qǐ xuán yì dūn zāng qī yuè, jǐn è féng tūn tān sì yuè, fán yī nián yǒu qí.
起玄黓敦牂七月,盡閼逢涒灘四月,凡一年有奇。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì chóng níng yuán nián liáo gān tǒng èr nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝崇寧元年(遼乾統二年)
qiū, qī yuè, jiǎ shēn shuò, jiàn zhǎng shēng gōng yǐ cí yíng huò.
秋,七月,甲申朔,建長生宮以祠熒惑。
bǐng xū, zhào: shěng tái sì jiān jí jiān sī jùn shǒu, bìng yǐ sān nián chéng rèn.
丙戌,詔:「省、台、寺、監及監司、郡守,並以三年成任。」
wù zǐ, yǐ cài jīng wèi shàng shū yòu pú shè jiān zhōng shū shì láng. zhì xià zhī rì, cì zuò yán hé diàn, mìng zhī yuē: shén zōng chuàng fǎ zhī zhì, xiān dì jì zhī, liǎng zāo biàn gèng, guó shì wèi dìng, yù shàng shù fù xiōng zhī zhì, qīng hé yǐ jiào zhī? jīng dùn shǒu xiè yuē: gǎn bù jǐn sǐ! zhì cí jí qí bāo měi, hàn lín xué shì zhāng shāng yīng suǒ cǎo yě.
戊子,以蔡京為尚書右僕射兼中書侍郎。制下之日,賜坐延和殿,命之曰:「神宗創法之制,先帝繼之,兩遭變更,國是未定,欲上述父兄之志,卿何以教之?」京頓首謝曰:「敢不盡死!」制辭極其褒美,翰林學士張商英所草也。
jǐ chǒu, fén yuán yòu fǎ.
己丑,焚元祐法。
jiǎ wǔ, zhào yú dōu shěng zhì jiǎng yì sī.
甲午,詔於都省置講議司。
cài jīng jì dé zhì, yīn tuō shào shù zhī bǐng, qián zhì tiān zǐ. yòng xī níng tiáo lì sī gù shì, jí dōu shěng zhì jiǎng yì sī, zì wèi tí jǔ, yǐ qí dǎng wú jū hòu wáng hàn zhī děng shí yú rén wèi liáo shǔ. qǔ zhèng shì zhī dà zhě, rú zōng shì rǒng guān guó yòng shāng lǚ yán zé fù diào yǐn mù, měi yī shì yǐ sān rén zhǔ zhī. fán suǒ shè shī, jiē yóu shì chū, ér fǎ zhì lǚ biàn wú cháng yǐ.
蔡京既得志,陰托紹述之柄,箝制天子。用熙寧條例司故事,即都省置講議司,自為提舉,以其黨吳居厚、王漢之等十餘人為僚屬。取政事之大者,如宗室、冗官、國用、商旅、鹽澤、賦調、尹牧,每一事以三人主之。凡所設施,皆由是出,而法制屢變無常矣。
zhào háng zhōu míng zhōu zhì shì bó sī.
詔杭州、明州置市舶司。
gēng zǐ, tóng zhī shū mì yuàn shì zhāng jié bà, yǐ lǎo gù yě. zhào shòu zī zhèng diàn xué shì zhōng tài yī gōng shǐ. wèi jǐ, zú, shì zhuāng jiǎn.
庚子,同知樞密院事章楶罷,以老故也。詔授資政殿學士、中太一宮使。未幾,卒,諡莊簡。
jiǎ chén, yǐ yǔ shuǐ huài mín lú shě, zhào kāi fēng fǔ zhèn xù yā nì zhě.
甲辰,以雨水壞民廬舍,詔開封府振恤壓溺者。
gēng xū, chén liáo shàng yán: guǎn jù míng dào gōng zhāng lěi, zài yǐng zhōu wén sū shì shēn wáng, chū jǐ fèng yú jiàn fú chán yuàn wèi shì fàn sēng, gǎo sù ér kū. zhào: zhāng lěi zé shòu fáng zhōu bié jià, huáng zhōu ān zhì.
庚戌,臣僚上言:「管句明道宮張耒,在潁州聞蘇軾身亡,出己俸於薦福禪院為軾飯僧,縞素而哭。」詔:「張耒責授房州別駕,黃州安置。」
xīn hài, zhào: zuó jiàng zhì jiǎng yì sī shǒu zhào nèi shì jiàn, xǔ zhōng wài chén shù jù suǒ jiàn lì hài wén zòu.
辛亥,詔:「昨降置講議司手詔內事件,許中外臣庶具所見利害聞奏。」
fù bà chūn qiū bó shì.
復罷《春秋》博士。
shì yuè, liáo zhǔ liè yú hēi lǐng, yǐ lín yǔ, gěi liè rén mǎ. yǒng xìng gōng tài shī xiāo hū tú jiàn liáo zhǔ hǎo yóu tián, měi yán cóng qín zhī lè yǐ féng qí yì, liáo zhǔ yuè ér cóng zhī, guó zhèng duò fèi zì cǐ shǐ.
是月,遼主獵於黑嶺,以霖雨,給獵人馬。永興宮太師蕭呼圖見遼主好游畋,每言從禽之樂以逢其意,遼主悅而從之,國政墮廢自此始。
zhǔn bù qīn liáo, liáo zhāo tǎo shǐ é tè lè zhàn bài zhī.
准布侵遼,遼招討使額特勒戰敗之。
bā yuè, yǐ mǎo, huáng zǐ xuǎn gǎi míng huán.
八月,乙卯,皇子烜改名桓。
chén liáo shàng yán: bì xià jí wèi zhī shǐ, yuān mò bù yán. cháng kāi xiàn shū zhī lù, ér yǐ shū xiàn zhě, yǒu zì bù yī qǔ jiǎ kē yǐ lìng bǎi lǐ, huò jiā zhì yī děng, huò jiě wǔ biàn ér jì sì jiān chéng bù zhī lù. tiān xià zhī shì, bù zhī bǐ suǒ lùn liè wèi hé děng yǔ yán, wǎng wǎng huái yí, qì jīn bù shì. yù wàng chū qí suǒ shàng fēng shì, bù zhī sì fāng. guǒ qí yán yǒu bǔ guó shì, zé zhì gōng zhī yì, tiē rán zì yàn tuō huò zhì zài jì wàng, jiǎo xìng míng qì, wú zhōng jiā yí dìng zhī lùn, yǒu jiān xiān liǎng kě zhī yǔ, fù xià wǎng shàng, lèi xiān liè ér hài chū zhèng, zé yú cǐ shí, qǐ kě yǐ zhì ér bù wèn? rú yǐ chén yán kě cǎi, qǐ zǎo cì shī xíng.
臣僚上言:「陛下即位之始,淵默不言。嘗開獻書之路,而以書獻者,有自布衣取甲科以令百里,或加秩一等,或解武弁而寄寺監丞、簿之祿。天下之士,不知彼所論列為何等語言,往往懷疑,迄今不釋。欲望出其所上封事,布之四方。果其言有補國是,則至公之議,帖然自厭;脫或志在覬望,僥倖名器,無忠嘉一定之論,有奸憸兩可之語,附下罔上,累先烈而害初政,則於此時,豈可以置而不問?如以臣言可采,乞早賜施行。」
yǐ chǒu, zhào: chú zhèng dūn yì jiāng yùn wài, lù mǐn qiú zhuī suǒ shòu chéng shì láng, jiàng chōng bù wèi, gāo shì yù zhuī suǒ shòu guān, hé dà zhèng zhuī suǒ cì chū shēn jí suǒ shòu guān, bìng bù dé yīng jǔ.
乙丑,詔:「除鄭敦義、江緷外,鹿敏求追所授承事郎,降充簿、尉,高士育追所授官,何大正追所賜出身及所授官,並不得應舉。」
xīn wèi, zhì ān jì fāng, yǎng mín zhī pín bìng zhě, réng lìng zhū zhōu xiàn bìng zhì.
辛未,置安濟坊,養民之貧病者,仍令諸州縣並置。
jiǎ xū, zhào tiān xià xìng xué gòng shì, jiàn wài xué yú guó nán.
甲戌,詔天下興學貢士,建外學於國南。
cài jīng qǐng tiān xià zhōu xiàn bìng zhì xué, zhōu zhì jiào shòu èr yuán, xiàn zhì xiǎo xué. xiàn xué shēng xuǎn kǎo, shēng zhū zhōu xué zhōu xué shēng měi sān nián gòng tài xué, zhì zé fù shì, bié lì hào kǎo fēn sān děng, rù shàng děng bǔ shàng shě, rù zhōng děng bǔ xià děng shàng shě, rù xià děng bǔ nèi shě, yú jū wài shě. zhū zhōu jūn jiě é gè yǐ sān fēn zhī yī chōng gòng shì, zhōu gěi cháng píng huò xì shěng tián zhái chōng yǎng shì fèi xiàn yòng dì lì suǒ chū jí fēi xì shěng qián. fán zhōu xiàn xué shēng céng jīng gōng sī shì zhě, fù qí shēn. rú yǒu xiào tì mù yīn rèn xù zhōng hé, ruò xíng néng yóu yì wèi xiāng lǐ suǒ tuī zhě, xiàn shàng zhī zhōu, miǎn shì rù xué. zhōu shǒu èr jí jiào shòu xún shěn wú miù, jí bǎo rèn rù gòng bù shí zhě zuò zuì. jīng yòu qǐng wài xué yǐ dài zhōu xiàn xué zhī gòng shì. nǎi zhào jí jīng chéng nán mén wài xiāng dì yíng jiàn, wài yuán nèi fāng, wèi wū qiān bǎi qī shí èr yíng, shì wèi bì yōng. tài xué zhuān chù shàng shě shēng nèi shě shēng, ér wài xué zé chù wài shě shēng. chū gòng zhì, jiē rù wài xué, jīng shì bǔ rù shàng shě nèi shě, shǐ dé jìn chù tài xué. tài xué wài shě yì lìng chū jū wài xué, qí chì lìng gé shì, xī yòng tài xué jiàn zhì. yú shì shàng shě zhì èr bǎi rén, nèi shě liù bǎi rén, wài shě sān qiān rén. fán zhōu xué shàng shě shēng shēng shě, yǐ qí qiū jí gòng rù bì yōng, zhǎng lì jí hé jùn guān jí tí xué guān jù yàn shè, yǐ lǐ dūn qiǎn, xiàn suì zhōng jí jí què xià. zì chuān guǎng fú jiàn rù gòng zhě xù qí lù shí, yǐ xué qián gěi zhī. zòu rù, zhào xī rú qí fǎ shī xíng.
蔡京請「天下州縣並置學,州置教授二員,縣置小學。縣學生選考,升諸州學;州學生每三年貢太學,至則附試,別立號;考分三等,入上等補上舍,入中等補下等上舍,入下等補內舍,餘居外舍。諸州、軍解額各以三分之一充貢士,州給常平或系省田宅充養士費;縣用地利所出及非系省錢。凡州縣學生曾經公私試者,復其身。如有孝悌睦姻任恤中和,若行能尤異為鄉里所推者,縣上之州,免試入學。州守貳及教授詢審無謬,即保任入貢;不實者坐罪。」京又請外學以待州縣學之貢士。乃詔即京城南門外相地營建,外圓內方,為屋千百七十二楹,是為辟雍。太學專處上捨生、內捨生,而外學則處外捨生。初貢至,皆入外學,經試補入上舍、內舍,始得進處太學。太學外舍亦令出居外學,其敕令格式,悉用太學見制。於是上舍至二百人,內舍六百人,外舍三千人。凡州學上捨生升舍,以其秋即貢入辟雍,長吏集闔郡官及提學官具宴設,以禮敦遣,限歲終即集闕下。自川、廣、福建入貢者;續其路食,以學錢給之。奏入,詔悉如其法施行。」
bǐng zǐ, zhào: sī mǎ guāng lǚ gōng zhe wáng yán sǒu zhū guāng tíng kǒng píng zhòng kǒng wén zhòng lǚ dà fáng liú ān shì liú zhì sū shì liáng dào lǐ zhōu fàn chún rén fàn zǔ yǔ wāng yǎn tāng yù lǐ qīng chén fēng jì zōu hào zhāng shùn mín zǐ dì, bìng wú dé guān jīng shī.
丙子,詔:「司馬光、呂公著、王岩叟、硃光庭、孔平仲、孔文仲、呂大防、劉安世、劉摯、蘇軾、梁燾、李周、范純仁、范祖禹、汪衍、湯戫、李清臣、豐稷、鄒浩、張舜民子弟,並毋得官京師。」
jǐ mǎo, yǐ zhào tǐng zhī wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì zhāng shāng yīng wèi shàng shū yòu chéng.
己卯,以趙挺之為尚書左丞,翰林學士張商英為尚書右丞。
jiǔ yuè, wù zǐ, jīng shī zhì jū yǎng yuàn, yǐ chù guān guǎ gū dú, réng yǐ hù jué cái chǎn gěi yǎng.
九月,戊子,京師置居養院,以處鰥寡孤獨,仍以戶絕財產給養。
yǐ wèi, zhào zhōng shū jí yuán fú sān nián chén liáo zhāng shū xìng míng, fēn zhèng xié, gè wèi sān děng. yú shì zhōng shū zòu: zhèng shàng, zhōng shì měi qiáo shì cái hé yàn zhèng huáng kè jùn dèng xún wǔ lǐ jī zhōng liù rén zhèng zhōng, gěng yì děng shí sān rén zhèng xià, xǔ fèng shì děng èr shí èr rén. xié shàng yóu shén, fàn róu zhōng děng sān shí jiǔ rén xié shàng, liáng kuān děng sì shí yī rén xié zhōng, zhào yuè děng yī bǎi wǔ shí rén xié xià, wáng gé děng sān bǎi shí èr rén.
乙未,詔中書籍元符三年臣僚章疏姓名,分正邪,各為三等。於是中書奏:「正上,鍾世美、喬世材、何彥正、黃克俊、鄧洵武、李積中六人;正中,耿毅等十三人;正下,許奉世等二十二人。邪上尤甚,范柔中等三十九人;邪上,梁寬等四十一人;邪中,趙越等一百五十人;邪下,王革等三百十二人。」
nèi shì hǎo suí, fěng cài jīng zài fèi mèng hòu. huì chāng zhōu pàn guān féng xiè, shàng shū yán fù hòu wèi fēi, yú shì yù shǐ zhōng chéng qián yù diàn zhōng shì yù shǐ shí yù zuǒ fū lián zhāng lùn hán zhōng yàn děng chéng yī bù yī kuáng yán, fù yáo huá zhī fèi hòu, lüè liú sú zhī xū měi. dāng shí wù yì gù yǐ xiōng xiōng, nǎi zhì shū tì xiǎo chén yì què shàng shū, zhōng yì jī qiè, zé tiān xià gōng yì cóng kě zhī yǐ. wàng xún kǎo dà chén, duàn yǐ dà yì, wú qiān yú liú sú fēi zhèng zhī lùn, yǐ lèi shèng cháo.
內侍郝隨,諷蔡京再廢孟後。會昌州判官馮澥,上書言復後為非,於是御史中丞錢遹、殿中侍御史石豫、左膚連章論「韓忠彥等乘一布衣誑言,復瑤華之廢后,掠流俗之虛美。當時物議固已洶洶,乃至疏逖小臣詣闕上書,忠義激切,則天下公議從可知矣。望詢考大臣,斷以大義,無牽於流俗非正之論,以累聖朝。」
dīng yǒu, zhì chén liáo yì fù yuán yòu huáng hòu jí móu fèi yuán fú huáng hòu zhě zuì, jiàng hán zhōng yàn céng bù guān, zhuī biǎn lǐ qīng chén léi zhōu sī hù cān jūn, huáng lǚ qí zhōu tuán liàn fù shǐ, ān zhì céng zhào fēng jì chén guàn gōng guài děng shí qī rén yú yuǎn zhōu, zhuó féng xiè hóng lú sì zhǔ bù.
丁酉,治臣僚議復元祐皇后及謀廢元符皇后者罪,降韓忠彥、曾布官,追貶李清臣雷州司戶參軍,黃履祁州團練副使,安置曾肇、豐稷、陳瓘、龔夬等十七人於遠州,擢馮澥鴻臚寺主簿。
jǐ hài, yù pī fù zhōng shū shěng: yīng yuán yòu zé jí bìng yuán fú mò xù fù guò dāng zhī rén, gè jù yuán jí dìng xìng míng jìn rù. yú shì cài jīng jí wén chén zhí zhèng guān wén yàn bó děng èr shí èr rén, dài zhì yǐ shàng guān sū shì děng sān shí wǔ rén, yú guān qín guān děng sì shí bā rén, nèi chén zhāng shì liáng děng bā rén, wǔ chén wáng xiàn kě děng sì rén, děng qí zuì zhuàng, wèi zhī jiān dǎng, qǐng yù shū kè shí yú duān lǐ mén.
己亥,御批付中書省:「應元祐責籍並元符末敘復過當之人,各具元籍定姓名進入。」於是蔡京籍文臣執政官文彥博等二十二人,待制以上官蘇軾等三十五人,餘官秦觀等四十八人,內臣張士良等八人,武臣王獻可等四人,等其罪狀,謂之奸黨,請御書刻石於端禮門。
gēng zǐ, zèng xuān dé láng zhōng shì měi wèi yòu jiàn yì dài fū, lù qí zi wèi jiāo shè zhāi láng. shì měi, yuán fú mò tí jǔ fú jiàn lù cháng píng, yīng zhào shàng shū, qǐ fù xī níng shào shèng zhèng shì, zhì shì dì wèi zhèng shàng děng dì yī, gù yǒu cǐ ēn. yú zhèng děng sì shí rén, xī jiā jīng zhuó. qí xié děng wǔ bǎi sì shí èr rén, jiàng zé yǒu chà.
庚子,贈宣德郎鍾世美為右諫議大夫,錄其子為郊社齋郎。世美,元符末提舉福建路常平,應詔上書,乞復熙寧、紹聖政事,至是第為正上等第一,故有此恩。餘正等四十人,悉加旌擢。其邪等五百四十二人,降責有差。
rén yín, jiàng shòu zhōng dài fū shǒu sī nóng qīng fēn sī nán jīng tài píng zhōu jū zhù céng bù, zé shòu wǔ tài jūn jié dù fù shǐ, héng zhōu ān zhì.
壬寅,降授中大夫、守司農卿、分司南京、太平州居住曾布,責授武泰軍節度副使,衡州安置。
dōng, shí yuè, yǐ mǎo, xiāo hā lǐ pàn liáo, jié gān zhōu wǔ kù qì jiǎ. liáo zhǔ mìng běi miàn lín yá sà jiā nǔ bǔ zhī. xiāo hā lǐ wáng rù nǚ zhí zhī kè zhǎn bù.
冬,十月,乙卯,蕭哈里叛遼,劫乾州武庫器甲。遼主命北面林牙薩嘉努捕之。蕭哈里亡入女直之克展部。
guǐ hài, zhī shū mì yuàn shì jiǎng zhī qí bà wèi guān wén diàn xué shì zhī háng zhōu.
癸亥,知樞密院事蔣之奇罷為觀文殿學士、知杭州。
liáo zhāo tǎo shǐ é tè lè qǐ zhì shì, liáo zhǔ bù xǔ, zhǐ bà zhāo tǎo nán yuàn shū mì shǐ bǐng yín, fēng hùn tóng jùn wáng, qiān běi yuàn shū mì shǐ, jiā tài zǐ tài shī, cì tuī chéng zàn zhì gōng chén hào. yǐ cān zhī zhèng shì niú wēn shū zhī nán yuàn shū mì shǐ shì.
遼招討使額特勒乞致仕,遼主不許,止罷招討、南院樞密使;丙寅,封混同郡王,遷北院樞密使,加太子太師,賜推誠贊治功臣號。以參知政事牛溫舒知南院樞密使事。
jǐ sì, yǐ guān wén diàn xué shì zhī tài yuán fǔ lǚ huì qīng wèi wǔ chāng jūn jié dù shǐ zhī dà míng fǔ.
己巳,以觀文殿學士、知太原府呂惠卿為武昌軍節度使、知大名府。
cài jīng xǔ jiāng wēn yì zhào tǐng zhī zhāng shāng yīng lì zhǔ qián yù děng shuō, qǐng fèi mèng hòu, dì bù dé yǐ cóng zhī. jiǎ xū, zhào bà yuán yòu huáng hòu zhī hào, fù jū yáo huá gōng.
蔡京、許將、溫益、趙挺之、張商英力主錢遹等說,請廢孟後,帝不得已從之。甲戌,詔罷元祐皇后之號,復居瑤華宮。
bǐng zǐ, chén liáo shàng yán: yuán yòu dǎng rén, cháo tíng jìn yǐ shī xíng. suǒ yǒu yuán fú zhī mò, gòng chéng dǎng yǔ, biàn gèng fǎ dù fù wèi yuán yòu zhě, fú wàng xiáng zhuó shī xíng. yú shì zhào zhōu cháng gōng yuán liú fèng shì lǚ xī chún wáng dí wáng gǔ xiè wén guàn chén shī xī ōu yáng fěi lǚ xī zhé liú táng lǎo cháo bǔ zhī huáng tíng jiān huáng yǐn bì zhòng yóu cháng ān mín kǒng píng zhòng wáng gǒng zhāng bǎo yuán chén fú zhū guāng yì sū jiā yú biàn zhèng xiá hú tián bìng bà cí lù, gè yú wài zhōu jūn jū zhù, réng yī chén qǐ gōng guān xīn gé, bù dé tóng zài yī zhōu.
丙子,臣僚上言:「元祐黨人,朝廷近已施行。所有元符之末,共成黨與,變更法度復為元祐者,伏望詳酌施行。」於是詔周常、龔原、劉奉世、呂希純、王覿、王古、謝文瓘、陳師錫、歐陽棐、呂希哲、劉唐老、晁補之、黃庭堅、黃隱、畢仲游、常安民、孔平仲、王鞏、張保源、陳郛、硃光裔、蘇嘉、余卞、鄭俠、胡田並罷祠祿,各於外州軍居住,仍依陳乞宮觀新格,不得同在一州。
wù yín, yǐ zī zhèng diàn xué shì cài biàn zhī shū mì yuàn shì.
戊寅,以資政殿學士蔡卞知樞密院事。
zhào: hé nán fǔ cǎo zé péi yún shàng shū, yǔ yán kuáng bèi, tè sòng wǔ bǎi lǐ wài zhōu jūn biān guǎn. suǒ yǒu jiǎng yì sī xǔ chén yán lì hài zhǐ huī wù xíng.
詔:「河南府草澤裴筠上書,語言狂悖,特送五百里外州軍編管。所有講議司許陳言利害指揮勿行。」
shí yī yuè, yǐ yǒu, shào zhōu yán zhī xī dòng huī zhōu yáng guāng xián nèi fù.
十一月,乙酉,邵州言知溪洞徽州楊光銜內附。
wù zǐ, yǐ wǎn yí zhèng shì wèi xián fēi.
戊子,以婉儀鄭氏為賢妃。
xīn mǎo, zhì hé běi ān jì fāng.
辛卯,置河北安濟坊。
guǐ sì, zhì xī nán liǎng jīng zōng zhèng sī jí dūn zōng yuàn.
癸巳,置西、南兩京宗正司及敦宗院。
yǐ wèi, liáo sà jiā nǔ yǐ bù huò xiāo hā lǐ miǎn guān.
乙未,遼薩嘉努以不獲蕭哈里免官。
wù xū, zhì xiǎn mó gé xué shì dài zhì guān.
戊戌,置顯謨閣學士、待制官。
rén yín, liáo yǐ shàng jīng liú shǒu yē lǜ shèn sī wèi běi yuàn shū mì fù shǐ.
壬寅,遼以上京留守耶律慎思為北院樞密副使。
jù zéi zhào zhōng gé fàn liáo shàng jīng, lüè gōng nǚ yù wù, fù liú shǒu mǎ rén wàng lǜ zhòng bǔ zhī, yòu bì zhōng shǐ, zhù yǐ ài, lì jí chí zhú, zéi qì suǒ lüè ér dùn. rén wàng lìng guān jīn jī chá xíng lǚ, xī huò qí dào, xún zhuó shū mì dōu chéng zhǐ.
劇賊趙鍾格犯遼上京,掠宮女、御物,副留守馬人望率眾捕之,右臂中矢,炷以艾,力疾馳逐,賊棄所掠而遁。人望令關津譏察行旅,悉獲其盜,尋擢樞密都承旨。
liáo yǒu sī qǐng yǐ liáo zhǔ shēng rì wèi tiān xìng jié.
遼有司請以遼主生日為天興節。
jǐ yǒu, lì qīng jiān láng guān sān suì chù zhì fǎ.
己酉,立卿監、郎官三歲黜陟法。
shí èr yuè, guǐ chǒu, zhōng chéng qián yù yán: zhé zōng yòng wáng shàn cè, qǔ qīng táng miǎo chuān, kě wèi bù shì chū zhī lüè. quán chén qī cháo tíng, jǐn wěi ér qì zhī, gèng yǐ tā zuì lù jí shàn shēn. ruò bù zhuī zhèng qí zuì, wú yǐ shēn wǎng zhě zhī yuān ér jī zhōng yǒng zhé chōng zhī qì. yú shì zé shòu hán zhōng yàn wèi chóng xìn jūn shū dù fù shǐ céng bù wèi hè zhōu bié jià, réng jiù héng zhōu ān zhì ān dào wèi níng guó jūn jié dù fù shǐ fàn chún lǐ wèi shì shào fǔ jiān, fēn sī nán jīng.
十二月,癸丑,中丞錢遹言:「哲宗用王贍策,取青唐、邈川,可謂不世出之略。權臣欺朝廷,盡委而棄之,更以它罪戮及贍身。若不追正其罪,無以伸往者之冤而激忠勇折衝之氣。」於是責授韓忠彥為崇信軍書度副使;曾布為賀州別駕,仍舊衡州安置;安燾為寧國軍節度副使;范純禮為試少府監,分司南京。
gēng shēn, chén liáo shàng yán fàn chún rén shì zhōng xuān wèi dāng, zhào: dìng yì fù yì guān gè fá tóng, qí shén dào bēi lìng yǐng chāng fǔ huǐ mó.
庚申,臣僚上言范純仁諡忠宣未當,詔:「定議、覆議官各罰銅,其神道碑令潁昌府毀磨。」
zhù dāng wǔ qián.
鑄當五錢。
bǐng yín, zhào: yīng zé jiàng ān zhì jí biān guǎn jī guǎn rén, lìng suǒ zài zhōu jūn yī yuán fú lìng cháng jué chá, bù dé fàng chū chéng.
丙寅,詔:「應責降安置及編管、羈管人,令所在州軍依元符令常覺察,不得放出城。」
dīng chǒu, zhào: zhū xié shuō bì xíng fēi xiān shèng zhī shū, bìng yuán yòu xué shù zhèng shì, bù dé jiào shòu xué shēng, fàn zhě píng chū.
丁丑,詔:「諸邪說詖行非先聖之書,並元祐學術政事,不得教授學生,犯者屏出。」
wù yín, cài jīng děng shàng zhōu xiàn xué chì lìng gé shì, qǐ lòu bǎn bān jiàng, cóng zhī.
戊寅,蔡京等上《州縣學敕令格式》,乞鏤板頒降,從之。
shì suì, jīng jī jīng dōng hé běi huái nán huáng jiāng zhè xī hé zhāng quán tán héng bīn zhōu xìng huà jūn hàn.
是歲,京畿、京東、河北、淮南蝗、江、浙、熙、河、漳、泉、潭、衡、彬州、興化軍旱。
chén yuán zhōu yáo rù kòu.
辰、沅州猺入寇。
liáo xiāo hā lǐ zhī wáng rù nǚ zhí kè zhǎn bù yě, qiǎn qí zú rén é tè lè jié hé yú yīng gé yuē: yuàn yǔ tài shī wèi yǒu, tóng wǎng fá liáo. yīng gé zhí é tè lè. huì liáo mìng yīng gé bǔ tǎo hā lǐ, suì sòng é tè lè yú liáo, mù bīng, dé jiǎ qiān yú, ā gǔ dá xǐ yuē: yǒu cǐ jiǎ bīng, hé shì bù kě tú! gài qián cǐ nǚ zhí jiǎ bīng zhī shù, wèi cháng mǎn qiān yě. jūn cì hùn tóng shuǐ, yǔ hā lǐ yù. shí liáo zhuī hā lǐ bīng shù qiān, gōng zhī bù néng kè, yīng gé wèi liáo jiāng yuē: tuì ěr jūn, wǒ dāng dú qǔ hā lǐ. liáo jiāng xǔ zhī. ā gǔ dá cè mǎ tū zhàn, hā lǐ zhōng liú shǐ, duò mǎ xià, zhí ér shā zhī, dà pò qí jūn. yīng gé zì shì zhī liáo bīng zhī yì yǔ yǐ.
遼蕭哈里之亡入女直克展部也,遣其族人額特勒結和於英格曰:「願與太師為友,同往伐遼。」英格執額特勒。會遼命英格捕討哈里,遂送額特勒於遼,募兵,得甲千餘,阿古達喜曰:「有此甲兵,何事不可圖!」蓋前此女直甲兵之數,未嘗滿千也。軍次混同水,與哈里遇。時遼追哈里兵數千,攻之不能克,英格謂遼將曰:「退爾軍,我當獨取哈里。」遼將許之。阿古達策馬突戰,哈里中流矢,墮馬下,執而殺之,大破其軍。英格自是知遼兵之易與矣。
xià gǎi yuán zhēn guān.
夏改元貞觀。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì chóng níng èr nián liáo gān tǒng sān nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝崇寧二年(遼乾統三年)
chūn, zhēng yuè, xīn sì shuò, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng. nǚ zhí hán xiāo hā lǐ zhī shǒu lái xiàn, liáo zhǔ dà xǐ, cì yǔ jiā děng. xiāo hā lǔ yán yú liáo zhǔ, qǐng xiū biān bèi, shū mì shǐ yē lǜ ā sū lì jǔ zhī, shí jī qí yǐ jīn mài guó yún.
春,正月,辛巳朔,遼主如混同江。女直函蕭哈里之首來獻,遼主大喜,賜予加等。蕭哈嚕言於遼主,請修邊備,樞密使耶律阿蘇力沮之,時譏其以金賣國雲。
yǐ yǒu, biǎn cuàn yuán fú mò tái jiàn guān yú yuǎn zhōu rèn bó yǔ chāng huà jūn, chén guàn lián zhōu, gōng guài xiàng zhōu, mǎ juān lǐ zhōu, chén yòu guī zhōu, lǐ shēn fù zhōu, zhāng tíng jiān dǐng zhōu, bìng chú míng lēi tíng, biān guǎn. jiāng gōng wàng zé shòu héng zhōu sī mǎ, yǒng zhōu ān zhì zōu hào chú míng lēi tíng, zhāo zhōu jū zhù. yǐ shàng bìng yǒng bù dé shōu xù. wáng dí lín jiāng jūn jū zhù, fēng jì jiàn zhōu, chén cì shēng jiàn chāng jūn, xiè wén guàn shào wǔ jūn, zhāng shùn mín fáng zhōu, yì jiē chú míng lēi tíng. cài jīng cài biàn yuàn rèn bó yǔ děng zhī lùn jǐ, jiǎn huì qí zhāng shū yǐ jìn, gù yǒu shì biǎn. jīng zhī shuài shǔ yě, zhāng tíng jiān zài qí mù fǔ, jí rù xiàng, yù yǐn yǐ zì zhù, tíng jiān bù cóng, jīng hèn zhī, zhì shì yì chú míng biān guǎn.
乙酉,貶竄元符末台諫官於遠州;任伯雨昌化軍,陳瓘廉州,龔夬象州,馬涓澧州,陳祐歸州,李深復州,張庭堅鼎州,並除名勒停,編管。江公望責授衡州司馬,永州安置;鄒浩除名勒停,昭州居住。已上並永不得收敘。王覿臨江軍居住,豐稷建州,陳次升建昌軍,謝文瓘邵武軍,張舜民房州,亦皆除名勒停。蔡京、蔡卞怨任伯雨等之論己,檢會其章疏以進,故有是貶。京之帥蜀也,張庭堅在其幕府,及入相,欲引以自助,庭堅不從,京恨之,至是亦除名編管。
zhī jīng nán fǔ shū dǎn píng chén yuán yáo zéi, fù chéng huī èr zhōu, gǎi chéng wèi jìng zhōu, huī wèi shí zhú xiàn. qū shè jīng hú liǎng lù.
知荊南府舒亶平辰、沅猺賊,復誠、徽二州,改誠為靖州,徽為蒔竹縣。曲赦荊湖兩路。
jǐ chǒu, zhào xǔ máo shān dào shì liú hùn kāng xiū jiàn dào guān, réng lìng zhí zòu zāi fú, wú dé yǐn nì. hùn kāng yǒu jié xíng, pō wèi shén zōng suǒ jìng zhòng, gù dì lǐ xìn zhī.
己丑,詔許茅山道士劉混康修建道觀,仍令直奏災福,無得隱匿。混康有節行,頗為神宗所敬重,故帝禮信之。
rén chén, zhōng shū shì láng wēn yì zú. yì shì huàn wú piàn shàn kě jì, zhì qí jiǎo jué fù huì, gài tiān xìng yě.
壬辰,中書侍郎溫益卒。益仕宦無片善可紀,至其狡譎傅會,蓋天性也。
dīng wèi, yǐ cài jīng wèi shàng shū zuǒ pú shè jiān mén xià shì láng.
丁未,以蔡京為尚書左僕射兼門下侍郎。
yǐ zhī kě lán jūn wáng hòu quán fā qiǎn hé zhōu jiān táo xī yán biān ān fǔ sī gōng shì.
以知岢嵐軍王厚權發遣河州兼洮西沿邊安撫司公事。
hòu shǎo cóng fù sháo bīng jiān, chàng xí qiāng shì. yuán yòu qì hé huáng, hòu shū chén bù kě, qiě yì zhèng shì táng yán zhī. cài jīng jì zhì yuán yòu qì dì zhī zuì, réng yù kāi biān, gù yǒu shì mìng.
厚少從父韶兵間,暢習羌事。元祐棄河湟,厚疏陳不可,且詣政事堂言之。蔡京既治元祐棄地之罪,仍欲開邊,故有是命。
wù shēn, liáo zhǔ rú chūn zhōu.
戊申,遼主如春州。
èr yuè, xīn hài, ān huà mán rù kòu, guǎng xī jīng lüè shǐ chéng jié bài zhī.
二月,辛亥,安化蠻入寇,廣西經略使程節敗之。
rén zǐ, qiǎn guān xiāng dù hú nán běi yáo dì, qǔ qí cái zhí, rù gōng zài jīng yíng zào.
壬子,遣官相度湖南、北猺地,取其材植,入供在京營造。
jiǎ yín, zūn yuán fú huáng hòu wèi huáng tài hòu, gōng míng chóng ēn.
甲寅,尊元符皇后為皇太后,宮名崇恩。
xīn yǒu, zhì diàn zhōng jiān.
辛酉,置殿中監。
gēng wǔ, chū lìng shǎn xī zhù zhé shí tóng qián bìng jiā xī qián, zhào mù sī zhù rén fù guān chōng zhù qián gōng jiàng, cóng cài jīng zòu yě.
庚午,初令陝西鑄折十銅錢並夾錫錢,召募私鑄人赴官充鑄錢工匠,從蔡京奏也。
liáo yǐ wǔ qīng xiàn dà shuǐ, chí qí bēi zé zhī jìn.
遼以武清縣大水,弛其陂澤之禁。
guǐ yǒu, fèng ān zhé zōng yù róng yú xī jīng huì shèng gōng jí yīng tiān yuàn.
癸酉,奉安哲宗御容於西京會聖宮及應天院。
bǐng zǐ, zhì zhū lù chá chǎng. chá zì jiā yòu tōng shāng, zhì xī níng zhōng, lǐ jì shāo fù què fǎ, ér lì fù guī yú guān. jí shì cài jīng qǐng jīng hú jiāng huái liǎng zhè fú jiàn qī lù, réng jiù jìn què guān mǎi, jí chǎn chá zhōu jūn suí suǒ zhì chǎng, shēn shāng rén yuán hù sī yì zhī jìn. shāng rén mǎi chá, zhù yú lóng bù, guān wèi chōu pán dì xù shōu xī qì, pī yǐn fàn mài, suì rù bǎi wàn mín yǐ jìn yù. zì cǐ dào fàn gōng xíng, mín zī bìng yǐ.
丙子,置諸路茶場。茶自嘉祐通商,至熙寧中,李稷稍復榷法,而利復歸於官。及是蔡京請荊湖、江、淮、兩浙、福建七路,仍舊禁榷官買,即產茶州軍隨所置場,申商人、園戶私易之禁。商人買茶,貯於籠篰,官為抽盤第敘收息訖,批引販賣,歲入百萬緡以進御。自此盜販公行,民滋病矣。
wù yín, wáng hòu yán: xī níng jiān, shén zōng yǐ xī hé biān shì wěi rèn xiān chén sháo, dāng shí zhōng wài chén liáo, fán yǒu yì lùn xī hé shì zhě, méng cháo tíng pī sòng xiān chén kàn xiáng kě fǒu, yì lùn guī yī, wú suǒ yáo duó. jīn zhāo tíng cuò zhì yī fāng biān shì, yǐ jiū jiàn lì hài běn mò. yù qǐ zì jīn zhōng wài chén liáo yán shè qīng táng lì hài zhě, yī xī níng gù shì, bìng fù běn lù jīng lüè sī jí suǒ wěi cuò zhì guān kàn xiáng. cóng zhī. yòu zhào: rù nèi gòng fèng guān tóng guàn wǎng lái jù dāng, yǎng běn lù jīng lüè ān fǔ dōu zǒng guǎn sī, gōng gòng xié lì jì bàn.
戊寅,王厚言:「熙寧間,神宗以熙河邊事委任先臣韶,當時中外臣僚,凡有議論熙河事者,蒙朝廷批送先臣看詳可否,議論歸一,無所搖奪。今朝廷措置一方邊事,已究見利害本末。欲乞自今中外臣僚言涉青唐利害者,依熙寧故事,並附本路經略司及所委措置官看詳。」從之。又詔:「入內供奉官童貫往來句當,仰本路經略、安撫、都總管司,公共協力濟辦。」
sān yuè, yǐ yǒu, zhào: dǎng rén qīn zǐ dì wú dé shàn dào què xià qí yīng yuán qū fù dǎng rén bà rèn, zài wài zhǐ shè chāi qiǎn, jí dé zuì tíng tì chén liáo yì rú zhī.
三月,乙酉,詔:「黨人親子弟毋得擅到闕下;其應緣趨附黨人罷任,在外指射差遣,及得罪停替臣僚亦如之。」
xīn mǎo, céng jù yù lóng guān huáng tíng jiān, chú míng lēi tíng, sòng yí zhōu biān guǎn, yǐ hú běi zhuǎn yùn pàn guān chén jǔ zòu tíng jiān zhuàn jīng nán chéng tiān yuàn bēi, yǔ shè bàng shàn yě.
辛卯,曾句玉龍觀黃庭堅,除名勒停,送宜州編管,以湖北轉運判官陳舉奏庭堅撰《荊南承天院碑》,語涉謗訕也。
guǐ mǎo, cì lǐ bù zòu míng jìn shì zhū kē jí dì chū shēn huò duān yǒu děng wǔ bǎi sān shí bā rén. qí cháng shàng shū zài zhèng děng zhě shēng jiǎ, xié děng zhě chù zhī.
癸卯,賜禮部奏名進士、諸科及第、出身霍端友等五百三十八人。其嘗上書在正等者升甲,邪等者黜之。
shí lǐ jiē jǔ lǐ bù dì yī. jiē, shēn zhī zǐ, ér chén guàn zhī shēng yě. ān chén duì cè, yán shǐ dǎng rén zhī zǐ kuí duō shì, wú yǐ shì tiān xià, suì duó jiē chū shēn ér cì chén děng. chén, dūn xiōng yě. yòu, huáng dìng děng shí bā rén jiē shàng shū xié děng, dì lín xuān zhào wèi zhī yuē: qīng děng gōng zhèn duǎn kě yě, shén zōng zhé zōng hé fù yú qīng děng! yì bìng chù zhī, jiē cóng cài jīng yán yě.
時李階舉禮部第一。階,深之子,而陳瓘之甥也。安忱對策,言使黨人之子魁多士,無以示天下,遂奪階出身而賜忱等。忱,惇兄也。又,黃定等十八人皆上書邪等,帝臨軒召謂之曰:「卿等攻朕短可也,神宗、哲宗何負於卿等!」亦並黜之,皆從蔡京言也。
zhào: zhī hé zhōu wáng hòu quán guǎn jù xī hé lán huì lù jīng lüè sī zhí shì.
詔:「知河州王厚權管句熙河蘭會路經略司職事。」
xià, sì yuè, jiǎ yín, zhào shì cóng guān gè jǔ suǒ zhī èr rén.
夏,四月,甲寅,詔侍從官各舉所知二人。
dīng mǎo, zhào huǐ lǚ gōng zhe sī mǎ guāng lǚ dà fáng fàn chún rén liú zhì fàn bǎi lù liáng dào wáng yán sǒu jǐng líng xī gōng huì xiàng.
丁卯,詔毀呂公著、司馬光、呂大防、范純仁、劉摯、范百祿、梁燾、王岩叟景靈西宮繪像。
jǐ sì, tóng guàn zhì xī zhōu, chuán yǔ láo jūn.
己巳,童貫至熙州,傳語勞軍。
gēng wǔ, zhào guó zi jiān yìn shū cì zhū zhōu xiàn xué.
庚午,詔國子監印書賜諸州縣學。
jiǎ xū, wáng hòu zòu: hé nán hé běi zhū qiāng, yǐ dà xiǎo lóng zàn zhēng guó zhī gù, rén xīn bù níng, zhū zú qiú háo, hù yǒu cāi jì, suì gèng xiāng qīn lüè shā lù, zhèng suǒ wèi yǐ yí dí gōng yí dí, nǎi zhōng guó zhī lì. chén jiàn yǔ tóng guàn jì yì, chéng cǐ cóng zhǎng cuò zhì, hòu qǐ fā bié jù zòu wén.
甲戌,王厚奏:「河南、河北諸羌,以大小隆贊爭國之故,人心不寧,諸族酋豪,互有猜忌,遂更相侵掠殺戮,正所謂以夷狄攻夷狄,乃中國之利。臣見與童貫計議,乘此從長措置,候起發別具奏聞。」
yǐ hài, zhào: sū xún sū shì sū zhé huáng tíng jiān zhāng lěi cháo bǔ zhī qín guān mǎ juān wén jí, fàn zǔ yǔ táng jiàn fàn zhèn dōng zhāi jì shì, liú fēn pū shī huà, sēng wén yíng xiāng shān yě lù děng yìn bǎn, xī xíng fén huǐ.
乙亥,詔:「蘇洵、蘇軾、蘇轍、黃庭堅、張耒、晁補之、秦觀、馬涓《文集》,范祖禹《唐鑒》、范鎮《東齋記事》,劉分攵《詩話》,僧文瑩《湘山野錄》等印板,悉行焚毀。」
wù yín, yǐ zhào tǐng zhī wèi zhōng shū shì láng, zhāng shāng yīng wèi shàng shū zuǒ chéng, hù bù shàng shū wú jū hòu wèi shàng shū yòu chéng, bīng bù shàng shū ān dūn tóng zhī shū mì yuàn shì.
戊寅,以趙挺之為中書侍郎,張商英為尚書左丞,戶部尚書吳居厚為尚書右丞,兵部尚書安惇同知樞密院事。
zhào: zhuī duó wáng guī zèng shì wáng zhòng duān wáng zhòng nǐ bìng fàng bà, yí biǎo ēn lì jiǎn bàn. zhuī huǐ chéng xī chū shēn yǐ lái wén zì, chú míng, qí rù shān suǒ zhe shū, lìng běn lù jiān sī jué chá. shí chén liáo shàng yán: shén zōng dà jiàn, wáng guī bù zǎo qǐng jiàn chǔ, mì zhào gāo shì chōng, yù chéng qí jiān móu. yòu yán: chéng yí xué shù pō pì, sù xíng jué guài, quàn jiǎng jīng yán, yǒu qīng shì rén zhǔ zhī yì, yì fǎ tài xué, zé zhuān yǐ biàn luàn chéng xiàn wèi shì. gù yǒu shì zhào. fàn zhì xū yòu yán: yí yǐ xié shuō bì xíng, huò luàn zhòng tīng, ér yǐn tūn zhāng yì wèi zhī yǔ yì, qǐ xià hé nán jǐn zhú xué tú. yí yú shì qiān jū lóng mén zhī nán, zhǐ sì fāng xué zhě, yuē: zūn suǒ wén, xíng suǒ zhī, kě yǐ, bù bì jí wú mén yě.
詔:「追奪王珪贈諡;王仲端、王仲薿並放罷,遺表恩例減半。追毀程熙出身以來文字,除名,其入山所著書,令本路監司覺察。」時臣僚上言:「神宗大漸,王珪不早請建儲,密召高士充,欲成其奸謀。」又言:「程頤學術頗僻,素行譎怪,勸講經筵,有輕視人主之意,議法太學,則專以變亂成憲為事。」故有是詔。范致虛又言:「頤以邪說詖行,惑亂眾聽,而尹焞、張繹為之羽翼,乞下河南盡逐學徒。」頤於是遷居龍門之南,止四方學者,曰:「尊所聞,行所知,可矣,不必及吾門也。」
wǔ yuè, xīn sì, yǐ xián fēi zhèng shì wèi shū fēi.
五月,辛巳,以賢妃鄭氏為淑妃。
bǐng xū, céng bù yǐ qī wèi shì jí zi yū zǎo děng jiāo tōng qǐng qiú, shòu lù láng jí, zé shòu lián zhōu sī hù cān jūn, réng jiù héng zhōu ān zhì, yū yǒng zhōu biān guǎn, zǎo chú míng.
丙戌,曾布以妻魏氏及子紆、繰等交通請求,受賂狼籍,責授廉州司戶參軍,仍舊衡州安置,紆永州編管,繰除名。
wù zǐ, liáo yǐ liè rén duō wáng, yán yǐ kē jìn.
戊子,遼以獵人多亡,嚴以科禁。
jiǎ wǔ, zhào bān liáng ān guó děng èr shí èr rén zuó shàng shū bàng shàn jié wén, jiàng zé yǒu chà.
甲午,詔頒梁安國等二十二人昨上書謗訕節文,降責有差。
yǐ sì, liáo zhǔ qīng shǔ chì lēi lǐng bǐng wǔ, yè qìng líng.
乙巳,遼主清暑赤勒嶺;丙午,謁慶陵。
liáo xī běi zhāo tǎo shǐ xiāo dé lēi dài zì shì hòu zú, màn wǔ liáo shǐ, shù zhǎng yē lǜ táng gǔ bù wèi qū, nǎi bà zhī. táng gǔ sòng yú cháo, bù xǐng. táng gǔ xìng tǎn shuài, hǎo bié bái hēi, rén yǒu bù shàn, bì jǐn yán wú yǐn, shí hào qiáng táng gǔ.
遼西北招討使蕭德勒岱自恃後族,慢侮僚史,戍長耶律棠古不為屈,乃罷之。棠古訟於朝,不省。棠古性坦率,好別白黑,人有不善,必盡言無隱,時號「強棠古」。
liù yuè, gēng shēn, zhào: yuán fú mò shàng shū jìn shì, lèi duō dǐ shàn, lìng zhōu jùn qiǎn rù xīn xué, yī tài xué zì sòng zhāi fǎ, hòu jí yī nián néng gé xīn zì xīn zhě, xǔ jiāng lái yīng jǔ qí bù biàn zhě, dāng píng zhī yuǎn fāng.
六月,庚申,詔:「元符末上書進士,類多詆訕,令州郡遣入新學,依太學自訟齋法,候及一年能革心自新者,許將來應舉;其不變者,當屏之遠方。」
xīn yǒu, wáng hòu tóng guàn fā xī zhōu. chū, hòu yǔ guàn huì zhū jiāng bù fèn jūn shì, zhū jiāng jiē yù bìng bīng zhí qū huáng zhōng. hòu yuē: zéi shì bā jīn bǎ zā zhī xiǎn, xié dà hé zhī zǔ, fēn bīng sǐ shǒu yǐ kàng wǒ shī, ruò jìn zhàn wèi kè, qīng táng zhū bù zhī bīng jì zhì, xià zéi bì wèi zhī yuán, fēi xiǎo dí yě. bù ruò fēn bīng wèi èr, nán dào chū ān xiāng, chōng qí qián běi dào chū jīng yù, dǎo qí hòu. zéi fù bèi shòu dí, shì bù néng zhī, pò zhī bì yǐ. guàn yóu wèi jué. hòu yuē: tā rì shēn dào qí dì, jì zhī shú yǐ, yuàn wú guò yí. suì yǐ mín zhōu jiāng gāo yǒng nián wèi tǒng zhì guān, quán zhī lán zhōu yáo shī mǐn zuǒ zhī, jí guǎn jù zhāo nà wáng duān děng lǜ lán mín zhōu tōng yuǎn jūn hàn fān bīng mǎ èr wàn chū jīng yù guān, hòu yǔ guàn qīn lǐng dà jūn chū ān xiāng guān, dù dà hé, shàng bā jīn lǐng.
辛酉,王厚、童貫發熙州。初,厚與貫會諸將部分軍事,諸將皆欲並兵直趨湟中。厚曰:「賊恃巴金、把拶之險,挾大河之阻,分兵死守以抗我師,若進戰未克,青唐諸部之兵繼至,夏賊必為之援,非小敵也。不若分兵為二,南道出安鄉,沖其前;北道出京玉,搗其後。賊腹背受敵,勢不能支,破之必矣。」貫猶未決。厚曰:「它日身到其地,計之熟矣,願毋過疑。」遂以岷州將高永年為統制官,權知蘭州姚師閔佐之,及管句招納王端等率蘭、岷州、通遠軍漢蕃兵馬二萬出京玉關,厚與貫親領大軍出安鄉關,渡大河,上巴金嶺。
guǐ hài, hòu cì hé zhōu jiǎ zǐ, cì ān xiāng guān. guàn lǜ lǐ zhōng děng yǐ qián jūn qū bā jīn chéng, jiù míng ān chuān bǎo, zài bā jīn lǐng shàng, duō luó bā shǐ qí sān zi zhǎng yuē ā lìng jié cì yuē sī duó má lìng cì yuē ā méng lǜ zhòng jù shǒu. chéng jù gāng fù, sì miàn jiē tiān qiàn, shēn bù kě cè, dào lù xiǎn xiá. wǒ shī zhì, wàng jiàn chéng mén bù bì, piān jiāng xīn shū zhān ān yǒng guó děng zhēng xiān rù, zéi chū bīng yíng jī, shī shǎo què. yǒng guó duò tiān qiàn sǐ, shū zhān děng chí hái, jǐ wèi suǒ bài, huì yǔ, gè shōu jūn ér zhǐ. yì rì, yǐ chǒu, zéi yǐ dà zhòng bèi chéng ér chén, pí jiān jiàn qí míng gǔ jué zhàn, fù yǒu yí bīng jù gāo fù, zhāng liǎng yì. huì hòu yǐ jūn zhì, zéi wàng jiàn qì jǔ. hòu chéng gāo, liè dà shuài qí zhì, qiǎn rén yù yǐ ēn xìn, kāi shì huò fú. shù fǎn, ā lìng jié děng bù kěn jiàng, yǔ yì bù xùn, suì mìng zhū jiāng gōng chéng. zéi lì zhàn jù xiǎn, wǒ jūn bù néng guò tiān qiàn. hòu qīn zhì chén qián, dū qiáng nǔ shè zhī, zéi shāo què. bié qiǎn piān jiāng zōu shèng lǜ jīng qí yóu jiān dào rào chū qí bèi, zéi dà jīng. yīn gǔ zhī, zhū jūn sì miàn fèn jī, shā ā lìng jié sī duó má lìng yú chén. ā méng liú shǐ zhōng mù guàn nǎo, dùn qù duō luó bā lǜ zhòng lái yuán, wén bài, yì dùn qù. rì wèi zhōng, dà pò zéi zhòng, suì kè qí chéng, yuǎn jìn zhēng jiàng fù. hòu zhū qiáng hàn shǒu lǐng shù bǎi rén, rù jù chéng, qiǎn gāo yǒng nián yǐn bīng wàn yú chū jīng yù guān.
癸亥,厚次河州;甲子,次安鄉關。貫率李忠等以前軍趨巴金城,舊名安川堡,在巴金嶺上,多羅巴使其三子長曰阿令結、次曰廝鐸麻令、次曰阿蒙率眾拒守。城據岡阜,四面皆天塹,深不可測,道路險狹。我師至,望見城門不閉,偏將辛叔詹、安永國等爭先入,賊出兵迎擊,師少卻。永國墮天塹死,叔詹等馳還,幾為所敗,會雨,各收軍而止。翼日,乙丑,賊以大眾背城而陳,埤間建旗鳴鼓;決戰,復有疑兵據高阜,張兩翼。會厚以軍至,賊望見氣沮。厚乘高,列大帥旂幟,遣人諭以恩信,開示禍福。數返,阿令結等不肯降,語益不遜,遂命諸將攻城。賊力戰拒險,我軍不能過天塹。厚親至陳前,督強弩射之,賊稍卻。別遣偏將鄒勝率精騎由間道繞出其背,賊大驚。因鼓之,諸軍四面奮擊,殺阿令結、廝鐸麻令於陳。阿蒙流矢中目貫腦,遁去;多羅巴率眾來援,聞敗,亦遁去。日未中,大破賊眾,遂克其城,遠近爭降附。厚誅強悍首領數百人,入據城,遣高永年引兵萬餘出京玉關。
bǐng yín, hòu jìn jūn cì wǎ chuī, jiù míng níng táo zhài. yǒng nián děng jìn jù bǎ zā zōng chéng.
丙寅,厚進軍次瓦吹,舊名寧洮寨。永年等進據把拶、宗城。
ā méng dào yù qí fù duō luó bā yǐn zhòng lái yuán, gào zhī yuē: bīng dà bài, èr xiōng jiē sǐ, wǒ yì zhòng shāng, hàn jiā yǐ rù bā jīn chéng yǐ! fù zǐ xiāng chí tòng kū, kǒng zhuī qí jí, xié chí ér qù. zhì dāng chéng, suǒ jū fù shùn zhě zhāng xīn bái qí shén zhòng, fù jù jiàn qín, yú chéng bēn qīng táng. rán yú dǎng yóu shèng, wáng hòu lǜ qí huò jǐ wǒ jūn hòu, dīng mǎo, dà jūn liú níng táo, hòu yǔ tóng guàn lǜ lǐ zhōng děng jiāng qīng qí èr qiān yú rén qū dāng, pò bù shùn bù zú, fén qí cháo xué, lín dà hé jù xiǎn, mìng zhōng děng lǜ zhòng shǒu zhī. hòu jí rì hái níng táo.
阿蒙道遇其父多羅巴引眾來援,告之曰:「兵大敗,二兄皆死,我亦重傷,漢家已入巴金城矣!」父子相持慟哭,恐追騎及,偕馳而去。至當城,所居附順者張心白旗甚眾,復懼見禽,逾城奔青唐。然餘黨猶盛,王厚慮其或掎我軍後,丁卯,大軍留寧洮,厚與童貫率李忠等將輕騎二千餘人趨當,破不順部族,焚其巢穴,臨大河據險,命忠等率眾守之。厚即日還寧洮。
wù chén, jìn xià lǒng zhū hēi chéng, chéng jiù míng ān lǒng zhài.
戊辰,進下隴硃黑城,城舊名安隴寨。
jǐ sì, jìn zhì huáng zhōu. huì gāo yǒng nián děng jūn yú chéng dōng bǎn shàng, zhū jiāng gè lǜ suǒ bù huán chéng, qiǎn rén yuē jiàng, qí dà shǒu lǐng dān bō tū lìng jié jǐn jū chéng zhōng yù jiàng zhě, jù chéng bù xià. hòu yǔ tóng guàn dēng chéng nán shān, shì chéng zhōng, jǐn jiàn qí zhàn shǒu zhī bèi, fēn qiǎn zhū jiāng gè shǒu yī miàn gōng chéng. zéi yuán bīng zì chéng běi zōng shuǐ qiáo shàng jì zhì, shì yì zhāng. rì mù, zhū jiāng yǒu yán: zéi dé yuán lì shēng, wǒ shī gōng zhàn jiǔ yǐ pí, qǐng zàn xiū shì zú, xú tú zhī. hòu wèi guàn yuē: dà jūn shēn rù zhì cǐ, shì wèi sǐ dì, bù jí pò qí chéng, qīng táng wáng zǐ yōng dà zhòng lái yuán, jù qiáo ér shǒu, wèi yì yǐ xún rì shèng yě. xíng jiàn shì qū, jiāng ān guī hū! zhū jiāng bù yǐ jì qǔ, gù yù zì biàn, qǐ jì zhī dé xié! gǎn zài yán zhě zhǎn! yú shì zhū jiāng gè yòng mìng. sǐ shì chéng chéng, zéi yǐ shí zòng jī, chuí zhì dié ér zhuì, fèn fù shàng zhě, bù kě shèng shù, gǔ sì hé, zhòu yè bù jué shēng, shǐ xià rú yǔ, chéng zhōng fù dùn ér lì. gēng wǔ, bié qiǎn xiāo jiāng wáng yòng lǜ jīng qí chū zéi bù yì, luàn zōng shuǐ shàng liú, jī pò yuán bīng, jué qí lù, chéng shèng duó shuǐ zhài. chū, yuán fú jiān, zhú chéng zōng shuǐ zhī běi yǐ hù qiáo, zhì shì zéi jù shǒu zhī. yǒu fān jiāng bāo hòu yuán chéng ér shàng, zǒng qiāng jī zéi, yǐn zhòng yú rù chéng, tuì bǎo qiáo nán. hòu kāi qí mén, wáng yòng yīn yǐ qí zhòng rù jù qiáo chéng, ér zhàn shì yóu wèi jǔ, suì huǒ qí qiáo, zhōng yè rú zhòu. zhū jiāng chéng huǒ guāng jǐn lì gōng chéng, chéng zhōng bù néng zhī. dà shǒu lǐng sū nán mǒ lìng wǎ qián qiǎn rén zhuì chéng sòng kuǎn, qǐng wèi nèi yīng, xǔ zhī. shì yè, wáng hēng duó shuǐ mén rù, yǔ qí huī xià dēng xī chéng ér hū yuē: dé huáng zhōu yǐ! zhū jūn gǔ zào ér jìn. dān bō tū lìng jié yǐ shù shí qí yóu xī mén dùn qù. xīn wèi, lí míng, dà jūn rù huáng zhōu. jiǎ gāo yǒng nián zhī zhōu shì, wán qí chéng ér shǒu zhī. qián hòu zhāo nà huáng zhōu jìng nèi qī lìng děng zú dà shǒu lǐng qī bǎi wǔ shí rén, guǎn hù shí wàn. hòu jù jié shū yǐ wén.
己巳,進至湟州。會高永年等軍於城東坂上,諸將各率所部環城,遣人約降,其大首領丹波禿令結盡拘城中欲降者,據城不下。厚與童貫登城南山,視城中,盡見其戰守之備,分遣諸將各守一面攻城。賊援兵自城北宗水橋上繼至,勢益張。日暮,諸將有言:「賊得援力生,我師攻戰久已疲,請暫休士卒,徐圖之。」厚謂貫曰:「大軍深入至此,是為死地,不急破其城,青唐王子擁大眾來援,據橋而守,未易以旬日勝也。形見勢屈,將安歸乎!諸將不以計取,顧欲自便,豈計之得邪!敢再言者斬!」於是諸將各用命。死士乘城,賊以石縱擊,垂至堞而墜,奮復上者,不可勝數,鼓四合,晝夜不絕聲,矢下如雨,城中負盾而立。庚午,別遣驍將王用率精騎出賊不意,亂宗水上流,擊破援兵,絕其路,乘勝奪水寨。初,元符間,築城宗水之北以護橋,至是賊據守之。有蕃將包厚緣城而上,捴槍擊賊,引眾逾入城,退保橋南。厚開其門,王用因以其眾入據橋城,而戰勢猶未沮,遂火其橋,中夜如晝。諸將乘火光盡力攻城,城中不能支。大首領蘇南抹令咓潛遣人縋城送款,請為內應,許之。是夜,王亨奪水門入,與其麾下登西城而呼曰:「得湟州矣!」諸軍鼓譟而進。丹波禿令結以數十騎由西門遁去。辛未,黎明,大軍入湟州。假高永年知州事,完其城而守之。前後招納湟州境內漆令等族大首領七百五十人,管戶十萬。厚具捷書以聞。
chū, huáng zhōu wèi kè, qīng táng wáng zǐ xī shē luó sā lǜ zhòng lái yuán, guò ān ér xiá, wén chéng yǐ pò, suì zhù zōng gē chéng, yǐ dān bō tū lìng jié bù néng shǒu, zhǎn zhī yǐ xùn. shí lùn zhě jiē yù xí juǎn ér xī, wáng hòu yǔ tóng guàn jí zhū jiāng yì yuē huáng zhōu suī xià, xíng shì wèi gù, xīn fù zhī rén, huò chí liǎng duān, qīng táng yú jìn shàng qiáng, wèi kěn wàng fēng shù shǒu, wǒ shī niǔ yú xīn jié, qí shí yǐ bà, ruò tān lì shēn rù, zhàn yǒu shèng fù, hòu huàn bì shēng. suì jiāng qiū yǐ, sài wài kǔ hán, zhèng shǐ suì dé qīng táng, zhū jiāng wèi kě xìng zhú. ruò bù bào shī láo fèi, zé bì zì yǐn ér guī, wán dí zhì kòu, fēi wàn quán zhī cè. wǎng nián dà jūn zhī jǔ, shì hū zhōng biàn, zhèng yǐ cǐ ěr. huáng zhōu jìng nèi yào hài yǒu sān: qí yī yuē dāng, zài zhōu zhī nán, qián yǐ chéng zhī yǐ. qí èr yuē shěng zhāng, zài zhōu zhī xī, zhèng wèi qīng táng wǎng lái yān hóu zhī dì, hàn shì wèi zhī huáng xiá, táng rén cháng xiū gé dào, kè shí jì qí shì, dì jí xiǎn zǔ, ruò bù chéng zhī, yì rì chū bīng, zéi bì chéng jiān duàn wǒ guī lù. qí sān yuē nán zōng zhài, zài zhōu zhī běi, jù xià guó zhuō luó yòu xiāng jiān jūn sī bǎi lǐ ér jìn, xià rén jiāo gòu zhū qiāng, yì shēng biān huàn, jīn ruò chéng zhī, kě yǐ kòng zhì. kuàng cǐ sān chéng zhèng jù shàn huáng yāo bèi kòng zhì zhī lì, kě duàn qí shǒu wěi zhī huàn. hòu zài yuán fú jiān, yǐ cháng jiàn lùn, bù cóng, jìng zhì qì dì zhī shì, fù chē zhī zhé, hé kě fù dǎo! qiě sān chéng jì bì, huáng jìng suì gù, jiàng zhě xī wèi wú yòng, dì lì kě zuǒ jūn chǔ, xíng shì suǒ lín, wēi shēng zì yuǎn, yì zhī zhāo fǔ jiàng zhòng bì duō, cǐ zhī jiě qiāng lǔ zhī shù yě. míng nián chéng jī yī jǔ, dà gōng bì chéng. huò wèi hòu yuē: cháo tíng zhī yì, bì yù jí dìng qīng táng, cóng ér yǒu gōng, bì shòu zhòng shǎng wéi zhī qiě dé zuì. hòu yuē: zhōng chén zhī yì, zhī tǐ guó ěr, huáng tā xù hū! suì yǐ shì rì jiǎ xū yí jūn qū shěng zhāng dōng xiá zhī xī, dé biàn dì yuē sǎ jīn píng, jiàn wǔ bǎi bù chéng yī zuò, hòu cì míng yuē suī yuǎn guān.
初,湟州未克,青唐王子谿賒羅撒率眾來援,過安兒峽,聞城已破,遂駐宗哥城,以丹波禿令結不能守,斬之以徇。時論者皆欲席捲而西,王厚與童貫及諸將議曰「湟州雖下,形勢未固,新附之人,或持兩端,青唐餘燼尚強,未肯望風束手,我師狃於新捷,其實已罷,若貪利深入,戰有勝負,後患必生。歲將秋矣,塞外苦寒,正使遂得青唐,諸將未可興築。若不暴師勞費,則必自引而歸,玩敵致寇,非萬全之策。往年大軍之舉,事忽中變,正以此耳。湟州境內要害有三:其一曰當,在州之南,前已城之矣。其二曰省章,在州之西,正為青唐往來咽喉之地,漢世謂之隍峽,唐人嘗修閣道,刻石記其事,地極險阻,若不城之,異日出兵,賊必乘間斷我歸路。其三曰南宗寨,在州之北,距夏國卓羅右廂監軍司百里而近,夏人交構諸羌,易生邊患,今若城之,可以控制。況此三城正據鄯、湟腰背、控制之利,可斷其首尾之患。厚在元符間,已嘗建論,不從,竟致棄地之事,覆車之轍,何可復蹈!且三城既畢,湟境遂固,降者悉為吾用,地利可佐軍儲,形勢所臨,威聲自遠,益知招撫降眾必多,此支解羌虜之術也。明年乘機一舉,大功必成。」或謂厚曰:「朝廷之意,必欲亟定青唐,從而有功,必受重賞;違之且得罪。」厚曰:「忠臣之誼,知體國耳,遑它恤乎!」遂以是日甲戌移軍趨省章東峽之西,得便地曰灑金平,建五百步城一座,後賜名曰綏遠關。
dà jūn zhù guān zhōng, xī shē luó sā shàng zài zōng gē, qiǎn qí dà shǒu lǐng bēn bā lìng ā kūn děng wǔ bèi chí fān shū yì jūn mén, qǐng bǎo kě lǘ lǐng yǐ xī ér hé, shū cí měi zhì yì bēi. shí jūn zhōng yǐ dìng yì bǎo wán huáng jìng, lái chūn jìn qǔ, qiě yù xiè zéi dòu zhì, shǐ bù wèi bèi, yú shì yǐ pián yí tīng suǒ qǐng, yí shū zhāng shì wēi xìn, zéi zhōng dà zhèn.
大軍駐關中,谿賒羅撒尚在宗哥,遣其大首領奔巴令阿昆等五輩持蕃書詣軍門,請保渴驢嶺以西而和,書辭每至益卑。時軍中已定議保完湟境,來春進取,且欲懈賊鬥志,使不為備,於是以便宜聽所請,移書張示威信,賊中大震。
shì yuè, zhōng tài yī gōng huǒ.
是月,中太一宮火。
qiū, qī yuè, jǐ mǎo, yǐ shōu fù huáng zhōu, bǎi guān rù hè.
秋,七月,己卯,以收復湟州,百官入賀。
xīn sì, jìn cài jīng guān sān děng, cài biàn yǐ xià èr děng.
辛巳,進蔡京官三等,蔡卞以下二等。
rén wǔ, bái hóng guàn rì.
壬午,白虹貫日。
zhào yǐ wáng hòu wèi wēi zhōu tuán liàn shǐ, zhī xī zhōu tóng guàn zhuǎn rù nèi huáng chéng shǐ guǒ zhōu cì shǐ, yī qián xī hé lán huì lù jù dāng gōng shì shǎng fù huáng zhōu gōng yě.
詔以王厚為威州團練使,知熙州;童貫轉入內皇城使、果州刺史,依前熙河蘭會路句當公事;賞復湟州功也。
jiǎ shēn, jiàng dé yīn yú xī hé lán huì lù, jiǎn qiú zuì yī děng, liú yǐ xià shì zhī.
甲申,降德音於熙河蘭會路,減囚罪一等,流以下釋之。
gēng yín, céng zhào zé shòu pú zhōu tuán liàn fù shǐ.
庚寅,曾肇責授濮州團練副使。
xīn mǎo, zhào: shàng shū jìn shì jiàn chōng sān shě shēng zhě bà guī.
辛卯,詔:「上書進士見充三捨生者罷歸。」
dīng yǒu, zhào: zì jīn qī lǐ zōng shǔ wù fù wèi zhí zhèng guān, zhe wèi lìng.
丁酉,詔:「自今戚里、宗屬勿復為執政官,著為令。」
gēng zǐ, cì máo shān dào shì liú hùn kāng hào bǎo zhēn guān miào xiān shēng.
庚子,賜茅山道士劉混康號葆真觀妙先生。
yǐ sì, lì bù yán chéng yí zi duān yàn, jiàn rèn yān líng xiàn wèi, jí xì zài jīng fǔ jiè chāi qiǎn, yí fàng bà, cóng zhī. yīn xià zhào: zé jiàng rén zǐ dì wú dé rèn zài jīng jí fǔ jiè chāi qiǎn.
乙巳,吏部言程頤子端彥,見任鄢陵縣尉,即系在京府界差遣,宜放罷,從之。因下詔:「責降人子弟毋得任在京及府界差遣。」
shì yuè, liáo zhōng jīng yǔ báo shāng jià.
是月,遼中京雨雹傷稼。
bā yuè, dīng wèi shuò, zài lùn qì huáng zhōu zuì, chú xǔ jiāng yǐ fàng zuì céng bù yǐ zé lián zhōu sī hù wài, hán zhōng yàn ān dào fàn chún lǐ jiǎng zhī qí gè biǎn guān, gōng guài huà zhōu zhāng tíng jiān xiàng zhōu biān guǎn, chén cì shēng xún zhōu yáo xióng guāng zhōu jū zhù, qián jǐng xiáng qín xī fǔ bìng lēi tíng, lǐ qīng chén shēn sǐ, qí zi zhǐ dāng shí yòng shì, sòng yīng zhōu biān guǎn. yòu zhào: hú zōng huí qǐng shuài xī zhōu rì, lǚ chén jiān shǒu shàn huáng zhī yì, jiàn luò zhí bà rèn, kě tè yǔ xià bǎo wén gé dài zhì zhī qín zhōu.
八月,丁未朔,再論棄湟州罪,除許將已放罪、曾布已責廉州司戶外,韓忠彥、安燾、范純禮、蔣之奇各貶官,龔夬化州、張庭堅象州編管,陳次升循州、姚雄光州居住,錢景祥、秦希甫並勒停,李清臣身死,其子祉當時用事,送英州編管。又詔:「胡宗回頃帥熙州日,屢陳堅守鄯、湟之議,見落職罷任,可特與夏寶文閣待制、知秦州。」
wù shēn, yù shǐ zhōng chéng shí yù diàn zhōng shì yù shǐ zhū fú yú shēn zòu: shàng shū zuǒ chéng zhāng shāng yīng, yú yuán yòu dīng mǎo cháng wèi hé dōng shǒu chén lǐ zhāo xù zuò jiā hé piān, wèi chéng wáng chōng yòu, zhōu gōng jū shè, zhū fá chán tè, zú yǐ tiān xià tīng yú zhōu gōng, shí zé táng shū dé jiā hé. tuī gǔ yàn jīn, jī suī bù tóng, lǐ huò xū jìn. fāng shì shí, wén yàn bó sī mǎ guāng děng lái zì luò jiāo, fāng zhǎng jī wù, bǐ zhī zhōu gōng, kě hū? dǎi yuán fú zhī mò, qǐ zōu hào yú xīn zhōu, shāng yīng cǎo cí yuē: sī dé ruì shì, sī zhí zài tíng. yòu yuē: hào jìng xíng zhí qíng, wú suǒ gù bì. suǒ wèi hào zhī zhí qíng jìng xíng, guǒ xiān dì zhī suǒ qǔ hū? xiān dì bù qǔ ér shāng yīng qǔ zhī, kě hū? zhào: zhāng shāng yīng bǐng guó jī zhèng, yì lùn fǎn fù, tái xiàn jiāo zhāng, qǐ róng zài liè! kě luò zhí, zhī bó zhōu. chén liáo yīn yán shāng yīng zuò wèi bàng shū, sì xíng wū dǐ, yí gèng jiā zhū zé, zhì zhī yuán yòu jí zhōng. xīn yǒu, zhào yǐ shāng yīng rù yuán yòu dǎng jí, gǎi zhī qí zhōu xún bà zhí, tí jǔ líng xiān guān.
戊申,御史中丞石豫、殿中侍御史硃紱、余深奏:「尚書左丞張商英,於元祐丁卯嘗為河東守臣李昭敘作《嘉禾篇》,謂『成王沖幼,周公居攝,誅伐讒慝,卒以天下聽於周公,時則唐叔得嘉禾。推古驗今,跡雖不同,理或胥近。』方是時,文彥博、司馬光等來自洛郊,方掌機務,比之周公,可乎?逮元符之末,起鄒浩於新州,商英草詞曰:『思得瑞士,司直在庭。』又曰:『浩徑行直情,無所顧避。』所謂浩之直情徑行,果先帝之所取乎?先帝不取而商英取之,可乎?」詔:「張商英秉國機政,議論反覆,台憲交章,豈容在列!可落職,知亳州。」臣僚因言商英作為謗書,肆行誣詆,宜更加誅責,置之元祐籍中。辛酉,詔以商英入元祐黨籍,改知蘄州;尋罷職,提舉靈仙觀。
huáng zhōu jì píng, wáng hòu fèng zhào cuò zhì hé nán shēng qiāng. qí dì zài dà hé zhī nán, lián jiē hé mín, bù zú wán gěng, hòu yǐ wèi ruò bù xiān shì fǔ cún, jù qí yào hài, dà jūn yù xiàng shàn kuò, bì xiāng yǐng zhù huò yú xī hé zhōu jiè chū méi, wèi qiān zhì zhī shì, rǎo wǒ xīn fù, qí hài shén dà. nǎi liú wáng duān wáng hēng zài huáng zhōu, yǔ gāo yǒng nián děng jiù jìn zhāo nà zōng gē qīng táng yī dài bù zú, cún fǔ xīn shǔ qiāng rén. jiǎ zǐ, dà jūn yóu lái bīn chéng jì hé, nán chū lái qiāng, bá dāng biāo chéng, yòu jìn zhì fēn shuǐ lǐng píng yī gōng chéng, dá nán zōng. guǐ yǒu, hòu yǐn jūn fù mǐ chuān chéng, yù fān zéi sān qiān yú qí, yǔ zhàn, pò zhī, zéi fén qiáo dùn qù. míng rì, hòu xiū qiáo yù jì, zéi fù lái è jù jīn dù, hòu jí tóng guàn jǐ wèi liú shǐ suǒ shāng. yǐ hài, lái hè chéng xiàn, zéi lüè qǔ cái wù, réng gè sàn qù.
湟州既平,王厚奉詔措置河南生羌。其地在大河之南,連接河、岷,部族頑梗,厚以為若不先事撫存,據其要害,大軍欲向鄯、廓,必相影助;或於熙河州界出沒,為牽制之勢,擾我心腹,其害甚大。乃留王端、王亨在湟州,與高永年等就近招納宗哥、青唐一帶部族,存撫新屬羌人。甲子,大軍由來賓城濟河,南出來羌,拔當標城,又進至分水嶺、平一公城,達南宗。癸酉,厚引軍赴米川城,遇蕃賊三千餘騎,與戰,破之,賊焚橋遁去。明日,厚修橋欲濟,賊復來扼據津渡,厚及童貫幾為流矢所傷。乙亥,來賀城陷,賊掠取財物,仍各散去。
jiǔ yuè, rén wǔ, zhào: zōng shì bù dé yǔ yuán yòu jiān dǎng zi sūn jí yǒu fú qīn wèi hūn yīn, nèi yǐ dìng wèi guò lǐ zhě bìng gǎi zhèng.
九月,壬午,詔:「宗室不得與元祐奸黨子孫及有服親為婚姻,內已定未過禮者並改正。」
gēng yín, zhào: shàng shū xié děng rén, zhī xiàn yǐ shàng zī xù bìng yǔ wài cí, xuǎn rén bù dé gǎi guān jí wèi xiàn lìng.
庚寅,詔:「上書邪等人,知縣以上資序並與外祠,選人不得改官及為縣令。」
rén chén, zhì yī xué.
壬辰,置醫學。
guǐ sì, lìng tiān xià jùn jiē jiàn chóng níng sì.
癸巳,令天下郡皆建崇寧寺。
xīn chǒu, gǎi lì bù xuǎn rén qī jiē, yuē chéng zhí láng rú lín láng wén lín láng cóng shì láng tōng shì láng dēng shì láng jiāng shì láng, cóng xíng bù shàng shū dèng xún wǔ yán yě. jiù zhì yǐ zhí wèi jiē guān ér yǐ chāi qiǎn wèi zhí, míng shí hùn xiáo, yuán fēng suī dìng guān zhì, cǐ yóu wèi zhèng, gù gēng míng yǐ gé qí bì.
辛丑,改吏部選人七階,曰承直郎、儒林郎、文林郎、從事郎、通仕郎、登仕郎、將仕郎,從刑部尚書鄧洵武言也。舊制以職為階官而以差遣為職,名實混淆,元豐雖定官制,此猶未正,故更名以革其弊。
chén liáo shàng yán: jìn chū shǐ fǔ jiè, chén zhōu shì rén yǒu yǐ duān lǐ mén shí kè yuán yòu jiān dǎng xìng míng wèn chén zhě, qí xìng míng suī cháng xíng xià, zhì yú yù bǐ kè shí, zé wèi jǐn zhī. jìn zài jī diān qiě rú cǐ, kuàng sì yuǎn hū! qǐ tè jiàng ruì zhǐ, yǐ yù shū kān shí duān lǐ mén xìng míng xià wài lù zhōu jūn, yú jiān sī zhǎng lì tīng lì shí kān jì, yǐ shì wàn xìng. cóng zhī.
臣僚上言:「近出使府界,陳州士人有以端禮門石刻元祐奸党姓名問臣者,其姓名雖嘗行下,至於御筆刻石,則未盡知。近在畿甸且如此,況四遠乎!乞特降睿旨,以御書刊石端禮門姓名下外路州軍,於監司長吏廳立石刊記,以示萬姓。」從之。
dōng, shí yuè, jiǎ chén, liáo zhǔ rú zhōng jīng.
冬,十月,甲辰,遼主如中京。
wáng hòu fèng zhào bān shī. jiǎ yín, hái zhì xī zhōu, qiǎn tóng guàn lǐng hù dà shǒu lǐng zhǎng nián biāo zā zūn sī jī jí qiú zhǎng wēn biāo fù què.
王厚奉詔班師。甲寅,還至熙州,遣童貫領護大首領掌年杓拶遵廝雞及酋長溫彪赴闕。
jǐ wèi, tǔ bō gòng yú liáo.
己未,吐蕃貢於遼。
jǐ sì, liáo yǒu shì yú guān dé diàn.
己巳,遼有事於觀德殿。
bǐng zǐ, láng ā zhāng lǐng hé nán bù zú kòu lái bīn xún huà děng chéng, táo xī ān fǔ lǐ zhōng tǒng bīng wǎng jiù zhī.
丙子,郎阿章領河南部族寇來賓、循化等城,洮西安撫李忠統兵往救之。
shì yuè, liáo shēng nǚ zhí bù jié dù shǐ yīng gé zú, xiōng zi wū yǎ shū xí jié dù shǐ. chū, zhū bù gè yǒu xìn pái, chí yì xùn shì. yīng gé yòng ā gǔ dá yì. shàn zhì xìn pái zhě zuì zhī. yóu shì hào lìng shǐ yī, bīng lì yì qiáng.
是月,遼生女直部節度使英格卒,兄子烏雅舒襲節度使。初,諸部各有信牌,馳驛訊事。英格用阿古達議。擅置信牌者罪之。由是號令始一,兵力益強。
shí yī yuè, gēng chén, zhào: yǐ yuán yòu xué shù zhèng shì jù tú chuán shòu zhě, wěi jiān sī jǔ chá, bì fá wú shè.
十一月,庚辰,詔:「以元祐學術政事聚徒傳授者,委監司舉察,必罰無赦。」
xīn sì, zhào: yuán yòu xì jí rén, tōng pàn zī xù yǐ shàng, yī xīn tiáo yǔ guǎn jù gōng guān zhī xiàn yǐ xià zī xù, yǔ zhù jiān yuè miào, bìng lìng zài wài tóu zhuàng zhǐ shè chà zhù.
辛巳,詔:「元祐系籍人,通判資序以上,依新條與管句宮觀;知縣以下資序,與注監岳廟,並令在外投狀指射差注。」
yǐ yǒu, jiāng nán xī lù tí jǔ cháng píng hán zōng zhí zhī bó zhōu sūn zài bìng fàng bà, chén liáo lùn qí cháng fù yuán yòu jiān dǎng gù yě.
乙酉,江南西路提舉常平韓宗直、知亳州孫載並放罷,臣僚論其嘗附元祐奸黨故也。
táo xī ān fǔ lǐ zhōng, xíng zhì gǔ tíng lǐng, jù xún huà chéng shàng wǔ liù lǐ, yǔ zéi yù, sān zhàn sān bài, zhōng jí zhū jiāng lǐ shì qiě lǐ shū zhān xīn shū xiàn jiē wèi zéi suǒ shāng, què bēn huái qiāng chéng. shì xī, zhōng sǐ.
洮西安撫李忠,行至骨廷嶺,距循化城尚五六里,與賊遇,三戰三敗,忠及諸將李士且、李叔詹、辛叔獻皆為賊所傷,卻奔懷羌城。是夕,忠死。
bǐng shēn, liáo qún chén jiā shang liáo zhǔ zūn hào yuē huì wén zhì wǔ shèng xiào tiān zuò huáng dì. dà shè. yǐ sòng wèi guó wáng hé luō gá wèi tài shū, huáng zǐ liáng wáng dá lǔ jìn fēng yàn guó wáng, yǐ zhèng wáng chún wèi dōng jīng liú shǒu, jìn fēng yuè guó wáng, gè jìn yī jiē.
丙申,遼群臣加上遼主尊號曰惠文智武聖孝天祚皇帝。大赦。以宋魏國王和囉噶為太叔,皇子梁王達嚕進封燕國王,以鄭王淳為東京留守,進封越國王,各進一階。
dīng yǒu, yǐ tè lǐ gǔn ā lǔ sà gǔ wèi nán yuàn dài wáng.
丁酉,以特里袞阿嚕薩古為南院大王。
wù xū, yǐ shòu zūn hào gào miào. yǐ sì, yè tài zǔ miào, zhuī zūn tài zǔ zhī gāo zǔ miào hào sù zǔ, zēng zǔ miào hào yì zǔ zhào jiān xiū guó shǐ yē lǜ yǎn zuǎn tài zǔ zhū dì shí lù.
戊戌,以受尊號告廟。乙巳,謁太祖廟,追尊太祖之高祖廟號肅祖,曾祖廟號懿祖;詔監修國史耶律儼纂太祖、諸帝實錄。
shí èr yuè, wù shēn, liáo zhǔ rú ǒu sī diàn.
十二月,戊申,遼主如藕絲淀。
dīng sì, zhào: chén liáo xìng míng yǒu yǔ jiān dǎng rén tóng zhě, bìng lìng gǎi míng. cóng quán kāi fēng fǔ wú shì zòu qǐng yě. shí gǎi míng zhě wǔ rén, zhū fú lǐ jī zhōng wáng gōng yàn jiāng cháo zhāng duó.
丁巳,詔:「臣僚姓名有與奸黨人同者,並令改名。」從權開封府吳拭奏請也。時改名者五人,硃紱、李積中、王公彥、江潮、張鐸。
guǐ hài, tiāo xuān zǔ huáng dì zhāo xiàn huáng hòu.
癸亥,祧宣祖皇帝、昭憲皇后。
bǐng yín, zhào: liù cáo zhǎng èr suì kǎo láng guān zhì zhuàng, fēn sān děng yǐ wén.
丙寅,詔:「六曹長貳歲考郎官治狀,分三等以聞。」
guǐ yǒu, zhào: bié jiàn xī hé lán huì cuò zhì biān shì sī, wáng hòu cuò zhì biān shì, tóng guàn tóng cuò zhì, réng jiān lǐng qín fèng, dé yǐ jié zhì bīng jiāng, yīng fù xìng fā.
癸酉,詔:「別建熙河蘭會措置邊事司,王厚措置邊事,童貫同措置,仍兼領秦鳳,得以節制兵將,應副興發。」
liáo yǐ xiāo wū nà wèi lín hǎi jūn jié dù shǐ. wū nà shàng shū yuē: zì xiāo hā lǐ wáng rù nǚ zhí, bǐ yǒu qīng cháo tíng xīn, yí yì bīng yǐ bèi bù yú. bù bào.
遼以蕭烏納為臨海軍節度使。烏納上書曰:「自蕭哈里亡入女直,彼有輕朝廷心,宜益兵以備不虞。」不報。
chū, liáo zhǔ xìng yē lǜ dá gá dì, jiàn guó jiù dà fù fáng zhī nǚ xiāo shì, xiǎo zì sè sè, yuè zhī, nì gōng zhōng shù yuè. huáng tài shū hé luō gá quàn liáo zhǔ yǐ lǐ xuǎn nà, zhì shì lì wèi wén fēi.
初,遼主幸耶律達噶第,見國舅大父房之女蕭氏,小字瑟瑟,悅之,匿宮中數月。皇太叔和囉噶勸遼主以禮選納,至是立為文妃。
shì suì, zhū lù huáng.
是歲,諸路蝗。
zuǎn fǔ mán yáng chéng tóng róng zhōu yáng chéng tiān shào zhōu huáng cōng nèi fù.
纂府蠻楊晟銅、融州楊晟天、邵州黃聰內附。
liáo fàng jìn shì mǎ gōng huí děng bǎi sān rén.
遼放進士馬恭回等百三人。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì chóng níng sān nián liáo gān tǒng sì nián. jiǎ shēn, yī yī líng sì nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝崇寧三年(遼乾統四年。甲申,一一零四年)
chūn, zhēng yuè, jǐ mǎo, ān huà mán jiàng.
春,正月,己卯,安化蠻降。
xīn sì, zhào: shàng shū xié děng rén wú dé zhì jīng shī.
辛巳,詔:「上書邪等人毋得至京師。」
wù zǐ, zhù dāng shí dà qián.
戊子,鑄當十大錢。
liáo zhǔ xìng yú ér luò.
遼主幸魚兒濼。
rén chén, zēng xiàn xué dì zǐ yuán, dà xiàn wǔ shí rén, zhōng xiàn sì shí rén, xiǎo xiàn sān shí rén.
壬辰,增縣學弟子員,大縣五十人,中縣四十人,小縣三十人。
jiǎ wǔ, cì cài yōu jìn shì chū shēn. yōu, jīng zhǎng zi yě, yuán fú zhōng, jiān zài jīng cái zào yuàn. dì shí wèi duān zhèng, měi tuì cháo, yōu shì qū jú, yù zhū tú, bì xià mǎ gǒng lì. wáng wèn zuǒ yòu, zhī wèi yōu, xīn shàn zhī, jí jí wèi, suì yǒu chǒng. zhì shì zì hóng lú chéng cì jìn shì chū shēn, bài mì shū láng.
甲午,賜蔡攸進士出身。攸,京長子也,元符中,監在京裁造院。帝時為端正,每退朝,攸適趨局,遇諸塗,必下馬拱立。王問左右,知為攸,心善之,及即位,遂有寵。至是自鴻臚丞賜進士出身,拜秘書郎。
dì ruì yì zhì zuò yǐ wén tài píng, cài jīng fù měi wèi dì yán: fāng jīn quán bì suǒ jī yíng wǔ qiān wàn, hé zú yǐ guǎng lè, fù zú yǐ bèi lǐ. dì huò qí shuō, ér zhì zuò yíng zhú zhī shì xìng yǐ. zhì shì jīng zhuó qí kè liú bǐng wèi dà sī lè, fù yǐ lè zhèng.
帝銳意製作以文太平,蔡京復每為帝言:「方今泉幣所積贏五千萬,和足以廣樂,富足以備禮。」帝惑其說,而製作營築之事興矣。至是京擢其客劉昺為大司樂,付以樂政。
rén yín, liáo zhǔ liè yú mù lǐng.
壬寅,遼主獵於木嶺。
guǐ mǎo, tài bái zhòu jiàn.
癸卯,太白晝見。
liáo yàn guó wáng dá lǔ zú. dá lǔ, xiāo dé fēi suǒ shēng yě, fēi yǐ jīng qī zú.
遼燕國王達嚕卒。達嚕,蕭德妃所生也,妃以京戚卒。
liú bǐng yǐn shǔ fāng shì wèi hàn jīn jiàn dì, xiàn lè, yì yán: fú xī yǐ yī cùn zhī qì míng wèi hán wēi, qí lè yuē fú sāng nǚ wā yǐ èr cùn zhī qì míng wèi wěi yuè, qí lè yuē guāng lè huáng dì yǐ sān cùn zhī qì míng wèi xián chí, qí lè yuē dà juàn. sān sān ér jiǔ, wèi huáng zhōng zhī lǜ, hòu shì yīn zhī, zhì táng yú wèi cháng yì. hóng shuǐ zhī biàn, lè qì piào dàng, yǔ xiào huáng dì zhī fǎ, yǐ shēng wèi lǜ, yǐ shēn wèi dù, yòng zuǒ shǒu zhōng zhǐ sān jié sān cùn, wèi zhī jūn zhǐ, cái wèi gōng shēng zhī guǎn yòu yòng dì sì zhǐ sān jié sān cùn, wèi zhī chén zhǐ, cái wèi shāng shēng zhī guǎn yòu yòng dì wǔ zhǐ sān jié sān cùn, wèi zhī wù zhǐ, cái wèi yǔ shēng zhī guǎn. dì èr zhǒng wèi mín, wèi jiǎo dà zhǐ wèi shì, wèi zhēng. mín yǔ shì, jūn chén zhì zhī, yǐ wù yǎng zhī, gù bù yòng wèi cái guǎn zhī fǎ. dé sān zhǐ, hé zhī wèi jiǔ cùn, jí huáng zhōng zhī lǜ dìng yǐ. huáng zhōng dìng, yú lǜ cóng ér shēng yān. shāng zhōu yǐ lái, jiē yòng cǐ fǎ, yīn qín huǒ, lè zhī fǎ dù jǐn fèi. hàn zhū rú zhāng cāng bān gù zhī tú, wéi yòng lèi shǔ zhī fǎ, suì zhì chà wù jìn yǒng jiā zhī luàn, lèi shǔ zhī fǎ fèi. suí shí, niú hóng yòng wàn bǎo cháng shuǐ chǐ, zhì táng shì tián jī jí hòu zhōu wáng pǔ, bìng yòng shuǐ chǐ zhī fǎ. běn cháo wèi wáng pǔ lè shēng tài gāo, lìng dòu yǎn děng cái sǔn, fāng dé lǜ shēng xié hé, rán fēi gǔ fǎ. jīn yù qǐng dì sān zhǐ wèi fǎ, xiān zhù jiǔ dǐng, cì zhù dì zuò dà zhōng, cì zhù sì yùn qīng shēng zhōng, cì zhù èr shí sì qì zhōng, rán hòu jūn sī xuán cái guǎn, wèi yī dài zhī lè. dì cóng zhī. hàn jīn běn shèng yuán bīng shì, zì yún shī shì táng xiān rén lǐ liáng, shòu dǐng lè zhī fǎ, huáng yòu zhōng, yǔ fáng shù jù bèi zhào zhì jīng, ér shǔ lǜ yǐ chéng, bù dé shēn suǒ xué ér tuì. huò wèi hàn jīn cháng rè shè yú fàn zhèn, jiàn qí zhì zuò, yīn lüè qǔ zhī, cài jīng shén qí shuō, tuō yǐ lǐ liáng shòu yún. rán hàn jīn xiǎo yīn yáng shù shù, duō qí zhōng, cháng yǔ suǒ zhī yuē: bù sān shí nián, tiān xià luàn yǐ.
劉昺引蜀方士魏漢津見帝,獻樂,議言:「伏羲以一寸之器名為含微,其樂曰扶桑;女媧以二寸之器名為葦籥,其樂曰光樂;黃帝以三寸之器名為咸池,其樂曰大卷。三三而九,為黃鐘之律,後世因之,至唐、虞未嘗易。洪水之變,樂器漂蕩,禹效黃帝之法,以聲為律,以身為度,用左手中指三節三寸,謂之君指,裁為宮聲之管;又用第四指三節三寸,謂之臣指,裁為商聲之管;又用第五指三節三寸,謂之物指,裁為羽聲之管。第二種為民,為角;大指為事,為徵。民與事,君臣治之,以物養之,故不用為裁管之法。得三指,合之為九寸,即黃鐘之律定矣。黃鐘定,餘律從而生焉。商、周以來,皆用此法,因秦火,樂之法度盡廢。漢諸儒張蒼、班固之徒,惟用累黍之法,遂至差誤;晉永嘉之亂,累黍之法廢。隋時,牛宏用萬寶常水尺,至唐室田畸及後周王朴,並用水尺之法。本朝為王朴樂聲太高,令竇儼等裁損,方得律聲諧和,然非古法。今欲請帝三指為法,先鑄九鼎,次鑄帝坐大鐘,次鑄四韻清聲鍾,次鑄二十四氣鍾,然後均糹玄裁管,為一代之樂。」帝從之。漢津本剩員兵士,自雲師事唐仙人李良,授鼎樂之法,皇祐中,與房庶俱被召至京,而黍律已成,不得伸所學而退。或謂漢津嘗熱設於范鎮,見其製作,因掠取之,蔡京神其說,托以李良授雲。然漢津曉陰陽數術,多奇中,嘗語所知曰:「不三十年,天下亂矣。」
jiǎ chén, zhù jiǔ dǐng.
甲辰,鑄九鼎。」
èr yuè, bǐng wǔ, yǐ shū fēi zhèng shì wèi guì fēi.
二月,丙午,以淑妃鄭氏為貴妃。
yǐ kān dìng yuán fēng yì fǎ bù dāng, chù qián yù yǐ xià jiǔ rén.
以刊定元豐役法不當,黜錢遹以下九人。
dīng wèi, zhì lòu zé yuán.
丁未,置漏澤園。
jǐ yǒu, zhào: wáng guī zhāng dūn bié wèi yī jí, rú yuán yòu dǎng.
己酉,詔:「王珪、章惇別為一籍,如元祐黨。」
zhào: zì jīn yù hòu diàn, xǔ qǐ jū láng shè rén shì lì.
詔:「自今御後殿,許起居郎、舍人侍立。」
gēng shēn, lìng tiān xià kēng yě jīn yín xī shū nèi cáng.
庚申,令天下坑冶金銀悉輸內藏。
xīn wèi, yǔ báo.
辛未,雨雹。
shì yuè, zhào hàn lín xué shì zhāng kāng guó biān lèi yuán yòu chén liáo zhāng shū.
是月,詔翰林學士張康國編類元祐臣僚章疏。
sān yuè, xīn sì, zhì wén xiù yuàn.
三月,辛巳,置文繡院。
dīng hài, zuò huán tǔ, yǐ jū qiáng zī dài sǐ zhě.
丁亥,作圜土,以居強資貸死者。
shēn wǔ, jī qīn chéng huáng hòu shén zhǔ yú qīn cí huáng hòu zhī shàng.
申午,躋欽成皇后神主於欽慈皇后之上。
xīn chǒu, dà nèi zāi.
辛丑,大內災。
rén yín, fèng yì láng huáng fǔ guó yán: yuán fēng zhōng, tài xué shēng xiū jià rì, yǐn yì wǔ xué shè tīng xí shè, shào shèng cháng zhe wèi lìng. qǐ bān qí fǎ yú zhū lù zhōu xué. cóng zhī.
壬寅,奉議郎黃輔國言:「元豐中,太學生休假日,引詣武學射廳習射,紹聖嘗著為令。乞頒其法於諸路州學。」從之。
chéng dū fǔ lù zhuǎn yùn fù shǐ lǐ xiào guǎng qiān yī guān, yǐ diǎn jiǎn xué shēng fèi yì wéi zhí fāng páng rǔ yì dá cè dǐ shàn yuán fēng zhèng shì gù yě. sān rén bìng sòng guǎng nán biān guǎn, yǒng bù dé rù xué.
成都府路轉運副使李孝廣遷一官,以點檢學生費乂、韋直方、龐汝翼答策詆訕元豐政事故也。三人並送廣南編管,永不得入學。
tóng guàn zì jīng shī hái zhì xī zhōu, fán suǒ cuò zhì, yǔ wáng hòu jiē bù yì, yú shì shǐ yì dà jǔ. shì rì, hòu guàn shuài dà jūn fā xī zhōu, chū shāi jīn píng, lǒng yòu dōu hù gāo yǒng nián wèi tǒng zhì zhū lù fān hàn bīng jiāng suí xíng, zhī lán zhōu zhāng jiè wèi tóng tǒng zhì. hòu kǒng xià rén yuán zhù qīng táng, yú lán huáng zhōu jiè qīn rǎo, jí hé nán fān zéi yì chéng xū qiè fā, sāo dòng xīn biān, qiān zhì jūn shì, nǎi qiǎn zhī tōng yuǎn jūn pān féng quán lǐng huáng zhōu, zhī huì zhōu yáo shī mǐn quán lǐng lán zhōu, kòng yù xià guó biān miàn, bié qiǎn zhī hé zhōu liú zhòng wǔ tǒng zhì bīng jiāng zhù ān qiáng zhài, tōng wǎng lái dào lù. yóu shì cuò zhì wán mì, wú hòu gù zhī yōu, dà jūn dé yǐ zhuān lì xī xiàng.
童貫自京師還至熙州,凡所措置,與王厚皆不異,於是始議大舉。是日,厚、貫帥大軍發熙州,出篩金平,隴右都護高永年為統制諸路蕃、漢兵將隨行,知蘭州張誡為同統制。厚恐夏人援助青唐,於蘭、湟州界侵擾,及河南蕃賊亦乘虛竊發,騷動新邊,牽制軍勢,乃遣知通遠軍潘逢權領湟州,知會州姚師閔權領蘭州,控御夏國邊面,別遣知河州劉仲武統制兵將駐安強寨,通往來道路。由是措置完密,無後顧之憂,大軍得以專力西向。
xià, sì yuè, jiǎ chén shuò, shàng shū shěng kān huì dǎng rén zǐ dì, bù wèn yǒu guān wú guān, bìng lìng zài wài jū zhù, bù dé shàn dào què xià, yīn jù zhú lù zé jiàng ān zhì biān guǎn děng chén liáo xìng míng yǐ jìn, fán yī bǎi sì shí sì rén.
夏,四月,甲辰朔,尚書省勘會黨人子弟,不問有官無官,並令在外居住,不得擅到闕下,因具逐路責降安置、編管等臣僚姓名以進,凡一百四十四人。
yǐ sì, yǐ huǒ zāi jiàng dé yīn yú sì jīng, jiǎn qiú zuì yī děng, liú yǐ xià yuán zhī.
乙巳,以火災降德音於四京,減囚罪一等,流以下原之。
gēng xū, wáng hòu tóng guàn lǜ dà jūn cì huáng zhōu. zhū jiāng niǔ yú lèi shèng, duō yán qīng táng yì yǔ, yí jìng wǎng qǔ zhī. hòu yuē: bù rán, qīng táng zhū qiāng, yòng bīng guǐ zhà, ruò bù chū gōng bīng, fēn dào ér jìn, bù zú yǐ zhāng dà shēng shì, zhé zéi jiān móu. qiě huáng zhōu zhī běi yǒu shèng duó gǔ, xī nán yǒu shèng zōng ài wāng tián dīng líng zōng gǔ, ér zhōng dào chū suī yuǎn guān, duàn wǒ liáng dào, rán hòu zhū bù hé shì jiā gōng kě lǘ lǐng zōng gē chuān zhī jiān, shèng fù wèi kě zhī yě. yú shì dìng yì fèn chū sān lù, hòu yǔ guàn lǜ sān jūn yóu suī yuǎn guān kě lǘ lǐng zhǐ zōng gē chéng, dōu hù gāo yǒng nián yǐ qián jūn yóu shèng duó gǔ yán zōng hé zhī běi, bié jiāng zhāng jiè tóng zhāo nà guān wáng duān yǐ qí suǒ bù yóu wāng tián dīng líng zōng gǔ yán zōng hé zhī nán, qī jiǔ rì huì yú zōng gē chéng xià.
庚戌,王厚、童貫率大軍次湟州。諸將狃於累勝,多言青唐易與,宜徑往取之。厚曰:「不然,青唐諸羌,用兵詭詐,若不出弓兵,分道而進,不足以張大聲勢,折賊奸謀。且湟州之北有勝鐸谷,西南有勝宗隘、汪田、丁零宗谷,而中道出綏遠關,斷我糧道,然後諸部合勢夾攻渴驢嶺、宗哥川之間,勝負未可知也。」於是定議分出三路,厚與貫率三軍由綏遠關、渴驢嶺指宗哥城,都護高永年以前軍由勝鐸谷沿宗河之北,別將張誡同招納官王端以其所部由汪田、丁零宗谷沿宗河之南,期九日會於宗哥城下。
shì rì, guàn yóu yǐ zhū jiāng zhī yán wèi rán. xiān qū suī yuǎn, yòng féng guàn tǒng xuǎn fēng dēng kě lǘ lǐng. hòu qí yán qīng táng bīng tún lǐng xià zhě shén zhòng, guàn zhǐ suī yuǎn. yì rì, hòu yǐ hòu jūn zhì, shǐ xià kě lǘ lǐng. xī shē luó sā qiǎn bān cì yíng yú lù, qiè chān xū shí, láo ér qiǎn zhī. jiè yuē: guī yǔ ér zhǔ, yù jiàng yí jí jué dà jūn zhì, fēng rèn yī jiāo, jiāng wú suǒ táo yǐ. bān cì hái bào, yǐ wèi wǒ jūn bù shèn zhòng, chū bù zhī fēn ér jìn yě. xī shē luó sā xǐ yuē: wáng shī ruò zhǐ rú cǐ, wú hé lǜ zāi! yǐ qí zhòng jù pǔ jiāng gǔ chéng. é wén sān lù bīng jí, jù tuì èr shí lǐ. zōng gē chéng zhī dōng, dì míng gé bēi tāng, yǒu dà jiàn shù zhòng, kě shì ér zhàn, zéi suì jù zhī.
是日,貫猶以諸將之言為然。先趨綏遠,用馮瓘統選鋒登渴驢嶺。候騎言青唐兵屯嶺下者甚眾,貫止綏遠。翼日,厚以後軍至,始下渴驢嶺。谿賒羅撒遣般次迎於路,竊覘虛實,勞而遣之。誡曰:「歸語而主,欲降宜亟決;大軍至,鋒刃一交,將無所逃矣。」般次還報,以為我軍不甚眾,初不知分而進也。谿賒羅撒喜曰:「王師若止如此,吾何慮哉!」以其眾據朴江古城。俄聞三路兵集,遽退二十里。宗哥城之東,地名葛陂湯,有大澗數重,可恃而戰,賊遂據之。
shì xī, zhōng jūn sù yú hé zhī nán yào zi ài zhī zuǒ, yǒng nián jūn yú dīng líng zōng kǒu.
是夕,中軍宿於河之南鷂子隘之左,永年軍於丁零宗口。
rén zǐ, hòu guàn qiǎn xuǎn fēng wǔ jiāng qián xíng, zhōng jūn dù hé ér běi, jì yǒng nián zhī hòu. zhāng jiè jiā hé ér xíng, rì wèi chū, zhì zéi tún suǒ. zéi zhòng wǔ liù wàn rén, jù dì lì liè chén, zhāng yí bīng yú běi shān xià, qí shì shén ruì. hòu mìng féng bǎi tǒng xuǎn fēng wǔ jiāng yǔ zéi duì chén, wáng hēng tǒng cè xuǎn fēng jì qí hòu. yǒng nián chí qián shì zéi, wèi zhī suǒ chū. hòu wèi guàn yuē: zéi yǐ yì dài láo, qí shì fāng chì. rì jiàn gāo, shì mǎ jī, bù kě shǎo huǎn. yí yǐ zhōng jūn yuè qián jūn, bàng běi shān zhěng zhèn ér xíng, cù xuǎn fēng rù zhàn, pò zéi bì yǐ. jì xíng, dié zhě yán: xī shē luó sā yǔ qí yòng shì qiú zhǎng duō luó bā děng wèi zhòng yuē: bǐ zhāng gài zhě, èr tài wèi yě, wèi wǒ bì qǔ zhī. guàn yù zhào yǒng nián wèn zéi shì, hòu yuē bù kě, kǒng shī zhī wú. guàn bù tīng. jí yǒng nián zhì, lǎn pèi jiǔ zhī, wú yī yǔ, hòu wèi yǒng nián yuē: liǎng jūn xiāng dāng, shèng fù zài qǐng kè jiān, jūn wèi qián jūn jiāng, jiǔ cǐ hé xié? yǒng nián huáng kǒng chí qù. shí zéi jūn yǔ wǒ xuǎn fēng xiāng chí wèi dòng, xī shē luó sā yǐ jīng bīng shù qiān qí zì wèi, dēng qí jūn běi gāo fù zhī shàng, zhāng huáng wū, liè dà pèi, zhǐ huī zéi zhòng. qí běi chū xià yí bīng wàng jiàn hòu yǔ guàn, yǐn zhōng jūn bàng shān, yù lái bēn chōng, hòu qiǎn yóu qí qiān yú dēng shān, qián gōng qí bèi. zéi jué ér dùn, yóu qí zhuī jī zhī, duǎn bīng jiē, zhōng jūn fá gǔ dà zào, yǒng nián jù huī xuǎn fēng tū chén, zéi shǎo què. zhāng jiè yǐ qīng qí shè hé, dǎo qí zhōng jiān, qǔ xī shē luó sā zhī pèi jí qí huáng wū, chéng gāo ér hū yuē: huò zéi qiú yǐ! zhū jūn gǔ shēng zhèn dì. huì bào fēng cóng dōng nán lái, chén dà qǐ, zéi jūn bù dé shì, wǒ jūn shì chéng shì fèn jī, zì chén zhì wǔ, zéi jūn dà bài, zhuī běi sān shí yú lǐ. xī shē luó sā dān qí qū zōng gē chéng, chéng bì bù nà, suì bēn qīng táng, zhū jiāng zhēng zhú zhī, jǐ jí, huì mù ér hái. shì rì, zhǎn shǒu sì qiān sān bǎi yī shí liù, jiàng fú sān qiān yú rén, dà shǒu lǐng duō luó bā děng bèi shāng táo qù, bù zhī suǒ zài. zōng gē chéng zhōng wěi gōng zhǔ xiā chì móu lìn zhān jiān lǜ qiú shǒu yǐ chéng guī shùn. zōng gē chéng, jiù míng lóng zhī chéng, qǔ bīng jiāng shǒu zhī.
壬子,厚、貫遣選鋒五將前行,中軍渡河而北,繼永年之後。張誡夾河而行,日未出,至賊屯所。賊眾五六萬人,據地利列陳,張疑兵於北山下,其勢甚銳。厚命馮柏統選鋒五將與賊對陳,王亨統策選鋒繼其後。永年馳前視賊,未知所出。厚謂貫曰:「賊以逸待勞,其勢方熾。日漸高,士馬飢,不可少緩。宜以中軍越前軍,傍北山整陣而行,促選鋒入戰,破賊必矣。」既行,諜者言:「谿賒羅撒與其用事酋長多羅巴等謂眾曰:『彼張蓋者,二太尉也,為我必取之。』」貫欲召永年問賊勢,厚曰「不可,恐失支梧。」貫不聽。及永年至,攬轡久之,無一語,厚謂永年曰:「兩軍相當,勝負在頃刻間,君為前軍將,久此何邪?」永年惶恐馳去。時賊軍與我選鋒相持未動,谿賒羅撒以精兵數千騎自衛,登其軍北高阜之上,張黃屋,列大旆,指揮賊眾。其北出下疑兵望見厚與貫,引中軍傍山,欲來奔沖,厚遣游騎千餘登山,潛攻其背。賊覺而遁,游騎追擊之,短兵接,中軍伐鼓大噪,永年遽揮選鋒突陳,賊少卻。張誡以輕騎涉河,搗其中堅,取谿賒羅撒之旆及其黃屋,乘高而呼曰:「獲賊酋矣!」諸軍鼓聲震地。會暴風從東南來,塵大起,賊軍不得視,我軍士乘勢奮擊,自辰至午,賊軍大敗,追北三十餘里。谿賒羅撒單騎趨宗哥城,城閉不納,遂奔青唐,諸將爭逐之,幾及,會暮而還。是日,斬首四千三百一十六,降俘三千餘人,大首領多羅巴等被傷逃去,不知所在。宗哥城中偽公主瞎叱牟藺氈兼率酋首以城歸順。宗哥城,舊名龍支城,取兵將守之。
shì xī, hé jūn yú hé zhī nán. yì rì, shèng zōng shǒu lǐng qīn sī jī lǜ zhòng lái jiàng. jiǎ yín, hòu guàn rù ān ér chéng. yǐ mǎo, yǐn dà jūn zhì shàn zhōu, wěi guī zī gōng zhǔ qīng yí jié móu jí qí qiú háo lǐ hé wēn lǜ huí hé yú tián bān cì zhū zú dà xiǎo shǒu lǐng děng kāi mén chū jiàng, shàn zhōu píng.
是夕,合軍於河之南。翼日,勝宗首領欽廝雞率眾來降。甲寅,厚、貫入安兒城。乙卯,引大軍至鄯州,偽龜茲公主青宜結牟及其酋豪李河溫率回紇、于闐、般次諸族大小首領等開門出降,鄯州平。
chū, xī shē luó sā bài yú zōng gē, yè zhì qīng táng, móu wèi shǒu jì, péi zú mò kěn cóng zhī zhě. yì rì, qiè qí zhǎng qī táo rù xī lán zōng shān zhōng. hòu qiǎn féng guàn tǒng qīng ruì wàn qí yóu zhōu nán qīng táng gǔ rù, zéi fù jué zhī, dùn yú qīng hǎi zhī shàng, zhuī bǔ, bù huò.
初,谿賒羅撒敗於宗哥,夜至青唐,謀為守計,培族莫肯從之者。翼日,挈其長妻逃入谿蘭宗山中。厚遣馮瓘統輕銳萬騎由州南青唐谷入,賊復覺之,遁於青海之上,追捕,不獲。
bǐng chén, xià lín jīn chéng, xī qù qīng hǎi yuē èr bǎi lǐ, zhì bīng jiāng shǒu zhī.
丙辰,下林金城,西去青海約二百里,置兵將守之。
jǐ wèi, wáng hòu děng shuài dà jūn rù kuò zhōu jiè, dà shǒu lǐng luò shī jūn lìng jié lǜ qí zhòng jiàng. xīn yǒu, hòu rù kuò zhōu, chí biǎo chēng hè. dà jūn zhù yú chéng xī, hé nán bù zú rì yǒu zhì zhě, hòu yù yǐ cháo tíng fǔ cún ēn yì, zōng gē zhàn bài suǒ zhū, huò fú zhī yīn, jiè qí bù dé wàng zuò, zì qǔ tú lù, jiē wéi nuò tīng mìng.
己未,王厚等帥大軍入廓州界,大首領洛施軍令結率其眾降。辛酉,厚入廓州,馳表稱賀。大軍駐於城西,河南部族日有至者,厚諭以朝廷撫存恩意,宗哥戰敗所誅,禍福之因,戒其不得妄作,自取屠戮,皆唯諾聽命。
yǐ chǒu, bà jiǎng yì sī.
乙丑,罷講議司。
zhào: wáng hòu tóng guàn tí bīng chū sài, céng wèi shù yuè, qīng táng yī guó, jìng tǔ jǐn fù. qí yǐ hòu wèi wǔ shèng jūn liú hòu, xī hé lán huì jīng lüè ān fǔ shǐ, jiān zhī xī zhōu guàn wèi jǐng fú diàn shǐ xiāng zhōu guān chá shǐ, yī jiù jù dāng nèi dōng mén sī.
詔:「王厚、童貫提兵出塞,曾未數月,青唐一國,境土盡復。其以厚為武勝軍留後,熙河蘭會經略安撫使,兼知熙州;貫為景福殿使、襄州觀察使,依舊句當內東門司。」
dīng mǎo, qún chén yǐ jǐn fù qīng táng gù dì hè.
丁卯,群臣以盡復青唐故地賀。
jǐ sì, qū shè shǎn xī.
己巳,曲赦陝西。
gēng wǔ, wáng hòu guò huáng zhōu, yán lán zhōu dà hé bìng xià guó dōng nán jìng shàng, yào bīng xún biān, guī yú xī zhōu.
庚午,王厚過湟州,沿蘭州大河並夏國東南境上,耀兵巡邊,歸於熙州。