jiā sān nián xià shē dān dōu èr nián chūn zhēng yuè, qì dān shǐ lái bào āi.
嘉三年、夏〈奢單〉都二年春正月，契丹使來報哀。

yí tiān huáng tài hòu bēng yě.
儀天皇太后崩也。

xià sì yuè, xī fān nà luó bù lái tóu, nà zhī.
夏四月，西蕃捺羅部來投，納之。

nǎng xiāo xiàng shí jù mìng, bù gǎn shēn rù guān zhōng, lǜ jiǎo sī luó wèi hòu huàn yě. zì é páng zhuān guó, suì huò cì yí, yīn sī zhuān zhì xī fān, huì sī luó shǔ xià nà luó bù ā zuò lǜ shǔ lái tóu, é páng nà zhī, shòu yǐ guān, shǐ jū biān yào.
曩霄向時拒命，不敢深入關中，慮角廝羅為後患也。自訛龐專國，歲獲賜遺，因思專制西蕃，會廝羅屬下捺羅部阿作率屬來投，訛龐納之，授以官，使居邊要。

wǔ yuè, shǐ zhì qì dān huì zàng.
五月，使至契丹會葬。

qì dān zàng yí tiān tài hòu yú qìng líng, xià shǐ yǔ gāo lì shǐ bìng huì.
契丹葬儀天太后於慶陵，夏使與高麗使並會。

liù yuè, gōng qīng táng chéng, bài hái.
六月，攻青唐城，敗還。

é páng lìng ā zuò wèi xiàng dǎo, gōng lüè xī fān, wéi qīng táng chéng, yǔ jiǎo sī luó zhàn, dà bài, qiú háo bèi huò zhě liù rén, shī mǎ tuó shén zhòng.
訛龐令阿作為嚮導，攻掠西蕃，圍青唐城，與角廝羅戰，大敗，酋豪被獲者六人，失馬、駝甚眾。

qiū jiǔ yuè, lóng bū zhū zú jiàng yú xī fān, xī fān bīng rù jìng dà lüè.
秋九月，龍逋諸族降於西蕃，西蕃兵入境大掠。

lóng bū gōng lì mǎ pō sān dà zú cháng cóng zhēng zhèn, yīn jiǎo sī luó bīng shèng, jǔ zú tóu zhī. sī luó lǜ bīng jìng rù xià jìng, huì qì dān sòng nǚ qī qí shǎo zǐ dǒng zhān, nǎi dà lüè ér qù.
龍逋、公立、馬頗三大族常從征陣，因角廝羅兵勝，舉族投之。廝羅率兵逕入夏境，會契丹送女妻其少子董氈，乃大掠而去。

àn: sān shì bǐ shū, yǐ jiàn nà rén zhī pàn, rén yì pàn wǒ qīn rén zhī jiāng, rén yì qīn wǒ. chū ěr fǎn ěr, é páng qǐ wèi dé jì zāi?
按：三事比書，以見納人之叛，人亦叛我；侵人之疆，人亦侵我。出爾反爾，訛龐豈為得計哉？

jiā sì nián xià shē dān dōu sān nián xià wǔ yuè, méi cáng é páng jù qū yě hé.
嘉四年、夏〈奢單〉都三年夏五月，沒藏訛龐據屈野河。

lín fǔ xī nán jiē yín zhōu, xī běi jiē xià zhōu. qìng lì zhōng, nǎng xiāo nà kuǎn, zhī lín zhōu zhāng jì xūn fèng zhào dìng jiè zhì ér wén àn wú cún. fǎng zhī zhōu rén dōu xún jiǎn shǐ wáng jí, jí yán jì qiān wèi pàn shí, lín zhōu zhī jìng, xī zhì é zhī pán duī jí níng xī fēng jù qū yě hé jiē bǎi yú lǐ xī nán zhì shuāng fēng qiáo xìng zǐ píng mí lēi zhǎng gàn yán kēng děng, jù qū yě hé jiē qī shí yú lǐ. xián píng wǔ nián, jì qiān wéi lín zhōu, xiàn zhuó lún zhài. dà zhōng xiáng fú èr nián, shǐ zhì héng yáng shén táng yín chéng sān zhài, jiē zài qū yě hé dōng, shǐ fān hàn yì jūn fēn fān shǒu zhī. yòu shǐ zhài jiāng yǔ yuán biān qiú zhǎng fēn dìng jiāng jìng. héng yáng zhài xī zhì gù é zhī duī sì shí lǐ, zhōu chéng xī zhì dà héng shuǐ liù shí lǐ, xī nán zhì làng shuǎng píng wǔ shí lǐ. shén táng zhài xī zhì cì hou fēng sān shí wǔ lǐ, xī nán zhì chì jiān gǔ sì shí lǐ, cì nán zhì yě lí wù sān shí lǐ. yín chéng zhài xī zhì yú píng lǐng sì shí lǐ, xī nán zhì qīng shuǐ gǔ wǔ shí lǐ, cì nán zhì hóng yá wù sì shí lǐ, cì nán zhì dào guāng zhōng lǐng liù shí lǐ. yú shì jì xūn děng jù cǐ fēn dìng jiè zhì, suì yǐ wèi lì. é páng suī dōng xiàng qīn gēng, yóu yú èr shí lǐ wèi xián tián. jí duàn dào yàn zhàn shèng, wú fù gù jì, wàng zhǐ qū yě hé zhōng yāng wèi jiè, qiǎn bīng yán hé tún zhù, bái zhòu pò zhú hàn rén, yè zé guò hé piāo qiè, jiàn luó zhě zhé yì hái. qiě yú yín chéng yǐ nán zhì shén mù bǎo, huò shí lǐ, huò wǔ qī lǐ wài, xī lìng bù mín qīn zhǒng bù yǐ.
麟府西南接銀州，西北接夏州。慶曆中，曩霄納款，知麟州張繼勛奉詔定界至而文案無存。訪之州人都巡檢使王吉，吉言繼遷未叛時，麟州之境，西至俄枝、盤堆及寧西峰、距屈野河皆百餘里；西南至雙烽橋、杏子平、彌勒、長干、鹽坑等，距屈野河皆七十餘里。咸平五年，繼遷圍麟州，陷濁輪寨。大中祥符二年，始置橫陽、神堂、銀城三寨，皆在屈野河東，使蕃漢義軍分番守之。又使寨將與緣邊酋長分定疆境。橫陽寨西至故俄枝堆四十里，州城西至大橫水六十里，西南至浪爽平五十里。神堂寨西至伺候峰三十五里，西南至赤犍谷四十里，次南至野狸塢三十里。銀城寨西至榆平嶺四十里，西南至清水谷五十里，次南至洪崖塢四十里，次南至道光、中嶺六十里。於是繼勛等據此分定界至，遂以為例。訛龐雖東向侵耕，猶餘二十里為閒田。及斷道堰戰勝，無復顧忌，妄指屈野河中央為界，遣兵沿河屯駐，白晝迫逐漢人，夜則過河剽竊，見邏者輒逸還。且於銀城以南至神木堡，或十里，或五七里外，悉令部民侵種不已。

qiū bā yuè, méi cáng é páng shā liù zhái shǐ gāo huái zhèng máo wéi chāng.
秋八月，沒藏訛龐殺六宅使高懷正、毛惟昌。

liàng zuò yǐ èr rén qī rǔ bǔ gōng, shǎng lài shén hòu. èr rén shì qí chǒng, shí yǔ guó shì, huò cǎi mín jiān lì bì wén, é páng xīn è zhī. huì gāo huái zhèng yǐ dài guó rén yín, máo wéi chāng qiè yī nǎng xiāo pán lóng fú, shì jué, é páng zhū qí quán jiā. liàng zuò zhǐ zhī, bù kě.
諒祚以二人妻乳哺功，賞賚甚厚。二人恃其寵，時與國事，或采民間利弊聞，訛龐心惡之。會高懷正以貸國人銀，毛惟昌竊衣曩霄盤龍服，事覺，訛龐誅其全家。諒祚止之，不可。

dōng shí yuè, qì dān yuē xī fān bīng qǔ liáng zhōu, bù guǒ.
冬十月，契丹約西蕃兵取涼州，不果。

qì dān shù qiǎn shǐ yóu huí gú lù zhì hé huáng, yuē jiǎo sī luó jǔ bīng gōng xià guó, yù xǐ dǒng zhān jū liáng zhōu, yǔ zhī jìn. é páng wén zhī, zēng bīng bèi hé xī, huì sī luó yǐ dào yuǎn bīng nán hé, nǎi zhǐ.
契丹數遣使由回鶻路至河湟，約角廝羅舉兵攻夏國，欲徙董氈居涼州，與之近。訛龐聞之，增兵備河西，會廝羅以道遠兵難合，乃止。

jiā wǔ nián xià shē dān dōu sì nián xià wǔ yuè, bǎo ān jūn dié suǒ pàn fān hú shǒu zhōng, zhí hái zhī.
嘉五年、夏〈奢單〉都四年夏五月，保安軍牒索叛蕃胡守中，執還之。

shǒu zhōng wèi bǎo ān fān guān, biān lì shī yú fǔ suī, zǒu tóu xià guó. zhōng guó suǒ zhī jí, zhí hái fú zhū.
守中為保安蕃官，邊吏失於撫綏，走投夏國。中國索之急，執還伏誅。

qiū qī yuè, méi cáng é páng qiǎn shǐ hé dōng, yì jiè zhì.
秋七月，沒藏訛龐遣使河東，議界至。

xià guó suǒ chǎn yáng mǎ zhān tǎn, yòng zhī bù jǐn, bì yǐ qí yú yǔ tā guó jiāo yì, ér sān miàn róng dí, yù zhī bù shòu, gù zhōng guó hé shì bù néng bù tōng. zì hé dōng jìn jué sī shì, guān mín xū yuàn, é páng nǎi qiǎn shǐ zhì lín fǔ, qǐng tuì hé xī tián èr shí lǐ hái zhōng guó, yuàn tōng hé shì, jīng lüè shǐ liáng shì bù cóng.
夏國所產羊、馬、氈、毯，用之不盡，必以其餘與他國交易，而三面戎狄，鬻之不售，故中國和市不能不通。自河東禁絕私市，官民胥怨，訛龐乃遣使至麟府，請退河西田二十里還中國，願通和市，經略使梁適不從。

dōng shí yuè, guó zhōng yán shì jué.
冬十月，國中鹽市絕。

hé dōng sī shì suī jué, rán yīn shǎn xī jiě yán jià gāo, shāng fàn qīng yán wǎng lái rú zhī, guó zhōng yóu shì wèi lì. rén zōng shǐ xuē xiàng wèi zhuǎn yùn shǐ, píng jiě yán jià, shāng mín bù fù mào jìn sī fàn, yú shì qīng yán lì yì jué.
河東私市雖絕，然因陝西解鹽價高，商販青鹽往來如織，國中猶恃為利。仁宗使薛向為轉運使，平解鹽價，商民不復冒禁私販，於是青鹽利亦絕。

shí yī yuè, méi cáng é páng lüè yán.
十一月，沒藏訛龐掠延。

é páng yīn cái yòng rì fá, qiǎn rén yú yán yán biān dé jìng děng shí bǎo zhài kāi kěn shēng dì, piāo lüè rén chù, shù bīng hàn zhī, bù zhǐ.
訛龐因財用日乏，遣人於延沿邊德靖等十堡寨開墾生地，剽掠人畜，戍兵捍之，不止。

jiā liù nián xià shē dān dōu wǔ nián xià sì yuè, méi cáng é páng móu nì, zhū zhī, yí qí zú.
嘉六年、夏〈奢單〉都五年夏四月，沒藏訛龐謀逆，誅之，夷其族。

zì nǎng xiāo sǐ, sān dà jiāng gè yōng qiáng bīng zhì kǔn wài, é páng yóu zhī gù jì, yǐ jiàn diāo sàng dài jǐn, zhuān zì yì shén. yǒu màn miē zhě wèi jū é páng shàng. měi shì qū jǐ xià zhī, jié wèi xīn fù. gāo máo èr rén zhī zhū, liàng zuò pō bù píng. é páng jù, jiāng wèi biàn. zi fù liáng shì běn zhōng guó rén, liàng zuò sī yān, rì shì shì yú guó, yè zé cóng zhū méi cáng shì, é páng zi duì shén, yǔ qí fù móu fú jiǎ qǐn shì, xū liàng zuò rù shā zhī. liáng shì mì yǐ gào, liàng zuò zhào é páng yú mì shì zhí zhī, lìng màn miē jiāng bīng shā qí zi, suì zhū é páng. qí dì zhí zú rén wài rèn zhě xī lù zhī, yí qí zōng, jiā nú wáng wén liàng táo rù yán zhōu yǐ shì gào, zhōng guó shòu yǐ guān, hòu chéng qìng zú zhī luàn, fú zhū. ōu yáng xiū yuē: méi cáng é páng xiá qiāng yě. dāng níng lìng gē yuàn wàng qí fù, yīn jiào yǐ shì nì zhī shì. ér jí yǐ shì nì zhī zuì shā qí mǔ zǐ, yǐ lì liàng zuò, zhuān xià guó zhī zhèng shí yú nián, zú yǐ zuì zhū. fū jiào rén zhī zǐ shā qí fù yǐ wèi jǐ lì, ér jǐ yì yǐ zi fù zhī gù wèi suǒ lì zhě zú miè, cǐ rén shì, yì tiān dào yě.
自曩霄死，三大將各擁強兵制閫外，訛龐猶知顧忌，已見凋喪殆盡，專恣益甚。有漫咩者位居訛龐上。每事屈己下之，結為心腹。高、毛二人之誅，諒祚頗不平。訛龐懼，將為變。子婦梁氏本中國人，諒祚私焉，日視事於國，夜則從諸沒藏氏，訛龐子懟甚，與其父謀伏甲寢室，須諒祚入殺之。梁氏密以告，諒祚召訛龐於密室執之，令漫咩將兵殺其子，遂誅訛龐。其弟侄族人外任者悉戮之，夷其宗，家奴王文諒逃入延州以事告，中國授以官，後成慶卒之亂，伏誅。歐陽修曰：沒藏訛龐黠羌也。當寧令哥怨望其父，陰教以弒逆之事。而即以弒逆之罪殺其母子，以立諒祚，專夏國之政十餘年，卒以罪誅。夫教人之子殺其父以為己利，而己亦以子婦之故為所立者族滅，此人事，亦天道也。

àn: é páng wēi fú zì zhuān, jí fēi móu nì, zuì gù dāng zhū. rán liàng zuò xuān yín, yǒu guāi lún lǐ, qí bù wèi chén líng qí zhuāng zhě yì xìng yě.
按：訛龐威福自專，即非謀逆，罪固當誅。然諒祚宣淫，有乖倫理，其不為陳靈、齊莊者亦幸也。

fèi hòu méi cáng shì.
廢后沒藏氏。

liàng zuò jì zú é páng, fèi méi cáng shì yōu zhī, ér yú liáng shì rù gōng, qún chén jiàn bù tīng.
諒祚既族訛龐，廢沒藏氏幽之，而輿梁氏入宮，群臣諫不聽。

wǔ yuè, shǐ zhèng qū yě hé dì jiè.
五月，始正屈野河地界。

liàng zuò zhū é páng, shǐ qīn guó zhèng, tài yuán fǔ dài zhōu qián xiá sū ān jìng yí dié lái yì jiāng shì. qiǎn dà qiú lǚ níng zhuāi làng liāo lǐ yì dìng: fǔ zhōu zì qīng méi nù chuān shā wéi pái héng yáng hé dōng xī yī dài, zhú hòu jiǔ zì shā wéi páng shùn héng yáng hé dōng àn, zhì tiě lú gǔ duī, zhú hòu shí èr zì héng yáng hé xī yǐ nán zhí luó páng fēng, zhú hòu liù zì luó páng fēng xī nán zhí lín zhōu jiè yí jì zhài, zhú hòu sān zì yí jì zhài nán zhì dà héng shuǐ zhú zhī gǔ cì hou fēng chì jiān gǔ zāng ài wù zhì ráo miē làng, zhú hòu shí èr. qí jù yú píng lǐng qīng shuǐ gǔ tóu sì lǐ xǔ lì zhài èr: cóng běi ā mò zhēn zhài yī, cì nán má zhà zhài yī. jù dà hé gǔ wǔ lǐ xǔ lì zhài sì: cóng běi é páng yǔ xīng zhài yī, cì nán wéi yào zhài yī, cì nán mǎ mò zhě duō zhài yī, cì nán má yě niáng zhài yī. jù hóng yá wù yī lǐ xǔ lì zhài sān: cóng běi gāng yǔ ài zhài yī cì nán ā mò bū zhài èr. qí sōng běn jìn duī lì zhài sān, bìng zài ā mò bū zhài xī, fán shí èr zhài, yǒu zhě xiū zhī, wú zhě chuàng zhī. zhài dōng xī sì lǐ, gè yǒu liǎng jiè zhuō wàng chù, zhú hòu shí èr. yuē zì jīn liǎng jiè rén hù, wú dé guò suǒ zhú hòu gēng zhǒng. qí zài fēng zhōu wài hàn zhài jí fǔ zhōu jiè fān hù jiù zhài, bìng fù xiū wán. fǔ zhōu yán biān jiù zhài sān shí sān, gèng bù chuàng xiū. lín zhōu jiè rén hù, gèng bù gēng qū yě hé xī tián. qí lín fǔ zhōu bù gēng zhī dì, yì xǔ liǎng jiè rén hù jiù jìn qiáo mù, bù dé chā lì shāo quān, qǐ zào péng wū, wéi zhě bìng zhuō nuò fù guān jí lēi zhù hé shì. liǎng jiè xún zhuō rén yuán, wú dé dài yì jiǎ qì xiè, guò sān shí rén qí. zhuāi làng liāo lǐ hái, liàng zuò suì tīng mìng.
諒祚誅訛龐，始親國政，太原府代州鈐轄蘇安靜移牒來議疆事。遣大酋呂寧拽浪撩禮議定：府州自青沒怒川、沙嵬牌、橫陽河東西一帶，築堠九；自沙嵬旁順橫陽河東岸，至鐵爐骨堆，築堠十二；自橫陽河西以南直羅龐烽，築堠六；自羅龐烽西南直麟州界移濟寨，築堠三；自移濟寨南至大橫水、竹枝谷、伺候峰、赤犍谷、臧愛塢至饒咩浪，築堠十二。其距榆平嶺、清水谷頭四里許立寨二：從北阿默真寨一，次南麻柞寨一。距大和谷五里許立寨四：從北訛龐禹星寨一，次南嵬藥寨一，次南馬默〈者多〉寨一，次南麻也娘寨一。距洪崖塢一里許立寨三：從北綱禹愛寨一、次南阿默逋寨二。其松本晉堆立寨三，並在阿默逋寨西，凡十二寨，有者修之，無者創之。寨東西四里，各有兩界卓望處，築堠十二。約自今兩界人戶，毋得過所築堠耕種。其在豐州外漢寨及府州界蕃戶舊寨，並復修完。府州沿邊舊寨三十三，更不創修。麟州界人戶，更不耕屈野河西田。其麟、府州不耕之地，亦許兩界人戶就近樵牧，不得插立梢圈，起造棚屋，違者並捉搦赴官及勒住和市。兩界巡捉人員，毋得帶衣甲器械，過三十人騎。拽浪撩禮還，諒祚遂聽命。

fù: sòng shǐ wáng jǔ yuán chuán: xià rén lái zhēng qū yě hé dì, jǔ yuán cóng shù qí dù hé, shè mù yǔ zhī yì, shì yǐ chì xīn, xià rén gǎn fú. kǎo qū yě hé dì zì zhì hé èr nián zhì shì nián, jīng shù cì yì huà nǎi dìng, jǔ yuán yǐ shù yán zhèng zhī, hé yì yě? qiě yuán hào shí yǐ qīn shí yú lǐ, zé jǔ yuán suǒ yì huò bù zài shì shí.
附：《宋史·王舉元傳》：夏人來爭屈野河地，舉元從數騎渡河，設幕與之議，示以赤心，夏人感服。考屈野河地自至和二年至是年，經數次議畫乃定，舉元以數言正之，何易也？且元昊時已侵十餘里，則舉元所議或不在是時。

liù yuè, líng xià èr zhōu dà shuǐ.
六月，靈、夏二州大水。

huáng hé huán rào líng zhōu, qí gǔ qú wǔ: yī qín jiā qú, yī hàn bó qú, yī ài shān qú, yī qī jí qú, yī tè jìn qú, yǔ xià zhōu hàn yuán táng liáng liǎng qú pí jiē, yú zhī qú shù shí, xiāng yǔ xù xiè hé shuǐ. yòu yǒu hè lán zhǎng lè duó luò zhū shān wèi zhī dī zhàng, xiàng wú shuǐ huàn. shì shí qī jí qú fàn yì, líng xià jiān lú shě jū mín piào méi shén zhòng. shǐ chén yuē: hé zhì lán zhōu shǐ rù zhōng guó, běi rào shuò fāng, dōng jīng sān shòu xiáng chéng, lì fēng shèng zhū zhōu, zhé ér nán, chū lóng mén, yóu hé zhōng dǐ tóng guān. dōng chū mèng jīn, guò hǔ láo, ér hòu bēn fàng píng rǎng. tūn nà zhòng shuǐ, wú chóng shān jù jī yǐ fáng xián zhī, yú shì páng jī bēn kuì, bù zūn yǔ jī. gù hǔ láo yí dōng jù hǎi kǒu èr sān qiān lǐ, héng bèi qí hài. ruò líng xià zhī jiān, hé liú shàng xì, yòu dé jùn lǐng zhǎng dī yǐ wèi jù zhàng. jīn kuáng lán fàn yì, jǐ yǔ sòng zhī huá tái dà rén pī qí guān, yì yī yì yě.
黃河環繞靈州，其古渠五：一秦家渠，一漢伯渠，一艾山渠，一七級渠，一特進渠，與夏州漢源、唐梁兩渠毗接，余支渠數十，相與蓄泄河水。又有賀蘭、長樂、鐸落諸山為之堤障，向無水患。是時七級渠泛溢，靈、夏間廬舍、居民漂沒甚眾。史臣曰：「河至蘭州始入中國，北繞朔方，東經三受降城，歷豐、勝諸州，折而南，出龍門，由河中抵潼關。東出孟津，過虎牢，而後奔放平壤。吞納眾水，無崇山巨磯以防閒之，於是旁激奔潰，不遵禹跡。故虎牢迤東距海口二、三千里，恆被其害。若靈、夏之間，河流尚細，又得峻岭長堤以為巨障。今狂瀾泛溢，幾與宋之滑台、大亻丕齊觀，亦一異也。」

àn: xī táng tài zōng zhēn guān shí yī nián qiū qī yuè, gǔ luò yì, bù sān yuè ér wǔ shì rù gōng gāo zōng yǒng huī wǔ nián chūn sān yuè, nà wǔ shì wèi zhāo yí, xià rùn sì yuè, wàn nián gōng dà shuǐ, liù yuè, héng zhōu dà shuǐ zhōng zōng shén lóng yuán nián chūn èr yuè, lì wéi shì wèi huáng hòu, qiū qī yuè, hé nán běi shí qī zhōu dà shuǐ. gài shuǐ wèi yīn wù, nǚ zǐ zhī zhēng. shì shí líng xià dà shuǐ, bù sān yuè ér liàng zuò cè hòu liáng shì, zì shì zhū liáng shì cāo zhèng bǐng, guó jǐ yú wēi, tiān xiān shì qí zhào yǐ.
按：昔唐太宗貞觀十一年秋七月，谷、洛溢，不三月而武氏入宮；高宗永徽五年春三月，納武氏為昭儀，夏閏四月，萬年宮大水，六月，恆州大水；中宗神龍元年春二月，立韋氏為皇后，秋七月，河南、北十七州大水。蓋水為陰物，女子之徵。是時靈、夏大水，不三月而諒祚冊後梁氏，自是諸梁世操政柄，國幾於危，天先示其兆矣。

qiū qī yuè, fèng biǎo rù qǐng shàng zhǔ.
秋七月，奉表入請尚主。

liàng zuò wén qì dān yuē jiǎo sī luó bīng gòng qǔ hé xī, sī jié zhōng cháo wèi yuán, shǐ zǔ rú wéi míng yù zhèng rù gòng, qǐng shàng gōng zhǔ. rén zōng dá yǐ xī cháng cì xìng, bù xǔ.
諒祚聞契丹約角廝羅兵共取河西，思結中朝為援，使祖儒嵬名聿正入貢，請尚公主。仁宗答以「昔嘗賜姓」，不許。

jiǔ yuè, shā gù hòu méi cáng shì.
九月，殺故後沒藏氏。

hòu jì bèi fèi, zuǒ yòu líng nüè zhī, hòu hào qì yù zì cái, liàng zuò nù, suì cì sǐ.
後既被廢，左右凌虐之，後號泣欲自裁，諒祚怒，遂賜死。

àn: méi cáng shì wú zuì bèi shā, shū zhī yǐ zhe liàng zuò zhī rěn. réng shū gù hòu zhě, bù yǔ liàng zuò zhī fèi yě.
按：沒藏氏無罪被殺，書之以著諒祚之忍。仍書「故後」者，不予諒祚之廢也。

lì liáng shì wèi hòu.
立梁氏為後。

rèn qí dì yǐ mái wèi jiā xiāng.
任其弟乙埋為家相。

àn: hòu yǐ lǐ yīn jiào fèng jì sì zhě yě. liáng shì huì yín miè jiā, qí zuì dà yǐ. liàng zuò nì yú suǒ sī, lì wèi guó hòu, qí shàng yǒu jūn dào hū?
按：後以理陰教奉祭祀者也。梁氏誨淫滅家，其罪大矣。諒祚溺於所私，立為國後，其尚有君道乎？

dōng shí yuè, shǐ yòng hàn lǐ.
冬十月，始用漢禮。

liàng zuò jiāng guān, qiǎn shǐ shàng biǎo: qiè mù zhōng guó yì guān, lìng guó rén jiē bù yòng fān lǐ, míng nián dāng yǐ cǐ yíng cháo shǐ. rén zōng xǔ zhī.
諒祚將冠，遣使上表：竊慕中國衣冠，令國人皆不用蕃禮，明年當以此迎朝使。仁宗許之。

àn: xī jīn chén wò tè cì yán: xī xià chóng shàng jiù sú, gù néng bǎo guó shù bǎi nián. shì zōng yǐ wèi rán. fū zūn zǔ zhì yóu jiù zhāng, chéng shǒu chéng lìng zhǔ, rán néng bù ān lòu xí, jiàn jìn huá fēng, yì jūn zǐ suǒ qǔ yě. kuàng xià zì yuán hào biàn lǐ, gé jiǔ bài wèi sān bài, qǐ kān wèi hòu rén fǎ shǒu zāi? liàng zuò qù fān jiù hàn, kě wèi shàn gàn gǔ zhě yǐ.
按：昔金臣斡特刺言：「西夏崇尚舊俗，故能保國數百年。」世宗以為然。夫遵祖制、由舊章，誠守成令主，然能不安陋習，漸進華風，亦君子所取也。況夏自元昊變禮，革九拜為三拜，豈堪為後人法守哉？諒祚去蕃就漢，可謂善幹蠱者矣。

shí èr yuè, qiǎn shǐ rù hè zhēng dàn.
十二月，遣使入賀正旦。

liàng zuò qiǎn zǔ rú wéi míng yù zhèng shū míng jìn yǔn zhōng hè zhèng, bìng dài běn guó huò wù mào yì, yuē zhí bā wàn guàn. zhōng guó jīng guǎn nèi chén tái yā jià lì, kuī zhé shén huǒ. hòu hè tiān shèng jié, wù suì jiǎn bàn.
諒祚遣祖儒嵬名聿正、樞銘靳允中賀正，並帶本國貨物貿易，約值八萬貫。中國經管內臣抬壓價例，虧折甚夥。後賀天聖節，物遂減半。

jiā qī nián xià shē dān dōu liù nián chūn èr yuè, gōng bèi kù fù shǐ zhāng zōng dào lái cì shēng chén.
嘉七年、夏〈奢單〉都六年春二月，供備庫副使張宗道來賜生辰。

   　 yán jīng lüè shǐ yán: liàng zuò jìn suì jǔ cuò bù xún jiù guī, kǒng gèng jiàn nǐ míng hào, qǐ zé yī cái chén chí zhào jié wèn, yǐ dù jiān móu. huì liàng zuò shēng chén, rén zōng qiǎn zōng dào cì lǐ wù. chū rù jìng, yíng zhě chéng mǎ yù xiān xíng, zōng dào bù kě, yíng zhě nǎi hòu. jí jiù zuò, yòu yù jū dōng, zōng dào gù zhēng, yíng zhě yuē: zhǔ rén jū zuǒ, lǐ zhī cháng yě, tiān shǐ hé yí yān? zōng dào yuē: zōng dào yǔ xià zhǔ bǐ jiān yǐ shì tiān zǐ, xià zhǔ ruò zì lái, dāng wèi bīn zhǔ ěr péi chén yě, ān dé wèi zhǔ rén? dāng xún gù shì. zhēng jiǔ bù jué. yíng zhě yuē: jūn yǒu jǐ shǒu, nǎi gǎn rú shì? zōng dào dà xiào yuē: zōng dào yī shǒu ěr. lái rì yǐ bié jiā rén, jīn rì yù qǔ zōng dào shǒu zé qǔ zhī, zōng dào zhī sǐ dé qí suǒ yǐ, dàn xià guó bì bù gǎn ěr! yíng zhě yuē: yì zhě shī cí, mǒu zì wèi wú liǎng shǒu ěr. zōng dào yuē: yì zhě shī cí, hé bù zhǎn yì zhě? nǎi ràng zōng dào jū shàng wèi. yíng zhě yuē: èr guó zhī huān yǒu rú yú shuǐ. zōng dào yuē: rán tiān cháo, shuǐ yě xià guó, yú yě. shuǐ kě wú yú, yú bù kě wú shuǐ. yíng zhě wú yǐ duì.
   　延經略使言：「諒祚近歲舉措不循舊規，恐更僭擬名號，乞擇一才臣持詔詰問，以杜奸謀。」會諒祚生辰，仁宗遣宗道賜禮物。初入境，迎者乘馬欲先行，宗道不可，迎者乃後。及就坐，又欲居東，宗道固爭，迎者曰：「主人居左，禮之常也，天使何疑焉？」宗道曰：「宗道與夏主比肩以事天子，夏主若自來，當為賓主；爾陪臣也，安得為主人？當循故事。」爭久不決。迎者曰：「君有幾首，乃敢如是？」宗道大笑曰：「宗道一首爾。來日已別家人，今日欲取宗道首則取之，宗道之死得其所矣，但夏國必不敢爾！」迎者曰：「譯者失辭，某自謂無兩首耳。」宗道曰：「譯者失辭，何不斬譯者？」乃讓宗道居上位。迎者曰：「二國之歡有如魚水。」宗道曰：「然天朝，水也；夏國，魚也。水可無魚，魚不可無水。」迎者無以對。

xià sì yuè, jìn mǎ qiú cì shū.
夏四月，進馬求賜書。

liàng zuò xiàn mǎ wǔ shí pǐ, biǎo qiú tài zōng yù zhì shī cǎo lì shí běn, yù jiàn shū gé bǎo cáng zhī. bìng qiú jiǔ jīng táng shǐ cè fǔ yuán guī jí zhōng guó zhèng zhì cháo hè yí. rén zōng cì yǐ jiǔ jīng, hái suǒ xiàn mǎ.
諒祚獻馬五十匹，表求太宗御製詩草、隸石本，欲建書閣寶藏之。並求《九經》、《唐史》、《冊府元龜》及中國正至朝賀儀。仁宗賜以《九經》，還所獻馬。

wǔ yuè, gèng zhōu jūn.
五月，更州軍。

liàng zuò yǐ wēi zhōu jiān jūn sī wèi jìng sāi jūn, suī zhōu jiān jūn sī wèi xiáng jūn, zuǒ xiāng jiān jūn sī wèi shén měng jūn, gèng yú xī píng fǔ shè jiān jūn sī wèi xiáng qìng jūn zǒng lǐng zhī.
諒祚以威州監軍司為靜塞軍，綏州監軍司為祥軍，左廂監軍司為神猛軍，更於西平府設監軍司為翔慶軍總領之。

bèi guān zhì.
備官制。

hàn shè gè bù shàng shū shì láng nán běi xuān huī shǐ jí zhōng shū xué shì děng guān, fān zēng áng niè áng xīng mó gè ā ní bā liáng dǐng lì chūn yuē yìng wú zhù néng guǎng lè dīng nǔ zhū hào.
漢設各部尚書、侍郎、南北宣徽使及中書學士等官，蕃增昂聶、昂星、謨個、阿泥、芭良、鼎利、春約、映吳、祝能、廣樂、丁努諸號。

qiū bā yuè, gōng xī fān, bài jī, zhú bǎo yú gǔ wèi zhōu jù zhī.
秋八月，攻西蕃，敗績，築堡於古渭州拒之。

chū, qì dān yǐ nǚ qī dǒng zhān, jiǔ zhī yù yíng guī, dǒng zhān bù xǔ. qì dān zhǔ qiǎn shǐ gǔ qí nǚ, dǒng zhān shā shǐ zhě, zhì qī bù xiāng jiàn, jiǎo sī luó yǔ qiáo shì shù yán zhī, bù tīng, qì dān suì yǔ jué. liàng zuò zhī qí xì, móu jī zhī, jǔ bīng tún gǔ wèi zhōu, jiāng bìng tūn shú hù zhū zú. zhī qín zhōu zhāng fāng píng xí lì mín yán bèi, bù dé chěng, yǐn bīng ér xī, zhàn yú qīng táng, bài hái. jù sī luó lái qīn, zhú bǎo yú gǔ wèi zhōu cè, yǐ bīng shǒu zhī.
初，契丹以女妻董氈，久之欲迎歸，董氈不許。契丹主遣使蠱其女，董氈殺使者，置妻不相見，角廝羅與喬氏數言之，不聽，契丹遂與絕。諒祚知其隙，謀擊之，舉兵屯古渭州，將併吞熟戶諸族。知秦州張方平檄吏民嚴備，不得逞，引兵而西，戰於青唐，敗還。懼廝羅來侵，築堡於古渭州側，以兵守之。

jiā bā nián xià gǒng huà yuán nián chūn zhēng yuè, qiǎn shǐ xiàn fāng wù.
嘉八年、夏拱化元年春正月，遣使獻方物。

sòng gù shì: wài guó shǐ zhì, cì yàn zǐ chén diàn, liáo shǐ fù wèi yù zuò xī, zhū wèi shàng jiāng jūn zhī nán. xià shǐ fù zài dōng duǒ diàn, bìng xī xiàng běi shàng. shì shí, liàng zuò shǐ shí fāng rù xiàn, chēng xuān huī nán yuàn shǐ, yù yǔ liáo shǐ duì lǐ, lǐ guān bù kě. rén zōng zhào yù liàng zuò lái shǐ, guān chēng fēi péi chén hào, zì jīn zūn yòng shì zhào, wú dé jiàn nǐ.
宋故事：外國使至，賜宴紫宸殿，遼使副位御坐西，諸衛上將軍之南。夏使副在東朵殿，並西向北上。是時，諒祚使石方入獻，稱宣徽南院使，欲與遼使對禮，禮官不可。仁宗詔諭諒祚來使，官稱非陪臣號，自今遵用誓詔，毋得僭擬。

èr yuè, shì tóng yú qì dān, qì dān bù xǔ.
二月，市銅於契丹，契丹不許。

líng xià chǎn tiě shǎo tóng, liàng zuò qiǎn rén sī yǔ qì dān mín shì yì, qì dān zhǔ xià zhào jìn zhī.
靈、夏產鐵少銅，諒祚遣人私與契丹民市易，契丹主下詔禁之。

xī fān yǔ cáng huā má lái jiàng. xià sì yuè, yǐ zōng nǚ qī zhī.
西蕃禹藏花麻來降。夏四月，以宗女妻之。

hé zhōu cì shǐ wáng sháo lüè xī hé, jǐn jiàng táo xī zhū zú. xī shǐ chéng shǒu lǐng yǔ cáng huā má bù shùn mìng, qín zhōu qián xiá xiàng bǎo gōng lüè zhī, huā má li bù zhī, suì yǐ xī shǐ jí lán zhōu yī dài tǔ dì jǔ jí xiàn xià guó. liàng zuò dà xǐ, qiǎn bīng shù zhī, ér yǐ zōng nǚ qī huā má, fēng fù mǎ.
河州刺史王韶略熙河，盡降洮西諸族。西使城首領禹藏花麻不順命，秦州鈐轄向寶攻掠之，花麻力不支，遂以西使及蘭州一帶土地舉籍獻夏國。諒祚大喜，遣兵戍之，而以宗女妻花麻，封附馬。

héng shān qiú qīng ní huái cè pàn, fǔ dìng zhī.
橫山酋輕泥懷側叛，撫定之。

xià guó suī zài hé wài, hé wài zhī bīng nuò ér hǎn zhàn, wéi héng shān yī dài fān bù, dōng zhì lín fǔ, xī zhì yuán wèi, èr bǎi yú lǐ, rén mǎ jīng qiáng, guàn xí zhàn dòu, yǔ hàn jiè xiāng fù, měi dà rù bì wèi qián fēng. píng sù kǔ yú diǎn jí, liàng zuò yòu nüè yòng zhī, bù jiāng qīng ní huái cè lǜ suǒ shǔ pàn, qǐng bīng yán zhōu, yuē qǔ líng xià. pàn guān chéng kān shàng yán: chái hǔ fēi zì xiāng bó, wèi yì qǔ yě yōng jū fēi zì kuì, wèi yì gōng yě. liàng zuò jiǔ bèi màn, yí chéng cǐ xǔ zhī, yǐ mán yí gōng mán yí, shí zhōng guó zhī lì. huì rén zōng bù yù, wèi bào. liàng zuò wén, qiǎn guān fǔ dìng zhī, shì nǎi qǐn.
夏國雖在河外，河外之兵懦而罕戰，惟橫山一帶蕃部，東至麟、府，西至原、渭，二百餘里，人馬精強，慣習戰鬥，與漢界相附，每大入必為前鋒。平素苦於點集，諒祚又虐用之，部將輕泥懷側率所屬叛，請兵延州，約取靈、夏。判官程戡上言：「豺虎非自相搏，未易取也；癰疽非自潰，未易攻也。諒祚久悖慢，宜乘此許之，以蠻夷攻蠻夷，實中國之利。」會仁宗不豫，未報。諒祚聞，遣官撫定之，事乃寢。

àn: héng shān qiú, xià zhī jìn lǚ yě. xī zhāng kàng wèi shān jiè bù zhōu chéng zhài jù biān zhǐ èr sān bǎi lǐ, xià bīng qì jiǎ suī jīng, qí zhàn dòu bù jí shān jiè bù zú, ér cái liáng jǐn chū qí dì, ruò yī dàn nèi xié, shì jiāng wǎ jiě. xī yì cháo guī ér tǔ bō shuāi jué, méi sī jiàng ér huí hé luàn wáng. gài zhòng pàn zé qīn lí, nèi hòng zé wài kuì, qǐ tè yù bàng xiāng chí, wèi yú zhě lì hū! cǐ xī xià ān wēi zhī jī, sòng gù jiāo bì shī zhī, xī zāi!
按：橫山酋，夏之勁旅也。昔張亢謂山界部州城寨距邊止二、三百里，夏兵器甲雖精，其戰鬥不及山界部族，而財糧盡出其地，若一旦內攜，勢將瓦解。昔義潮歸而吐蕃衰絕，沒斯降而回紇亂亡。蓋眾叛則親離，內訌則外潰，豈特鷸蚌相持，為漁者利乎！此西夏安危之機，宋顧交臂失之，惜哉！

qiū qī yuè, fèng biǎo rù wèi. fù gù xìng lǐ shì.
秋七月，奉表入慰。復故姓李氏。

zì nǎng xiāo rù kuǎn, shǐ chēng nán, jì chēng chén, réng yǐ cì xìng. fèng biǎo shí, yīng zōng qiǎn zuǒ cáng kù fù shǐ rèn gǒng zhī gào āi, jī cì dà xíng yí zhào jí liú yí wù. liàng zuò qiǎn shǐ diào wèi, suǒ shàng biǎo gǎi xìng lǐ shì, yīng zōng bù yuè. shǐ zhě wén dì bù yù, yì wèi wèi néng shì cháo, bù kěn mén jiàn, gù qiú rù duì, fú xǔ, lēi guī guǎn shě, mìng jī zhào hái, jié lìng shǒu jiù yuē.
自曩霄入款，始稱男，繼稱臣，仍以賜姓。奉表時，英宗遣左藏庫副使任拱之告哀，齎賜大行遺詔及留遺物。諒祚遣使弔慰，所上表改姓李氏，英宗不悅。使者聞帝不豫，意謂未能視朝，不肯門見，固求入對，弗許，勒歸館舍，命齎詔還，詰令守舊約。

àn: cǐ xī xià fù xìng lǐ shì zhī shǐ.
按：此西夏複姓李氏之始。

dōng shí yī yuè, qǐng fù què chǎng.
冬十一月，請復榷場。

zì é páng qīn gēng qū yě hé dì, gōng sī shì fàn jǐn jué. liàng zuò yí wén shǎn xī jīng lüè shǐ, qǐng zhì què chǎng, fù tōng hù shì, yīng zōng xǔ zhī.
自訛龐侵耕屈野河地，公私市販盡絕。諒祚移文陝西經略使，請置榷場，復通互市，英宗許之。