qǐ tú wéi zuò è rùn bā yuè, jǐn shí èr yuè, fán wǔ yuè.
起屠維作噩閏八月,盡十二月,凡五月。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì jiàn yán sān nián jīn tiān huì qī nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝建炎三年(金天會七年)
rùn bā yuè, dīng chǒu shuò, zhào yuē: dí rén pò zhú, wèi yǒu níng xī zhī qī. zhèn ruò dìng jū jiàn kāng, bù fù yí bì, yǔ fū yòu qū è yuè, zuǒ zhù wú yuè, shān chuān xíng shì, dì lì rén qíng, shú ān shú fǒu, shú lì shú hài? sān xǐng kě shì xíng zài zhí shì guǎn bīng guān, tiáo jù yǐ wén.
閏八月,丁丑朔,詔曰:「敵人迫逐,未有寧息之期。朕若定居建康,不復移蹕,與夫右趨鄂、岳,左駐吳、越,山川形勢,地利人情,孰安孰否,孰利孰害?三省可示行在職事、管兵官,條具以聞。」
shǐ, zhāng jùn jiàn wǔ chāng zhī yì, lǚ yí hào shì zhī, yǒu chéng shuō yǐ. jùn xíng wèi jǐ, jiāng zhè shì dài fū yáo dòng, yí hào suì biàn chū yì. shì rì, zhào suí jià bǎi guān jí zhū tǒng zhì fù dōu táng, zhì wǎn, fēng jìn rù, dà shuài jiē yán: è yuè dào yuǎn, kuì xiǎng nán jì, yòu lǜ shàng jià yī dòng, zé jiāng běi qún dào chéng xū guò jiāng, dōng nán fēi wǒ yǒu yǐ. yì rì, fǔ chén rù duì, shàng yóu wèi guān, wèi yí hào yuē: dàn kǒng fēng shì zhōng qù xiàng bù yī. xī zhēn zōng chán yuān zhī yì, chén yáo sǒu shǔ rén, zé yù xìng shǔ, wáng qīn ruò nán rén, zé yù xìng jīn líng, wéi kòu zhǔn jué cè qīn zhēng. rén chén ruò bù yǐ jiā móu, zhuān wèi guó jì, zé wú bù ān lì yǐ. rán zú dìng dōng xíng zhī cè.
始,張浚建武昌之議,呂頤浩是之,有成說矣。浚行未幾,江、浙士大夫搖動,頤浩遂變初議。是日,詔隨駕百官及諸統制赴都堂,至晚,封進入,大率皆言:「鄂、岳道遠,饋餉難繼,又慮上駕一動,則江北群盜乘虛過江,東南非我有矣。」翼日,輔臣入對,上猶未觀,謂頤浩曰:「但恐封事中趣向不一。昔真宗澶淵之役,陳堯叟蜀人,則欲幸蜀,王欽若南人,則欲幸金陵,惟寇準決策親征。人臣若不以家謀,專為國計,則無不安利矣。」然卒定東行之策。
wù yín, huī yóu gé dài zhì zhī lú zhōu hú shùn zhì zhī jiàn kāng fǔ, chōng yán jiāng dū zhì zhì shǐ, jí yīng diàn xiū zhuàn wáng xī shū fù zhī.
戊寅,徽猷閣待制、知廬州胡舜陟知健康府,充沿江都制置使,集英殿修撰王羲叔副之。
xiān shì shùn zhì yán: yù zhuān zhì jūn lǚ, qián yíng dà dí, yǐ móu yǔ zhàn, yǎng hù xíng zài. wáng táo yuē: shùn zhì yǔ shén zhuàng, shì kě tuō yǐ fāng miàn. shàng yuē: yán wèi kě xìn, xū zài háng shì. huì bīng bù shì láng yán jiāng cuò zhì shǐ chén yàn wén yǐn jí, bà wèi lóng tú gé zhí xué shì, zài wài gōng guān, nǎi zú yòng zhī. zì jūn xìng hòu, huái xī bā jùn, qún dào gōng róu wú quán chéng shùn zhì shǒu lú èr nián, ān dǔ rú gù, yóu shì lú rén dé zhī.
先是舜陟言:「欲專治軍旅,前迎大敵,以謀與戰,仰護行在。」王綯曰:「舜陟語甚壯,似可托以方面。」上曰:「言未可信,須在行事。」會兵部侍郎、沿江措置使陳彥文引疾,罷為龍圖閣直學士,在外宮觀,乃卒用之。自軍興後,淮西八郡,群盜攻蹂無全城;舜陟守廬二年,安堵如故,由是廬人德之。
dīng hài, fǔ kuí gōng lián shuǐ jūn nán zhài, dà lüè zhī, shā lián shuǐ jūn shǐ cháo qǐng dài fū hǎo lín, chéng xiū zhí láng wú shēn, suì yǐ qí zhòng jiàng yú huái nán zhāo fǔ shǐ wáng zhí. xiān shì tài xué bó shì mèng jiàn, zì hǎi zhōu lǜ mín bīng shù qiān qín wáng, zhì lián shuǐ jūn nán zhài, yīn liú yān. kuí gōng zhī shù yuè, jí xiàn, jiàn yǔ qí jiā jiē sǐ. hòu zèng lín děng guān, lù qí jiā yǒu chà.
丁亥,輔逵攻漣水軍南寨,大掠之,殺漣水軍使、朝請大夫郝璘,丞、修職郎吳深,遂以其眾降於淮南招撫使王侄。先是太學博士孟健,自海州率民兵數千勤王,至漣水軍南寨,因留焉。逵攻之數月,及陷,健與其家皆死。後贈璘等官,錄其家有差。
shì rì, dì zhào zhū jiāng, wèn yǐ yí bì zhī dì. yù qián yòu jūn dōu tǒng zhì zhāng jùn, yù yíng dōu tǒng zhì xīn qǐ zōng, quàn dì zì è yuè xìng zhǎng shā. zuǒ jūn dōu tǒng zhì hán shì zhōng hòu zhì, yuē: guó jiā yǐ shī hé běi shān dōng, ruò yòu qì jiāng huái, gèng yǒu hé dì! dì nǎi dì nèi shì yā sān rén fù dōu táng yì. dì wén jùn děng tuì bì zhī shuō, shū fú rán, zhì wǎn bù shí. wù zǐ, lǚ yí hào děng rén zòu, dì wèi yuē: jùn qǐ zōng bù gǎn zhàn, gù yù bì yú hú nán. zhèn yǐ wèi jīn rén suǒ shì zhě qí zhòng ěr, jiàn xī shuǐ xiāng, qí suī zhòng, bù dé chěng yě. qiě rén xīn yī yáo, suī zhì chuān guǎng, kǒng suǒ zhì jiē dí guó ěr. yí hào yuē: jīn rén zhī móu, yǐ bì xià suǒ zhì wèi biān miàn. jīn dāng qiě zhàn qiě bì, dàn fèng bì xià yú wàn quán zhī dì. chén yí hào liú cháng rùn sǐ shǒu. dì yuē: zhèn zuǒ yòu qǐ kě wú zǎi xiàng? zhōu wàng yuē: chén guān dí xìng lǐ yàn xiān bèi, yǐ kuì zú qún dào, yóu néng yǔ jīn bīng duì lěi, jù shǒu shǎn luò. chén děng bèi wèi zǎi zhí, ruò bù néng sǐ zhàn yǐ shǒu, yì rì hé yán jiàn yàn xiān bèi! chén shí chǐ zhī. dì yuē: zhāng shǒu rù duì, yán bù rú liú dù chōng jiàn kāng, bù kě guò jiāng. yí hào yuē: chén yǔ wáng táo zhōu wàng hán shì zhōng yì, běn zì rú cǐ. dì yòu yù lìng shì zhōng shǒu zhèn jiāng fǔ, liú guāng shì shǒu tài píng jí chí zhōu, yí hào děng yǐ wèi rán, fáng huái zhī yì suì gé.
是日,帝召諸將,問以移蹕之地。御前右軍都統制張俊,御營都統制辛企宗,勸帝自鄂、岳幸長沙。左軍都統制韓世忠後至,曰:「國家已失河北、山東,若又棄江、淮,更有何地!」帝乃帝內侍押三人赴都堂議。帝聞俊等退避之說,殊怫然,至晚不食。戊子,呂頤浩等人奏,帝謂曰:「俊、企宗不敢戰,故欲避於湖南。朕以為金人所恃者騎眾耳,漸西水鄉,騎雖眾,不得騁也。且人心一搖,雖至川、廣,恐所至皆敵國爾。」頤浩曰:「金人之謀,以陛下所至為邊面。今當且戰且避,但奉陛下於萬全之地。臣頤浩留常、潤死守。」帝曰:「朕左右豈可無宰相?」周望曰:「臣觀翟興、李彥仙輩,以潰卒群盜,猶能與金兵對壘,拒守陝、洛。臣等備位宰執,若不能死戰以守,異日何顏見彥仙輩!臣實恥之。」帝曰:「張守入對,言不如留杜充建康,不可過江。」頤浩曰:「臣與王綯、周望、韓世忠議,本自如此。」帝又欲令世忠守鎮江府,劉光世守太平及池州,頤浩等以為然,防淮之議遂格。
jǐ chǒu, shàng shū yòu pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì lǚ yí hào jìn zuǒ pú shè, tóng zhī shū mì yuàn shì dù chōng shǒu yòu pú shè, bìng tóng píng zhāng shì jiān yù yíng shǐ. chōng jì shēng zhì, zì yán zhōng fēng, zài gào. shàng zhī qí bù mǎn, qiě yǐ yǔn jiǔ sī liú yào, tiān xià shǔ wàng, jiāng shòu yǐ bīng bǐng, gù yuè cì yòng zhī. zhì xià sì yuè, chōng jí qǐ shì shì.
己丑,尚書右僕射、同中書門下平章事呂頤浩進左僕射,同知樞密院事杜充守右僕射,並同平章事兼御營使。充既升秩,自言中風,在告。上知其不滿,且以允久司留鑰,天下屬望,將授以兵柄,故越次用之。制下四月,充即起視事。
wǔ gōng dài fū zhōng zhōu cì shǐ zhī jì miàn fǔ gōng yí tún pán shí hé, shù yǔ jīn rén zhàn, shèng fù lüè xiāng dāng. jīn rén huàn zhī, nǎi xuān yán: gōng tài wèi mǎ jūn wǔ bù néng dāng wǒ zhī yī, rán bù jūn jué shèng. yí wén zhī, yǐ wèi rán. jīn rén tún mì zhōu běi èr shí lǐ, shí chū bīng ér nán, yí yù zhī. dí yáng ruò bù shèng ér tuì, yí yì zhī dí cì zhī xiè, zhì shì yǐn bīng gōng yí, mǎ bù jù jìn, fāng zhàn, mǎ jūn shǎo què, jì ér fēn wèi liǎng yì, zhí gōng zhōng jūn, yí yóu bù zhī, zhòng suì dà kuì. yí yǔ jīng dōng jīng lüè ān fǔ zhì zhì shǐ liú hóng dào bēn jiǔ xiān shān, jīn rén yòu bī zhī, hóng dào yǐ yú bīng èr qiān bēn hǎi zhōu, lǐ kuí wú shùn nǎi yǐ mì zhōu jiàng jīn. hóng dào guò chǔ zhōu, wèi guō zhōng wēi suǒ bài, suì zhì zhēn zhōu. zhào yí jí zhēn zhōu tún zhù.
武功大夫、忠州刺史、知濟面府宮儀屯盤石河,數與金人戰,勝負略相當。金人患之,乃宣言:「宮太尉馬軍五不能當我之一,然步軍絕勝。」儀聞之,以為然。金人屯密州北二十里,時出兵而南,儀御之。敵佯若不勝而退,儀易之;敵伺知懈,至是引兵攻儀,馬步俱進,方戰,馬軍少卻,既而分為兩翼,直攻中軍,儀猶不知,眾遂大潰。儀與京東經略安撫制置使劉洪道奔九仙山,金人又逼之,洪道以餘兵二千奔海州,李逵、吳順乃以密州降金。洪道過楚州,為郭中威所敗,遂至真州。詔儀即真州屯駐。
huái dōng fù zǒng guǎn jìn sài, yǐ suǒ bù yì yù yíng fù shǐ liú guāng shì jiàng, guāng shì yīn yǐ wèi jiāng, jiù tǒng qí jūn.
淮東副總管靳賽,以所部詣御營副使劉光世降,光世因以為將,就統其軍。
gēng yín, qǐ jū láng hú yín shàng shū yuē: shì wèi bì xià huà qī cè wèi zhōng xìng zhī shù: qí yī yuē bà hé yì ér xiū zhàn lüè. gài hé zhī suǒ yǐ kě jiǎng zhě, liǎng dì yòng bīng, shì lì xiāng dí, lì hài xiāng dāng gù yě, fēi qiáng ruò shèng shuāi bù xiāng móu suǒ néng chéng yě. ér qí yì zé chū yú gěng nán zhòng, nán zhòng yī lǐ bāng yàn, xié xuè xiǎo rén, bù zhī yuǎn lǜ, fēn míng zhí dǎng, bì yù zì shèng. zhǔ zhàn fá zhě, lǐ gāng zhǒng shī dào liǎng rén ér yǐ. jī huì yī qù, guó lùn fēn rán, zhōng zhì hé dōng zhī shī, bì shǐ xiàn méi, yǐ shēn hé yì zhī bì xìn. èr dì yuǎn qù, zōng zú jǐn xǐ, zhōng yuán tú tàn, zhì jīn yì shén. shǐ qí kě hé, zé yuān shèng zhí dé bù huí, xún zhì huò bài, ér bì xià bēi cí hòu lǐ, bì dì chēng chén, yí qí shǎo huǎn shī yǐ, hé nǎi lěi nián shàng wú xiào yé? ruò yǐ wèi qiáng ruò jué bù xiāng móu, zé zì gǔ tú bù fèn bì, wú chǐ cùn zhī dì ér zhēng dì wáng zhī tú zhě, bǐ hé rén zāi! fú wàng bì xià míng zhào lì hài zhī yuán, bà jué hé yì, kè yì jiǎng wǔ, yǐ shǐ mìng zhī bì wèi yǎng bīng zhī fèi, cǐ nǎi jìn huì gōng zhēng shàn lì yǔ zhī cè, hàn gāo zǔ yíng tài gōng lǚ hòu zhī móu, duàn ér xíng zhī, shù jǐ dí guó zhī wǒ yǒu hán nù bì dòu zhī zhì, shā mò zhī jià, huò yǒu hái qī. bù rán, zé pì chù dōng nán, wàn shì bù jìng, nà lù zé shú fù yú jīng shì? nà zhì zé shú zhòng yú èr dì? shì zǐ nǚ zé shú duō yú zhōng yuán zhī jiā lì? qiǎn dà chén zé shú jiā yú biàn jīng zhī zǎi fǔ? rú cǐ jì chū wàn quán, ér qiáng dí zhī lái rì shèn yī rì, bì xià kě yǐ shēn zhǎng sī yǐ. qí èr yuē zhì xíng tái yǐ qū bié huǎn jí zhī wù. huò jiàn kāng, huò nán chāng, huò jiāng líng, shěn zé yī chù yǐ ān tài hòu liù gōng bǎi sī, yǐ qí zhé ān liàn dà chén zǒng tái, cóng shì láng lì ér xià, bù qīng yí yì, qí xū míng wú shí, tú fèi guó yòng zhī suǒ, yī qiè shěng bà. bì xià fèng miào shè zhī zhǔ, tí bīng àn xíng, guǎng zhì jūn lǚ, zhōu xuán bǐ cǐ, bù wèi dìng jū, wéi shì cóng chén liáo shuài chén jiān sī yào hài shǒu mù, yǐ shí jìn tuì qí xián bù xiào gōng zuì zhī zhe míng zhě. ér kuì xiǎng zhī quán, zì yí zhuān zé zǎi xiàng, rú hàn wěi xiāo hé yǐ guān zhōng, táng wěi liú yàn yǐ dōng nán jīng zhì dé rén, jiā yǐ suì yuè, liàng rù wèi chū, hé huàn wú cái! suǒ wèi zǎi xiàng zhī rèn, dài tiān lǐ wù, fú diān chí wēi, qí zé shén zhòng, fēi tè zǎo cháo wǎn jiàn, zuò zhèng shì táng, bì bì rán yú wén jù wú yì zhī mò, yí nà què cì yǐ chù qīn jiù, jì qí sī yù ér yǐ yě. qí sān yuē wù shí xiào ér qù xū wén. dà luàn zhī hòu, fēng sú mí rán, pī biàn zhī zhě, zé zài bì xià. fū jiāng shuài zhī cái, zhì bì néng móu, yǒng bì néng zhàn. yōng nú xià cái, běn wú zhì yǒng, jiàn dí zhé kuì, wú yì yú zéi, cì yǔ guò dù, guān zhí yú yá, jiāng yǐ shōu qí xīn, shì zú zhì qí màn zhě, rèn jiāng zhī xū wén yě. fēn tún suǒ zài, wú suǒ bié zé, yī qiè ān yǎng gū xī zhī, wéi kǒng yī fū biàn sè, jiào xí jī cì, yǒu rú jù xì, jì lǜ dàng rán, suī qí jiāng shuài bù gǎn zì bǎo zhě, zhì jūn zhī xū wén yě. zhào yīn chū yú shàng, nüè lì jǔ yú xià, kuáng yǐ chū lì zì bǎo, zé diào fā qí dīng fū yòu yǐ kào shè shàn jūn, zé hòu póu qí qián gǔ. gōng cái nǔ liào zhú jiàn pí gé, gān shè jūn xū zhī jù, rì rì zhēng qiú, yīn yuán jiān bì, nǎi fù juān qí zū shuì, zài zhī shè lìng, shí bù néng miǎn, gǒu yǐ qī zhī zhě, ài mín zhī xū wén yě. wàng bì xià liú yì shí xiào, wù ài xū wén. qí sì yuē dà qǐ tiān xià zhī bīng. jīn sù wèi dān ruò, guó wēi xiāo cuò, qǐ zǎo gōu fā jīng shī wèi shì fù xíng zài, yòu jiàng děng zhàng yú liǎng zhè fú jiàn jiāng dōng xī hú nán běi sì chuān èr guǎng, chōu jiǎn jìn jūn, gòng fā chōng yù yíng zhèng bīng, hòu qí yuè lǐn, jīng jiā xùn yuè, bì xià zì jiāng zhī. tiān zǐ zhī jūn jì qiáng, zé zhōng guó zhī biàn zì mǐ. qí wǔ yuē dìng gēn běn. zì gǔ tú wáng bà zhī yè zhě, bì dìng gēn běn zhī dì. jiàn kāng gù shì liù cháo jiù bāng, dàn bì xià zhī zé, yǔ jìn yuán bù tóng. bì xià fù xiōng zài dí zhōng wú yàng, qí wén bì xià dēng bǎo wèi yě. bì dàn xī nán wàng yuē: wú yǒu zǐ dì wèi zhōng guó dì wáng, wú zhī guī shù yǒu rì yǐ! ér xiàn móu zhě nǎi yù dǎo bì xià nán shòu, bié qiú jiàn dū zhī suǒ, suì wú fù guó zhī xīn. kuàng jīn hé běi hé dōng zhī mín, jiǔ zhī cháo tíng bù fù gù xī ér shān dōng jīng xī huái diān, yóu jì bì xià wèi rěn jù qì. ruò gèng chí yán suì yuè, zé wèi dí guó zhě, suǒ zhì jiē rán yǐ. chén yuàn bì xià xiān mìng lǚ yí hào dù chōng fèn bù zhū jiāng guò jiāng, guǎng chì hòu, zhì dào zéi, zì yǐ jīng bīng èr sān wàn wèi yú wèi, yú wěn mì zhōu jùn sù zhì yíng wū, yǐ ān cún qí lǎo ruò bì xià tí bīng dù jiāng ér běi, qiǎn shǐ xún wèn fù lǎo, fǔ suī tǐng rèn zhī yú mín. zhì yú jīng xiāng, guī mó cuò zhì, wèi gēn běn zhī dì, yóu hàn gāo zhī yú guān zhōng, guāng wǔ zhī yú hé nèi. kuàng xún lì wǎng lái, zhēng fá sì chū, ér suǒ gù shǒu bì zhēng ér wù shī zhě, yǐ jīng xiāng wèi zhòng. bì xià chūn qiū fāng fù, fēi rú xī rén bái shǒu jǔ shì, chéng néng jiān rěn sǒng lì, zuò xīn cháng dǎn, yōu jiǔ wèi zhī ér bù néng jì, bì xià cōng míng dòng zhào, bì bù wèi rán. qí liù yuē xuǎn zōng shì zhī xián cái zhě fēng jiàn rèn shǐ zhī. bì xià zhī zú, běi yuán zhě zhòng yǐ, suǒ xìng miǎn zhě jǐ hé? huáng qián shàn zhèng xiǎo rén zhī jiàn, wèi bì xià yǐ zhī zǐ rù jì, yòu bù yuán chuán fù zhī mìng, kǒng fèi fǔ zhī jiān, bù wú fēi wàng zhī jì, bì céng jìn yán dòng yí xū hē, kǒng dòng chén xīn. gù zì nán dōu yǐ zhì wéi yáng, zhū cuàn zhī xíng, yí jì zhī yì, xiāng xún jì jiàn, suī qí zuì lì huò zì yí qī, rán yì kǒng wèi bì jǐn chū yú zhì qīn qí jiā zhī měi yì. yí jiàn wèi máo tǔ zhī zhì, xīng luó qí liè, yǐ wèi zǔ zōng zài tiān zhī líng, yǐ xù guó jiā rú xiàn zhī xù, shǐ chóu dí zhī zhào shì zhī jū zhōng guó zhě shàng rú cǐ qí zhòng, jì shī ér fù dé zhě, fēi tè bì xià yī rén ér yǐ, zé qí héng xīn nì móu, shù qí shǎo xī. qí qī yuē cún jì gāng yǐ lì guó tǐ. jīn wàn wù zhī yuán, běn yú bì xià, gǒu lì xíng xiào dì, zé tiān xià zhōng shùn zhě lái yǐ hǎo xián yuǎn nìng, zé tiān xià míng jié zhě chū yǐ shǎng qīng bái, zé tān wū zhě píng yǐ chóng xíng yì, zé bēn jìng zhě xī yǐ jīng néng shí, zé miù dàn zhě chéng yǐ guì zhōng hòu, zé cán kè zhě yuǎn yǐ. gǒu fǎn cǐ dào, zé tuí bō rì màn, bì zhì yú mí làn ér hòu yǐ. zhì yú wén cí zhī lì, yán yǔ zhī gōng, dào zhì shì fēi, yí yì hēi bái, chéng bù yí rèn yǐ wèi fú báo zhī quàn yě. jìng kāng èr nián, zhù zuò láng yán bó wén nìng yú zhāng bāng chāng, zé yuē fēi tāng wǔ zhī gān gē, tóng yáo shùn zhī chán ràng jí wèi bāng chāng zuò qǐng zuì biǎo, zé yuē zhòng ní cóng fú xī zhī zhào, běn wèi xìng zhōu, jì xìn chéng hàn wáng zhī chē, gù jiāng kuáng chǔ bó wén, jìn shì suǒ wèi néng wén zhī shì yě, qí cāo shù fǎn fù rú cǐ. gù lián chǐ dào xiāo, sì wéi dà huài, zé shè jì suí zhī, bì xià yǒu hé lì yān! gǔ rén chēng zhōng xìng zhī zhì zhě, yuē bō luàn shì fǎn zhī zhèng, jīn rì zhī shì, fǎn zhèng ér xìng zhī zài bì xià, qí suì líng chí bù zhèn, yì zài bì xià!
庚寅,起居郎胡寅上疏曰:「世為陛下畫七策為中興之術:其一曰罷和議而修戰略。蓋和之所以可講者,兩地用兵,勢力相敵,利害相當故也,非強弱盛衰不相侔所能成也。而其議則出於耿南仲,南仲依李邦彥,諧謔小人,不知遠濾,分明植黨,必欲自勝。主戰伐者,李綱、种師道兩人而已。機會一去,國論紛然,中制河東之師,必使陷沒,以伸和議之必信。二帝遠去,宗族盡徙,中原塗炭,至今益甚。使其可和,則淵聖執德不回,馴致禍敗,而陛下卑詞厚禮,避地稱臣,宜其少緩師矣,何乃累年尚無效耶?若以為強弱絕不相侔,則自古徒步奮臂,無尺寸之地而爭帝王之圖者,彼何人哉!伏望陛下明照利害之原,罷絕和議,刻意講武,以使命之幣為養兵之費,此乃晉惠公征繕立圉之策,漢高祖迎太公、呂后之謀,斷而行之,庶幾敵國知我有含怒必斗之志,沙漠之駕,或有還期。不然,則僻處東南,萬事不競,納賂則孰富於京室?納質則孰重於二帝?飾子女則孰多於中原之佳麗?遣大臣則孰加於汴京之宰輔?如此計出萬全,而強敵之來日甚一日,陛下可以深長思矣。其二曰置行台以區別緩急之務。或建康,或南昌,或江陵,審擇一處以安太后、六宮、百司,以耆哲諳練大臣總台,從事郎吏而下,不輕移易,其虛名無實,徒費國用之所,一切省罷。陛下奉廟社之主,提兵按行,廣治軍旅,周旋彼此,不為定居,惟侍從臣寮、帥臣監司、要害守牧,以時進退其賢不肖功罪之著明者。而饋餉之權,自宜專責宰相,如漢委蕭何以關中,唐委劉晏以東南;經製得人,加以歲月,量入為出,何患無財!所謂宰相之任,代天理物,扶顛持危,其責甚重,非特早朝晚見,坐政事堂,弊弊然於文具無益之末,移那闕次以處親舊,濟其私慾而已也。其三曰務實效而去虛文。大亂之後,風俗靡然,丕變之者,則在陛下。夫將帥之材,智必能謀,勇必能戰。庸奴下材,本無智勇,見敵輒潰,無異於賊,賜予過度,官職逾涯,將以收其心,適足致其慢者,任將之虛文也。分屯所在,無所別擇,一切安養姑息之,惟恐一夫變色,教習擊刺,有如聚戲,紀律蕩然,雖其將帥不敢自保者,治軍之虛文也。詔音出於上,虐吏沮於下,誑以出力自保,則調發其丁夫;誘以犒設贍軍,則厚裒其錢穀。弓材弩料、竹箭皮革,干涉軍需之具,日日徵求,因緣奸弊,乃復蠲其租稅,載之赦令,實不能免,苟以欺之者,愛民之虛文也。望陛下留意實效,勿愛虛文。其四曰大起天下之兵。今宿衛單弱,國威銷挫,乞早勾發京師衛士赴行在,又降等杖於兩浙、福建、江東、西、湖、南、北、四川、二廣,抽揀禁軍,貢發充御營正兵,厚其月廩,精加訓閱,陛下自將之。天子之軍既強,則中國之變自弭。其五曰定根本。自古圖王霸之業者,必定根本之地。建康固是六朝舊邦,但陛下之責,與晉元不同。陛下父兄在敵中無恙,其聞陛下登寶位也。必旦夕南望曰:『吾有子弟為中國帝王,吾之歸庶有日矣!』而獻謀者乃欲導陛下南狩,別求建都之所,遂無復國之心。況今河北、河東之民,久知朝廷不復顧惜;而山東、京西、淮甸,猶冀陛下未忍遽棄。若更遲延歲月,則為敵國者,所至皆然矣。臣願陛下先命呂頤浩、杜充分部諸將過江,廣斥堠,治盜賊,自以精兵二三萬為輿衛,於穩密州郡速置營屋,以安存其老弱;陛下提兵渡江而北,遣使巡問父老,撫綏梃刃之餘民。至於荊、襄,規模措置,為根本之地,猶漢高之於關中,光武之於河內。況巡歷往來,征伐四出,而所固守必爭而勿失者,以荊、襄為重。陛下春秋方富,非如昔人白首舉事,誠能堅忍聳厲,坐薪嘗膽,悠久為之而不能濟,陛下聰明洞照,必不謂然。其六曰選宗室之賢才者封建任使之。陛下之族,北轅者眾矣,所倖免者幾何?黃潛善、鄭小人之見,為陛下以支子入繼,又不緣傳付之命,恐肺腑之間,不無非望之冀,必曾進言恫疑虛喝,恐動宸心。故自南都以至維揚,誅竄之形,疑忌之意,相尋繼見,雖其罪戾或自貽戚,然亦恐未必盡出於治親齊家之美意。宜漸為茅土之制,星羅棋列,以慰祖宗在天之靈,以續國家如線之緒,使仇敵知趙氏之居中國者尚如此其眾,既失而復得者,非特陛下一人而已,則其橫心逆謀,庶其少息。其七曰存紀綱以立國體。今萬物之原,本於陛下,苟力行孝弟,則天下忠順者來矣;好賢遠佞,則天下名節者出矣;賞清白,則貪污者屏矣;崇行義,則奔競者息矣;旌能實,則謬誕者懲矣;貴忠厚,則殘刻者遠矣。苟反此道,則頹波日慢,必至於糜爛而後已。至於文詞之麗,言語之工,倒置是非,移易黑白,誠不宜任以為浮薄之勸也。靖康二年,著作郎顏博文佞諛張邦昌,則曰『非湯、武之干戈,同堯、舜之禪讓』;及為邦昌作請罪表,則曰『仲尼從佛肹之召,本為興周,紀信乘漢王之車,固將誑楚』;博文,近世所謂能文之士也,其操術反覆如此。故廉恥道消,四維大壞,則社稷隨之,陛下有何利焉!古人稱中興之治者,曰撥亂世反之正,今日之事,反正而興之在陛下,其遂凌遲不振,亦在陛下!」
shū rù, pǐn yí hào è qí qiè zhí, bà zhī.
疏入,品頤浩惡其切直,罷之。
xīn mǎo, mìng shàng shū yòu pú shè dù chōng jiān jiāng huái xuān fǔ shǐ, lǐng xíng yíng zhī zhòng shí yú wàn shǒu jiàn kāng, liú zhōng shū yìn fù chōng, tǒng zhì guān wáng mín yán xiào gōng mèng juān liú jīng lǔ jué diàn qián fù dōu zhǐ huī shǐ guō zhòng xún jiē lì zhī, yòu yǐ yù qián qián jūn tǒng zhì wáng zhí wèi zhī yuán. yù qián zuǒ guó dōu tǒng zhì hán shì zhōng wèi zhè xī zhì zhì shǐ, shǒu zhèn jiāng fǔ tài wèi yù yíng fù shǐ liú guāng shì wèi jiāng dōng xuān fǔ shǐ, shǒu tài píng jí chí zhōu, guāng shì réng shòu chōng jié zhì. yù yíng shǐ sī dōu tǒng zhì xīn qǐ zōng shǒu wú jiāng xiàn, yù yíng hòu jūn tǒng zhì chén sī gōng shǒu fú shān kǒu, tǒng zhì guān wáng qióng shǒu cháng zhōu. shí zhòng xún suī yǐ lí jīng shī, yóu wèi zhì yě.
辛卯,命尚書右僕射杜充兼江、淮宣撫使,領行營之眾十餘萬守建康,留中書印付充,統制官王民、顏孝恭、孟涓、劉經、魯珏、殿前副都指揮使郭仲荀皆隸之,又以御前前軍統制王侄為之援。御前左國都統制韓世忠為浙西制置使,守鎮江府;太尉、御營副使劉光世為江東宣撫使,守太平及池州,光世仍受充節制。御營使司都統制辛企宗守吳江縣,御營後軍統制陳思恭守福山口,統制官王瓊守常州。時仲荀雖已離京師,猶未至也。
rén yín, dì rú zhè xī.
壬寅,帝如浙西。
chū, tài bái fàn qián xīng cì, bī míng táng cái yī shè, dì xīn shén jù. zhì shì shāo běi, fù guī huáng dào, dì yǔ zǎi zhí yuē: tiān zhī ài jūn, yóu fù zhī yú zi, jiàn qí guò gào jiè zhī, jí qí gǎi zé yì ài zhī. wáng táo yuē: jīn yè bì yì yuǎn. jì ér guǒ rán.
初,太白犯前星次,逼明堂才一舍,帝心甚懼。至是稍北,復歸黃道,帝語宰執曰:「天之愛君,猶父之於子,見其過告戒之,及其改則益愛之。」王綯曰:「今夜必益遠。」既而果然。
shì rì, dì fā jiàn kāng, qiǎn hù bù shì láng yè fèn xiān àn shì dùn tì. yù qián yòu jūn dōu tǒng zhì zhāng jùn yù yíng shǐ sī dōu tǒng zhì xīn qǐ zōng cóng shàng xíng.
是日,帝發建康,遣戶部侍郎葉份先按視頓涕。御前右軍都統制張俊、御營使司都統制辛企宗從上行。
shí liú guāng shì hán shì zhōng gè chí zhòng bīng, wèi dù chōng yán jùn, lùn shuō fēn yún. guāng shì yòu shàng shū yán shòu dù chōng jié zhì yǒu bù kě zhě liù, dì nù, qù lìng guò jiāng, qiě zhào wú lìng guāng shì rù diàn mén. guāng shì huáng kǒng shòu mìng, dì xǐ, cì yǐ yín hé tāng yào.
時劉光世、韓世忠各持重兵,畏杜充嚴峻,論說紛紜。光世又上書言受杜充節制有不可者六,帝怒,趣令過江,且詔毋令光世入殿門。光世皇恐受命,帝喜,賜以銀合湯藥。
guāng shì dé yáng wéi zhōng suǒ shī kōng tóu huáng chì, jí yǐ pián yí fù chēn zhōu biān guǎn rén wáng dé wǔ lüè dài fū gé mén xuān zàn shè rén, chōng qián jūn tǒng zhì, dé xíng zhì tán zhōu ér hái.
光世得楊惟忠所失空頭黃敕,即以便宜復郴州編管人王德武略大夫、閤門宣贊舍人,充前軍統制,德行至潭州而還。
xiān shì shào qīng yǐ zhōu shī rǎo chǔ sì jiān, hòu shòu jiāng dōng shuài sī zhāo ān, chōng yīn yǐ qīng wèi píng jiāng cuò zhì sī shuǐ jūn tǒng zhì. shí jiāng zhè rén jiē yǐ chōng wèi zhòng, ér chōng rì shì zhū shā, shū wú zhì yù zhī fāng, shí zhě wèi hán xīn yān.
先是邵青以舟師擾楚、泗間,後受江東帥司招安,充因以青為平江措置司水軍統制。時江、浙人皆倚充為重,而充日事誅殺,殊無制御之方,識者為寒心焉。
jiǎ chén, dì cì zhèn jiāng fǔ.
甲辰,帝次鎮江府。
yǐ sì, xuān fǔ chù zhì shǐ zhāng jùn zì jiàn kāng zhì xiāng yáng, liú èr shí rì, zhào shuài shǒu jiān sī, lìng yù chǔ xù yǐ dài dì xī xíng.
乙巳,宣撫處置使張浚自建康至襄陽,留二十日,召帥守監司,令預儲蓄以待帝西行。
jùn fāng sōu lǎn háo jié yǐ wèi yòng, yǐ jīng zhōu fáng yù shǐ xīn chú yù yíng shǐ sī tí jǔ yī xíng shì wù qū duān zài shǎn xī, lǚ yǔ dí jiǎo, yù zhàng qí wēi shēng, chéng zhì bài duān wēi wǔ dà jiāng jūn xuān zhōu guān chá shǐ, chōng běn sī dōu tǒng zhì. dēng tán, jiāng shì huān shēng léi dòng. duān tuì, wèi rén yuē: shǐ liú píng zi zài, duān ān gǎn jū cǐ! píng zi, pú yáng liú quán yě, jìng kāng mò, yǐ zhī huái dé jūn sǐ shì.
浚方搜攬豪傑以為用,以涇州防禦使、新除御營使司提舉一行事務曲端在陝西,屢與敵角,欲仗其威聲,承制拜端威武大將軍、宣州觀察使,充本司都統制。登壇,將士歡聲雷動。端退,謂人曰:「使劉平子在,端安敢居此!」平子,濮陽劉銓也,靖康末,以知懷德軍死事。
liú yù qiǎn rén shuō dōng jīng fù liú shǒu shàng guān wù, lìng jiàng yú jīn, wù zhǎn qí shǐ yù nǎi lù wù zhī zuǒ yòu qiáo sī gōng sòng yí yǔ zhī tóng shuō, wù fù zhǎn zhī.
劉豫遣人說東京副留守上官悟,令降於金,悟斬其使;豫乃賂悟之左右喬思恭、宋頤與之同說,悟復斬之。
jiǔ yuè, bǐng wǔ shuò, rì yǒu shí zhī. gù shì, rì shí bù shì cháo. lǚ yí hào yán: jīn chē jià xún xìng, shì wù zhì fán. nǎi yǐ wǎn cháo jìn chéng gōng shì.
九月,丙午朔,日有食之。故事,日食不視朝。呂頤浩言:「今車駕巡幸,事務至繁。」乃以晚朝進呈公事。
shì rì, dì zhì dēng yún mén wài yuè shuǐ jūn. shí dié bào jīn rén pò dēng lái mì zhōu, qiě yú liáng shān pō zào zhōu, kǒng yóu hǎi dào yǐ kuī jiāng zhè. chū, mìng dù chōng jū jiàn kāng hù zhū jiāng, zhì shì fǔ chén yán: jiàn kāng zhì háng zhōu qiān lǐ, zhì míng yuè yòu shù bǎi lǐ, huǎn jí bǐng mìng, kǒng shī shì jī, qǐng yǐ zuǒ jūn dōu tǒng zhì hán shì zhōng chōng liǎng zhè jiāng huái shǒu yù shǐ, zì zhèn jiāng zhì sū cháng jiè, chuán shān fú shān zhū yào hài chù, xī yǐ lì zhī. dì yuē: wèi kě. cǐ cáo shǎo néng shēn shí yì lǐ, ruò quán shì shāo shèng, jiāng lái bì yǔ shè chōng zhēng héng, zhǐ lìng jiān chuán shān zú yǐ.
是日,帝至登雲門外閱水軍。時諜報金人破登、萊、密州,且於梁山泊造舟,恐由海道以窺江、浙。初,命杜充居建康護諸將,至是輔臣言:「建康至杭州千里,至明、越又數百里,緩急稟命,恐失事機,請以左軍都統制韓世忠充兩浙、江、淮守御使,自鎮江至蘇、常界,圌山、福山諸要害處,悉以隸之。」帝曰:「未可。此曹少能深識義理,若權勢稍盛,將來必與社充爭衡,止令兼圌山足矣。」
jǐ yǒu, dì cì cháng zhōu gēng xū, cì wú xī xiàn. zhōu wàng yán: zuó wǎn wàng tiān xiàng, niú sù guāng míng, zhèng zài dōng nán. dí qí bù dù jiāng, dì kǒng rǎo guān shǎn xiāng dèng, wèi wǔ lù zāi ěr. dì yuē: dà shuài jiē běn jìn tiān wén zhì. běn cháo zì zǔ zōng jìn xīng wěi zhī xué, gù zì tài shǐ wài, shì hǎn zhī zhě. jīn rén bù jīn, qí rén wǎng wǎng xí zhī zhī.
己酉,帝次常州;庚戌,次無錫縣。周望言:「昨晚望天象,牛宿光明,正在東南。敵騎不渡江,第恐擾關陝、襄、鄧,為五路災爾。」帝曰:「大率皆本《晉·天文志》。本朝自祖宗禁星緯之學,故自太史外,世罕知者。金人不禁,其人往往習知之。」
xīn hài, dì cì píng jiāng fǔ.
辛亥,帝次平江府。
rén zǐ, jīn rén jiàng dān zhōu, qǔ xìng rén fǔ, suì pò nán jīng. shǒu chén zhí huī yóu gé líng táng zuǒ wèi suǒ zhí, jīn rén yīn ér yòng zhī.
壬子,金人降單州,取興仁府,遂破南京。守臣直徽猷閣凌唐佐為所執,金人因而用之。
guǐ chǒu, duān míng diàn xué shì qiān shū shū mì yuàn shì zhōu wàng chōng liǎng zhè jīng hú děng lù xuān fǔ shǐ.
癸丑,端明殿學士、簽書樞密院事周望充兩浙、荊、湖等路宣撫使。
shí shàng shū zuǒ pú shè lǚ yí hào, qǐng zì liú píng jiāng dū zhū jiāng jù zhàn, ér mìng wàng zhù bīng è zhǔ yǐ kòng shàng liú. jì ér dì yǐ yí hào bù kě qù xíng zài, nǎi yǐ wàng wèi liǎng zhè xuān fǔ shǐ, zǒng bīng shǒu píng jiāng fǔ.
時尚書左僕射呂頤浩,請自留平江督諸將拒戰,而命望駐兵鄂渚以控上流。既而帝以頤浩不可去行在,乃以望為兩浙宣撫使,總兵守平江府。
zhào jiāng dōng xuān fǔ shǐ liú guāng shì yí tún jiāng zhōu. shí lóng yòu huáng tài hòu zài nán chāng, yì zhě yǐ wèi zì qí huáng dù jiāng, lù xíng èr bǎi yú lǐ kě zhì. dì yōu zhī, suì mìng guāng shì zì gū shú yí jūn, yǐ wèi nán chāng píng bì.
詔江東宣撫使劉光世移屯江州。時隆祐皇太后在南昌,議者以為自蘄、黃渡江,陸行二百餘里可至。帝憂之,遂命光世自姑孰移軍,以為南昌屏蔽。
bǐng chén, dí gōng láng zhāng shào wèi fèng yì láng zhí lóng tú gé jiǎ lǐ bù shàng shū, chōng dà jīn jūn qián tōng wèn shǐ qǐ fù wǔ yì láng yáng xiàn wèi wǔ yì dài fū, fù zhī.
丙辰,迪功郎張邵為奉議郎、直龍圖閣、假禮部尚書,充大金軍前通問使;起復武翼郎楊憲為武義大夫,副之。
shí jiāng fù qiǎn shǐ rù jīn, shào yǐ shàng shū dé jiàn, yīn qǐng xíng. shào zì chǔ dù huái, zé féng jīn jūn, suì jiàn zuǒ jiān jūn wán yán chāng yú chāng yì, qián yù shǐ zhōng chéng qín guì zài yān. zhī lái zhōu wú hé zhě, xuān hé jiān wèi tài xué shēng, yǔ shào shàn, chāng shǐ yǔ shào yǐn jiǔ, hé pō yǒu dé sè. chū, shào zhī zhì jūn yě, chāng zé shào lǐ bài, shào bù cóng, chāng nù, shǐ rén jū rù chāng yì. jiǔ zhī, xiàn yǔ qí cóng zhě móu yù gòng shā jiān jǐ zhě, tuō shēn lái guī shì xiè, jīn rén zhí xiàn, biān zhī, yǔ qí tú qiú zuò shān zhài tǔ láo, shào yǐ bù tóng móu dé miǎn.
時將復遣使入金,邵以上書得見,因請行。邵自楚渡淮,則逢金軍,遂見左監軍完顏昌於昌邑,前御史中丞秦檜在焉。知萊州吳鉌者,宣和間為太學生,與邵善,昌使與邵飲酒,鉌頗有德色。初,邵之至軍也,昌責邵禮拜,邵不從,昌怒,使人拘入昌邑。久之,憲與其從者謀欲共殺監己者,脫身來歸;事泄,金人執憲,鞭之,與其徒囚祚山寨土牢,邵以不同謀得免。
gāo lì qǐng rù gòng, zhào bù xǔ. gěi shì zhōng jiān zhí xué shì yuàn wāng zǎo cǎo zhào, lüè yuē: huài jìn guǎn yǐ nà chē, shù wú hòu huǐ bì yù guān ér xiè zhì, fěi yòng qián guī. dì dà shàn zhī, yǐ wèi dé tǐ.
高麗請入貢,詔不許。給事中兼直學士院汪藻草詔,略曰:「壞晉館以納車,庶無後悔;閉玉關而謝質,匪用前規。」帝大善之,以為得體。
jīn rén gōng yí zhōu, shǒu chén yǐ chéng jiàng.
金人攻沂州,守臣以城降。
rén shēn, gěng jìng yán: tài wēi yuán zài wǔ, tuī bù jīn suì yíng huò chán cì fāng zài jǐ wèi, yīng zhì tài wēi yuán. dì yuē: cǐ rén bù shēn zhì. zhèn yè yǐ xīng tú yǎng zhāng diàn zhōng, sì gēng qīn qǐ, jiàn qí yǐ zhì, zuó yè yǐ tuì èr dù bàn. lǚ yí hào yuē: sòng jǐng chū rén jūn zhī yán sān ér yíng huò tuì shě, huò zhě yí yān. bì xià yín wèi, tiān yīng zhī sù rú cǐ, xìn chuán jì zhī fēi xū yě.
壬申,耿靜言:「太微垣在午,推步今歲熒惑躔次方在己未,應至太微垣。」帝曰:「此人不深知。朕夜以星圖仰張殿中,四更親起,見其已至,昨夜已退二度半。」呂頤浩曰:「宋景出人君之言三而熒惑退舍,或者疑焉。陛下寅畏,天應之速如此,信傳記之非虛也。」
jiǎ xū, jīn shǎn xī dōu tǒng luò suǒ dà hé bīng dù wèi, gōng zhǎng ān. shì rì, jīng lüè shǐ guō yán dùn qù.
甲戌,金陝西都統洛索大合兵渡渭,攻長安。是日,經略使郭炎遁去。
shì qiū, jīn yuán shuài fǔ fù shì liáo guó jí liǎng hé xué rén yú wèi zhōu liáo rén shì cí fù, hé běi rén shì jīng yì. shǐ yòng qì dān sān suì zhī zhì, chū xiāng jiàn, cì fǔ jiě, cì shěng shì, nǎi yuē jí dì. shí yǒu shì rén bù yuàn fù zhě, zhōu xiàn bì gēn shuā qiǎn zhī. yún zhōng lù chá pàn zhāng xiào chún zhǔ wén, dé zhào dòng sūn jiǔ dǐng zhū rén. jiǔ dǐng, xīn zhōu rén yě, xuān hé jiān cháng yóu tài xué, rù jīn wǔ nián shǐ dēng dì.
是秋,金元帥府複試遼國及兩河學人於蔚州;遼人試詞賦,河北人試經義。始用契丹三歲之制,初鄉薦,次府解,次省試,乃曰及第。時有士人不願赴者,州縣必根刷遣之。雲中路察判張孝純主文,得趙洞、孫九鼎諸人。九鼎,忻州人也,宣和間嘗游太學,入金五年始登第。
jīn zhào shū mì yuàn fēn hé jiān zhēn dìng wèi hé běi dōng xī lù, píng yáng tài yuán fǔ wèi hé dōng nán běi lù. qù zhōng shān qìng yuán lóng dé xìn dé hé zhōng fǔ míng, fù jiù zhōu míng. qù qìng chéng jūn míng, fù jiù xiàn míng. gǎi ān sù jūn wèi xú zhōu, guǎng xìn jūn wèi suì zhōu, wēi shèng jūn wèi qìn zhōu, shùn ān jūn wèi ān zhōu, yǒng níng jūn wèi níng zhōu, shēng lè shòu xiàn wèi lè shòu zhōu, jiàng běi píng jūn wèi yǒng píng xiàn.
金詔樞密院分河間、真定為河北東、西路,平陽、太原府為河東南、北路。去中山、慶源、隆德、信德、河中府名,復舊州名。去慶成軍名,復舊縣名。改安肅軍為徐州,廣信軍為遂州,威勝軍為沁州,順安軍為安州,永寧軍為寧州,升樂壽縣為樂壽州,降北平軍為永平縣。
qīng zhōu guān chá shǐ lǐ miǎo, liú jīn sān nián, jīn yù yǐ miǎo zhī cāng zhōu, xiào ér bù dá. jí kūn fà lìng xià, miǎo fèn dǐ zhī, jīn rén yǐ wō jī qí kǒu liú xiě, fù shǔn xuè xùn zhī. yì rì, zì zhù fà wèi fú tú, jīn rén dà nù, mìng jī shā zhī. miǎo jiāng sǐ, yán sè bù biàn, wèi xíng xíng zhě yuē: yuàn róng wǒ cí nán cháo huáng dì. bài qì, nán xiàng duān zuò jiù lù, yān shān zhī rén jiē wèi liú tì. miǎo, qīng jiāng rén, jiā shì yè rú, qí mǔ, céng gǒng nǚ xiōng dì yě. hòu qín guì hái, yán qí zhōng, zèng zhāo huà jūn jié dù shǐ, shì zhōng zhuàng.
青州觀察使李邈,留金三年,金欲以邈知滄州,笑而不答。及髡髮令下,邈憤詆之,金人以撾擊其口流血,復吮血噀之。翼日,自祝髮為浮屠,金人大怒,命擊殺之。邈將死,顏色不變,謂行刑者曰:「願容我辭南朝皇帝。」拜訖,南向端坐就戮,燕山之人皆為流涕。邈,清江人,家世業儒,其母,曾鞏女兄弟也。後秦檜還,言其忠,贈昭化軍節度使,諡忠壯。
chū, xuān wǔ zú yán jìn, cóng zhū biàn chū shǐ, zhì shì táo guī, wèi luó zhě suǒ huò, xī jīng liú shǒu gāo qìng yì ér shì zhī. jìn táo dùn zhì sān, nǎi jiàn shā, jìn nán xiàng shòu rèn ér bì. bǎo yì láng lǐ zhōu zhě, bèi jū, kūn qí shǒu, zhōu fèn mèn, yī xī sǐ.
初,宣武卒閻進,從硃弁出使,至是逃歸,為邏者所獲,西京留守高慶義而釋之。進逃遁至三,乃見殺,進南向受刃而斃。保義郎李舟者,被拘,髡其首,舟憤懣,一夕死。
dōng, shí yuè, wù yín, dì fā píng jiāng fǔ. zì dù jiāng yǐ lái, jià hòu zhū jūn duō chéng shì wèi luàn, zhì shì zhào jià hòu zhū jūn xiān fā, dú yǐ jìn wèi zhū bān hù bì, yóu shì píng jiāng dé ān.
冬,十月,戊寅,帝發平江府。自渡江以來,駕後諸軍多乘勢為亂,至是詔駕後諸軍先發,獨以禁衛諸班扈蹕,由是平江得安。
guǐ wèi, dì zhì lín ān fǔ.
癸未,帝至臨安府。
bǐng xū, zhí zhèng dēng yù zhōu zòu shì, lǚ yí hào yuē: bì xià ěr lái shèng róng qīng qú, kǒng yǐ jiān nán, shèng lǜ jiāo láo suǒ zhì. rán yuàn yǐ zōng miào shè jì fù tuō zhī zhòng, shǎo kuān shèng bào yǐ tú zhōng xìng. dì yuē: zhèn cháng yè guān tiān xiàng, jiàn yíng huò xīng cì shāo chà, shí sù yǐ èr shí yú rì, xū qí fù xíng guǐ dào, dāng fù cháng shàn.
丙戌,執政登御舟奏事,呂頤浩曰:「陛下邇來聖容清癯,恐以艱難,聖慮焦勞所致。然願以宗廟社稷付託之重,少寬聖抱以圖中興。」帝曰:「朕嘗夜觀天象,見熒惑星次稍差,食素已二十餘日,須俟復行軌道,當復常膳。」
xīn mǎo, lǐ chéng xiàn chú zhōu.
辛卯,李成陷滁州。
xiān shì lǐ chéng gōng láng yá shān zhài, zhī chú zhōu zhōng fèng dài fū xiàng zi rén jí qiǎn sēng zhì xiū chí shū yí chéng tōng hǎo, qiě kào shī, chéng bù cóng, gōng zhī yì jí. zhài zhōng wéi yǒu jiàn shuǐ, bù zú yǐ gōng shù wàn rén zhī shí, jūn zhōng jiē shí chǎo mǐ, duō de kě jí, yú shì wǎng wǎng yuè chéng dùn. yā zī shān gāo ér bī, chéng chéng, lèi tǔ yùn xīn, tián qí ào chù, suì yǔ chéng píng. shì rì, zéi gōng chéng, dà sì shā lüè, gōu jiàn liú xiě, chéng zhí zi rén jí shā zhī, jǐn qǔ qiáng zhuàng yǐ chōng jūn.
先是李成攻琅琊山寨,知滁州、中奉大夫向子亻及遣僧智修持書遺成通好,且犒師,成不從,攻之益急。寨中惟有澗水,不足以供數萬人之食,軍中皆食炒米,多得渴疾,於是往往越城遁。鴉觜山高而逼,城成,累土運薪,填其坳處,遂與城平。是日,賊攻城,大肆殺掠,溝澗流血,成執子亻及殺之,盡取強壯以充軍。
rén chén, dì zhì yuè zhōu, rù jū zhōu xiè, bǎi sī gōng yù.
壬辰,帝至越州,入居州廨,百司公寓。
wù xū, zhī shū mì yuàn shì xuān fǔ chù zhì shǐ zhāng jùn zhì xìng yuán, shàng zòu yuē: hàn zhōng shí tiān xià xíng shì zhī dì, hào lìng zhōng yuán, bì jī yú cǐ. jǐn yú xìng yuán jī sù lǐ cái yǐ dài xún xìng, yuàn bì xià zǎo wèi xī xíng zhī móu, qián kòng liù lù zhī shī, hòu jù xī chuān zhī sù, zuǒ tōng jīng xiāng zhī cái, yòu chū qín lǒng zhī mǎ, tiān xià dà jì, sī kě dìng yǐ.
戊戌,知樞密院事、宣撫處置使張浚至興元,上奏曰:「漢中實天下形勢之地,號令中原,必基於此。謹於興元積粟理財以待巡幸,願陛下早為西行之謀,前控六路之師,後據西川之粟,左通荊、襄之財,右出秦、隴之馬,天下大計,斯可定矣。」
jùn zhì bīng xìng yuán, yù yì zhì shǎn yòu zhū shuài, nǎi xǐ duān míng diàn xué shì zhī xī zhōu zhāng shēn zhì lì zhōu, chōng lì zhōu lù bīng mǎ qián xiá ān fǔ shǐ, ér yǐ míng zhōu guān chá shǐ liú xī dài zhī. yú shì huī yóu gé zhí xué shì zhī chéng dū fǔ lú fǎ yuán qù lì zhōu lù bīng mǎ qián xiá, bù jiān lì lù, zhì shuài chéng dū. shuài chén bù jiān lì lù zì cǐ shǐ. jì ér zhào zhé shuài qìng, liú qí shuài wèi, sūn wò shuài qín, yú shì zhū lù shuài chén xī yòng wǔ rén yǐ. qí, xī dì yě.
浚治兵興元,欲易置陝右諸帥,乃徙端明殿學士、知熙州張深知利州,充利州路兵馬鈐轄、安撫使,而以明州觀察使劉錫代之。於是徽猷閣直學士、知成都府盧法原去利州路兵馬鈐轄,不兼利路,置帥成都。帥臣不兼利路自此始。既而趙哲帥慶,劉錡帥渭,孫渥帥秦,於是諸路帥臣悉用武人矣。錡,錫弟也。
zhāng jùn yòu yǐ wǔ gōng dài fū zhōng zhōu fáng yù shǐ běn sī qián jūn tǒng zhì wáng yàn wèi lì zhōu lù bīng mǎ qián xiá. jùn chū zhì hàn zhōng, wèn zhū jiāng yǐ dà jǔ zhī cè, yàn yuē: shǎn xī bīng jiāng, shàng xià zhī qíng jiē wèi xiāng tōng, ruò shǎo yǒu bù lì, zé wǔ lù jù shī. bù ruò qiě tún bīng lì làng xìng yáng yǐ gù gēn běn, ruò dí rén lái qīn, zé xí zhū jiāng shuài hù wèi yīng yuán yǐ yù dí, ruò bù jié yì wèi zhì wèi dà shī yě. shí jùn zhī mù kè jiē qīng ruì, wén yàn zhī yán, xiāng shì ér xiào. yàn yǐ yán bù xíng qiú qù, gù jùn yīn ér shòu zhī.
張浚又以武功大夫、忠州防禦使、本司前軍統制王彥為利州路兵馬鈐轄。浚初至漢中,問諸將以大舉之策,彥曰:「陝西兵將,上下之情皆未相通,若少有不利,則五路俱失。不若且屯兵利、閬、興、洋以固根本,若敵人來侵,則檄諸將帥互為應援以禦敵,若不捷亦未至為大失也。」時浚之幕客皆輕銳,聞彥之言,相視而笑。彥以言不行求去,故浚因而授之。
shì rì, jīn rén pò shòu chūn fǔ.
是日,金人破壽春府。
shí jīn rén dà qǐ yàn yún hé shuò mín bīng nán qīn, yòu shǐ wàn hù ní chǔ hè bù ěr hē sū tuō bo jiā wáng bó lóng děng jiāng nǚ zhí bó hǎi hàn jūn, yǐ zōng bì wèi tǒng shuài.
時金人大起燕、雲、河朔民兵南侵,又使萬戶尼楚赫、布爾喝蘇、托卜嘉、王伯隆等將女直、渤海、漢軍,以宗弼為統帥。
chū, dèng shào mì jì sǐ, huái xī tí diǎn xíng yù gé mén xuān zàn shè rén mǎ shí yuǎn dài zhī fǔ shì. shí yuǎn bù kāi mén, sī fǎ cān jūn wáng shàng gōng wén zhī, yè jiàn shí yuǎn, shuō yǐ yíng jiàng, shí yuǎn jù bù kě. fǔ rén jí jí yán jùn shǒu yǒu yì zhì, shí yuǎn jù bù gǎn chū, yǐ yìn shòu tōng pàn fǔ shì cháo sàn láng wáng shū, jí zì wèi jiàng shū, qǐ chéng yíng bài. jīn rén yì bù rù chéng, dàn yāo shí yuǎn zhì jūn zhōng sān rì. yǐ ér yǐ qí jiāng zhōu qǐ zhī fǔ shì, suì nán xíng.
初,鄧紹密既死,淮西提點刑獄、閤門宣贊舍人馬識遠代知府事。識遠不開門,司法參軍王尚功聞之,夜見識遠,說以迎降,識遠拒不可。府人藉藉言郡守有異志,識遠懼不敢出,以印授通判府事、朝散郎王攄,即自為降書,啟城迎拜。金人亦不入城,但邀識遠至軍中三日。已而以其將周企知府事,遂南行。
xiū wǔ láng sòng rǔ wèi fèng zhào fù jīng dōng zhuǎn yùn pàn guān dù shí liàng shǐ jīn qǐng hé, xíng zhì shòu chūn, yù wán yán zōng bì jūn, bù kè yǔ shí liàng huì, rǔ wèi dú chí rù jīn bì, fèng shàng guó shū. zōng bì nù, mìng zhí zhī, yù jiā lù rǔ, rǔ wèi sè bù biàn, yuē: yī sǐ gù bù cí, rán xián mìng chū jiāng, yuàn dá shū tǔ yī cí, sǐ wèi wǎn. zōng bì gù rǔ wèi bù qū, suì jiě fù, yán zhī zuò, qiě wèn qí yì lǐ, wèi zuǒ yòu yuē: cǐ shān dōng zhōng yì shì yě. yǐ jīn bó jiǔ shí yí zhī, mìng yǐn zhì dōng píng jiàn liú yù. rǔ wèi yuē: yuàn fú jiàn wèi nán cháo guǐ, qǐ rěn bèi zhǔ, bù zhōng yú suǒ shì! zōng bì yì gǎn tàn, suì liú zhī jūn zhōng.
修武郎宋汝為奉詔副京東轉運判官杜時亮使金請和,行至壽春,遇完顏宗弼軍,不克與時亮會,汝為獨馳入金壁,奉上國書。宗弼怒,命執之,欲加戮辱,汝為色不變,曰:「一死固不辭,然銜命出疆,願達書吐一詞,死未晚。」宗弼顧汝為不屈,遂解縛,延之坐,且問其邑里,謂左右曰:「此山東忠義士也。」以金帛酒食遺之,命引至東平見劉豫。汝為曰:「願伏劍為南朝鬼,豈忍背主,不忠於所事!」宗弼亦感嘆,遂留之軍中。
gēng zǐ, jīn rén gōng huáng zhōu, shǒu chén zhí lóng tú gé zhào lìng shān chéng sǐ zhī.
庚子,金人攻黃州,守臣直龍圖閣趙令{山成}死之。
xiān shì zhāng yòng tún guāng zhōu jìng nèi, yán huái wèi shān, shàng xià bǎi lǐ, jǐn shōu hé jià rù zhài zhōng, chǔ xù shén fù, guāng zhōu huàn zhī. jí dí wén lóng yòu huáng tài hòu zhù nán chāng, yù zì qí huáng jì, nǎi qiǎn jīng qí wǔ bǎi zhí gōng qí zhài, yòng zhī zhòng shù wàn xī bēn sàn, jīn rén suì fén yòng jī jù, jìng qū huáng zhōu. dí zhī wèi zhì yě, lìng shān chéng yǐ nèi jiān qù, zhào yí zhōu zhì wǔ chāng xiàn, mìng xià ér lìng shān chéng qǐ fù. qián yī rì chén kè, dí gōng huáng zhōu, shǒu yá jūn xiào yàn xìng dé qí mù gǎn záo tóu jiàn, qiǎn jūn shì pān míng fú jiāng bái lìng shān chéng, lìng shān chéng shì zhī, jīng yuē: jīn bīng yě. yè bàn, yǐ guān jūn dù jiāng rù huáng. jīn rén zhì bīng gōng chéng, yì rì, chéng pò, lìng shān chéng zài xī bì bèi zhí. jīn yóu yù jiàng zhī, lìng shān chéng dà mà yuē: rǔ bèi shā hài shēng líng, wǒ suī sǐ bù qū. jīn rén yǐn yǐ jiǔ, lìng shān chéng huī zhī, yòu yī yǐ zhàn páo, lìng shān chéng mà bù jué kǒu, suì qiāo shā zhī. bīng mǎ dōu jiān wáng dá jūn shì pàn guān wú yuán xún jiǎn liú zhuō, jiē wèi suǒ shā. lìng shān chéng shǒu huáng yú zài suì, qún dào lǐ chéng dīng jìn zhāng yù guì zhòng zhèng zhī tú jù bù néng fàn, zhì shì zú yǐ jié sǐ. shì wén, zèng huī yóu gé dài zhì, shì yuē zhōng mǐn.
先是張用屯光州境內,沿淮為柵,上下百里,盡收禾稼入寨中,儲蓄甚富,光州患之。及敵聞隆祐皇太后駐南昌,欲自蘄、黃濟,乃遣精騎五百直攻其寨,用之眾數萬悉奔散,金人遂焚用積聚,徑趨黃州。敵之未至也,令{山成}以內艱去,詔移州治武昌縣,命下而令{山成}起復。前一日辰刻,敵攻黃州,守衙軍校晏興得其木笴鑿頭箭,遣軍士潘明浮江白令{山成},令{山成}視之,驚曰:「金兵也。」夜半,以官軍渡江入黃。金人治兵攻城,翼日,城破,令{山成}在西壁被執。金猶欲降之,令{山成}大罵曰:「汝輩殺害生靈,我雖死不屈。」金人飲以酒,令{山成}揮之,又衣以戰袍,令{山成}罵不絕口,遂敲殺之。兵馬都監王達、軍事判官吳源、巡檢劉卓,皆為所殺。令{山成}守黃逾再歲,群盜李成、丁進、張遇、貴仲正之徒俱不能犯,至是卒以節死。事聞,贈徽猷閣待制,諡曰忠愍。
xīn chǒu, zhāng jùn chéng zhì yǐ cháo qǐng láng tóng zhǔ guǎn chuān shǎn chá mǎ yán mù gōng shì zhào kāi jiān xuān fǔ sī suí jūn zhuǎn yùn shǐ, zhuān yī tǒng lǐng sì chuān cái fù. kāi yán: shǔ mín yǐ kùn, wéi què lǜ shàng yǒu yíng yú, ér tān huá rèn yǐ wèi jǐ sī. wéi bù xù yuàn lì, duàn ér xíng zhī, shù jiù yī shí zhī jí. jùn yǐ wèi rán, yú shì dà biàn jiǔ fǎ. zì chéng dū shǐ, xiān bà gōng tǎng, mài gōng gěi jiǔ, jí jiù pū mǎi fāng chǎng suǒ zhì gé cáo, tīng mín yǐ mǐ fù guān zì niàng. měi yī hú, shū qián sān qiān, tóu zi qián èr shí èr, duō guǎ bù xiàn shù. míng nián, suì biàn sì lù xíng qí fǎ. kuí lù jiù wú jìn jiǔ, kāi shǐ què zhī. jiù sì chuān jiǔ kè suì wèi qián yī bǎi sì shí wàn mín, zì shì dì zēng zhì liù bǎi jiǔ shí yú wàn mín.
辛丑,張浚承制以朝請郎、同主管川陝茶馬鹽牧公事趙開兼宣撫司隨軍轉運使,專一統領四川財賦。開言:「蜀民已困,惟榷率尚有盈餘,而貪猾認以為己私。惟不恤怨詈,斷而行之,庶救一時之急。」浚以為然,於是大變酒法。自成都始,先罷公帑,賣公給酒,即舊撲買坊場所置隔槽,聽民以米赴官自釀。每一斛,輸錢三千,頭子錢二十二,多寡不限數。明年,遂遍四路行其法。夔路舊無禁酒,開始榷之。舊四川酒課歲為錢一百四十萬緡,自是遞增至六百九十餘萬緡。
shì rì, jīn rén zì huáng zhōu jì jiāng.
是日,金人自黃州濟江。
chū, jīn rén dé àn xià xiǎo zhōu, qí shù bù duō, nǎi huǐ mín jū wèi fá, yǐ zhōu yǐn zhī ér xíng. jí yīng diàn xiū zhuàn jīng hú yán jiāng cuò zhì fù shǐ wáng xī shū, wén dí bī huáng zhōu, yǐn zhōu dùn qù. jīn rén suì dù jiāng, fán sān rì, jì jiāng jǐn jué. shí jiāng dōng xuān fǔ shǐ liú guāng shì zài jiāng zhōu, rì yǔ cháo fèng dài fū hán lǚ zhì jiǔ gāo huì, wú yǒu zhī dí zhì zhě. bǐ zhī zhī, yǐ wèi qí huáng jiān xiǎo dào, qiǎn qián jūn tǒng zhì wáng dé jù zhī yú xìng guó jūn, shǐ zhī wèi jīn rén zhì, suì dùn. lǚ, cuì yàn zi, xuān hé mò wèi hù bù shì láng, zé huáng zhōu ān zhì. yú shì jīn rén zì dà yě xiàn jìng qū hóng zhōu.
初,金人得岸下小舟,其數不多,乃毀民居為筏,以舟引之而行。集英殿修撰、荊湖沿江措置副使王羲叔,聞敵逼黃州,引舟遁去。金人遂渡江,凡三日,濟江盡絕。時江東宣撫使劉光世在江州,日與朝奉大夫韓梠置酒高會,無有知敵至者。比知之,以為蘄、黃間小盜,遣前軍統制王德拒之於興國軍,始知為金人至,遂遁。梠,粹彥子,宣和末為戶部侍郎,責黃州安置。於是金人自大冶縣徑趨洪州。
guǐ mǎo, lǐ yè bèi zhǐ zào míng jǔ jiǎ, měi fù gōng liào zhī fèi fán bā qiān mín yǒu qí. dì zhào dà jiāng zhāng jùn xīn qǐ zōng shì zhī yuē: shì jiǎ fēn háo yǐ shàng, jiē shēng mín gāo xuè, ruò qì zhì yī jiǎ yè, shì qì shēng mín fāng shǒu zhī fū. zhū jūn yòng zhī, dāng sī ài xī. shí wáng táo zài cè, yuē: bì xià ài mín rú cǐ, fán bǎi chén xià, dāng tǐ cǐ yì.
癸卯,李鄴被旨造明舉甲,每副工料之費凡八千緡有奇。帝召大將張俊、辛企宗示之曰:「是甲分毫以上,皆生民膏血,若棄擲一甲葉,是棄生民方守之膚。諸軍用之,當思愛惜。」時王綯在側,曰:「陛下愛民如此,凡百臣下,當體此意。」
shì yuè, dào rù sù zhōu, bǎo yì láng quán tōng pàn zhōu shì shèng xiū jǐ shǒu jié bù qū, wèi suǒ hài. jiǔ zhī, zhōu rén wèi zhī qǐng, suì zèng wǔ yì láng gé mén xuān zàn shè rén, fēng biǎo qí mù.
是月,盜入宿州,保義郎、權通判州事盛修己守節不屈,為所害。久之,州人為之請,遂贈武翼郎、閤門宣贊舍人,封表其墓。
shí yī yuè, yǐ sì shuò, jīn rén gōng lú zhōu, shǒu chén huī yóu gé zhí xué shì huái nán xī lù ān fǔ shǐ lǐ huì yǐ chéng jiàng.
十一月,乙巳朔,金人攻廬州,守臣徽猷閣直學士、淮南西路安撫使李會以城降。
xiān shì wáng shàn zì huái níng fēn jūn yóu sù bó ér nán, wú zhù bīng zhī dì, suì fàn lú zhōu, wén jīn rén zhì, nǎi yí tún yú cháo xiàn, jì yòu yǐ qí zhòng jiàng. jīn suì jū shàn yú jūn zhōng, jǐn sàn qí zhòng. qí jiāng zhù yǒu zhāng yuān bèi gè yǐ suǒ bù xíng, zì shì liǎng huái jiē bèi shàn yú dǎng zhī rǎo yǐ.
先是王善自淮寧分軍由宿、亳而南,無駐兵之地,遂犯廬州,聞金人至,乃移屯於巢縣,既又以其眾降。金遂拘善於軍中,盡散其眾。其將祝友、張淵輩各以所部行,自是兩淮皆被善餘黨之擾矣。
chū, gé mén xuān zàn shè rén hán shì qīng zài qí zhōu, zhōu rén qǐng yǐ wèi bīng mǎ qián xiá, dì xǔ zhī, réng yǐ shì qīng jiān qí huáng guāng jiāng zhōu xìng guó jūn dōu xún jiǎn shǐ. shì qīng wén jīn dù jiāng, shì rì, jiāng lì huì yú zhōu zhǎo. shì qīng yǒu jiǔ, jí qǔ huáng yī, bèi bīng mǎ qián xiá zhào lìng jùn yú dōng tīng, bǐ lìng jùn jí huáng dì wèi. lìng jùn hào hū bù tīng, chǐ qí huáng yī. zhī qí zhōu cháo qǐng láng zhēn cǎi děng gòng quàn zhī, shì qīng nǎi zhǐ.
初,閤門宣贊舍人韓世清在蘄州,州人請以為兵馬鈐轄,帝許之,仍以世清兼蘄、黃、光、江州、興國軍都巡檢使。世清聞金渡江,是日,將吏會於州沼。世清有酒,即取黃衣,被兵馬鈐轄趙令晙於東廳,俾令晙即皇帝位。令晙號呼不聽,褫其黃衣。知蘄州、朝請郎甄采等共勸之,世清乃止。
dīng wèi, yǐ dì zhì yuè zhōu, mìng shì zhū lù tú yǐ xià qiú, bà bīn zhōu suì gòng huǒ zhù xiāng yáng qī qì xiàng zhōu téng hé yáng zhōu zhào zi zhī shǔ.
丁未,以帝至越州,命釋諸路徒以下囚,罷邠州歲貢火箸、襄陽漆器、象州藤合、揚州照子之屬。
chū, wèi xíng chāo yán yǐ qián, liǎng zhè mín hù, měi dīng guān gěi cán yán yī dòu, lìng mín shū qián yī bǎi liù shí liù, wèi zhī dīng yán qián. huáng yòu zhōng, xǔ mín yǐ juàn cóng shí jià zhé nà, wèi zhī dīng juàn. zì xíng chāo fǎ hòu, guān bù gěi yán, měi dīng zēng qián wèi sān bǎi liù shí, wèi zhī shēn dīng qián. dà guān zhōng, shǐ lìng sān dīng shū juàn yī pǐ, shí juàn zhí yóu jiàn, wèi yǒu péi fèi. qí hòu wù jià yì guì, nǎi lìng mín měi dīng shū juàn yī zhàng, mián yī liǎng. jūn xìng dīng shǎo, suì jūn kē zhī, mín shén yǐ wèi huàn. zhì shì tīng wǔ děng xià hù yǐ wèi bàn shé bó bàn nà jiàn qián. yú shì suì wèi juàn èr shí sì wàn pǐ, mián bǎi wàn liǎng, qián èr shí sì wàn mín.
初,未行鈔鹽以前,兩浙民戶,每丁官給蠶鹽一斗,令民輸錢一百六十六,謂之「丁鹽錢」。皇祐中,許民以絹從時價折納,謂之「丁絹」。自行鈔法後,官不給鹽,每丁增錢為三百六十,謂之「身丁錢」。大觀中,始令三丁輸絹一匹,時絹直猶賤,未有陪費。其後物價益貴,乃令民每丁輸絹一丈,綿一兩。軍興丁少,遂均科之,民甚以為患。至是聽五等下戶以為半折帛、半納見錢。於是歲為絹二十四萬匹,綿百萬兩,錢二十四萬緡。
kān huì sòng qí yù suǒ fàn dāng zhì yú fǎ, rán yǐ jīng dà shè, zhǐ yuán zēng ài zhī sī, zhì dǐ jí xíng, kě zhuī fù tōng zhí láng, réng yǔ yī zi ēn zé. kān huì zé shòu dān zhōu tuán liàn fù shǐ chāng huà jūn ān zhì lǐ gāng, zuì zài bù shè, biàn bù fàng hái, yuán lèi jīng ēn shè, tè xǔ zì biàn. gāng xíng zhì qióng zhōu ér hái.
勘會宋齊愈所犯當置於法,然已經大赦,只緣憎愛之私,致抵極刑,可追復通直郎,仍與一子恩澤。勘會責授單州團練副使、昌化軍安置李綱,罪在不赦,便不放還,緣累經恩赦,特許自便。綱行至瓊州而還。
chū, jīng xī zhì zhì shǐ chéng qiān qiū jì jūn xiāng yáng, yǒu jù dào cáo duān zhě, zì jīng chéng jù zhòng, rǎo yú jīng xī, hào cáo huǒ xīng, qiān qiū qiǎn rén zhāo zhī, tún yú chéng xià. shì shí sāng zhòng zài táng zhōu, jǐn qǔ qiáng zhuàng wèi bīng, táng zhōu zhī mín zài tóng bǎi zhě, xiān wèi dǒng píng zǎn jí qí bù shǔ píng zhě, jìn tuì wú suǒ yī, jiē jǐn shì guī zhòng. zhòng zhī zhòng jiàn shèng, suì zì guāng huà jūn ér nán qiān qiū yì zhāo zhī, tún hàn shuǐ zhī běi. shǐ, fàn qióng tǎo lǐ xiào zhōng, zhì xiāng yáng, liú wǔ bǎi bīng shù shǒu, shǐ dōng nán dì wǔ jiāng xú yàn lǐng zhī. zhòng gù shí yàn, yí yǐ dāo, qiān qiū nù qí tōng kòu. shì rì nán zhì, zhū jiāng rù hè, jiǔ sān xíng, qiān qiū chì yàn qǐ, shù qí yǔ zhòng tōng shū zhī zuì, suì zhǎn zhī. zhòng nù, yǐn bīng fàn xiāng yáng, qiān qiū mìng duān chū shī, bìng xí zhī dèng zhōu tán yǎn wèi yuán. duān yǔ zhòng yù yú gāo chē, jí jī zhī, zhòng bài, shāo yǐn tuì. huì yǎn qiǎn qí bīng cè yīng, qiān qiū shǎng qí jīng ruì, duān yùn, suì lǜ zhòng jūn yú zhōng lú nán zhāng zhī jiān. zhòng dié zhī, zhěng zhòng fù jìn, zhì bèi luó gāng, yǔ mǎ jūn yù. gāng dì pō yǎng ér yǒu dī lín, fēi qí bīng zhī lì, dèng zhōu bīng dà bài, zhòng jìn báo xiāng yáng. qiān qiū gōng ān qīn suí bīng, wèi cháng lì xíng chén, jiē qīng tiào, yù chū zhàn, qiān qiū bù xǔ, zhì yú zài sān, nǎi lìng zhàn. qīn suí bīng wú qì jiǎ, zhòng yǐ mǎ jūn shù bǎi fú lù liǎng bàng, qí qí guò wèi jǐn, jí tū chū, dà hū lìng zuò, yǐ gùn zhàng cì dì qiāo shā zhī tǒng zhì guān guì zhòng zhèng děng wén zhī, dùn qù. qiān qiū qì chéng bēn zhōng lú, zhòng suì jù xiāng yáng. qiān qiū mì qiǎn rén shuō duān bì jiāng wáng pì shǐ shā duān, duān jūn duō kuì wéi hòu jūn lǐ zhōng zhài chà yuǎn dú bù sàn, zì chēng quán jīng xī nán lù fù zǒng guǎn, yǔ qí dài guān bái jīn, shēng yán wèi duān bào chóu. qiān qiū bù kě jū, nǎi zì jīn zhōu rù shǔ. guì zhòng zhèng yǐ kuì zú kòu jīng nán, bīng mǎ qián xiá wǔ gōng láng qú chéng yǔ zhàn, shā zhī. tí diǎn xíng yù gōng shì lǐ yǔn wén zài yǐng, yì bù néng shǒu, yǐn suǒ bù wǎng è zhōu. yú shì jīng xī liè chéng jiē wèi zhòng suǒ jù.
初,京西制置使程千秋既軍襄陽,有劇盜曹端者,自京城聚眾,擾於京西,號「曹火星」,千秋遣人招之,屯於城下。是時桑仲在唐州,盡取強壯為兵,唐州之民在桐柏者,先為董平攢集;其不屬平者,進退無所依,皆盡室歸仲。仲之眾漸盛,遂自光化軍而南;千秋亦招之,屯漢水之北。始,范瓊討李孝忠,至襄陽,留五百兵戍守,使東南第五將徐彥領之。仲故識彥,遺以刀,千秋怒其通寇。是日南至,諸將入賀,酒三行,千秋叱彥起,數其與仲通書之罪,遂斬之。仲怒,引兵犯襄陽,千秋命端出師,並檄知鄧州譚兗為援。端與仲遇於高車,急擊之,仲敗,稍引退。會兗遣騎兵策應,千秋賞其精銳,端慍,遂率眾軍於中廬、南漳之間。仲諜知,整眾復進,至孛羅岡,與馬軍遇。岡地坡仰而有低林,非騎兵之利,鄧州兵大敗,仲進薄襄陽。千秋公安親隨兵,未嘗歷行陳,皆輕跳,欲出戰,千秋不許,至於再三,乃令戰。親隨兵無器甲,仲以馬軍數百伏路兩傍,俟其過未盡,即突出,大呼令坐,以棍杖次第敲殺之;統制官貴仲正等聞之,遁去。千秋棄城奔中廬,仲遂據襄陽。千秋密遣人說端裨將王辟使殺端,端軍多潰;惟後軍李忠寨差遠獨不散,自稱權京西南路副總管,與其待冠白巾,聲言為端報仇。千秋不可居,乃自金州入蜀。貴仲正以潰卒寇荊南,兵馬鈐轄、武功郎渠成與戰,殺之。提點刑獄公事李允文在郢,亦不能守,引所部往鄂州。於是京西列城皆為仲所據。
wù shēn, jīn zōng bì gōng hé zhōu, shǒu chén lǐ chóu yǐ chéng jiàng.
戊申,金宗弼攻和州,守臣李儔以城降。
shí fèng shǐ cuī zòng cóng xíng guān shǔ lú shēn zì běi táo guī, zōng bì dé guī cháo guān chéng huī, lìng xié zhāo xiáng shū, yǔ shēn jiē fù xíng zài.
時奉使催縱從行官屬盧伸自北逃歸,宗弼得歸朝官程暉,令攜招降書,與伸皆赴行在。
jǐ yǒu, xuān fǔ chù zhì shǐ zhāng jùn, yǐ pián yí céng yìn qián yǐn yī bǎi wàn mín yǐ zhù jūn shí, qí hòu bā nián jiān, lèi zēng èr qiān wǔ shí sì wàn mín. jùn yòu zhì qián yǐn wù yú qín zhōu, yǐ zuǒ biān yòng.
己酉,宣撫處置使張浚,以便宜曾印錢引一百萬緡以助軍食,其後八年間,累增二千五十四萬緡。浚又置錢引務於秦州,以佐邊用。
shì rì, jīn rén pò wú wèi jūn, shǒu chén cháo sàn dài fū lǐ zhī jǐ qiè qí tǎng zàng yǔ qí mín jù dù jiāng nán guī, lì yáng xiàn chéng wáng zhī dào lǜ yí mín jù shān zé yǐ shǒu. zhī dào, wú wèi rén yě.
是日,金人破無為軍,守臣朝散大夫李知幾挈其帑藏與其民俱渡江南歸,歷陽縣丞王之道率遺民據山澤以守。之道,無為人也。
gēng xū, jīn rén gōng cǎi shí dù, zhī tài píng zhōu guō wěi lǜ jiāng shì jù dí, bài zhī yì rì, yòu bài zhī. jīn rén tuì, gōng wú hú, wěi yòu bài zhī, jīn rén qū mǎ jiā dù.
庚戌,金人攻採石渡,知太平州郭偉率將士拒敵,敗之;翼日,又敗之。金人退,攻蕪湖,偉又敗之,金人趨馬家渡。
rén zǐ, lóng yòu huáng tài hòu tuì bǎo qián zhōu.
壬子,隆祐皇太后退保虔州。
qián shù rì, jiāng xī zhuǎn yùn sī dé bào, dí qí zhì dà yě xiàn, wèi biàn xū shí. huì jiāng dōng xuān fǔ shǐ liú guāng shì chí qīng qí yǐ wén, yì rì, nǎi zhī dí zhì. téng kāng liú jué gòng yì fèng tài hòu jí jìn shàng fēi pín lù xíng, yú jiē zhōu xíng, bǎi guān cóng biàn lù qǐ fā. jí yīng diàn xiū zhuàn jiāng xī ān fǔ zhì zhì shǐ zhī hóng zhōu wáng zǐ xiàn, qì chéng dùn zǒu fǔ zhōu, zhòng tuī tǔ rén cháo qǐng láng lǐ jī zhōng quán zhōu shì. yú shì zhōng shū shè rén lǐ gōng yàn huī yóu gé dài zhì quán bīng bù shì láng lǐ zhuó jiē dùn, sī xūn yuán wài láng féng jí nì lú shān fú shě, láng guān yǐ xià duō qián qù zhě. jì ér jí yí shū guāng shì, quàn yǐ chū bīng yǎn dí, dà lüè yán: jīn rén shēn rù, zuì bīng jiā zhī jì. yòu jìn zé jù shān, tuì zé bèi jiāng, bǎi wú yī lì. ér gǎn rú cǐ héng xíng zhě, yǐ qián wú kàng jù, hòu wú xí zhú, rú rù wú rén zhī jìng, gù wú suǒ jì dàn, fēi dí zhī néng yě. guān cūn rén zhī qiáng zhuàng zhě shàng gǎn yǔ zhī dí, qí jiān shèng fù yì huò xiāng bàn, qǐ yǒu guó jiā sù liàn zhī bīng, fǎn bù rú zhě? dàn wàng fēng wèi zhī ěr, shí bù zú wèi yě. tài wèi tǎng xuǎn jīng bīng wàn rén, hòu lì shǎng gé, zì jiāng ér lái hóng zhōu děng chù yuán jiù, kāi yí lù lìng guī, fú bīng yú qián ér yǎn zhī, kě shǐ pǐ mǎ bù hái. guāng shì bù néng yòng.
前數日,江西轉運司得報,敵騎至大冶縣,未辯虛實。會江東宣撫使劉光世馳輕騎以聞,翼日,乃知敵至。滕康、劉珏共議奉太后及近上妃嬪陸行,餘皆舟行,百官從便路起發。集英殿修撰、江西安撫制置使、知洪州王子獻,棄城遁走撫州,眾推土人朝請郎李積中權州事。於是中書舍人李公彥、徽猷閣待制、權兵部侍郎李擢皆遁,司勛員外郎馮楫匿廬山佛舍,郎官以下多潛去者。既而楫貽書光世,勸以出兵掩敵,大略言:「金人深入,最兵家之忌。又進則拒山,退則背江,百無一利。而敢如此橫行者,以前無抗拒,後無襲逐,如入無人之境,故無所忌憚,非敵之能也。觀村人之強壯者尚敢與之敵,其間勝負亦或相半,豈有國家素練之兵,反不如者?但望風畏之耳,實不足畏也。太尉儻選精兵萬人,厚立賞格,自將而來洪州等處援救,開一路令歸,伏兵於前而掩之,可使匹馬不還。」光世不能用。
dīng sì, jīn rén pò liù hé xiàn, yòu pò lín jiāng jūn, shǒu chén zhōng fèng dài fū zhí mì gé wú jiāng zhī dùn qù. jiāng zhī, wú xìng rén yě.
丁巳,金人破六合縣,又破臨江軍,守臣中奉大夫、直秘閣吳將之遁去。將之,吳興人也。
wù wǔ, jīn rén gōng hóng zhōu, quán zhī zhōu shì lǐ jī zhōng yǐ chéng jiàng.
戊午,金人攻洪州,權知州事李積中以城降。
zéi liú zhōng fàn qí zhōu, qí huáng dōu xún jiǎn shǐ hán shì qīng yǔ zhàn, pò zhī, zhōng suì zhuǎn rù hú nán.
賊劉忠犯蘄州,蘄、黃都巡檢使韓世清與戰,破之,忠遂轉入湖南。
gēng shēn, jīn rén pò zhēn zhōu, shǒu chén xiàng zi mín qì chéng bǎo shā shàng, qí suǒ xié jīn bó, xī wèi hán shì zhōng suǒ duó.
庚申,金人破真州,守臣向子忞棄城保沙上,其所攜金帛,悉為韓世忠所奪。
xīn yǒu, lóng yòu huáng tài hòu zhì jí zhōu.
辛酉,隆祐皇太后至吉州。
rén xū, jīn rén zì mǎ jiā dù jì jiāng.
壬戌,金人自馬家渡濟江。
chū, wán yán zōng bì jì pò hé zhōu, yǔ pàn jiāng lǐ chéng tóng gōng wū jiāng xiàn, shàng shū yòu pú shè jiāng huái xuān fǔ shǐ dù chōng zài jiàn kāng, dié yán chéng shī lǎo kě jī, chōng jù qiǎn bīng, ér jīn shī yǐ dà rù. chōng wén jīn qiě zhì, yǐ qí bīng liù wàn rén liè shù jiāng nán àn, ér bì mén bù chū, tǒng zhì guān yuè fēi qì jiàn, qǐng shì shī, chōng bù cóng. huì jiāng guān zhāng chāo shī shǒu, jīn rén suì guò jiāng, chōng jí qiǎn dōu tǒng zhì chén cuì lǜ fēi jí liú gāng děng shí qī rén jiāng bīng sān wàn rén yǔ zhàn, yòu mìng yù yíng qián jūn tǒng zhì wáng zhí yǐ suǒ bù wàn sān qiān rén wǎng yuán. jīn rén gōng lì shuǐ xiàn, wèi pān zhèn sǐ zhī.
初,完顏宗弼既破和州,與叛將李成同攻烏江縣,尚書右僕射、江淮宣撫使杜充在建康,諜言成師老可擊,充遽遣兵,而金師已大入。充聞金且至,以其兵六萬人列戍江南岸,而閉門不出,統制官岳飛泣諫,請視師,充不從。會將官張超失守,金人遂過江,充急遣都統制陳淬率飛及劉綱等十七人將兵三萬人與戰,又命御營前軍統制王侄以所部萬三千人往援。金人攻溧水縣,尉潘振死之。
guǐ hài, bǎo níng jūn chéng xuān shǐ zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǘ qíng, fèng yíng zǔ zōng shén yù zhì yuè zhōu, zhào fèng ān yú tiān qìng guān.
癸亥,保寧軍承宣使、主管侍衛步軍司公事閭勍,奉迎祖宗神御至越州,詔奉安於天慶觀。
jiǎ zǐ, chén cuì yǔ zōng bì yù yú mǎ jiā dù, fán zhàn shí yú hé, shèng fù lüè xiāng dāng. zhí yǐn xī bīng xiān dùn, cuì gū jūn lì bù néng dí, hái tún jiǎng shān. shuǐ jūn tǒng zhì shào qīng yǐ yī zhōu shí bā rén dāng jīn rén yú jiāng zhōng, zhōu shī zhāng qīng zhōng shí qī shǐ, suì tuì yú zhú xiǎo gǎng, tǒng chì xīn duì cháo qǐng láng liú yàn suǒ bù zǒu cháng zhōu. zhè xī zhì zhì shǐ hán shì zhōng zài zhèn jiāng, xī suǒ chǔ zhī zī, jǐn zhuāng hǎi bó, fén qí chéng guō. jì wén jīn rén nán dù, jí yǐn zhōu zhī jiāng yīn, zhī jiāng yīn jūn hú fǎng hòu dài zhī.
甲子,陳淬與宗弼遇於馬家渡,凡戰十餘合,勝負略相當。侄引西兵先遁,淬孤軍力不能敵,還屯蔣山。水軍統制邵青以一舟十八人當金人於江中,舟師張青中十七矢,遂退於竹筱港,統赤心隊朝請郎劉晏所部走常州。浙西制置使韓世忠在鎮江,悉所儲之資,盡裝海舶,焚其城郭。既聞金人南渡,即引舟之江陰,知江陰軍胡紡厚待之。
xiān shì zhí bù jiāng fǔ kuí zài dōng yáng, bèi xí cè yīng, zhí yǔ yù zhōng tú, yuē: yǐ shī dù kǒu. suì yǔ kuí yǐn qí jūn zì xìn zhōu rù mǐn, suǒ guò dà rǎo.
先是侄部將輔逵在東陽,被檄策應,侄與遇中途,曰:「已失渡口。」遂與逵引其軍自信州入閩,所過大擾。
dīng mǎo, jīn rén gōng jí zhōu, zhī zhōu shì zhí lóng tú gé yáng yuān qì chéng qù.
丁卯,金人攻吉州,知州事直龍圖閣楊淵棄城去。
lóng yòu huáng tài hòu lí jí zhōu, zhì zhēng mǐ shì. jīn rén qiǎn bīng zhuī yù zhōu, yǒu jiàn jīn rén yú shì, nǎi jiě wéi yè xíng, zhì míng, zhì tài hé xiàn. zhōu rén gěng xìn jí lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ yáng wéi zhōng suǒ lǐng wèi bīng wàn rén jiē kuì, qí jiāng fù xuǎn sī quán hú yǒu mǎ lín yáng gāo zhào wàn wáng liǎn chái biàn zhāng nǐ děng jiǔ rén, xī qù wèi dào, chéng yú fú yù wù jiē qì zhī, qīn xiān xiào sī diàn shén yù pō yǒu shī zhě. nèi cáng kù nán láng jīn bó, wèi dào suǒ rǎng, jì zhí shù bǎi wàn, gōng rén shī yī bǎi liù shí rén. wéi zhōng yǔ quán zhī sān xǐng shū mì yuàn téng kāng liú jué jiē cuàn shān gǔ zhōng, bīng wèi bù mǎn bǎi, cóng zhě wéi zhōng guān hé jiàn shǐ chén wáng gōng jì kuài xíng zhāng míng ér yǐ. jīn rén zhuī zhì tài hé xiàn, tài hòu nǎi zì wàn ān shě zhōu ér lù, suì xìng qián zhōu. hòu jí pān xián fēi jiē yǐ nóng fū jiān yú, gōng rén sǐ zhě shén zhòng.
隆祐皇太后離吉州,至爭米市。金人遣兵追御舟,有見金人於市,乃解維夜行,質明,至太和縣。舟人耿信及龍神衛四廂都指揮使楊惟忠所領衛兵萬人皆潰,其將傅選、司全、胡友、馬琳、楊皋、趙萬、王璉、柴卞、張擬等九人,悉去為盜,乘輿服御物皆棄之,欽先孝思殿神御頗有失者。內藏庫南郎金帛,為盜所攘,計直數百萬,宮人失一百六十人。惟忠與權知三省樞密院滕康、劉珏皆竄山谷中,兵衛不滿百,從者惟中官何漸、使臣王公濟、快行張明而已。金人追至太和縣,太后乃自萬安舍舟而陸,遂幸虔州。後及潘賢妃皆以農夫肩輿,宮人死者甚眾。
cóng shì láng sān xǐng shū mì yuàn gàn bàn guān liú dé lǎo, yì wèi dí suǒ shā, hòu guān qí jiā yī rén. xiān shì kāng jué wèi gàn bàn guān wāng ruò hǎi hé dà guī suǒ jiān, èr rén bù hé, suì yǒu bīng huǒ zhī huò. kuì bīng zhī zuò luàn yě, zhī yǒng fēng xiàn chéng yì láng zhào xùn zhī, wèi xiū zhí láng chén zì rén wèi suǒ hài. hòu zèng xùn zhī zhí mì gé, zì rén tōng zhí láng.
從事郎、三省樞密院幹辦官劉德老,亦為敵所殺,後官其家一人。先是康、珏為幹辦官汪若海、何大圭所間,二人不和,遂有兵火之禍。潰兵之作亂也,知永豐縣、承議郎趙訓之,尉、修職郎陳自仁為所害。後贈訓之直秘閣,自仁通直郎。
shí jīn fēn bīng gōng fǔ zhōu, shǒu chén wáng zhòng shān yǐ chéng jiàng, jīn yǐ qí zi quán zhī zhōu shì, lìng kuò guǎn nèi jīn yín fù hóng zhōu sòng nà. jí gōng yuán zhōu, shǒu chén xiǎn mó gé shì zhì wáng zhòng yí yì jiàng. zhòng shān, guī zi zhòng yí, zhòng shān xiōng yě.
時金分兵攻撫州,守臣王仲山以城降,金以其子權知州事,令括管內金銀赴洪州送納。及攻袁州,守臣顯謨閣侍制王仲嶷亦降。仲山,珪子;仲嶷,仲山兄也。
jīn rén gōng lù ān jūn, zhī jūn shì biān qí jiàng, jīn rén qiǎn běi jūn sān bǎi rén tún chéng zhōng, bù shā bù lüè. yǐ yòu pò jiàn píng xiàn.
金人攻六安軍,知軍事邊琪降,金人遣北軍三百人屯城中,不殺不掠。已又破建平縣。
jǐ sì, dì fā yuè zhōu, cì qián qīng yàn, yè, dé dù chōng bài shū. dì rú zhè xī yíng dí, shì yù shǐ zhào dǐng lì jiàn, yǐ wèi zhòng guǎ bù dí, bù ruò wèi tuì bì zhī jì. dì wèi lǚ yí hào yuē: shì pò yǐ, ruò hé? yí hào yuē: jīn rén yǐ qí bīng qǔ shèng, jīn luán yú yī xíng, huáng zú bǎi sī guān lì bīng wèi jiā xiǎo shén zhòng, jiē lù xíng shān xiǎn zhī lù, liáng yùn bù gěi, bì zhì shēng biàn. jiān jīn rén jì dù zhè jiāng, bì fēn qiǎn qīng qí zhuī xí. jīn ruò chē jià chéng hǎi zhōu yǐ bì dí, jì dēng hǎi zhōu zhī hòu, dí qí bì bù néng xí wǒ zhè jiāng dì rè, dí yì bù néng jiǔ liú. qí qí tuì qù, fù hái èr zhè, bǐ rù wǒ chū, bǐ chū wǒ rù, cǐ zhèng bīng jiā zhī qí yě. dì shěn yín jiǔ zhī, yuē: cǐ shì kě xíng, qīng děng shú yì. lái rì, zhào shì cóng tái jiàn zhì dōu táng, cān yì kě fǒu. gēng wǔ, dì hái yuè zhōu, suì dìng cè háng hǎi, nǎi yí sì míng. yí hào zòu lìng cóng guān yǐ xià gè cóng biàn qù, dì yuē: shì dài fū dāng zhī yì lǐ, qǐ kě bù hù cóng! ruò rú cǐ, zé zhèn suǒ zhì, nǎi tóng kòu dào ěr. yú shì láng guān yǐ xià, huò liú yuè, huò jìng guī zhě duō yǐ.
己巳,帝發越州,次錢清堰,夜,得杜充敗書。帝如浙西迎敵,侍御史趙鼎力諫,以為眾寡不敵,不若為退避之計。帝謂呂頤浩曰:「事迫矣,若何?」頤浩曰:「金人以騎兵取勝,今鑾輿一行,皇族、百司官吏、兵衛、家小甚眾,皆陸行山險之路,糧運不給,必致生變。兼金人既渡浙江,必分遣輕騎追襲。今若車駕乘海舟以避敵,既登海舟之後,敵騎必不能襲我;浙江地熱,敵亦不能久留。俟其退去,復還二浙,彼入我出,彼出我入,此正兵家之奇也。」帝沈吟久之,曰:「此事可行,卿等熟議。來日,召侍從、台諫至都堂,參議可否。」庚午,帝還越州,遂定策航海,乃移四明。頤浩奏令從官已下各從便去,帝曰:「士大夫當知義理,豈可不扈從!若如此,則朕所至,乃同寇盜耳。」於是郎官已下,或留越,或徑歸者多矣。
xīn wèi, jīn rén pò jiàn kāng.
辛未,金人破建康。
chū, zōng bì jì jì jiāng, shì mǎ jiē jí, suì gǔ xíng bī chéng xià. hù bù shàng shū lǐ zhuó yǔ xiǎn mó gé zhí xué shì yán jiāng dū zhì zhì shǐ chén bāng guāng jù jiàng zhuàng, qiǎn rén jí shí lǐ tíng tóu zhī. zōng bì xǐ yuē: jīn líng bù fán gōng jī, dà shì chéng yǐ!
初,宗弼既濟江,士馬皆集,遂鼓行逼城下。戶部尚書李梲與顯謨閣直學士、沿江都制置使陳邦光具降狀,遣人即十里亭投之。宗弼喜曰:「金陵不煩攻擊,大事成矣!」
zōng bì rù jiàn kāng, bāng guāng lǜ guān shǔ chū mén yíng bài, tōng pàn fǔ shì fèng yì láng yáng bāng yì bù cóng, dà shū qí yī yuē: níng zuò zhào shì guǐ, bù wèi tā bāng chén. jì jiàn, bāng yì dú bù bài. qiǎn rén yòu yǐ guān, yǐ shǒu chù jiē qiú sǐ, zōng bì bù néng qū.
宗弼入建康,邦光率官屬出門迎拜,通判府事、奉議郎楊邦乂不從,大書其衣曰:「寧作趙氏鬼,不為它邦臣。」既見,邦乂獨不拜。遣人誘以官,以首觸階求死,宗弼不能屈。
jū mín zhēng chū chéng, qǔ jiǎng shān lù ér qù. jīn rén chí qí wǎng jiǎng shān zhē qí lù, yuē jū mín fù huí chéng zhōng.
居民爭出城,取蔣山路而去。金人馳騎往蔣山遮其路,約居民復回城中。
guǐ yǒu, dì fā yuè zhōu.
癸酉,帝發越州。
shì rì, jīn rén gōng jiàn chāng jūn.
是日,金人攻建昌軍。
xiān shì jīn jì pò fǔ zhōu, qiǎn rén lài xí yù jiàng. shǒu chén fāng zhāo, lǜ wèi jūn mín suǒ xié, yǐ yìn shòu chéng shì láng tōng pàn jūn shì cháo gōng mài ér qù. wèi jǐ, gōng mài yì yǐ mù bīng wèi cí ér chū, zhòng tuī chéng xìn láng bīng mǎ jiān yā cài yán shì yǐ shǒu.
先是金既破撫州,遣人賚檄諭降。守臣方昭,慮為軍民所脅,以印授承事郎、通判軍事晁公邁而去。未幾,公邁亦以募兵為詞而出,眾推承信郎、兵馬監押蔡延世以守。
gōng mài, rèn chéng rén, cháng wèi shào fǔ jiān zhǔ bù. yán shì, jiàn chāng rén, běn tài xué zhū shēng. xiān shì jīn rén jì rù hóng, qiǎn shí rén chí xí zhì chéng xià, yán shì jǐn zhǎn zhī. jí shì dí bīng lín chéng, wèn shí rén suǒ zài, yán shì shì zhī yǐ qí shǒu. jīn rén nù, qiú zhàn, yán shì jī què zhī. gōng mài guī, yán shì jù bù nà, suì lǐng jūn shì. gōng mài zuò bà qù.
公邁,任城人,嘗為少府監主簿。延世,建昌人,本太學諸生。先是金人既入洪,遣十人持檄至城下,延世盡斬之。及是敵兵臨城,問十人所在,延世示之以其首。金人怒,求戰,延世擊卻之。公邁歸,延世拒不納,遂領軍事。公邁坐罷去。
jiǎ xū, zòu yì láng tōng pàn jiàn kāng fǔ yáng bāng yì wèi jīn rén suǒ shā.
甲戌,奏議郎、通判建康府楊邦乂為金人所殺。
qián yī rì, jīn shuài yǔ lǐ zhuó chén bāng guāng yàn, lè fāng zuò, zhào bāng yì lì táng xià. bāng yì jiàn zhuó bāng guāng, chì zhī. zōng bì zài yǐn bāng yì, bāng yì bù shèng fèn, yáo wàng dà mà, zōng bì dà nù, jī shā zhī, pōu fù, qǔ qí xīn. bāng yì sǐ nián sì shí sì, chū zèng zhí mì gé, guān qí èr zi, cì tián èr qǐng. hòu shì zhōng xiāng.
前一日,金帥與李梲、陳邦光燕,樂方作,召邦乂立堂下。邦乂見梲、邦光,叱之。宗弼再引邦乂,邦乂不勝憤,遙望大罵,宗弼大怒,擊殺之,剖腹,取其心。邦乂死年四十四,初贈直秘閣,官其二子,賜田二頃。後諡忠襄。
shí èr yuè, wù yín, huī yóu gé dài zhì zhī zhèn jiāng fǔ jiān jiàn xī ān fǔ shǐ hú táng lǎo wèi jūn zéi qī fāng suǒ shā.
十二月,戊寅,徽猷閣待制、知鎮江府兼漸西安撫使胡唐老為軍賊戚方所殺。
fāng yǒng hàn shàn shè, chū wèi jiào jùn zú, jūn xìng, dào qǐ, zài jiǔ duǒ huā háng wǔ zhōng, wèi zhī míng. fāng shā qí wèi shǒu rén, suì lǜ zhòng fù jiàn kāng, guī dù chōng, chōng yǐ wèi zhǔn bèi jiāng. jiàn kāng shī lì, zhū jūn jiē sàn, fāng lǜ kuì zú shù qiān zǒu jīn tán xiàn. shí zhèn jiāng wú bīng, dú yǐ zhè xī zhì zhì shǐ hán shì zhōng jūn wèi zhòng. shì zhōng jì qù, táng lǎo lì bù néng jù, yīn fǔ dìng zhī. fāng yù yǐn bīng fàn lín ān, wàng yán fù xíng zài, qǐng táng lǎo bù zhòng yǐ xíng, táng lǎo bù cóng, wèi suǒ hài, zhǔ guǎn ān fǔ sī jī yí wén zì dí gōng láng zhèng níng zhī yì yǐ bīng sǐ. hòu zèng táng lǎo huī yóu gé zhí xué shì, shì dìng mǐn, guān níng zhī jiā yī rén.
方勇悍善射,初為教駿卒,軍興,盜起,在九朵花行伍中,未知名。方殺其為首人,遂率眾赴建康,歸杜充,充以為準備將。建康失利,諸軍皆散,方率潰卒數千走金壇縣。時鎮江無兵,獨倚浙西制置使韓世忠軍為重。世忠既去,唐老力不能拒,因撫定之。方欲引兵犯臨安,妄言赴行在,請唐老部眾以行,唐老不從,為所害,主管安撫司機宜文字、迪功郎鄭凝之亦以兵死。後贈唐老徽猷閣直學士,諡定愍,官凝之家一人。
jǐ mǎo, dì cì míng zhōu. tí lǐng hǎi chuán zhāng gōng yù zòu yǐ dé qiān zhōu, dì shén xǐ. wáng táo yuē: qǐ fēi tiān xié! xiān shì jiān chá yù shǐ lín zhī píng, zì chūn chū qiǎn yì quán fú zhào mù mǐn guǎng hǎi zhōu, wèi fáng tuō zhī jì, gù dà zhōu zì mǐn zhōng zhì zhě èr bǎi yú sōu, suì huò shàn jì.
己卯,帝次明州。提領海船張公裕奏已得千舟,帝甚喜。王綯曰:「豈非天邪!」先是監察御史林之平,自春初遣詣泉、福召募閩、廣海舟,為防托之計,故大舟自閩中至者二百餘艘,遂獲善濟。
xīn sì, jīn qiàn pò guǎng dé jūn.
辛巳,金欠破廣德軍。
shí zōng bì jì dé jiàn kāng, qū chù yǐ dìng, nǎi lǜ zhòng zì lì shuǐ lù jìng qū lín ān, dào lù zhī rén, dàn zhī kuì zú wèi luàn, bù yú jīn rén zhī zhì yě. jīn yóu qí zhì guǎng dé jūn, zhōu liè qiǎn rén yíng zhī, qiě xǔ qí kào jūn, yuē yǐ wú rǎo, zōng bì xǔ zhī. é qǐng, chuán jiàn zhì, zhāo qí tóu bài, liè dà jīng, suǒ mǎ ér bēn, suì pò qí chéng, liè wèi jīn rén suǒ shā.
時宗弼既得建康,區處已定,乃率眾自溧水路徑趨臨安,道路之人,但知潰卒為亂,不虞金人之至也。金游騎至廣德軍,周烈遣人迎之,且許其犒軍,約以毋擾,宗弼許之。俄頃,傳箭至,招其投拜,烈大驚,索馬而奔,遂破其城,烈為金人所殺。
rén wǔ, jīn rén gōng ān jí xiàn, zhī xiàn shì céng chuò jù xiāng bīng wǎng shí guō shǒu ài, huò shì qí shǐ yuē: jīn rén yě. xiāng bīng jiē qì zhǐ jiǎ zhú qiāng ér dùn. jīn rén rù xiàn, suì fén zhī.
壬午,金人攻安吉縣,知縣事曾綽聚鄉兵往石郭守隘,或視其矢曰:「金人也。」鄉兵皆棄紙甲竹槍而遁。金人入縣,遂焚之。
jiāng huái xuān fǔ sī kuì zú lǐ xuǎn, hào tiě zhǎo yīng, yǔ qí tú shù qiān gōng xiàn zhèn jiāng fǔ.
江淮宣撫司潰卒李選,號「鐵爪鷹」,與其徒數千攻陷鎮江府。
shì rì, dìng yì háng hǎi bì dí. zhí zhèng qǐng měi zhōu zài liù shí wèi shì, rén bù dé guò liǎng kǒu, wèi shì jiē yuē: wǒ yǒu fù mǔ, yǒu qī zǐ, bù zhī liǎng zhě rú hé qù liú? sù yú zhǔ guǎn jìn wèi rù nèi nèi shì shěng dōu zhī chén yòu, yòu bù néng jué. zǎi xiàng lǚ yí hào rù cháo, wèi shì zhāng bǎo děng bǎi yú rén zhē dào, wèn yǐ yù chéng hǎi zhōu hé wǎng, yīn chū yǔ bù xùn, yí hào jié zhī yuē: bān zhí píng rì jiào yuè, hé cháng yǒu liǎng jiàn shàng tiē! jīn rì zhī shì, shuí wèi guó jiā sǐ zhàn zhě? zhòng yù shā yí hào, cān zhī zhèng shì fàn zōng yǐn yuē: cǐ qǐ kě yǐ kǒu shé zhēng? yǐn qí jū rù diàn mén. mén bì, zhòng bù dé rù, dì wèi fǔ chén yuē: wén rén shì fēn fēn, bù yù rù hǎi, huǎn jí zhī jì, qǐ kě rú èr shèng bù bì dí, zuò yí dà huò. jīn yǐ yù bǐ yù zhī. yí hào yǔ cān zhī zhèng shì wáng táo pěng yù àn jìn yù zuò qián, shàng yù hàn mò fǔ yù zhōng jūn, rén qíng shāo dìng, suì sān hū yú diàn mén wài. dì mì yù zǎi zhí yuē: cǐ bèi yù jǔ dà shì, zhèn jīn xī fú zhōng jūn jiǎ shì wǔ bǎi rén yú hòu yuàn, qīng děng yì rì lǜ zhōng jūn rù cháo, bǔ wèi shǒu zhě zhū zhī. yí hào tuì, mì yù zhōng jūn tǒng zhì xīn qǐ zōng jí qīn jūn jiāng yáo duān, lìng wèi zhī bèi.
是日,定議航海避敵。執政請每舟載六十衛士,人不得過兩口,衛士皆曰:「我有父母,有妻子,不知兩者如何去留?」訴於主管禁衛入內內侍省都知陳宥,宥不能決。宰相呂頤浩入朝,衛士張寶等百餘人遮道,問以欲乘海舟何往,因出語不遜,頤浩詰之曰:「班直平日教閱,何嘗有兩箭上貼!今日之事,誰為國家死戰者?」眾欲殺頤浩,參知政事范宗尹曰:「此豈可以口舌爭?」引其裾入殿門。門閉,眾不得入,帝謂輔臣曰:「聞人事紛紛,不欲入海,緩急之際,豈可如二聖不避敵,坐貽大禍。今以御筆諭之。」頤浩與參知政事王綯捧御案近御座前,上御翰墨撫諭中軍,人情稍定,遂三呼於殿門外。帝密諭宰執曰:「此輩欲沮大事,朕今夕伏中軍甲士五百人於後苑,卿等翼日率中軍入朝,捕為首者誅之。」頤浩退,密諭中軍統制辛企宗及親軍將姚端,令為之備。
guǐ wèi, zhí zhèng zǎo cháo, mìng yù yíng shǐ sī cān yì guān liú hóng dào bù bīng zài gōng mén fáng biàn, ér zhōng jūn jí yáo duān yǐ zhěng chuò yú xíng gōng mén wài. èr fǔ yǐn zhōng jūn rù, yù zhí sù bīng wèi, jiē qín zhī. qí tú jīng kuì, huò shēng wū, huò yú qiáng dùn qù. dì zì biàn diàn yù jiè zhòu, yǐn fú bīng chū, wān gōng shǒu fā èr shǐ, zhōng èr rén, zhuì yú wū xià. qí zhòng hài jù, xī jiù qín. dì mìng zhào yí hào zhì dōu táng, jié wèi shǒu zhě yǐ zòu, qí yú jiē qiú zhī.
癸未,執政早朝,命御營使司參議官劉洪道部兵在宮門防變,而中軍及姚端已整娖於行宮門外。二府引中軍入,遇直宿兵衛,皆擒之。其徒驚潰,或升屋,或逾牆遁去。帝自便殿御介冑,引伏兵出,彎弓手發二矢,中二人,墜於屋下。其眾駭懼,悉就擒。帝命召頤浩至都堂,詰為首者以奏,其餘皆囚之。
jiǎ shēn, zhū wèi shì zhāng bǎo děng shí qī rén yú míng zhōu shì.
甲申,誅衛士張寶等十七人於明州市。
yǐ yǒu, jīn zōng bì gōng lín ān fǔ, qián táng lìng zhū bì lǜ mín bīng yíng zhàn, shāng shén, yóu chì zuǒ yòu fù jǐ jī dí. shǒu chén zhè xī tóng ān fǔ shǐ kāng yǔn zhī, wèi zhī wèi jīn rén, qiǎn jiāng yíng dí yú hú zhōu shì, dé èr jí, yǔn zhī shì zhī yuē: jīn rén yě! suì chōng chéng dùn, bǎo zhě shān. shí zhí xiǎn mó gé liú huì zì chǔ zhōu fù zhào, zài chéng zhōng, jūn mín tuī zhī yǐ shǒu.
乙酉,金宗弼攻臨安府,錢塘令硃蹕率民兵迎戰,傷甚,猶叱左右負己擊敵。守臣浙西同安撫使康允之,未知為金人,遣將迎敵於湖州市,得二級,允之視之曰:「金人也!」遂充城遁,保赭山。時直顯謨閣劉誨自楚州赴召,在城中,軍民推之以守。
jǐ chǒu, dì rú dìng hǎi xiàn, yù lóu chuán, zhào zhǐ yǐ qīn jūn sān qiān yú rén zì suí, bǎi guān yǒu sī, suí biàn yù zhè dōng zhū jùn. shí shàng jì fèi zhū bān zhí, dú shén wǔ zhōng jūn xīn yǒng zōng yǒu zhòng shù qiān, ér yù yíng shǐ lǚ yí hào zhī qīn bīng jiāng yáo duān zhòng zuì shèng, shàng jiē yōu yù zhī. wǎn cháo, èr fǔ dēng zhōu zòu shì, cān zhī zhèng shì fàn zōng yǐn yuē: dí qí suī bǎi wàn, bì bù néng zhuī xí, kě yǐ miǎn huò yǐ. shàng yuē: wéi duàn nǎi chéng cǐ shì yě.
己丑,帝如定海縣,御樓船,詔止以親軍三千餘人自隨,百官有司,隨便寓浙東諸郡。時上既廢諸班直,獨神武中軍辛永宗有眾數千,而御營使呂頤浩之親兵將姚端眾最盛,上皆優遇之。晚朝,二府登舟奏事,參知政事范宗尹曰:「敵騎雖百萬,必不能追襲,可以免禍矣。」上曰:「惟斷乃成此事也。」
zhào xíng zài zhū jūn zhī xuě hán qián. zì shì suì wèi gù shì.
詔行在諸軍支雪寒錢。自是遂為故事。
shì rì, jīn rén pò lín ān fǔ.
是日,金人破臨安府。
chū, zōng bì jì wéi chéng, qiǎn qián zhī hé zhōu lǐ chóu rù chéng zhào yù. chóu yǔ quán fǔ shì liú huì shàn, zhì shì fú jīn yì guān ér lái, èr rén zhí shǒu ér yán, chóu xī xū bù néng zhǐ. yǒu chàng yán huì yù yǐ chéng jiàng jīn zhě, jūn mín yīn shā huì. shì wǎn, chéng pò, qián táng lìng zhū bì zài tiān zhú shān, yì yù hài. zōng bì liú háng zhōu, qiǎn jiāng zhuī xí.
初,宗弼既圍城,遣前知和州李儔入城詔諭。儔與權府事劉誨善,至是服金衣冠而來,二人執手而言,儔欷歔不能止。有唱言誨欲以城降金者,軍民因殺誨。是晚,城破,錢塘令硃蹕在天竺山,亦遇害。宗弼留杭州,遣將追襲。
gēng yín, hù cóng fàn hǎi zhě, zǎi zhí wài wéi yù shǐ zhōng chéng zhào dǐng yòu jiàn yì dài fū fù zhí róu quán hù bù shì láng yè fèn zhōng shū shè rén lǐ zhèng mín qí chóng lǐ tài cháng shǎo qīng chén jiǎn liù rén, ér xīn xī mì wèi yú zhōu zhōng zhě, yù yíng dōu tǒng zhì xīn qǐ zōng xiōng dì ér yǐ. shí liú zhě yǒu bīng huǒ zhī yú, qù zhě yǒu fēng tāo zhī huàn, jiē miàn wú rén sè.
庚寅,扈從泛海者,宰執外惟御史中丞趙鼎、右諫議大夫富直柔、權戶部侍郎葉份、中書舍人李正民、綦崈禮、太常少卿陳戩六人,而昕夕密衛於舟中者,御營都統制辛企宗兄弟而已。時留者有兵火之虞,去者有風濤之患,皆面無人色。
xīn mǎo, dì cì dìng hǎi xiàn. guǐ sì, dì zhì chāng guó xiàn.
辛卯,帝次定海縣。癸巳,帝至昌國縣。
jiǎ wǔ, yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn méi zhōu fáng yù shǐ zhī nán wài zōng zhèng shì shì zūn yán: zì zhèn jiāng mù hǎi zhōu, zài zōng zi jí qí fù nǚ sān bǎi sì shí yú rén zhì quán zhōu bì bīng, qǐ xià quán zhōu yīng fù qǐng gěi. xǔ zhī. yú shì mì gé xiū zhuàn zhī xī wài zōng zhèng shì lìng, yì zì tài zhōu gāo yóu jūn qiān zōng zi děng bǎi bā shí rén zhì fú zhōu bì bīng, yǐ ér yòu yí cháo zhōu.
甲午,右監門衛大將軍、眉州防禦使、知南外宗正事士樽言:「自鎮江募海舟,載宗子及其婦女三百四十餘人至泉州避兵,乞下泉州應副請給。」許之。於是秘閣修撰、知西外宗正事令,亦自泰州、高郵軍遷宗子等百八十人至福州避兵,已而又移潮州。
yǐ wèi, jīn rén tú hóng zhōu.
乙未,金人屠洪州。
bǐng shēn, zhè xī zhì zhì shǐ hán shì zhōng yǐ qián jūn zhù tōng huì zhèn, zhōng jūn zhù jiāng wān, hòu jūn zhù hǎi kǒu. shì zhōng zhī jīn rén bù néng jiǔ, dà zhì zhàn jiàn, qí qí guī ér jī zhī.
丙申,浙西制置使韓世忠以前軍駐通惠鎮,中軍駐江灣,後軍駐海口。世忠知金人不能久,大治戰艦,俟其歸而擊之。
zhè dōng zhì zhì shǐ zhāng jùn, zì yuè zhōu yǐn bīng zhì míng zhōu. jùn jūn shì zài míng zhōu pō sì lǔ lüè, shí chéng zhōng jū mín shǎo, suì chū chéng yǐ qīng yě wèi míng, huán chéng sān shí lǐ jiē zāo qí fén jié.
浙東制置使張俊,自越州引兵至明州。俊軍士在明州頗肆鹵掠,時城中居民少,遂出城以清野為名,環城三十里皆遭其焚劫。
zī zhèng diàn xué shì xīn zhī dǐng zhōu fàn zhì xū hōng yú yuè zhōu.
資政殿學士、新知鼎州范致虛薨於岳州。
wù xū, jīn rén pò yuè zhōu.
戊戌,金人破越州。
chū, liǎng zhè xuān fǔ fù shǐ guō zhòng xún zài yuè zhōu, wén dí pò lín ān, suì chéng hǎi zhōu qián dùn. zhī yuè zhōu chōng liǎng zhè dōng lù ān fǔ shǐ lǐ yè, qiǎn bīng yāo yú zhè jiāng, sān jié. jì ér zhòng guǎ bù dí, yè nǎi yòng zhǔ guǎn jī yí wén zì xuān jiào láng yuán tán jì, qiǎn rén lài shū jiàng.
初,兩浙宣撫副使郭仲荀在越州,聞敵破臨安,遂乘海舟潛遁。知越州、充兩浙東路安撫使李鄴,遣兵邀於浙江,三捷。既而眾寡不敵,鄴乃用主管機宜文字、宣教郎袁潭計,遣人賚書降。
dí yǐn bīng rù chéng, yǐ bā lī bā wèi shǒu. qīn shì guān táng qí, xiù shí jī bā lī bā bù zhōng, jié zhī, dá yuē: yù suì ěr shǒu, sǐ wèi zhào shì guǐ ěr! bā lī bā yuē: rǔ shā wǒ xī yì, hú bù lǜ zhòng jiù rǔ zhǔ? qí yuē: zài shì rǔ wèi zūn, gù yù shā rǔ ěr. bā lī bā tàn yuē: shǐ rén rén rú cǐ, zhào shì qǐ zhì shì zāi! qí gù yè yuē: rǔ xiǎng guó hòu ēn, jīn ruò cǐ, fēi rén yě! shēng sè jù lì, bù shǎo qū. bā lī bā shā zhī. hòu wèi lì cí, míng jīng zhōng.
敵引兵入城,以巴哩巴為守。親事官唐琦,袖石擊巴哩巴不中,詰之,答曰:「欲碎爾首,死為趙氏鬼耳!」巴哩巴曰:「汝殺我奚益,胡不率眾救汝主?」琦曰:「在是汝為尊,故欲殺汝耳。」巴哩巴嘆曰:「使人人如此,趙氏豈至是哉!」琦顧鄴曰:「汝享國厚恩,今若此,非人也!」聲色俱厲,不少屈。巴哩巴殺之。後為立祠,名旌忠。
chū, yè zhī jiàng yě, tí diǎn xíng yù gōng shì wáng dào dùn jū chéng wài, liáo lì jiē yíng bài. cháo sàn láng xīn tōng pàn wēn zhōu céng hù jiān sān jiāng zhài, dú jù dí bù qū. dí qū dào zhì chéng nèi, zhí hù, bìng qí jiā shā zhī, wéi wéi zi chóng dé miǎn. hù, qiě xīn xiōng yě. shì píng, tè mìng dì hù fū jí chóng yǐ guān.
初,鄴之降也,提點刑獄公事王翿遁居城外,寮吏皆迎拜。朝散郎、新通判溫州曾怘監三江寨,獨拒敵不屈。敵驅翿至城內,執怘,並其家殺之,惟惟子崈得免。怘,{且心}兄也。事平,特命弟怘怤及崈以官。
jīn zōng bì shǐ fù lēi hún zhuī nán shī, jí yú huì jī zhī dōng guān, bài zhī, suì dù cáo é jiāng.
金宗弼使富勒渾追南師,及於會稽之東關,敗之,遂渡曹娥江。
jǐ hài, huī yóu gé zhí xué shì zhī píng jiāng fǔ tāng dōng yě, zòu dù chōng zì zhēn zhōu zhì tiān zhǎng jūn, yǔ liú wèi zhào lì huì hé.
己亥,徽猷閣直學士、知平江府湯東野,奏杜充自真州至天長軍,與劉位、趙立會合。
xiān shì lì yǐ yòu wǔ dài fū zhōng zhōu cì shǐ zhī xú zhōu, cháo tíng wén jīn rén rù qīn, zhào zhū lù bīng yuán xíng zài. lì yǐ xú zhōu chéng gū, qiě fá liáng, bù kě shǒu, nǎi lǜ qīn bīng jìn mín bīng yuē sān wàn rén nán guī. huì zhī chǔ zhōu liú huì yǐ fù zhào, xuān fǔ shǐ dù chōng yǐ chǔ zhōu què shǒu, mìng lì lǜ suǒ bù fù zhī.
先是立以右武大夫、忠州刺史知徐州,朝廷聞金人入侵,詔諸路兵援行在。立以徐州城孤,且乏糧,不可守,乃率親兵、禁、民兵約三萬人南歸。會知楚州劉誨已赴召,宣撫使杜充以楚州闕守,命立率所部赴之。
lì zhì lín huái, bèi chōng zhī mìng, jiān chéng zhì guī shān. shí jīn zuǒ jiān jūn wán yán chāng wéi chǔ zhōu jí, lì zhǎn yì dào lù nǎi néng xíng. zhì huái yīn, yǔ dí yù, qí xià yǐ shān yáng bù kě wǎng, quàn lì guī péng chéng, lì fèn nù, jué qí chǐ yuē: zhèng yù yǔ jīn rén xiāng shā, hé wèi bù kě! nǎi lìng zhū jiāng yuē: huí gù zhě zhǎn! yú shì lǜ zhòng xiān dēng, zì dàn zhì mù, qiě zhàn qiě xíng, chū méi dí zhōng, fán qī pò dí, wú yǒu dāng qí fēng zhě, suì dé yǐ shù qiān rén rù chéng, ér hòu jūn mèng chéng zhāng qìng, jiē yǐ suǒ bù dù huái běi qù. fāng qí rù chéng yě, lì kǒu zhōng liú shǐ, guàn qí liǎng jiá, kǒu bù néng yán, yǐ shǒu zhǐ huī, jūn shì jiē qì ér bá qí shǐ. lì zhī wèi zhì yě, tōng pàn zhōu shì zhí mì gé jiǎ dūn shī yù yǐ chéng jiàng, zhì shì nǎi zhǐ.
立至臨淮,被充之命,兼程至龜山。時金左監軍完顏昌圍楚州急,立斬刈道路乃能行。至淮陰,與敵遇,其下以山陽不可往,勸立歸彭城,立奮怒,嚼其齒曰:「正欲與金人相殺,何謂不可!」乃令諸將曰:「回顧者斬!」於是率眾先登,自旦至暮,且戰且行,出沒敵中,凡七破敵,無有當其鋒者,遂得以數千人入城,而後軍孟成、張慶,皆以所部渡淮北去。方其入城也,立口中流矢,貫其兩頰,口不能言,以手指揮,軍士皆憩而拔其矢。立之未至也,通判州事、直秘閣賈敦詩欲以城降,至是乃止。
lǐ yè zhī wèi jiàng yě, shàng zòu, yán jīn fēn bīng zì zhū jì qū shèng xiàn, jìng rù míng zhōu. shì rì zòu zhì, nǎi yì yí zhōu zhī wēn tái yǐ bì zhī.
李鄴之未降也,上奏,言金分兵自諸暨趨嵊縣,徑入明州。是日奏至,乃議移舟之溫、台以避之。
gēng zǐ, dì fā chāng guó xiàn.
庚子,帝發昌國縣。
xiān shì jīn fēn bīng gōng yú yáo, zhī xiàn shì lǐ yǐng tǔ mù xiāng bīng shù qiān, liè qí zhì yǐ hàn dí, bǎ ài guān chén yàn zhù zhī. jīn rén jì bù zhī qí dì shì, yòu bù cè bīng zhī duō guǎ, wèi zhī páng huáng bù gǎn jìn zhě yī zhòu yè, yóu shì dì dé yǐ dēng zhōu háng hǎi. jìn yǐng shì liǎng guān, zhuó tōng pàn yuè zhōu.
先是金分兵攻餘姚,知縣事李穎土募鄉兵數千,列旗幟以捍敵,把隘官陳彥助之。金人既不知其地勢,又不測兵之多寡,為之彷徨不敢進者一晝夜,由是帝得以登舟航海。進穎士兩官,擢通判越州。
guǐ mǎo, zhè dōng zhì zhì shǐ zhāng jùn yǔ jīn rén zhàn yú míng zhōu, bài zhī.
癸卯,浙東制置使張俊與金人戰於明州,敗之。
xiān shì jīn bīng zhuī xí zhì chéng xià, jùn qiǎn tǒng zhì guān liú dìng zhàn yú gāo qiáo, bīng shǎo què, qí jiāng dǎng yòng qiū héng sǐ zhī. tǒng zhì guān yáng yí zhōng tián shī zhōng tǒng lǐng guān zhào mì jiē shū sǐ zhàn, zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì lǐ zhì lǜ suǒ bù yǐ zhōu shī lái zhù, zhī zhōu shì liú hóng dào lǜ zhōu bīng shè qí bàng, suì bài zhī. jīn rén zì chéng xià hū qǐng qiǎn rén zhì zhài zhōng jì shì, jùn lìng xiǎo xiào xú xìng wǎng. dí shì jiǎ yǔ yǔ, yù zhāo zhī jiàng, jùn jù zhī.
先是金兵追襲至城下,俊遣統制官劉定戰於高橋,兵少卻,其將黨用、邱橫死之。統制官楊沂中、田師中、統領官趙密皆殊死戰,主管殿前司公事李質率所部以舟師來助,知州事劉洪道率舟兵射其傍,遂敗之。金人自城下呼請遣人至寨中計事,俊令小校徐姓往。敵釋甲與語,欲招之降,俊拒之。
shì yuè, lóng yòu huáng tài hòu mìng tǒng zhì guān yáng qí jūn lín jiāng jūn, zhāng zhōng yàn tún jí zhōu, yǐ wèi xíng gōng shēng yuán.
是月,隆祐皇太后命統制官楊琪軍臨江軍,張忠彥屯吉州,以為行宮聲援。
jīn shǎn xī zhū lù dōu tǒng luò suǒ jiāng shù wàn zhòng wéi shǎn fǔ, shǒu jiāng lǐ yàn xiān xī lì jù zhī.
金陝西諸路都統洛索將數萬眾圍陝府,守將李彥仙悉力拒之。
chū, yàn xiān zài shǎn, zēng pí jùn huáng, lì qì xiè, jī liáng shí, gǔ shì qì, qiě zhàn qiě shǒu, rén xīn yì jiān gù kě yòng. yòu cháng dù hé yǔ jīn rén zhàn pú jiě jiān, mín jiē yáng cóng jīn rén ér yīn guī yàn xiān. dí bì yù xià shǎn zhōu, rán hòu bìng lì xī xiàng. yàn xiān yì zì liào jīn rén bì bìng bīng lái gōng, jí qiǎn rén yì xuān fǔ chù zhì shǐ zhāng jùn qiú sān qiān qí, qí jīn rén gōng shǎn, jí kōng chéng dù hé qū jìn jiàng bìng fén, dǎo qí xīn fù, jīn rén bì zì jiù, nǎi yóu lán shí xī dù hé, dào fū yán yǐ guī, jùn bù cóng. jùn yí shū quàn yàn xiān kōng chéng qīng yě, jù xiǎn bǎo jù, bǐ dí wú suǒ lüè, wǒ yì wú shāng, qí xì ér dòng, shù hū gōng chéng, yàn xiān yì bù cóng, shǒu chéng zhī yì yì jiān. zhì shì luò suǒ ní chǔ hè jí zhī fǔ zhōu zhé kě qiú hé bīng lái gōng, yán xiān yǐ sǐ jù zhī, qiě gào jí yú jùn.
初,彥仙在陝,增陴浚隍,利器械,積糧食,鼓士氣,且戰且守,人心益堅固可用。又嘗渡河與金人戰蒲、解間,民皆陽從金人而陰歸彥仙。敵必欲下陝州,然後併力西向。彥仙亦自料金人必並兵來攻,即遣人詣宣撫處置使張浚求三千騎,俟金人攻陝,即空城渡河、趨晉、絳、並、汾,搗其心腹,金人必自救,乃由嵐、石西渡河,道鄜、延以歸,浚不從。浚貽書勸彥仙空城清野,據嶮保聚,俾敵無所掠,我亦無傷,俟隙而動,庶乎功成,彥仙亦不從,守城之意益堅。至是洛索、尼楚赫及知府州折可求合兵來攻,顏仙以死拒之,且告急於浚。
lǐ chéng zhī jīn rén yǐ nán dù, zì chú zhōu lǜ zhòng wǎng huái xī. shí chéng zhī dǎng zhōu hǔ jù wú hú, shuǐ jūn tǒng zhì shào qīng yǔ zhàn, yī rì qī bài. cān yì wèi xī, yǐ xiǎo zhōu guān zhàn yú zhōng liú, jì ér gào qīng yuē: wú zhī suǒ yǐ shèng yǐ, bǐ yǐ hóng jīn ruǎn chán, yǔ wǒ zhī hào tóng, yǔ wǒ zhàn zé bù néng fēn bǐ wǒ, suǒ yǐ bì bài. yí yì qí hào, zé shèng yǐ. qīng rán zhī, nǎi lìng qí tú gèng zuò zuān fēng jiǎo zǐ, yī zhàn shèng hǔ, qīng suì jù wú hú.
李成知金人已南渡,自滁州率眾往淮西。時成之黨周虎據蕪湖,水軍統制邵青與戰,一日七敗。參議魏曦,以小舟觀戰於中流,既而告青曰:「吾知所以勝矣,彼以紅巾軟纏,與我之號同,與我戰則不能分彼我,所以必敗。宜易其號,則勝矣。」青然之,乃令其徒更作鑽風角子,一戰勝虎,青遂據蕪湖。
chū, dù chōng zhī zhòng jì kuì, qí tǒng zhì guān yuè fēi liú jīng, zì fāng shān yǐn zhòng rù guǎng dé jūn. hòu jūn hù chéng zhù yú jīn tán xiàn, wèi qī fāng suǒ shā.
初,杜充之眾既潰,其統制官岳飛、劉經,自芳山引眾入廣德軍。後軍扈成駐於金壇縣,為戚方所殺。