qǐ róu zhào dūn zāng zhēng yuè, jǐn shí èr yuè, fán yī nián.
起柔兆敦牂正月,尽十二月,凡一年。
yīng zōng tǐ gān yīng lì lóng gōng shèng dé xiàn wén sù wǔ ruì shèng xuān xiào huáng dì zhì píng sān nián liáo xián yōng èr nián. bǐng wǔ, yī líng liù liù nián
○英宗体乾应历隆功盛德宪文肃武睿圣宣孝皇帝治平三年(辽咸雍二年。丙午,一零六六年)
chūn, zhēng yuè, dīng sì, liáo zhǔ rú yā zǐ hé.
春,正月,丁巳,辽主如鸭子河。
rén shēn, yǐ hàn lín xué shì zhī zhì gào fàn zhèn wèi hàn lín shì dú xué shì zhī chén zhōu. chū, zhèn cǎo hán qí qiān guān zhì, chēng yǐn zhōu gōng huò guāng, jiàn guān lǚ huì bó zhī yú shì qí biǎo qiú qù wèi, zhèn pī dá yuē:" zhōu gōng bù zhī lǔ, yù tiān xià zhī yī hū zhōu." dì yǐ zhèn bù dàng yǐn shèng rén bǐ zǎi xiàng. qí yì wèi qí qù wèi, zé ōu gē sòng yù bù guī jīng shī, yù bà zhèn nèi zhí. zhí zhèng yīn yù zhèn lìng zì qǐng wài, ér yǒu shì mìng.
壬申,以翰林学士、知制诰范镇为翰林侍读学士、知陈州。初,镇草韩琦迁官制,称引周公、霍光,谏官吕诲驳之;于是琦表求去位,镇批答曰:“周公不之鲁,欲天下之一乎周。”帝以镇不当引圣人比宰相。其意谓琦去位,则讴歌讼狱不归京师,欲罢镇内职。执政因谕镇令自请外,而有是命。
dì yú zhì gào duō qīn yuè, yǒu bù zhōng lǐ, bì shǐ gǎi zhī, cháng wèi zhí zhèng yuē:" cǐ rén jūn mó xùn, qǐ kě bāo biǎn shī shí yě!"
帝于制诰多亲阅,有不中理,必使改之,尝谓执政曰:“此人君谟训,岂可褒贬失实也!”
xiān shì zhī zhì gào hán wéi zòu shì biàn diàn, cháng yán:" rén jūn hào wù, dāng míng jiàn shǎng xíng yǐ shì tiān xià, shǐ rén zhī suǒ bì jiù, zé fēng sú kě yí." yòu yán:" sī lǜ bù néng quán wú guò chà, jiǎ rú bì xià wù yǒu chǔ fēn, gǎi zhī zé zú yǐ zhāng nà shàn cóng jiàn zhī měi." jí zhèn bǔ wài, wéi yán:" zhèn chéng yǒu zuì, zì kě míng zhèng diǎn xíng. ruò qí suǒ shī zhǐ zài wén zì, dāng hán róng yǐ quán jìn chén tǐ mào. bì xià qián chù qián gōng fǔ, zhōng wài yǐ wéi tài zhòng. jīn yòu chù zhèn ér zhòng mò zhī qí suǒ wèi, chén kǒng zì cǐ gè huái yí jù, mò gǎn wéi bì xià jìn zhōng zhě yǐ."
先是知制诰韩维奏事便殿,尝言:“人君好恶,当明见赏刑以示天下,使人知所避就,则风俗可移。”又言:“思虑不能全无过差,假如陛下误有处分,改之则足以彰纳善从谏之美。”及镇补外,维言:“镇诚有罪,自可明正典刑。若其所失止在文字,当含容以全近臣体貌。陛下前黜钱公辅,中外以为太重。今又黜镇而众莫知其所谓,臣恐自此各怀疑惧,莫敢为陛下尽忠者矣。”
guǐ yǒu, qì dān gǎi guó hào yuē dà liáo.
癸酉,契丹改国号曰大辽。
yǐ hài, xuān zhēng nán yuàn shǐ wǔ ān jié dù shǐ chéng kān zú. kān shǒu yán zhōu fán liù nián, ān zhòng xí shì, zhì bù jìn míng, rán bù wéi yán zhě suǒ yǔ. chū, yán zhōu jiā hé wèi liǎng chéng, zhì dié bēi báo, cháng wèi xià zéi gōng wéi, dēng jiǔ zhōu tái, xià kàn chéng zhōng. kān diào bīng dà, dà zēng zhù zhī, hòu yǐ wéi lì. héng shān yóu háo yuàn liàng zuò, yù yǐ shǔ pàn, qǔ líng xià, lái qiú bīng wèi yuán, kān yán:" chái hǔ fēi qí xiāng bó, zé wèi yì qǔ yě. yōng jū fēi qí zì kuì, zé wèi yì gōng yě. liàng zuò jiǔ bèi màn, dāng chéng cǐ tīng xǔ, yǐ mán yí gōng mán yí, zhōng guó zhī lì yě." huì dì bù yù, dà chén zhòng shēng shì, suì qǐn bù bào. zì yǐ nián guò qī shí, gào lǎo, zhāng fán shí shù shàng, zhōng fú tīng. qiǎn zhōng shǐ jī shǒu zhào wèn láo, cì chá yào huáng jīn, nǎi zài shàng zhāng yuē:" chén lǎo jí jù yǐ, gāo nú tún jìn bīng, wèi yào dì, qǐ yǎng bìng suǒ xié!" hái, zhì chéng chéng, zú zèng tài wèi, shì kāng mù.
乙亥,宣徵南院使、武安节度使程戡卒。戡守延州凡六年,安重习事,治不近名,然不为言者所与。初,延州夹河为两城,雉堞卑薄,尝为夏贼攻围,登九州台,下瞰城中。戡调兵大,大增筑之,后以为利。横山猷豪怨谅祚,欲以属叛,取灵、夏,来求兵为援,戡言:“豺虎非其相搏,则未易取也。痈疽非其自溃,则未易攻也。谅祚久悖慢,当乘此听许,以蛮夷攻蛮夷,中国之利也。”会帝不豫,大臣重生事,遂寝不报。自以年过七十,告老,章凡十数上,终弗听。遣中使赍手诏问劳,赐茶、药、黄金,乃再上章曰:“臣老疾剧矣,高奴屯劲兵,为要地,岂养病所邪!”还,至澄城,卒;赠太尉,谥康穆。
xīn sì, yǐ duān míng diàn xué shì zhī xú zhōu zhāng fāng píng wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. chū, dì wèi zhí zhèng, xué shì dú wáng guī néng wéi zhào, yú duō bù chèn zhí, yīn wèn:" fāng píng wén xué rú hé?" ōu yáng xiū duì yuē:" fāng píng yì yǒu wén xué, dàn xié xié bù zhí." céng gōng liàng yǐ wéi bù wén qí xié xié, zhào gài yòu yǐ wéi wú jī, gù zú mìng zhī. dì cháng wèn zhì dào tǐ yào, fāng píng yǐ" jiǎn yì chéng míng" wèi duì, dì bù jué qián xí yuē:" zhèn xī fèng cháo qǐng, wàng shì cóng dà chén yǐ wèi jiē tiān xià xuǎn rén, jīn duō bù rán. wén xué shì zhī yán, shǐ zhī yǒu rén yǐ."
辛巳,以端明殿学士、知徐州张方平为翰林学士承旨。初,帝谓执政,学士独王珪能为诏,馀多不称职,因问:“方平文学如何?”欧阳修对曰:“方平亦有文学,但挟邪不直。”曾公亮以为不闻其挟邪,赵概又以为无迹,故卒命之。帝尝问治道体要,方平以“简易诚明”为对,帝不觉前席曰:“朕昔奉朝请,望侍从大臣以谓皆天下选人,今多不然。闻学士之言,始知有人矣。”
mìng hàn lín xué shì féng jīng xiū zhuàn rén zōng shí lù.
命翰林学士冯京修撰《仁宗实录》。
rén wǔ, bà sān sī tuī kān guān. chū, zhào sān sī jǔ jīng cháo guān yī rén, zhuān lǐng tuī kān shì, zhì shì sān sī zòu yǐ wéi bù biàn, bà zhī, rán yì zhě bù yǐ bà zhī wèi biàn yě.
壬午,罢三司推勘官。初,诏三司举京朝官一人,专领推勘事,至是三司奏以为不便,罢之,然议者不以罢之为便也。
guǐ wèi, liáo zhǔ rú shān yú diàn.
癸未,辽主如山榆淀。
xiān shì gōng bù yuán wài láng jiān shì yù shǐ zhī zá shì lǚ hǎi yǔ shì yù shǐ fàn chún rén jiān chá yù shǐ lǐ xíng lǚ dà fáng hé zòu yuē:" fú jiàn cān zhī zhèng shì ōu yáng xiū, shǒu kāi xié yí, yǐ wǎng dào yuè rén zhǔ, yǐ jìn lì fù xiān dì, jiāng xiàn bì xià yú guò jǔ zhī jī." lóng tú gé zhí xué shì sī mǎ guāng, yì shàng shū qǐng bà zhuī chóng zhī yí, jiē bù bào. huì děng lùn liè bù yǐ, ér zhōng shū yì yǐ zhá zi zì biàn. dì yì xiàng zhōng shū, rán wèi jí xià zhào yě. zhí zhèng nǎi xiāng yǔ mì yì, yù lìng huáng tài hòu xià shǒu shū, zūn pú ān yì wáng wèi huáng, fū rén wéi hòu, huáng dì chēng qīn, yòu lìng dì xià zhào qiān ràng, bù shòu zūn hào, dàn chēng qīn, jí yuán lì miào, yǐ shì fēi dì yì, qiě yù wèi yì rì tuī chóng zhī jiàn.
先是工部员外郎兼侍御史知杂事吕海与侍御史范纯仁、监察御史里行吕大防合奏曰:“伏见参知政事欧阳修,首开邪仪,以枉道悦人主,以近利负先帝,将陷陛下于过举之讥。”龙图阁直学士司马光,亦上疏请罢追崇之仪,皆不报。诲等论列不已,而中书亦以札子自辩。帝意向中书,然未即下诏也。执政乃相与密议,欲令皇太后下手书,尊濮安懿王为皇,夫人为后,皇帝称亲,又令帝下诏谦让,不受尊号,但称亲,即园立庙,以示非帝意,且欲为异日推崇之渐。
bǐng zǐ, zhōng shū zòu shì chuí gǒng diàn, shí hán qí yǐ cí jì zhì zhāi, tè qiǎn zhōng shǐ zhào yǔ gòng yì. jì tuì, wài jiān yán pú wáng yǐ yì dìng chēng huáng, ōu yáng xiū shǒu wèi zhào cǎo èr tōng, yī nà shàng qián. rì zhōng, tài hòu guǒ qiǎn zhōng shǐ jī shí fēng wén shū zhì zhōng shū, zhí zhèng xiāng shì ér xiào. huì děng wén zhī, jí nà jiǎo yù shǐ gào chì, jū jiā dài zuì, qǐ zǎo cì chù zé, dì yǐ yù bǎo fēng gào chì, qiǎn nèi shì qù huì děng lìng fù tái gòng zhí. huì děng yǐ suǒ yán bù yòng, suī shòu gào chì, yóu jū jiā dài zuì.
丙子,中书奏事垂拱殿,时韩琦以祠祭致斋,特遣中使召与共议。既退,外间言濮王已议定称皇,欧阳修手为诏草二通,一纳上前。日中,太后果遣中使赍实封文书至中书,执政相视而笑。诲等闻之,即纳缴御史告敕,居家待罪,乞早赐黜责,帝以御宝封告敕,遣内侍趣诲等令赴台供职。诲等以所言不用,虽受告敕,犹居家待罪。
dīng chǒu, zhōng shū fèng shì, dì yòu qiǎn zhōng shǐ zhào hán qí tóng yì, jí jiàng chì chēng:" zhǔn huáng tài hòu shǒu shū, pú ān yì wáng qiáo guó tài fū rén wáng shì xiāng guó tài fū rén hán shì xiān yóu xiàn jūn rèn shì, kě lìng huáng dì chēng qīn, réng zūn pú ān yì wáng wèi pú ān yì huáng, qiáo guó xiāng guó xiān yóu bìng chēng hòu." yòu jiàng chì, chēng dì shǒu zhào:" zhèn miàn fèng huáng tài hòu cí zhǐ, yǐ jiàng shǒu shū rú qián. zhèn yǐ fāng chéng dà tǒng, jù dé bù shèng, chēng qīn zhī lǐ, jǐn zūn cí xùn zhuī chóng zhī diǎn, qǐ yì kè dāng! qiě yù yǐ yíng wèi yuán, jí yuán lì miào, bǐ wáng zǐ sūn zhǔ fèng cí shì. huáng tài hòu liàng zī chéng kěn, jí cì yǔn cóng." yòu zhào:" pú ān yì wáng zǐ yíng zhōu fáng yù shǐ qí guó gōng zōng pǔ, hòu fú què chú jié dù guān chá liú hòu, gǎi fēng pú guó gōng, zhǔ fèng pú wáng sì shì."
丁丑,中书奉事,帝又遣中使召韩琦同议,即降敕称:“准皇太后手书,濮安懿王、谯国太夫人王氏、襄国太夫人韩氏、仙游县君任氏,可令皇帝称亲,仍尊濮安懿王为濮安懿皇,谯国、襄国、仙游并称后。”又降敕,称帝手诏:“朕面奉皇太后慈旨,已降手书如前。朕以方承大统,惧德不胜,称亲之礼,谨尊慈训;追崇之典,岂易克当!且欲以茔为园,即园立庙,俾王子孙主奉祠事。皇太后谅兹诚恳,即赐允从。”又诏:“濮安懿王子瀛州防御使岐国公宗朴,候服阕除节度观察留后,改封濮国公,主奉濮王祀事。”
gēng chén, lǚ huì děng yòu fèng:" chén děng běn yǐ ōu yáng xiū shǒu qǐ xié yì, guà wù shèng xīn, hán qí děng yī wéi fù huì bù zǎo biàn, lèi jù tán zòu, qǐ xíng cháo diǎn. jìn dǔ huáng tài hòu shǒu shū, zhuī chóng zhī diǎn, bìng yòng āi huán shuāi shì gù shì, nǎi yǔ zhèng fǔ yuán yì xiāng fú. zhōng wài zhī lùn, jiē yǐ wéi hán qí mì yǔ zhōng guān sū lì shè gāo jū jiǎn wǎng lái jiāo jié, shàng huò mǔ hòu, yǒu cǐ zhǐ huī, gài yù guī guò zhì zūn, zì yǎn qí è, qī jūn fù guó, nǎi zhì rú cǐ, shǒu yì zhī chén, ān dé bù zhū! chén děng dài zuì yú jiā, lǚ méng zhào zhǐ cù lìng gòng zhí, ér cù wèi gǎn chéng mìng, yǐ cǐ gù yě. ruò bì shǐ chén děng jiù zhí, zé dāng hé bān tíng zhēng yǐ jiù cháo tíng zhī shī, suī bì xià róng nà zhí yán, wèi tiān xià suǒ wén, ér chén děng bù néng zǎo wù míng zhǔ zhī zuì, yì shēn zhòng yǐ, qǐ kě fù jū yán lù, wèi ěr mù zhī guān zāi!" dì lìng zhōng shū jiàng zhá zi, qù shǐ fù tái gòng zhí, ér huì děng jiǎo hái zhá zi bìng hòu suǒ zòu jiǔ zhuàng, shēn zhōng shū jiān cí tái zhí.
庚辰,吕诲等又奉:“臣等本以欧阳修首启邪议,诖误圣心,韩琦等依违附会不早辨,累具弹奏,乞行朝典。近睹皇太后手书,追崇之典,并用哀、桓衰世故事,乃与政府元议相符。中外之论,皆以为韩琦密与中官苏利涉、高居简往来交结,上惑母后,有此指挥,盖欲归过至尊,自掩其恶,欺君负国,乃致如此,首议之臣,安得不诛!臣等待罪于家,屡蒙诏旨促令供职,而踧未敢承命,以此故也。若必使臣等就职,则当合班庭争以救朝廷之失,虽陛下容纳直言,为天下所闻,而臣等不能早悟明主之罪,益深重矣,岂可复居言路,为耳目之官哉!”帝令中书降札子,趣使赴台供职,而诲等缴还札子并后所奏九状,申中书坚辞台职。
shì rì, zhào bì pú ān yì wáng míng xià yī zì, zhì pú ān yì wáng yuán lìng yī rén, yǐ dà shǐ chén wèi zhī mù bīng èr bǎi rén, yǐ fèng yuán wèi é yòu lìng hé nán zhì bǎi zi hù wǔ shí rén, mìng dài yù qì xiè wáng shì níng quán fā qiǎn hù bù pàn guān zhāng zhēng dù pú ān yì wáng yuán miào dì tú shàng jiē cóng zhōng shū suǒ qǐng yě.
是日,诏避濮安懿王名下一字,置濮安懿王园令一人,以大使臣为之;募兵二百人,以奉园为额;又令河南置柏子户五十人,命带御器械王世宁、权发遣户部判官张徵度濮安懿王园庙地图上;皆从中书所请也。
rén wǔ, zhào bà shàng shū shěng jí yì pú ān yì wáng diǎn lǐ. zhōng shū jìn chéng lǚ huì děng suǒ shēn zòu zhuàng, dì wèn zhí zhèng dāng rú hé, hán qí duì yuē:" chén děng zhōng xié, bì xià suǒ zhī." ōu yáng xiū yuē:" yù shǐ yǐ wéi lǐ nán bìng lì, ruò yǐ chén děng wéi yǒu zuì, jí dāng liú yù shǐ ruò yǐ chén děng wéi wú zuì, zé qǔ shèng zhǐ." dì yóu yù jiǔ zhī, nǎi lìng chū yù shǐ jì ér yuē:" bù yí zé zhī tài zhòng." yú shì huì bà shì yù shǐ zhī zá shì, yǐ gōng bù yuán wài láng zhī qí zhōu fàn chún rén yǐ shì yù shǐ tōng pàn ān zhōu lǚ dà fáng luò jiān chá yù shǐ lǐ xíng, yǐ tài cháng bó shì zhī xiū níng xiàn. gù shì, zhī zá yù shǐ jiě guān jiē yǒu gào cí, shí zhī zhì gào hán wéi dāng zhí, yòu jiān lǐng tōng jìn yín tái sī shàng xià fēng bó shì, zhí zhèng kǒng wéi jiǎo cí bù kěn cǎo zhì jí fēng bó chì mìng, suì jìng yǐ chì sòng lǚ huì děng jiā, réng yǐ lèi bù zūn bǐng shèng zhǐ fù tái gòng zhí wèi huì děng zuì. wéi yán:" bà chù yù shǐ, shì guān zhèng tǐ, ér bù shǐ yǒu sī yù wén, jì gāng zhī shī, wú shèn yú cǐ. yí zhuī huán huì děng chì mìng yóu yín tái sī, shǐ chén dé shēn yì lùn yǐ zhèng guān fǎ." yòu yán:" huì děng néng shěn lùn shǒu zhí, guó zhī zhōng chén, jì qí yòng xīn, bù guò yù bì xià jǐn rú xiān wáng zhī fǎ ér zhǐ ěr. shì dài fū tān gù chǒng lì, hòu shǎng yán fá, yóu kǒng cǐ fēng bù biàn ér fù nèi qiān xié shuō, biǎn chì zhèng rén, zì cǐ bì xià ěr mù yì yōng bì yǐ." yòu qiú duì, jí lùn qí shī, qǐng zhuī huán qián chì, lìng bǎi guān xiáng yì yǐ jìn rén qíng, fù zhào huì děng hái rèn jiù zhí yǐ quán zhèng tǐ, jiē bù cóng. shì rì, zhào hàn lín xué shì zhī zhì gào yù shǐ zhōng chéng zhī zá gè jǔ yù shǐ liǎng rén, yǐ qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn fù yáo yú jiān shì yù shǐ zhī zá shì.
壬午,诏罢尚书省集议濮安懿王典礼。中书进呈吕诲等所申奏状,帝问执政当如何,韩琦对曰:“臣等忠邪,陛下所知。”欧阳修曰:“御史以为理难并立,若以臣等为有罪,即当留御史;若以臣等为无罪,则取圣旨。”帝犹豫久之,乃令出御史;既而曰:“不宜责之太重。”于是诲罢侍御史知杂事,以工部员外郎知蕲州;范纯仁以侍御史通判安州;吕大防落监察御史里行,以太常博士知休宁县。故事,知杂御史解官皆有诰词,时知制诰韩维当直,又兼领通进银台司上下封驳事,执政恐维缴词不肯草制及封驳敕命,遂径以敕送吕诲等家,仍以累不遵禀圣旨赴台供职为诲等罪。维言:“罢黜御史,事关政体,而不使有司预闻,纪纲之失,无甚于此。宜追还诲等敕命由银台司,使臣得申议论以正官法。”又言:“诲等能审论守职,国之忠臣,计其用心,不过欲陛下尽如先王之法而止耳。士大夫贪固宠利,厚赏严罚,犹恐此风不变;而复内牵邪说,贬斥正人,自此陛下耳目益壅蔽矣。”又求对,极论其失,请追还前敕,令百官详议以尽人情,复召诲等还任旧职以全政体,皆不从。是日,诏翰林学士、知制诰、御史中丞、知杂各举御史两人,以起居舍人、同知谏院傅尧俞兼侍御史知杂事。
sī mǎ guāng yán:" qiè wén lǚ huì fàn chún rén lǚ dà fáng, yīn yán pú wáng diǎn lǐ shì jǐn bèi zé jiàng, zhōng wài wén zhī, wú bù hài è. chén guān cǐ sān rén, zhōng liàng gāng zhèng, yōu gōng wàng jiā, qiú zhū qún chén, hǎn jiàn qí bǐ. jīn yī dàn yǐ yán shì tài qiè, jǐn cóng cuàn chì, chén qiè wèi cháo tíng xī zhī! chén wén rén jūn suǒ yǐ ān róng zhě, mò dà yú dé rén xīn. jīn bì xià xùn zhèng fǔ yī èr rén zhī qíng, wéi jǔ cháo gōng yì, zūn chóng pú wáng, guò yú lǐ zhì. tiān xià zhī rén, yǐ zhī bì xià wèi rén zōng hòu, zhì yì bù zhuān, chàng rán shī wàng, jīn yòu qǔ yán shì zhī chén qún bèi zhú zhī, chén kǒng lèi yú shèng dé, suǒ sǔn bù xì, lǘ lǐ zhī jiān, fù fēi qiè tàn zhě duō yǐ. fú wàng shèng cí, jí lìng huì děng hái tái gòng zhí, bù zé qiě wèi zhī bié gǎi jìn dì yī guān, yì kě yǐ shǎo wèi wài rén zhī xīn yě."
司马光言:“窃闻吕诲、范纯仁、吕大防,因言濮王典礼事尽被责降,中外闻之,无不骇愕。臣观此三人,忠亮刚正,忧公忘家,求诸群臣,罕见其比。今一旦以言事太切,尽从窜斥,臣窃为朝廷惜之!臣闻人君所以安荣者,莫大于得人心。今陛下徇政府一二人之情,违举朝公议,尊崇濮王,过于礼制。天下之人,已知陛下为仁宗后,志意不专,怅然失望,今又取言事之臣群辈逐之,臣恐累于圣德,所损不细,闾里之间,腹非窃叹者多矣。伏望圣慈,亟令诲等还台供职,不则且为之别改近地一官,亦可以少慰外人之心也。”
lǚ gōng zhe yán:" lǚ huì děng yǐ lùn shì guò dāng, bìng cóng zé jiàng, wén mìng zhī shǐ, wù lùn téng fèi, jiē yún bì xià zì jí wèi yǐ lái, nà shàn cóng jiàn zhī fēng, wèi xíng yú tiān xià jīn huì děng yòu quán tái bèi chù, qiè kǒng yì shì qián kǒu, zhōng chén jiě tǐ. qiě zì gǔ rén jūn, nà jiàn zé xìng, jù jiàn zé wáng, xīng wáng zhī jī, bù kě bù shěn. yuàn bì xià yǐ tiān dì zhī liàng, bāo huāng hán gòu, tè zhuī huì děng chì mìng, lìng yī jiù gòng zhí, zé tiān xià xìng shèn!"
吕公著言:“吕诲等以论事过当,并从责降,闻命之始,物论腾沸,皆云陛下自即位以来,纳善从谏之风,未形于天下;今诲等又全台被黜,窃恐义士钳口,忠臣解体。且自古人君,纳谏则兴,拒谏则亡,兴亡之机,不可不审。愿陛下以天地之量,包荒含垢,特追诲等敕命,令依旧供职,则天下幸甚!”
èr yuè, yǐ yǒu shuò, bái hóng guàn rì.
二月,乙酉朔,白虹贯日。
mìng diàn zhōng chéng sū shì zhí shǐ guǎn. dì zài fān dǐ, wén shì míng, yù yǐ táng gù shì zhào rén hàn lín, zhī zhì gào, hán qí yuē:" sū shì, yuǎn dà zhī qì yě, tā rì zì dāng wèi tiān xià yòng, yào zài cháo tíng péi yǎng. jiǔ ér yòng zhī, zé rén wú yì cí, jīn zhòu yòng zhī, kǒng tiān xià wèi bì jiē yǐ wéi rán, shì zú lèi zhī yě." dì yuē:" yǔ xiū qǐ jū zhù, kě hū?" qí yuē:" jì zhù yǔ zhì gào wèi lín, wèi kě jù shòu bù ruò yú guǎn gé zhōng zé jìn shàng tiē zhí yǔ zhī, qiě qǐng zhào shì." dì yuē:" wèi zhī qí néng fǒu, gù shì rú sū shì, yǒu bù néng xié?" qí yán bù kě, nǎi shì ér mìng zhī. tā rì, ōu yáng xiū jù yǐ gào shì, shì yuē:" hán gōng kě wèi ài rén yǐ dé yǐ."
命殿中丞苏轼直史馆。帝在籓邸,闻轼名,欲以唐故事召人翰林,知制诰,韩琦曰:“苏轼,远大之器也,它日自当为天下用,要在朝廷培养。久而用之,则人无异辞,今骤用之,恐天下未必皆以为然,适足累之也。”帝曰:“与修起居注,可乎?”琦曰:“记注与制诰为邻,未可遽授;不若于馆阁中择近上贴职与之,且请召试。”帝曰:“未知其能否,故试;如苏轼,有不能邪?”琦言不可,乃试而命之。它日,欧阳修具以告轼,轼曰:“韩公可谓爱人以德矣。”
jiǎ wǔ, liáo yì zhào wǔ dìng jūn jié dù shǐ yáo jǐng xíng rù jiàn. liáo zhǔ wèn yǐ zhì dào, zòu duì chèn zhǐ, fù bài nán yuàn shū mì shǐ. yòu zhào rù nèi diàn, chū yù shū jí tài zǐ shū shì zhī. liáo zhǔ cháng yǒu yì nán fá, wèn jǐng xíng yuē:" sòng rén hǎo shēng biān shì, rú hé?" jǐng xíng yuē:" zì shèng zōng yǔ sòng rén hé hǎo, dài jīn jǐ liù shí nián, ruò yǐ xì gù yòng bīng, kǒng wéi xiān dì chéng yuē." liáo zhǔ yǐ wéi rán, suì zhǐ.
甲午,辽驿召武定军节度使姚景行入见。辽主问以治道,奏对称旨,复拜南院枢密使。又召入内殿,出御书及太子书示之。辽主尝有意南伐,问景行曰:“宋人好生边事,如何?”景行曰:“自圣宗与宋人和好,迨今几六十年,若以细故用兵,恐违先帝成约。”辽主以为然,遂止。
yǐ sì, yǐng wáng fǔ yì shàn shào kàng zòu:" huáng zǐ yǐng wáng, tiān zhì zǎo mào, yīn gòu jí qī. fāng bì xià jí wèi zhī chū, ér yuán sì kè jiā zhī rì, tuī zhī yú lǐ, mò zhòng yú sī. chén fú jiàn guó cháo qīn wáng pìn nà, suī kāi bǎo tōng lǐ jù yǒu jiù yí, ér yīn xún wèi cháng shī xíng. yù qǐ xià tài cháng lǐ yuàn bó cǎi jiù diǎn, xiū zhuàn yǐng wáng pìn nà yí fàn, qí gù shì fēi lǐ zhě xī bà zhī." zhào lǐ yuàn xiáng dìng. lǐ yuàn zòu:" kāi bǎo tōng lǐ, qīn wáng nà fēi, yǒu nà cǎi wèn míng nà jí nà chéng qǐng qī qīn yíng tóng láo zhī lǐ, guó cháo wèi cháng yòng. jīn jiǎn guó cháo huì yào huáng qīn hūn huì lǐ, wù shù qǐng rú huì yào gù shì." cóng zhī.
乙巳,颍王府翊善邵亢奏:“皇子颍王,天质早茂,姻媾及期。方陛下即位之初,而元嗣克家之日,推之于礼,莫重于斯。臣伏见国朝亲王聘纳,虽《开宝通礼》具有旧仪,而因循未尝施行。欲乞下太常礼院博采旧典,修撰颍王聘纳仪范,其故事非礼者悉罢之。”诏礼院详定。礼院奏:“《开宝通礼》,亲王纳妃,有纳采、问名、纳吉、纳成、请期、亲迎、同牢之礼,国朝未尝用。今检《国朝会要》皇亲婚会礼,物数请如《会要》故事。”从之。
sān yuè, dīng sì, cì qún chén yù yán yú zhū yuán yuàn.
三月,丁巳,赐群臣御筵于诸园苑。
jǐ wèi, huì xīng chén jiàn yú bì, zhǎng qī chǐ xǔ.
己未,彗星晨见于壁,长七尺许。
xīn yǒu, qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn fù yáo yú shì yù shǐ zhào dǐng zhào zhān zì shǐ liáo guī, yǐ cháng yǔ lǚ huì yán pú wáng shì, jiā jū dài zuì. ér yáo yú cí xīn chú shì yù shǐ zhī zá shì gào dié bù shòu, qǐ shǒu dì qián yuē:" chén chū jiàn yán zài huì qián, jīn huì děng zhú ér chén dú jìn, bù gǎn jiù zhí." dì shù yù liú yáo yú děng, yáo yú děng zhōng qiú qù, nǎi yǐ yáo yú zhī hé zhōu, dǐng tōng pàn zī zhōu, zhān tōng pàn fén zhōu.
辛酉,起居舍人、同知谏院傅尧俞、侍御史赵鼎、赵瞻自使辽归,以尝与吕诲言濮王事,家居待罪。而尧俞辞新除侍御史知杂事告牒不受,稽首帝前曰:“臣初建言在诲前,今诲等逐而臣独进,不敢就职。”帝数谕留尧俞等,尧俞等终求去,乃以尧俞知和州,鼎通判淄州,瞻通判汾州。
sī mǎ guāng yán:" bǐ méng shèng ēn, xuān yù pú wáng chēng qīn shì, yún' cǐ shì zhèn bù yù chēng, jiǎ shǐ zhǐ chēng pú wáng yǔ xiān yóu xiàn jūn, yǒu hé bù kě!' chén nǎi zhī bì xià zhì gōng, chū wú guò hòu yú sī qīn zhī yì, zhí wéi zhèng fǔ suǒ wù, yǐ zhì wài yì fēn fēn. bì wèi dàn xī xià zhào bà qù qīn míng, qí yǐ chū tái guān dāng bié yǒu chú gǎi, jiàn rèn tái guān yì yōu jiā fǔ yù, shǐ zhī jiù zhí. jīn hū wén fù yáo yú děng sān rén xiāng jì jiē chū, cǐ zhèng fǔ yù bì sè lái zhě, shǐ jiē bù gǎn yán, rán hòu dé zhuān bǐng dà quán, chěng qí xiōng yì ěr. fú wàng tè fā chén duàn, zhào hái yáo yú děng, xià zhào gèng bù chēng qīn. rú cǐ, zé kě yǐ lì shǐ tiān xià fèn mèn zhī qì huà wéi huān xīn, fěi bàng zhī yǔ gèng wéi ōu gē yǐ." bù guò. guāng suì zòu qǐng yǔ yáo yú tóng zé, yīn jiā jū dài zuì. yòu zòu:" bì xià jí wèi zhī nián, chén yǐ céng shàng shū yù jiè zhuī zūn zhī shì jí guò rén zōng dà xiáng, chén jí yǔ yáo yú yì zhèng fǔ, bái yǐ wéi rén hòu zhě bù dé gù sī qīn zhī yì dāng liǎng zhì lǐ guān gòng xiáng shí, chén yòu dú wèi zhòng rén shǒu zhuàn zòu cǎo. ruò zhì qí zuì, chén dāng wéi shǒu. qí lǚ huì děng xì hòu lái lùn liè, jì méng qiǎn zhú, rú chén zhě qǐ yí róng shù! zòng bì xià zhì rén, tè jiā bǎo bì, chén néng bù kuì yú xīn hū!" yòu zòu qǐ zǎo cì jiàng chù, fán sì zòu, zú bù cóng.
司马光言:“比蒙圣恩,宣谕濮王称亲事,云‘此事朕不欲称,假使只称濮王与仙游县君,有何不可!’臣乃知陛下至公,初无过厚于私亲之意,直为政府所误,以致外议纷纷。必谓旦夕下诏罢去亲名,其已出台官当别有除改,见任台官亦优加抚谕,使之就职。今忽闻傅尧俞等三人相继皆出,此政府欲闭塞来者,使皆不敢言,然后得专秉大权,逞其胸臆耳。伏望特发宸断,召还尧俞等,下诏更不称亲。如此,则可以立使天下愤懑之气化为欢欣,诽谤之语更为讴歌矣。”不过。光遂奏请与尧俞同责,因家居待罪。又奏:“陛下即位之年,臣已曾上疏预戒追尊之事;及过仁宗大祥,臣即与尧俞诣政府,白以为人后者不得顾私亲之义;当两制、礼官共详时,臣又独为众人手撰奏草。若治其罪,臣当为首。其吕诲等系后来论列,既蒙遣逐,如臣者岂宜容恕!纵陛下至仁,特加保庇,臣能不愧于心乎!”又奏乞早赐降黜,凡四奏,卒不从。
rén xū, yǐ tún tián yuán wài láng qiān shū jiāng níng jié dù pàn guān shì sūn chāng líng wèi diàn zhōng shì yù shǐ, tài cháng bó shì jiān yǒng fēng cāng kuò yuán míng wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng. yuán míng, quàn zi yě.
壬戌,以屯田员外郎、签书江宁节度判官事孙昌龄为殿中侍御史,太常博士、监永丰仓廓源明为监察御史里行。源明,劝子也。
jiǎ zǐ, yǐ dōu guān yuán wài láng huáng zhào wèi shì yù shǐ, tài cháng bó shì jiǎng zhī qí wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng.
甲子,以都官员外郎黄炤为侍御史,太常博士蒋之奇为监察御史里行。
chū, mìng wáng guī děng jǔ guān, yǐ chú sūn chāng líng jí guō yuán míng, ér shàng quē liǎng yuán, zhōng shū yǐ guī děng qián suǒ jǔ dōu guān yuán wài láng kǒng zōng hàn děng qī míng jìn, ér zhào zhòng xuǎn. dì yòu tè pī" zhī qí yǔ yù shǐ". ōu yáng xiū sù hòu zhī qí, qián jǔ zhì kē bù jiǔ děng, cháng yì xiū, shèng yán zhuī chóng pú wáng wéi shì, shēn fēi fàn bǎi lù suǒ duì, xiū yīn lì jiàn zhī, jí yǔ zhào bìng mìng. zhī qí rù duì, dì miàn yù yuē:" zhèn xiàng lǎn qīng suǒ duì cè, shén shàn, ér yǒu sī wù yí, gù qīn yǒu shì chú." zhī qí, yí xīng rén, táng cóng zǐ. zōng hàn, dào fǔ zi yě.
初,命王珪等举官,已除孙昌龄及郭源明,而尚阙两员,中书以珪等前所举都官员外郎孔宗翰等七名进,而炤中选。帝又特批“之奇与御史”。欧阳修素厚之奇,前举制科不久等,尝诣修,盛言追崇濮王为是,深非范百禄所对,修因力荐之,即与炤并命。之奇入对,帝面谕曰:“朕向览卿所对策,甚善,而有司误遗,故亲有是除。”之奇,宜兴人,堂从子。宗翰,道辅子也。
shì rì, nà gù zǎi xiàng xiàng mǐn zhōng sūn nǚ wèi huáng zǐ yǐng wáng fù, fēng ān guó fū rén. xiān shì jìn zhōng yí shǐ fàn zhì zhū chén jiā wèi wáng zé pèi, jì shì hán wéi zòu:" yí xuǎn xūn wàng zhī jiā, jīng jiǎn shū yuàn, kǎo gǔ nà cǎi wèn míng zhī yì, yǐ lǐ chéng zhī, bù yí gǒu qǔ huá sè ér yǐ." dì jiā nà zhī.
是日,纳故宰相向敏中孙女为皇子颍王妇,封安国夫人。先是禁中遗使泛至诸臣家为王择配,记室韩维奏:“宜选勋望之家,精拣淑媛,考古纳采、问名之义,以礼成之,不宜苟取华色而已。”帝嘉纳之。
wù chén, dì qīn lù qiú.
戊辰,帝亲录囚。
gēng wǔ, yǐ huì chū, bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn. dì duì shū chén, yǐ huì wèi yōu. hú sù qǐng bèi biān. lǚ gōng bì yuē:" huì fēi xiǎo biàn, bù kě bù jù. bì xià yí cè shēn xiū dé yǐ qí tiān jiè, chén kǒng huàn bù zài biān yě."
庚午,以彗出,避正殿,减常膳。帝对枢臣,以彗为忧。胡宿请备边。吕公弼曰:“彗非小变,不可不惧。陛下宜侧身修德以祇天戒,臣恐患不在边也。”
xīn chú jiān chá yù shǐ lǐ xíng guō yuán míng zòu miǎn chú mìng, qǐ zhuī huán lǚ huì děng. zhào tīng yuán míng miǎn, yǐ gào dié nà zhōng shū.
新除监察御史里行郭源明奏免除命,乞追还吕诲等。诏听源明免,以告牒纳中书。
xīn wèi, shǒu zhào yuē:" zhèn jìn fèng huáng tài hòu cí zhǐ, pú wáng lìng zhèn chēng qīn, réng yǒu zhuī chóng zhī mìng. zhèn wéi hàn shǐ, xuān dì běn shēng fù chēng yuē qīn, yòu shì yuē dào, cái zhì fèng yì, jiē yīng jīng yì. jì yǒu diǎn gù, suì zūn cí xùn, ér bù gǎn dāng zhuī chóng zhī diǎn. yòu yǐ shàng chéng rén kǎo miào shè zhī zhòng, yì bù de jiān fèng sī qīn, gù dàn jí yuán lì miào, bǐ wáng zǐ sūn shì xí pú guó, zì zhǔ jì sì, yuǎn xián yǒu bié, gài yù wèi wàn shì fǎ, qǐ jiē quán yí zhī jǔ zāi! ér tái guān lǚ huì děng, shǐ zhě zhuān zhí hé chēng huáng bó zhuī fēng dà guó zhī yì, zhèn yǐ běn shēng zhī qīn, gǎi chēng huáng bó, lì kǎo qián shì, bìng wú diǎn jù, zhuī fēng dà guó, zé yòu lǐ wú jiā jué zhī dào. zì bà yì zhī hòu, huì děng zòu cù bù yǐ, fèn qí wèi xíng, nǎi yǐn hàn āi dì qù gōng huáng dìng táo zhī hào lì miào jīng shī gàn luàn zhèng tǒng zhī shì, jiē cháo tíng wèi cháng yì jí zhě, lì jiā wū dǐ, zì bǐ shī dān, yì yù yáo dòng rén qíng, xuàn huò zhòng tīng. yǐ zhì fēng hái gào chì, shàn bù fù tái, míng jiǎo liú zhōng zhī zòu yú zhōng shū, lù chuán shàn shàng zhī wén yú dū xià. jì shǒu zhào zhī chū, huì děng zé yǐ chēng qīn lì miào jiē wèi bù dàng. zhèn lǎn huì děng qián shū, yì qù' shēng yù zhī ēn, lǐ yí zhuī hòu, qí xiáng dàn jì bì, rán hòu jiǎng qiú diǎn lǐ, bāo chóng běn qīn.' jīn nǎi fǎn yǐ chēng qīn wèi fēi, qián hòu zhī yán, zì xiāng dǐ wǔ. fù yáo yú děng bù gù yì lǐ, gèng xiāng chàng hé, jì náo quán ér shì zhòng, fù guī guò yǐ qǔ míng. zhèn gū wù hán róng, zhǐ mìng gè yǐ běn guān bǔ wài, shàng lǜ jìn shēn shì mín, bù xiáng běn mò, dàn huò chuán wén, yù shì qún yí, lǐ dāng shēn yù. yí lìng zhōng shū mén xià bǐ yù shǐ tái chū bǎng cháo táng jí jìn zòu yuàn biàn dié gào shì, shù zhī zhèn yì."
辛未,手诏曰:“朕近奉皇太后慈旨,濮王令朕称亲,仍有追崇之命。朕惟汉史,宣帝本生父称曰亲,又谥曰悼,裁置奉邑,皆应经义。既有典故,遂遵慈训,而不敢当追崇之典。又以上承仁考庙社之重,义不得兼奉私亲,故但即园立庙,俾王子孙世袭濮国,自主祭祀,远嫌有别,盖欲为万世法,岂皆权宜之举哉!而台官吕诲等,始者专执合称皇伯、追封大国之义,朕以本生之亲,改称皇伯,历考前世,并无典据,追封大国,则又礼无加爵之道。自罢议之后,诲等奏促不已,忿其未行,乃引汉哀帝去恭皇定陶之号、立庙京师、干乱正统之事,皆朝廷未尝议及者,历加诬诋,自比师丹,意欲摇动人情,眩惑众听。以致封还诰敕,擅不赴台,明缴留中之奏于中书,录传讪上之文于都下。暨手诏之出,诲等则以称亲立庙皆为不当。朕览诲等前疏,亦去‘生育之恩,礼宜追厚,俟祥禫既毕,然后讲求典礼,褒崇本亲。’今乃反以称亲为非,前后之言,自相抵牾。傅尧俞等不顾义礼,更相倡和,既挠权而示众,复归过以取名。朕姑务含容,止命各以本官补外,尚虑搢绅士民,不详本末,但惑传闻,欲释群疑,理当申谕。宜令中书门下俾御史台出榜朝堂及进奏院遍牒告示,庶知朕意。”
mìng zuǒ jiàn yí dài fū tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng lǐ shòu fù jiàn yuàn gòng zhí.
命左谏仪大夫、天章阁待制兼侍讲李受赴谏院供职。
guǐ yǒu, zhào yuē:" qù qiū yǐ lái, yǔ lǎo wèi lì, jīn xīng chán shēng biàn jiù zhèng zhāo zhuó, gù bì diàn chè shàn, sù yè tì lì. yǒng wéi sì hǎi zhī nèi, yù sòng fán yuān, diào yì pín rǒng, yǔ guān guǎ gū dú sǐ wáng pín kǔ, shén kě shāng yě! zhuǎn yùn shǐ tí diǎn xíng yù, fēn háng xǐng chá ér jīn xù zhī, lì bìng dà zhě xī yǐ wén, shù rén ēn jiā zhì, fù zhèn yín wèi zhī xīn yān."
癸酉,诏曰:“去秋以来,雨潦为沴,今星躔生变;咎证昭灼,故避殿撤膳,夙夜惕厉。永惟四海之内,狱讼烦冤,调役频冗,与鳏寡孤独死亡贫苦,甚可伤也!转运使、提点刑狱,分行省察而矜恤之,利病大者悉以闻,庶仁恩家至,副朕寅畏之心焉。”
xīn sì, huì xīng jiàn yú mǎo, rú tài bái, zhǎng zhàng wǔ chǐ qiān wǔ, bèi yú bì, rú yuè.
辛巳,彗星见于昴,如太白,长丈五尺;千午,孛于毕,如月。
xià, sì yuè, jiǎ shēn shuò, guān wén diàn xué shì hù bù shì láng sūn miǎn zì huán qìng gǎi shuài fū yán wèi zhì, zú yú dào, zèng bīng bù shàng shū, shì wēi mǐn. miǎn jū guān yǐ cái lì wén, rán xǐ yàn yóu, hào sè, gù zhōng jiān zuò fèi.
夏,四月,甲申朔,观文殿学士、户部侍郎孙沔自环庆改帅鄜延;未至,卒于道,赠兵部尚书,谥威敏。沔居官以才力闻,然喜燕游,好色,故中间坐废。
bǐng xū, lǐ yuàn yán:" pú ān yì wáng jiàn miào, dāng háng jì gào, ér zōng pǔ sāng fú wèi chú, qǐng quán yǐ běn gōng zhū dì shè shì, qí zhù wén lìng jiào shòu wèi zhī."
丙戌,礼院言:“濮安懿王建庙,当行祭告,而宗朴丧服未除,请权以本宫诸弟摄事,其祝文令教授为之。”
chū, mìng hàn lín xué shì féng jīng zhuàn zhù wén, jīng yán běn yuàn wèi yǒu tǐ shì, qǐ xià lǐ yuàn yì. lǐ yuàn yì chēng" huáng dì mǒu jǐn qiǎn guān gōng gào yú qīn pú ān yì wáng". jì ér yǐ qián zhào bǐ wáng zǐ sūn fèng cí shì, nǎi gēng dìng cǐ yì.
初,命翰林学士冯京撰祝文,京言本院未有体式,乞下礼院议。礼院议称“皇帝某谨遣官恭告于亲濮安懿王”。既而以前诏俾王子孙奉祠事,乃更定此议。
dì cháng yǐ chēng qīn zhī yì zhì yú tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng wáng liè, liè yǐ wéi bù kě. dì yuē:" wáng xiāng dài sù hòu, yì chí cǐ shuō xié?" liè duì yuē:" chén bèi wáng ēn hòu, gù bù gǎn yǐ fēi lǐ míng hào jiā yú wáng, suǒ yǐ wéi bào yě."
帝尝以称亲之议质于天章阁待制兼侍讲王猎,猎以为不可。帝曰:“王相待素厚,亦持此说邪?”猎对曰:“臣被王恩厚,故不敢以非礼名号加于王,所以为报也。”
mìng mì zhōu guān chá shǐ zōng dàn tóng zhī dà zōng zhèng sī shì. zōng dàn jū suǒ shēng mǔ sāng, yǐ xiào wén. shǐ qǐng bié zé dì yǐ zàng, suì shí diàn sì, hòu zhe wèi fǎ.
命密州观察使宗旦同知大宗正司事。宗旦居所生母丧,以孝闻。始请别择地以葬,岁时奠祀,后著为法。
jǐ chǒu, cì gōng bù shì láng zhì shì huáng fǔ mì bó yī bǎi pǐ. mì xiàn suǒ zhe zhōu yì jīng yì děng shū, gù yǒu shì cì.
己丑,赐工部侍郎致仕皇甫泌帛一百匹。泌献所著《周易精义》等书,故有是赐。
cì zhēn dìng fǔ sēng huái bǐng zǐ yī. chū, hé zhōng fǔ fú liáng, yòng tiě niú bā wéi zhī, yī niú qiě shù wàn jīn. hòu shuǐ bào zhǎng jué liáng, niú méi yú hé, mù néng chū zhī zhě. huái bǐng yǐ èr dà zhōu shí tǔ, jiā niú wéi zhī, yòng dà mù wèi quán héng zhuàng gōu niú, xú qù qí tǔ, zhōu fú niú chū. zhuǎn yùn shǐ zhāng dào yǐ wén, ér yǒu shì cì.
赐真定府僧怀丙紫衣。初,河中府浮梁,用铁牛八维之,一牛且数万斤。后水暴涨绝梁,牛没于河,募能出之者。怀丙以二大舟实土,夹牛维之,用大木为权衡状钩牛,徐去其土,舟浮牛出。转运使张焘以闻,而有是赐。
yǐ gōng bù láng zhōng tiān zhāng gé dài zhì lù shēn wèi bīng bù láng zhōng fū yán lù dōu zǒng guǎn jīng lüè ān fǔ shǐ, jiān zhī yán zhōu.
以工部郎中、天章阁待制陆诜为兵部郎中、鄜延路都总管、经略安抚使,兼知延州。
zèng huáng hòu dì nèi diàn chóng bān gāo shì lín dé zhōu cì shǐ. shì lín, jiāng jiā zǐ, dú xǐ xué, dì cháng yǐ" jǐn shǒu fǎ lǜ" sì zì huì zhī, yuē:" néng rú cǐ, zé wèi liáng lì yǐ." měi yù jìn zhuó, hòu lǚ cí. jì zú, shǐ zhuī zèng yān. míng nián, yòu zèng jié dù shǐ.
赠皇后弟内殿崇班高士林德州刺史。士林,将家子,独喜学,帝尝以“谨守法律”四字诲之,曰:“能如此,则为良吏矣。”每欲进擢,后屡辞。既卒,始追赠焉。明年,又赠节度使。
yǐ wèi, yǐng wáng fǔ yì shàn tóng xiū qǐ jū zhù shào kàng, yǐ zhī zhì gào zhī jiàn yuàn jiān pàn sī nóng sì. yú shì dì wèi yǐng wáng yuē:" yì shàn duān zhí pǔ hòu, yǐ zhuó wèi jiàn guān yǐ." wáng dùn shǒu xiè.
乙未,颍王府翊善、同修起居注邵亢,以知制诰、知谏院兼判司农寺。于是帝谓颍王曰:“翊善端直朴厚,已擢为谏官矣。”王顿首谢。
yǐ jīn bù yuán wài láng tiān zhāng gé shì jiǎng fù biàn wèi qǐ jū shè rén tóng zhī jiàn yuàn. biàn yì pú wáng diǎn lǐ, yǔ zhí zhèng yì hé, gù zhòu jìn.
以金部员外郎、天章阁侍讲傅卞为起居舍人、同知谏院。卞议濮王典礼,与执政意合,故骤进。
yǐ dù zhī láng zhōng wáng jì chén zhí jí xián yuàn, chōng yǐng wáng fǔ yì shàn, lìng yú huáng zǐ liǎng wèi gòng zhí.
以度支郎中王稷臣直集贤院,充颍王府翊善,令于皇子两位供职。
xīn chǒu, mìng lóng tú gé zhí xué shì jiān shì jiǎng sī mǎ guāng biān lì dài jūn chén shì jī. yú shì guāng zòu yuē:" chén zì shǎo yǐ lái, lüè shè qún shǐ. qiè jiàn jì chuán zhī tǐ, wén zì fán duō, suī yǐ héng mén zhuān xué zhī shì, wǎng wǎng dú zhī bù néng zhōu jiā, kuàng yú dì wáng rì yǒu wàn jǐ, bì yù biàn zhī qián shì dé shī, chéng wèi wèi yì. qiè bù zì kuí, cháng yù shàng zì zhàn guó, xià zhì wǔ dài, zhèng shǐ zhī wài, páng cǎi tā shū, fán guān guó jiā zhī shèng shuāi, xì shēng mín zhī xiū qī, shàn kě wèi fǎ, è kě wèi jiè, dì wáng suǒ yí zhī zhě, lüè yī zuǒ shì chūn qiū chuán tǐ, wèi biān nián yī shū, míng yuē tōng zhì, qí yú fú rǒng zhī wén, xī shān qù bù zài, shù jī tīng lǎn bù láo ér wén jiàn shén bó. sī jiā qū qū lì bù néng bàn, tú yǒu qí zhì ér wú suǒ chéng. qǐng chén céng yǐ zhàn guó shí bā juǎn shàng jìn, xìng méng cì lǎn. jīn suǒ fèng zhào zhǐ, wèi shěn lìng chén xù chéng cǐ shū, huò bié yǒu biān jí. ruò xù cǐ shū, qǐ yì yǐ tōng zhì wéi míng. qí shū shàng xià guàn chuàn qiān yú zài, gù fēi yú chén suǒ néng dú xiū. fú jiàn wēng yuán xiàn lìng guǎng nán xī lù jīng lüè ān fǔ sī jù dāng gōng shì liú shù, jiāng zuò jiān zhǔ bù zhào jūn xī, jiē yǐ shǐ xué wèi zhòng suǒ tuī, yù wàng tè chà èr rén yǔ chén tóng xiū, shù shǐ de zǎo chéng shū, bù zhì shū lüè." zhào cóng zhī, ér lìng jiē suǒ jìn bā juǎn biān jí, qí shū chéng, qǔ zhǐ cì míng. qí hòu jūn xī yǐ fù sāng bù fù, mìng tài cháng bó shì guó zǐ jiàn zhí jiǎng liú fēn pū dài zhī. shù, yún zhōu rén jūn xī, liáng guī zhī zǐ fēn pū, chǎng dì yě.
辛丑,命龙图阁直学士兼侍讲司马光编历代君臣事迹。于是光奏曰:“臣自少以来,略涉群史。窃见纪传之体,文字繁多,虽以衡门专学之士,往往读之不能周浃,况于帝王日有万几,必欲遍知前世得失,诚为未易。窃不自揆,常欲上自战国,下至五代,正史之外,旁采它书,凡关国家之盛衰,系生民之休戚,善可为法,恶可为戒,帝王所宜知者,略依《左氏春秋传》体,为编年一书,名曰《通志》,其馀浮冗之文,悉删去不载,庶几听览不劳而闻见甚博。私家区区力不能办,徒有其志而无所成。顷臣曾以战国时八卷上进,幸蒙赐览。今所奉诏旨,未审令臣续成此书,或别有编集。若续此书,乞亦以《通志》为名。其书上下贯串千馀载,固非愚臣所能独修。伏见翁源县令、广南西路经略安抚司句当公事刘恕,将作监主簿赵君锡,皆以史学为众所推,欲望特差二人与臣同修,庶使得早成书,不至疏略。”诏从之,而令接所进八卷编集,俟书成,取旨赐名。其后君锡以父丧不赴,命太常博士、国子监直讲刘分攵代之。恕,筠州人;君锡,良规之子;分攵,敞弟也。
sī kōng zhì shì zhèng guó gōng sòng xiáng zú. dì fāng yǐ zāi yì bì zhèng diàn, yǒu sī wù zòu wú lín sàng, nǎi wèi wǎn cí èr piān cì zhī, zèng tài wèi jiān shì zhōng, shì yuán xiàn. dì wèi zhuàn qí mù bēi yuē" zhōng guī dé fàn zhī bēi".
司空致仕郑国公宋庠卒。帝方以灾异避正殿,有司误奏毋临丧,乃为挽辞二篇赐之,赠太尉兼侍中,谥元宪。帝为篆其墓碑曰“忠规德范之碑”。
xiáng yǔ dì qí, yǐ wén xué míng shàn tiān xià, jiǎn yuē, bù hǎo shēng sè, dú shū zhì lǎo bù juàn. yóu wèi fǎ, zài yáng zhōu, shǐ gōng pì táng tú, qǔ zhī jiǔ yǔ zhī, hòu zhī wù qǔ gōng shǐ, lì cháng zhī, ér qǔ yǔ zhě jiē bèi fá. zì chū zhí zhèng, yù shì zhé fēn bié shì fēi kě fǒu, yòng shì chì tuì jí zài dēng yòng, suì fú chén zì ān. rán tiān zī zhōng hòu, cháng yuē:" nì zuò bèi míng, cán rén jīn cái, wú zhōng shēn fú wèi yě." shěn miǎo cháng wèi jīng dōng zhuǎn yùn shǐ, shù yǐ shì qīn xiáng jí xiáng zài luò yáng, miǎo zi wèi fǔ shǔ suǒ è, yù zhì zhī yǐ fǎ, xiáng dú bù kěn, yuē:" shì ān zú zuì yě!" rén yǐ cǐ yì chēng qí zhǎng zhě.
庠与弟祁,以文学名擅天下,俭约,不好声色,读书至老不倦。尤畏法,在扬州,使工甓堂涂,取卮酒与之,后知误取公使,立偿之,而取予者皆被罚。自初执政,遇事辄分别是非可否,用是斥退;及再登用,遂浮沉自安。然天资忠厚,尝曰:“逆作悖明,残人矜才,吾终身弗为也。”沈邈尝为京东转运使,数以事侵庠;及庠在洛阳,邈子为府属所恶,欲治之以法,庠独不肯,曰:“是安足罪也!”人以此益称其长者。
wù shēn, yǐ hé dōng zhuǎn yùn shǐ wú chōng wèi yán tiě fù shǐ. dì yǎ zhī chōng, shù wèn chōng suǒ zài. huì chōng rù jìn, dì yù yǐ jiào shòu shí shì, jiā láo zhī. jū hé dōng cái bàn suì, jí zhào rù.
戊申,以河东转运使吴充为盐铁副使。帝雅知充,数问充所在。会充入觐,帝谕以教授时事,嘉劳之。居河东才半岁,即召入。
shū mì fù shǐ lǐ bù shì láng hú sù, lǚ qǐ zhì rén gēng xū, bà wèi lì bù shì láng guān wén diàn xué shì zhī háng zhōu.
枢密副使、礼部侍郎胡宿,屡乞致仁;庚戌,罢为吏部侍郎、观文殿学士、知杭州。
yǐ diàn qián dōu yú hòu róng zhōu guān chá shǐ guō kuí qiān jiǎn jiào tài bǎo tóng qiān shū shū mì yuàn shì. tóng qiān shū shū mì yuàn shì zì kuí shǐ.
以殿前都虞候、容州观察使郭逵迁检校太保、同签书枢密院事。同签书枢密院事自逵始。
yú shì zhī zhì gào shào bì dāng zhì, cǎo cí yǐ jìn, yán kuí wǔ lì zhī shì, bù kě zhì miào táng, wàng liú gào chì yǔ zhí zhèng shú yì fú tīng. kuí jì rù xī fǔ, zhòng duō bù fú, huò yǐ jiù hán qí, qí yuē:" wú fēi bù zhī kuí wàng qīng yě. gù shì, xī fǔ dāng yòng yī wǔ chén, shàng yù mìng lǐ duān yuàn, wú zhī duān yuàn qīng xié, gù yǐ kuí dāng zhī." zhī jiàn yuàn shào kàng yù shǐ wú shēn lǚ jǐng jiāo zhāng lùn:" zǔ zōng cháo, shū fǔ cān yòng wǔ chén, rú cáo bīn fù zǐ mǎ zhī jié wáng dé yòng dí qīng, xūn láo wèi tiān xià suǒ chēng zé kě, kuí xiá nìng xiǎo cái, qǐ kān dà yòng!" bù bào.
于是知制诰邵必当制,草词以进,言逵武力之士,不可置庙堂,望留诰敕与执政熟议;弗听。逵既入西府,众多不服,或以咎韩琦,琦曰:“吾非不知逵望轻也。故事,西府当用一武臣,上欲命李端愿,吾知端愿倾邪,故以逵当之。”知谏院邵亢、御史吴申、吕景交章论:“祖宗朝,枢府参用武臣,如曹彬父子、马知节、王德用、狄青,勋劳为天下所称则可,逵黠佞小才,岂堪大用!”不报。
rén zǐ, sī tiān jiàn zòu huì xīng jìn wēi, qún chén yì gé mén bài biǎo, qǐ yù zhèng diàn, fù cháng shàn, bù xǔ sān biǎo, nǎi xǔ zhī.
壬子,司天监奏彗星浸微,群臣诣閤门拜表,乞御正殿,复常膳,不许;三表,乃许之。
shì yuè, liáo jìng lín yǔ.
是月,辽境霖雨。
wǔ yuè, yǐ chǒu, zhào:" hé běi zhàn bīng sān shí wàn, shǎn xī zhàn bīng sì shí wǔ wàn bìng yì yǒng, lìng běn lù dōu zǒng guǎn cháng jiā xùn liàn, wú dé zhàn yì." shí biān chén huò zòu qǐng zēng bīng, cháo tíng yǐ wéi bīng shù bù shǎo, gù jiàng shì zhào.
五月,乙丑,诏:“河北战兵三十万,陕西战兵四十五万并义勇,令本路都总管常加训练,毋得占役。”时边臣或奏请增兵,朝廷以为兵数不少,故降是诏。
shì rì, huì xíng zhì zhāng ér méi.
是日,彗行至张而没。
wù chén, dì wèi zǎi chén yuē:" zhèn rì yǔ gōng děng xiāng jiàn, měi yù cóng róng jiǎng lùn zhì dào, dàn huàn jìn chéng wén zì pō fán, duō bù xiá jí. zhōng shū cháng wù yǒu kě fù yǒu sī zhě, xī yǐ fù zhī." zì shì zhōng shū xì wù zhǐ jìn shú zhuàng, jí shì yǒu dìng zhì zhě guī yǒu sī, zhōng shū jiàng chì ér yǐ.
戊辰,帝谓宰臣曰:“朕日与公等相见,每欲从容讲论治道,但患进呈文字颇繁,多不暇及。中书常务有可付有司者,悉以付之。”自是中书细务止进熟状,及事有定制者归有司,中书降敕而已。
gēng wǔ, zhào zhōng shū shū mì, zì jīn shuò wàng huì yú nán tīng.
庚午,诏中书、枢密,自今朔望会于南厅。
lì bù liú nèi quán jìn biān xiū quán cáo gé chì shí sì juǎn.
吏部流内铨进编修《铨曹格敕》十四卷。
yòu wǔ wèi zài jiāng jūn guǒ zhōu cì shǐ shū bāo lǐng wén zhōu tuán liàn shǐ.
右武卫在将军、果州刺史叔褒领文州团练使。
chū zhì, zōng shì rù xué, shí wǔ yǐ shàng tōng liǎng jīng zhě, dà zōng zhèng yǐ wén, mìng guān shì lùn jí dà yì, zhōng zhě dù gāo xià cì chū shēn huò qiān guān. zhì shì shū bāo shì suǒ xué zhōng gé, gù yǒu shì mìng. shū bāo, dé gōng zēng sūn yě.
初制,宗室入学,十五以上通两经者,大宗正以闻,命官试论及大义,中者度高下赐出身或迁官。至是叔褒试所学中格,故有是命。叔褒,德恭曾孙也。
yǐ hài, liáo zhǔ zhù tè gǔ lǐ.
乙亥,辽主驻特古里。
dīng chǒu, yǐ tún tián yuán wài láng wáng kè chén zǐ xiào zhuāng wèi yòu tún wèi jiāng jūn fù mǎ dū wèi, cì míng shī yuē, yǐ shàng dé níng gōng zhǔ gù yě. chū, dì shù chēng táng gōng zhǔ duō xià jià míng rén, jí xuǎn dé shī yuē, qí fù zǐ jiē yè jìn shì, lìng zhì zǎi xiàng dì, shì yǐ shī, bìng qí suǒ yè fù yī biān jìn yù. zhào jiàn qīng jū diàn, yòu yù yǐ wú fèi xué, hòu yòu chū jīng jí jí zhǐ bǐ mò yàn cì zhī.
丁丑,以屯田员外郎王克臣子孝庄为右屯卫将军、驸马都尉,赐名师约,以尚德宁公主故也。初,帝数称唐公主多下嫁名人,及选得师约,其父子皆业进士,令至宰相第,试以诗,并其所业赋一编进御。召见清居殿,又谕以毋废学,后又出经籍及纸笔墨砚赐之。
xīn sì, liáo yǐ hù bù shǐ liú shēn wèi shū mì fù shǐ. shēn wèi hù bù shǐ, suì rù xiàn yú qián sān shí wàn mín, gù yǒu shì zhuó.
辛巳,辽以户部使刘诜为枢密副使。诜为户部使,岁入羡馀钱三十万缗,故有是擢。
liù yuè, yǐ yǒu, yǐ jià bù láng zhōng zhī cí zhōu lǐ tián jiān zī zhōu yán jiǔ shuì wù. jiā yòu liù nián, shǐ zhì kǎo kè fǎ. zhì shì kǎo kè yuàn yán tián zài kǎo zài liè děng, gù yǒu shì mìng. zuò kǎo liè jiàng děng zì yóu shǐ.
六月,乙酉,以驾部郎中、知磁州李田监淄州盐酒税务。嘉祐六年,始置考课法。至是考课院言田再考在劣等,故有是命。坐考劣降等自由始。
bǐng xū, huí hú gòng yú liáo.
丙戌,回鹘贡于辽。
dīng hài, miǎn lù shēn zhèng yá lìng, rù jiàn, dì láo wèn zhī yuē: qīng lǐng wài chù huà, wú bù dàng zhě, fū yán zuì dāng biān jìng, gù xuǎn yòng qīng. jīn jiāng hé xiān?" shēn yuē:" biān shì nán yǐ yáo dù, yì wèi shěn bì xià yì zài ān jìng, huò yù shì wēi yě?" dì yuē:" dà dǐ biān chuí yí yǐ ān jìng wèi wù. zuó wáng suǒ wèi zhèn yán:' cháo tíng yǔ shuài chén cháng yù wú shì, zì yú jiàng xiào, wú bù shēng shì yāo gōng zhě.' qīng wèi cǐ yán rú hé?" shēn yuē:" sù yán shì yě. bì xià néng zé rèn jiàng shuài, lìng jiāng yì wú shì, jí tiān xià xìng shèn."
丁亥,免陆诜正衙令,入见,帝劳问之曰:卿岭外处画,无不当者,鄜延最当边境,故选用卿。今将何先?”诜曰:“边事难以遥度,抑未审陛下意在安静,或欲示威也?”帝曰:“大抵边陲宜以安静为务。昨王索为朕言:‘朝廷与帅臣常欲无事,自馀将校,无不生事要功者。’卿谓此言如何?”诜曰:“素言是也。陛下能责任将帅,令疆埸无事,即天下幸甚。”
xīn mǎo, yǐ tài cháng bó shì liú xiáng wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng. xiáng sī yì pú wáng shì yǔ zhí zhèng yì hé, gù mìng yǐ yán zhí.
辛卯,以太常博士刘庠为监察御史里行。庠私议濮王事与执政意合,故命以言职。
rén chén, zèng gù bà zhōu wén ān xiàn zhǔ bù tài cháng lǐ yuàn biān zuǎn lǐ shū sū xún guāng lù sì chéng. suǒ xiū shū fāng zòu, wèi bào ér xún zú, cì qí jiā yín juàn gè bǎi liǎng pǐ. qí zi shì cí suǒ cì, qiú zèng guān, jì cóng zhī, yòu tè chì yǒu sī jù zhōu zài qí sàng guī shǔ.
壬辰,赠故霸州文安县主簿、太常礼院编纂礼书苏洵光禄寺丞。所修书方奏,未报而洵卒,赐其家银绢各百两匹。其子轼辞所赐,求赠官,既从之,又特敕有司具舟载其丧归蜀。
jiā yòu chū, wáng ān shí míng shǐ shèng, ōu yáng xiū yì shàn zhī, quàn xún yǔ ān shí yóu, ér ān shí yì yuàn jiāo yú xún, xún yuē:" wú zhī qí rén yǐ." ān shí mǔ sǐ, shì dài fū jiē diào, xún dú bù wǎng.
嘉祐初,王安石名始盛,欧阳修亦善之,劝洵与安石游,而安石亦愿交于洵,洵曰:“吾知其人矣。”安石母死,士大夫皆吊,洵独不往。
jiǎ chén, zhǔn bù gòng yú liáo.
甲辰,准布贡于辽。
jǐ yǒu, yù chóng zhèng diàn, shū jué zài jīng xì qiú.
己酉,御崇政殿,疏决在京系囚。
rén zǐ, gǎi qīng jū diàn yuē qīn míng, zhào zhí jí xián yuàn wáng guǎng yuān shū hóng fàn yú píng, wèi guǎng yuān yuē:" xiān dì lín yù sì shí nián, tiān xià chéng píng, dé yǐ wú wéi. zhèn fāng shǔ duō shì, qǐ gǎn yán zì yì! gù gǎi cǐ diàn míng." yīn fǎng guǎng yuān xiān rú lùn hóng fàn dé shī, guǎng yuān duì yǐ zhāng jǐng suǒ de zuì shēn, suì jìn jǐng lùn qī piān. míng rì, fù zhào duì yán hé diàn, wèi guǎng yuān yuē:" jǐng suǒ shuō guò xiān rú yuǎn yǐ, yǐ sān dé wèi yù chén zhī bǐng, yóu wéi shàn lùn. zhèn yù chén xià cháng shī zhī róu, shì yǐ tè shū cǐ yán, zhì zhī zuò yòu, yǐ wéi guān shěng, fēi tè kāi yuán wú yì tú yě."
壬子,改清居殿曰钦明,召直集贤院王广渊书《洪范》于屏,谓广渊曰:“先帝临御四十年,天下承平,得以无为。朕方属多事,岂敢言自逸!故改此殿名。”因访广渊先儒论《洪范》得失,广渊对以张景所得最深,遂进景论七篇。明日,复召对延和殿,谓广渊曰:“景所说过先儒远矣,以三德为驭臣之柄,尤为善论。朕遇臣下常失之柔,是以特书此言,置之坐右,以为观省,非特开元《无逸图》也。”
qiū, qī yuè, guǐ chǒu shuò, liáo yǐ xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo zhū zé wèi běi fǔ zǎi xiàng, yǐ zuǒ yī lēi xī bā xiāo wéi xìn wèi nán yuàn shū mì shǐ, yǐ tóng zhī nán yuàn shū mì shì yē lǜ bái wèi tè lǐ gǔn.
秋,七月,癸丑朔,辽以西北路招讨使萧珠泽为北府宰相,以左伊勒希巴萧惟信为南院枢密使,以同知南院枢密事耶律白为特里衮。
jiǎ yín, yǐ tún tián yuán wài láng wú shēn wèi diàn zhōng shì yù shǐ. chū, liú xiáng jǔ shēn zì dài, dì yuē:" zhèn gù zhī shēn." suì zhuó yòng yān. xiáng, shēn mén rén yě. zì fù biàn yì pú wáng shì chēng zhǐ, xiáng jí shēn sī lùn yǔ biàn xié, gù xiāng jì bìng jū yán zhí.
甲寅,以屯田员外郎吴申为殿中侍御史。初,刘庠举申自代,帝曰:“朕固知申。”遂擢用焉。庠,申门人也。自傅卞议濮王事称旨,庠及申私论与卞协,故相继并居言职。
bǐng chén, liáo nán yuàn shū mì shǐ yáo jǐng xíng zhì rén. gēng shēn, liáo lù qiú. xīn yǒu, jǐng xíng fù wèi nán yuàn shū mì shǐ.
丙辰,辽南院枢密使姚景行致仁。庚申,辽录囚。辛酉,景行复为南院枢密使。
yǐ chǒu, yǐ fèng guó liú hòu guó guó gōng zōng è wèi bǎo jìng jié dù shǐ. yú shì pú wáng zǐ sūn jí lǔ wáng sūn gè qiān guān yī děng, qiān zhě fán èr shí rén. dì zhī wèi huáng zǐ, cí jí bù kěn rù gōng, zhào běn wèi zhǎng shǔ dūn cù, zōng è zuì zhǎng, yú shì quàn xíng. jí dì jí wèi, zōng è shàng shí yú zhāng lùn gōng, dì bù dé yǐ, tè qiān fèng guó liú hòu. zhōng shū zhào zhī zhì gào hán wéi mìng cí, zài sān shǔ zhī yuē:" yǔ wù tài shēn yě." zōng è zài fān, sù jí dì. zōng è yǒu pào fū, shàn yáng kuài, dì shǐ zhī wèi kuài liǎng pán, zōng è jiàn, wèn zhī, duì yuē:" shí sān shǐ zhī kuài yě." zōng è nù, huǐ qì fù ròu, chī qí páo fū. zōng è xìng yīn jiǎo, suǒ è bì qiè, wǎng wǎng zhèn shā zhī.
乙丑,以奉国留后虢国公宗谔为保静节度使。于是濮王子孙及鲁王孙各迁官一等,迁者凡二十人。帝之为皇子,辞疾不肯入宫,诏本位长属敦促,宗谔最长,于是劝行。及帝即位,宗谔上十馀章论功,帝不得已,特迁奉国留后。中书召知制诰韩维命辞,再三属之曰:“语勿太深也。”宗谔在籓,素嫉帝。宗谔有疱夫,善羊脍,帝使之为脍两盘,宗谔见,问之,对曰:“十三使之脍也。”宗谔怒,毁器覆肉,笞其庖夫。宗谔性阴狡,所恶婢妾,往往鸩杀之。
dīng mǎo, liáo zhǔ rú ǒu sī diàn. yǐ suì hàn, qiǎn shǐ zhèn shān hòu pín mín.
丁卯,辽主如藕丝淀。以岁旱,遣使赈山后贫民。
bā yuè, jǐ hài, yǐ lóng tú gé zhí xué shì jiān shì jiǎng lǚ gōng zhe zhī cài zhōu. gōng zhe cháng yán pú ān yì wáng bù dàng chēng qīn, jí bān huì yú tiān xià, yòu qǐng zhuī huán lǚ huì děng. jiē bù cóng, jí chēng jí qiú bǔ wài guān. dì yuē:" xué shì zhèn suǒ zhòng, qǐ dé qīng qù cháo tíng!" gōng zhe jiā jū zhě bǎi yú rì, qiǎn nèi shì yáng ān dào jí jiā dūn yù, qiě jiè ān dào yuē:" gōng zhe jìng zhí, yí xú xú kāi xiǎo, yǔ wù tài pò yě." yòu shù lìng qí xiōng gōng bì quàn zhī. gōng zhe qǐ jiù zhí, cái shù yuè, shù shàng zhāng qǐng chū, gù yǒu shì mìng.
八月,己亥,以龙图阁直学士兼侍讲吕公著知蔡州。公著尝言濮安懿王不当称亲,及颁讳于天下,又请追还吕诲等。皆不从,即称疾求补外官。帝曰:“学士朕所重,岂得轻去朝廷!”公著家居者百馀日,遣内侍杨安道即家敦谕,且戒安道曰:“公著劲直,宜徐徐开晓,语勿太迫也。”又数令其兄公弼劝之。公著起就职,才数月,数上章请出,故有是命。
jiǔ yuè, rén zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
九月,壬子朔,日有食之。
guǐ chǒu, yǐ zhī zhì gào shǐ guǎn xiū zhuàn cài kàng wèi lóng tú gé zhí xué shì zhī dìng zhōu. dì wèi kàng yuē:" dì xíng, qiě zhào qīng yǐ." jùn bīng fān shù, shì jiā liú yíng duō bù jǐn, fū guī zhé shǒu yuán kàng xià lìng, xī àn yǐ fǎ, shù bīng gǎn zhī.
癸丑,以知制诰、史馆修撰蔡抗为龙图阁直学士、知定州。帝谓抗曰:“第行,且召卿矣。”郡兵番戍,室家留营多不谨,夫归辄首原;抗下令,悉按以法,戍兵感之。
yǐ mǎo, mìng zhī zhì gào sòng mǐn qiú tí pú ān yì wáng jí sān fū rén miào zhǔ yú yuán.
乙卯,命知制诰宋敏求题濮安懿王及三夫人庙主于园。
bǐng chén, xìng tiān zhāng bǎo wén gé, mìng liǎng fǔ guān hàn lín xué shì wáng guī suǒ shū rén zōng yù shū shī shí kè.
丙辰,幸天章、宝文阁,命两府观翰林学士王珪所书仁宗御书诗石刻。
chū, rén zōng lì dì wèi huáng zǐ, guī qǐng duì ér hòu cǎo zhào, hòu yǒu jiàn guī zhě. shì rì, yù ruǐ zhū diàn zhào guī, shè zǐ huā dūn cì zuò, láo wèn jiǔ zhī, zhào zhōng shū shòu guī jiān duān míng diàn xué shì, qiě yù yuē:" zhí zhèng yuán quē, jí mìng qīng yǐ." yì rì, yòu cì pán lóng jīn pén yī, guī huáng kǒng yǐ xiè. dì wèi yuē:" zhèn zhī qīng zhōng chún yǒu shǒu, nǎng zhě yǒu chán yǔ, zhèn jīn shì rán wú yí yǐ." guī dùn shǒu yuē:" fēi bì xià bǎo quán, chén hé yǐ zhì cǐ!"
初,仁宗立帝为皇子,珪请对而后草诏,后有间珪者。是日,御蕊珠殿召珪,设紫花墩赐坐,劳问久之,召中书授珪兼端明殿学士,且谕曰:“执政员阙,即命卿矣。”翼日,又赐盘龙金盆一,珪惶恐以谢。帝谓曰:“朕知卿忠纯有守,曩者有谗语,朕今释然无疑矣。”珪顿首曰:“非陛下保全,臣何以至此!”
guǐ hài, zhào:" zì jīn dài zhì yǐ shàng, zì qiān guān hòu liù suì wú guò, zé fù qiān zhī, yǒu guò yì zhǎn nián, zhì jiàn yì dài fū zhǐ. jīng cháo guān sì suì mó kān, zhì qián xíng láng zhōng zhǐ. shǎo qīng jiān réng yǐ qī shí yuán wèi dìng yuán, yǒu quē jí jiǎn kān qián xíng láng zhōng qiān jí sì suì yǐ shàng, xiào rì yuè zhī jiǔ zhě cì bǔ zhī. shǎo qīng jiān yǐ shàng, qiān guān tīng zhǐ. rú bié yǒu láo jī, huò yīn yào zhòng rèn shǐ, tè zhǐ tuī ēn zhě, jí bù zài cǐ lì."
癸亥,诏:“自今待制已上,自迁官后六岁无过,则复迁之,有过亦展年,至谏议大夫止。京朝官四岁磨勘,至前行郎中止。少卿监仍以七十员为定员,有阙即检勘前行郎中迁及四岁以上,校日月之久者次补之。少卿监以上,迁官听旨。如别有劳绩,或因要重任使,特旨推恩者,即不在此例。”
yǐ chǒu, yǐ tài cháng bó shì jiān chá yù shǐ lǐ xíng mǎ mò shǒu běn guān tōng pàn huái zhōu. chū, mò tán zòu jì zhōu fáng yù shǐ lǐ xún fàn xiāo jīn, bìng jiàng rén sòng kāi fēng fǔ, guān lì bù néng zhèng qí zuì. yòu yán zōng huì nǚ shǐ dāng rú fǎ lù wèn qiě qǐng zì jīn wài rén zuì lián zōng shì, dà pì jiē lù wèn rán hòu duàn yòu yán guó zǐ jiàn zhí jiǎng liú fēn pū qīng bó wú xíng, duō jié jiāo fù zī jǔ rén, bù kě wèi kāi fēng shì guān yòu yán zhào jí suǒ huài cāng mǐ shí bā wàn dàn, dāng zhì mǐ suǒ yǐ shī è bìng hé tí diǎn cāng chǎng lǐ xī yì yǐ bù jué chá, ér jí děng shí yóu xī yì jǔ fā. mò chú yù shǐ shí, fēn pū yǒu xì yán, mò yòng cǐ nù, gù wàng tán zòu fēn pū. mò yòu lǚ yán pú wáng bù yí chēng qīn, dì yǐ wéi shū móu, gù chù zhī. yù shǐ liú xiáng zòu qǐ liú mò, fú tīng.
乙丑,以太常博士、监察御史里行马默守本官、通判怀州。初,默弹奏济州防御使李珣犯销金,并匠人送开封府,官吏不能正其罪。又言宗惠女使当如法录问;且请自今外人罪连宗室,大辟皆录问然后断;又言国子监直讲刘分攵轻薄无行,多结交富资举人,不可为开封试官;又言赵及所坏仓米十八万石,当治米所以湿恶;并劾提点仓场李希逸以不觉察,而及等实由希逸举发。默除御史时,分攵有戏言,默用此怒,故妄弹奏分攵。默又屡言濮王不宜称亲,帝以为疏缪,故黜之。御史留庠奏乞留默,弗听。
huáng chéng sī cháng bǔ xiāo jīn yī sòng kāi fēng fǔ, tuī guān dòu biàn shàng diàn qǐng qí yù. huì yǒu yǐ nèi tíng wèi yán zhě, dì yí zhī, biàn yuē:" zhēn zōng jìn xiāo jīn zì yè tíng shǐ jīn bù zhèng yǐ fǎ, wú yǐ shì tiān xià, qiě fēi zǔ zōng lì fǎ yì." zhào rú biàn qǐng.
皇城司尝捕销金衣送开封府,推官窦卞上殿请其狱。会有以内庭为言者,帝疑之,卞曰:“真宗禁销金自掖庭始;今不正以法,无以示天下,且非祖宗立法意。”诏如卞请。
gēng chén, zhī jiàn yuàn fù biàn yán:" fēng wén guì qī zòu jiàn ēn zé, wèi jīng jiǎn dìng, huò tuō yǐ qīn qī, làn jí gāo zī shāng fàn zhī tú." zhào:" zì jīn fēi pín gōng zhǔ yǐ xià, fēi yǒu fú qīn ruò yǒu fú qīn zhī fū, wú de zòu jiàn."
庚辰,知谏院傅卞言:“风闻贵戚奏荐恩泽,未经减定,或托以亲戚,滥及高资商贩之徒。”诏:“自今妃嫔、公主以下,非有服亲若有服亲之夫,无得奏荐。”
shì yuè, xià guó zhǔ liàng zuò jǔ bīng kòu dà shùn chéng, rù kòu róu yuǎn zhài. shāo qū qǐ děng sān cūn, zhà duàn mù lǐng.
是月,夏国主谅祚举兵寇大顺城,入寇柔远寨。烧屈乞等三村,栅段木岭。
chū, huán qìng jīng lüè ān fǔ shǐ cài tǐng, zhī liàng zuò jiāng rù kòu, jí qiǎn zhū jiàng fēn tún yào hài. yǐ dà shùn chéng jiān, suī bèi gōng bù kě pò, bù yì bīng róu yuǎn chéng è, mìng fù shǐ zǒng guǎn zhāng yù jiāng zhòng bīng shǒu zhī. chì jìn biān shú hù rù bǎo qīng yě, jiè zhū zhài wú de nì zhàn. liàng zuò jiāng bù qí shù wàn gōng wéi dà shùn sān rì, fān guān zhào míng yǔ guān bīng hé jī zhī. liàng zuò yín jiǎ zhān mào yǐ dū zhàn, tǐng xiān xuǎn qiáng nǔ bā liè yú háo wài, zhù shǐ xià shè, zhòng jiǎ dòng guàn, liàng zuò zhōng liú shī, dùn qù. fù kòu róu yuǎn, zhāng yù mù dǎn yǒng sān qiān rén, yè chū rǎo zéi yíng, zéi suì jīng kuì. qiǎn zhōng shǐ cì tǐng shǒu zhào wèi láo. liàng zuò tuì tún jīn tāng, shēng yán yì fā bù qí, qiě chū mān cí, xū yǐ dé suì cì, fù gōng wéi dà shùn chéng. fū yán jīng lüè ān fǔ shǐ lù shēn yán:" cháo tíng jī xí gū xī, gù zéi gǎn kuáng bèi bù shāo jiā jié zé, zé guó wēi bù lì." jí zhǐ qí suì cì yín bó, dié yòu zhōu wèn gù. dì xǐ yuē:" gù zhī cǐ rén kě yǐ yě." zhào shēn dé yòu zhōu bào jù wén. ér liàng zuò guǒ dà jǔ, pán huán sāi xià, qǔ liáng ér fǎn, zú bù gǎn rù kòu. yòu suì jiǎn pín, yuàn dé cì wù, nǎi bào yán:" biān lì shàn xīng bīng, xíng qiě zhū zhī yǐ."
初,环庆经略安抚使蔡挺,知谅祚将入寇,即遣诸将分屯要害。以大顺城坚,虽被攻不可破,不益兵;柔远城恶,命副使总管张玉将重兵守之。敕近边熟户入保清野,戒诸寨无得逆战。谅祚将步骑数万攻围大顺三日,蕃官赵明与官兵合击之。谅祚银甲氈帽以督战,挺先选强弩八列于壕外,注矢下射,重甲洞贯,谅祚中流失,遁去。复寇柔远,张玉募胆勇三千人,夜出扰贼营,贼遂惊溃。遣中使赐挺手诏慰劳。谅祚退屯金汤,声言益发步骑,且出嫚辞,须已得岁赐,复攻围大顺城。鄜延经略安抚使陆诜言:“朝廷积习姑息,故贼敢狂悖;不稍加诘责,则国威不立。”即止其岁赐银、帛,牒宥州问故。帝喜曰:“固知此人可倚也。”诏诜得宥州报具闻。而谅祚果大沮,盘桓塞下,取粮而反,卒不敢入寇。又岁俭贫,愿得赐物,乃报言:“边吏擅兴兵,行且诛之矣。”
dōng, shí yuè, rén wǔ shuò, yǐ xiān yóu xiàn jūn rèn shì fén yù wèi yuán, cóng lǐ yuàn suǒ zòu yě.
冬,十月,壬午朔,以仙游县君任氏坟域为园,从礼院所奏也。
guǐ wèi, qiǎn xī jīng zuǒ cáng kù fù shǐ hé cì gōng jī zhào cì xià guó zhǔ liàng zuò. wèn suǒ yǐ rù kòu zhī gù, réng zhǐ suì cì yín bó. lù shēn yán:" xī róng pō shùn yǐ, bù ruò qiě cì shí fú, yīn yǐ zhào wèn zhī, bǐ bì gǎn jù. jīn tè qiǎn cì gōng, bǐ duō jiān zhà, huò yí cháo tíng wèi jǐ, zé wèi jù fú yě." bù cóng.
癸未,遣西京左藏库副使何次公赍诏赐夏国主谅祚。问所以入寇之故,仍止岁赐银帛。陆诜言:“西戎颇顺矣,不若且赐时服,因以诏问之,彼必感惧。今特遣次公,彼多奸诈,或疑朝廷畏己,则未遽服也。”不从。
jiǎ shēn, yǐ hù bù pàn guān zhí jí xián yuàn wáng guǎng yuān zhí lóng tú gé jiān shì dú, jí xián diàn xiū zhuàn zhōu mèng yáng jiān shì jiǎng.
甲申,以户部判官、直集贤院王广渊直龙图阁兼侍读,集贤殿修撰周孟阳兼侍讲。
dì bù yù, guǎng yuān yōu sī wàng shí qǐn, dì zì wèi zhào yǐ wèi ān zhī yuē:" zhèn jí shǎo jiàn yǐ." yǐ yǒu, zhào liǎng rì yī yù ěr yīng jiǎng dú. shí dì yǐ bù yù, rán jìn chén shàng wèi zhī yě. yú shì huáng zǐ yǐng wáng děng yǐn rén zōng gù shì yǐ qǐng, cóng zhī.
帝不豫,广渊忧思忘食寝,帝自为诏以慰安之曰:“朕疾少间矣。”乙酉,诏两日一御迩英讲读。时帝已不豫,然近臣尚未知也。于是皇子颍王等引仁宗故事以请,从之。
dīng hài, zhào lìng lǐ bù sān suì yī gòng jǔ. tiān xià jiě é, yú wèi háng jiān suì zhī fǎ yǐ qián, lǜ sì fēn qǔ sān fēn. lǐ bù zòu míng jìn shì, yǐ sān bǎi rén wéi é, míng jīng zhū kē, bù dé guò jìn shì zhī shù.
丁亥,诏令礼部三岁一贡举。天下解额,于未行间岁之法已前,率四分取三分。礼部奏名进士,以三百人为额,明经诸科,不得过进士之数。
yǐ tóng qiān shū shū mì yuàn guō kuí wèi shǎn xī sì lù yán biān xuān fǔ shǐ jiān quán pàn wèi zhōu. kuí kěn cí qiān shū, dì yuē:" chū yù shòu qīng xuān zhēng shǐ, lǜ wài rén yǐ wéi bà zhèng, dì lǐng shū zhí wǎng yǐ zhòng shǐ quán."
以同签书枢密院郭逵为陕西四路沿边宣抚使兼权判渭州。逵恳辞签书,帝曰:“初欲授卿宣徵使,虑外人以为罢政,第领枢职往以重使权。”
jiǎ wǔ, zhào zǎi chén cān zhī zhèng shì jǔ cái xíng shì kě shì guǎn zhí zhě gè wǔ rén.
甲午,诏宰臣、参知政事举才行士可试馆职者各五人。
xiān shì dì wèi zhōng shū yuē:" shuǐ lǎo wèi zāi, yán shì zhě duō yún bù jìn xián, hé yě?" ōu yáng xiū yuē:" jìn nián jìn xián zhī lù tài xiá, chéng dāng jīn suǒ huàn." dì yuē:" hé wèi jìn xián lù xiá? zhōng shū cháng suǒ jìn nǐ zhě, qí rén jiē rú hé?" xiū yuē:" zì fù bì hán qí dāng guó yǐ lái, shí shù nián jiān, wài zì jiān sī, nèi zé shěng fǔ, xuǎn zhuó shén jīng, shí yì dé rén, rán jiē shì qián gǔ xíng míng qiáng gàn zhī lì. cǐ suǒ wèi yòng cái. chén yán jìn xián lù xiá, nǎi guǎn zhí yě." dì yuē:" rú hé?" xiū yuē:" cháo tíng yòng rén zhī fǎ, zì liǎng zhì xuǎn jū liǎng fǔ, zì sān guǎn xuǎn jū liǎng zhì. rán zé sān guǎn zhě, fǔ xiāng yǎng cái zhī dì yě. wǎng shí rù sān guǎn yǒu sān lù, jīn sāi qí èr yǐ, cǐ chén suǒ wèi tài xiá yě." dì yuē:" hé wèi sān lù?" xiū yuē:" jìn shì gāo kē, yí lù yě dà chén jiàn jǔ, yí lù yě yīn chāi qiǎn lì chú, yí lù yě. wǎng shí jìn shì wǔ rén yǐ shàng jí dì zhě, jiē dé shì guǎn zhí dì yī rén jí dì, bù xià shí nián, yǒu zhì fǔ xiāng zhě. jīn dì yī rén jí dì, liǎng rèn fán shí nián, fāng dé shì guǎn zhí, ér dì èr rén yǐ xià wú fù dé shì, shì gāo kē yí lù sāi yǐ. wǎng shí dà chén jiàn jǔ, suí jí zhào shì, jīn zhǐ lìng shàng bù, hòu guǎn gé quē rén nǎi shì. ér guǎn gé rén chū wú yuán shù, wú yǒu quē shí, zé shàng bù zhě yǒng wú shì qī, shì jiàn jǔ yí lù yòu sāi yǐ. wéi yǒu yīn chāi qiǎn lì chú zhě, bàn shì nián láo lǎo bìng zhī rén, cǐ chén zhī suǒ wèi jìn xián lù tài xiá yě. xīn gé zhì biān xiào guān bā rén, jiē yòng xuǎn rén, lì qī nián, nǎi zì jiào kān chú xiào lǐ, cǐ wài shì cháng yǒu suǒ zhuó yòng. chén wèi cǐ bā yuán zhě yí réng jiù, tā yuán huò quē, jí lìng zhōng shū zé rén jìn nǐ, shù wú yí xián." gù yǒu shì zhào. yīn wèi fǔ chén yuē:" guǎn gé yǎng cái zhī dì, bǐ yù xuǎn shù rén chū shǐ, wú kě zhě, gōng děng qí gè wèi zhèn sōu cháng, suī zhí zhèng qīn qī shì jiā wù bì. zhèn dāng qīn yuè kě fǒu."
先是帝谓中书曰:“水潦为灾,言事者多云不进贤,何也?”欧阳修曰:“近年进贤之路太狭,诚当今所患。”帝曰:“何谓进贤路狭?中书常所进拟者,其人皆如何?”修曰:“自富弼、韩琦当国以来,十数年间,外自监司,内则省府,选擢甚精,时亦得人,然皆是钱谷、刑名强干之吏。此所谓用才。臣言进贤路狭,乃馆职也。”帝曰:“如何?”修曰:“朝廷用人之法,自两制选居两府,自三馆选居两制。然则三馆者,辅相养材之地也。往时入三馆有三路,今塞其二矣,此臣所谓太狭也。”帝曰:“何谓三路?”修曰:“进士高科,一路也;大臣荐举,一路也;因差遣例除,一路也。往时进士五人以上及第者,皆得试馆职;第一人及第,不下十年,有至辅相者。今第一人及第,两任凡十年,方得试馆职,而第二人以下无复得试,是高科一路塞矣。往时大臣荐举,随即召试,今止令上簿,候馆阁阙人乃试。而馆阁人初无员数,无有阙时,则上簿者永无试期,是荐举一路又塞矣。唯有因差遣例除者,半是年劳老病之人,此臣之所谓进贤路太狭也。新格置编校官八人,皆用选人,历七年,乃自校勘除校理,此外示尝有所擢用。臣谓此八员者宜仍旧,它员或阙,即令中书择人进拟,庶无遗贤。”故有是诏。因谓辅臣曰:“馆阁养才之地,比欲选数人出使,无可者,公等其各为朕搜肠,虽执政亲戚、世家勿避。朕当亲阅可否。”
yú shì hán qí céng gōng liàng ōu yáng xiū zhào gài děng suǒ jǔ cài yán qìng xià yǐ wáng fén yè jūn liú fēn pū zhāng dūn hú zōng yù wáng cún lǐ cháng zhāng gōng yù wáng jiè sū zhuō ān dào pú zōng mèng chén dòng chén mù lǐ qīng chén zhū chū píng huáng lǚ liú zhì, fán èr shí rén, jiē lìng zhào shì. qí děng yǐ rén duō nàn zhī, dì yuē:" jì wěi gōng děng jǔ zhī, gǒu xián, qǐ huàn duō yě?" nǎi lìng xiān zhào quán tí diǎn shǎn xī xíng yù dù zhī yuán wài láng cài yán qìng děng shí rén, yú xū hòu shì. yán qìng, qí zi yě.
于是韩琦、曾公亮、欧阳修、赵概等所举蔡延庆、夏倚、王汾、叶均、刘分攵、章惇、胡宗愈、王存、李常、张公裕、王介、苏棁、安焘、蒲宗孟、陈侗、陈睦、李清臣、硃初平、黄履、刘挚,凡二十人,皆令召试。琦等以人多难之,帝曰:“既委公等举之,苟贤,岂患多也?”乃令先召权提点陕西刑狱、度支员外郎蔡延庆等十人,馀须后试。延庆,齐子也。
bǐng wǔ, qún chén yǐ lái suì yuán huì, biǎo shàng zūn hào yuē tǐ gān yīng lì wén wǔ shèng xiào huáng dì, zhào bù xǔ, wǔ biǎo, nǎi xǔ zhī.
丙午,群臣以来岁元会,表上尊号曰体乾应历文武圣孝皇帝,诏不许,五表,乃许之。
shí yī yuè, jiǎ yín, yǐ qìng zhōu fān guān dōu xún jiǎn shǐ zhào míng lǐng shùn zhōu cì shǐ, yǐ jī xià rén yú dà shùn chéng yǒu gōng yě. yú shì jiàng shì jí fān guān yǒu gōng zhě, suí qīng zhòng shǎng zhī.
十一月,甲寅,以庆州蕃官都巡检使赵明领顺州刺史,以击夏人于大顺城有功也。于是将士及蕃官有功者,随轻重赏之。
wù wǔ, dì bù yù.
戊午,帝不豫。
jǐ sì, guī xú guó gōng zhǔ yú wáng shì, huáng hòu jí huáng zǐ yǐng wáng dōng yáng jùn wáng sòng zhì dì, zhào huáng hòu yì rì nǎi guī.
己巳,归徐国公主于王氏,皇后及皇子颍王、东阳郡王送至第,诏皇后翼日乃归。
sī mǎ guāng zòu yuē:" jīn suì huì xīng zhāng jiàn, lián yuè nǎi miè, fēi huáng hài jià, rì yǒu shí zhī. jiā zhī shǎn xī hé dōng xià qiū fá yǔ, hé jì bù shōu, mài réng wèi zhǒng xī róng nèi wǔ, biān bǐ wèi ān. ér cháo tíng yàn rán céng bù wéi yì, huò yǐ wéi zì yǒu cháng shù, fēi guān rén shì huò yǐ wéi jǐng xīng jiā ruì, gèng dāng yǒu fú. jīn zhě yòu yǒu nìng chén jiàn yì, qǐng shàng zūn hào qí wèi qī bì shàng tiān, wū wǎng hǎi nèi, shú shèn yú cǐ! fú wàng zhǐ qún chén tīng shàng zhāng biǎo, què zūn hào ér fú shòu, gèng xià zhào shū, shēn zì jiù zé, guǎng kāi yán lù, qiú suǒ yǐ shì tiān yǎng mín zhuǎn zāi wéi fú zhī dào. qí shèng tǐ kāng fù, tiān shí fēng ráng, rán hòu tuī chóng huī hào, hé wǎn zhī yǒu! chén chéng fá shì cóng, chéng jiàn jìn rì qún chén jiē yǐ yán wéi huì, rù zé bài shǒu qǐ shǒu, qǐng jiā hóng míng, chū zé cuò lì zú tán, fù fēi qiè xiào, zhōng wú yī rén wéi bì xià zhèng yán qí bù kě zhě, shì gǎn wàng jìn kuáng gǔ, wéi shèng míng cǎi chá." bù cóng.
司马光奏曰:“今岁彗星彰见,连月乃灭,飞蝗害稼,日有食之。加之陕西、河东夏秋乏雨,禾既不收,麦仍未种;西戎内侮,边鄙未安。而朝廷晏然曾不为意,或以为自有常数,非关人事;或以为景星嘉瑞,更当有福。今者又有佞臣建议,请上尊号;其为欺蔽上天,诬罔海内,孰甚于此!伏望止群臣听上章表,却尊号而弗受,更下诏书,深自咎责,广开言路,求所以事天养民、转灾为福之道。俟圣体康复,天时丰穰,然后推崇徽号,何晚之有!臣承乏侍从,诚见近日群臣皆以言为讳,入则拜手稽首,请加鸿名,出则错立族谈,腹非窃笑,终无一人为陛下正言其不可者,是敢妄进狂瞽,唯圣明采察。”不从。
chū, xià rén kòu dà shùn, dì wèn liǎng fǔ:" cè jiāng ān chū?" zǎi xiàng hán qí qǐng liú zhǐ suì cì, qiǎn shǐ jī zhào wǎng wèn shū mì shǐ wén yàn bó děng yuē:" rú cǐ, zé biān xìn dà yǐ." yīn yǐn bǎo yuán kāng dìng zhī sàng shī yǐ dòng dì yì. qí yuē:" bīng jiā xū liào bǐ cǐ. jīn rì yù róng zhī bèi, dà guò xī shí, qiě liàng zuò kuáng tóng, qǐ kě bǐ yuán hào yě? jí zhī bì fú." dì jìng cóng qí yì, qiǎn hé cì gōng wǎng shǐ. cháo tuì, èr fǔ yǐ suǒ lùn bù tóng, gè xiāng sī yǔ. yàn bó wèi qí dǎng yuē:" qú zì yán liào dí, qiě guān qú suǒ liào." yú yuè, cì gōng hái, yǐ liàng zuò biǎo jìn. dì yǐ wò jí, fǔ chén yīn rù wèn qǐ jū bì, qí kòu yù tà yuē:" liàng zuò fú zuì fǒu?" dì lì jí gù qí yuē:" yī rú suǒ liào." liàng zuò suǒ shàng biǎo, suī yún" shòu cì lèi cháo, gǎn yú xiān shì". rán shàng duō yóu cí, guī zuì yú qí biān lì. nǎi fù cì zhào jí zhī, lìng zhuān qiǎn shǐ bié gòng shì biǎo, jù yán:" jīn hòu yán róng biān shàng qiú zhǎng, gè shǒu fēng jiāng, bù dé diǎn jí rén mǎ, zhé xiāng qīn fàn. qí fū yán huán qìng jīng yuán qín fèng děng lù yí dài, jiǔ xì hàn jiè shú hù, bìng shùn hàn xī fān, bù dé gēng xíng jié lǔ, jí bī xié guī tóu. suǒ yǒu hàn jiè bù chěng pàn wáng zhī rén, yì bù dé gèng yǒu zhāo nà. gǒu yú cǐ yuē, shì wèi jué hǎo. yú zé zūn yī xiān jiàng shì zhào, cháo tíng ēn lǐ, zì dāng yī qiè rú jiù."
初,夏人寇大顺,帝问两府:“策将安出?”宰相韩琦请留止岁赐,遣使赍诏往问;枢密使文彦博等曰:“如此,则边衅大矣。”因引宝元、康定之丧师以动帝意。琦曰:“兵家须料彼此。今日御戎之备,大过昔时,且谅祚狂童,岂可比元昊也?诘之必服。”帝竞从琦议,遣何次公往使。朝退,二府以所论不同,各相私语。彦博谓其党曰:“渠自言料敌,且观渠所料。”逾月,次公还,以谅祚表进。帝已卧疾,辅臣因入问起居毕,琦扣御榻曰:“谅祚服罪否?”帝力疾顾琦曰:“一如所料。”谅祚所上表,虽云“受赐累朝,敢渝先誓”。然尚多游辞,归罪于其边吏。乃复赐诏诘之,令专遣使别贡誓表,具言:“今后严戎边上酋长,各守封疆,不得点集人马,辄相侵犯。其鄜延、环庆、泾原、秦凤等路一带,久系汉界熟户,并顺汉西蕃,不得更行劫掳,及逼胁归投。所有汉界不逞叛亡之人,亦不得更有招纳。苟渝此约,是为绝好。馀则遵依先降誓诏,朝廷恩礼,自当一切如旧。”
xiān shì dì jiǔ fú yào, jiān chá yù shǐ lǐ xíng liú xiáng zòu qǐng lì huáng tài zǐ, dì bù yì, fēng qí zòu. yī rì, zǎi xiàng hán qí děng wèn qǐ jū tuì, yǐng wáng chū qǐn mén, yōu xíng yú sè, gù qí yuē:" nài hé?" qí yuē:" yuàn dài wáng zhāo xī wù lí zuǒ yòu." wáng yuē:" cǐ nǎi rén zǐ zhī zhí." qí yuē:" fēi wéi cǐ yě." wáng gǎn wù qù. dì zì dé jí, bù néng yǔ, fán chǔ fèn shì jiē bǐ yú zhǐ.
先是帝久服药,监察御史里行刘庠奏请立皇太子,帝不怿,封其奏。一日,宰相韩琦等问起居退,颍王出寝门,忧形于色,顾琦曰:“奈何?”琦曰:“愿大王朝夕勿离左右。”王曰:“此乃人子之职。”琦曰:“非为此也。”王感悟去。帝自得疾,不能语,凡处分事皆笔于纸。
shí èr yuè, rén wǔ, liáo yǐ zhī shū mì yuàn shì yáng jī wèi nán yuàn shū mì shǐ, yǐ shū mì fù shǐ liú shēn cān zhī zhèng shì. dīng yǒu, yǐ xī jīng liú shǒu hā zhū wèi nán yuàn dài wáng, xuán chū xiāo zhū zé wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ.
十二月,壬午,辽以知枢密院事杨绩为南院枢密使,以枢密副使刘诜参知政事。丁酉,以西京留守哈珠为南院大王,旋出萧珠泽为武定军节度使。
liáo zhǔ yǐ yáng jī jiù chén, tè zhào yàn jiàn, lùn gǔ jīn zhì luàn, rén chén xié zhèng. liáo zhǔ yuē:" fāng jīn qún chén zhōng zhí, yē lǜ jué liú shēn ér yǐ. rán shēn bù jí jué zhī gāng jiè." jī bài hè yuē:" hé dài wú xián, shì luàn zé dú shàn qí shēn, zhǔ shèng zé jiān shàn tiān xià. bì xià qū fēn xié zhèng, zhì chù fēn míng, tiān xià xìng shèn!" liáo zhǔ yòu cháng yù shēn yuē:" qīng wù dàn zǎi xiàng." shí běi yuàn shū mì shǐ yē lǜ yī xùn shì yàn fāng chì, shēn zòu yuē:" chén yú yī xùn shàng bù wèi, hé zǎi xiàng zhī wèi!" yī xùn xián zhī, xiāng yǔ pái dǐ. wèi jǐ, chū shēn wèi bǎo jìng jūn jié dù shǐ.
辽主以杨绩旧臣,特诏燕见,论古今治乱,人臣邪正。辽主曰:“方今群臣忠直,耶律玦、刘诜而已。然诜不及玦之刚介。”绩拜贺曰:“何代无贤,世乱则独善其身,主圣则兼善天下。陛下区分邪正,陟黜分明,天下幸甚!”辽主又尝谕诜曰:“卿勿惮宰相。”时北院枢密使耶律伊逊势焰方炽,诜奏曰:“臣于伊逊尚不畏,何宰相之畏!”伊逊衔之,相与排诋。未几,出诜为保静军节度使。
xīn chǒu, dì jí zēng jù, fǔ chén wèn qǐ jū bà, qí fù zòu yuē:" bì xià jiǔ bù shì cháo, zhōng wài yōu huáng, yí zǎo lì huáng tài zǐ yǐ ān zhòng xīn." dì hàn zhī. qí qǐng dì qīn bǐ zhǐ huī, dì nǎi shū yuē:" lì dài wáng wèi huáng tài zǐ." qí yuē:" bì yǐng wáng yě, fán shèng gōng gèng qīn shū zhī." dì yòu pī yú hòu yuē:" yǐng wáng xū." qí yuē:" yù qǐ jí jīn wǎn xuān xué shì jiàng má." dì fù hàn zhī. qí zhào nèi shì gāo jū jiǎn, shòu yǐ yù zhá, mìng hàn lín xué shì cǎo zhì. xué shì chéng zhǐ zhāng fāng píng zhì tà qián bǐng mìng, tuì ér cǎo zhì. rén yín, lì huáng zǐ yǐng wáng xū wèi huáng tài zǐ. dì jì yòng fǔ chén yì lì huáng tài zǐ, yīn xuàn rán xià lèi, wén yàn bó tuì wèi hán qí yuē:" jiàn shàng yán sè fǒu? rén shēng zhì cǐ, suī fù zǐ yì bù néng wú dòng yě." qí yuē:" guó shì dāng rú cǐ, kě nài hé?" huáng zǐ shǐ wén mìng, cí yú tà qián zhě jiǔ zhī.
辛丑,帝疾增剧,辅臣问起居罢,琦复奏曰:“陛下久不视朝,中外忧惶,宜早立皇太子以安众心。”帝颔之。琦请帝亲笔指挥,帝乃书曰:“立大王为皇太子。”琦曰:“必颍王也,烦圣躬更亲书之。”帝又批于后曰:“颍王顼。”琦曰:“欲乞即今晚宣学士降麻。”帝复颔之。琦召内侍高居简,授以御札,命翰林学士草制。学士承旨张方平至榻前禀命,退而草制。壬寅,立皇子颍王顼为皇太子。帝既用辅臣议立皇太子,因泫然下泪,文彦博退谓韩琦曰:“见上颜色否?人生至此,虽父子亦不能无动也。”琦曰:“国事当如此,可奈何?”皇子始闻命,辞于榻前者久之。
guǐ mǎo, dà shè, cì wén wǔ guān zǐ wèi fù hòu zhě xūn yī zhuǎn.
癸卯,大赦,赐文武官子为父后者勋一转。
yǐ sì, zhào yǐ lái nián zhēng yuè shí jiǔ rì cè huáng tài zǐ, hàn lín xué shì chéng zhǐ zhāng fāng píng wèi lǐ yí shǐ, hàn lín xué shì wáng guī zhuàn cè wén, qián míng yì shū cè, zhī zhì gào sòng mǐn qiú shū bǎo.
乙巳,诏以来年正月十九日册皇太子,翰林学士承旨张方平为礼仪使,翰林学士王珪撰册文,钱明逸书册,知制诰宋敏求书宝。
shì nián, liáo fàng jìn shì zhāng zhēn děng bǎi yī rén.
是年,辽放进士张臻等百一人。