, yǐ wáng shū yí é wèi shǎn xī zhāo fǔ shǐ, shì fǔ wèi yán ān zhāo fǔ shǐ, gǔ xíng ér dōng, shí yuè zhī shí sì rì yě.
世輔日請兵報仇，乾順曰：「爾能為國立功，則不靳借兵。」時有別部酋豪「青面夜叉」為邊患，令世輔圖之。世輔以三千騎疾馳至其帳，擒之以歸。乾順大悅，將妻以女，世輔以父喪辭。乃出二十萬騎，以王樞、移訛為陝西招撫使，世輔為延安招撫使，鼓行而東，時月之十四日也。

jīn mù wěi qǐng jiàng, fù nà zhī, yǐ wèi shān é shǒu lǐng.
金慕洧請降，復納之，以為山訛首領。

wěi rù jīn, shì wèi xī hé jīng lüè shǐ. jí jīn rén yǔ zhōng guó yì hé, guī shǎn xī hé nán dì, wěi yǐ guān shǒu suí lì dāng liú guān zhōng. wěi jù zhū, móu qián shī xí qǔ guān shǎn, jīng yuán lù jīng lüè shǐ zhāng zhōng yàn yǔ huán qìng zhào bīn hé bīng shēng tǎo, wěi bīng bài, wáng rù xià guó. gān shùn nà zhī, shòu yǐ guān.
洧入金，仕為熙河經略使。及金人與中國議和，歸陝西、河南地，洧以官守隨例當留關中。洧懼誅，謀潛師襲取關陝，涇原路經略使張中彥與環慶趙彬合兵聲討，洧兵敗，亡入夏國。乾順納之，授以官。

àn: xī yǐn shì wèi yǒu guó jiā zhě bù huàn tǔ dì zhī bù guǎng, ér huàn xìn yì zhī bù lì. zì wǎn jìn hù xiāng qīng duó, zhé yǐ zhāo xiáng nà pàn wèi néng, rán zhōng wú yì chéng bài zhī shù, tè fù bù yì zhī míng ér yǐ. mù wěi fǎn fù xìng chéng, qián chē kě jiàn. yú qí fù zhì, shù qí lǚ pàn zhī zuì, zhí ér lù zhī kě yě. nǎi fù yán nà shòu guān, jǐ chéng yǎng hǔ zhī huàn. gān shùn zhēn wú shí zāi!
按：昔尹氏謂「有國家者不患土地之不廣，而患信義之不立」。自晚近互相傾奪，輒以招降納叛為能，然終無益成敗之數，特負不義之名而已。慕洧反覆性成，前車可鑑。於其復至，數其屢叛之罪，執而戮之可也。乃復延納授官，幾成養虎之患。乾順真無識哉！

sān yuè, gōng fǔ zhōu, qǔ zhī.
三月，攻府州，取之。

jiàn yán zhōng, fǔ zhōu shǒu jiāng zhé kě qiú yǐ chéng jiàng jīn, sā lí hē xǔ fèi liú yù lì zhī. jí yù fèi, hé yì chéng, gē hé nán shǎn xī guī zhōng guó, fǔ zhōu zài shǎn xī shǔ zhōng. sā lí hē kǒng kě qiú shī wàng shēng biàn, jiǎ huì yǐn zhèn shā zhī. gān shùn zhī fǔ zhōu wú zhǔ, qiǎn bīng chéng jiān qǔ qí chéng.
建炎中，府州守將折可求以城降金，撒離喝許廢劉豫立之。及豫廢，和議成，割河南、陝西歸中國，府州在陝西屬中。撒離喝恐可求失望生變，假會飲鴆殺之。乾順知府州無主，遣兵乘間取其城。

xià sì yuè, líng zhī shēng.
夏四月，靈芝生。

zài táng hòu guān gāo shǒu zhōng jiā. bǎi guān biǎo hè, gān shùn zuò líng zhī gē, zhōng shū xiāng wáng rén zhōng děng hé zhī, lè shí zhì ruì.
在堂後官高守忠家。百官表賀，乾順作《靈芝歌》，中書相王仁忠等和之，勒石志瑞。

àn: líng zhī, ruì cǎo yě. shēng bù liǎng yuè, ér gān shùn zú. ruì hū, fēi ruì hū? shū yǐ wèi xǐ yán jiā xiáng zhě jiè!
按：靈芝，瑞草也。生不兩月，而乾順卒。瑞乎，非瑞乎？書以為喜言「嘉祥」者戒！

wǔ yuè, lǐ shì fǔ zhí wáng shū, yí é bīng kuì, zǒu hái.
五月，李世輔執王樞，移訛兵潰，走還。

shì fǔ bīng dǐ yán ān, zhī jīn rén yì hé, shǎn xī fù guī zhōng guó, gòu dé hài fù mǔ dì zhí zhě shā zhī. lǜ jiù bù bā bǎi qí fù wáng shū yí é yíng, yù zhī yuē: shì fǔ yǐ rù yán ān, jiàn jiǎng hé zhào shū zhāo fǔ, kě yǐ běn bù jūn guī guó. yí é bù cóng, yuē: chū, jīng lüè qǐ bīng lái qǔ shǎn xī, jīn jì dào cǐ, nǎi lìng guī yé? shì fǔ zhī shì bù kě, chōu dāo zhuó yí é, bù jí, qín wáng shū fù zhī. yí é zòng tiě yào jūn lái, shì fǔ yǐ suǒ bù jù, huī shuāng dāo chí zhú, suǒ xiàng pī mǐ. xià bīng dà kuì, shā sǐ róu jiàn zhě wàn rén, shī mǎ sì bǎi yú qū. shì fǔ suì yǐ sān qiān rén guī cháo.
世輔兵抵延安，知金人議和，陝西復歸中國，購得害父母弟侄者殺之。率舊部八百騎赴王樞、移訛營，諭之曰：「世輔已入延安，見講和詔書招撫，可以本部軍歸國。」移訛不從，曰：「初，經略乞兵來取陝西，今既到此，乃令歸耶？」世輔知勢不可，抽刀斫移訛，不及，擒王樞縛之。移訛縱鐵鷂軍來，世輔以所部拒，揮雙刀馳逐，所向披靡。夏兵大潰，殺死蹂踐者萬人，失馬四百餘區。世輔遂以三千人歸朝。

liù yuè, guó zhǔ gān shùn zú, zi rén xiào lì.
六月，國主乾順卒，子仁孝立。

yuè zhī sì rì yě, nián wǔ shí liù. zài wèi wǔ shí sì nián, gǎi yuán bā, shì yuē shèng wén huáng dì, miào hào chóng zōng, mù hào xiǎn líng. zhǎng zi rén xiào lì, shí nián shí liù. zhōng guó yǐ qí shǔ yú jīn, suì fèi cè mìng, xià yì bù shǐ gào āi.
月之四日也，年五十六。在位五十四年，改元八，諡曰聖文皇帝，廟號崇宗，墓號顯陵。長子仁孝立，時年十六。中國以其屬於金，遂廢冊命，夏亦不使告哀。

lùn yuē: gān shùn dāng shào shèng guāi fāng, jìng kāng è yùn. shǐ zé móu shēng shǐ tū, jì zé lì xiǎng yú rén, bù tè yì hé jiā lú qīn jiāng jǐn fù, ér xī níng huáng shàn yì rù bǎn tú. gài cuī jiān zhě nán wèi gōng, lā xiǔ zhě yì wèi lì yě. rán shòu liáo guó bǎi yú nián luǎn fù zhī ēn, yí shuǐ yī bài, jù ěr fǎn yán. zé qián zhī wèn qǐ jū, qǐng lín xìng, chéng yé? wěi yé? dāng shì shí, dì jiè è yīn shān yǐ běi, mǎ zú biàn guān shǎn zhī xī. fāng wèi jí zī xīn méng, dà qǐ ěr yǔ, ér nán shēng tiān dé, bīng jù yún zhōng. xiàng zhī chén sòng chén liáo, wéi wú pī chāng zhě zhì jīn ér gù jì mò shī yān. sì chuān zhī shǐ, huǐ yì wǎn yǐ! wéi shì yuán hào zhì fān shū, lì fān xué, jiǔ jué huá fēng gān shùn jiàn guó xué, zhì yǎng xián wù. tā shí rén jiào zhòng shèng qīn xián, yí móu yǒu zì. rán hū?
論曰：「乾順當紹聖乖方，靖康厄運。始則謀生豕突，繼則利享漁人，不特義合、葭蘆侵疆盡復，而西寧、湟、鄯亦入版圖。蓋摧堅者難為功，拉朽者易為力也。然受遼國百餘年卵覆之恩，宜水一敗，遽爾反顏。則前之問起居，請臨幸，誠耶？偽耶？當是時，地界扼陰山以北，馬足遍關陝之西。方謂藉茲新盟，大啟爾宇，而難生天德，兵聚雲中。向之臣宋、臣遼，惟吾披猖者；至金而故技莫施焉。四川之使，悔亦晚矣！惟是元昊制蕃書，立蕃學，久絕華風；乾順建國學，置養賢務。他時仁教重聖親賢，貽謀有自。然乎？」

qiū jiǔ yuè, qiǎn shǐ rú jīn gào āi.
秋九月，遣使如金告哀。

àn: cǐ xī xià gào āi jīn guó zhī shǐ.
按：此西夏告哀金國之始。

dōng shí yuè, wáng shū hái.
冬十月，王樞還。

chū, shū bèi qín rù zhōng guó jìng, jí wàng què yáo bài, yán: xià guó zhǔ gǎn shèng ēn, jiāng qiǎn shǐ rù gòng. xuān yù shǐ zhōu yù qiǎn rén hù sòng xíng zài, shū mì yuàn lóu zhào yán: shǎn xī xīn fù, zhèng yǔ xià guó wèi lín, liú zhī wú yì, hái zhī kě shǐ zhī ēn. nǎi yǐn jiàn, xíng yàn kào lǐ, bìng qí fú bǎi jiǔ shí rén jiē qiǎn hái, mìng rén bàn sòng zhì jiè shàng.
初，樞被擒入中國境，即望闕遙拜，言：「夏國主感聖恩，將遣使入貢。」宣諭使周聿遣人護送行在，樞密院樓照言：「陝西新復，正與夏國為鄰，留之無益，還之可使知恩。」乃引見，行燕犒禮，並其俘百九十人皆遣還，命人伴送至界上。

shí yī yuè, zūn mǔ rèn shì cáo shì wèi tài hòu.
十一月，尊母任氏、曹氏為太后。

rèn shì nián shào yú cáo. rén xiào liǎng mǔ bìng zūn, fèng yǎng lǐ zhì rú yī.
任氏年少於曹。仁孝兩母並尊，奉養禮秩如一。

guī yán zhū lù xiàn guó jūn mín.
歸延諸路陷國軍民。

sòng biān lì zhāo nà, rén xiào yīn wáng shū hái, xī zòng qiǎn zhī.
宋邊吏招納，仁孝因王樞還，悉縱遣之。

shào xìng shí nián xià dà qìng yuán nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié.
紹興十年、夏大慶元年春正月，使賀金正旦及萬壽節。

jīn zhì: xià shǐ rù jiàn, jīn zhǔ jí yù zuò, wū biān, bào shí bì, chén liáo xíng xiǎo qǐ jū lǐ. zhì shì, gǎi wèi dà qǐ jū.
金制：夏使入見，金主即御座，嗚鞭，報時畢，臣僚行小起居禮。至是，改為大起居。

èr yuè, lì hòu wǎng shì.
二月，立後罔氏。

wǎng shì, xī xià dà zú. hòu cōng huì zhī shū, ài xíng hàn lǐ. rén xiào xiān nà zhī, jiàn qí xián, lì wèi hòu, pō ài jìng yān.
罔氏，西夏大族。後聰慧知書，愛行漢禮。仁孝先納之，見其賢，立為後，頗愛敬焉。

àn: xī xià lì hòu bù xī shū, cǐ shū, xián wǎng shì yě. shì hǎo lǐ zhī shū, yì shí rén xiào jiàn xué zhū shàn zhèng, hòu yǒu láo yān.
按：西夏立後不悉書，此書，賢罔氏也。氏好禮知書，異時仁孝建學諸善政，後有勞焉。

sān yuè, chuān shǎn xuān fǔ shǐ hú shì jiāng qiǎn shǐ lái yù rù gòng, bù bào.
三月，川陝宣撫使胡世將遣使來諭入貢，不報。

gān shùn chén jīn hòu, bù fù gòng zhōng guó. gāo zōng yīn jīn rén yì hé, huà jiè yǐ dìng, mìng yán qín fèng xī hé zhū lù zhāo nà xiàn méi xià guó rén mín, bìng mìng shì jiāng qiǎn shǐ zhì guó, yì rù gòng lǐ. rén xiào bù yīng.
乾順臣金後，不復貢中國。高宗因金人議和，畫界已定，命延、秦鳳、熙河諸路招納陷沒夏國人民，並命世將遣使至國，議入貢禮。仁孝不應。

xià sì yuè, xià zhōu tǒng jūn lǐ hé dá jù chéng pàn.
夏四月，夏州統軍李合達據城叛。

hé dá, běn xiāo xìng, wèi liáo guó tà mǎ, hù chéng ān gōng zhǔ zhì xià, yǒu kǒu cái, xiāo yǒng zhǎng qí shè. gān shùn liú zhī, shǐ shòu wén sī shǐ, zhuǎn yòu shì jìn, cháng cóng zhēng tǎo yǒu láo, shēng fù dōu tǒng, cì guó xìng. tǒng ān zhī yì, zhū jiāng wèi liú fǎ yǒng, mò gǎn dāng qí fēng hé dá fèn jī bài zhī, lǜ sǐ shì shù bǎi rén zhuī zhì gài zhū wēi, dé fǎ shǒu hái, yǐ gōng zhuó dōu tǒng, zhèn xià zhōu. jì gān shùn chén jīn, shàng shū qiè jiàn, bù tīng jí gōng zhǔ zú, yì yàng yàng bù zì shì. wén yē lù: dà shí zài xī yù, qiǎn jiān shǐ fǎng zhī, bù de yào lǐng ér fǎn. shì shí, yīn rén xiào xīn lì, zì shì sù jiāng yǒu gōng, móu zuò luàn. dōu yā yá liú hóng yù bù cóng, xuē fà táo qù. hé dá jǐn sàn jiā cái gěi jūn shì, jù zhōu chéng pàn, qiǎn bīng sì chū chù rǎo.
合達，本蕭姓，為遼國撻馬，扈成安公主至夏，有口才，驍勇長騎射。乾順留之，始授文思使，轉右侍禁，嘗從征討有勞，升副都統，賜國姓。統安之役，諸將畏劉法勇，莫敢當其鋒；合達奮擊敗之，率死士數百人追至蓋朱危，得法首還，以功擢都統，鎮夏州。繼乾順臣金，上書切諫，不聽；及公主卒，益怏怏不自適。聞耶律大石在西域，遣間使訪之，不得要領而返。是時，因仁孝新立，自恃宿將有功，謀作亂。都押牙劉洪裕不從，削髮逃去。合達盡散家財給軍士，據州城叛，遣兵四出俶擾。

wǔ yuè, jīn shǐ cè rén xiào wèi xià guó wáng.
五月，金使冊仁孝為夏國王。

jīn zhǔ qiǎn shàng niǎn jú shǐ wán yán zhōng jī fēng cè zhì, mìng rén xiào wèi xià guó wáng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī shàng zhù guó.
金主遣尚輦局使完顏衷齎封冊至，命仁孝為夏國王，加開府儀同三司、上柱國。

liù yuè, hé dá wéi xī píng fǔ.
六月，合達圍西平府。

hé dá qiǎn shǐ zhì yīn shān, jié yǐ shì yé cì jiù bù, yì lì liáo hòu, gòng yuē huī fù. yú shì, hé dōng bā guǎn shān jīn sī nán běi wáng fǔ qián zhì běi bǐ zhū qì dān fēng qǐ yīng zhī, hé zhòng shù wàn, wéi líng zhōu. jiān jūn sī shǐ wǎng cún lǐ jù zhàn, shù bài.
合達遣使至陰山，結乙室耶刺舊部，議立遼後，共約恢復。於是，河東八館、山金司、南北王府前置北鄙諸契丹蜂起應之，合眾數萬，圍靈州。監軍司使罔存禮拒戰，數敗。

qiū qī yuè, hé dá fēn bīng xiàn yán zhōu.
秋七月，合達分兵陷鹽州。

hé dá fēn qiǎn qì dān zhū bù xí yán zhōu, zhōu chéng dī lòu, bàn yè pò zhī. jù yán chí, fā cāng kù, jǐn lüè zhū zhōu suǒ mù dì, yóu qí zhí bī hè lán, xìng zhōu dà zhèn.
合達分遣契丹諸部襲鹽州，州城低陋，半夜破之。據鹽池，發倉庫，盡掠諸州所牧地，游騎直逼賀蘭，興州大震。

bā yuè, jìng zhōu tǒng jūn rèn dé jìng qǐng bīng tǎo xià zhōu.
八月，靜州統軍任得敬請兵討夏州。

hé dá qiǎn shǐ yǐ zhòng bì yuē hé nán zhū zhōu tóng pàn, huò jù zhī bù nà, huò zhí shǐ yǐ xiàn. dú dé jìng shàn dài shǐ rén, tàn wèn zéi zhōng jī shì, jǐn dé qí shí. nǎi shàng biǎo yán: zéi sù wú móu, zhòng jiē wū hé, suǒ shì zhě qì dān yú bù, yǐ qī lǐ lián móu, rán qí shì yì lí yě. bì xià chéng xià lìng ān fǔ, shè qí yǐ zhù, xǔ qí zì xīn, yuē hái jiù bù, gěi yǐ zī liáng, dāng bì yǒu xiǎng yīng zhě. yòu zéi dùn bīng líng wǔ, yǐ yú liǎng yuè, jīn xīn pò yán zhōu, shì qì jiāo shén. xià zhōu jù líng zhōu wǔ bǎi yú lǐ, dìng rán wú bèi, chén qǐng yǐ zhōu bīng hé zhū jiāng xí zhī, kě huò quán shèng. rén xiào suì mìng dé jìng chū shī.
合達遣使以重幣約河南諸州同叛，或拒之不納，或執使以獻。獨得敬善待使人，探問賊中機事，盡得其實。乃上表言：「賊素無謀，眾皆烏合，所恃者契丹餘部，以戚里連謀，然其勢易離也。陛下誠下令安撫，赦其已住，許其自新，約還舊部，給以資糧，當必有響應者。又賊頓兵靈武，已逾兩月，今新破鹽州，士氣驕甚。夏州距靈州五百餘里，定然無備，臣請以州兵合諸將襲之，可獲全勝。」仁孝遂命得敬出師。

jiǔ yuè, xiè jīn fù zèng jí fēng cè.
九月，謝金賻贈及封冊。

xiàn mǎ tuó gè èr bǎi pǐ.
獻馬、駝各二百匹。

dōng shí yuè, rèn dé jìng fù xià zhōu.
冬十月，任得敬復夏州。

dé jìng wén mìng, yīn wèi bù shǔ, wài shì xián xiá. yī rì chén qǐ, xuǎn jīng zú sān bǎi wǎng xià zhōu, jǐn fù qí shǒu fēng zú, jì yǐ xiāo qí wǔ qiān jí chí rù chéng, zéi zhòng cāng huáng jiē zhàn, jiē kuì zǒu, jǐn huò hé dá qī nú, fǔ yù bīng mín, kāi cāng zhèn gěi, xià zhōu suì dìng.
得敬聞命，陰為部署，外示閒暇。一日晨起，選精卒三百往夏州，盡縛其守烽卒，繼以驍騎五千疾馳入城，賊眾倉皇接戰，皆潰走，盡獲合達妻孥，撫諭兵民，開倉賑給，夏州遂定。

jìn gōng yán zhōu, jī xiāo hé dá, dà pò zhī. hé dá zǒu sǐ.
進攻鹽州，擊蕭合達，大破之。合達走死。

hé dá wén xià zhōu yǐ shī, jí jiě líng zhōu wéi huí jiù, bù zhòng sàn wáng zhě shén huǒ, zhū qì dān yì zǒu huí běn bù. zhì yán zhōu yǔ dé jìng yù, dé jìng huī zhòng jī zhī. hé dá bīng bài, cè mǎ běi bēn, zhì huáng hé kǒu bù dé dù, cóng rén zhǎn shǒu lái xiàn.
合達聞夏州已失，急解靈州圍回救，部眾散亡者甚夥，諸契丹亦走回本部。至鹽州與得敬遇，得敬揮眾擊之。合達兵敗，策馬北奔，至黃河口不得渡，從人斬首來獻。

shí èr yuè, yǐ rèn dé jìng wèi xiáng qìng jūn dōu tǒng jūn, fēng xī píng gōng.
十二月，以任得敬為翔慶軍都統軍，封西平公。

dé jìng xiàn jié, rén xiào yù zhuó nèi zhí, pú wáng rén zhōng yán: dé jìng bīng wēi zhèn shè hé nán, jīn dà luàn fǔ píng, jù jiě bīng bǐng, fēi suǒ yǐ jìng fǎn cè yě. yí chóng qí jué zhì, yǐ xì jūn mín zhī wàng. rén xiào shòu yǐ dōu tǒng jūn, fēng xī píng gōng, shǎng lài shén hòu.
得敬獻捷，仁孝欲擢內職，濮王仁忠言：「得敬兵威震懾河南，今大亂甫平，遽解兵柄，非所以靖反側也。宜崇其爵秩，以系軍民之望。」仁孝授以都統軍，封西平公，賞賚甚厚。

shào xìng shí yī nián xià dà qìng èr nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn, qǐng shàng zūn hào.
紹興十一年、夏大慶二年春正月，使賀金正旦，請上尊號。

shǐ zhě suí jīn qún chén qǐng shàng zūn hào, fán sān qǐng, shǐ yǔn. jīn zhǔ cì èr pǐn yǐ shàng guān yàn, xià shǐ yǔ gāo lì shǐ yǔ yān.
使者隨金群臣請上尊號，凡三請，始允。金主賜二品以上官宴，夏使與高麗使與焉。

hè jīn wàn shòu jié, qǐng zhì què chǎng.
賀金萬壽節，請置榷場。

jīn zhǔ xǔ zhì yú lán zhōu bǎo ān suī dé sān chù.
金主許置於蘭州、保安、綏德三處。

xià sì yuè, mù wěi qǔ xīn quán, jìn kòu huì zhōu.
夏四月，慕洧取新泉，進寇會州。

wèi shǒu jiāng zhū yǒng suǒ bài, wěi fèn jiāng yì shī rù qīn. chuān shǎn xuān fǔ shǐ hú shì jiāng yí shū miǎn yǐ zhōng yì, wěi kuì ér zhǐ.
為守將朱勇所敗，洧忿將益師入侵。川陝宣撫使胡世將遺書勉以忠義，洧愧而止。

liù yuè, mù wěi yǔ dì móu pàn, fú zhū.
六月，慕洧與弟謀叛，伏誅。

shì xià wèi shū mì shǐ. shí jīn rén yú méng, fù qǔ shǎn xī dì. sī guī jīn, yǔ wěi móu qiè zú zǒu, qiǎn shǐ qiú jīn cè yīng, guò líng zhōu, luó zhě huò zhī. tǒng jūn rèn dé jìng yǐ wén, rén xiào qiǎn bīng shā wěi, yí qí zú.
仕夏為樞密使。時金人渝盟，復取陝西地。思歸金，與洧謀挈族走，遣使求金策應，過靈州，邏者獲之。統軍任得敬以聞，仁孝遣兵殺洧、，夷其族。

àn: yú shí pàn xià zhě yě, zhǔ yǐ wěi hé? shǔ zuì yú zhǎng, qiě chéng fǎn fù yě. mù wěi qù jiù qīng hū, zhì shì xiōng dì zú zhū, kě wèi zhèng qí zuì yǐ.
按：於時叛夏者也，主以洧何？屬罪於長，且懲反覆也。慕洧去就輕忽，至是兄弟族誅，可謂正其罪矣。

qiū qī yuè, jīn shǐ lái jié.
秋七月，金使來詰。

rén xiào yǐ zhū mù wěi gù biǎo wén yú jīn. jīn zhǔ jié qí zhuān shàn, rén xiào bào shǐ xiè zhī.
仁孝以誅慕洧故表聞於金。金主詰其專擅，仁孝報使謝之。

bā yuè, shòu zūn hào.
八月，受尊號。

qún chén shàng rén xiào zūn hào yuē: zhì yì qù xié.
群臣上仁孝尊號曰：「制義去邪」。

àn: zūn hào zhī shàng, shì běn fēi gǔ. rén xiào lì fǔ yú nián, wèi yǒu gōng dé sī mín, ér yán shòu zhī. bù èr nián ér jī jǐn jiàn zhēn, quán yǒng dì liè, qǐ fēi tiān shì zhī jǐng yé!
按：尊號之上，事本非古。仁孝立甫逾年，未有功德斯民，而顏受之。不二年而饑饉荐臻，泉涌地裂，豈非天示之警耶！

dōng shí èr yuè, hè jīn shòu zūn hào.
冬十二月，賀金受尊號。

jīn zhǔ shòu qún chén zūn hào, chū yù gǔn miǎn.
金主受群臣尊號，初御袞冕。

shào xìng shí èr nián xià dà qìng sān nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié.
紹興十二年、夏大慶三年春正月，使賀金正旦及萬壽節。

jīn zhì yǐ sòng shǐ liè sān pǐn bān, xià yǔ gāo lì shǐ liè wǔ pǐn bān. zhì shì, jīn zhǔ zhòng dìng chén shǐ cí jiàn, bān pǐn rú jiù, diàn qián bān jí chén liáo fù yòng xiǎo qǐ jū lǐ.
金制以宋使列三品班，夏與高麗使列五品班。至是，金主重定臣使辭見，班品如舊，殿前班及臣僚復用小起居禮。

xià liù yuè, jīn jìn níng jūn shǒu zhé yàn wén qīn fǔ zhōu.
夏六月，金晉寧軍守折彥文侵府州。

hé dōng zhé shì shì shǒu lín fǔ yǐ kàng xià. jí kě qiú xiáng jīn sǐ, gān shùn xí jù fǔ zhōu, yí zhé shì fén lǒng, lù qí shī, zhé shì yuàn zhī rù gǔ. yǐ, jīn shǐ kě qiú zi yàn wén shǒu jìn níng, yù tiāo xì, qiǎn bīng rù fǔ zhōu jìng dà lüè, jù níng biān zhài, zhōu bīng zhú zhī, bù tuì.
河東折氏世守麟、府以抗夏。及可求降金死，乾順襲據府州，夷折氏墳隴，戮其屍，折氏怨之入骨。已，金使可求子彥文守晉寧，欲挑隙，遣兵入府州境大掠，據寧邊寨，州兵逐之，不退。

qiū bā yuè, gōng jīn jìn níng jūn.
秋八月，攻金晉寧軍。

rén xiào wén zhé shì bào yuàn, qiǎn bīng gōng jìn níng. yàn wén bù chū zhàn, jù shǒu èr shí rì, xià bīng bù néng kè, qǔ tōng qín bǎo ér hái.
仁孝聞折氏報怨，遣兵攻晉寧。彥文不出戰，拒守二十日，夏兵不能克，取通秦堡而還。

jiǔ yuè, jī.
九月，飢。

mín jiān shēng mǐ bǎi qián.
民間升米百錢。

dōng shí yuè, jīn shǐ lái guī qīn dì.
冬十月，金使來歸侵地。

zhé yàn wén yǐ xià bīng lüě dì zuì wén, jīn zhǔ mìng tài yuán yǐn zhāng yì àn shì zhī. yì yán: zhé shì yǔ xià guó shì chóu, gù kāi biān xì yǐ bào zhī ěr. qǐng xǐ zhé shì tā jùn, zé xià zì ān. jīn zhǔ mìng yàn wén yí shǒu qīng zhōu, qiǎn shǐ yù xià guó, lìng gè guī qīn tǔ, jǐn shǒu jiāng chǎng. rén xiào cóng zhī.
折彥文以夏兵掠地罪聞，金主命太原尹張奕按視之。奕言：「折氏與夏國世仇，故開邊隙以報之耳。請徙折氏他郡，則夏自安。」金主命彥文移守青州，遣使諭夏國，令各歸侵土，謹守疆場。仁孝從之。

shào xìng shí sān nián xià dà qìng sì nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn.
紹興十三年、夏大慶四年春正月，使賀金正旦。

jīn zhǔ yǐ tài zǐ jì ān hōng, bù yù zhèng diàn. shǐ rén zhǐ yì huáng jí diàn yáo hè, wàn shòu jié yì rú zhī.
金主以太子濟安薨，不御正殿。使人止詣皇極殿遙賀，萬壽節亦如之。

sān yuè, dì zhèn.
三月，地震。

yǒu shēng rú léi, yú yuè bù zhǐ, huài guān sī lú shě chéng bì, rén chù sǐ zhě wàn shù.
有聲如雷，逾月不止，壞官私廬舍、城壁，人畜死者萬數。

xià sì yuè, xià zhōu dì liè quán yǒng.
夏四月，夏州地裂泉涌。

chū hēi shā, fù gāo shù zhàng, guǎng ruò zhǎng dī, lín mù jiē méi, xiàn mín jū shù qiān. yù shǐ dài fū sū zhí yì yán: zì wáng jī dì zhèn, rén chù zāi shāng. jīn xià zhōu yòu jiàn biàn yì, shì tiān zhī suǒ yǐ shì jǐng yú bì xià yě! bù kě bù chá. yú shì rén xiào xià lìng yuē: èr zhōu rén mín zāo dì zhèn dì xiàn sǐ zhě, èr rén miǎn zū shuì sān nián, yī rén miǎn zū shuì èr nián, shāng zhě miǎn zū shuì yī nián qí lú shě chéng bì cuī tā zhě, lìng yǒu sī xiū fù zhī.
出黑沙，阜高數丈，廣若長堤，林木皆沒，陷民居數千。御史大夫蘇執義言：「自王畿地震，人畜災傷。今夏州又見變異，是天之所以示警於陛下也！不可不察。」於是仁孝下令曰：「二州人民遭地震地陷死者，二人免租稅三年，一人免租稅二年，傷者免租稅一年；其廬舍、城壁摧塌者，令有司修復之。」

qiū qī yuè, dà jī, zhū zhōu dào qǐ.
秋七月，大飢，諸州盜起。

zhū bù wú shí, qún qǐ wèi dào. wēi zhōu dà bīn jìng zhōu mái qìng dìng zhōu yě làng fù ér děng zú, duō zhě wàn rén, shǎo zhě wǔ liù qiān, sì háng jié lüè, zhí fàn zhōu chéng. zhōu jiāng chū bīng jī zhī, bù kè.
諸部無食，群起為盜。威州大斌、靜州埋慶、定州{也}浪、富兒等族，多者萬人，少者五、六千，四行劫掠，直犯州城。州將出兵擊之，不克。

bā yuè, xíng zhèn fǎ.
八月，行賑法。

jùn xiàn lián zhāng gào jí, zhū chén qǐng bīng tǎo jī. shū mì chéng zhǐ sū zhí lǐ yán: cǐ běn liáng mín, yīn jī shēng shì, fēi dào zéi bǐ yě. jīn yí jiù qí dòng něi, jì qí shēn jiā, zé sǐ zhě kě shēng, jù zhě zì sàn, suǒ wèi jiù huāng zhī shù jí jìng luàn zhī fāng. ruò tú shì bīng wēi, zhū shā wú gū, qǐ suǒ yǐ péi yǎng guó mài hū? rén xiào shàn zhī, mìng zhū zhōu àn shì zāi huāng qīng zhòng, guǎng lì jǐng lǐ zhèn xù. zhí lǐ, zhí yì dì yě.
郡縣連章告急，諸臣請兵討擊。樞密承旨蘇執禮言：「此本良民，因飢生事，非盜賊比也。今宜救其凍餒，計其身家，則死者可生，聚者自散，所謂救荒之術即靖亂之方。若徒恃兵威，誅殺無辜，豈所以培養國脈乎？」仁孝善之，命諸州按視災荒輕重，廣立井裡賑恤。執禮，執義弟也。

dōng shí yuè, xī píng dōu tǒng jūn rèn dé jìng tǎo zhū zhōu dào, píng zhī.
冬十月，西平都統軍任得敬討諸州盜，平之。

dé jìng qiǎn guān fǔ yù zhū dào, yòu qí shǒu è, jiě sàn yú dǎng, zhū luàn jiàn píng, wéi dìng zhōu yě làng fù ér èr zú, shì xiǎn jù shǒu. dé jìng yè fā bīng xí qí zhài, qín shǒu lǐng duō é zhū zhī, yú zhòng ní shǒu jiàng.
得敬遣官撫諭諸盜，宥其首惡，解散餘黨，諸亂漸平，惟定州{也}浪、富兒二族，恃險拒守。得敬夜發兵襲其寨，擒首領哆訛誅之，餘眾泥首降。

shào xìng shí sì nián xià rén qìng yuán nián chūn zhēng yuè, shǐ hè jīn zhēng dàn jí wàn shòu jié.
紹興十四年、夏人慶元年春正月，使賀金正旦及萬壽節。

shí zhōng guó fù yǔ jīn hé, qiǎn hè shǐ zhì, xià shǐ yǔ gāo lì shǐ tóng bān qí hòu.
時中國復與金和，遣賀使至，夏使與高麗使同班其後。

xià wǔ yuè, qiǎn shǐ rù hè tiān shēn jié.
夏五月，遣使入賀天申節。

xià guó hè shǐ bù zhì zhōng guó zhě jìn èr shí nián, rén xiào xīn mù zhēng shuò, qiǎn jiān shǐ rù hè, xiàn zhū yī náng jīn dài yī yī qī duì líng luó shā wǔ bǎi pǐ mǎ bǎi pǐ.
夏國賀使不至中國者近二十年，仁孝心慕正朔，遣間使入賀，獻珠一囊、金帶一、衣七對、綾羅紗五百匹、馬百匹。

jiē: xià zì jìng kāng yǐ hòu, wèi jīn rén zǔ gé, cháo gòng zhī yí jiǔ bù fù jiàn. rén shòu qiǎn shǐ hè jié, kě wèi zhī lǐ yǐ.
接：夏自靖康以後，為金人阻隔，朝貢之儀久不復見。仁壽遣使賀節，可謂知禮矣。

liù yuè, lìng zhōu xiàn gè lì xué xiào.
六月，令州縣各立學校。

guó zhōng zēng dì zǐ yuán zhì sān qiān rén.
國中增弟子員至三千人。

àn: cǐ xī xià lì xué xiào zhī shǐ.
按：此西夏立學校之始。

fù lì xiǎo xué yú jìn zhōng.
復立小學于禁中。

fán zōng shì zi sūn qī suì dào shí wǔ suì jiē dé rù xué. shè jiào shòu, rén xiào yǔ hòu wǎng shì yì shí wèi tiáo jiào xùn dǎo zhī.
凡宗室子孫七歲到十五歲皆得入學。設教授，仁孝與後罔氏亦時為條教訓導之。

qiū jiǔ yuè, huì xīng jiàn, gǎi yuán.
秋九月，彗星見，改元。

xīng jiàn kūn gōng, wǔ shí yú rì ér miè, zhàn qí fēn yě zài xià guó. qún chén shàng yán: huì zhě, chú jiù bù xīn zhī xiàng, yí gǎi yuán yīng zhī. suì yǐ dà qìng wǔ nián wèi rén qìng yuán nián.
星見坤宮，五十餘日而滅，占其分野在夏國。群臣上言：「彗者，除舊布新之象，宜改元應之。」遂以大慶五年為人慶元年。

àn: huì yǒu wǔ sè: cāng zé wáng hóu pò, tiān zǐ kǔ bīng chì zé zéi dào rǒng, qiáng guó zì huáng zé nǚ hài sè quán, duó hòu fēi bái zé jiāng jūn nì, èr nián bīng dà zuò hēi zé shuǐ jīng zéi, jiāng hú jué, chù chù zéi qǐ. zǒng zhī yāo xīng zú yǐ zhì zāi, zhǎng dà jiàn jiǔ zé zāi shēn, duǎn xiǎo jiàn bù jiǔ zé zāi xiá. chéng zhāi yáng shì yuē: wéi tiān ài jūn, wéi shèng wèi tiān, tiān zhī yú jūn, yàn zhī zé jiāo yǐ jiā xiáng, ài zhī zé qiǎn yǐ biàn yì, jué zhī zé chǐ yǐ qiáng shèng, niàn zhī zé jù yǐ zāi. jīn rén xiào shàn zhèng yù xīn, yǒu guāng qián liè. huì xīng zhī jiàn, qí zài ài zhī niàn zhī zhī liè yé? yì dù yù suǒ wèi huì yǒu chú jiù bù xīn zhī xiàng hū? rán zhōng rén xiào shì wú dà huò hài, yì qí zūn shī zhòng xué, jié yòng ài rén, yǒu yǐ mǐ qí huàn yě.
按：彗有五色：蒼則王侯破，天子苦兵；赤則賊盜冗，強國恣；黃則女害色權，奪后妃；白則將軍逆，二年兵大作；黑則水精賊，江湖決，處處賊起。總之妖星足以致災，長大見久則災深，短小見不久則災狹。誠齋楊氏曰：「惟天愛君，惟聖畏天，天之於君，厭之則驕以嘉祥，愛之則譴以變異，絕之則侈以強盛，念之則懼以災。」今仁孝善政聿新，有光前烈。彗星之見，其在愛之、念之之列耶？抑杜預所謂「彗有除舊布新之象」乎？然終仁孝世無大禍害，意其尊師重學，節用愛人，有以弭其患也。

dōng shí èr yuè, qiǎn shǐ rù hè zhēng dàn.
冬十二月，遣使入賀正旦。

xiàn jīn jiǔ qì liù shì, sè líng luó shā sān bǎi pǐ.
獻金酒器六事，色綾羅紗三百匹。