qǐ è féng yān mào bā yuè, jǐn róu zhào kùn dūn shí èr yuè, fán èr nián yǒu qí.
起閼逢閹茂八月,盡柔兆困敦十二月,凡二年有奇。
zhé zōng xiàn yuán jì dào xiǎn dé dìng gōng qīn wén ruì wǔ qí shèng zhāo xiào huáng dì shào shèng yuán nián liáo dà ān shí nián
○哲宗憲元繼道顯德定功欽文睿武齊聖昭孝皇帝紹聖元年(遼大安十年)
bā yuè, xīn wèi, zhào fàn chún cuì jiàng yī guān, wèi zhí lóng tú gé zhī yán ān fǔ, yǐ yuán yòu jiān cháng xiàn yì qì dì yě.
八月,辛未,詔范純粹降一官,為直龍圖閣、知延安府,以元祐間嘗獻議棄地也。
rén shēn, sān xǐng jù lǚ huì qīng wáng zhōng zhèng sòng yòng chén wú zuì zhuàng jìn chéng, dāng zài xù, zhāng dūn yuē: huì qīng suǒ zuò jí wú míng. dì yuē: yǔ fù jiù guān bìng zī zhèng diàn xué shì.
壬申,三省具呂惠卿、王中正、宋用臣無罪狀進呈,當再敘,章惇曰:「惠卿所坐極無名。」帝曰:「與復舊官並資政殿學士。」
jiǔ yuè, guǐ mǎo, qiǎn yù shǐ liú zhěng àn hé běi shuǐ zāi, zhèn jī mín.
九月,癸卯,遣御史劉拯按河北水災,賑饑民。
jiǎ chén, yǐ huáng qìng jī dǒng dūn yì bìng wèi jiān chá yù shǐ.
甲辰,以黃慶基、董敦逸並為監察御史。
bǐng wǔ, cè xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn kē. gēng xū, sān xǐng tóng jìn chéng zhāng xián wú chóu chén yáng sān rén zhōng dì wǔ děng, tuī ēn, dì yuē: jìn shì cè wén lǐ yǒu guò yú cǐ zhě. yīn zhào bà zhì kē.
丙午,策賢良方正能直言極諫科。庚戌,三省同進呈張咸、吳儔、陳暘三人中第五等,推恩,帝曰:「進士策文理有過於此者。」因詔罷制科。
bà guǎng huì cāng.
罷廣惠倉。
jiǎ yín, zhī guǎng zhōu táng yì wèn, zuò qì qú yáng zhài, zé shòu shū zhōu tuán liàn fù shǐ.
甲寅,知廣州唐義問,坐棄渠陽砦,責授舒州團練副使。
jǐ wèi, liáo yǐ nán yuàn dài wáng tè mò wèi nán yuàn shū mì shǐ.
己未,遼以南院大王特默為南院樞密使。
gēng shēn, tài bái zhòu jiàn.
庚申,太白晝見。
jiǎ zǐ, dé lēi bù zhǎng jiàng yú liáo, liáo zhǔ mìng shì qí zuì.
甲子,德勒部長降於遼,遼主命釋其罪。
dīng mǎo, zhào jīng dōng xī hé běi zhèn xù liú mín.
丁卯,詔京東、西、河北賑恤流民。
wù chén, liú xīng chū zǐ wēi yuán.
戊辰,流星出紫微垣。
shì yuè, liáo dōu tǒng é tè lè jìn tǎo zhǔn bù, chéng tiān dà xuě, jī bài mǎ gǔ sū zhī zhòng bìng qí sì bié bù, zhǎn shǒu qiān yú jí.
是月,遼都統額特勒進討准布,乘天大雪,擊敗瑪古蘇之眾並其四別部,斬首千餘級。
dōng, shí yuè, jǐ sì shuò, yǐ zhī jiāng níng fǔ lǚ huì qīng zhī dà míng fǔ.
冬,十月,己巳朔,以知江寧府呂惠卿知大名府。
sān xǐng shū mì yuàn tóng chéng chú mù, céng bù hán zhōng yàn yuē: ruò huì qīng zài cháo, shàn rén jūn zǐ bì wú yǐ zì lì. dì yuē: zhǐ lìng zhī běi jīng, qǐ kě liú yě! bù yòu yán: zhāng dūn bǐng zhèng yǐ lái, suǒ yǐn jiē tà rōng xiǎo rén, zhuān zì nòng quán, rì shèn yī rì. bì xià yǐ tiān xià gōng lùn zhào péng rǔ lì, ér jǔ gé bù xíng lǚ shēng qīng yú zuì zhé zhōng zhì shì, ér dūn bù bǐng zhǐ, zhào lìng zài rèn wáng qīn chén xiè biǎo yǔ qīn yù shǐ, ér dūn yù xuē zhí jiàng guān zhōu zhì jī qiè cháo tíng, ér dūn yù duō fāng qū bì qí zuì bì xià bù yù yǔ huì qīng fù zhí ér zhōng fù, bù yù chú lín xī jīng yán ér zhōng chú. yǐ shì shàng xià wèi zhī, dú chén yǔ hán zhōng yàn céng shāo kāi chén, tā rén yǒu gǎn yán qí fēi zhě fǒu? qí yì gài yù qīng dūn. dì yuē: cǐ gù dāng kāi chén yě.
三省、樞密院同呈除目,曾布、韓忠彥曰:「若惠卿在朝,善人君子必無以自立。」帝曰:「只令知北京,豈可留也!布又言:「章惇秉政以來,所引皆闒茸小人,專恣弄權,日甚一日。陛下以天下公論召彭汝礪,而沮格不行;呂升卿於罪謫中致仕,而惇不稟旨,召令再任;王欽臣謝表語侵御史,而惇欲削職降官;周秩譏切朝廷,而惇欲多方曲庇其罪;陛下不欲與惠卿復職而終復,不欲除林希經筵而終除。以是上下畏之,獨臣與韓忠彥曾稍開陳,它人有敢言其非者否?」其意蓋欲傾惇。帝曰:「此固當開陳也。」
bǐng zǐ, liáo zhǔ zhù ǒu sī diàn.
丙子,遼主駐藕絲淀。
dīng hài, guó zi sī yè gōng yuán zòu: wáng ān shí zài xiān cháo shí, cháng jìn suǒ zhuàn zì shuō èr shí èr juǎn. qǐ chāi rén jiù qí jiā shàn xiě dìng běn, jiàng fù guó zi jiān diāo yìn, yǐ biàn xué zhě chuán xí. zhào kě. xué xiào jǔ zi zhī wén, mí rán cóng zhī, qí bì zì yuán shǐ.
丁亥,國子司業龔原奏:「王安石在先朝時,嘗進所撰《字說》二十二卷。乞差人就其家繕寫定本,降付國子監雕印,以便學者傳習。」詔可。學校舉子之文,靡然從之,其弊自原始。
gēng yín, yǐ cháng ān mín wèi jiān chá yù shǐ. xiān shì ān mín yīn zhào duì yán: yuán yòu zhōng jìn yán zhě, yǐ xī níng yuán fēng zhī zhèng wèi fēi ér dāng shí wèi shì jīn rì jìn yán zhě, yǐ yuán yòu zhī zhèng wèi fēi ér xī níng yuán fēng wèi shì jiē piān lùn yě. yuàn bì xià gōng tīng bìng guān, wú wèn xīn jiù, wéi guī yú dāng. dì wèi fǔ chén yuē: ān mín yì lùn gōng zhèng, wú suǒ ē fù.
庚寅,以常安民為監察御史。先是安民因召對言:「元祐中進言者,以熙寧、元豐之政為非而當時為是;今日進言者,以元祐之政為非而熙寧、元豐為是;皆偏論也。願陛下公聽並觀,無問新舊,惟歸於當。」帝謂輔臣曰:「安民議論公正,無所阿附。」
dīng yǒu, dōu shuǐ shǐ zhě wáng zōng wàng yán: běi liú yǐ bì, quán hé dōng hái gù dào, wàng fù shǐ guān jì shào shèng yǐ lái shèng míng dú duàn, zhì cǐ chéng jī. zhào zōng wàng jù xī bù yì guān gōng lì děng dì yǐ wén. rán shì shí dōng liú dī fáng wèi jí shàn gù, bīn hé duō bèi shuǐ huàn, liú mín rù jīng shī, wǎng wǎng pō yù láng jí sēng shè, zhào gěi quàn, yù lìng hái běn tǔ yǐ jiù zhèn jì.
丁酉,都水使者王宗望言:「北流已閉,全河東還故道,望付史官紀紹聖以來聖明獨斷,致此成績。」詔宗望具析部役官功力等第以聞。然是時東流堤防未及繕固,瀕河多被水患,流民入京師,往往泊御廊及僧舍,詔給券,諭令還本土以就賑濟。
shí yī yuè, jǐ hài shuò, fù bā lù chà guān fǎ.
十一月,己亥朔,復八路差官法。
rén zǐ, cài què zhuī fù guān wén diàn dà xué shì.
壬子,蔡確追復觀文殿大學士。
jiǎ yín, kāi fēng nán zǐ lǚ ān chì chéng yú, dāng zhǎn, dài zhī.
甲寅,開封男子呂安斥乘輿,當斬,貸之。
shí èr yuè, xīn wèi, shēn yán tóng qián chū wài jiè fǎ.
十二月,辛未,申嚴銅錢出外界法。
jiǎ xū, liáo yǐ cān zhī zhèng shì zhào tíng mù jiān tóng zhī shū mì yuàn shì, yǐ shū mì fù shǐ wáng shī rú cān zhī zhèng shì jiān tóng zhī shū mì yuàn shì.
甲戌,遼以參知政事趙廷睦兼同知樞密院事,以樞密副使王師儒參知政事兼同知樞密院事。
jǐ mǎo, liáo zhǔ mìng lù xī běi lù yǒu gōng jiāng shì jí zhàn mò zhě zèng guān.
己卯,遼主命錄西北路有功將士及戰歿者贈官。
yǐ yǒu, liáo gǎi míng nián yuán yuē shòu chāng, jiǎn zá fàn sǐ zuì yǐ xià, réng chú pín mín zū fù.
乙酉,遼改明年元曰壽昌,減雜犯死罪以下,仍除貧民租賦。
bǐng xū, huá zhōu fú qiáo huǒ.
丙戌,滑州浮橋火。
jǐ chǒu, zhāng hé jué yì, jìn míng cí děng zhōu. lìng jì zhì yīn sāi.
己丑,漳河決溢,浸洺、磁等州。令計置堙塞。
jiǎ wǔ, sān xǐng tóng jìn chéng tái jiàn guān qián hòu zhāng shū, yán: shí lù yuàn suǒ xiū xiān dì shí lù, lèi duō fù huì jiān yán, dǐ chì xī níng yǐ lái zhèng shì, qǐ chóng xíng bà chù. dì yuē: shǐ guān gǎn rú cǐ dàn mán bù gōng, xū gè yǔ ān zhì. zhào: fàn zǔ yǔ ān zhì yǒng zhōu, zhào yàn ruò lǐ zhōu, huáng tíng jiān qián zhōu.
甲午,三省同進呈台諫官前後章疏,言:「實錄院所修先帝《實錄》,類多附會奸言,詆斥熙寧以來政事,乞重行罷黜。」帝曰:「史官敢如此誕謾不恭,須各與安置。」詔:「范祖禹安置永州,趙彥若澧州,黃庭堅黔州。」
chū, zhāng dūn cài biàn yǔ qí dǎng lùn shí lù duō wū, bǐ qián shǐ guān fēn jū jī yì yǐ dài wèn, zhāi qiān yú tiáo shì zhī, wèi wèi wú yàn zhèng. jì ér yuàn lì kǎo yuè, xī yǒu jù yī, suǒ yú cái sān shí èr shì. tíng jiān shū yòng tiě lóng zhǎo zhì hé, yǒu tóng ér xì, zhì shì shǒu wèn yān, duì yuē: tíng jiān shí guān běi dōu, cháng qīn jiàn zhī, zhēn ér xì ěr. fán yǒu wèn, jiē zhí cí yǐ duì, wén zhě zhuàng zhī.
初,章惇、蔡卞與其黨論《實錄》多誣,俾前史官分居畿邑以待問,摘千餘條示之,謂為無驗證。既而院吏考閱,悉有據依,所餘才三十二事。庭堅書「用鐵龍爪治河,有同兒戲」,至是首問焉,對曰:「庭堅時官北都,嘗親見之,真兒戲耳。」凡有問,皆直辭以對,聞者壯之。
liáo nán fǔ zǎi xiàng wáng táng zú. táng bó gǔ, shàn shǔ wén, xiāng gòng lǐ bù tíng shì jiē dì yī. liàn dá cháo zhèng, lín shì bù dài, zài zhèng fǔ, xiū míng fǎ dù, rén xǔ qí bù kuì kē míng yún.
遼南府宰相王棠卒。棠博古,善屬文,鄉貢、禮部、廷試皆第一。練達朝政,臨事不怠,在政府,修明法度,人許其不愧科名雲。
shì suì, jīng shī yì, luò shuǐ yì, tài yuán dì zhèn hé běi shuǐ, fā jīng dōng sù zhèn zhī.
是歲,京師疫,洛水溢,太原地震;河北水,發京東粟賑之。
zhé zōng xiàn yuán jì dào xiǎn dé dìng gōng qīn wén ruì wǔ qí shèng zhāo xiào huáng dì shào shèng èr nián liáo shòu chāng yuán nián
○哲宗憲元繼道顯德定功欽文睿武齊聖昭孝皇帝紹聖二年(遼壽昌元年)
chūn, zhēng yuè, jǐ hài, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
春,正月,己亥,遼主如混同江。
bǐng wǔ, lì hóng cí kē. sān xǐng shàng yán: jīn jìn shì jì chún yòng jīng shù, rú zhào gào zhāng biǎo shè chì xí shū lù bù jiè yù zhī lèi, jiē cháo tíng guān shǒu rì yòng bù kě quē zhě, ruò xī bù xí shì, hé yǐ jiān shōu wén xué bó yì zhī shì! yú shì bié zhì hóng cí kē, xǔ jìn shì dēng kē zhě qǐ shì. shì zhě suī duō, suǒ qǔ wú guò wǔ rén cí gé chāo yì zhě, tè zòu mìng guān.
丙午,立宏詞科。三省上言:「今進士既純用經術,如詔誥、章表、赦敕、檄書、露布、戒諭之類,皆朝廷官守日用不可缺者,若悉不習試,何以兼收文學博異之士!」於是別置宏詞科,許進士登科者乞試。試者雖多,所取無過五人;詞格超異者,特奏命官。
yǐ lì bù shì láng yáng wèi zhī chéng dé jūn. wèi jì pàn lǚ dà fáng, fù zhāng dūn, jí lǐ qīng chén ān dào yǔ dūn yì yì, fù yīn fù ān lǐ. ér dūn yì jué qí xiǎn zhà, nǎi mìng wèi chū shǒu.
以吏部侍郎楊畏知成德軍。畏既叛呂大防,附章惇,及李清臣、安燾與惇異議,復陰附安、李。而惇亦覺其險詐,乃命畏出守。
yǐ mǎo, liáo zhèn fèng shèng zhōu pín mín jī.
乙卯,遼賑奉聖州貧民飢。
yǐ chǒu, diàn qián sī zòu yù kōng, zhào cì mín xiàn.
乙丑,殿前司奏獄空,詔賜緡線。
èr yuè, dīng mǎo shuò, rì yǒu shí zhī.
二月,丁卯朔,日有食之。
wù chén, liáo cì zuǒ yòu èr pí shì qián.
戊辰,遼賜左右二皮室錢。
guǐ yǒu, gāo lì qiǎn shǐ gòng yú liáo.
癸酉,高麗遣使貢於遼。
jiǎ xū, yǐ zhī dà míng fǔ lǚ huì qīng wèi zī zhèng diàn dà xué shì. zhāng dūn yán huì qīng qǐ liú jīng shī, dàn yuàn dé yī gōng guān, dì yuē: yǐ chú dà zī zhèng, jiān běi jīng yì shì zhòng dì. yòu wèn: huì qīng yǐ xíng fǒu? céng bù hán zhōng yàn jiē yuē: huì qīng qǐ liú, nǎi shì wú chǐ. jūn zǐ nán jìn ér yì tuì, qí rén kě zhī yǐ. dì shěn zhī.
甲戌,以知大名府呂惠卿為資政殿大學士。章惇言惠卿乞留京師,但願得一宮觀,帝曰:「已除大資政,兼北京亦是重地。」又問:「惠卿已行否?」曾布、韓忠彥皆曰:「惠卿乞留,乃是無恥。君子難進而易退,其人可知矣。」帝哂之。
chū, jiān chá yù shǐ cháng ān mín miàn zòu: xīn chú běi dōu liú shǒu lǚ huì qīng, fù xìng shēn xiǎn wáng ān shí yuán yǐn wèi zhí zhèng, jí dé zhì, suì gōng ān shí. shǐ yí cǐ xīn yǐ shì jūn, qí báo kě zhī. huì qīng ruò jiàn bì xià, bì yán xiān dì ér qì, yǐ gǎn dòng bì xià, xī wàng dé liú cháo tíng. zhì shì huì qīng guò què qǐng duì, guǒ wèi dì yán xiān cháo shì, qiě qì dì zhèng sè bù dá, jì bù dé shī ér qù. shí lùn kuài zhī.
初,監察御史常安民面奏:「新除北都留守呂惠卿,賦性深險;王安石援引為執政,及得志,遂攻安石。使移此心以事君,其薄可知。惠卿若見陛下,必言先帝而泣,以感動陛下,希望得留朝廷。」至是惠卿過闕請對,果為帝言先朝事,且泣;帝正色不答,計不得施而去。時論快之。
yǐ hài, zhào zhuī duó lǚ dà fáng liǎng guān, xǐ jū ān zhōu. xiān shì zhōng chéng huáng lǚ yán zhào yàn ruò děng xiū zuǎn xiān dì shí lù, hòu jiā wū huǐ, jiē yǐ cuàn zhú, wéi jiān xiū lǚ dà fáng xìng miǎn, gù yǒu shì mìng.
乙亥,詔追奪呂大防兩官,徙居安州。先是中丞黃履言趙彥若等修纂先帝《實錄》,厚加誣毀,皆已竄逐,唯監修呂大防倖免,故有是命。
liáo zhǔ zhù yú ér luò.
遼主駐魚兒濼。
xīn sì, chū nèi kù qián bó èr shí wàn zhù hé běi zhèn jī.
辛巳,出內庫錢帛二十萬助河北賑饑。
yǐ wèi, zuǒ sī jiàn zhāng shāng yīng chú zuǒ sī yuán wài láng. huì zhī kāi fēng fǔ wáng zhèn yán shāng yīng qiǎn rén yǔ gài jiàn móu hài lái zhī shào, zuò zhé jiān jiāng níng fǔ shuì.
乙未,左司諫張商英除左司員外郎。會知開封府王震言商英遣人與蓋漸謀害來之邵,坐謫監江寧府稅。
sān yuè, jǐ hài, sì pú wáng zōng chéng zú, shì duān xiào.
三月,己亥,嗣濮王宗晟卒,諡端孝。
zōng chéng hào gǔ xué, cáng shū shù wàn juǎn, rén zōng jiā zhī, yì yǐ guó zi jiān shū. zhì píng chū, jiāng jiāo ér yǔ, huò yì gǎi bo, yīng zōng fǎng zhū zōng chéng, duì yuē: bì xià chū jiāo jiàn shàng dì, shèng lǐ yě, qǐ yí gǎi bo! zhì chéng gǎn shén, zài bì xià jīng yì ér yǐ. dì jiā nà. jí jiāo, yǔ jì. yīng zōng shù bèi jí, mì qǐng zǎo jiàn chǔ èr yǐ xì tiān xià zhī wàng, shì chēng qí zhōng.
宗晟好古學,藏書數萬卷,仁宗嘉之,益以國子監書。治平初,將郊而雨,或議改卜,英宗訪諸宗晟,對曰:「陛下初郊見上帝,盛禮也,豈宜改卜!至誠感神,在陛下精意而已。」帝嘉納。及郊,雨霽。英宗數被疾,密請早建儲貳以系天下之望,世稱其忠。
jiǎ chén, guó zi sī yè gōng yuán děng, yán wáng ān shí cháng jìn qí zi pāng suǒ zhuàn lùn yǔ mèng zǐ yì, qǐ xià běn jiān diāo yìn bān xíng.
甲辰,國子司業龔原等,言王安石嘗進其子雱所撰《論語、孟子義》,乞下本監雕印頒行。
bǐng wǔ, liáo cì dōng jīng pín mín juàn.
丙午,遼賜東京貧民絹。
jǐ wèi, shì hóng cí huáng fǔ děng wǔ rén gè xún yī zī.
己未,試宏詞黃府等五人各循一資。
xià, sì yuè, dīng mǎo, liáo dōu tǒng zòu tǎo zhǔn bù bié bù zhī jié.
夏,四月,丁卯,遼都統奏討准布別部之捷。
wù chén, zhào: zhí shì guān bà dài zhí, cháo qǐng dài fū yǐ xià wù fēn zuǒ yòu, yì jí xián yuàn xué shì wèi jí xián diàn xiū zhuàn, zhí jí xián yuàn wèi zhí mì gé, jí xián xiào lǐ wèi mì gé xiào lǐ.
戊辰,詔:「職事官罷帶職,朝請大夫以下勿分左右,易集賢院學士為集賢殿修撰,直集賢院為直秘閣,集賢校理為秘閣校理。」
rén shēn, fēng huá róng jùn wáng zōng yù wèi sì pú wáng.
壬申,封華容郡王宗愈為嗣濮王。
yù shǐ guō zhī zhāng dǒng dūn yì yán: qǐ xún xiān dì zhī fǎ, lìng liǎng zhì jí tái jiàn guān gè jǔ cái xíng yī rén. zhào: xǔ jiāng cài jīng huáng lǚ cài biàn qián xié lín xī wáng zhèn, bù jū zī xù, gè jǔ kān bèi rèn shǐ èr yuán yǐ wén.
御史郭知章、董敦逸言:「乞循先帝之法,令兩制及台諫官各舉才行一人。」詔:「許將、蔡京、黃履、蔡卞、錢勰、林希、王震,不拘資序,各舉堪備任使二員以聞。」
yǐ hài, nǚ zhí qiǎn shǐ gòng yú liáo.
乙亥,女直遣使貢於遼。
dīng hài, zhào yī yuán fēng tiáo zhì zhì lǜ xué bó shì èr yuán.
丁亥,詔依元豐條制置律學博士二員。
gēng yín, liáo lù xī běi lù yǒu gōng jiāng shì.
庚寅,遼錄西北路有功將士。
shì yuè, bǎo wén gé dài zhì zhī qīng zhōu xíng shù rù jìn, tì qì yuē: chén bù wèi jīn rì dé fù jiàn bì xià! lèi jiàn yù páo. dì bù lè, suì lìng fù jùn.
是月,寶文閣待制、知青州邢恕入覲,涕泣曰:「臣不謂今日得復見陛下!」淚濺御袍。帝不樂,遂令赴郡。
wǔ yuè, yǐ wèi shuò, liáo yǐ nán jīng xuān huī shǐ yē lǜ tè mò wèi běi yuàn dài wáng. guǐ mǎo, zèng zhèn wáng zhě guān.
五月,乙未朔,遼以南京宣徽使耶律特默為北院大王。癸卯,贈陣亡者官。
yǐ sì, mìng cài biàn xiáng dìng guó zi jiān sān xué jí wài zhōu zhōu xué zhì.
乙巳,命蔡卞詳定國子監三學及外州州學制。
yǐ mǎo, shàng huáng tài fēi gōng yuē shèng duān.
乙卯,上皇太妃宮曰聖端。
dīng sì, liáo zhǔ zhù tè lǐ lǐng.
丁巳,遼主駐特禮嶺。
liù yuè, jǐ sì, liáo yǐ quán cān zhī zhèng shì zhào xiào yán wèi hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ. wéi chǎng dōu guǎn sà bā, yǐ tǎo zhǔn bù gōng jiā zhèn guó dà jiāng jūn.
六月,己巳,遼以權參知政事趙孝嚴為漢人行宮都部署。圍場都管薩巴,以討准布功加鎮國大將軍。
yǐ yǒu, zhào: yuán yòu chū jiǎn dìng chú shòu zhèng zài yǐ xià fèng lù dì sǔn, wù shù bù duō, yǒu kuī cháo tíng yōu yì zhī lǐ, qí jiàn xíng tiáo lìng, xī yí bà qù, bìng yī yuán fēng jiù zhì. qí zōng shì gōng shǐ bìng shēng rì suǒ cì, zì yī yuán yòu fǎ.
乙酉,詔:「元祐初減定除授正在已下奉祿遞損,物數不多,有虧朝廷優異之禮,其見行條令,悉宜罷去,並依元豐舊制。其宗室公使並生日所賜,自依元祐法。」
rén chén, jìn jīng chéng shì rén yú jiào.
壬辰,禁京城士人輿轎。
qiū, qī yuè, jǐ hài, hù bù shàng shū cài jīng zòu qǐ jiǎn huì xī níng yuán fēng qīng miáo tiáo yuē yǐ shì tiān xià.
秋,七月,己亥,戶部尚書蔡京奏乞檢會熙寧、元豐青苗條約以示天下。
guǐ mǎo, liáo zhǔ liè yú shā lǐng.
癸卯,遼主獵於沙嶺。
jiǎ yín, liáo dōu tǒng é tè lè zòu pò mǎ gǔ sū zhī jié.
甲寅,遼都統額特勒奏破瑪古蘇之捷。
bǐng chén, zhào dà lǐ sì fù zhì yòu zhì yù, réng yī yuán fēng lì zēng zhì guān shǔ.
丙辰,詔大理寺復置右治獄,仍依元豐例增置官屬。
bā yuè, rén shēn, fēng zhāng xìn jūn jié dù shǐ zōng jǐng wèi jì yīn jùn wáng.
八月,壬申,封彰信軍節度使宗景為濟陰郡王。
jiǎ shēn, zhào: lǚ dà fáng děng yǒng bù dé yǐn yòng qī shù jí shè ēn xù fù.
甲申,詔:「呂大防等永不得引用期數及赦恩敘復。」
shí jiāng dà xiǎng sì shè, zhāng dūn xiān qī yán: cǐ shù shí rén, dāng zhōng shēn wù xǐ. gù yǒu shì zhào.
時將大饗肆赦,章惇先期言:「此數十人,當終身勿徙。」故有是詔。
sì pú wáng zōng yù zú, shì gōng xiàn.
嗣濮王宗愈卒,諡恭憲。
yǐ yǒu, lù zhào pǔ hòu xī zhuāng wèi gé mén zhī hòu.
乙酉,錄趙普後希莊為閤門祗候。
jiǔ yuè, jiǎ wǔ, yǐ ān dìng jùn wáng zōng chuò wèi sì pú wáng.
九月,甲午,以安定郡王宗綽為嗣濮王。
rén yín, gào qiān shén zōng shén yù yú jǐng líng gōng xiǎn chéng diàn.
壬寅,告遷神宗神御於景靈宮顯承殿。
zhī chén zhōu fàn chún rén, wén lǚ dà fáng cuàn jū yuǎn zhōu, zhōng shēn wù xǐ, yù zhāi jiè shàng shū shēn lǐ zhī, suǒ qīn quàn qí wù wèi chù nù, wàn yī yuǎn chì, fēi gāo nián suǒ yí, chún rén yuē: shì zhì yú cǐ, wú yī rén gǎn yán. ruò shàng xīn suì huí, suǒ xì dà yǐ rú qí bù rán, sǐ yì hé hàn! nǎi shàng yán: dà fáng děng suǒ fàn, yì yīn chí xīn shī shù, hǎo è rèn qíng, wéi lǎo shì hǎo hái zhī jiè, hū mèng kē fǎn ěr zhī yán. rán niú lǐ zhī huò, shù shí nián lún xū bù jiě, qǐ kě shàng zūn qián guǐ! dà fáng děng nián lǎo jí bìng, bù xí shuǐ tǔ, yán huāng fēi jiǔ chù zhī dì, yòu yōu yú bù cè, hé yǐ zì cún! xiàng lái zhāng dūn lǚ huì qīng, suī wèi biǎn zhé, bù chū lǐ jū. bì xià yǐ yī cài què zhī gù, cháng zhěn shèng niàn. jīn zhào yàn ruò yǐ sǐ biǎn suǒ, jiāng bù zhǐ yī cài què yǐ. yuàn bì xià duàn zì yuān zhōng, jiāng dà fáng děng yǐn shè yuán fàng. guǐ mǎo, chū yù pī yuē: fàn chún rén lì yì yāo míng, jǔ yì cháo tíng yǐ xíng zhī mìng, kě luò guān wén diàn dà xué shì zhī suí zhōu. dì shǐ yì yǒu yì cóng suǒ zòu, zhāng dūn lì zhǔ qián yì, qiě wèi chún rén tóng zuì wèi lù, suì bìng zé zhī.
知陳州范純仁,聞呂大防竄居遠州,終身勿徙,欲齋戒上疏申理之,所親勸其勿為觸怒,萬一遠斥,非高年所宜,純仁曰:「事至於此,無一人敢言。若上心遂回,所系大矣;如其不然,死亦何憾!」乃上言:「大防等所犯,亦因持心失恕,好惡任情,違老氏好還之戒,忽孟軻反爾之言。然牛、李之禍,數十年淪胥不解,豈可尚遵前軌!大防等年老疾病,不習水土,炎荒非久處之地,又憂虞不測,何以自存!向來章惇、呂惠卿,雖為貶謫,不出里居。陛下以一蔡確之故,常軫聖念。今趙彥若已死貶所,將不止一蔡確矣。願陛下斷自淵衷,將大防等引赦原放。」癸卯,出御批曰:「范純仁立異邀名,沮抑朝廷已行之命,可落觀文殿大學士、知隨州。」帝始亦有意從所奏,章惇力主前議,且謂純仁同罪未錄,遂並責之。
wù shēn, jiā shang shén zōng shì yuē shào tiān fǎ gǔ yùn dé jiàn gōng yīng wén liè wǔ qīn rén shèng xiào huáng dì.
戊申,加上神宗諡曰紹天法古運德建功英文烈武欽仁聖孝皇帝。
xīn hài, dà xiǎng míng táng, shè tiān xià.
辛亥,大饗明堂,赦天下。
jiǎ yín, liáo zhǔ cí mù yè shān.
甲寅,遼主祠木葉山。
bǐng chén, liáo mìng xī jīng pào rén nǔ rén jiào xī běi lù hàn jūn, yǐ zhǔn bù wèi píng gù yě.
丙辰,遼命西京砲人、弩人教西北路漢軍,以准布未平故也。
zhāng dūn zhuān quán shàn mìng, jiān chá yù shǐ cháng ān mín lì zhé qí jiān. dūn qiǎn suǒ qīn yǔ zhī yuē: jūn běn yǐ wén xué wén yú shí, nài hé yǐ yán yǔ zì rèn, yǔ rén wèi yuàn? shǎo ān jìng, dāng yǐ zuǒ yòu xiāng chù. ān mín zhèng sè chì zhī yuē: ěr nǎi wèi shí xiāng yóu shuō xié! lín xī quán lǐ bù shàng shū, ān mín yán: xī wèi dūn móu kè, dūn sì héng qiáng hěn, jiē xī jiào zhī. yòu lùn: cài jīng jiān zú yǐ huò zhòng, biàn zú yǐ shì fēi, qiǎo zú yǐ yí dòng rén zhǔ zhī shì tīng, lì zú yǐ diān dào tiān xià zhī shì fēi, nèi jié huàn sì, wài lián tái jiàn, hé dǎng dì jiāo, yǐ tú bǐng rèn. bì xià bù zǎo zhú zhī, tā rì huǐ jiāng ān jí! shì shí jīng zhī è shàng yǐn, rén duō wèi cè, dú ān mín shǒu fā zhī. yòu yán: jīn dà chén wèi shào shù zhī shuō zhě, jiē jiè yǐ bào fù sī yuàn, yī shí péng fù zhī liú, cóng ér hé zhī, suì zhì yǐ shèn. zhāng shāng yīng zài yuán yòu shí, shàng lǚ gōng zhe shī qiú jìn, qí yán yú nìng wú chǐ jí wèi jiàn guān, zé shàng shū huǐ sī mǎ guāng lǚ gōng zhe shén dào bēi. zhōu zhì zài yuán yòu jiān wèi tài cháng bó shì, qīn dìng sī mǎ guāng shì wén zhèng wèi yán guān, zé shàng shū lùn sī mǎ guāng lǚ gōng zhe, zhì yù pōu guān biān shī. shì qǐ shì jūn zǐ zhī suǒ wèi zāi! zhāng shū qián hòu zhì shù shí bǎi shàng, dù zhōng bù néng huí, suì qǐ wài, dì kāi wèi ér yǐ.
章惇專權擅命,監察御史常安民力折其奸。惇遣所親語之曰:「君本以文學聞於時,奈何以言語自任,與人為怨?少安靜,當以左右相處。」安民正色斥之曰:「爾乃為時相遊說邪!」林希權禮部尚書,安民言:「希為惇謀客,惇肆橫強很,皆希教之。」又論:「蔡京奸足以惑眾,辨足以飾非,巧足以移動人主之視聽,力足以傎倒天下之是非,內結宦寺,外連台諫,合黨締交,以圖柄任。陛下不早逐之,它日悔將安及!」是時京之惡尚隱,人多未測,獨安民首發之。又言:「今大臣為紹述之說者,皆藉以報復私怨,一時朋附之流,從而和之,遂至已甚。張商英在元祐時,上呂公著詩求進,其言諛佞無恥;及為諫官,則上疏毀司馬光、呂公著神道碑。周秩在元祐間為太常博士,親定司馬光諡文正;為言官,則上疏論司馬光、呂公著,至欲剖棺鞭屍。是豈士君子之所為哉!」章疏前後至數十百上,度終不能回,遂乞外,帝開慰而已。
jí sì míng táng, liú měi rén shì dì yú zhāi gōng, yòu zhì xiāng guó sì, yòng jiào fāng zuò lè, ān mín yǐ wèi zhòng suǒ guān zhān, kuī sǔn shèng dé. yǔ zhí wǔ zhǐ, zhāng dūn cóng ér zèn zhī. céng bù zài shū fǔ, yǔ dūn bù xié, jiàn ān mín shù lùn dūn, yì wèi fù jǐ, yú shàng qián lǚ chēng ān mín. jí ān mín lùn bù yǔ dūn hù yòng qīn gù, yú shì èr rén zhě hé lì pái zhī. bù chéng jiān xiù ān mín jiù yǔ lǚ gōng zhe shū yǐ jìn, wèi ān mín qǐ gōng zhe xiāo jiǎn xiān cháo jiān dǎng, yuán yǐn qí lèi, bǎi shì chéng xù. yī rì, dì wèi ān mín yuē: qīng cháng shàng lǚ gōng zhe shū, yǐ dōng hàn bù dào zhī jūn bǐ zhèn, kě hū? ān mín yuē: chén yǔ gōng zhe shū, quàn qí bó qiú xián cái, cháng yǐn chén fān dòu wǔ lǐ yīng shì, bù wèi è chén zhě zhǐ zhāi chén yán, tuī qí shì yǐ wén zhì chén, suī biàn zhī hé yì! xiān shì ān mín yǔ guó zi sī yè ān dūn jiān chá yù shǐ dǒng dūn yì tóng zài guó zi jiān kǎo shì suǒ chāi hào, ān mín duì dūn yì chēng èr sū fù tiān xià zhòng wàng, gōng bù dāng dàn jī, zhì shì dūn yì zòu jié ān mín qián yǔ, wèi ān mín nǎi sū zhé zhī dǎng, píng rì yì lùn, duō zhǔ yuán yòu, ān mín yóu shì de zuì. rén xū, zhé ān mín jiān chú zhōu yán jiǔ wù. dì chū mìng yǔ ān mín zhī jūn, dūn nǎi jìn nǐ sòng lì bù, jiàng jiān dāng. míng nián, dūn yì lùn yáo huá shì, dì nù, yù biǎn zhī, wèi zhí zhèng yuē: yī cháng ān mín lì yǔ zhī jūn. nǎi zhī dì chū bù zhī ān mín jiàng jiān dāng yě.
及祀明堂,劉美人侍帝於齋宮,又至相國寺,用教坊作樂,安民以為眾所觀瞻,虧損聖德。語直忤旨,章惇從而譖之。曾布在樞府,與惇不協,見安民數論惇,意謂附己,於上前屢稱安民。及安民論布與惇互用親故,於是二人者合力排之。布乘間袖安民舊與呂公著書以進,謂安民乞公著消減先朝奸黨,援引其類,百世承續。一日,帝謂安民曰:「卿嘗上呂公著書,以東漢不道之君比朕,可乎?」安民曰:「臣與公著書,勸其博求賢才,嘗引陳蕃、竇武、李膺事,不謂惡臣者指摘臣言,推其世以文致臣,雖辨之何益!」先是安民與國子司業安惇、監察御史董敦逸同在國子監考試所拆號,安民對敦逸稱「二蘇負天下重望,公不當彈擊」,至是敦逸奏訐安民前語,謂安民乃蘇轍之黨,平日議論,多主元祐,安民由是得罪。壬戌,謫安民監滁州鹽酒務。帝初命與安民知軍,惇乃進擬送吏部,降監當。明年,敦逸論瑤華事,帝怒,欲貶之,謂執政曰:「依常安民例與知軍。」乃知帝初不知安民降監當也。
shì yuè, xiáng dìng chóng xiū chì lìng suǒ yán: fǔ jiè zhū lù cháng píng liǎn sàn děng shì, chú jīn lái shēn qǐng wài, bìng yī yuán fēng qī nián jiàn xíng tiáo zhì qí gěi nà cháng píng qián, yǒu suǒ yì lēi, lìng tí jǔ sī jué chá zòu hé. cóng zhī.
是月,詳定重修敕令所言:「府界諸路常平斂散等事,除今來申請外,並依元豐七年見行條制;其給納常平錢,有所抑勒,令提舉司覺察奏劾。」從之。
dōng, shí yuè, jiǎ zǐ, shàng shū yòu chéng zhèng yōng bà wèi zī zhèng diàn xué shì zhī chén zhōu.
冬,十月,甲子,尚書右丞鄭雍罷為資政殿學士、知陳州。
zhāng dūn biǎn chì yuán yòu jiù chén, jiē yǐ bái tiē xíng qiǎn. ān dào děng zhēng lùn bù yǐ, dì yí zhī, dūn shén kǒng. yōng yù wèi zì ān jì, sī yǔ dūn yuē: yòng bái tiē yǒu wáng ān shí gù shì. dūn dà xǐ, qǔ qí àn dú, huái zhī yǐ bái dì, dūn dé suì qí jiān. yōng suī yǐ cǐ jié dūn, rán zú bà zhèng.
章惇貶斥元祐舊臣,皆以白帖行遣。安燾等爭論不已,帝疑之,惇甚恐。雍欲為自安計,私語惇曰:「用白帖有王安石故事。」惇大喜,取其案牘,懷之以白帝,惇得遂其奸。雍雖以此結惇,然卒罷政。
liáo zhǔ zhù ǒu sī diàn.
遼主駐藕絲淀。
jǐ sì, hàn lín xué shì qián xié luò zhí zhī chí zhōu, réng fàng cí xiè, zuò pī dá zhèng yōng zhào shū yǒu qún xié gòng gōng děng yǔ yě.
己巳,翰林學士錢勰落職知池州,仍放辭謝,坐批答鄭雍詔書有「群邪共攻」等語也。
yuán yòu chū, zhāng dūn bà shū mì, chū zhī rǔ zhōu, xié cǎo zhì cí, yǒu yún yàng yàng fēi shǎo zhǔ zhī chén, xìng xìng wú dà chén zhī jié. jí dūn rù xiàng, xié zhī kāi fēng fǔ, shū jù yǐ ér zhuó hàn lín xué shì, nǎi ān. céng bù shù huǐ xié yú dì qián, dì wèi tīng yě. yú shì cài biàn yǔ huáng lǚ tóng zài jīng yán, wèi lǚ sòng fú róng qún wǎng, guī yù dòng yáo děng yǔ. lǚ wèn: rú hé? biàn yuē: shì jìn shí dá zhào, bù zhī shuí wèi zhī. jí lìng xué shì yuàn jiǎn chéng, nǎi zhī xié suǒ wèi. lǚ yǔ dí sī liú zhěng xiāng jì lùn liè, yán: chén děng tiǎn rèn fēng xiàn, ér xié zhǐ wèi qún xié, yì zài péng bǐ, wàng jiǎ bì xià zhī zhào yǐ shàn huò cháo tíng. gù yōng jì bà ér xié yì biǎn.
元祐初,章惇罷樞密,出知汝州,勰草制詞,有雲「怏怏非少主之臣,倖幸無大臣之節」。及惇入相,勰知開封府,殊懼;已而擢翰林學士,乃安。曾布數毀勰於帝前,帝未聽也。於是蔡卞與黃履同在經筵,為履誦「弗容群枉,規欲動搖」等語。履問:「如何?」卞曰:「似近時答詔,不知誰為之。」亟令學士院檢呈,乃知勰所為。履與翟思、劉拯相繼論列,言:「臣等忝任風憲,而勰指為群邪,意在朋比,妄假陛下之詔以扇惑朝廷。」故雍既罷而勰亦貶。
xié zài xī níng shí wèi liú nèi quán zhǔ bù, pàn quán chén xiāng cháng dēng jìn bān bù, shén zōng chēng zhī, xiāng yuē: cǐ fēi chén suǒ néng, zhǔ bù qián xié wèi zhī ěr. míng rì, zhào duì, jiāng rèn yǐ qīng yào guān. wáng ān shí shǐ dì ān lǐ lái jiàn, xǔ yòng wèi yù shǐ, xié xiè yuē: jiā pín mǔ lǎo, bù néng wèi wàn lǐ xíng. zài zhī kāi fēng fǔ, lín shì jīng mǐn. sū shì chéng qí jù àn shí, yí zhī shī, xié cāo bǐ lì jiù yǐ bào, shì yuē: diàn sǎo tíng sòng, xiǎng dá shī tǒng, jìn suǒ wèi jiàn yě.
勰在熙寧時為流內銓主簿,判銓陳襄嘗登進班簿,神宗稱之,襄曰:「此非臣所能,主簿錢勰為之耳。」明日,召對,將任以清要官。王安石使弟安禮來見,許用為御史,勰謝曰:「家貧母老,不能為萬里行。」再知開封府,臨事精敏。蘇軾乘其據案時,遺之詩,勰操筆立就以報,軾曰:「電掃庭訟,響答詩筒,近所未見也。」
guǐ yǒu, gào qiān xuān rén huáng hòu shén yù yú jǐng líng gōng huī yīn diàn.
癸酉,告遷宣仁皇后神御於景靈宮徽音殿。
jiǎ xū, yǐ lì bù shàng shū xǔ jiāng wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì cài biàn wèi shàng shū yòu chéng.
甲戌,以吏部尚書許將為尚書左丞,翰林學士蔡卞為尚書右丞。
liáo yǐ běi miàn lín yá yē lǜ dà bēi nǔ wèi yòu yī lēi xī bā. dà bēi nǔ jǔ zhǐ xún yǎ, hǎo lǐ yí, wèi shí rén suǒ chēng.
遼以北面林牙耶律大悲努為右伊勒希巴。大悲努舉止馴雅,好禮儀,為時人所稱。
bǐng zǐ, yǐ hù bù shàng shū cài jīng wèi hàn lín xué shì jiān shì dú xiū guó shǐ.
丙子,以戶部尚書蔡京為翰林學士兼侍讀、修國史。
xīn sì, jìn fēng jì wáng hào wèi chǔ wáng.
辛巳,進封冀王顥為楚王。
guǐ wèi, liáo yǐ cān zhī zhèng shì wáng shī rú wèi shū mì fù shǐ, yǐ hàn rén xíng gōng dōu bù shǔ zhào xiào yán cān zhī zhèng shì.
癸未,遼以參知政事王師儒為樞密副使,以漢人行宮都部署趙孝嚴參知政事。
xīn mǎo, hé nán fǔ dì zhèn.
辛卯,河南府地震。
rén chén, liáo lù tǎo zhǔn bù yǒu gōng jiāng shì.
壬辰,遼錄討准布有功將士。
shí yī yuè, yǐ wèi, ān dào bà zhī hé nán fǔ. dào jiù yǔ zhāng dūn shàn, jí tóng shěng zhí zhèng, dūn dàn dào, qiě è zhī, suǒ yǐ pái xiàn zhě wú bù zhì, suì yǒu shì mìng.
十一月,乙未,安燾罷知河南府。燾舊與章惇善,及同省執政,惇憚燾,且惡之,所以排陷者無不至,遂有是命。
bǐng shēn, tài bái zhòu jiàn.
丙申,太白晝見。
nǚ zhí qiǎn shǐ jìn mǎ yú liáo.
女直遣使進馬於遼。
wù xū, fàn è yǐ zhuǎn yùn shǐ rù duì, zì yán yǒu bǔ dào gōng, qǐ cì zhāng fú. dì yuē: bǔ dào, cháng zhí yě, hé zú yán gōng! chù zhī shòu zhōu.
戊戌,范諤以轉運使入對,自言有捕盜功,乞賜章服。帝曰:「捕盜,常職也,何足言功!」黜知壽州。
jǐ hài, liáo yǐ dōu tǒng é tè lè wèi xī běi lù zhāo tǎo shǐ, fēng qī shuǐ jùn wáng.
己亥,遼以都統額特勒為西北路招討使,封漆水郡王。
jiǎ yín, nèi shì liáng wéi jiǎn chú míng, quán zhōu ān zhì. wéi jiǎn zuò dǎng fù, yǔ zhāng shì liáng liáng zhī xīn jiē dé zuì, yǐ yòu biān guǎn bái zhōu, xǐ pèi zhū yá, yǐ wèi xuān rén hòu qīn xìn gù yě.
甲寅,內侍梁惟簡除名,全州安置。惟簡坐黨附,與張士良、梁知新皆得罪,已又編管白州,徙配硃崖,以為宣仁後親信故也。
huáng lǚ lái zhī shào zhāng shāng yīng liú zhěng yán: cài què xiān cháo gù mìng dà chén, yí jǐn fù guān jué xù shù. bǐng chén, zèng què wèi tài shī, shì zhōng huái, qiǎn zhōng shǐ hù qí zàng.
黃履、來之邵、張商英、劉拯言:「蔡確先朝顧命大臣,宜盡復官爵恤數。」丙辰,贈確為太師,諡忠懷,遣中使護其葬。
wù wǔ, zhī dà míng fǔ lǚ huì qīng rù duì. yǐn jìn fù shǐ sòng qiú wèi céng bù yuē: huì qīng yǔ liáng jiǔ, shàng yǒu juàn sè. jì ér zài chū yī zhá zi, bù zhī shàng yǒu hé yǔ, suì bù jìn chéng, chū hù ér tuì. bù zòu shì bì, yán jí huì qīng, dì yuē: huì qīng jí xiōng héng, shēng qīng yì rán. bù yuē: bì xià ruì míng dòng jiàn, shí tiān xià zhī fú! huì qīng liú shù yuè, nǎi cí qù.
戊午,知大名府呂惠卿入對。引進副使宋球謂曾布曰:「惠卿語良久,上有倦色。既而再出一札子,不知上有何語,遂不進呈,出笏而退。」布奏事畢,言及惠卿,帝曰:「惠卿極兇橫,升卿亦然。」布曰:「陛下睿明洞見,實天下之福!」惠卿留數月,乃辭去。
gēng shēn, liáo yǐ gāo lì wáng yù yǒu jí, mìng qí zi zhuān quán zhī guó shì.
庚申,遼以高麗王昱有疾,命其子顓權知國事。
xiān shì liáo yù guò yā lǜ jiāng wèi jiè, gāo lì shàng biǎo yún: pǔ tiān zhī xià, mò fēi wáng tǔ wáng chén chǐ dì zhī yú, hé bì wǒ jiāng wǒ lǐ! yòu yún: guī wèn yáng zhī jiù tián, fǔ suī bì yì huí zhǎng shā zhī zhuō xiù, biàn wǔ chāng chén. qí cān zhī zhèng shì pǔ yín liàng zhī cí yě, liáo zhǔ shàn zhī, suì qǐn qí yì.
先是遼欲過鴨綠江為界,高麗上表云:「普天之下,莫非王土王臣;尺地之餘,何必我疆我理!」又云:「歸汶陽之舊田,撫綏敝邑;回長沙之拙袖,忭舞昌辰。」其參知政事朴寅亮之詞也,遼主善之,遂寢其議。
shí èr yuè, guǐ hài shuò, liáo yǐ zhī běi yuàn shū mì shǐ shì yē lǜ ā sū wèi běi yuàn shū mì shǐ.
十二月,癸亥朔,遼以知北院樞密使事耶律阿蘇為北院樞密使。
yǐ chǒu, fù zhì jiān chá yù shǐ sān rén, fēn lǐng liù chá, bù yán shì.
乙丑,復置監察御史三人,分領六察,不言事。
lìng hàn lín xué shì cài jīng yù shǐ zhōng chéng huáng lǚ gè jǔ yù shǐ èr rén.
令翰林學士蔡京、御史中丞黃履各舉御史二人。
rén shēn, bái hóng guàn rì.
壬申,白虹貫日。
yǐ yǒu, céng bù yán wén yàn bó liú zhì wáng cún wáng yán sǒu bèi jiē dǐ zī xiān cháo, qù nián shī xíng yuán yòu zhī rén duō lòu wǎng zhě, dūn yuē: sān xǐng yǐ dé zhǐ, biān lèi yuán yòu yǐ lái chén liáo zhāng shū jí shēn qǐng wén zì, mì yuàn yì hé biān lèi. dì yǐ wèi rán. xǔ jiāng zài zòu yuē: mì yuàn yǐ dé zhǐ huī, biān xiū wén zì, qǐ biàn shī xíng. cóng zhī.
乙酉,曾布言文彥博、劉摯、王存、王岩叟輩皆詆訾先朝,去年施行元祐之人多漏網者,惇曰:「三省已得旨,編類元祐以來臣僚章疏及申請文字,密院亦合編類。」帝以為然。許將再奏曰:「密院已得指揮,編修文字,乞便施行。」從之。
wù zǐ, zhào rú yuán fēng lì, mèng yuè cháo xiàn jǐng líng gōng.
戊子,詔如元豐例,孟月朝獻景靈宮。
shì suì, sū zhōu dì zhèn.
是歲,蘇州地震。
liáo fàng jìn shì chén héng yǒu děng bǎi sān shí rén.
遼放進士陳衡有等百三十人。
zhé zōng xiàn yuán jì dào xiǎn dé dìng gōng qīn wén ruì wǔ qí shèng zhāo xiào huáng dì shào shèng sān nián liáo shòu chāng èr nián
○哲宗憲元繼道顯德定功欽文睿武齊聖昭孝皇帝紹聖三年(遼壽昌二年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ wǔ, liáo zhǔ rú chūn shuǐ.
春,正月,甲午,遼主如春水。
gēng zǐ, zhī shū mì shì hán zhōng yàn bà. zhōng yàn lǚ qǐng wài, dì wèn céng bù yuē: zhōng yàn bié wú shì, yì bù zhì jiān xiǎn. duì yuē: rán. yǐ ér zhāng dūn yán zhōng yàn chù zhì biān shì duō shī yí, dì shén hài zhī. zhōng yàn qǐng bù yǐ, nǎi chú guān wén diàn xué shì zhī zhēn dìng fǔ, xún yí dìng zhōu.
庚子,知樞密事韓忠彥罷。忠彥屢請外,帝問曾布曰:「忠彥別無事,亦不至奸險。」對曰:「然。」已而章惇言忠彥處置邊事多失宜,帝甚駭之。忠彥請不已,乃除觀文殿學士、知真定府,尋移定州。
jiǎ chén, zhuó xiàn jǐng líng gōng, biàn yì zhū diàn, rú yuán fēng lǐ.
甲辰,酌獻景靈宮,遍詣諸殿,如元豐禮。
wù shēn, diàn zhōng shì yù shǐ chén cì shēng yán: shào shèng yuán nián chì bǎng, chú yǐ xíng zé jiàng rén wài, yī qiè bù wèn, yì zhě yì bù fù yán. jìn zhě qiè jiàn wāng jiā lǐ zhòng děng sòng lì bù, yǔ hé rù chāi qiǎn, lù huáng xíng xià, yǐ yuán yòu suǒ xiàn wén zì dé zuì. zé chì bǎng suǒ yún, dài chéng xū yǔ, jiāng hé yǐ qǔ xìn tiān xià! fú wàng xuān yù dà chén, zì jīn yǐ shǐ, tóng gòng zūn shǒu. ruò rén cái wěi bù kě yòng, suǒ jiàn bèi lǐ, yǐ jīn rì zhī zuì zuì zhī jì wǎng zhī jiù, zhì ér bù wèn, yǐ zhāng cháo tíng zhōng hòu zhī dé. yòu yán: chén wén chà guān biān pái yuán yòu jiān chén liáo zhāng shū, réng hòu shǎng yǐ gòu cáng nì, cǎi zhī yú yì, shí yǒu wèi ān. gōng wéi bì xià jí zhèng zhī chū, zhào lìng tiān xià yán shì, qīn zhèng yǐ lái, jiē bǎng xǔ qí zì xīn, shì yì guāng wǔ ān fǎn cè zhī yì. jīn yòu kǎo qí yī yán zhī shī, zhì yú yǒu guò zhī dì, shì qián zhī zhào lìng, shì suǒ yǐ wù tiān xià yě, hòu zhī chì bǎng, yòu suǒ yǐ kuáng tiān xià yě. mìng lìng rú cǐ, hé yǐ shì xìn yú rén hū? suǒ yǒu biān pái zhāng shū zhǐ huī, qǐ xíng qǐn bà.
戊申,殿中侍御史陳次升言:「紹聖元年敕榜,除已行責降人外,一切不問,議者亦不復言。近者竊見汪浹、李仲等送吏部,與合入差遣,錄黃行下,以元祐所獻文字得罪。則敕榜所云,殆成虛語,將何以取信天下!伏望宣諭大臣,自今以始,同共遵守。若人才委不可用,所見背理,以今日之罪罪之;既往之咎,置而不問,以彰朝廷忠厚之德。」又言:「臣聞差官編排元祐間臣僚章疏,仍厚賞以購藏匿,采之輿議,實有未安。恭惟陛下即政之初,詔令天下言事,親政以來,揭榜許其自新,是亦光武安反側之意。今又考其一言之失,置於有過之地,是前之詔令,適所以誤天下也,後之敕榜,又所以誑天下也。命令如此,何以示信於人乎?所有編排章疏指揮,乞行寢罷。」
gēng xū, yǐn jiàn fān guān bāo shùn bāo chéng děng, cì lài yǒu chà.
庚戌,引見蕃官包順、包誠等,賜賚有差。
zhào: jū yù fēi běn yì suǒ zhǐ ér màn qiú tā zuì zhě, lùn rú lǜ.
詔:「鞫獄非本意所指而蔓求它罪者,論如律。」
rén zǐ, zhī xī zhōu fàn chún cuì gǎi zhī dèng zhōu.
壬子,知熙州范純粹改知鄧州。
yǐ mǎo, zhào hù bù shàng shū wù lǐng yòu cáo.
乙卯,詔戶部尚書勿領右曹。
yuán yòu chū, sī mǎ guāng qǐ shàng shū jiān lǐng zuǒ yòu cáo, shǐ zhōu zhī qí shù, zé lì quán guī yī, cóng zhī. zhì shì fù shǐ shì láng zhuān lǐng, shàng shū bù dé yǔ yān.
元祐初,司馬光乞尚書兼領左、右曹,使周知其數,則利權歸一,從之。至是復使侍郎專領,尚書不得與焉。
yòu zhèng yán sūn è yán: zhī hé zhōng fǔ yáng wèi, zài yuán fēng shí, qí yì lùn jiē yǔ cháo tíng hé jí yuán yòu zhī mò, lǚ dà fáng sū zhé děng yòng shì, zé jǐn biàn qí qū ér cóng zhī. shào shèng zhī chū, bì xià gōng qīn zǒng lǎn, zé yòu yù biàn qí qū ér tōu hé gǒu róng. tiān xià wèi zhī yáng sān biàn. zhào luò wèi zhí, yī jiù zhī hé zhōng. hòu yǐ zhōng shū shè rén shèng táo yán, yí zhī guó zhōu.
右正言孫諤言:「知河中府楊畏,在元豐時,其議論皆與朝廷合;及元祐之末,呂大防、蘇轍等用事,則盡變其趨而從之。紹聖之初,陛下躬親總攬,則又欲變其趨而偷合苟容。天下謂之『楊三變』。」詔落畏職,依舊知河中。後以中書舍人盛陶言,移知虢州。
wù wǔ, zhào bà hé jì, jiān yīn dà lǐ zhī suì, xià zhì rì gōng jì dì zhī yú běi jiāo.
戊午,詔罷合祭,間因大禮之歲,夏至日躬祭地祗於北郊。
xīn yǒu, liáo shì niú yǐ gěi wū gǔ dé lēi bù zhī pín mín.
辛酉,遼市牛以給烏古德勒部之貧民。
èr yuè, guǐ hài, chū yuán fēng kù mín qián sì bǎi wàn yú shǎn xī hé dōng dí biān chǔ.
二月,癸亥,出元豐庫緡錢四百萬於陝西、河東糴邊儲。
guǐ yǒu, bà fù bì pèi xiǎng shén zōng miào tíng.
癸酉,罷富弼配饗神宗廟庭。
guǐ wèi, zhào fēng pú ān yì wáng zǐ wèi wáng zhě sān rén, zōng chǔ wèi nán yáng jùn wáng, zōng yòu wèi jǐng chéng jùn wáng, zōng hàn wèi dōng yáng jùn wáng.
癸未,詔封濮安懿王子未王者三人,宗楚為南陽郡王,宗祐為景城郡王,宗漢為東陽郡王。
yǐ yǒu, sì pú wáng zōng chuò zú, shì xiào jìng.
乙酉,嗣濮王宗綽卒,諡孝靖。
bǐng xū, zhào: sān suì yī qǔ zhǐ, qiǎn láng guān yù shǐ àn chá jiān sī zhí shì.
丙戌,詔:「三歲一取旨,遣郎官、御史按察監司職事。」
dīng hài, xià rén kòu yì hé zhài.
丁亥,夏人寇義合砦。
shì yuè, zhào: sān lù bǎo jiǎ yī yì yǒng fǎ jiào shì.
是月,詔:「三路保甲依義勇法教試。」
sān yuè, xīn mǎo shuò, shàng shū shěng huǒ. rén chén, zhào yǐ jìn zhōng lǚ huǒ, bà chūn yàn jí xìng chí yuàn, bù yù chuí gǒng diàn sān rì.
三月,辛卯朔,尚書省火。壬辰,詔以禁中屢火,罷春宴及幸池苑,不御垂拱殿三日。
guǐ sì, xià rén wéi sāi mén zhài.
癸巳,夏人圍塞門砦。
dīng yǒu, shàng shū shěng huǒ.
丁酉,尚書省火。
wù xū, jiàn nán dōng chuān dì zhèn.
戊戌,劍南東川地震。
jǐ hài, fēng nán yáng jùn wáng zōng chǔ wèi sì pú wáng.
己亥,封南陽郡王宗楚為嗣濮王。
xīn hài, fēng dà níng jùn wáng bì wèi shēn wáng, suì níng jùn wáng jí wèi duān zhèng.
辛亥,封大寧郡王佖為申王,遂寧郡王佶為端正。
rén zǐ, dì yù èr fǔ, yǐ yuán yòu jiǎn shǎng gōng gé bù dāng, lìng xiū dìng, hé wèi shàng. zhòng jiē yuē: zhū lù xiāng dù wèi dào. céng bù yuē: yuán fēng zhōng fāng yǒu biān shì, yù jī lì rén yòng mìng. bù ruò yī yòng yuán fēng shǎng gé, hòu biān shì xī, bié yì zēng sǔn. dì yuē: dāng rú cǐ. suì jiàng zhǐ zhū lù, lìng gào yù jiāng shì zhī xī.
壬子,帝諭二府,以元祐減賞功格不當,令修定,何未上。眾皆曰:「諸路相度未到。」曾布曰:「元豐中方有邊事,欲激厲人用命。不若一用元豐賞格,候邊事息,別議增損。」帝曰:「當如此。」遂降旨諸路,令告諭將士知悉。
dīng sì, xìng shēn wáng duān wáng fǔ.
丁巳,幸申王、端王府。
xià, sì yuè, xīn yǒu, bà xuān huī shǐ.
夏,四月,辛酉,罷宣徽使。
jǐ mǎo, liáo zhèn xī běi biān jī.
己卯,遼賑西北邊飢。
yǐ yǒu, hù bù shì láng wú jū hòu yán: qǐng zhū lù kè lì chǎng wù jí sān wàn guàn yǐ shàng zhě, bìng yī yuán fēng tiáo jǔ guān jiān dāng, réng gè wěi běn lù zhuǎn dòng shǐ zòu jǔ. cóng zhī.
乙酉,戶部侍郎吳居厚言:「請諸路課利場務及三萬貫以上者,並依元豐條舉官監當,仍各委本路轉動使奏舉。」從之。
bǐng xū, sān xǐng tóng zòu shì, céng bù yuē: sī mǎ guāng zhī nèi huái yuàn wàng, měi shì zhì yú bì gǎi, bèi fù xiān dì, qíng zuì kě zhū. lǐ qīng chén xǔ jiāng yuē: wén yàn bó jiào guāng yún: xū jǐn yì rén, nǎi kě jǔ shì. bù yuē: chén yuán fēng mò zài cháo tíng, jiàn guāng jìn yòng, zì liù yuè bǐng zhèng zhì suì zhōng, yī wú suǒ wèi. jí yīn yǐn sū shì sū zhé zhū guāng tíng wáng yán sǒu bèi, bù mǎn yào lù, zhì yuán yòu yuán nián èr yuè, nǎi zòu bà yì fǎ, jǐn zhú jiù rén, rán hòu yú xiān cháo zhèng shì wú suǒ bù gǎi. yǐ cǐ zhī dà chén yīn yǐn dǎng lèi, zhì zhī yán lù, bì sāi rén zhǔ ěr mù, zé suǒ wèi wú bù rú yù, cǐ zuì wèi dà huàn. yòu yuē: yù guāng zhě nǎi lǘ xiàng xiǎo rén ěr. rú wáng ān shí chén xiōng gǒng, jiē yǒu xué shí zhī shì, chén zì shǎo shí, yǐ wén liǎng rén zhě yì lùn, yǐ wèi guāng bù tōng jīng shù, yū pì bù zhī yì lǐ, qí tā shì dài fū yǒu shí zhě, yì jiē zhī zhī. dì xīn rán tīng nà.
丙戌,三省同奏事,曾布曰:「司馬光之內懷怨望,每事志於必改,背負先帝,情最可誅。」李清臣、許將曰:「文彥博教光云:『須盡易人,乃可舉事。』」布曰:「臣元豐末在朝廷,見光進用,自六月秉政至歲終,一無所為。及陰引蘇軾、蘇轍、硃光庭、王岩叟輩,布滿要路,至元祐元年二月,乃奏罷役法,盡逐舊人,然後於先朝政事無所不改。以此知大臣陰引黨類,置之言路,蔽塞人主耳目,則所為無不如欲,此最為大患。」又曰:「譽光者乃閭巷小人耳。如王安石、臣兄鞏,皆有學識之士,臣自少時,已聞兩人者議論,以為光不通經術,迂僻不知義理,其它士大夫有識者,亦皆知之。」帝忻然聽納。
wǔ yuè, rén zǐ, tài bái zhòu jiàn.
五月,壬子,太白晝見。
bǐng chén, lù qiú.
丙辰,錄囚。
shì yuè, zuǒ zhèng yán sūn è yán: miǎn yì zhě, yī dài zhī dà fǎ. fū zài guān zhī shù, yuán fēng duō, yuán yòu shěng, suī shěng, wèi cháng fèi shì yě, zé duō bù ruò shěng sàn yì zhī zhí, yuán fēng zhòng, yuán yòu qīng, suī qīng, wèi cháng fèi yì yě, zé zhòng bù ruò qīng. shù shěng ér zhí qīng, zé mín zhī chū qián zhě yì mín zhī chū qián zhě yì, gù fǎ kě jiǔ yě. yuàn bì xià bó cǎi qún yán, wú yǐ yuán fēng yuán yòu wèi jiān, yào yǐ biàn bǎi xìng, wú bù jūn píng zhī huàn ér zhǐ. cài jīng yán: è lùn yì fǎ, yù shēn yuán yòu zhī jiān, huò tiān xià zhī tīng. zhào è bà yán zhí, zhī guǎng dé jūn.
是月,左正言孫諤言:「免役者,一代之大法。夫在官之數,元豐多,元祐省,雖省,未嘗廢事也,則多不若省;散役之直,元豐重,元祐輕,雖輕,未嘗廢役也,則重不若輕。數省而直輕,則民之出錢者易;民之出錢者易,故法可久也。願陛下博採群言,無以元豐、元祐為間,要以便百姓,無不均平之患而止。」蔡京言:「諤論役法,欲伸元祐之奸,惑天下之聽。」詔諤罷言職,知廣德軍。
gěi shì zhōng jiǎn xù chén yán: xiān dì zài wèi shí jiǔ nián, qí yīng shì zhī jī, wèi yì zhōu lǎn. qǐng xuǎn rú chén zhe wèi shén zōng bǎo xùn yī shū, shòu zhī dú guān, yǐ bèi quàn jiǎng zhī què. zhào qí zhèng shǐ chéng shū, lìng shǐ guān biān xiū. xù chén, zhōu fǔ zhī zǐ yě.
給事中蹇序辰言:「先帝在位十九年,其應世之跡,未易周覽。請選儒臣著為《神宗寶訓》一書,授之讀官,以備勸講之闕。」詔俟《正史》成書,令史官編修。序辰,周輔之子也。
liù yuè, xīn yǒu, liáo zhǔ zhù sà lǐ nà.
六月,辛酉,遼主駐薩里納。
guǐ hài, lìng zhēn dìng lì zhào pǔ miào.
癸亥,令真定立趙普廟。
guǐ wèi, zhào cháng lì bà zhū wáng fǔ shì jiǎng, chà jiān yǒng zhōu jiǔ shuì, fèng yì láng zhào chōng jiān dào zhōu chá yán jiǔ shuì. chōng, lì mén rén yě.
癸未,詔常立罷諸王府侍講,差監永州酒稅,奉議郎趙沖監道州茶鹽酒稅。沖,立門人也。
chū, cài biàn qǐng yǐ lì wèi chóng zhèng diàn shuō shū, jì cì duì, yòu qǐng chú jiàn guān, dì wèi xǔ. biàn fāng yǔ zhāng dūn bǐ, céng bù yù qīng zhī, chéng jiān wèi dì yán lì fù liǎng rén, nǎi yú shǐ yuàn rú suǒ zhuàn lì fù zhì xíng shì yǐ jìn, yǒu yún zì jīng gōng qù wèi, tiān xià guān lì yīn biàn xīn fǎ, mín shòu tú tàn gōng dú jiàn jǐ, zhī qí bì bài. dì hài yuē: hé wèi bì bài? bù yán: lì kuáng bèi bù xùn, zì dāng xíng fǎ. jí sān xǐng duì, dì yǔ cài biàn yuē: cháng lì dǐ shén kǎo ér qīng jiàn zhī, hé yě? yòu gù zhāng dūn yuē: qīng bù jiàn qí yǔ hū? dūn xiè bù zhī, dì nù yuē: yǔ zài cháng zhì xíng zhuàng, qí yǔ yún: zì ān shí bà xiāng yǐ lái, mín zài tú tàn. yòu yún: zì zhì yǔ ān shí qù wèi, ér shí zhě zhī qí bì bài. qí chǎn hòu ān shí ér dǐ báo shén kǎo rú cǐ, biàn hé wèi jiàn zhī? dūn biàn jiē cuò è xiè zuì. dì jí mìng zhòng shǐ jiù shǐ yuàn qǔ zhì xíng zhuàng, qīn zhǐ tú tàn bì bài sì zì yǐ shì dūn biàn, dūn yóu shì shǐ wù wèi biàn suǒ mài. hòu yī rì, sān xǐng jìn chéng. dì lìng yǔ lì gōng guān, chōng bié qǔ zhǐ, zhōng shū shè rén yè zǔ qià jiǎo lù huáng, wèi lì biǎn tài qīng. lǐ qīng chén jù yǐ bào bù, shì rì, bù duì, yán: lì chǎn wáng ān shí ér huǐ xiān dì, qíng gèng kě zhū. nǎi yù zhuó zhī yán lù, cǐ chén suǒ yǐ bù néng zì jǐ yě. dì yì qiè chǐ, gù tè yǔ yuǎn xiǎo chù jiān dāng. diàn zhōng shì yù shǐ chén cì shēng yīn yán: cháng lì xī hé quán chén, dǐ wū xiān dì, ér dà chén yuán jìn wéi kǒng bù sù, qǐ fēi fù xiān dì qī bì xià hū? wèi chén zhī zuì, mò dà yú shì, fú wàng tè xíng chù zé, yǐ jǐng guān xié! bù bào.
初,蔡卞請以立為崇政殿說書,既賜對,又請除諫官,帝未許。卞方與章惇比,曾布欲傾之,乘間為帝言立附兩人,乃於史院儒所撰立父秩行事以進,有雲「自荊公去位,天下官吏陰變新法,民受塗炭;公獨見幾,知其必敗。」帝駭曰:「何謂必敗?」布言:「立狂悖不遜,自當行法。」及三省對,帝語蔡卞曰:「常立詆神考而卿薦之,何也?」又顧章惇曰:「卿不見其語乎?」惇謝不知,帝怒曰:「語在《常秩行狀》,其語云:『自安石罷相以來,民在塗炭。』又云:『自秩與安石去位,而識者知其必敗。』其諂厚安石而詆薄神考如此,卞何為薦之?」惇、卞皆錯愕謝罪。帝即命中使就史院取《秩行狀》,親指「塗炭」「必敗」四字以示惇、卞,惇由是始悟為卞所賣。後一日,三省進呈。帝令與立宮觀,沖別取旨,中書舍人葉祖洽繳錄黃,謂立貶太輕。李清臣具以報布,是日,布對,言:「立諂王安石而毀先帝,情更可誅。乃欲擢之言路,此臣所以不能自己也。」帝亦切齒,故特與遠小處監當。殿中侍御史陳次升因言:「常立希合權臣,詆誣先帝,而大臣援進唯恐不速,豈非負先帝、欺陛下乎?為臣之罪,莫大於是,伏望特行黜責,以警官邪!」不報。
yǐ yǒu, lì běi jiāo zhāi gōng yú ruì shèng yuán.
乙酉,立北郊齋宮於瑞聖園。
qiū, qī yuè, rén chén, yǐ cài jīng wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ.
秋,七月,壬辰,以蔡京為翰林學士承旨。
guǐ sì, shū mì yuàn yán: jù zhī xíng zhōu zhāng fù chēng, tǐ jiū dé mín jiān yuàn dé mù dì yǎng mǎ, dàn yǔ juān qí zū kè, réng bù zé yǐ fān xī, yǎng mǎ rén hù, wú zhuī hū láo rǎo zhī huàn, qí bù yuàn yǎng mǎ zhī jiā, bù dé yì lēi. jīn xiāng dù yù jù wèi tiáo huà bǎng shì. cóng zhī.
癸巳,樞密院言:「據知邢州張赴稱,體究得民間願得牧地養馬,但與蠲其租課,仍不責以蕃息,養馬人戶,無追呼勞擾之患,其不願養馬之家,不得抑勒。今相度欲具為條畫榜示。」從之。
jǐ hài, zhào zhī wèi zhōu bǎo wén gé dài zhì lǚ dà zhōng tè chú bǎo wén gé zhí xué shì zhī qín zhōu, yǐ yuán yòu zhōng jiān chí biān yì, yòu lǐng shuài rì jiǔ gù yě.
己亥,詔知渭州、寶文閣待制呂大忠特除寶文閣直學士、知秦州,以元祐中堅持邊議,又領帥日久故也。
dà zhōng yīn yán: chén dì dà fáng, zì lí zhé jí, liú luò lěi nián, kǒng yī dàn bù yú, shū xiān zhāo lù, sǐ shēng gé jué, xián hèn wú qióng. fú qǐ qǐn chén yǐ chú zhí míng, zhǐ liàng yí dà fáng shǎn xī zhōu jùn jū zhù. bù tīng.
大忠因言:「臣弟大防,自罹謫籍,流落累年,恐一旦不虞,倏先朝露,死生隔絕,銜恨無窮。伏乞寢臣已除職名,只量移大防陝西州郡居住。」不聽。
shǐ, dà zhōng zì jīng yuán rù duì, dì wèn: dà fáng ān fǒu? qiě yuē: dà chén chū yì lìng guò hǎi, zhèn dú chù zhī ān zhōu, qīng yǒu shū, dāng lìng qiě jiāng xī rěn nài. dà fáng pǔ zhí, wèi rén suǒ mài, hòu sān èr nián, kě fù xiāng jiàn yě. dà zhōng xiè qí yǔ yú zhāng dūn, dūn jù, shéng zhī yù lì, yuán yòu dǎng rén yóu shì zài xíng biǎn chù.
始,大忠自涇原入對,帝問:「大防安否?」且曰:「大臣初議令過海,朕獨處之安州,卿有書,當令且將息忍耐。大防樸直,為人所賣,候三二年,可復相見也。」大忠泄其語於章惇,惇懼,繩之愈力,元祐黨人由是再行貶黜。
bǐng wǔ, liáo zhǔ liè yú chì shān.
丙午,遼主獵於赤山。
gēng xū, yī yuán fēng zhí shì guān yǐ xíng shǒu shì sān děng dìng lù zhì.
庚戌,依元豐職事官以行、守、試三等定祿秩。
jiǎ yín, lìng xī hé lì wáng sháo miào.
甲寅,令熙河立王韶廟。
yǐ mǎo, guó zi sī yè gōng yuán yán: jiāng lái kē chǎng zhǐ lìng yī jiù zhuān zhì yī jīng. cóng zhī.
乙卯,國子司業龔原言:「將來科場止令依舊專治一經。」從之。
bā yuè, xīn yǒu, xià rén kòu níng shùn zhài.
八月,辛酉,夏人寇寧順砦。
bǐng zǐ, zhào: wáng yán sǒu yí biǎo bìng lǚ dà fáng děng suǒ de ēn lì jí jǔ guān bìng bà, gèng bù shī xíng. tí jǔ shū zhōu líng xiān guān è zhōu jū zhù liáng dào, zhǔ guǎn hóng zhōu yù lóng guān nán ān jūn jū zhù liú ān shì, bìng fēn sī nán jīng, réng gè yú běn chù jū zhù.
丙子,詔:「王岩叟遺表並呂大防等所得恩例及舉官並罷,更不施行。提舉舒州靈仙觀、鄂州居住梁燾,主管洪州玉龍觀、南安軍居住劉安世,並分司南京,仍各於本處居住。」
jǐ mǎo, fù zhì jiǎn fǎ guān.
己卯,復置檢法官。
dì cháng yǔ zhāng dūn yuē: yuán yòu chū, tài huáng tài hòu qiǎn gōng pín zài zhèn zuǒ yòu zhě fán èr shí rén, jiē nián zhǎng. yī rì, jué shí rén zhě fēi sù shǐ lìng. qǐng zhī, shí rén zhì. shí rén hái, fù yì shí rén qù. qí qù ér hái zhě jiē sè cǎn jǔ, ruò cháng tì qì zhě. zhèn shén hài, bù gǎn wèn. hòu nǎi zhī yīn liú ān shì děng shàng shū, tài huáng tài hòu jié zhī yě. dūn yǔ cài biàn fāng móu wū yuán yòu dà chén cháng yǒu fèi lì yì, wén dì yǔ, suì zhǐ liú ān shì fàn zǔ yǔ yán jìn zhōng mì rǔ mǔ shì wèi gēn, èr rén zhòng dé zuì. gēng chén, zé shòu zǔ yǔ zhāo zhōu bié jià, hè zhōu ān zhì, ān shì xīn zhōu bié jià, yīng zhōu ān zhì.
帝嘗語章惇曰:「元祐初,太皇太后遣宮嬪在朕左右者凡二十人,皆年長。一日,覺十人者非素使令。頃之,十人至。十人還,復易十人去。其去而還者皆色慘沮,若嘗涕泣者。朕甚駭,不敢問。後乃知因劉安世等上疏,太皇太后詰之也。」惇與蔡卞方謀誣元祐大臣嘗有廢立議,聞帝語,遂指劉安世、范祖禹言禁中覓乳母事為根,二人重得罪。庚辰,責授祖禹昭州別駕,賀州安置,安世新州別駕,英州安置。
jiǔ yuè, céng bù yán: cài biàn zuì yīn qiǎo, ér zhāng dūn qīng lǜ, yǐ xiāng mèi shuō, gù duō wèi qí suǒ wù. fán dūn suǒ zhǔ zhāng rén wù, duō chū yú biàn. zhì yì lùn zhī jì, dūn yì rán rú zì jǐ chū, ér biàn jìn bù qǐ kǒu, wài yì jiē yún: cài biàn xīn, zhāng dūn kǒu. rú cǐ, shí yú shèng zhèng yǒu hài. zhèng fǔ xū wèi shén duō, yuàn zǎo zé rén, yǐ zhù zhèng lùn.
九月,曾布言:「蔡卞最陰巧,而章惇輕率,以相媚說,故多為其所誤。凡惇所主張人物,多出於卞。至議論之際,惇毅然如自己出,而卞噤不啟口,外議皆云:『蔡卞心,章惇口。』如此,實於聖政有害。政府虛位甚多,願早擇人,以助正論。」
jǐ hài, miǎo chuān shǒu lǐng jiǎn xiào tài bǎo a lǐ gǔ zú.
己亥,邈川首領檢校太保阿里骨卒。
gēng zǐ, zhào yáo miǎn yǒng bù mó kān, yǐ gěi shì zhōng jiǎn xù chén yán qí dǐ shàn xiān dì, wù yù è jué shào shù zhī yì gù yě.
庚子,詔姚勔永不磨勘,以給事中蹇序辰言其詆訕先帝,務欲遏絕紹述之意故也。
bǐng wǔ, liáo xǐ wū ěr gǔ dé lēi bù yú wū nà shuǐ, yǐ è běi biān zhī chōng.
丙午,遼徙烏爾古德勒部於烏納水,以扼北邊之沖。
jǐ yǒu, chú yí èr zhōu dì zhèn.
己酉,滁、沂二州地震。
rén zǐ, tài shī huái nán jīng nán jié dù shǐ chǔ wáng hào zú.
壬子,太師、淮南、荊南節度使楚王顥卒。
hào tiān zī yǐng yì, yóu shì xué, shǐ jiù wài fù, měi yī jīng zhōng, jí yí jiǎng dú guān yǐ qì bì fú mǎ. gōng fēi bái, shàn shè, hǎo tú shū, bó qiú shàn běn. shén zōng jiā qí zhì shàng, měi dé yì shū, jí chí shǐ yǐ shì. dì jí wèi, zūn lǐ yóu lóng, zhào shū bù míng. jí zú, shì yuē róng, péi zàng yǒng hòu líng.
顥天姿穎異,尤嗜學,始就外傅,每一經終,即遺講讀官以器幣服馬。工飛白,善射,好圖書,博求善本。神宗嘉其志尚,每得異書,亟馳使以示。帝即位,尊禮尤隆,詔書不名。及卒,諡曰榮,陪葬永厚陵。
jié yú liú shì, míng yàn guān hòu tíng, qiě duō cái yì, yǒu shèng chǒng, jiàn huáng hòu bù xún liè qiè lǐ. cháng tóng hòu cháo jǐng líng gōng, qì shì, jiù zuò, pín yù jiē lì shì, jié yú dú bèi lì yán xià. hòu gé zhōng chén yíng ér ā zhī, jié yú bèi lì rú gù, gé zhōng jiē fèn. dōng zhì, huì cháo lóng yòu gōng, qí jiàn yú tā suǒ. hòu zuò zhū xiū jīn shì, jié yú zài tā zuò, yì xiàng pō yùn, qí cóng xíng zhě zhī zhī, wèi yì zuò yǔ hòu děng. zhòng fú néng píng, yīn chuán chàng yuē: huáng tài hòu chū. hòu qǐ lì, jié yú yì qǐ. xún gè fù qí suǒ, huò yǐ chè jié yú zuò, suì dùn yú dì, duì, bù fù cháo, qì sù yú dì. nèi shì hǎo suí fāng yòng shì, wèi jié yú yuē: wú yǐ cǐ qī qī! yuàn zǎo wèi dà jiā shēng zǐ, cǐ zuò zhōng dāng wèi jié yú yǒu ěr.
婕妤劉氏,明艷冠後庭,且多才藝,有盛寵,見皇后不循列妾禮。嘗同後朝景靈宮,訖事,就坐,嬪御皆立侍,婕妤獨背立檐下。後閤中陳迎兒呵之,婕妤背立如故,閤中皆忿。冬至,會朝隆祐宮,俟見於它所。後坐硃髹金飾,婕妤在它座,意象頗慍,其從行者知之,為易座與後等。眾弗能平,因傳唱曰:「皇太后出。」後起立,婕妤亦起。尋各復其所,或已撤婕妤座,遂頓於地,懟,不復朝,泣訴於帝。內侍郝隨方用事,謂婕妤曰:「毋以此戚戚!願早為大家生子,此座終當為婕妤有耳。」
huì hòu nǚ fú qìng gōng zhǔ jí, hòu yǒu zǐ pō zhī yī, cháng yī hòu wēi jí, yǐ gù chū rù yè tíng, gōng zhǔ yào fú xiào, nǎi chí dào jiā zhì bìng fú shuǐ yǐ rù, hòu jīng yuē: zǐ níng bù zhī gōng zhōng jìn yán, yǔ wài shě yì xié? lìng zuǒ yòu cáng zhī. qí dì zhì, jù yán qí gù, dì yuē: cǐ rén zhī cháng qíng ěr. hòu jí fén fú yú dì qián. gōng jìn xiāng chuán yàn mèi zhī duān zuò yǐ.
會後女福慶公主疾,後有姊頗知醫,嘗醫後危疾,以故出入掖庭,公主藥弗效,乃持道家治病符水以入,後驚曰:「姊寧不知宮中禁嚴,與外舍異邪?」令左右藏之。俟帝至,具言其故,帝曰:「此人之常情耳。」後即焚符於帝前。宮禁相傳厭魅之端作矣。
fāng gōng zhǔ bìng gé, hū yǒu zhǐ qián zài páng, hòu gù shì, pō è jì zhī, yì zì jié yú suǒ qiǎn rén chí lái, yì yǒu yí xīn. wèi jǐ, hòu yǎng mǔ tīng xuān fū rén yàn shì ní fǎ duān yǔ gòng fèng guān wáng jiān wèi hòu dǎo cí shì wén, zhào rù nèi yā bān liáng cóng zhèng jù dāng yù yào yuàn sū guī jí huáng chéng sī jū zhī, bǔ dǎi huàn guān gōng qiè jǐ sān shí rén, bàng lüè bèi zhì, zhī tǐ huǐ zhé, zhì yǒu duàn shé zhě. yù chéng, mìng shì yù shǐ dǒng dūn yì fù lù, zuì rén guò tíng xià, qì xī jǐn shǔ, wú yī rén néng chū shēng zhě. dūn yì bǐng bǐ yí wèi xià, hǎo suí děng yǐ yán xié zhī, dūn yì wèi huò jí jǐ, nǎi yǐ zòu dú shàng. yǐ mǎo, zhào yǐ huáng hòu mèng shì páng huò xié yán, yīn xié mèi dào, fèi jū yáo huá gōng, hào huá yáng jiào zhǔ yù qīng miào jìng xiān shī, fǎ míng chōng zhēn.
方公主病革,忽有紙錢在旁,後顧視,頗惡忌之,意自婕妤所遣人持來,益有疑心。未幾,後養母聽宣夫人燕氏、尼法端與供奉官王堅為後禱祠事聞,詔入內押班梁從政、句當御藥院蘇珪即皇城司鞫之,捕逮宦官、宮妾幾三十人,搒掠備至,肢體毀折,至有斷舌者。獄成,命侍御史董敦逸覆錄,罪人過庭下,氣息僅屬,無一人能出聲者。敦逸秉筆疑未下,郝隨等以言脅之,敦逸畏禍及己,乃以奏牘上。乙卯,詔以皇后孟氏旁惑邪言,陰挾媚道,廢居瑤華宮,號華陽教主、玉清妙靜仙師,法名沖真。
chū, zhāng dūn wū xuān rén yǒu fèi lì jì, yǐ hòu wèi xuān rén suǒ lì, yù fèi zhī, yòu yīn fù liú jié yú, yù qǐng jiàn wèi hòu, yǔ hǎo suí gòu chéng shì yù, mò yǒu gǎn yì yì zhě. jì jiàng àn fù sān xǐng. shū mì yuàn yuē fǎ, dūn huì lǐ qīng chén zhā bù xǔ jiāng cài biàn jí xíng bù guān xú duó děng yì. huò wèi bù kě chù jí diǎn, céng bù yù fǎ guān dàn dāng shǒu fǎ, qiě yuē: lǘ mèi shé wù, shì wèi chéng fǒu? zhòng jiē qú rán. fǎ guān suì zhí yì jiān děng sān rén jiē chù sǐ.
初,章惇誣宣仁有廢立計,以後為宣仁所立,欲廢之,又陰附劉婕妤,欲請建為後,與郝隨構成是獄,莫有敢異議者。既降案付三省。樞密院約法,惇會李清臣、渣布、許將、蔡卞及刑部官徐鐸等議。或謂不可處極典,曾布諭法官但當守法,且曰:「驢媚蛇霧,是未成否?」眾皆瞿然。法官遂執議堅等三人皆處死。
diàn zhōng shì yù shǐ chén cì shēng yán: suǒ zhì zhī yù, bù jīng yǒu sī, suī wén zhuī yàn zhèng zuǒ, ér shì jī mì mì, cháo tíng zhī chén, yóu bù yù wén, shì shù huáng huò, gù wú zú guài. chén qiè wèi zì gǔ tuī jū yù sòng, jiē fù wài tíng, wèi yǒu gōng jìn zì zhì, gāo xià fù yān huàn zhī shǒu. bì xià dàn jiàn àn dú zhī jù ěr, ān zhī qíng zuì zhī xū shí! wàn yī yuān làn, wèi tiān xià hòu shì jī xiào. yù qǐ bì xià qīn xuǎn zài tíng shì cóng huò tái jiàn guān gōng zhèng wú suǒ ē fù zhī rén, zhuān zhì zhì yuàn, bié xíng tuī kān, shù dé shí qíng. bù bào.
殿中侍御史陳次升言:「所治之獄,不經有司,雖聞追驗證佐,而事跡秘密,朝廷之臣,猶不預聞,士庶惶惑,固無足怪。臣竊謂自古推鞫獄訟,皆付外庭,未有宮禁自治,高下付閹宦之手。陛下但見案牘之具耳,安知情罪之虛實!萬一冤濫,為天下後世譏笑。欲乞陛下親選在庭侍從或台諫官公正無所阿附之人,專置制院,別行推勘,庶得實情。」不報。
qí hòu dǒng dūn yì yì yán: zhōng gōng zhī fèi, shì yǒu suǒ yīn, qíng yǒu kě chá. zhào xià zhī rì, tiān wèi zhī yīn yì, shì tiān bù yù fèi zhī yě rén wèi zhī liú tì, shì rén bù yù fèi zhī yě. chén cháng fù lù yù shì, kǒng dé zuì tiān xià hòu shì. dì nù. cài biàn yù jiā zhòng biǎn, zhāng dūn céng bù yuē: bì xià běn yǐ huáng chéng yù chū yú jìn xí tuī zhì, gù mìng dūn yì lù wèn jīn nǎi biǎn lù wèn guān, hé yǐ qǔ xìn zhōng wài! nǎi zhǐ. dì jiǔ yì huǐ zhī, yuē: zhāng dūn huài wǒ míng jié.
其後董敦逸亦言:「中宮之廢,事有所因,情有可察。詔下之日,天為之陰翳,是天不欲廢之也;人為之流涕,是人不欲廢之也。臣嘗覆錄獄事,恐得罪天下後世。」帝怒。蔡卞欲加重貶,章惇、曾布曰:「陛下本以皇城獄出於近習推治,故命敦逸錄問;今乃貶錄問官,何以取信中外!」乃止。帝久亦悔之,曰:「章惇壞我名節。」
dōng, shí yuè, dīng sì shuò, yǐ chǔ róng wáng sàng wèi chéng fú, bà wén dé diàn shì cháo.
冬,十月,丁巳朔,以楚榮王喪未成服,罷文德殿視朝。
yǐ jiān jiāng níng fǔ shuì zhāng shāng yīng quán zhī hóng zhōu.
以監江寧府稅張商英權知洪州。
yǐ zhèng zì dèng xún wǔ wèi shén zōng zhèng shǐ biān xiū guān. xún wǔ, wǎn zhī zǐ yě.
以正字鄧洵武為《神宗正史》編修官。洵武,綰之子也。
rén xū, xià rén dà rù fū yán. wù chén, zhào bèi biān zhū lù xiāng dù chéng zhài yào hài, zēng yán shǒu bèi.
壬戌,夏人大入鄜延。戊辰,詔被邊諸路相度城砦要害,增嚴守備。
liáo zhǔ zhù ǒu sī diàn.
遼主駐藕絲淀。
xīn wèi, xī nán fāng yǒu léi shēng, cì dà yǔ báo.
辛未,西南方有雷聲,次大雨雹。
guǐ yǒu, zhōng chuán yán zhú rǔ zhē, zhào yǐ wèi ān xī chéng.
癸酉,鍾傳言築汝遮,詔以為安西城。
gēng chén, gāo lì qiǎn shǐ gòng yú liáo.
庚辰,高麗遣使貢於遼。
jiǎ shēn, yǐ zhī dà míng fǔ lǚ huì qīng zhī yán ān fǔ.
甲申,以知大名府呂惠卿知延安府。
shì yuè, xià bīng zì zhǎng chéng yī rì chí zhì jīn míng zhài, liè yíng huán chéng, guó zhǔ gān shùn yǔ qí mǔ qīn dū bāo gǔ, zòng qí sì lüè. zhī lín zhōu yǒu bèi, fù hái jīn míng, ér hòu qí zhī jīng ruì zhě liú lóng ān. biān jiāng xī bīng yǎn jī, bù tuì, jīn míng nǎi pò. shǒu bīng èr qiān bā bǎi rén, wéi wǔ rén dé tuō, chéng zhōng liáng cǎo jiē jǐn, jiāng guān huáng chéng shǐ zhāng yú sǐ zhī. jì hái, liú yī shū zhì hàn rén jǐng shàng yuē: dài rǔ mìng, wèi wǒ tóu jīng lüè shǐ chù. qí yán yuē: xià guó zuó yǔ cháo tíng jiāng chǎng xiǎo yǒu bù tóng, fāng xíng lǐ jiū bù yì cháo tíng gǎi huǐ, què yǔ zuò tuán pù chù lì jiè, běn guó yǐ gōng shùn zhī gù, yì miǎn miǎn tīng cóng, suì yú jìng nèi lì shù bǎo yǐ hù gēng ér fū yán chū bīng xī xíng píng dàng, yòu shù shù rù jiè shā lüè. guó rén gòng fèn, yù qǔ yán zhōu, zhōng yǐ gōng shùn, zhǐ qǔ jīn míng yī zhài yǐ shì bīng fēng, yì bù shī chén zǐ zhī jié yě. yán shuài lǚ huì qīng shàng shū mì yuàn ér bù yǐ wén.
是月,夏兵自長城一日馳至金明砦,列營環城,國主乾順與其母親督枹鼓,縱騎四掠。知麟州有備,復還金明,而後騎之精銳者留龍安。邊將悉兵掩擊,不退,金明乃破。守兵二千八百人,惟五人得脫,城中糧草皆盡,將官皇城使張俞死之。既還,留一書置漢人頸上曰:「貸汝命,為我投經略使處。」其言曰:「夏國昨與朝廷疆場小有不同,方行理究;不意朝廷改悔,卻與坐團鋪處立界,本國以恭順之故,亦黽勉聽從,遂於境內立數堡以護耕;而鄜延出兵悉行平盪,又數數入界殺掠。國人共憤,欲取延州,終以恭順,止取金明一砦以示兵鋒,亦不失臣子之節也。」延帥呂惠卿上樞密院而不以聞。
zhī yán ān fǔ lǚ huì qīng zòu qǐ yī lǚ dà zhōng lì, zàn fù què zòu shì, zhāng dūn wèi céng bù yuē: biān shì fāng ěr, kě wèi bù shí jǐn màn yě. lǐ qīng chén yuē: cǐ bì yǒu yì kuí bǐng zhī yì, huò kǒng yǒu yǐn yǐ wèi dài zhě, wú shǔ wēi yǐ. bù yuē: cǐ wú lǜ, kuí bǐng qǐ yì yì xié! shí yī yuè, guǐ sì, jìn chéng, dì yuē: huì qīng hé kě lái? zhòng jiē yán wú lái lǐ. suì zhào zhǐ zhī yuē: rú yǒu suǒ chén, tiáo huà wén zòu.
知延安府呂惠卿奏乞依呂大忠例,暫赴闕奏事,章惇謂曾布曰:「邊事方爾,可謂不識緊慢也。」李清臣曰:「此必有挹魁柄之意,或恐有引以為代者,吾屬危矣。」布曰:「此無慮,魁柄豈易挹邪!」十一月,癸巳,進呈,帝曰:「惠卿何可來?」眾皆言無來理。遂詔止之曰:「如有所陳,條畫聞奏。」
dīng wèi, zhāng dūn shàng chóng xiū shén zōng shí lù.
丁未,章惇上重修《神宗實錄》。
shí èr yuè, jǐ wèi, liáo zhāo tǎo shǐ é tè lè tǎo zhǔn bù bié bù, pò zhī.
十二月,己未,遼招討使額特勒討准布別部,破之。
xīn yǒu, jì yáng jùn wáng zōng jǐng, zuò yǐ lì qiè wǎng shàng, bà kāi fǔ yí tóng sān sī, pàn dà zōng zhèng sī shì.
辛酉,濟陽郡王宗景,坐以立妾罔上,罷開府儀同三司,判大宗正司事。
rén xū, liáo nán fǔ zǎi xiàng tú lǔ gàn zhì shì. guǐ hài, yǐ xiāo tuō bo jiā wèi běi fǔ zǎi xiàng, yǐ yē lǜ dà bēi nǔ wèi diàn qián dōu diǎn jiǎn.
壬戌,遼南府宰相圖嚕干致仕。癸亥,以蕭托卜嘉為北府宰相,以耶律大悲努為殿前都點檢。
jiǎ xū, cài jīng shàng xīn xiū tài xué chì lìng shì.
甲戌,蔡京上新修《太學敕令式》。
yǐ hài, xià guó qiǎn shǐ xiàn jīn míng zhī fú yú liáo.
乙亥,夏國遣使獻金明之俘於遼。
liáo shēng nǚ zhí jié dù shǐ yīng gé, jié dù shǐ pō lā shū zhī mǔ dì yě. pō lā shū méi, yīng gé sì, yǐ xiōng hé lī zhuó zǐ sà hā wèi guó xiāng. shì suì, hè shě lī bù ā sū mù dōu lī zǔ bīng wèi nán, yīng gé zì wǎng fá zhī. ā sū sù yú liáo, liáo qiǎn shǐ zhǐ yīng gé wù gōng, yīng gé liú sà hā shǒu ā sū chéng ér hái. huì ā gé bǎn děng zǔ wǔ guó yīng lù, zhí shā liáo bǔ yīng shǐ zhě, liáo zhào yīng gé tǎo zhī. ā gé bǎn děng jù xiǎn lì shān, fāng dà hán, nǎi mù shàn shè zhě, róu jìn gōng lì shǐ gōng zhī, shù rì, rù qí chéng, chū liáo shǐ zhě shù rén, guī zhī. yīng gé xiōng zi ā gǔ dá, shàn shè, yǒu dà zhì. liáo dà guó jiù zhàng xiāo xié lǐ xiào jù wèi dào, yǒu zhòng shù qiān, bēn nǚ zhí, jié yīng gé wèi luàn, yīn mìng yīng gé tú zhī. yīng gé zhǎn xié lǐ, qiǎn ā gǔ dá xiàn shǒu jí yú liáo, yú xī liú bù qiǎn. liáo rén wú rú hé, nǎi jìn yīng gé jí ā gǔ dá guān yǐ wèi zhī.
遼生女直節度使英格,節度使頗拉淑之母弟也。頗拉淑沒,英格嗣,以兄和哩卓子薩哈為國相。是歲,赫舍哩部阿蘇、穆都哩阻兵為難,英格自往伐之。阿蘇訴於遼,遼遣使止英格勿攻,英格留薩哈守阿蘇城而還。會阿閤版等阻五國鷹路,執殺遼捕鷹使者,遼詔英格討之。阿閤版等據險立柵,方大寒,乃募善射者,揉勁弓利矢攻之,數日,入其城,出遼使者數人,歸之。英格兄子阿古達,善射,有大志。遼大國舅帳蕭諧里嘯聚為盜,有眾數千,奔女直,結英格為亂,因命英格圖之。英格斬諧里,遣阿古達獻首級於遼,餘悉留不遣。遼人無如何,乃進英格及阿古達官以慰之。