huáng yuán nián xià yán sì níng guó yuán nián chūn zhēng yuè shuò, rì yǒu shí zhī.
    皇元年、夏延嗣寧國元年春正月朔，日有食之。

    qún chén yǐ yòu zhǔ gǎi yuán, yuán dàn rì shí, tiān xiàng kě wèi, qǐng shèn zhèng xíng, é páng bù tīng.
    群臣以幼主改元，元旦日食，天象可畏，請慎政刑，訛龐不聽。

    èr yuè, qì dān liú hè zhèng shǐ.
    二月，契丹留賀正使。

    nǎng xiāo lín zhōng yí yán yuē: yì rì lì ruò shì shuāi, yí fù zhōng guó, bù kě zhuān cóng qì dān. gài qì dān cán nüè, zhōng guó rén cí, shùn zhōng guó zé zi sūn ān níng, yòu dé suì cì guān jué ruò wèi qì dān suǒ xié, zé wú guó wēi yǐ. shì shí, qì dān yǐ nán bì jiù yuàn, bù kěn xíng fēng cè. jí qiǎn shǐ hè zhèng chí qī, suì jī shǐ zhě. huì jí zhū dào bīng, qiǎn běi yuàn shū mì fù shǐ xiāo wéi xìn yǐ fá xià gào zhōng guó.
    曩霄臨終遺言曰：「異日力弱勢衰，宜附中國，不可專從契丹。蓋契丹殘虐，中國仁慈，順中國則子孫安寧，又得歲賜、官爵；若為契丹所脅，則吾國危矣。」是時，契丹以南壁舊怨，不肯行封冊。及遣使賀正遲期，遂羈使者。會集諸道兵，遣北院樞密副使蕭惟信以伐夏告中國。

    xià liù yuè, fù qiǎn shǐ rú qì dān gòng.
    夏六月，復遣使如契丹貢。

    méi cáng shì yǐ qián shǐ wèi hái, wén qì dān jiāng xìng bīng, zài qiǎn shǐ gòng, yǐ chān dòng jìng. qì dān zhǔ fù liú zhī.
    沒藏氏以前使未還，聞契丹將興兵，再遣使貢，以覘動靜。契丹主復留之。

    qiū qī yuè, yuè fàn suì xīng.
    秋七月，月犯歲星。

    zài dōng jǐng shí èr dù.
    在東井十二度。

    qì dān bīng lái qīn, pò táng lóng zhèn.
    契丹兵來侵，破唐隆鎮。

    qì dān zhǔ xià zhào qīn zhēng, yǐ tiān qí wáng zhòng yuán běi yuàn dài wáng yē lǜ rén xiān wèi qián fēng, hán guó wáng xiāo huì wèi hé nán dào héng jūn dōu tǒng, zhào wáng xiāo xiào yǒu hàn wáng tiē bù fù zhī, lǜ bīng dù hé zhì táng lóng zhèn, pò zhī, biān lì jiē dùn zǒu.
    契丹主下詔親征，以天齊王重元、北院大王耶律仁先為前鋒，韓國王蕭惠為河南道行軍都統，趙王蕭孝友、漢王貼不副之，率兵渡河至唐隆鎮，破之，邊吏皆遁走。

    àn: shēng zuì zhì tǎo yuē fá, qián shī rù jìng yuē qīn. liáo zhǔ xià zhào qīn zhēng, shēng tǎo yǒu zuì, gù xù gāng mù dà shū yuē fá. rán bīng yǐ yì dòng, shǐ chēng wáng shī. jīn qì dān yǐ hè zhèng chí qī fù xiū jiù yuàn, líng rén zhī gū, chéng rén zhī sàng, qǐ wèi yì jǔ! shū qīn, è qí wú míng yě.
    按：聲罪致討曰「伐」，潛師入境曰「侵」。遼主下詔親征，聲討有罪，故《續綱目》大書曰「伐」。然兵以義動，始稱王師。今契丹以賀正遲期復修舊怨，凌人之孤，乘人之喪，豈為義舉！書「侵」，惡其無名也。

    jiǔ yuè, xí qì dān jiāng xiāo huì bīng, bài zhī.
    九月，襲契丹將蕭惠兵，敗之。

    huì bīng rù jìng, zhàn jiàn liáng sōu, mián gèn shù bǎi lǐ. zhēn hòu bù jué, kǎi jiǎ xī zài chē shàng, jūn shì bù dé chéng mǎ, zhū jiāng qǐng bèi bù yú, huì yuē: liàng zuò bì zì yíng chē jià, hé xiá jí wǒ? wú gù shè bèi, tú zì bì ěr. shù rì bù lì yíng shān, é páng zhī qí bù bèi, qiǎn bīng cóng gāo bǎn tū xià jī zhī, huì yǔ huī xià bù jí jiǎ ér zǒu, zhuī zhě cóng shè, jǐ bù dé tuō, shì zú sǐ shāng wàn jì.
    惠兵入境，戰艦糧艘，綿亘數百里。偵候不絕，鎧甲悉載車上，軍士不得乘馬，諸將請備不虞，惠曰：「諒祚必自迎車駕，何暇及我？無故設備，徒自弊耳。」數日不立營柵，訛龐知其不備，遣兵從高坂突下擊之，惠與麾下不及甲而走，追者叢射，幾不得脫，士卒死傷萬計。

    àn: bīng jiāo zhě bài. xiāo huì zhī bīng kě wèi jiāo yǐ, jiāo yǐ zhì bài, zhǔ jiāng zhī jiù, shū míng chì zhī.
    按：兵驕者敗。蕭惠之兵可謂驕矣，驕以致敗，主將之咎，書名斥之。

    dōng shí yuè, fù zhàn yú hè lán shān, bài jī. guó zhǔ mǔ méi yí shì bèi zhí.
    冬十月，復戰於賀蘭山，敗績。國主母沒移氏被執。

    qì dān zhǔ qiǎn běi dào héng jūn dōu tǒng yē lǜ dí lǔ gǔ lǜ zǔ bo zhū bù jūn, yóu běi lù qū liáng zhōu, zhì hè lán shān, é páng yǐ sān qiān qí è xiǎn jù zhàn, shā wū gǔ dí liè bù xiáng yǐn xiāo cí shì nú nán kè yē lǜ wò lǐ děng, dí lǔ gǔ dà hū fèn jī, xià bīng bài kuì, liàng zuò mǔ méi yí shì jí guān liáo jiā shǔ jiē bèi zhí yǐ qù.
    契丹主遣北道行軍都統耶律敵魯古率阻卜諸部軍，由北路趨涼州，至賀蘭山，訛龐以三千騎扼險拒戰，殺烏古敵烈部詳隱蕭慈氏奴、南克耶律斡里等，敵魯古大呼奮擊，夏兵敗潰，諒祚母沒移氏及官僚、家屬皆被執以去。

    huáng èr nián xià tiān chuí shèng yuán nián chūn zhēng yuè, shǐ xiàn qì dān jié.
    皇二年、夏天垂聖元年春正月，使獻契丹捷。

    yǐ shàng nián shèng qì dān jié rù xiàn. shǐ zhì bǎo ān jūn, zhī jūn yǐ shì zhào wú fàn qiǎn rén lì, jù bù nà.
    以上年勝契丹捷入獻。使至保安軍，知軍以誓詔無泛遣人例，拒不納。

    èr yuè, qīn qì dān, wéi jīn sù chéng, bài jī.
    二月，侵契丹，圍金肅城，敗績。

    méi cáng shì yǐ hè lán zhī bài bù fù gòng xiàn, qì dān qiǎn shǐ jié zé, méi cáng shì shǐ dà jiāng wā pǔ wěi huò yǐ líng jì lǜ bīng wéi jīn sù chéng. qì dān nán miàn lín yá yē lǜ gāo jiā nú xī nán miàn zhāo tǎo shǐ yē lǜ pū lǐ dǔ yíng jī, dà bài zhī. wěi huò yǐ líng jì děng sǐ, wā pǔ zhōng chuàng zǒu hái.
    沒藏氏以賀蘭之敗不復貢獻，契丹遣使詰責，沒藏氏使大將窪普、猥貨、乙靈紀率兵圍金肅城。契丹南面林牙耶律高家奴、西南面招討使耶律仆里篤迎擊，大敗之。猥貨、乙靈紀等死，窪普中創走還。

    sān yuè, zhàn yú sān jiǎo chuān, fù bài.
    三月，戰於三角川，復敗。

    méi cáng shì fù qiǎn guān chá shǐ é dōu yí dū bīng tún hé nán sān jiǎo chuān, kuī qì dān wēi sāi bǎo. qì dān dōu jiǎn diǎn xiāo dié lǐ dé lǜ qīng bīng xí zhī, zhǎn hòu zhě bā rén, zhū jiāng bù jí bèi, yíng zhàn, dà bài, dōu yí bèi qín, shī zī zhòng qì xiè wú shù.
    沒藏氏復遣觀察使訛都移督兵屯河南三角川，窺契丹威塞堡。契丹都檢點蕭迭里得率輕兵襲之，斬候者八人，諸將不及備，迎戰，大敗，都移被擒，失輜重器械無數。

    xià wǔ yuè, qì dān bīng wéi xìng qìng fǔ, dà lüè.
    夏五月，契丹兵圍興慶府，大掠。

    qì dān zhǔ mìng xī nán miàn zhāo tǎo shǐ xiāo pú nú běi yuàn dài wáng yē lǜ yí xīn lín yá xiāo sā mò lǜ shī fá xià, yǐ xíng gōng dōu bù shǔ bié gǔ dé jiān zhàn, běi yuàn tóng zhī shū mì shǐ xiāo gé àn jūn biān chéng wèi shēng yuán, pú nú děng rù jìng wéi xìng zhōu sì miàn, zòng bīng dà lüè. méi cáng shì bù gǎn zhàn, lìng zhū chéng jiān bì jù zhī.
    契丹主命西南面招討使蕭蒲奴、北院大王耶律宜新、林牙蕭撒末率師伐夏，以行宮都部署別古得監戰，北院同知樞密使蕭革按軍邊城為聲援，蒲奴等入境圍興州四面，縱兵大掠。沒藏氏不敢戰，令諸城堅壁拒之。

    jiāng jūn wā pǔ jiàng yú qì dān.
    將軍窪普降於契丹。

    chū, wā pǔ bīng bài, é páng yù zhū zhī, méi cáng shì shǐ liàn bīng hè lán shān yǐ zé hòu xiào. jí qì dān bīng shēn rù, jù zhū, lǜ suǒ bù jiàng.
    初，窪普兵敗，訛龐欲誅之，沒藏氏使練兵賀蘭山以責後效。及契丹兵深入，懼誅，率所部降。

    liù yuè, qì dān pò tān liáng chéng.
    六月，契丹破攤糧城。

    chéng zài hè lán shān xī běi, guó zhōng chǔ liáng chù. qì dān bīng gōng pò zhī, jǐn fā lǐn jī ér hái.
    城在賀蘭山西北，國中儲糧處。契丹兵攻破之，盡發廩積而還。

    qiū jiǔ yuè, qīn qì dān, yòu bài.
    秋九月，侵契丹，又敗。

    xià bīng qīn qì dān biān jìng, yē lǜ dí lǔ gǔ qiǎn liù yuàn jūn jiāng hǎi lǐ děng jī zhī, bài hái.
    夏兵侵契丹邊境，耶律敵魯古遣六院軍將海里等擊之，敗還。

    àn: xià guó zhǔ shǎo guó yí, zhàn ér xìng shèng, jí dāng fú zuì qǐng hé, xī mín bǎo jìng, yǐ tú zì quán. jì bù chū cǐ, zhì guó mǔ bèi lǔ, chéng yì bīn wēi, yì wèi bù shàn biàn yǐ. nǎi yóu shōu hé jìn yú, jiǎo yān sī chěng, zhí zì kùn ér yǐ, yú qì dān hū hé sǔn? liǎng shū qīn shū bài, jī qí bù zhī liàng yě.
    按：夏國主少國疑，戰而幸勝，即當服罪請和，息民保境，以圖自全。計不出此，致國母被擄，城邑瀕危，亦為不善變矣。乃猶收合燼餘，狡焉思逞，直自困而已，於契丹乎何損？兩書「侵」、書「敗」，譏其不知量也。

    dōng shí yuè, shǐ rú qì dān tōng hǎo.
    冬十月，使如契丹通好。

    méi cáng shì shù bù dé zhì yú qì dān, shǐ qǐng yī jiù chēng fān. qì dān zhǔ bù yǔn, shǐ hái, yù bié qiǎn xìn chén zhì, dāng xú sī zhī.
    沒藏氏數不得志於契丹，使請依舊稱藩。契丹主不允，使還，諭別遣信臣至，當徐思之。

    shí èr yuè, fèng biǎo qǐ chén yú qì dān, bù dá.
    十二月，奉表乞臣於契丹，不答。

    méi cáng shì fù wèi liàng zuò biǎo qǐng hé, yán zūn mǔ xùn, qǐ yī jiù chén shǔ, qì dān zhǔ bù dá.
    沒藏氏復為諒祚表請和，言遵母訓，乞依舊臣屬，契丹主不答。

    huáng sān nián xià tiān chuí shèng èr nián chūn sān yuè, qì dān lái suǒ dǎng xiàng jiàng hù.
    皇三年、夏天垂聖二年春三月，契丹來索党項降戶。

    nǎng xiāo shí nà dǎng xiàng jiàng hù shù qiān. hé qū zhī yì, qǐng lǜ zhū bù dài zuì. hòu yīn zhàn shèng, bù qiǎn. zhì shì qì dān qiǎn běi yuàn dōu jiān xiāo yǒu kuò lái suǒ, méi cáng shì bù yǔ.
    曩霄時納党項降戶數千。河曲之役，請率諸部待罪。後因戰勝，不遣。至是契丹遣北院都監蕭友括來索，沒藏氏不與。

    xià sì yuè, qì dān shǐ hái, biǎo qǐng dài dǎng xiàng jìn xiàn.
    夏四月，契丹使還，表請代党項進獻。

    méi cáng shì jì liú jiàng hù bù qiǎn, xiāo yǒu kuò hái, kǒng qì dān jié zé, fèng biǎo qǐ dài dǎng xiàng quán xiàn mǎ tuó niú yáng děng wù, qì dān zhǔ xǔ zhī.
    沒藏氏既留降戶不遣，蕭友括還，恐契丹詰責，奉表乞代党項權獻馬、駝、牛、羊等物，契丹主許之。

    wǔ yuè, qiú táng lóng zhèn gù dì yú qì dān, bù dé.
    五月，求唐隆鎮故地於契丹，不得。

    táng lóng fān píng xià zhōu, wèi dōng běi zhòng zhèn, zì jīng qì dān cán pò, zú zhàng táo wáng, qì dān yǐ dì jiè hé xī, bù zhì shù shǒu. méi cáng shì sī jīng fù qí dì, qiǎn shǐ qǐng zhī, qì dān zhǔ bù xǔ.
    唐隆藩屏夏州，為東北重鎮，自經契丹殘破，族帳逃亡，契丹以地介河西，不置戍守。沒藏氏思經復其地，遣使請之，契丹主不許。

    liù yuè, qì dān zhì méi yí shì yú jì zhōu.
    六月，契丹置沒移氏於薊州。

    méi cáng shì cháng qiǎn rén fǔ yù dǎng xiàng zhū bù, guó zhōng diǎn jí rén mǎ, xùn liàn wú xū rì. qì dān zhǔ wén zhī, mìng yú xī nán yán biān gè jiàn chéng yì wèi bèi, méi cáng shì lǚ qǐng bà yì, qì fán zhǔ zhī qí xīn pǒ cè, yǐ suǒ huò méi yí shì jí qián hòu fú dào xià rén xī ān zhì jì zhōu, bìng yǐ suǒ huò wù qiǎn shǐ rù xiàn.
    沒藏氏常遣人撫諭党項諸部，國中點集人馬，訓練無虛日。契丹主聞之，命於西南沿邊各建城邑為備，沒藏氏屢請罷役，契凡主知其心叵測，以所獲沒移氏及前後俘到夏人悉安置薊州，並以所獲物遣使入獻。

    àn: shì shí liǎng guó jiāo bīng, shū wú yì zhàn. rán xià jì chēng chén, biǎo xiàn fāng wù, zì dāng guī qí lǔ huò, yǐ quán mǔ zǐ zhī qīn, nǎi réng ān zhì yuǎn zhōu, sǐ shēng wéi wú. suī xià guó jūn chén bù néng yǐ chéng xìn gé rén, ér qì dān chù zhī wèi yǐ shèn yǐ.
    按：是時兩國交兵，殊無義戰。然夏既稱臣，表獻方物，自當歸其虜獲，以全母子之親，乃仍安置遠州，死生惟吾。雖夏國君臣不能以誠信格人，而契丹處之為已甚矣。

    huáng sì nián xià tiān chuí shèng sān nián xià wǔ yuè, zǔ bo qiú zhǎng wù lǐ dé qiǎn shǐ qǐng fù, bù nà.
    皇四年、夏天垂聖三年夏五月，阻卜酋長兀里得遣使請附，不納。

    zǔ bo jiǔ chén qì dān, qí wáng tún tū gǔ sī jí qiú zhǎng huō dé cì chuǎn zhǐ gé bá lǐ sī, cháng yǐ mǎ tuó zhān yù gòng xiàn. wù lǐ dé yǔ huō dé cì dì wò dé gòu xì, lǜ qí qīn lüè, qiǎn shǐ zhì xià guó qǐng fù, méi cáng shì jù qì dān bīng wēi, bù gǎn shòu.
    阻卜久臣契丹，其王屯禿古斯及酋長豁得刺、喘只葛拔里思，常以馬、駝、氈、玉貢獻。兀里得與豁得刺弟斡得構隙，慮其侵掠，遣使至夏國請附，沒藏氏懼契丹兵威，不敢受。

    qiū jiǔ yuè, qǐng qì dān chí biān bèi.
    秋九月，請契丹弛邊備。

    qì dān yǐ liàng zuò yòu ruò, qiáng chén yòng shì, cháng zhì zhòng bīng zhū biān, jiè chì fēng hòu. méi cáng shì qiǎn jìn chén chī duō yǐ gòng wù qì dān, qǐ chí shǒu bèi. qì dān zhǔ shǐ xiāo yǒu kuò wèi yù zhī.
    契丹以諒祚幼弱，強臣用事，常置重兵諸邊，戒飭封堠。沒藏氏遣近臣吃多已貢物契丹，乞弛守備。契丹主使蕭友括慰諭之。

    huáng wǔ nián xià fú shèng chéng dào yuán nián chūn èr yuè, yí dié suǒ gǔ wèi zhōu dì.
    皇五年、夏福聖承道元年春二月，移牒索古渭州地。

    gǔ wèi, xī fān jiè, jù qín zhōu sān bǎi lǐ, dào jīng yǎ ér xiá. yòu zhōu bīng zú mù niú yáng qí dì, cháng wèi qīng táng qiú lán zhān lüè qǔ. jiān jūn sī nù jiāng gōng zhī, lán zhān jù bù dí, jí tǔ rù xiàn, jì dé bīng shù yǐ yù xià bīng. zhī qín zhōu fàn xiáng yù lì qí gōng, jí wǎng chéng zhī, yòu kuò shú hù tián, fān bù jīng rǎo, xiāng shuài pàn. é páng yù de qí dì jiǔ, yí wén zhōng guó, yán: gǔ wèi běn wǒ dì, cháo tíng zhì zhōu yú bǐ, yǒu wéi shì zhào. rén zōng wèi hù bù fù shǐ fù qiú àn shì, qiú zhāo yù qiāng zhòng fǎn qí tián, bào yòu zhōu, yǐ wèi fēi sù yǒu, bù yīng suǒ, zhèng qí fēng jiè, nǎi bù fù yán.
    古渭，西蕃界，距秦州三百里，道經啞兒峽。宥州兵卒牧牛羊其地，常為青唐酋蘭氈掠取。監軍司怒將攻之，蘭氈懼不敵，籍土入獻，冀得兵戍以御夏兵。知秦州范祥欲立奇功，亟往城之，又括熟戶田，蕃部驚擾，相率叛。訛龐欲得其地久，移文中國，言：「古渭本我地，朝廷置州於彼，有違誓詔。」仁宗謂戶部副使傅求按視，求招諭羌眾反其田，報宥州，以渭非素有，不應索，正其封界，乃不復言。

    sān yuè, shǐ rú qì dān xiè.
    三月，使如契丹謝。

    yǐ qì dān cì zhào xǔ jiàng yě.
    以契丹賜詔許降也。

    xià sì yuè, qīn jìng biān zhài.
    夏四月，侵靜邊寨。

    é páng suǒ gǔ wèi bù dé, zòng bīng rù dé shùn jūn wéi jìng biān. wén duān míng diàn xué shì wáng sù lái zhī wèi zhōu, jīng yuán fān yí shì shù shù wàn jiē huān yíng, suì hái.
    訛龐索古渭不得，縱兵入德順軍圍靜邊。聞端明殿學士王素來知渭州，涇原蕃夷士庶數萬皆歡迎，遂還。

    wǔ yuè, kòu huán qìng.
    五月，寇環慶。

    jīng lüè sī yǐ wén, rén zōng zhào biān lì yán bèi, wú dé zhé yǒu qīn yì.
    經略司以聞，仁宗詔邊吏嚴備，毋得輒有侵軼。

    àn: qián qīn jìng biān, zī kòu huán qìng, fāng yǔ běi hé, fù kāi dōng xìn, shū yǐ shén qí bù jìng yě.
    按：前侵靜邊，茲寇環慶，方與北和，復開東釁，書以甚其不靖也。

    jiǔ yuè, jìn jiàng biǎo yú qì dān.
    九月，進降表於契丹。

    biǎo bù rú shì, qì fán zhǔ shǐ nán miàn lín yá gāo jiā nú chí zhào yù yì.
    表不如式，契凡主使南面林牙高家奴持詔諭意。

    zhì hé yuán nián xià fú shèng chéng dào èr nián chūn zhēng yuè, qiǎn shǐ qì dān gòng fāng wù.
    至和元年、夏福聖承道二年春正月，遣使契丹貢方物。

    qì dān zhǔ yǐ liàng zuò jiàng fēi chéng xīn, yù shǐ zhě yuē: ěr zhǔ ruò niàn guó wēi, bù wàng yīn hǎo, dāng xīn huái gōng shùn, bù zài gòng xiàn qín dài jiān yě. què qí wù bù shòu.
    契丹主以諒祚降非誠心，諭使者曰：「爾主若念國威，不忘姻好，當心懷恭順，不在貢獻勤怠間也。」卻其物不受。

    xià wǔ yuè, fèng biǎo qì dān, qǐng jìn mǎ tuó.
    夏五月，奉表契丹，請進馬、駝。

    qì dān zhǔ xǔ lìng suì gòng wú quē, méi cáng shì xún qiǎn shǐ xiàn.
    契丹主許令歲貢無缺，沒藏氏尋遣使獻。

    liù yuè, qīn gǔ wèi zhài.
    六月，侵古渭寨。

    xià bīng shù zhì gǔ wèi, piāo lüè rén chù. qín fèng jīng lüè sī qǐng yú lín lù yì bīng wǔ qiān wèi bèi.
    夏兵數至古渭，剽掠人畜。秦鳳經略司請於鄰路益兵五千為備。

    qiū qī yuè, qǐng hūn yú qì dān.
    秋七月，請婚於契丹。

    qì dān zhǔ yǐ méi cáng shì fǎn fù, bù xǔ.
    契丹主以沒藏氏反覆，不許。

    dōng shí yuè, jìn shì biǎo yú qì dān.
    冬十月，進誓表於契丹。

    méi cáng shì qiǎn shǐ shàng shì biǎo, bìng qǐng shì zhào. qì dān zhǔ cì yǐ chē fú, ér bù xǔ shì zhào.
    沒藏氏遣使上誓表，並請誓詔。契丹主賜以車服，而不許誓詔。

    zhì hé èr nián xià fú shèng chéng dào sān nián chūn èr yuè, shǐ hè qì dān zūn hào.
    至和二年、夏福聖承道三年春二月，使賀契丹尊號。

    qì dān zhǔ shàng tài hòu zūn hào, yǐ shòu qún chén zūn hào, dà shè guó zhōng. méi cáng shì qiǎn shǐ hè.
    契丹主上太后尊號，已受群臣尊號，大赦國中。沒藏氏遣使賀。

    suī zhōu fān zú ā é děng nèi tóu.
    綏州蕃族阿訛等內投。

    rén zōng yǐ liàng zuò yòu ruò, bù yù shēng biān shì, zhào yuē hái zhī.
    仁宗以諒祚幼弱，不欲生邊事，詔約還之。

    sān yuè, méi cáng é páng qīn gēng qū yě hé xī dì.
    三月，沒藏訛龐侵耕屈野河西地。

    lín zhōu xī běi zhěn pì nì yuē hóng lóu, xià kàn qū yě hé, qí hé yǐ xī jù xià jìng shàng qī shí lǐ, bìng wú bǎo zhàng chì hòu. tiān shèng chū, zhōu guān xiāng yǔ sòng hé xī zhí tián, jiǔ bù jué, zhuǎn yùn shǐ zòu wèi jìn dì, guān mín bìng bù dé gēng zhí. yú shì mín yǒu qiè gēng zhě, xià rén zhé duó qí niú, yuē: rǔ zhōu guān shàng bù gǎn gēng, rǔ hé wèi zhì cǐ? yóu shì hé xī suì wèi xián tián. xià rén shǐ yú hóng yá wù dào guāng gǔ jiān chā mù wèi xiǎo zhài sān shí yú suǒ, dào zhǒng zhài páng tián, yuán hào shí yǐ qīn shí yú lǐ. liàng zuò lì, zhōng wài shì xī é páng zhǔ zhī, zhī hé xī tián gāo yú hòu lì, lìng mín bō zhǒng, yǐ suǒ shōu rù qí jiā, suì dōng qīn bù yǐ, jù hé jǐn èr shí lǐ, yàn rán yǐ wèi jǐ tián. yóu qí zhí zhì chéng xià, huò guò chéng dōng, wǎng lái zì ruò.
    麟州西北枕睥睨曰紅樓，下瞰屈野河，其河以西距夏境尚七十里，並無堡障、斥堠。天聖初，州官相與訟河西職田，久不決，轉運使奏為禁地，官民並不得耕植。於是民有竊耕者，夏人輒奪其牛，曰：「汝州官尚不敢耕，汝何為至此？」由是河西遂為閒田。夏人始於洪崖塢、道光谷間插木為小寨三十餘所，盜種寨旁田，元昊時已侵十餘里。諒祚立，中外事悉訛龐主之，知河西田膏腴厚利，令民播種，以所收入其家，歲東侵不已，距河僅二十里，宴然以為己田。游騎直至城下，或過城東，往來自若。

    àn: qīn gēng, xì mín shì ěr, zhí shū é páng, chì zhǔ zhě yě. é páng wèi guó dà chén, zhì lìng xiǎo mín zhēng shù shí lǐ zhī tián yǐ wèi jǐ lì, tān bǐ shén yǐ!
    按：侵耕，細民事耳，直書「訛龐」，斥主者也。訛龐為國大臣，至令小民爭數十里之田以為己利，貪鄙甚矣！

    xià sì yuè, qiǎn shǐ rù gòng, cì dà zàng jīng.
    夏四月，遣使入貢，賜《大藏經》。

    méi cáng shì yīn ā é děng hái, gǎn zhōng guó ēn, qiǎn shǐ rù gòng. rén zōng cì dà zàng jīng wèi zhī.
    沒藏氏因阿訛等還，感中國恩，遣使入貢。仁宗賜《大藏經》慰之。

    qiū qī yuè, hé dōng qiǎn shǐ zhào dìng jiāng zhì, méi cáng é páng bù tīng.
    秋七月，河東遣使召定疆至，沒藏訛龐不聽。

    hé dōng guǎn gōu jūn mǎ sī jiǎ kuí jiǎo xún, jiàn é páng suǒ qīn tián guò jiè, dū zé lín zhōu shǒu wáng liàng, liàng jù yǐ wén. rén zōng zhào biān lì yuē shù zhī, pō jiā qū lüè. zhī bīng zhōu páng jí yuē: hé xī chēng chén fèng gòng, wèi shī chén lǐ. jīn bù xiān yǐ wén gào, ér jù xíng qū lüè, shǐ guī qū ér zé zhí, fēi zhōng guó tǐ. nǎi qiǎn shǐ yǐ yì lǐ yuē hái, é páng bù kě. jí yòu shǐ rén jí zhào, gēng dìng jiāng chǎng, yì yǎn jiǎn bù fèng mìng.
    河東管勾軍馬司賈逵徼巡，見訛龐所侵田過界，督責麟州守王亮，亮懼以聞。仁宗詔邊吏約束之，頗加驅掠。知并州龐籍曰：「河西稱臣奉貢，未失臣禮。今不先以文告，而遽行驅掠，使歸曲而責直，非中國體。」乃遣使以義理約還，訛龐不可。籍又使人亟召，更定疆場，亦偃蹇不奉命。

    bā yuè, qì dān shǐ lái gào āi.
    八月，契丹使來告哀。

    xìng zōng bēng, qiǎn gào āi shǐ wáng guān zhì guó, xún cì qiǎn wù.
    興宗崩，遣告哀使王觀至國，尋賜遣物。

    dōng shí yuè, qǐ chéng tiān sì.
    冬十月，起承天寺。

    méi cáng shì hǎo fú, yīn zhōng guó cì dà zàng jīng, yì bīng mín shù wàn, xiāng xìng qìng fǔ xī piān qǐ dà sì, zhù jīng qí zhōng, cì é chéng tiān, yán huí gú sēng dēng zuò yǎn jīng, méi cáng shì yǔ liàng zuò shí lín tīng yān.
    沒藏氏好佛，因中國賜《大藏經》，役兵民數萬，相興慶府西偏起大寺，貯經其中，賜額「承天」，延回鶻僧登座演經，沒藏氏與諒祚時臨聽焉。

    shí yī yuè, shǐ rú qì dān huì zàng.
    十一月，使如契丹會葬。

    qì dān zàng xìng zōng yú qìng líng, xià yǔ zhōng guó gāo lì shǐ bìng huì.
    契丹葬興宗於慶陵，夏與中國、高麗使並會。

    jiā yuán nián xià fú shèng chéng dào sì nián chūn sān yuè, hé dōng jìn yín xīng hé shì.
    嘉元年、夏福聖承道四年春三月，河東禁銀星和市。

    é páng bù kěn dìng qū yě hé jiè, kǒng hàn bīng xiān jù qí jìng, zhé tún bīng hé xī, yǐ yòu guān jūn. páng jí jiè guān lì yuē: xià rén yǎng wú hé shì, rú yīng ér zhī wàng rǔ. ruò jué zhī, bǐ bì zì lái, wú dé guò hé yǔ zhàn. nǎi xuán bǎng yú biān, jìn jué yín xīng hé shì. yú shì guó zhōng cái yòng jiàn fá.
    訛龐不肯定屈野河界，恐漢兵先據其境，輒屯兵河西，以誘官軍。龐籍戒官吏曰：「夏人仰吾和市，如嬰兒之望乳。若絕之，彼必自來，毋得過河與戰。」乃懸榜於邊，禁絕銀星和市。於是國中財用漸乏。

    qiū qī yuè, yí dié suǒ fān guān lán zhān.
    秋七月，移牒索蕃官蘭氈。

    yòu zhōu yí wén bǎo ān jūn, qǐ chōu hái xiū gǔ wèi zhài jūn zú, bìng suǒ pàn fān lán zhān. rén zōng zhào yǐ lán zhān shì wèi fān guān, bù dé shàn suǒ, lìng bǎo ān jūn bào zhī.
    宥州移文保安軍，乞抽還修古渭寨軍卒，並索叛蕃蘭氈。仁宗詔以蘭氈世為蕃官，不得擅索，令保安軍報之。

    jiǔ yuè, qiǎn lǐ shǒu guì xún shì qū yě hé.
    九月，遣李守貴巡視屈野河。

    qū yě hé qīn rǎo rì shén, rén zōng mìng diàn zhí zhāng ān shì jiǎ ēn wèi tóng xún jiǎn, jīng zhì zhī. é páng zhuān wèi lán yán, pò zhī zé gé dòu, huǎn zhī zé jiù gēng, zhōng wú guī yì. ān shì děng yǔ páng jí yí dié yòu zhōu jié zé, méi cáng shì jiàn dié, yí xìng chén lǐ shǒu guì zhì qū yě hé kān zhī, hái bái suǒ gēng jiē hàn dì, méi cáng shì zé é páng lìng hái suǒ qīn tián, huì shǒu guì luàn zuò, bù guǒ.
    屈野河侵擾日甚，仁宗命殿直張安世、賈恩為同巡檢，經制之。訛龐專為讕言，迫之則格鬥，緩之則就耕，終無歸意。安世等與龐籍移牒宥州詰責，沒藏氏見牒，遺幸臣李守貴至屈野河勘之，還白所耕皆漢地，沒藏氏責訛龐令還所侵田，會守貴亂作，不果。

    yǒu xīng chū dōng jǐng.
    有星出東井。

    rú tài bái, chì huáng sè, xiàng běi sù xíng méi.
    如太白，赤黃色，向北速行沒。

    dōng shí yuè, dào shā tài hòu méi cáng shì.
    冬十月，盜殺太后沒藏氏。

    méi cáng shì yāo yě hǎo yì yóu, qí cóng shén zhòng, měi chū bo yè, lìng guó zhōng zhāng dēng huǒ yǐ zī yú lǎn. lǐ shǒu guì cháng wèi yù qǐ zhǎng chū nà, bǎo bǎo chī duō yǐ cháng shì nǎng xiāo jí méi cáng shì yú jiè tán yuàn, jiē chū rù wú jiān. méi cáng shì xiān sī yú shǒu guì, fù yǔ chī duō yǐ tōng, shǒu guì fèn.
    沒藏氏妖冶好佚游，騎從甚眾，每出卜夜，令國中張燈火以資娛覽。李守貴嘗為遇乞掌出納，寶保吃多已嘗侍曩霄及沒藏氏於戒壇院，皆出入無間。沒藏氏先私於守貴，復與吃多已通，守貴忿。

    yī rì, méi cáng shì xié chī duō yǐ liè yú hè lán shān, yè guī, zhōng dào yǒu fān qí shù shí, cù qiāng zhī, bìng shā chī duō yǐ, shí liàng zuò shēng shí suì yǐ. é páng zú miè shǒu guì jiā, qiǎn zǔ rú wéi míng yù zé qìng táng xú shùn qīng rù gào āi. rén zōng chuò cháo yī rì, yǐ jí xián xiào lǐ féng hào jiǎ shàng shū xíng bù láng zhōng zhí shǐ guǎn wèi diào wèi shǐ, wén sī fù shǐ zhāng wéi qīng jiǎ wén sī shǐ fù zhī.
    一日，沒藏氏偕吃多已獵於賀蘭山，夜歸，中道有蕃騎數十，猝戕之，並殺吃多已，時諒祚生十歲矣。訛龐族滅守貴家，遣祖儒嵬名聿則、慶唐徐舜卿入告哀。仁宗輟朝一日，以集賢校理馮浩假尚書刑部郎中、直史館為吊尉使，文思副使張惟清假文思使副之。

    àn: jūn mǔ bèi qiāng, guó zhī dà biàn. gāng mù shū shì tài hòu jiǔ, jiē zhe shì zhī zhī rén, yǐ zhèng qí zuì, wèi yǒu shū dào shā zhě. xī xià suī shǔ qiāng róng, yuán liè guó lì, méi cáng shì yì jūn mǔ yě, bù shū shì ér shū dào shā hé? gài yě róng wú yì màn cáng, yǐ jūn mǔ ér yín wú dù, huò zhí zì qǔ ěr. shū dào, shū shā, shēn biǎn zhī yě.
    按：君母被戕，國之大變。《綱目》書弒太后九，皆著弒之之人，以正其罪，未有書「盜殺」者。西夏雖屬羌戎，援列國例，沒藏氏亦君母也，不書「弒」而書「盜殺」何？蓋冶容無異慢藏，以君母而淫無度，禍直自取耳。書「盜」，書「殺」，深貶之也。

    shí yī yuè, méi cáng é páng nà qí nǚ wèi hòu.
    十一月，沒藏訛龐納其女為後。

    é páng jì zhū lǐ shǒu guì, yǐ qí nǚ wèi liàng zuò qī, zì shì zhū shā yóu jǐ, chén mín xián wèi zhī.
    訛龐既誅李守貴，以其女為諒祚妻，自是誅殺由己，臣民咸畏之。

    àn: é páng yīn méi cáng shì jiǔ zhuān guó zhèng, jīn shì sǐ kǒng jǐ yì shī bǐng, nǎi nà nǚ wèi hòu, gù yǔ gāng mù wèi gōng cāo nà sān nǚ wèi guì rén tóng lì shū.
    按：訛龐因沒藏氏久專國政，今氏死恐己亦失柄，乃納女為後，故與《綱目》魏公操納三女為貴人同例書。

    jiā èr nián xià shē dān dōu yuán nián chūn sān yuè, yǐ guó mǔ yí wù rù xiàn.
    嘉二年、夏〈奢單〉都元年春三月，以國母遺物入獻。

    mǎ tuó gè bǎi pǐ.
    馬、駝各百匹。

    xià wǔ yuè, méi cáng é páng yòu lín fǔ jiāng guō ēn děng zhàn yú hū lǐ duī, dà bài zhī.
    夏五月，沒藏訛龐誘麟府將郭恩等戰於忽里堆，大敗之。

    xià zhòng chūn gēng qiū huò jì tuì zhī hòu, lín zhōu zì zhōu chéng yǐ xī zhì dà héng shuǐ làng shuǎng píng, shù shí lǐ jiān jué wú yī rén yī qí. zhī lín zhōu wǔ kān cháng yú hé xī zhì yī xiǎo bǎo, yǐ bèi chì hòu, páng jí suì lìng kān děng yú zhōu xī èr shí lǐ zuǒ yòu, gèng zhú èr bǎo wèi hù, yì wèi dìng, xià bīng yǐ jí. chū, é páng nù biān lì qū lüè qí mín, qián jù bīng wàn yú yú jìng shàng, dài hàn bīng zhì jī zhī. biān lì shǒu jí yuē shù, xià bīng zhé yǐ jī jí sàn. zì méi cáng shì sǐ, é páng yì zì. shì shí tún bīng qū yě hé, dài sān yuè zēng zhì shù wàn rén, jǐn fā lín zhōu yǐ běi mín gēng niú nóng jù, jì yù jǐn gēng hé xī dì. ér guó zhōng yǒu yì yì zhě, fù zhào hái, zhòng jiē kōng bì qù, rán yín zhōu yǐ nán qīn gēng zì ruò yě. wǔ kān yǔ tōng pàn xià yǐ móu chéng cǐ zuò bǎo zhài, xié guǎn gōu jūn shì guō ēn yǐ xún biān míng wǎng àn zhī. dié zhě yán, xià bīng shèng tún shā shǔ làng. guō ēn yù zhǐ, zǒu mǎ chéng shòu nèi shì huáng dào yuán bù kě, lǜ bù qí yī qiān sì bǎi yú rén, bù jiǎ zhě bàn, yè xún qū yě hé, běi xíng zhì wò niú fēng, xià bīng jǔ fēng qǐ gǔ, huáng dào yuán yóu bù xìn. bǐ míng, zhì hū lǐ duī, jiàn fān qí shù shí rén jiē xī zǒu, xiāng qù shù shí bù, zhǐ. guō ēn děng hū zhī bù yīng, yì bù dòng. é ér huǒ qǐ, é páng qiǎn zhòng zhāng zuǒ yòu yì, zì nán běi jiāo zhì, duī dōng yǒu qiàn, qí zhōng yǒu liáng, míng duàn dào yàn. liǎng jūn jiē zhàn, zì dàn zhì shí shí, fú bīng tū cóng páng qiàn zhōng pān yuán shàng, sì miàn hé jī, bài zhī, zhí guō ēn huáng dào yuán jí bīng mǎ jiān yā liú qìng děng. ēn zì shā, wǔ kān zǒu miǎn.
    夏眾春耕秋獲既退之後，麟州自州城以西至大橫水、浪爽平，數十裡間絕無一人一騎。知麟州武戡嘗於河西置一小堡，以備斥堠，龐籍遂令戡等於州西二十里左右，更築二堡為護，議未定，夏兵已集。初，訛龐怒邊吏驅掠其民，潛聚兵萬餘於境上，待漢兵至擊之。邊吏守籍約束，夏兵輒以飢疾散。自沒藏氏死，訛龐益恣。是時屯兵屈野河，迨三月增至數萬人，盡發麟州以北民耕牛農具，計欲盡耕河西地。而國中有異議者，復召還，眾皆空壁去，然銀州以南侵耕自若也。武戡與通判夏倚謀乘此作堡寨，偕管勾軍事郭恩以巡邊名往按之。諜者言，夏兵盛屯沙鼠浪。郭恩欲止，走馬承受內侍黃道元不可，率步騎一千四百餘人，不甲者半，夜循屈野河，北行至臥牛峰，夏兵舉烽起鼓，黃道元猶不信。比明，至忽里堆，見蕃騎數十人皆西走，相去數十步，止。郭恩等呼之不應，亦不動。俄而火起，訛龐遣眾張左右翼，自南北交至，堆東有塹，其中有梁，名「斷道堰」。兩軍接戰，自旦至食時，伏兵突從旁塹中攀援上，四面合擊，敗之，執郭恩、黃道元及兵馬監押劉慶等。恩自殺，武戡走免。

    àn: gāng mù shū yòu zhàn sì, shū bài mò sān, zuì bài zhě yě. cǐ shū yòu bài, zé bù zuì bài zhě, ér zuì yòu zhī zhě. gài é páng jì sì dōng qīn, fù shè fú yǐ shā ēn děng, suī dào yuán shū yú, shí móu zhī zhě jiǎo yě.
    按：《綱目》書誘戰四，書敗歿三，罪敗者也。此書「誘敗」，則不罪敗者，而罪誘之者。蓋訛龐既肆東侵，復設伏以殺恩等，雖道元疏愚，實謀之者狡也。

    liù yuè, qiǎn shǐ xiè diào jì.
    六月，遣使謝弔祭。

    shǐ rén rù jiàn, rén zōng zé yǐ hū lǐ duī zhī yì. shǐ zhě huáng kǒng xiè, réng hòu lǐ cì guī.
    使人入見，仁宗責以忽里堆之役。使者惶恐謝，仍厚禮賜歸。

    qiū qī yuè, zòng huáng dào yuán hái.
    秋七月，縱黃道元還。

    jūn shì guó ěr bí suí hái zhě bǎi rén.
    軍士馘耳鼻隨還者百人。

    jiǔ yuè, hé dōng qiǎn shǐ zài yì jiāng shì, méi cáng é páng fù bù tīng.
    九月，河東遣使再議疆事，沒藏訛龐復不聽。

    hé dōng jīng lüè shǐ qiǎn diàn zhōng chéng sūn zhào zhí fāng yuán wài láng lǐ sī dào xiāng jì zhì guó zhōng yì jiāng shì, yuē zūn qìng lì jiù lì, yǐ héng yáng hé wèi lín fǔ jiè, rán hòu huà suǒ qīn dì sān fēn, xǔ yī fēn yǔ xià guó, bù cóng zé jù jué jìn fèng, jìn zhǐ sī shì. é páng ào bù tīng.
    河東經略使遣殿中丞孫兆、職方員外郎李思道相繼至國中議疆事，約遵慶曆舊例，以橫陽河為麟府界，然後畫所侵地三分，許一分與夏國，不從則拒絕進奉，禁止私市。訛龐驁不聽。

    dōng shí yī yuè, hé dōng jìn jué sī shì.
    冬十一月，河東禁絕私市。

    sòng zhì: guān gěi shāng rén gōng jù, fāng tīng yǔ xià guó jiāo yì, sī shì zhě fǎ wú shè. hòu guān lì shū màn, fǎ jìn rì chí, xià rén yǔ biān mín qiè xiāng mào yì, rì xī gōng xíng. gù suī wú suì yí zhī wù hù shì zhī lì, yóu kě zhī wú. é páng bù kěn lì qū yě hé jiè, jīng lüè shǐ yǐ wén, rén zōng xià zhào: xī rén rú qū niú mǎ yú yán biān, sī dí mín gǔ, lìng suǒ zài jìn jué zhī. shí yǒu xià rén yǔ shú hù fàn jìn, páng jí huò zhī, jí zhǎn yú fàn suǒ, yú shì liǎng jiè lǐn rán.
    宋制：官給商人公據，方聽與夏國交易，私市者法無赦。後官吏疏慢，法禁日弛，夏人與邊民竊相貿易，日夕公行。故雖無歲遺之物、互市之利，猶可枝梧。訛龐不肯立屈野河界，經略使以聞，仁宗下詔：「西人如驅牛、馬於沿邊，私糴民谷，令所在禁絕之。」時有夏人與熟戶犯禁，龐籍獲之，即斬於犯所，於是兩界凜然。

    dōng shí èr yuè, qiǎn bīng xí yán.
    冬十二月，遣兵襲延。

    é páng zì hū lǐ duī zhī shèng, kǒng zhōng guó shēng tǎo, rì shì diǎn jí, qiǎn zhòng wàn yú fàn yán jìng. shí tí diǎn xíng yù chén ān shí shè shuài shì, yù chì biān mín jiè yán, bīng zhì, wú suǒ huò ér hái.
    訛龐自忽里堆之勝，恐中國聲討，日事點集，遣眾萬餘犯延境。時提點刑獄陳安石攝帥事，預飭邊民戒嚴，兵至，無所獲而還。