qǐ qiáng yǔ xié qià jiǔ yuè, jǐn zhe yōng tūn tān shí èr yuè, fán yī nián yǒu qí.
起強圉協洽九月,盡著雍涒灘十二月,凡一年有奇。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì jǐng dé sì nián liáo tǒng hé èr shí wǔ nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝景德四年(遼統和二十五年)
jiǔ yuè, jiǎ zǐ shuò, zhī huá zhōu zhāng shū yǔ guān shǔ lǜ mín qián xiū kǒng zǐ miào, wèi mín suǒ sòng, bìng zuò shú jīn. yīn zhào: zhū zhōu xiàn wén xuān wáng miào, zì jīn bìng guān gěi qián wán qì, wú dé zhé fù mín cái.
九月,甲子朔,知華州張舒與官屬率民錢修孔子廟,為民所訟,並坐贖金。因詔:「諸州縣文宣王廟,自今並官給錢完葺,無得輒賦民財。」
gēng wǔ, sān sī qǐng lìng zuǒ cáng kù chū cì sè jīn wèi dài, yǐ bèi cì yǔ. dì yuē: cháo yán bāo chǒng jìn chén, xī fèi qǐ zài yú cǐ! jí zhào: yǐ chéng zhě xī róng zhī, bié yòng shàng sè jīn gǎi zào.
庚午,三司請令左藏庫出次色金為帶,以備賜與。帝曰:「朝延褒寵近臣,惜費豈在於此!」即詔:「已成者悉鎔之,別用上色金改造。」
dì yǐ shù liáo qín shì, rén shēn, suì zhào: zì jīn wén wǔ guān yuè fèng, yīng zhé zhī zhě bìng gěi shí qián, yuàn gěi tā wù zhě yì tīng.
帝以庶僚勤事,壬申,遂詔:「自今文武官月俸,應折支者並給實錢,願給它物者亦聽。」
jǐ mǎo, zhào: qún chén jiā yǒu cáng tài zǔ jiù shí lù zhě, xī shàng shǐ guǎn, wú dé yǐn nì.
己卯,詔:「群臣家有藏太祖舊《實錄》者,悉上史館,無得隱匿。」
shí zhī háng zhōu xuē yìng, suì mǎn dāng dài, dì yǔ zǎi xiàng yì zé qí rén. wáng dàn yuē: tiān xià zhòng dì, wèi cháo yán píng hàn zhě bù guò yī èr shí zhōu. ruò jiē dé rén, zé zhèn fǔ yǒu fāng, wēi huì jiān zhe, xiǎo kòu bù néng wèi huàn. dì shēn rán zhī, yīn yuē: jìn rú yí zhōu zhǐ yīn liú chéng guī nüè yòng qí xià, jù wèi kòu piāo, yán jí tā jìng. ruò zhǎng lì dé rén, qǐ zhì shì xié! yīn yuè bān bù, zhǐ sūn jǐn wáng jì wèi dàn yuē: èr rén shú yōu? dàn yuē: jì yǒu lì gàn, kě fù shì xuǎn. suì gǎi jì gōng bù láng zhōng, chū zhī háng zhōu.
時知杭州薛映,歲滿當代,帝與宰相議擇其人。王旦曰:「天下重地,為朝延屏翰者不過一二十州。若皆得人,則鎮撫有方,威惠兼著,小寇不能為患。」帝深然之,因曰:「近如宜州止因劉承規虐用其下,聚為寇剽,延及它境。若長吏得人,豈致是邪!」因閱班簿,指孫僅、王濟謂旦曰:「二人孰優?」旦曰:「濟有吏干,可副是選。」遂改濟工部郎中,出知杭州。
yí zéi wéi xiàng zhōu, jiǔ bù kè, cáo lì yòng děng yǐ dà jūn jī pò zhī, lú chéng jūn qiè qí zú lái jiàng, chén jìn fú zhū. lì yòng děng rén xiàng zhōu, ān fǔ jūn mín, fēn bīng bǔ yú kòu.
宜賊圍象州,久不克,曹利用等以大軍擊破之,盧成均挈其族來降,陳進伏誅。利用等人象州,安撫軍民,分兵捕餘寇。
liáo xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo tuō yún tǎo zhǔn bù, pò zhī. tuō yún, běi fǔ zǎi xiàng hā lī zhī zǐ yě.
遼西北路招討使簫托雲討准布,破之。托雲,北府宰相哈哩之子也。
zì qián dé kāi bǎo yǐ lái, yòng bīng jí shuǐ hàn zhèn gěi qìng cì shǎng jī, yǒu sī jì dù zhī suǒ què zhě, bì jī qí shù yǐ dài yú nèi cáng, qí kè fù yǒu yú jí cháng zhī. chún huà hòu èr shí nián jiān, suì dài bǎi wàn, yǒu zhì sān bǎi wàn zhě, lèi suì bù néng cháng, zé chú qí jí. dōng, shí yuè, dì mìng chén péng nián zhuàn nèi cáng kù jì shù qí shì, chū yǐ shì wáng dàn děng yuē: cǐ kù nǎi wèi jì sī bèi jīng fèi ěr. jì sī yǒu què, bì qǔ yú mín gǒu fēi jié yòng, hé yǐ huò jiù!
自乾德、開寶以來,用兵及水旱賑給、慶賜賞齎,有司計度支所闕者,必稽其數以貸於內藏,俟課賦有餘即償之。淳化後二十年間,歲貸百萬,有至三百萬者,累歲不能償,則除其籍。冬,十月,帝命陳彭年撰《內藏庫記》述其事,出以示王旦等曰:「此庫乃為計司備經費耳。計司有闕,必取於民;苟非節用,何以獲救!」
bǐng shēn, liáo zhǔ rú zhōng jīng.
丙申,遼主如中京。
hàn lín xué shì cháo jiǒng děng shàng kǎo shì jìn shì xīn gé, zhào bān xíng zhī.
翰林學士晁迥等上《考試進士新格》,詔頒行之。
chū, chén péng nián jǔ jìn shì, qīng jùn, xǐ bàng zhǔ sī sòng bái zhī gòng jǔ, è qí wèi rén, chù luò zhī, péng nián hàn yān. yú shì gēng dìng tiáo zhì, duō yīn bái jiù shì ér shè guān fáng, suǒ qǔ shì bù fù shou jiǎn zé wén xíng, zhǐ jiào yī rì zhī yì. suī dù jué qǐng tuō, rán zhì jiǎ děng zhě huò fēi rén wàng, zì péng nián shǐ yě.
初,陳彭年舉進士,輕俊,喜謗主司;宋白知貢舉,惡其為人,黜落之,彭年憾焉。於是更定條制,多因白舊事而設關防,所取士不復扌柬擇文行,止較一日之藝。雖杜絕請託,然置甲等者或非人望,自彭年始也。
zhào hàn lín xué shì cháo jiǒng děng gè jǔ cháng cān guān shèn zhī dà fān zhě èr rén.
詔翰林學士晁迥等各舉常參官椹知大籓者二人。
yǐ mǎo, zhào yuē: kǎo lüè zhī fǎ, sù zhe kē tiáo, fēi lǐ shàn xíng, zī wèi cǎn kù. zhū dào guān sī yǒu fēi fǎ xùn qiú zhī jù, yī qiè huǐ qì.
乙卯,詔曰:「拷掠之法,素著科條,非理擅行,茲謂慘酷。諸道官司有非法訊囚之具,一切毀棄。」
zhǒng fàng fù zì zhōng nán shān lái cháo, zhào zhī yě. fàng yán: zì bèi pìn zhào jí qiān jiàn shǔ, wú suǒ bǔ bào, qí xìng yǐ shèn. jīn zhǔ shàng shèng míng, cháo wú què zhèng, ruò gèng chù zhī xiǎn wèi, zé zhòng zēng qí guò yǐ. dì nǎi qiǎn nèi shì jī zhào cì fàng, yù yǐ shū wù chù zhī fàng shàng biǎo gù ràng, nǎi zhǐ.
种放復自終南山來朝,召之也。放言:「自被聘召及遷諫署,無所補報,其幸已甚。今主上聖明,朝無闕政,若更處之顯位,則重增其過矣。」帝乃遣內侍齎詔賜放,欲以樞務處之;放上表固讓,乃止。
shí yī yuè, dīng chǒu, xíng bù shàng shū sòng bái wèi bīng bù shàng shū, zhì shì. bái nián yú liù shí, tú jìn bù xiū, yù shǐ zhōng chéng wáng sì zōng lǚ shǐ rén fěng zhī, zhī shū mì yuàn shì chén yáo sǒu, qí zǐ xù yě, yì shù kěn quàn, bái bù dé yǐ shǐ shàng biǎo. dì yóu yǐ jiù chén wèi xǔ, zài biǎo, nǎi xǔ yān.
十一月,丁丑,刑部尚書宋白為兵部尚書,致仕。白年逾六十,圖進不休,御史中丞王嗣宗屢使人諷之,知樞密院事陳堯叟,其子婿也,亦數懇勸,白不得已始上表。帝猶以舊臣未許,再表,乃許焉。
gēng chén, diàn zhōng shì yù shǐ zhào xiāng, shàng yán qǐng fēng chán, zhōng shū yǐ wén, dì gǒng yī bù dá. wáng dàn děng yuē: fēng chán zhī lǐ, kuàng fèi yǐ jiǔ, ruò fēi shèng cháo chéng píng, qǐ néng zhèn jǔ! dì yuē: zhèn zhī bù dé, ān gǎn qīng yì!
庚辰,殿中侍御史趙湘,上言請封禪,中書以聞,帝拱揖不答。王旦等曰:「封禪之禮,曠廢已久,若非聖朝承平,豈能振舉!」帝曰:「朕之不德,安敢輕議!」
chū, wáng qīn ruò jì yǐ chéng xià zhī méng huǐ kòu zhǔn, dì zì shì cháng yàng yàng. tā rì, wèn qīn ruò yuē: jīn jiāng nài hé? qīn ruò dù dì yàn bīng, jí móu yuē: bì xià yǐ bīng qǔ yōu jì, nǎi kě shuā cǐ chǐ yě. dì yuē: hé shuò shēng líng, shǐ dé xiū xī, wú bù rěn fù qū zhī sǐ dì. qīng hé sī qí cì? qīn ruò yuē: bì xià gǒu bù yòng bīng, zé dāng wèi dà gōng yè, shù kě yǐ zhèn fú sì hǎi, kuā shì róng dí yě. dì yuē: hé wèi dà gōng yè? qīn ruò yuē: fēng chán shì yǐ. rán fēng chán dāng dé tiān ruì nǎi kě. jì ér yòu yuē: tiān ruì ān kě bì děi, qián dài gài yǒu yǐ rén lì wèi zhī zhě, bì xià wèi hé tú luò shū guǒ yǒu cǐ hū? shèng rén yǐ shén dào shè jiào ěr. dì jiǔ zhī nǎi kě, rán xīn dàn wáng dàn, yuē: wáng dàn dé wú bù kě hū? qīn ruò yuē: chén qǐng yǐ shèng yì yù dàn, yí wú bù kě. chéng jiān wèi dàn yán zhī, dàn rén guī fǔ ér cóng. rán dì yì yóu wèi jué, tā rì, wǎn, xìng mì gé, wéi dù hào fāng zhí sù, dì zhòu wèn zhī yuē: qīng bó dá fén diǎn, suǒ wèi hé chū tú luò chū shū, guǒ hé shì xié? hào lǎo rú, bù cè dì zhǐ, màn yīng yuē: cǐ shèng rén yǐ shén dào shè jiào ěr. qí yán ǒu yǔ qīn ruò tóng. dì yóu cǐ yì jué, suì zhào wáng dàn qīn yú nèi zhōng, huān shén, cì yǐ zūn jiǔ yuē: cǐ jiǔ jí jiā, guī yǔ qī nú gòng zhī. jì guī, fā shì, nǎi zhū yě. dàn zì shì bù fù chí yì, tiān shū fēng chán děng shì shǐ zuò.
初,王欽若既以城下之盟毀寇準,帝自是常怏怏。它日,問欽若曰:「今將奈何?」欽若度帝厭兵,即繆曰:「陛下以兵取幽薊,乃可刷此恥也。」帝曰:「河朔生靈,始得休息,吾不忍復驅之死地。卿盍思其次?」欽若曰:「陛下苟不用兵,則當為大功業,庶可以鎮服四海,誇示戎狄也。帝曰:「何謂大功業?」欽若曰:「封禪是矣。」然封禪當得天瑞乃可。」既而又曰:「天瑞安可必得,前代蓋有以人力為之者,陛下謂《河圖》、《洛書》果有此乎?聖人以神道設教耳。」帝久之乃可,然心憚王旦,曰:「王旦得無不可乎?」欽若曰:「臣請以聖意諭旦,宜無不可。」乘間為旦言之,旦亻龜俛而從。然帝意猶未決,它日,晚,幸祕閣,惟杜鎬方直宿,帝驟問之曰:「卿博達墳典,所謂河出圖、洛出書,果何事邪?」鎬老儒,不測帝旨,漫應曰:「此聖人以神道設教耳。」其言偶與欽若同。帝由此意決,遂召王旦欽於內中,歡甚,賜以尊酒曰:「此酒極佳,歸與妻孥共之。」既歸,發視,乃珠也。旦自是不復持異,天書、封禪等事始作。
xīn sì, yǔ xuě, dì wèi wáng dàn děng yuē: ruì xuě yíng chǐ, lái suì mài miáo yīng yǒu wàng yě. suì cì jìn chén yǐn yú zhōng shū, yòu yàn guǎn gé guān yú chóng wén yuàn. dì zuò ruì xuě shī, lìng sān guǎn jí xí hé jìn, liǎng zhì cì rì lái shàng.
辛巳,雨雪,帝謂王旦等曰:「瑞雪盈尺,來歲麥苗應有望也。」遂賜近臣飲於中書,又宴館閣官於崇文院。帝作《瑞雪詩》,令三館即席和進,兩制次日來上。
xīn mǎo, liáo qiǎn shǐ zuǒ lǐng jūn wèi shàng jiāng jūn yē lǜ yuán děng lái hè chéng tiān jié. yuán guǎn yú jīng shī, cháng xún zuǒ yòu yuē: guǎn zhōng rì wén gǔ shēng, qǐ xí zhàn zhèn xié? huò duì yǐ pái yōu xì chǎng, lǘ lǐ shè yàn. dì wén zhī, wèi zǎi xiàng yuē: bù ruò yǐ shí yù zhī, zhū jūn bǐ wú zhēng zhàn, yuè xí wǔ yì, yì guó jiā cháng shì ěr, qiě kě yǐ shì wú jiān yú bǐ yě.
辛卯,遼遣使左領軍衛上將軍耶律元等來賀承天節。元館於京師,嘗詢左右曰:「館中日聞鼓聲,豈習戰陣邪?」或對以俳優戲場,閭里設宴。帝聞之,謂宰相曰:「不若以實諭之,諸軍比無征戰,閱習武藝,亦國家常事耳,且可以示無間於彼也。」
shí èr yuè, yǐ wèi, shǒu zhá cì wáng qīn ruò yuē: biān xiū jūn chén shì jī zhě, gè zhì lì, réng shū zhú rén míng xià, suí juǎn zòu zhī. yì shí bǐ jiào gōng chéng, shù fēn qín duò. qīn ruò wèi rén qīng qiǎo, suǒ xiū shū huò dāng dì yì, bāo shǎng suǒ jí, qīn ruò jí zì míng biǎo shǒu yǐ xiè huò miù wù yǒu suǒ qiǎn wèn, zé jiè shū lì chēng yáng yì yǐ xià suǒ wèi tóng liáo jiē jí zhī.
十二月,乙未,手札賜王欽若曰:「編修君臣事跡者,各置歷,仍書逐人名下,隨卷奏知。異時比較功程,庶分勤惰。」欽若為人傾巧,所修書或當帝意,褒賞所及,欽若即自名表首以謝;或謬誤有所譴問,則戒書吏稱楊億以下所為;同僚皆疾之。
xiān shì dì cháng wèn fǔ chén yǐ tiān xià gòng jǔ rén shù, wáng dàn yuē: wàn sān qiān yǒu yú, yuē cháng lì, zòu míng shí yī ér yǐ. dì yuē: ruò cǐ, zé dāng chù zhě bù chì wàn rén yǐ. diǎn lǐng zhī chén, bì xū shěn zé. cháo jiǒng jīng wèi, dāng yǐ wěi zhī. zhōu qǐ wáng céng chén péng nián jiē kě cān yù. féng zhěng yuē: fēng yìn juàn shǒu, yóu yí yòng sù yǒu shǒu cāo zhī rén. dàn yuē: téng yuán yàn yú shì dài fū jiān shǎo jiāo yóu. dì yuē: jīn dāng yǐ zhū xùn dài zhōu qǐ zhī jǔ, lìng qǐ yǔ yuán yàn tóng zhǎng fēng yìn shì. yú shì mìng hàn lín cháo jiǒng zhī zhì gào zhū xùn wáng céng lóng tú gé dài zhì chén péng nián tóng zhī gòng jǔ. shǐ mìng lǐ bù fēng yìn juàn shǒu.
先是帝嘗問輔臣以天下貢舉人數,王旦曰:「萬三千有餘,約常例,奏名十一而已。」帝曰:「若此,則當黜者不啻萬人矣。典領之臣,必須審擇。晁迥兢畏,當以委之。周起、王曾、陳彭年皆可參預。」馮拯曰:封印卷首,尤宜用素有守操之人。」旦曰:「滕元晏於士大夫間少交遊。」帝曰:「今當以硃巽代周起知舉,令起與元晏同掌封印事。」於是命翰林晁迥、知制誥硃巽、王曾、龍圖閣待制陳彭年同知貢舉。始命禮部封印卷首。
jǐ yǒu, liáo zhèn ráo zhōu jī mín.
己酉,遼賑饒州饑民。
gēng xū, tóng pàn tài cháng lǐ yuàn sūn shì yán: fú dǔ lái nián zhēng yuè yī rì xiǎng xiān nóng, jiǔ rì shàng xīn qí gǔ, sì hào tiān shàng dì. àn chūn qiū chuán, qǐ zhé ér jiāo, jiāo ér hòu gēng. yuè lìng yún: tiān zǐ yǐ yuán rì qí gǔ yú shàng dì, nǎi zé yuán chén, qīn zài lěi sì, gōng gēng dì jí. xiān rú jiē yún, yuán rì jí shàng xīn, jiāo tiān dì, yuán chén wèi jiāo hòu jí hài, xiǎng xiān nóng ér gēng jí yě. liù diǎn lǐ gé xīn yí, bìng xiān yún shàng xīn lǐ hào tiān, cì yún jí hài xiǎng xiān nóng. fú wàng gǎi yòng shàng xīn sì hào tiān, hòu hài rì xiǎng xiān nóng. réng jí zhe lìng. zhào tài cháng sì yǔ chóng wén yuàn jiǎn tǎo guān xiáng dìng. jì ér pàn sì lǐ zōng è yán: sòng shū hòu wèi shū suǒ zài, bìng yǐ shàng xīn hòu rì xiǎng xiān nóng. qǐng rú shì zòu. cóng zhī.
庚戌,同判太常禮院孫奭言:「伏睹來年正月一日享先農,九日上辛祈谷,祀昊天上帝。案《春秋傳》,啟蟄而郊,郊而後耕。《月令》云:『天子以元日祈谷於上帝,乃擇元辰,親載耒耜,躬耕帝籍。』先儒皆雲,元日即上辛,郊天地,元辰謂郊後吉亥,享先農而耕籍也。《六典》、《禮閣新儀》,並先雲上辛禮昊天,次雲吉亥享先農。伏望改用上辛祀昊天,後亥日享先農。仍即著令。」詔太常寺與崇文院檢討官詳定。既而判寺李宗諤言:「《宋書》、《後魏書》所載,並以上辛後日享先農。請如奭奏。」從之。
zhào: zhū lù suǒ shàng jūn chǔ zhī shù, zì jīn xiān xià shū mì yuàn jí jì sòng zhōng shū. gài fán qiǎn shù bīng, bì yù dù suǒ zài zī lǐn fēng yuē gù yě.
詔:「諸路所上軍儲之數,自今先下樞密院籍記送中書。」蓋凡遣戍兵,必預度所在資廩豐約故也。
zhēn zōng yīng fú jī gǔ shén gōng ràng dé wén míng wǔ dìng zhāng shèng yuán xiào huáng dì dà zhōng xiáng fú yuán nián liáo tǒng hé èr shí liù nián
○真宗膺符稽古神功讓德文明武定章聖元孝皇帝大中祥符元年(遼統和二十六年)
chūn, zhēng yuè, yǐ chǒu, dì zhào zǎi chén wáng dàn zhī shū mì yuàn shì wáng qīn ruò děng duì yú chóng zhèng diàn zhī xī xù. dì yuē: zhèn qǐn diàn zhōng, yì mù jiē qīng shī wèi zhī, dàn mù jiān fēi zhāng zhú mò néng biàn sè. qù nián shí yī yuè èr shí qī rì, yè jiāng bàn, zhèn fāng jiù qǐn, hū yī shì míng lǎng, jīng shì zhī, é jiàn shén rén xīng kòu jiàng páo, gào zhèn yuē: lái yuè sān rì, yí yú zhèng diàn jiàn huáng lù dào chǎng yī yuè, dāng jiàng tiān shū dà zhōng xiáng fú sān piān, wù xiè tiān jī! zhèn sǒng rán qǐ duì, hū yǐ bù jiàn, mìng bǐ yán zhì zhī. shí èr yuè, shuò, jí shū shí zhāi jiè, yú cháo yuán diàn jiàn dào chǎng, jié cǎi tán jiǔ jí, yòu diāo mù wèi yú, shì yǐ jīn bǎo, gōng zhù shén kuàng, suī yuè yuè, wèi gǎn bà qù. shì dǔ huáng chéng sī zòu, zuǒ chéng tiān mén wū zhī nán jiǎo, yǒu huáng bó yè yú chī wěn zhī shàng, zhèn qián lìng zhōng shǐ wǎng shì, huí zòu yún: qí bó zhǎng èr zhàng xǔ, jiān yī wù rú shū juǎn, chán yǐ qīng lǚ sān zhōu, fēng chù yǐn yǐn yǒu zì. zhèn xì sī zhī, gài shén rén suǒ wèi tiān jiàng zhī shū yě. dàn děng yuē: bì xià yǐ zhì chéng shì tiān dì, rén xiào fèng zǔ zōng, gōng yǐ ài rén, sù yè qiú zhì, yǐ zhì zhū lín xiū mù, guǎng sú qǐng lì, yú gē yǎn jí, nián gǔ lǚ fēng, jiē bì xià jīng jīng yè yè rì jǐn yī rì suǒ zhì yě. chén děng cháng wèi tiān dào bù yuǎn, bì yǒu zhāo bào jīn zhě shén gào xiān qī, líng wén guǒ jiàng, shí zhāng shàng qióng yòu dé zhī yīng. jiē zài bài chēng wàn suì. yòu yán: qǐ fēng zhī jì, yí píng zuǒ yòu. dì yuē: tiān ruò zhé shì què zhèng, gù yí yǔ qīng děng zhī wèi gǎi huǐ ruò jiè gào zhèn gōng, zhèn yì dāng cè shēn zì xiū, qǐ yí yǐn zhī ér shǐ zhòng bù zhī yě?
春,正月,乙丑,帝召宰臣王旦、知樞密院事王欽若等對於崇政殿之西序。帝曰:「朕寢殿中,帟幕皆青絁為之,旦暮間非張燭莫能辨色。去年十一月二十七日,夜將半,朕方就寢,忽一室明朗,驚視之,俄見神人星寇絳袍,告朕曰:『來月三日,宜於正殿建黃籙道場一月,當降天書《大中祥符》三篇,勿泄天機!』朕悚然起對,忽已不見,命筆訁志之。十二月,朔,即蔬食齋戒,於朝元殿建道場,結采壇九級,又雕木為輿,飾以金寶,恭佇神貺,雖越月,未敢罷去。適睹皇城司奏,左承天門屋之南角,有黃帛曳於鴟吻之上,朕潛令中使往視,回奏云:『其帛長二丈許,緘一物如書卷,纏以青縷三周,封處隱隱有字。』朕細思之,蓋神人所謂天降之書也。」旦等曰:「陛下以至誠事天地,仁孝奉祖宗,恭已愛人,夙夜求治,以至珠鄰修睦,獷俗請吏,於戈偃戢,年穀屢豐,皆陛下兢兢業業、日謹一日所致也。臣等嘗謂天道不遠,必有昭報;今者神告先期,靈文果降,實彰上穹佑德之應。」皆再拜稱萬歲。又言:「啟封之際,宜屏左右。」帝曰:「天若謫示闕政,固宜與卿等祗畏改悔;若誡告朕躬,朕亦當側身自修,豈宜隱之而使眾不知也?」
dì jí bù zhì chéng tiān mén, fén xiāng wàng bài, mìng nèi shì zhōu huái zhèng huáng fǔ jì míng shēng wū duì pěng yǐ jiàng. wáng dàn guì fèng jìn, dì zài bài shòu shū, zhì yú shàng, fù yǔ rì děng bù dǎo, què sǎn gài, chè jǐng bì, zhì dào chǎng, shòu zhī shū mì yuàn chén yáo sǒu qǐ fēng, shàng yǒu wén yuē: zhào shòu mìng, xìng yú sòng, fù yú chōng. jū qí qì, shǒu yú zhèng. shì qī bǎi, jiǔ jiǔ dìng. jì qù bó qǐ jiān, mìng yáo sǒu dú zhī. qí shū huáng zì sān fú, cí lèi shàng shū hóng fàn lǎo zǐ dào dé jīng, shǐ yán dì néng yǐ zhì xiào zhì dào shào shì, cì yù yǐ qīng jìng jiǎn jiǎn, zhōng shù shì zuò yán yǒng zhī yì. dú qì, cáng yǐ jīn guì. dàn děng chēng hè yú diàn zhī běi wǔ. shì xī, mìng dàn sù zhāi zhōng shū, wǎn yì dào chǎng, dàn qū wǎng ér dì yǐ xiān zhì.
帝即步至承天門,焚香望拜,命內侍周懷政、皇甫繼明升屋對捧以降。王旦跪奉進,帝再拜受書,置輿上,復與日等步導,卻傘蓋,撤警蹕,至道場,授知樞密院陳堯叟啟封,上有文曰:「趙受命,興於宋,付於沖。居其器,守於正。世七百,九九定。」既去帛啟緘,命堯叟讀之。其書黃字三幅,詞類《尚書·洪範》、《老子道德經》,始言帝能以至孝至道紹世,次諭以清淨簡儉,終述世祚延永之意。讀訖,藏以金匱。旦等稱賀於殿之北廡。是夕,命旦宿齋中書,晚詣道場,旦趨往而帝已先至。
bǐng yín, qún chén rù hè yú chóng zhèng diàn, cì yàn, dì yǔ fǔ chén jiē shū shí. qiǎn lì bù shàng shū zhāng qí xián děng zòu gào tiān dì zōng miào shè jì jí jīng chéng cí miào.
丙寅,群臣入賀於崇政殿,賜宴,帝與輔臣皆蔬食。遣吏部尚書張齊賢等奏告天地、宗廟、社稷及京城祠廟。
dīng mǎo, shè huáng huī zhàng yú diàn qián, chén gōng xuán dēng gē, wén wǔ guān liáo shǐ péi liè, zhuó xiàn sān qīng tiān shū. lǐ bì, dì bù dǎo rù nèi, xíng bì huáng dào. sī tiān jiān zòu: sān rì wǔ rì yǒu zǐ yún hù gōng diàn, qǐ fù shǐ guǎn. cóng zhī.
丁卯,設黃麾仗於殿前,陳宮懸、登歌,文武官、遼使陪列,酌獻三清天書。禮畢,帝步導入內,行避黃道。司天監奏:「三日五日有紫雲護宮殿,乞付史館。」從之。
wù chén, dà shè, gǎi yuán, wén wǔ guān bìng jiā ēn, gǎi zuǒ chéng tiān mén wèi zuǒ chéng tiān xiáng fú mén. zhào dōng jīng cì pú wǔ rì, yǐ èr yuè yī rì wèi shǐ.
戊辰,大赦,改元,文武官並加恩,改左承天門為左承天祥符門。詔東京賜酺五日,以二月一日為始。
rén shēn, biān chén yán: zhào dé míng yāo liú huí gú gòng wù, yòu lìng zhāng pǔ lǜ qí shù qiān qīn rǎo huí gú. jīn suì xià zhōu jī jǐn, cǐ shuāi bài zhī shì yě. dì yuē: zhèn zhī qí hàn qiàn, yǐ lìng què chǎng wù jìn xī fān shì lì shí zhě. gài fǔ yù yí dí, dāng wù hán róng bù rán, xū zhì shā fá, hài jí shēng líng yǐ.
壬申,邊臣言:「趙德明邀留回鶻貢物,又令張浦率騎數千侵擾回鶻。今歲夏州譏饉,此衰敗之勢也。」帝曰:「朕知其旱歉,已令榷場勿禁西蕃市粒食者。蓋撫御夷狄,當務含容;不然,須至殺伐,害及生靈矣。」
zhào dé míng cháng yǐ mín jī, shàng biǎo qǐ liáng shù bǎi wàn. dì chū qí zòu shì fǔ chén, zhòng jiē nù yuē: dé míng fāng nà kuǎn ér gǎn yú shì yuē, wàng yǒu qǐ qǐng, qǐ xiáng zhào zé zhī. wáng dàn qǐng chì sān sī, zài jīng jī sù bǎi wàn, lìng dé míng zì lái qǔ zhī dì cóng qí yán. jì ér dé míng shòu zhào, wàng què zài bài, yuē: cháo tíng yǒu rén! nǎi zhǐ.
趙德明嘗以民飢,上表乞糧數百萬。帝出其奏示輔臣,眾皆怒曰:「德明方納款而敢渝誓約,妄有乞請,乞降詔責之。」王旦請敕三司,在京積粟百萬,令德明自來取之;帝從其言。既而德明受詔,望闕再拜,曰:「朝廷有人!」乃止。
tài pú shǎo qīng qián wéi yǎn xiàn xiáng fú sòng, jiǎ shēn, zhuó sī fēng láng zhōng, zhī zhì gào.
太僕少卿錢惟演獻《祥符頌》,甲申,擢司封郎中,知制誥。
tiān shū jiàng zhī yì rì, hàn lín xué shì lǐ zōng è shàng huáng dì fèng yíng zhuó xiàn lè zhāng, yōu zhào dá zhī. shí xué shì cháo jiǒng zhī gòng jǔ, yáng yì bèi bìng, cān zhī zhèng shì zhào ān rén shí cǎo zhào yún.
天書降之翼日,翰林學士李宗諤上皇帝奉迎酌獻樂章,優詔答之。時學士晁迥知貢舉,楊億被病,參知政事趙安仁實草詔雲。
liáo zhǔ rú zhǎng luò.
遼主如長濼。
èr yuè, rén chén shuò, dì yù qián yuán mén guān pú.
二月,壬辰朔,帝御乾元門觀酺。
dīng yǒu, fēn qiǎn zhōng shǐ liù rén xī biān chén yàn.
丁酉,分遣中使六人錫邊臣宴。
wù xū, dì yǔ fǔ chén yuē: jīng shī shì shù jiàn shì shē chǐ, yī fú qì wán duō róng jīn wèi shì, gōng rén liàn jīn wèi bó, qí tú rì fán, jì suǒ fèi suì bù xià shí wàn liǎng, jìn yǐ chéng fēng, liáng kě jiè yě. bǐng wǔ, zhào: sān sī shǐ dīng wèi shēn míng jiù zhì, mù gào zhě shǎng zhī. zì jīn chéng yú fú yù tú jīn xiù jīn zhī lèi yì bù xū yòng.
戊戌,帝語輔臣曰:「京師士庶漸事奢侈,衣服器玩多鎔金為飾,工人煉金為箔,其徒日繁,計所費歲不下十萬兩,浸以成風,良可戒也。」丙午,詔:「三司使丁謂申明舊制,募告者賞之。自今乘輿服御塗金、繡金之類亦不須用。」
sān yuè, jiǎ xū, yǎn zhōu fù lǎo lǚ liáng děng qiān èr bǎi bā shí qī rén yì què qǐng fēng chán, duì yú chóng dào diàn. dì lìng yǐn jìn shǐ cáo lì yòng xuān láo ér yù zhī yuē: fēng chán lì dài hǎn xíng, nán xùn suǒ qǐng. liáng děng jìn ér yán yuē: guó jiā shòu mìng wǔ shí nián, yǐ zhì tài píng, jīn tiān jiàng xiáng fú, yí gào chéng dài yuè, yǐ bào tiān dì. dì fù yuē: cǐ dà shì, bù kě qīng yì. liáng děng yòu yuē: suì shí fēng rěn, huá xià ān tài, yuàn shàng dá líng kuàng, zǎo xíng shèng lǐ. zhào cì mín bó qiǎn zhī. zhī zhōu shào huá yòu lǜ guān shǔ kàng biǎo yǐ qǐng, yì bù yǔn.
三月,甲戌,兗州父老呂良等千二百八十七人詣闕請封禪,對於崇道殿。帝令引進使曹利用宣勞而諭之曰:「封禪歷代罕行,難徇所請。」良等進而言曰:「國家受命五十年,已致太平,今天降祥符,宜告成岱嶽,以報天地。」帝復曰:「此大事,不可輕議。」良等又曰:「歲時豐稔,華夏安泰,願上答靈貺,早行盛禮。」詔賜緡帛遣之。知州邵華又率官屬抗表以請,亦不允。
jǐ mǎo, yǎn zhōu bìng zhū lù jìn shì kǒng wèi děng bā bǎi sì shí rén yì què qǐng fēng chán.
己卯,兗州並諸路進士孔謂等八百四十人詣闕請封禪。
rén wǔ, zǎi xiàng wáng dàn děng lǜ wén wǔ bǎi guān zhū jūn jiāng xiào zhōu xiàn guān lì fān yí sēng dào qí shòu èr wàn sì qiān sān bǎi qī shí rén yì dōng shàng gé mén, fán wǔ shàng biǎo, qǐng fēng chán.
壬午,宰相王旦等率文武百官、諸軍將校、州縣官吏、蕃夷、僧道、耆壽二萬四千三百七十人詣東上閤門,凡五上表,請封禪。
xià, sì yuè, xīn mǎo shuò, tiān shū yòu jiàng yú dà nèi zhī gōng dé gé.
夏,四月,辛卯朔,天書又降於大內之功德閣。
jiǎ wǔ, zhào yǐ jīn nián shí yuè yǒu shì yú tài shān, suì qiǎn guān gào tiān dì zōng miào yuè dú zhū cí. yǐ wèi, yǐ zhī shū mì yuàn shì wáng qīn ruò cān zhī zhèng shì zhào ān rén bìng wèi fēng chán jīng dù zhì zhì shǐ. chū, yì fēng chán wèi jué, dì yǐ jīng fèi wèn quán sān sī shǐ dīng wèi, wèi yuē: dà jì gù yǒu yú yǐ. yì nǎi jué. jí zhào wèi jì dù tài shān lù liáng cǎo, yǐn jìn shǐ cáo lì yòng xuān zhèng shǐ lǐ shén fú xiàng dù xíng yíng dào lù, hàn lín xué shì cháo jiǒng lǐ zōng è yáng yì lóng tú zhí xué shì dù hào dài zhì chén péng nián yǔ tài cháng lǐ yuàn xiáng dìng yí zhù. wáng dàn qǐng yī jiāo yīn gù shì miàn mìng wǔ shǐ, dì yuē: shēng zhōng dà lǐ wǔ shǐ zhī zhí, dāng yú zhōng shū shū mì yuàn yǐ bān cì lǐng zhī. bǐng shēn, mìng wáng dàn wèi dà lǐ shǐ, wáng qīn ruò wèi lǐ yí shǐ, féng zhěng wèi yí zhàng shǐ, chén yáo sǒu wèi lǔ bù shǐ, zhào ān rén wèi qiáo dào dùn dì shǐ, qí lǐ yí qiáo dào dùn dì shǐ shì, lìng zhěng yáo sǒu fēn zhǎng zhī. yǐn ruò ān rén bìng pàn yǎn zhōu, réng gēng dié wǎng gān fēng xiàn, jìn yú tài shān qiáo cǎi zhě, shān xià gōng yì wú dé diào fā dīng fū, zhǐ yòng yǎn yùn zhōu bīng. xíng gōng chú qián hòu diàn wài, yú xī zhāng wò mù. jīn bó chú liáng wěi sān sī guī dù, shōu shì huò zhuǎn shū gōng yòng tā suǒ xū wù, xī zì jīng niǎn zhì, wú dé zhé yǒu kē lǜ. fā shǎn xī shàng gòng mù, yóu huáng hé fú fá yùn zhōu, gěi zhì dùn zhī fèi.
甲午,詔以今年十月有事於泰山,遂遣官告天地、宗廟、岳瀆諸祠。乙未,以知樞密院事王欽若、參知政事趙安仁並為封禪經度制置使。初,議封禪未決,帝以經費問權三司使丁謂,謂曰:「大計固有餘矣。」議乃決。即詔謂計度泰山路糧草,引進使曹利用、宣政使李神福相度行營道路,翰林學士晁迥、李宗諤、楊億、龍圖直學士杜鎬、待制陳彭年與太常禮院祥定儀注。王旦請依郊禋故事面命五使,帝曰:「升中大禮五使之職,當於中書、樞密院以班次領之。」丙申,命王旦為大禮使,王欽若為禮儀使,馮拯為儀仗使,陳堯叟為鹵簿使,趙安仁為橋道頓遞使,其禮儀、橋道頓遞使事,令拯、堯叟分掌之。飲若、安仁並判兗州,仍更迭往乾封縣,禁於泰山樵採者,山下工役無得調發丁夫,止用兗、鄆州兵。行宮除前後殿外,餘悉張幄幕。金帛、芻糧委三司規度,收市或轉輸供用它所須物,悉自京輦致,無得輒有科率。發陝西上供木,由黃河浮筏鄆州,給置頓之費。
zhào dōng fēng yuán lù jìn cǎi bǔ. xiū jiàn háng gōng, wú dé qīn zhàn mín tián, hù jià bù qí zhé róu jiàn miáo jià zhě, yù shǐ jiū zhī.
詔東封緣路禁采捕。修建行宮,無得侵占民田,扈駕步騎輒蹂踐苗稼者,御史糾之。
rén yín, dì yù chóng zhèng diàn, qīn shì jìn shì, réng lù tí jiě, mó yìn yǐ shì zhī. chū yú diàn láng shè màn, liè zuò xí, biāo qí xìng míng, yòu jiē bǎng biǎo qí cì xù, lìng shì qì jiù zuò. mìng hàn lín xué shì lǐ zōng è děng bā rén wèi kǎo guān. dì biàn zhì wò cì, yù zōng è děng wù jí jīng xiáng, wù yí xián jùn. yì rì, zōng è děng shàng suǒ dìng jìn shì wén juàn, zhào zǎi xiàng fù kǎo qì, nǎi lín xuān cì jìn shì zhèng rén yáo yè děng jí dì chū shēn yǒu chà. xiān shì xiè ēn shǐ lìng shì hè, shì rì tè cì lǜ páo xuē hù, jí mìng yǐ zhí.
壬寅,帝御崇政殿,親試進士,仍錄題解,摹印以示之。初於殿廊設幔,列坐席,標其姓名,又揭榜表其次序,令視訖就坐。命翰林學士李宗諤等八人為考官。帝遍至幄次,諭宗諤等務極精詳,勿遺賢俊。翼日,宗諤等上所定進士文卷,詔宰相覆考訖,乃臨軒賜進士鄭人姚曄等及第、出身有差。先是謝恩始令釋褐,是日特賜綠袍、靴、笏,即命以職。
bǐng wǔ, zhào zuò zhāo yīng gōng yǐ fèng tiān shū.
丙午,詔作昭應宮以奉天書。
shí shàng fēng shì zhě yán: liǎng hàn jǔ xián liáng, duō yīn bīng huāng zāi biàn, suǒ yǐ xún fǎng què zhèng. jīn guó jiā shòu ruì jiàn fēng, bù dāng fù shè cǐ lì. yú shì xī bà lì bù kē mù.
時上封事者言:「兩漢舉賢良,多因兵荒災變,所以詢訪闕政。今國家受瑞建封,不當復設此例。」於是悉罷吏部科目。
bǐng chén, zhào: tài zǔ tài zōng cháo zhū lù suǒ xiàn xiáng qín yì shòu jiē zài yuàn yòu, kě shàng qí shù, qí fēng chán lǐ bì zòng zhī.
丙辰,詔:「太祖、太宗朝諸路所獻祥禽、異獸皆在苑囿,可上其數,俟封禪禮畢縱之。」
qiǎn shǐ chí yì yuè zhōu cǎi sān jí máo sān shí shù, bèi jí shén suō jiǔ zhī yòng. yǒu lǎo rén dǒng hào shí zhī, shòu hào zhōu zhù jiào, cì shù bó.
遣使馳詣岳州采三脊茅三十束,備藉神縮酒之用。有老人董皓識之,授皓州助教,賜束帛。
wù wǔ, zhào dōng xún, qǔ yùn zhōu lín guī fù lù fù tài shān lǐ bì, xìng yǎn zhōu, qǔ zhōng dōu lù hái jīng.
戊午,詔東巡,取鄆州臨巂阝路赴泰山;禮畢,幸兗州,取中都路還京。
xiān shì jiān chá yù shǐ yīn chéng zhāng shì xùn wèi gòng yuàn jiān mén guān, shí gòng jǔ chū yòng hú míng zhī fǎ, shì xùn bái zhǔ sī, yǒu qīn qī zài jìn shì zhōng, míng rì dāng yǐn shì, yuàn chū yǐ bì xián, zhǔ sī bù tīng, nǎi zì yán yǐn qù. dì shì zhī, jì míng yú yù píng, suì zhào: zì jīn jǔ rén yǔ shì guān yǒu qīn xián zhě, jiē yí shì bié tóu. shì yuè, jiāng nán zhuǎn yùn shǐ què, zhōng shū jìn nǐ rén, shù jiàn què, dì nǎi zì chú shì xùn wèi zhī. shì xùn yè zǎi xiàng wáng dàn yú zhèng shì táng, zì yán zhòu lǐng shǐ zhí, yuàn wén shàn jiào. dàn cóng róng yuē: cháo tíng què lì zhì yǐ. shì xùn qǐ xiè. shì xùn hòu tú guǎng xī hé běi, měi sī dàn yán, bù gǎn wàng yǒu xìng jiàn yún.
先是監察御史陰城張士遜為貢院監門官,時貢舉初用糊名之法,士遜白主司,有親戚在進士中,明日當引試,願出以避嫌,主司不聽,乃自言引去。帝是之,記名於御屏,遂詔:「自今舉人與試官有親嫌者,皆移試別頭。」是月,江南轉運使闕,中書進擬人,數見卻,帝乃自除士遜為之。士遜謁宰相王旦於政事堂,自言「驟領使職,願聞善教。」旦從容曰:「朝廷榷利至矣。」士遜起謝。士遜後徒廣西、河北,每思旦言,不敢妄有興建雲。
wǔ yuè, gēng shēn shuò, liáo zhǔ hái shàng jīng.
五月,庚申朔,遼主還上京。
rén xū, wáng qīn ruò yán tài shān xià lǐ quán chū, xī shān cāng lóng jiàn.
壬戌,王欽若言泰山下醴泉出,錫山蒼龍見。
hé běi zhuǎn yùn shǐ lǐ shì héng zòu bà nèi tǎng suǒ zhù qián bā wàn mín, yú shì yòu qǐng niǎn běn lù jīn bó chú sù sì shí jiǔ wàn fù jīng dōng yǐ zhù sì shì. dì yuē: shì héng lín shì yǒu xīn lì. suì cì bāo zhào, yīn liú shì héng yú chán zhōu, guǎn jù dōng fēng shì.
河北轉運使李士衡奏罷內帑所助錢八萬緡,於是又請輦本路金帛芻粟四十九萬赴京東以助祀事。帝曰:「士衡臨事有心力。」遂賜褒詔,因留士衡於澶州,管句東封事。
yǒu sī xiáng dìng yí zhù, qǐng yú tài shān shàng zhì huán tán, jìng wǔ zhàng, gāo jiǔ chǐ. huán tán dōng nán zhì liáo tán, gāo yī zhàng èr chǐ, fāng yī zhàng. shān xià fēng sì tán rú yuán qiū zhì, shè shǒu tán rú fāng qiū zhì. yòu wèi yì kǎn yú rén dì, jí tiān dì yù dié yù cè shí gǎn jīn yù guì shòu mìng bǎo zhī zhì shén bèi. zhào xī cóng zhī.
有司詳定儀注,請於泰山上置圜壇,徑五丈,高九尺。圜壇東南置燎壇,高一丈二尺,方一丈。山下封祀壇如圜丘制,社首壇如方丘制。又為瘞塪於壬地,及天地玉牒、玉冊、石感、金玉匱、受命寶之制甚備。詔悉從之。
bǐng yín, mìng wáng dàn féng zhěng zhào ān rén děng fēn zhuàn yù dié yù cè wén.
丙寅,命王旦、馮拯、趙安仁等分撰玉牒、玉冊文。
chū, yǒu sī qǐng yī táng gù shì, huáng dì gào miào chū jīng, zhì tài shān shè shǒu shān, bìng yòng fǎ jià. dì yǐ qián zhào wéi sì shì fēng jié, yú cóng jiǎn yuē, yú shì gǎi yòng xiǎo jià yí zhàng xún gǎi xiǎo jià míng yuē luán jià.
初,有司請依唐故事,皇帝告廟出京,至泰山、社首山,並用法駕。帝以前詔惟祀事豐潔,餘從簡約,於是改用小駕儀仗;尋改小駕名曰鸞駕。
xīn wèi, zhào ān rén zòu: dé tài pú sì zhuàng, jīn yù hé hé xiān fù tài shān, hé gāo èr zhàng sān chǐ, kuò yī zhàng sān chǐ, suǒ jīng zhōu xiàn chéng mén qiáo dào yǒu xiá ài, qǐng lìng xiū chāi. dì yuē: ruò cǐ, zé láo rén yǐ. kě yú chéng wài guò, yú fén mù chù bì zhī.
辛未,趙安仁奏:「得太僕寺狀,金玉輅合先赴泰山,輅高二丈三尺,闊一丈三尺,所經州縣城門橋道有狹隘,請令修拆。」帝曰:「若此,則勞人矣。可於城外過,於墳墓處避之。」
sān sī jiǎ nèi cáng kù yín shí wàn liǎng, cóng zhī.
三司假內藏庫銀十萬兩,從之。
liáo zhǔ zhù huái zhōu.
遼主駐懷州。
jiǎ shēn, fàng hòu gōng yī bǎi èr shí rén, hòu zī qiǎn zhī.
甲申,放後宮一百二十人,厚資遣之。
liù yuè, rén chén, xiáng dìng suǒ shàng fēng chán yí zhù, dì lǎn zhī, yuē: cǐ yí jiǔ fèi, fēi diǎn lǐ jù bèi, qǐ wèi jǐn měi? jí shǒu zhá yí hù fán shí jiǔ shì, lìng wǔ shǐ cān yì lí zhèng ér xíng zhī.
六月,壬辰,詳定所上封禪儀注,帝覽之,曰:「此儀久廢,非典禮具備,豈為盡美?」即手札疑互凡十九事,令五使參議釐正而行之。
mìng dōu guān yuán wài láng sūn shì zhì liáo jìng shàng, gào yǐ jiāng yǒu shì yú tài shān.
命都官員外郎孫奭至遼境上,告以將有事於泰山。
xiān shì wǔ yuè bǐng zǐ, dì fù yán mèng jiàn xiàng zhě shén rén, yán lái yuè shàng xún fù dāng cì tiān shū yú tài shān, mì gào wáng qīn ruò. yú shì qīn ruò zòu: shì yuè jiǎ wǔ, mù gōng dǒng zuò yú lǐ quán tíng běi jiàn huáng sù shū yè lín mù zhī shàng, yǒu zì bù néng shí, yán yú huáng chéng shǐ wáng jū zhèng, jū zhèng jiàn qí shàng yǒu yù míng, chí gào qīn ruò, qīn ruò děng jiù qǔ de zhī. suì jiàn dào chǎng, míng rì, guì shòu zhōng shǐ pěng yì què. zòu zhì, dì jí zhào wáng dàn děng yù qí shì, yù zì chū fèng yíng, jí mìng dàn wèi dǎo wèi shǐ, jù yí zhàng, fèng yíng tiān shū, ān yú hán fāng yuán zhī zhèng diàn. dì zài bài shòu, shòu chén yáo sǒu qǐ fēng, qí wén yuē: rǔ chóng xiào fèng, yù mín guǎng fú. xī ěr jiā ruì, lí shù xián zhī. mì shǒu sī yán, shàn jiě wú yì. guó zuò tíng yǒng, shòu lì xiá suì. dú qì, zhào bǎi guān shì zhī. zuǒ yòu zòu yuàn zhōng yǒu yún wǔ sè, dú tiān shū cì, huáng yún rú fēng zhù diàn shàng.
先是五月丙子,帝復言夢見向者神人,言來月上旬復當賜天書於泰山,密告王欽若。於是欽若奏:「是月甲午,木工董祚於醴泉亭北見黃素書曳林木之上,有字不能識,言於皇城使王居正,居正見其上有御名,馳告欽若,欽若等就取得之。遂建道場,明日,跪授中使捧詣闕。」奏至,帝亟召王旦等諭其事,欲自出奉迎,即命旦為導衛使,具儀仗,奉迎天書,安於含芳園之正殿。帝再拜受,授陳堯叟啟封,其文曰:「汝崇孝奉,育民廣福。錫爾嘉瑞,黎庶咸知。祕守斯言,善解吾意。國祚廷永,壽歷遐歲。」讀訖,召百官示之。左右奏苑中有雲五色,讀天書次,黃雲如風駐殿上。
cì wén wǔ bǎi guān tài shān lǐ quán.
賜文武百官泰山醴泉。
gēng xū, qū shè yǎn zhōu xì qiú liú zuì yǐ xià.
庚戌,曲赦兗州繫囚流罪以下。
xīn hài, qún chén shàng zūn hào yuē chóng wén guǎng wǔ yí tiān zūn dào bǎo yīng zhāng gǎn shèng míng rén xiào huáng dì.
辛亥,群臣上尊號曰崇文廣武儀天尊道寶應章感聖明仁孝皇帝。
qiū, qī yuè, liáo jiā tài zǔ shì yuē dà shèng dà míng shén liè tiān huáng dì, tài zōng shì yuē xiào wǔ huáng dì, ràng guó huáng dì gèng shì yuē wén xiàn huáng dì, shì zōng jiā shì yuē xiào hé zhuāng xiàn huáng dì, réng shì huáng tài dì lǔ hū yuē qīn shùn huáng dì.
秋,七月,遼加太祖諡曰大聖大明神烈天皇帝,太宗諡曰孝武皇帝,讓國皇帝更諡曰文獻皇帝,世宗加諡曰孝和莊憲皇帝,仍諡皇太弟魯呼曰欽順皇帝。
bā yuè, jǐ chǒu shuò, shàng tài zǔ zūn shì yuē qǐ yùn lì jí yīng wǔ shèng wén shén dé yuán gōng dà xiào huáng dì, tài zōng yuē zhì rén yīng dào shén gōng shèng dé wén wǔ dà míng guǎng xiào huáng dì.
八月,己丑朔,上太祖尊諡曰啟運立極英武聖文神德元功大孝皇帝,太宗曰至仁應道神功聖德文武大明廣孝皇帝。
mìng xiáng dìng yí zhù guān cháo jiǒng yǐ xià xí tài shān huán tái fēng sì yí yú dōu tíng yì.
命詳定儀注官晁迥以下習泰山圜台封祀儀於都亭驛。
yǐ yǐ, lìng tiān xià jìn tú zǎi yī yuè, zì shí yuè shǐ.
乙已,令天下禁屠宰一月,自十月始。
jǐ yǒu, wáng qīn ruò lái cháo, xiàn zhī cǎo bā qiān běn.
己酉,王欽若來朝,獻芝草八千本。
jiǔ yuè, wù wǔ shuò, lìng yǒu sī wù zòu dà pì àn.
九月,戊午朔,令有司勿奏大辟案。
jǐ wèi, zhào gào tài miào, yǐ zhī cǎo jiā hé ruì mù liè yú tiān shū niǎn qián, jí chén yú liù shì.
己未,詔告太廟,以芝草、嘉禾、瑞木列於天書輦前,及陳於六室。
gēng shēn, mìng bīng bù shì láng xiàng mǐn zhōng quán dōng jīng liú shǒu.
庚申,命兵部侍郎向敏中權東京留守。
huáng chéng shǐ liú chéng guī yì chóng zhèng diàn shàng xīn zhì tiān shū fǎ wù, yán yǒu hè shí sì lái xiáng, tiān shū fú chí shǐ dīng wèi zòu shuāng hè dù tiān shū niǎn, fēi wǔ liáng jiǔ. yì rì, dì gù wèi yuē: zuó suǒ dǔ hè, dàn yú niǎn shàng fēi dù, ruò yún fēi wǔ liáng jiǔ, kǒng bù wèi shí, qīng dāng yì cǐ zòu yě. wèi zài bài yuē: bì xià yǐ zhì chéng zòu tiān, yǐ bù qī lín wù, zhèng cǐ shù zì, suǒ xì yóu shēn. wàng fù zhōng shū zài yú shí zhèng jì. dì fǔ shǒu xǔ zhī.
皇城使劉承珪詣崇政殿上新制天書法物,言有鶴十四來翔,天書扶持使丁謂奏雙鶴度天書輦,飛舞良久。翼日,帝顧謂曰:「昨所睹鶴,但於輦上飛度,若雲飛舞良久,恐不為實,卿當易此奏也。」謂再拜曰:「陛下以至誠奏天,以不欺臨物,正此數字,所系尤深。望付中書載於《時政記》。」帝俯首許之。
guǐ hài, fèng tiān shū yú cháo yuán diàn. jiǎ zǐ, fú chí shǐ děng fèng tiān shū shēng yù hé, fù tài miào nán chéng mén nèi wò diàn. yǒu qǐng, chē jià zhì, yì wò diàn zhuó xiàn qì, diàn gào liù shì, zhì tài zǔ tài zōng shì, gào yǐ yán pèi zhī yì, dì tì sì jiāo xià. qún chén yán: sì cì, bái yún rú lóng fèng xiān rén, zhèng zài miào shì shàng, yǒu hè shí sì lái xiáng.
癸亥,奉天書於朝元殿。甲子,扶持使等奉天書升玉輅,赴太廟南城門內幄殿。有頃,車駕至,詣幄殿酌獻訖,奠告六室,至太祖、太宗室,告以嚴配之意,帝涕泗交下。群臣言:祀次,白雲如龍鳳仙人,正在廟室上,有鶴十四來翔。
gēng chén, zhào ān rén xiàn wǔ sè jīn yù dān, zǐ zhī bā qiān qī bǎi yú běn.
庚辰,趙安仁獻五色金玉丹,紫芝八千七百餘本。
yǐ yǒu, dì qīn xí fēng chán yí yú chóng dé diàn. chū, lǐ guān yán dì wáng wú qīn xí zhī wén, dì yuē: zhèn yǐ dá yín gōng zhī yì, qǐ dàn láo hū!
乙酉,帝親習封禪儀於崇德殿。初,禮官言帝王無親習之文,帝曰:「朕以達寅恭之意,豈憚勞乎!」
shì yuè, jīng dōng xī hé běi hé dōng jiāng huái liǎng zhè jīng hú fú jiàn guǎng nán lù jiē dà rěn, mǐ dòu qián qī wén.
是月,京東、西、河北、河東、江、淮兩浙、荊湖、福建、廣南路皆大稔,米斗錢七文。
dōng, shí yuè, wù zǐ shuò, liáo zhǔ rú zhōng jīng.
冬,十月,戊子朔,遼主如中京。
gēng yín, zhào: suǒ jīng zhōu xiàn, cǎi fǎng mín jiān bù biàn shì bìng shì wù zhī jià, chē fú quán héng dù liàng bù rú fǎ zhě, jǔ yí zhì jìn zhī. yǒu qí cái yì xíng yǐn lún bù shì zhě, yǔ suǒ shǔ zhǎng lì lùn jiàn. guān guǎ qióng dú bù néng zì cún zhě, liàng jiā zhèn xù. guān lì zhèng jī yóu yì, mín shòu qí huì, jí bù shǒu lián yú, mèi yú zhèng lǐ zhě, xiào zǐ shùn sūn yì fū jié fù wèi xiāng lǐ suǒ chēng zhě, bìng tiáo xī yǐ wén. guān lì zhī mín jiān lì bìng zhě, yì wèi lù zòu.
庚寅,詔:「所經州縣,採訪民間不便事並市物之價,車服、權衡、度量不如法者,舉儀制禁之。有奇才異行隱淪不仕者,與所屬長吏論薦。鰥寡煢獨不能自存者,量加賑恤。官吏政跡尤異,民受其惠,及不守廉隅,昧於政理者,孝子順孫、義夫節婦為鄉里所稱者,並條析以聞。官吏知民間利病者,亦為錄奏。」
sī tiān yán wǔ xīng shùn xíng tóng sè.
司天言五星順行同色。
xīn mǎo, jià fā jīng shī, zòu shì shǐ fèng tiān shū xiān dǎo. xīn chǒu, cì yùn zhōu rén chén, zhù bì. zhī zhì gào zhū xùn yán fèng yù cè yù dié zhì xiáng luán yì, yǒu shén guāng qǐ hào tiān yù cè shàng jí qiǎn hàn lín xué shì lǐ zōng è zhù wǎng zhì xiè.
辛卯,駕發京師,奏侍使奉天書先導。辛丑,次鄆州;壬辰,駐蹕。知制誥硃巽言奉玉冊、玉牒至翔鑾驛,有神光起昊天玉冊上;亟遣翰林學士李宗諤駐往致謝。
bǐng wǔ, cì xiáng luán yì. dīng wèi, fǎ jià rù gān fēng xiàn fèng gāo gōng, dì jí yì hào tiān yù cè qián, fén xiāng zài bài, yǐ xiè shén guāng zhī kuàng.
丙午,次翔鑾驛。丁未,法駕入乾封縣奉高宮,帝即詣昊天玉冊前,焚香再拜,以謝神光之貺。
zhàn chéng dà shí zhū fān guó shǐ yǐ fāng wù yíng xiàn dào zuǒ. dà shí fān kè lǐ má wù xiàn yù guī, zhǎng chǐ èr cùn, zì yán wǔ dài zǔ dé zì xī tiān qū zhǎng zhě, yún: jǐn shǒu cǐ, qí zhōng guó shèng jūn xíng fēng chán lǐ, jí chí gòng zhī.
占城、大食諸蕃國使以方物迎獻道左。大食蕃客李麻勿獻玉圭,長尺二寸,自言五代祖得自西天屈長者,云:「謹守此,俟中國聖君行封禪禮,即馳貢之。」
wù shēn, dì zhāi yú mù qīng diàn. wáng qīn ruò děng xiàn zǐ zhī cǎo sān wàn bā qiān yú běn.
戊申,帝齋於穆清殿。王欽若等獻紫芝草三萬八千餘本。
jǐ yǒu, qún chén zòu wǔ sè yún qǐ yuè dǐng. dì yǔ jìn chén dēng hòu tíng wàng zhī, míng tíng yuē ruì yún. zhī zhì zào zhū xùn fèng yù cè dié, jí huán tái xíng shì guān bìng xiān shēng shān shàng, yǐ huí mǎ lǐng zhì tiān mén, lù xiǎn jué, rén gěi héng bǎn gè èr, liǎng shǒu shī cǎi bó, xùn qīn cóng zú tuī yǐn ér shàng.
己酉,群臣奏五色雲起岳頂。帝與近臣登後亭望之,名亭曰瑞雲。知製造硃巽奉玉冊牒,及圜台行事官並先升山上,以回馬嶺至天門,路險絕,人給橫板各二,兩首施采帛,巽親從卒推引而上。
gēng xū, zhòu lòu wèi shàng wǔ kè, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chéng jīn hé, bèi fǎ jià, zhì shān mén, gǎi fú xuē páo, chéng bù niǎn yǐ dēng, lǔ bù zhàng wèi liè yú shān xià, huáng huī zhàng wèi shì qīn cóng zú zì shān zhǐ pán dào zhì tài píng dǐng, fán liǎng bù yī rén, cǎi xiù xiāng jiān, gòng fèng mǎ zhǐ yú zhōng lù yù zhàng. yà xiàn níng wáng wú wò, zhōng xiàn shū wáng yuán chēng. lǔ bù shǐ chén yáo sǒu cóng dēng, yán yǒu huáng yún fù niǎn shàng, dào jīng xiǎn jùn, bì jiàng niǎn bù jìn, yǒu sī yì yì fú wèi, jiē què zhī. dǎo cóng zhě huò zhì pí dùn, ér dì cí qì yì zhuàng. zhì yù wò, zhào jìn chén guān yù nǚ quán jí táng gāo zōng míng huáng èr bēi. qián yī xī, shān shàng dà fēng, liè yì mù, chí míng wèi yǐ. jí dì zhì, tiān qì wēn hé, fèng sì guān diǎn jiǎn xí yí yú huán tái. shì xī, shān xià bà jǐng chǎng.
庚戌,晝漏未上五刻,帝服通天冠、絳紗袍,乘金輅,備法駕,至山門,改服靴袍,乘步輦以登,鹵簿仗衛列於山下,黃麾仗衛士、親從卒自山址盤道至太平頂,凡兩步一人,采繡相間,供奉馬止於中路御帳。亞獻寧王無偓,終獻舒王元偁。鹵簿使陳堯叟從登,言有黃雲覆輦上,道經險峻,必降輦步進,有司議益扶衛,皆卻之。導從者或至疲頓,而帝辭氣益壯。至御幄,召近臣觀玉女泉及唐高宗、明皇二碑。前一夕,山上大風,裂帟幕,遲明未已。及帝至,天氣溫和,奉祀官點檢習儀於圜台。是夕,山下罷警場。
xīn hài, xiǎng hào tiān shàng dì yú huán tái, yǐ tài zǔ, tài zōng pèi mìng qún guān xiǎng wǔ fāng dì zhū shén yú fēng sì tán. yí wèi shǐ fèng tiān shū yú shàng dì zhī zuǒ, dì gǔn miǎn diàn xiàn, shì cóng dǎo wèi xī jiǎn qù fú dí, zhǐ yú yí mén, lóng zhú qián dǎo yì chè zhī. shè zhōng shū shì láng zhōu qǐ dú yù cè yù dié wén. dì yǐn fú, shè zhōng shū lìng wáng dàn guì chēng yuē: tiān cì huáng dì tài yī shén cè, zhōu ér fù shǐ, yǒng suī zhào rén. sān xiàn bì, fēng jīn yù guì. shè tài wèi wáng dàn fèng yù guì zhì yú shí gǎn, shè tài wèi féng zhěng fèng jīn guì yǐ jiàng, jiāng zuò jiān lǐng tú fēng gǎn. dì dēng tái yuè shì qì, hái yù wò. sī tiān jiān zòu qìng yún rào tán, yuè yǒu huáng huī fēn. zǎi chén lǜ cóng guān chēng hè, shān xià chuán hū wàn suì, zhèn dòng shān gǔ. dì jí rì hái fèng gāo gōng, bǎi guān fèng yíng yú gǔ kǒu.
辛亥,享昊天上帝於圜台,以太祖,太宗配;命群官享五方帝諸神於封祀壇。儀衛使奉天書於上帝之左,帝袞冕奠獻,侍從導衛悉減去茀翟,止於遺門,籠燭前導亦撤之。攝中書侍郎周起讀玉冊、玉牒文。帝飲福,攝中書令王旦跪稱曰:「天賜皇帝太一神冊,周而復始,永綏兆人。」三獻畢,封金玉匱。攝太尉王旦奉玉匱置於石感,攝太慰馮拯奉金匱以降,將作監領徒封感。帝登台閱視訖,還御幄。司天監奏慶雲繞壇,月有黃煇氛。宰臣率從官稱賀,山下傳呼萬歲,振動山谷。帝即日還奉高宮,百官奉迎於谷口。
rén zǐ, chán jì huáng dì zhī yú shè shǒu shān, rú fēng sì zhī yí. qián xī yīn ér fēng, jí xíng shì, fēng dùn zhǐ. xī zòng sì fāng suǒ xiàn zhēn qín qí shòu yú shān xià. fǎ jià hái fèng gāo gōng, zuǒ yòu yán rì zhòng lún, wǔ sè yún jiàn. zhào yǐ fèng gāo gōng wèi huì zhēn gōng.
壬子,禪祭皇地祗於社首山,如封祀之儀。前夕陰而風,及行事,風頓止。悉縱四方所獻珍禽奇獸於山下。法駕還奉高宮,左右言日重輪,五色雲見。詔以奉高宮為會真宮。
guǐ hài, yǒu sī shè zhàng wèi gōng xiàn yú cháo jìn tán xià, tán zài fèng gāo gōng zhī nán. dì fú gǔn miǎn, yù tán shàng zhī shòu chāng diàn, shòu cháo hè, dà shè tiān xià, cháng shè suǒ bù yuán zhě xián chú zhī. wén wǔ guān bìng jìn zhì jiā ēn. cì tiān xià pú sān rì. gǎi gān fēng xiàn wèi fèng fú xiàn. tài shān xià qī lǐ nèi jìn qiáo cǎi. dà yàn mù qīng diàn, yòu yàn jìn chén jí tài shān fù lǎo yú diàn mén, cì fù lǎo shí fú chá bó.
癸亥,有司設仗衛、宮縣於朝覲壇下,壇在奉高宮之南。帝服袞冕,御壇上之壽昌殿,受朝賀,大赦天下,常赦所不原者咸除之。文武官並進秩加恩。賜天下酺三日。改乾封縣為奉符縣。泰山下七里內禁樵採。大宴穆清殿,又宴近臣及泰山父老於殿門,賜父老時服、茶帛。
jiǎ yín, chē jià fā fèng fú xiàn, cì tài píng yì. shì rì, shǐ fù cháng shàn. dì láo wáng dàn děng yǐ jiǔ shí shū, dàn děng jiē zài bài. mǎ zhī jié dú yán: shū shí wéi bì xià yī rén, chén děng zài dào, wèi cháng bù sī shí ròu. dì gù dàn děng yuē: zhī jié yán shì fǒu? dàn zài bài yuē: chéng rú zhī jié yán.
甲寅,車駕發奉符縣,次太平驛。是日,始復常膳。帝勞王旦等以久食蔬,旦等皆再拜。馬知節獨言:「蔬食唯陛下一人,臣等在道,未嘗不私食肉。」帝顧旦等曰:「知節言是否?」旦再拜曰:「誠如知節言。」
bǐng chén, cì yǎn zhōu, yǐ zhōu wèi dà dū dū fǔ.
丙辰,次兗州,以州為大都督府。
shí yī yuè, wù wǔ shuò, dì fú xuē páo yì wén xuān wáng miào, zhuó xiàn, kǒng shì jiā shǔ péi liè. yǒu sī dìng yì zhǐ sù yī, dì tè zài bài. yòu xìng shū liáng hé táng. mìng xíng bù shàng shū wēn zhòng shū děng fēn diàn qī shí èr zi xiān rú jì shū liáng hé yán shì, dì zhì zàn kè shí miào zhōng. fù xìng kǒng líng, yǐ shù mù yōng dào, jiàng yú chéng mǎ, zhì wén xuān wáng mù, zài bài, zhào jiā shì yuē xuán shèng wén xuān wáng, réng xiū qì cí yǔ, gěi jìn biàn shí hù fèng yíng miào. yì rì, yòu qiǎn lì bù shàng shū zhāng qí xián děng yǐ tài láo zhì jì, cì qí jiā qián sān shí wàn, bó sān bǎi pǐ. yǐ sì shí liù shì sūn tóng xué jiū chū shēn shèng yòu wèi fèng lǐ láng, jìn shǔ shòu guān jí cì chū shēn zhě liù rén. yòu zhuī fēng shū liáng hé wèi lǔ guó gōng, yán shì wèi lǔ guó tài fū rén, bó yú mǔ bìng guān shì wèi hún guó tài fū rén. yòu zhuī fēng qí tài gōng yuē zhāo liè wǔ chéng wáng, lìng qīng zhōu lì miào zhōu wén gōng yuē wén xiàn wáng, qū fù xiàn lì miào.
十一月,戊午朔,帝服靴袍詣文宣王廟,酌獻,孔氏家屬陪列。有司定議止肅揖,帝特再拜。又幸叔梁紇堂。命刑部尚書溫仲舒等分奠七十二子、先儒暨叔梁紇、顏氏,帝制贊刻石廟中。復幸孔陵,以樹木擁道,降輿乘馬,至文宣王墓,再拜,詔加諡曰玄聖文宣王,仍修葺祠宇,給近便十戶奉塋廟。翌日,又遣吏部尚書張齊賢等以太牢致祭,賜其家錢三十萬,帛三百匹。以四十六世孫同學究出身聖佑為奉禮郎,近屬授官及賜出身者六人。又追封叔梁紇為魯國公,顏氏為魯國太夫人,伯魚母並官氏為渾國太夫人。又追封齊太公曰昭烈武成王,令青州立廟;周文公曰文憲王,曲阜縣立廟。
jǐ wèi, dì yù huí luán, tán qìng lóu guān pú, fán sān rì.
己未,帝御迴鑾,覃慶樓觀酺,凡三日。
rén xū, fā yǎn zhōu. dīng mǎo, cì fàn xiàn. cì qū fù xiàn xuán shèng wén xuān wáng miào jiǔ jīng sān shǐ, lìng yǎn zhōu xuǎn rú shēng jiǎng shuō. yòu cì tài zōng yù zhì yù shū, yòu yǐ jīng shǐ cì yǎn zhōu.
壬戌,發兗州。丁卯,次范縣。賜曲阜縣玄聖文宣王廟《九經》、《三史》,令兗州選儒生講說。又賜太宗御製、御書,又以經史賜兗州。
bǐng zǐ, fā chén qiáo, cì hán fāng yuán. shí jìn fǔ huái diān jīng dōng hé shuò zhī mín zì tài shān yíng hòu chē jià zhě dào lù bù jué. dīng chǒu, chē jià zhì zì tài shān. fú chí shǐ dīng wèi fèng tiān shū guī dà nèi. cì bǎi guān xiū jià sān rì, zhōng shū shū mì yuàn yī rì.
丙子,發陳橋,次含芳園。時近輔、淮甸、京東、河朔之民自泰山迎候車駕者道路不絕。丁丑,車駕至自泰山。扶持使丁謂奉天書歸大內。賜百官休假三日,中書樞密院一日。
zhào yǐ zhēng yuè sān rì tiān shū jiàng rì wèi tiān qìng jié. dīng wèi qǐng yǐ xiáng ruì biān cì zhuàn zàn, huì huà yú zhāo yīng gōng, cóng zhī.
詔以正月三日天書降日為天慶節。丁謂請以祥瑞編次撰贊,繪畫於昭應宮,從之。
jiǎ shēn, mìng wáng dàn shè tài wèi, fèng shàng tài zǔ tài zōng shì cè. lǐ bì, qīn xiǎng liù shì.
甲申,命王旦攝太尉,奉上太祖、太宗諡冊。禮畢,親享六室。
yǐ yǒu, dà yàn hán guāng diàn, láo xuán yě.
乙酉,大宴含光殿,勞旋也。
shí èr yuè, xīn mǎo, yù cháo yuán diàn, shòu cè zūn hào.
十二月,辛卯,御朝元殿,受冊尊號。
mìng dīng wèi lǐ zōng è děng biān xiū fēng chán jì, cóng chén péng nián zhī qǐng yě.
命丁謂、李宗諤等編修《封禪記》,從陳彭年之請也。
dīng yǒu, nèi chū tài shān fēng sì shàng zūn jiǔ jí yù nǚ bái lóng wáng mǔ chí shuǐ xīn lǐ quán cì fǔ chén. zhào dōng jīng liú shǒu sī jí zài jīng zhǎng shì nèi chén bù gāi cì wù zhě, tè gěi zhī.
丁酉,內出泰山封祀上尊酒及玉女白龍王母池水新醴泉賜輔臣。詔東京留守司及在京掌事內臣不該賜物者,特給之。
zhào: jiāng huái fā yùn sī bù nèi, gè liú sān nián zhī chǔ yǐ bèi shuǐ hàn. xiān shì jiāng huái mǐ yùn sòng jīng shī, zhì shì sī tiān jiān yán yáng chǔ zhī fēn dāng wèi shuǐ hàn lì, fáng huàn gù yě.
詔:「江淮發運司部內,各留三年之儲以備水旱。」先是江、淮米運送京師,至是司天監言揚、楚之分當為水旱沴,防患故也。
gēng xū, zhì jīng xīn chéng wài bā xiāng. dì yǐ dōu mén zhī wài, mín jū pō duō, jiù lì wéi chì xiàn wèi zhǔ qí shì, zhì shì tè zhì xiāng lì, mìng jīng fǔ tǒng zhī.
庚戌,置京新城外八廂。帝以都門之外,民居頗多,舊例惟赤縣尉主其事,至是特置廂吏,命京府統之。
xīn hài, mìng hù bù shàng shū kòu zhǔn zhī tiān xióng jūn jiān zhù pō dōu bù shǔ. liáo shǐ cháng guò dà míng, wèi zhǔn yuē: xiàng gōng wàng zhòng, hé gù bù zài zhōng shū? zhǔn yuē: zhǔ shàng yǐ cháo tíng wú shì, běi mén suǒ yào, fēi zhǔn bù kě ěr.
辛亥,命戶部尚書寇準知天雄軍兼駐泊都部署。遼使嘗過大名,謂准曰:「相公望重,何故不在中書?」准曰:「主上以朝廷無事,北門鎖鑰,非准不可耳。」
jiǎ yín, yǐ nán yá wèi xī qìng yuàn.
甲寅,以南衙為錫慶院。
xiān shì pú yàn zé jí yú shàng shū shěng huò dōu tíng yì, dàn jié zhāi huì zé jiù xiāng guó sì. dì yǐ fú shě zhōng pēng rèn yōu xiào, yǒu kuī gōng jié, nǎi lìng nèi chén dù guǎn yú xiǎn chǎng zhě yì zhī. nán yá jí tài zōng yǐn jīng shí dǐ dǐ, qín wáng xǔ wáng jì jū yān, jué hòu xū qí wèi, gù yǐ wèi yuàn.
先是酺宴則集於尚書省或都亭驛,誕節齋會則就相國寺。帝以佛舍中烹飪優笑,有虧恭潔,乃令內臣度館於顯敞者易之。南衙即太宗尹京時底邸,秦王、許王繼居焉,厥後虛其位,故以為院。
zhào: jìn zòu yuàn bù dé fēi shí gōng bào cháo tíng shì, yí lìng jìn zòu guān wǔ rén wèi bǎo, fàn zhě kē wéi zhì zhī zuì.
詔:「進奏院不得非時供報朝廷事,宜令進奏官五人為保,犯者科違制之罪。」
liáo zhāo tǎo shǐ xiāo tuō yún zòu tǎo gān zhōu huí gú, jiàng qí wáng yī luō lēi, fǔ wèi ér hái.
遼招討使蕭托雲奏討甘州回鶻,降其王伊囉勒,撫慰而還。
shì suì, liáo fàng jìn shì shǐ kè zhōng děng shí sān rén.
是歲,遼放進士史克忠等十三人。