qǐ zhe yōng shè tí gé zhēng yuè, jǐn tú wéi dān è liù yuè, fán yī nián yǒu qí.
起著雍摄提格正月,尽屠维单阏六月,凡一年有奇。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xīng èr shí bā nián jīn zhèng lóng sān nián
○高宗受命中兴全功至德圣神武文昭仁宪孝皇帝绍兴二十八年(金正隆三年)
chūn, zhēng yuè, jǐ sì, diàn zhōng shì yù shǐ wáng guī yán diàn qián mǎ bù jūn sān yá qiáng cì píng mín wèi jūn, zhào jìn zhǐ.
春,正月,己巳,殿中侍御史王珪言殿前马步军三衙强刺平民为军,诏禁止。
xiān shì diàn qián sī quē é shù qiān rén, zhào sān yá fēn yuè zhāo bǔ, ér suǒ qiǎn jūn shì lì qí lì wù, wǎng wǎng qū lüè shì rén yǐ chōng shù mín yǐ qiáo cǎi yú xiā wèi yè zhě, jiē bù gǎn rù xíng zài, zhì yǒu zhāo cì niǎn guān zhě. zì xíng zài zhì qú wù shù zhōu, dào lù zhī jiān, shāng lǚ bù xíng, yuǎn jìn dà rǎo. guī wèi dì yán:" wài jùn jì zhāo zhī bīng, rén cái yì lüè kě shǐ, jiē mín jiān zhī wú jiā kě guī zhě, chū yú suǒ yuàn, dàn zhōu xiàn lìn fèi, suǒ zhāo bù duō. jīn ruò yǐ sān yá zhāo bīng zhī zī fù zhī, kuān wèi qí xiàn, hé huàn bù jí!" dì wèi dà chén yuē:" zhāo jūn yī shì, shì dài fū wǎng wǎng yǐ wéi bù qiè shì yí. shū bù zhī shèng rén sī huàn yù fáng, ruò àn shī jūn é, hé yǐ wéi xiān shì zhī bèi! dàn dāng cuò zhì yuē shù, wú lìng rǎo rén zú yǐ." yú shì zhào sān sī wú dé qiǎn rén yú wài lù zhāo cì, wéi zhě tǒng zhì yǐ xià guān jiē dǐ zuì.
先是殿前司阙额数千人,诏三衙分月招补,而所遣军士利其例物,往往驱掠市人以充数;民以樵采、鱼虾为业者,皆不敢入行在,至有招刺辇官者。自行在至衢、婺数州,道路之间,商旅不行,远近大扰。珪为帝言:“外郡寄招之兵,人材亦略可使,皆民间之无家可归者,出于所愿,但州县吝费,所招不多。今若以三衙招兵之资付之,宽为其限,何患不集!”帝谓大臣曰:“招军一事,士大夫往往以为不切事宜。殊不知圣人思患预防,若暗失军额,何以为先事之备!但当措置约束,毋令扰人足矣。”于是诏三司毋得遣人于外路招刺,违者统制以下官皆抵罪。
jì ér diàn zhōng shì yù shǐ yè yì wèn yì zòu qí shì, qiě yán bù dàng qiáng tí niǎn guān, zhào diàn qián sī jiū zhì, nǎi tǔ hún yā guān pān shèng suǒ zhāo yě. quán xíng bù shì láng chén zhèng tóng děng qǐng jué zhàng jiàng zī. yè yì wèn yán:" niǎn guān zuì wéi qīn jìn, bǐ yú zú cù lù mǎ zhī chú, wàn wàn bù móu. jīn xíng bù guān lì yǐ qīng xíng chù zhī, fù xià bù gōng, shú dà yú cǐ!" zhào zhèng tóng fá tóng shí jīn.
既而殿中侍御史叶义问亦奏其事,且言不当强提辇官,诏殿前司究治,乃吐浑押官潘胜所招也。权刑部侍郎陈正同等请决杖降资。叶义问言:“辇官最为亲近,比于足蹙路马之刍,万万不侔。今刑部官吏以轻刑处之,附下不恭,孰大于此!”诏正同罚铜十斤。
hè jīn zhēng dàn shǐ sūn dào fū jiāng hái, jīn zhǔ shǐ zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī yù zhī yuē:" guī bái ěr zhǔ, shì wǒ shàng guó, duō yǒu bù chéng. jīn lüè jǔ èr shì: ěr mín yǒu táo rù wǒ jìng zhě, biān lì jiē jí fā huán wǒ mín yǒu táo pàn yú ěr jìng zhě, yǒu sī suǒ zhī, wǎng wǎng tuō cí bù fā, yī yě. ěr yú yán biān dào mǎi ān mǎ, yǐ bèi zhàn chén, èr yě. qiě mǎ dé rén ér hòu kě yòng, rú wú qí rén, dé mǎ bǎi wàn, yì xī yǐ wéi? wǒ yì qǐ néng wú bèi! qiě wǒ bù gǎn ěr guó zé yǐ, rú yù qǔ zhī, gù fēi nàn shì. wǒ wén jiē nà pàn wáng, dào mǎi ān mǎ, jiē ěr guó yáng tài wèi suǒ wéi, cháng yīn fú huò wèn zhī, qí rén wú néng wéi zhě yě." yòu yuē:" wén qín huì yǐ sǐ, guǒ fǒu?" dào fū duì yuē:" guì shí sǐ yǐ, péi chén yì guì suǒ jiàn zhě." yòu yuē:" ěr guó bǐ lái xíng shì, shū bù rú qín huì shí, hé yě?" dào fū yuē:" róng péi chén hái guó, yī yī jù wén sòng dì." shí jīn zhǔ rì móu nán fá, gù shè cí yǐ wéi bīng duān, ér zá yǐ tā cí luàn zhī.
贺金正旦使孙道夫将还,金主使左宣徽使敬嗣晖谕之曰:“归白尔主,事我上国,多有不诚。今略举二事:尔民有逃入我境者,边吏皆即发还;我民有逃叛于尔境者,有司索之,往往托词不发,一也。尔于沿边盗买鞍马,以备战陈,二也。且马得人而后可用,如无其人,得马百万,亦奚以为?我亦岂能无备!且我不敢尔国则已,如欲取之,固非难事。我闻接纳叛亡,盗买鞍马,皆尔国杨太尉所为,常因俘获问知,其人无能为者也。”又曰:“闻秦桧已死,果否?”道夫对曰:“桧实死矣,陪臣亦桧所荐者。”又曰:“尔国比来行事,殊不如秦桧时,何也?”道夫曰:“容陪臣还国,一一具闻宋帝。”时金主日谋南伐,故设词以为兵端,而杂以它辞乱之。
jīn zhǔ cháng zhào jiàn yì dài fū zhāng zhòng kē, bǔ quē mǎ qīn, jiào shū láng tián yǔ xìn, zhí zhǎng dí shí, rù biàn diàn shì zuò. jīn zhǔ yǔ zhòng kē lùn hàn shū, wèi zhòng kē yuē:" hàn zhī fēng jiāng, bù guò qī bā qiān lǐ, jīn wǒ guó fú yuán wàn lǐ, kě wèi dà yǐ." zhòng kē yuē:" běn cháo jiāng tǔ suī dà, ér tiān xià yǒu sì zhǔ: nán yǒu sòng, dōng yǒu gāo lí, xī yǒu xià. ruò néng yī zhī, nǎi wèi dà ěr." jīn zhǔ yuē:" sòng rén qiě hé zuì ér fá zhī?" zhòng kē yuē:" chén wén sòng rén mǎi mǎ xiū qì xiè, zhāo nà shān dōng pàn wáng, qǐ dé wèi wú zuì!" jīn zhǔ yuē:" xiàng zhě liáng chōng cháng wèi zhèn yán, sòng yǒu liú guì fēi zhě, zī zhì yàn měi, shǔ zhī huā ruǐ, wú zhī xī shī, suǒ bù jí yě. jīn yī jǔ ér liǎng de zhī, sú suǒ wèi yīn xíng diào shǒu yě. jiāng nán wén wǒ jǔ bīng, bì yuǎn cuàn ěr." qīn yǔ xìn jù duì yuē:" hǎi dǎo mán yuè, chén děng jiē zhī dào lù, bǐ jiāng ān wǎng!" qīn yòu yuē:" chén zài sòng shí, cháng shuài jūn zhēng mán, suǒ yǐ zhī yě." jīn zhǔ wèi dí shí yuē:" rǔ gǎn zhàn hū?" duì yuē:" shòu ēn rì jiǔ, sǐ yì hé bì!" jīn zhǔ yuē:" rǔ liào bǐ gǎn chū bīng fǒu? bǐ ruò chū bīng, rǔ guǒ néng sǐ dí hū?" dí shí liáng jiǔ yuē:" chén suī nuò ruò, yì jiāng yǔ zhī wèi dí ěr." jīn zhǔ yuē:" bǐ jiāng chū bīng hé dì?" yuē:" bù guò huái shàng ěr." jīn zhǔ yuē:" rán zé tiān zàn wǒ yě." jì ér yuē:" zhèn jǔ bīng miè sòng, bù guò èr sān nián, rán hòu tǎo píng gāo lí xià guó, yī tǒng zhī hòu, lùn gōng qiān zhì, fēn shǎng jiàng shì, bǐ bì wàng láo yǐ."
金主尝召谏议大夫张仲轲,补阙马钦,校书郎田与信,直长迪实,入便殿侍坐。金主与仲轲论《汉书》,谓仲轲曰:“汉之封疆,不过七八千里,今我国幅员万里,可谓大矣。”仲轲曰:“本朝疆土虽大,而天下有四主:南有宋,东有高丽,西有夏。若能一之,乃为大耳。”金主曰:“宋人且何罪而伐之?”仲轲曰:“臣闻宋人买马、修器械,招纳山东叛亡,岂得为无罪!”金主曰:“向者梁珫尝为朕言,宋有刘贵妃者,姿质艳美,蜀之花蕊,吴之西施,所不及也。今一举而两得之,俗所谓因行掉手也。江南闻我举兵,必远窜耳。”钦、与信俱对曰:“海岛蛮越,臣等皆知道路,彼将安往!”钦又曰:“臣在宋时,尝帅军征蛮,所以知也。”金主谓迪实曰:“汝敢战乎?”对曰:“受恩日久,死亦何避!”金主曰:“汝料彼敢出兵否?彼若出兵,汝果能死敌乎?”迪实良久曰:“臣虽懦弱,亦将与之为敌耳。”金主曰:“彼将出兵何地?”曰:“不过淮上耳。”金主曰:“然则天赞我也。”既而曰:“朕举兵灭宋,不过二三年,然后讨平高丽、夏国,一统之后,论功迁秩,分赏将士,彼必忘劳矣。”
èr yuè, bǐng shēn, tóng zhī shū mì yuàn shì chén chéng zhī zhī shū mì yuàn shì.
二月,丙申,同知枢密院事陈诚之知枢密院事。
xiān shì chéng zhī zòu shì, dì yuē:" qīng wén rén dú shū, nǎi zhī bīng wù rú cǐ zhī shú!" suì jìn yòng zhī.
先是诚之奏事,帝曰:“卿文人读书,乃知兵务如此之熟!”遂进用之。
yǐ sì, shàng shū gōng bù shì láng jiān shì jiǎng jiān zhí xué shì yuàn wáng lún tóng zhī shū mì shì.
乙巳,尚书工部侍郎兼侍讲兼直学士院王纶同知枢密事。
bǐng wǔ, tài cháng shǎo qīng sūn dào fū quán shàng shū lǐ bù shì láng, yīn dào fū shǐ jīn hái, jù zòu jīn zhǔ suǒ yán yě.
丙午,太常少卿孙道夫权尚书礼部侍郎,因道夫使金还,具奏金主所言也。
sān yuè, xīn yǒu shuò, rì yǒu shí zhī, yīn yún bú jiàn, zǎi xiàng suì lǜ bǎi liáo chēng hè. zhào yǐ rì yuè báo shí, nǎi shàng qióng chuí jiè, ér yǒu sī yǐ yīn yún bú jiàn, yù jí bān bài biǎo chēng hè, shū fēi zhèn yín wèi tiān wēi zhī yì, lìng wú dé chēng hè. yì rì, zǎi zhí gòng zàn suǒ jiàng zhào yǔ, dì yuē:" zhèn dé báo, bù zú yǐ gé tiān, yīn yún bì rì, gài ǒu rán ěr. zhì yú shí yǔ pāng pèi, cǐ nǎi kě xǐ yě."
三月,辛酉朔,日有食之,阴云不见,宰相遂率百僚称贺。诏以日月薄蚀,乃上穹垂戒,而有司以阴云不见,欲集班拜表称贺,殊非朕寅畏天威之意,令毋得称贺。翼日,宰执共赞所降诏语,帝曰:“朕德薄,不足以格天,阴云蔽日,盖偶然耳。至于时雨滂霈,此乃可喜也。”
rén xū, qǐ jū láng liú zhāng quán shàng shū gōng bù shì láng.
壬戌,起居郎刘章权尚书工部侍郎。
dīng chǒu, tài wèi dìng jiāng jūn jié dù shǐ è zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dū tǒng zhì jiān tí lǐng yíng tián tián shī zhōng kāi fǔ yí tóng sān sī, yǐ sān xǐng yán shī zhōng chú tài wèi yǐ jí bā nián, yǒu bǔ yáo zéi gōng, dāng qiān yě.
丁丑,太尉、定江军节度使、鄂州驻答刂御前诸军都统制兼提领营田田师中开府仪同三司,以三省言师中除太尉已及八年,有捕猺贼功,当迁也。
wù yín, zhào yuē:" shè guān fēn zhí, mín shì wèi xiān. gǔ zhě èr qiān dàn wèi cì jiǔ qīng, gōng qīng quē zé xuǎn suǒ biǎo ér yòng zhī. zǔ zōng yǐ lái, jùn shǒu quē duō xuǎn zhū tái shěng, zhì fēn qiǎn cháo xíng yǐ zhì jù yì, fēi céng lì qīn mín bù dé wèi qīng wàng guān, zhòng mín shì yě. zhèn shì jī gǔ xùn, wèi guān zé rén, jīn hòu shì cóng yǒu quē, tōng xuǎn shuài chén jí dì èr rèn tí xíng zī xù céng rèn láng guān yǐ shàng zhě qīng jiān láng guān quē, xuǎn jiān sī jùn shǒu zhī yǒu zhèng jī zhě, bìng xū zhì zhuàng zhāo zhù jí yǒu yù wàng zhī rén. qīng jiān láng guān wèi lì jiān sī jùn shǒu zhě, lìng gēng dié bǔ wài rèn nèi guān chú cí chén tái jiàn xì zhèn qīn zhuó, xú bìng xū zài zhí èr nián, fāng xǔ qiān chú. shù nèi wài shì jūn, wú qīng zhòng zhī piān, zhí yè xiū jǔ, yǒu jiǔ rèn zhī xiào, yǐ fù zhèn zhòng mín shì zhī yì."
戊寅,诏曰:“设官分职,民事为先。古者二千石位次九卿,公卿阙则选所表而用之。祖宗以来,郡守阙多选诸台省,至分遣朝行以治剧邑,非曾历亲民不得为清望官,重民事也。朕式稽古训,为官择人,今后侍从有阙,通选帅臣及第二任提刑资序曾任郎官以上者;卿、监郎官阙,选监司、郡守之有政绩者,并须治状昭著及有誉望之人。卿、监、郎官未历监司、郡守者,令更迭补外任;内官除词臣、台谏系朕亲擢,徐并须在职二年,方许迁除。庶内外适均,无轻重之偏,职业修举,有久任之效,以副朕重民事之意。”
wù zǐ, zhuī fù gù fū wén gé zhí xué shì hóng hào zài fù huī yóu gé zhí xué shì, yǐ qí zi qǐ jū shè rén zūn yán fù zhí wèi jǐn yě xún cì shì yuē zhōng xuān.
戊子,追复故敷文阁直学士洪晧再复徽猷阁直学士,以其子起居舍人遵言复职未尽也;寻赐谥曰忠宣。
xià, sì yuè, yǐ wèi, dà lǐ sì shǎo qīng yáng kuí quán xíng bù shì láng, sī nóng qīng tāng yǔn gōng quán shàng shū bīng bù shì láng.
夏,四月,乙未,大理寺少卿杨揆权刑部侍郎,司农卿汤允恭权尚书兵部侍郎。
wǔ yuè, xīn wèi, gǎi guāng zhōu wèi jiǎng zhōu, guāng huà jūn wèi tōng huà jūn, guāng shān xiàn wéi qī sī xiàn, bì jīn tài zǐ míng yě.
五月,辛未,改光州为蒋州,光化军为通化军,光山县为期思县,避金太子名也。
jīn tài zǐ guāng yīng, nián shí èr, shàn qí shè, cháng shè zhāng, huò zhī, jīn zhǔ yǐ jiàn tài miào.
金太子光瑛,年十二,善骑射,尝射麞,获之,金主以荐太庙。
wù yín, jīn guó shǐ piào qí shàng jiàng jūn diàn qián sī fù dōu diǎn jiǎn xiāo gōng, fù shǐ zhōng dài fū shàng shū gōng bù shì láng wèi zǐ píng, jiàn yú zǐ chén diàn.
戊寅,金国使骠骑上将军、殿前司副都点检萧恭,副使中大夫、尚书工部侍郎魏子平,见于紫宸殿。
bǐng xū, jīn shǐ xiāo gōng wèi zǐ píng rù cí, zhì jiǔ zǐ chén diàn, yǐ yǔ gù, fù jiù chuí gǒng diàn.
丙戌,金使萧恭、魏子平入辞,置酒紫宸殿,以雨故,复就垂拱殿。
shí jīn zhǔ jué yì nán xià, zǐ píng hái, rù yè, shǒu wèn yǐ nán fāng shì, qiě yuē:" rǔ wèi sū zhōu yǔ dà míng shú yōu?" zǐ píng yuē:" bù kě bǐ." yuē:" hé wèi yě?" zǐ píng yuē:" gōng shì chē mǎ yī fú yǐn shí, rén zhī suǒ měi yě. jiāng hú dì bēi shī, zhōu chuán yǐ wéi jū, yú xiā yǐ wéi niàng, xià fú jiāo gé, yóu bù kān qí rè. yǐ cǐ yán zhī, dài bù móu yǐ." jīn zhǔ bù yuè.
时金主决意南下,子平还,入谒,首问以南方事,且曰:“汝谓苏州与大名孰优?”子平曰:“不可比。”曰:“何谓也?”子平曰:“宫室、车马、衣服、饮食,人之所美也。江湖地卑湿,舟船以为居,鱼虾以为酿,夏服焦葛,犹不堪其热。以此言之,殆不侔矣。”金主不悦。
shì yuè, jīn zhǔ zhào shǐ bù shàng shū lǐ tōng hàn lín yuàn xué shì chéng zhǐ dí yǒng gù zuǒ xuān huī shǐ jìng sì huī hàn lín zhí xué shì hán rǔ jiā sì rén móu, yù zài xiū biàn jīng ér xǐ jū zhī, wèi nán qīn zhī jì. tōng sì huī jiē yán cǐ zhèng hé tiān shí, jīn zhǔ xǐ. yǒng gù rǔ jiā yuē:" yān jīng fǔ chéng, tǎng zàng yǐ fá, mín lì wèi sū, qǐ kě zài yíng biàn yì? jiāng nán tōng hǎo, suì tǎng wú quē, jù xìng zhēng fá, yì kǒng chū shī wú míng." jīn zhǔ nù yuē:" fēi rǔ suǒ zhī!" huī zhī shǐ qù. jì ér zhào hàn lín yīng fèng wén zì qí jiǎn jiǎng hàn shū, jīn zhǔ nù shāo jiě. yì rì, zhuó tōng shàng shū yòu chéng, sì huī cān zhī zhèng shì. yǒng gù yīn qǐng lǎo, xǔ zhī.
是月,金主召使部尚书李通、翰林院学士承旨翟永固、左宣徽使敬嗣晖、翰林直学士韩汝嘉四人谋,欲再修汴京而徙居之,为南侵之计。通、嗣晖皆言此正合天时,金主喜。永固、汝嘉曰:“燕京甫成,帑藏已乏,民力未苏,岂可再营汴邑?江南通好,岁帑无阙,遽兴征伐,亦恐出师无名。”金主怒曰:“非汝所知!”麾之使去。既而召翰林应奉文字綦戬讲《汉书》,金主怒稍解。翼日,擢通尚书右丞,嗣晖参知政事。永固因请老,许之。
liù yuè, guǐ sì, míng méi zhōu qīng shén xiàn zhōng yán shān lóng tán cí lǎo shén cí yuē cí jì.
六月,癸巳,名眉州青神县中岩山龙潭慈姥神祠曰慈济。
shì rì, liú xīng zhòu yǔn.
是日,流星昼陨。
jiǎ chén, shū mì yuàn dōu chéng zhǐ chén zhèng tóng, yán zhū lù zòu yàn sǐ qiú, lì duō jiàng pèi, fēi shì, dì yuē:" xíng fá fēi wù kè shēn, yù dāng qí zuì. ruò zhuān gū xī, fèi fǎ yòng lì, zé rén bù zhī wèi, fēi suǒ yǐ jìn bào jí jiān. kě yù xíng guān, cháng lìng zūn shǒu chéng xiàn."
甲辰,枢密院都承旨陈正同,言诸路奏谳死囚,例多降配,非是,帝曰:“刑罚非务刻深,欲当其罪。若专姑息,废法用例,则人不知畏,非所以禁暴戢奸。可谕刑官,常令遵守成宪。”
qiū, qī yuè, jǐ wèi, zhào zhù huáng chéng dōng nán zhī wài chéng.
秋,七月,己未,诏筑皇城东南之外城。
wù yín, qǐ jū shè rén hóng zūn lùn zhù qián lì hài, dà lüè wèi:" jīn qián bǎo shǎo, duō wèi cuò huǐ zuò qì yòng, ér nán guò hǎi, běi dù huái, suǒ shī zhì duō. zì bà tí diǎn guān, fù zhì shǔ èr yuán, wú yì jiān sī, ér zhù qián shū wèi jí é, yì yí duō fāng cuò zhì." dì yù dà chén yuē:" zūn lùn pō yǒu kě cǎi. qián hòu tóng jìn, xíng zhī bù yán, dài chéng xū wén. tóng qì suī mín jiān suǒ cháng yòng, rán yì kě yǐ tā wù dài zhī. jīn ruò zì gōng qīng guì qī zhī jiā, yǐ shēn lǜ zhī, yī qiè bù yòng, rán hòu shēn yán fǎ jìn, yí wú bù chéng zhě."
戊寅,起居舍人洪遵论铸钱利害,大略谓:“今钱宝少,多为错毁作器用,而南过海,北渡淮,所失至多。自罢提点官,复置属二员,无异监司,而铸钱殊未及额,亦宜多方措置。”帝谕大臣曰:“遵论颇有可采。前后铜禁,行之不严,殆成虚文。铜器虽民间所常用,然亦可以它物代之。今若自公卿贵戚之家,以身率之,一切不用,然后申严法禁,宜无不成者。”
jǐ mǎo, dì chū yù fǔ tóng qì qiān wǔ bǎi shì sòng zhù qián sī, suì dà liǎn mín jiān tóng qì. qí dào fó xiàng jí sì guàn zhōng qìng zhī shǔ bìng zhì jí, měi jīn shōu qí suàn èr shí wén mín jiān suǒ yòng zhào zi dài pàn zhī lèi, zé guān yù zhī. fán mín jiān tóng qì, yīn yī yuè shū guān xiàn mǎn bù nà, shí jīn yǐ shàng tú èr nián, shǎng qián sān bǎi qiān, xǔ rén gào, zì hòu fàn zhě, sī jiàng pèi qián jiān zhòng yì. qí hòu dé tóng èr bǎi wàn jīn.
己卯,帝出御府铜器千五百事送铸钱司,遂大敛民间铜器。其道、佛像及寺观钟磬之属并置籍,每斤收其算二十文;民间所用照子、带鑻之类,则官鬻之。凡民间铜器,阴一月输官;限满不纳,十斤已上徒二年,赏钱三百千,许人告,自后犯者,私匠配钱监重役。其后得铜二百万斤。
gēng chén, dì chū yù zhì jiāo sì tiān dì zōng miào yuè zhāng shí sān shǒu shì fǔ chén.
庚辰,帝出御制《郊祀天地、宗庙乐章》十三首示辅臣。
rén wǔ, guó zǐ jì jiǔ zhōu wǎn quán shàng shū lì bù shì láng, mì shū shǎo jiān céng jǐ quán lǐ bù shì láng.
壬午,国子祭酒周绾权尚书吏部侍郎,秘书少监曾几权礼部侍郎。
bā yuè, wù zǐ shuò, zhào zhì guó shǐ yuàn xiū shén zōng zhé zōng huī zōng sān cháo zhèng shǐ.
八月,戊子朔,诏置国史院、修神宗、哲宗、徽宗三朝正史。
xīn mǎo, quán lǐ bù shì láng sūn dào fū quán gōng bù shì láng. bǐng shēn, mì gé xiū zhuàn zhī shào xīng fǔ zhào lìng hěn quán shàng shū hù bù shì láng.
辛卯,权礼部侍郎孙道夫权工部侍郎。丙申,秘阁修撰、知绍兴府赵令詪权尚书户部侍郎。
rén yín, shàng shū shěng kān huì zhāng jùn yǐ fú què, zhào:" tè jìn guān wén diàn dà xué shì hé guó gōng zhāng jùn, luò zhí, tí jǔ jiāng zhōu tài píng xīng guó gōng, yī jiù yǒng zhōu jū zhù."
壬寅,尚书省勘会张浚已服阕,诏:“特进观文殿大学士、和国公张浚,落职,提举江州太平兴国宫,依旧永州居住。”
dīng mǎo, jiā fēng táng liǔ zhōu cì shǐ liǔ zōng yuán wéi wén huì zhāo líng hóu.
丁卯,加封唐柳州刺史柳宗元为文惠昭灵侯。
xīn hài, zhào lì mǐn jié miào yú shùn chāng xiàn, yǐ cí fàn wàng.
辛亥,诏立愍节庙于顺昌县,以祠范旺。
jiǎ yín yè, dì zhèn.
甲寅夜,地震。
jiǔ yuè, wù yín, yòu dí gōng láng lǐ qí yán:" zì jīng jiè zhī hòu, shuì zhòng tián qīng, zhōng suǒ rù qiě bù zú yǐ gōng liǎng shuì, jīn yòu pèi zhōu xiàn mǎi tóng, mín lì yù kùn. kuàng jiāng xī zhōu xiàn, duō yòng sī qián, jiù qián bǎi, zhòng shí yī liǎng, xīn qián bǎi, zhòng wǔ liǎng yǒu qí. ruò huǐ jiù qián qiān, yǐ qiān xī zá zhī, zé kě zhù èr qiān wǔ bǎi, shì yǐ gàn jí děng zhōu, bǐ wū sī zhù. yí lù qiě yǐ wàn hù yán zhī, hù rì xiāo qiān qián, shì rì huǐ wàn mín yě. mín jì xiāo qián ér dào zhù, guān yòu yì mín huǐ qián ér gèng zhù, dé bù cháng shī, tú bì bǎi xìng, fèi bāng cái. yuàn zhào zhū jiān, qián gū réng jiù suì, jì kēng yě suǒ rù tóng xī xìng zhù, zhū lù wěi tí xíng jiān zhǔ qí shì, hù bù suì zhōng kè qí diàn zuì, zé shì shěng ér mín ān yǐ."
九月,戊寅,右迪功郎李耆言:“自经界之后,税重田轻,终所入且不足以供两税,今又配州县买铜,民力愈困。况江西州县,多用私钱,旧钱百,重十一两,新钱百,重五两有奇。若毁旧钱千,以铅锡杂之,则可铸二千五百,是以赣、吉等州,比屋私铸。一路且以万户言之,户日销千钱,是日毁万缗也。民既销钱而盗铸,官又抑民毁钱而更铸,得不偿失,徒弊百姓,费邦财。愿诏诸监,钱姑仍旧岁,计坑冶所入铜锡兴铸,诸路委提刑兼主其事,户部岁终课其殿最,则事省而民安矣。”
zì hù bù tí lǐng zhù qián, ér fēn zhōu xiàn kē mǎi tóng xī, mín duō huǐ qián wèi tóng yǐ yīng mìng, gù qí yán rú cǐ. zhào tí lǐng zhù qián sī cuò zhì yuē shù.
自户部提领铸钱,而分州县科买铜锡,民多毁钱为铜以应命,故耆言如此。诏提领铸钱司措置约束。
gēng chén, zhōng shū shè rén jiān shǐ guǎn xiū zhuàn wáng gāng zhōng chōng lóng tú gé dài zhì sì chuān ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī chéng dū fǔ.
庚辰,中书舍人兼史馆修撰王刚中充龙图阁待制、四川安抚制置使兼知成都府。
xiān shì quán lǐ bù shì láng sūn dào fū, yán zhōng wài jí jí, jiē wèi jīn rén yǒu kuī jiāng huái yì, dì yuē:" zhèn dài zhī shén hòu, bǐ yǐ hé míng wéi bīng duān?" dào fū yuē:" xīng bīng qǐ wèn yǒu míng! yuàn bì xià zǎo wèi zhī tú." yòu yán:" chéng dū shuài, bì xià bù kě bù zé, yí qiú cái kě zhì zhì sì chuān zhě èr sān rén, cháng zhì zhī shèng dù." dì yún:" dāng chǔ rén yǐ dài huǎn jí zhī yòng." gāng zhōng yì yán:" yù dí zuì jīn rì xiān wù zhī jí, hé xiān zì zé jiàng shuài, sōu shì zú, chǔ bèi jūn xiè. jiā wǒ shù nián, guó shì fù qiáng, bǐ qǐng méng zé wèi hàn wén dì, fàn biān zé wèi táng tài zōng." dì zhuàng qí yán. huì xī shǔ móu shuài, zǎi zhí wèi yí dé wén wǔ wēi fēng shí dà tǐ zhě, dì yuē:" wú yú wáng gāng zhōng yǐ." suì yǒu shì mìng, yòu lìng dào fū yǐ shǔ zhōng lì hài yǔ zhī.
先是权礼部侍郎孙道夫,言中外籍籍,皆谓金人有窥江、淮意,帝曰:“朕待之甚厚,彼以何名为兵端?”道夫曰:“兴兵岂问有名!愿陛下早为之图。”又言:“成都帅,陛下不可不择,宜求才可制置四川者二三人,常置之圣度。”帝云:“当储人以待缓急之用。”刚中亦言:“御敌最今日先务之急,盍先自择将帅,蒐士卒,储备军械。加我数年,国势富强,彼请盟则为汉文帝,犯边则为唐太宗。”帝壮其言。会西蜀谋帅,宰执谓宜得文武威风识大体者,帝曰:“无逾王刚中矣。”遂有是命,又令道夫以蜀中利害语之。
xīn sì, yǐ shì gé wèi zhāo huà jūn jié dù shǐ, sì pú wáng.
辛巳,以士輵为昭化军节度使,嗣濮王。
dōng, shí yuè, dīng hài shuò, mì shū shǎo jiān shěn jiè wèi hè dà jīn zhēng dàn shǐ, gé mén zhī hòu sòng zhí wēn fù zhī guó zǐ sī yè huáng zhōng wèi hè shēng chén shǐ, gé mén zhī hòu bàn yù qián zhōng zuǒ jūn tóu yǐn jiàn sī lǐ jǐng xià fù zhī.
冬,十月,丁亥朔,秘书少监沈介为贺大金正旦使,閤门祗候宋直温副之;国子司业黄中为贺生辰使,閤门祗候、办御前忠佐军头引见司李景夏副之。
wù zǐ, zuǒ chéng yì láng yú yǔn wén wèi mì shū chéng.
戊子,左承议郎虞允文为秘书丞。
yǔn wén zhī qú zhōu, dì qiāo mín pín, cháng fù zhī wài, yòu xíng jiā liǎn, liú jiāng yóu shén. yǔn wén zòu bà zhī, fán liù wàn wǔ qiān yú mín.
允文知渠州,地硗民贫,常赋之外,又行加敛,流江尤甚。允文奏罢之,凡六万五千馀缗。
chū, dì zuò sǔn zhāi, yú qù wán hǎo, zhì jīng shǐ gǔ shū qí zhōng, yǐ wéi yàn zuò zhī suǒ, qiě wèi zhī jì, quán lì bù shàng shū hè yǔn zhōng qǐng yǐ cì qún chén. gēng yín, dì wèi zǎi zhí yuē:" yǔn zhōng cháng yú jīng yán wèn zhèn suǒ hǎo zhī yì, zhèn wèi zhī yuē:' zhèn zhī suǒ hǎo, fēi shì sú zhī suǒ wèi dào yě. ruò guǒ néng fēi shēng, zé qín huáng hàn wǔ dāng de zhī ruò guǒ néng cháng shēng, zé èr jūn zhì jīn bù sǐ. zhèn wéi zhì dào guì qīng jìng, gù tián dàn guǎ yù, qīng xīn shěng shì. suǒ wèi wèi dào rì sǔn, qī yǔ yī shì zhī mín tóng jī rén shòu, rú sī ér yǐ.' dāng jiàng chū bēi běn yǐ cì qīng děng. zhèn yòu wéi bǐ nián chǐ mí chéng fēng, rú hūn jì zhī lèi, zhì yǒu yòng jīn yù qì zhě, cǐ yì bù kě yǐ bù jiè." zhì shì jiàng zhào yù zhōng wài rú dì zhǐ.
初,帝作损斋,舁去玩好,置经史古书其中,以为燕坐之所,且为之记,权吏部尚书贺允中请以赐群臣。庚寅,帝谓宰执曰:“允中尝于经筵问朕所好之意,朕谓之曰:‘朕之所好,非世俗之所谓道也。若果能飞升,则秦皇、汉武当得之;若果能长生,则二君至今不死。朕惟治道贵清净,故恬淡寡欲,清心省事。所谓为道日损,期与一世之民同跻仁寿,如斯而已。’当降出碑本以赐卿等。朕又惟比年侈靡成风,如婚祭之类,至有用金、玉器者,此亦不可以不戒。”至是降诏谕中外如帝旨。
wù xū, zhào:" shàng shū shěng fán shì lǐ bù dàng zhě, xǔ yì dēng wén jiǎn yuàn tóu zhuàng lèi zòu, lǎn qì, fù yù shǐ tái lǐ wèn."
戊戌,诏:“尚书省凡事理不当者,许诣登闻检院投状类奏,览讫,付御史台理问。”
guǐ chǒu, gù jìn shì yáng jū zhōng zhí zhōng, bìng tè zèng yòu chéng shì láng.
癸丑,故进士杨居中、执中,并特赠右承事郎。
èr rén, cún zhōng dì yě, jiàn níng zhī pò sǐ yān. zhì shì cún zhōng qǐ yǐ dà lǐ suǒ de qīn shǔ mén kè èr guān wèi xù diǎn, dì tè mìng lù zhī.
二人,存中弟也,建宁之破死焉。至是存中乞以大礼所得亲属、门客二官为恤典,帝特命录之。
shí yī yuè, guǐ hài, jīn zhào yǒu sī qín zhèng ān mín.
十一月,癸亥,金诏有司勤政安民。
jǐ mǎo, rì nán zhì, hé sì tiān dì yú nán jiāo, shè tiān xià.
己卯,日南至,合祀天地于南郊,赦天下。
quán lǐ bù shì láng sūn dào fū yán:" jīn hé jì tiān dì, fèng sì zōng miào, xī fù chéng píng jiù diǎn. jiā yǐ pì dào shān, qiú yí shū, xiū tài xué, yù rén cái, wén zhì jì jǔ, zì cǐ yuàn xùn chì jiàng shì, zēng xiū wǔ bèi, yǐ wéi bù yú zhī jiè." yòu yán:" rén zōng jǐng yòu chū, cǎi gǔ bīng fǎ jí jiù shǐ chéng bài, wèi shén wǔ mì lüè yǐ cì biān chén, xùn dí yǒu fāng, gù yī shí zhǎo yá yǒu gǔ liáng jiàng fēng. yuàn xià wén guǎn zhòng jiā chóu zhèng, biàn cì jiàng shuài, yǐ jì rén zōng gù shì, qǐ wú cáo wěi wáng dé yòng dí qīng zhī tú wéi shí chū hū!" shí jīn rén yú méng yǒu duān, ér zhōng wài yí xìn wèi jué. dào fū dú yōu zhī, gù shù yǐ wǔ shì wèi yán.
权礼部侍郎孙道夫言:“今合祭天地,奉祀宗庙,悉复承平旧典。加以辟道山,求遗书,修太学,育人材,文治既举,自此愿训敕将士,增修武备,以为不虞之戒。”又言:“仁宗景祐初,采古兵法及旧史成败,为《神武秘略》以赐边臣,训迪有方,故一时爪牙有古良将风。愿下文馆重加雠正,遍赐将帅,以继仁宗故事,岂无曹玮、王德用、狄青之徒为时出乎!”时金人渝盟有端,而中外疑信未决。道夫独忧之,故数以武事为言。
guǐ wèi, jīn shàng shū zuǒ chéng yē lǜ ān lǐ bà. cān zhī zhèng shì lǐ tōng yǐ yōu zhì qǐ fù rú gù.
癸未,金尚书左丞耶律安礼罢。参知政事李通以忧制起复如故。
jǐ chǒu, zhào chū yù qián qián xiū qì mù qīn zhái jí chóng jiàn xué gōng diàn yǔ fán yī bǎi qī shí yī qū.
己丑,诏出御前钱修葺睦亲宅及重建学宫殿宇凡一百七十一区。
shí èr yuè, dīng wèi, zhào:" cái rén liú shì jìn fēng wǎn yí."
十二月,丁未,诏:“才人刘氏进封婉仪。”
zé shòu níng yuǎn jūn jié dù fù shǐ bīn zhōu ān zhì lǐ guāng, fù zuǒ cháo fèng dài fū, rèn biàn jū zhù.
责授宁远军节度副使、彬州安置李光,复左朝奉大夫,任便居住。
rén zǐ, jīn guó hè zhēng dàn shǐ zhèng fèng dài fū gōng bù shàng shū sū bǎo héng, fù shǐ dìng yuǎn dà jiàng jūn tài zǐ zuǒ wèi lǜ fǔ lǜ ā diǎn qiān rù jiàn.
壬子,金国贺正旦使正奉大夫、工部尚书苏保衡,副使定远大将军、太子左卫率府率阿典谦入见。
yǐ mǎo, jīn yǐ shū mì fù shǐ zhāng huī wèi shàng shū zuǒ chéng, guī dé yǐn gāo zhào hé shì qǐ wèi shū mì fù shǐ.
乙卯,金以枢密副使张晖为尚书左丞,归德尹高召和式起为枢密副使。
yù qián zhū jūn dū tǒng zhì jiān zhī xìng yuán fǔ yáo zhòng yán:" xìng yuán fǔ yáng zhōu zhū xiàn, gè yǒu yǐ qián bǎo dīng nèi xuǎn dào rén cái shào zhuàng kān chū zhàn rén, chà chōng yì shì, chén yǐ yú shù nèi zhāi jiǎn dào sān qiān rén, tuán jié duì wǔ, jiào xí wǔ yì, jí yù yú fù jìn dà ān jūn bā péng zhōu chà bō bǎo dīng, yǐ bèi chuán yùn jūn liáng." cóng zhī. zì cháo tíng yǔ jīn yuē hé bà bīng, yì zhě nǎi zòu bà lì lù zhū zhōu yì shì. zhì shì zhòng wén jīn yǒu yì bài méng, yù wèi zhàn shǒu bèi, nǎi zòu fù zhī.
御前诸军都统制兼知兴元府姚仲言:“兴元府、洋州诸县,各有以前保丁内选到人材少壮堪出战人,差充义士,臣已于数内摘拣到三千人,团结队伍,教习武艺,及欲于附近大安军、巴、蓬州差拨保丁,以备船运军粮。”从之。自朝廷与金约和罢兵,议者乃奏罢利路诸州义士。至是仲闻金有意败盟,欲为战守备,乃奏复之。
yì zhě yì wèi:" xìng yáng jiù yǒu yì shì, jiē xiāo yǒng kě yòng, zhǐ shì miǎn shēn dīng chāi yì zhī lèi, bù fèi yǒu sī qián liáng. wàng xià běn lù shuài sī jiǎn zhāo jiù lái bù jí tiáo lì, yī jiù shōu chōng, yǐ shí jiào yuè, wú lìng zhōu xiàn bié zhì sāo rǎo, yǐ bèi huǎn jí shǐ huàn, cǐ zhèng gǔ rén yù bīng yú nóng zhī yì." zòu kě.
议者亦谓:“兴、洋旧有义士,皆骁勇可用,只是免身丁、差役之类,不费有司钱粮。望下本路帅司检昭旧来簿藉条例,依旧收充,以时教阅,无令州县别致骚扰,以备缓急使唤,此正古人寓兵于农之意。”奏可。
shǐ, wáng shù lì fǎ, yì shì měi dīng juān jiā yè qián èr bǎi qiān, bù xiá shǐ chén juān liù fēn kē liǎn, jí shì zhū xiàn mín jiān suǒ yú jiā yè bù duō, kē mǎi jūn liáng cǎo liào kǔ yú piān zhòng. zhòng nǎi mìng shì jiù fǎ, zhǐ juān qí bàn, bù xiá shǐ chén sān fēn zhī èr, yì jiǎ dōu móu shén bì gōng jiàn guān gěi, qí tā yīng jūn zhōng suǒ yòng, jiē zì wèi zhī. jūn xíng, rì zhī liáng èr shēng yǒu bàn. měi liù shí wǔ rén wéi duì, guǎn duì èr rén, yā yōng duì sān rén, qí shǒu sān rén. xiàn lì sān bù, dōu fù bù xiá guǎn xiá gè yī rén. yú shì hé wǔ jùn suǒ jí, wèi èr wàn yī qiān qī bǎi yú rén, wéi xìng yáng dà ān jiǔ ér bù fèi.
始,王庶立法,义士每丁蠲家业钱二百千,部辖使臣蠲六分科敛,及是诸县民间所馀家业不多,科买军粮草料苦于偏重。仲乃命视旧法,止蠲其半,部辖使臣三分之二,衣甲、兜鍪、神臂弓箭官给,其它应军中所用,皆自为之。军行,日支粮二升有半。每六十五人为队,管队二人,押拥队三人,旗首三人。县立三部,都、副部辖、管辖各一人。于是合五郡所籍,为二万一千七百馀人,惟兴、洋、大安久而不废。
jīn zhǔ yù dōu biàn, ér biàn jīng dà nèi shī huǒ, mìng zuǒ chéng xiàng zhāng hào cān zhī zhèng shì jìng sì huī yíng jiàn nán jīng gōng shì. hào cóng róng zòu yuē:" wǎng suì yíng zhì zhōng dōu, tiān xià lè rán qū zhī. jīn mín lì wèi fù ér zhòng láo zhī, kǒng bù shì qián shí zhī yì chéng yě." bù tīng, hào cháo cí, jīn zhǔ wèn yǐ yòng bīng jiāng nán zhī lì hài, hào bù gǎn zhèng duì, nǎi wǎn cí yǐ jiàn, yù yǐ fěng zhǐ, yuē:" chén guān tiān yì yù jué zhào shì jiǔ yǐ." jīn zhǔ è rán yuē:" hé yǐ zhī zhī?" duì yuē:" zhào gòu wú zi, shù lì shū shǔ, qí shì bì shēng biàn, kě bù fán yòng bīng ér fú zhī." jīn zhǔ suī xǐ qí yán ér bù néng cóng.
金主欲都汴,而汴京大内失火,命左丞相张浩、参知政事敬嗣晖营建南京宫室。浩从容奏曰:“往岁营治中都,天下乐然趋之。今民力未复而重劳之,恐不似前时之易成也。”不听,浩朝辞,金主问以用兵江南之利害,浩不敢正对,乃婉辞以谏,欲以讽止,曰:“臣观天意欲绝赵氏久矣。”金主愕然曰:“何以知之?”对曰:“赵构无子,树立疏属,其势必生变,可不烦用兵而服之。”金主虽喜其言而不能从。
hào děng zhì biàn, jīn zhǔ shí shǐ huàn zhě liáng chōng lái shì gōng yì, yùn yī mù zhī fèi zhì èr qiān wàn, qiān yī chē zhī lì zhì wǔ bǎi rén, gōng diàn zhī shì, biàn fù huáng jīn, ér hòu jiān yǐ wǔ cǎi, jīn xiè fēi kōng rú luò xuě, yī diàn zhī fèi yǐ yì wàn jì. diàn jì chéng, chōng zhǐ yuē:" mǒu chù bù rú fǎ shì." zhé chè zhī gèng zào, hào bù néng kàng, yǔ zhī jūn lǐ.
浩等至汴,金主时使宦者梁珫来视工役,运一木之费至二千万,牵一车之力至五百人,宫殿之饰,遍傅黄金,而后间以五采,金屑飞空如落雪,一殿之费以亿万计。殿既成,珫指曰:“某处不如法式。”辄撤之更造,浩不能抗,与之钧礼。
jīn jiù zhì, huàn zhě wéi zhǎng yè tíng gōng wéi, zhì jīn zhǔ cuàn wèi, shǐ yǐ huàn zhě wáng guāng dào wèi nèi cáng kù shǐ, wèi yù liáng ān rén lǐng nèi cáng. jīn zhǔ cháng yuē:" rén yán huàn zhě bù kě yòng, zhèn yǐ wéi bù rán. hòu táng zhuāng zōng wěi zhāng chéng yè yǐ shì, jìng lì dà gōng, cǐ zhōng qǐ wú rén hū?" chōng zuì bèi wěi rèn, gù yóu jiāo zì.
金旧制,宦者惟掌掖庭宫闱,至金主篡位,始以宦者王光道为内藏库使,卫愈、梁安仁领内藏。金主尝曰:“人言宦者不可用,朕以为不然。后唐庄宗委张承业以事,竟立大功,此中岂无人乎?”珫最被委任,故尤骄恣。
shì suì, xià shǐ lì tōng jì jiān, zhù qián.
是岁,夏始立通济监,铸钱。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xīng èr shí jiǔ nián jīn zhèng lóng sì nián
○高宗受命中兴全功至德圣神武文昭仁宪孝皇帝绍兴二十九年(金正隆四年)
chūn, zhēng yuè, bǐng chén shuò, dì yǐ huáng tài hòu nián bā shí, yì cí níng diàn xíng qìng shòu zhī lǐ, zǎi zhí shǐ xiāng jiē jìn shàng shòu lǐ wù. zhào:" shù rén nián jiǔ shí zōng zǐ nǚ ruò gòng shì yǐ shàng fù mǔ nián bā shí zhě, jiē shòu guān fēng wén chén zhì shì guān dài fū yǐ shàng, bìng cì sān pǐn fú sēng ní dào shì bā shí yǐ shàng zhě, cì zǐ yī jí shī hào yǒu chà." zǎi zhí shěn gāi lǜ bǎi guān yì wén dé diàn chēng hè, yòng jiàn lóng gù shì yě. bān tuì, dì yù chuí gǒng diàn shòu běi shǐ lǐ.
春,正月,丙辰朔,帝以皇太后年八十,诣慈宁殿行庆寿之礼,宰执、使相皆进上寿礼物。诏:“庶人年九十、宗子女若贡士以上父母年八十者,皆授官封;文臣致仕官大夫以上,并赐三品服;僧、尼、道士八十以上者,赐紫衣及师号有差。”宰执沈该率百官诣文德殿称贺,用建隆故事也。班退,帝御垂拱殿受北使礼。
jīn zhǔ cháo tài hòu yú shòu kāng gōng.
金主朝太后于寿康宫。
dīng sì, jīn yù shǐ dài fū gāo zhēn zú.
丁巳,金御史大夫高桢卒。
gēng shēn, jīn gēng dìng sī xiāng yuè jìng fǎ, bìng lùn sǐ.
庚申,金更定私相越境法,并论死。
yǐ mǎo, zhào:" gù hóng zhōu guān chá shǐ wáng yàn, tè zèng ān yuǎn jūn jié dù shǐ."
乙卯,诏:“故洪州观察使王彦,特赠安远军节度使。”
míng dǎo jiāng xiàn jīn mǎ bì jī shén cí yuē zhāo yīng.
名导江县金马碧鸡神词曰昭应。
jīn zhǔ zhào:" zì lái yán biān zhōu jūn shè zhì què chǎng, běn wù tōng shāng, biàn yú mín yòng, qí jiān duō yǒu jiā dài wéi jìn wù huò, tú lì jiāo yì, jí bù liáng zhī rén sī xiāng lái wǎng, kě jiāng mì shòu yǐng táng cài dèng qín gǒng táo fèng xiáng fǔ děng chù què chǎng, bìng xíng fèi bà, zhǐ liú sì zhōu què chǎng yī chù, měi wǔ rì yī cì kāi chǎng, réng zhǐ huī sì zhōu zhào huì yí wén duì jìng zhōu jūn, zhào yàn shī xíng."
金主诏:“自来沿边州军设置榷场,本务通商,便于民用,其间多有夹带违禁物货,图利交易,及不良之人私相来往,可将密、寿、颍、唐、蔡、邓、秦、巩、洮、凤翔府等处榷场,并行废罢,只留泗州榷场一处,每五日一次开场,仍指挥泗州照会移文对境州军,照验施行。”
èr yuè, bǐng xū shuò, xū yí jūn shēn dào běi jiè sì zhōu dié, jīn guó yǐ fèi bà mì shòu děng zhōu què chǎng, zhǐ cún liú sì zhōu yī chù. zhào:" xū yí jūn què chǎng cún liú, yú bìng bà zhī." shí shì chū bù yì, nán běi shāng lǚ, qì wù huò ér táo zhě shén zhòng, jì ér wú suǒ de shí, jiàn zhì chāo lüè. yì zhě qǐng yán zé zhōu xiàn bǔ zhī, dì bù tīng, mìng gěi guǒ liáng, gè shǐ guī yè, jiǔ zhī suì dìng. jīn rén yòu yú sì zhōu zēng què chǎng wū èr bǎi jiān. yú shì xū yí yì rú zhī, réng chuàng gěi dù huái mù pái, zēng shǒu zú yān.
二月,丙戌朔,盱眙军申到北界泗州牒,金国已废罢密、寿等州榷场,只存留泗州一处。诏:“盱眙军榷场存留,馀并罢之。”时事出不意,南北商旅,弃物货而逃者甚众,既而无所得食,渐致抄掠。议者请严责州县捕之,帝不听,命给裹粮,各使归业,久之遂定。金人又于泗州增榷场屋二百间。于是盱眙亦如之,仍创给渡淮木牌,增守卒焉。
fèng guó jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng yù qián zhū jūn dū tǒng zhì zhí shì pàn xìng zhōu wú lín wèi shǎo bǎo.
奉国军节度使、开府仪同三司、领御前诸军都统制职事、判兴州吴璘为少保。
jǐ chǒu, zhào:" hǎi shāng jiǎ tuō fēng cháo zhé wǎng běi jiè zhě, yī jūn fǎ."
己丑,诏:“海商假托风潮辄往北界者,依军法。”
shì yù shǐ yè yì wèn shì shàng shū lì bù shì láng.
侍御史叶义问试尚书吏部侍郎。
jīn yǐ zuǒ xuān huī shǐ xǔ lín wèi yù shǐ dài fū.
金以左宣徽使许霖为御史大夫。
rén chén, dìng jiāng jūn chéng xuān shǐ tóng zhī dà zōng zhèng shì shì jiān wèi ān qìng jié dù shǐ.
壬辰,定江军承宣使、同知大宗正事士篯为安庆节度使。
jǐ hài, quán shàng shū gōng bù shì láng liú zhāng jiān quán lì bù shì láng, jǐ shì zhōng jiān shì jiǎng quán zhí xué shì yuàn yáng chūn shì bīng bù shì láng.
己亥,权尚书工部侍郎刘璋兼权吏部侍郎,给事中兼侍讲、权直学士院杨椿试兵部侍郎。
rén yín, zōng zhèng shǎo qīng yáng xiè quán shàng shū gōng bù shì láng.
壬寅,宗正少卿杨偰权尚书工部侍郎。
dīng wèi, jīn xiū zhōng dū chéng, zào zhàn chuán yú tōng zhōu.
丁未,金修中都城,造战船于通州。
jīn zhǔ yù zǎi xiàng yuē:" sòng guó suī chén fú, yǒu shì yuē ér wú chéng shí bǐ wén yán biān mǎi mǎ jí zhāo nà pàn wáng, bù kě bù bèi." nǎi qiǎn shǐ jí zhū lù míng ān bù zú jí zhōu xiàn bó hǎi dīng zhuàng chōng jūn, jí fēn wǎng shàng jīng dōng jīng běi jīng xī jīng, fán nián èr shí yǐ shàng wǔ shí yǐ xià zhě jiē jí zhī, suī qīn lǎo dīng duō qǐ yī zi liú shì, yì bù xǔ.
金主谕宰相曰:“宋国虽臣服,有誓约而无诚实;比闻沿边买马及招纳叛亡,不可不备。”乃遣使籍诸路明安部族及州县渤海丁壮充军,及分往上京、东京、北京、西京,凡年二十以上、五十以下者皆籍之,虽亲老、丁多、乞一子留侍,亦不许。
jǐ yǒu, dì wèi dà chén yuē:" wén jiāng xī jìng nèi yǒu qún jù ér lüè rén yú dào zhě." wáng lún yuē:" jiān shí zhī mín, bù dé yǐ ér wèi zhī, wèi bì jiē xiào jù yě." dì yuē:" fán zāi shāng chù, xī lìng zhèn jì, juān qiàn yǐ jí èr shí qī wàn, bù zhī zhōu xiàn fèng xíng hé rú. qīng yáo báo fù, zì wú dào zéi, gù táng tài zōng yòng wèi zhēng zhī yán, xíng rén yì jì xiào, qiě yuē' xī bù lìng fēng dé yí jiàn zhī.' rán dé yí yǔ yú shì jī bèi, jiē suí cháo nìng chén wù yáng dì zhě. tài zōng shòu mìng, zì dāng zhǎn zhī, yǐ wéi jiān nìng zhī jiè."
己酉,帝谓大臣曰:“闻江西境内有群聚而掠人于道者。”王纶曰:“艰食之民,不得已而为之,未必皆啸聚也。”帝曰:“凡灾伤处,悉令赈济,蠲欠已及二十七万,不知州县奉行何如。轻徭薄赋,自无盗贼,故唐太宗用魏征之言,行仁义既效,且曰‘惜不令封德彝见之。’然德彝与虞世基辈,皆隋朝佞臣误炀帝者。太宗受命,自当斩之,以为奸佞之戒。”
sān yuè, bǐng chén shuò, jīn qiǎn bīng bù shàng shū xiāo gōng jīng huà xià guó biān jiè, qiǎn shǐ fēn yì zhū dào zǒng guǎn fǔ dū zào bīng qì.
三月,丙辰朔,金遣兵部尚书萧恭经画夏国边界,遣使分诣诸道总管府督造兵器。
dīng chǒu, zhào shuài chén jiān sī shì cóng tái jiàn suì jǔ kě rèn jiàng shuài zhě èr yuán, jù cái lüè suǒ zhǎng jí céng lì gōng xiào yǐ zòu.
丁丑,诏帅臣、监司、侍从、台谏岁举可任将帅者二员,具材略所长及曾立功效以奏。
mì shū shǎo jiān shěn jiè quán shàng shū lì bù shì láng.
秘书少监沈介权尚书吏部侍郎。
xià, sì yuè, rén chén, guó zǐ sī yè huáng zhōng hè jīn zhǔ shēng chén hái, yán jīn zhǔ zài xiū biàn liáng, yì fū wàn jì, cǐ bì yù xǐ jū yǐ jiàn bī, bù kě bù zǎo wèi zhī jì. shí yuē hé jiǔ, zhōng wài jiě chí, wú zhàn shǒu bèi, dì wén, jué rán yuē:" dàn kǒng wèi lí gōng yě." zhōng yuē:" chén jiàn qí xíng shì, kǒng bù zhǐ wèi lí gōng. guǒ nán xǐ jū biàn, zé zhuàng shì jiàn mǎ, bù shù rì kě zhì huái shàng, kě wú lǜ hū!" zǎi xiàng shěn gāi tāng sī tuì wén zhī, jí zhōng yuē:" shěn jiān zhī guī, shǔ ěr bù wén cǐ yán, gōng ān dé yún yún yě?" jū shù rì, fù wǎng yán zhī, yuē:" qǐng wù yǐ wàng yán jí zuì." sī tuì nù, zhì yǐ yǔ qīn zhōng. shí zhōng shū shè rén hóng mài yì qǐng mì wèi biān bèi, gāi děng bù tīng.
夏,四月,壬辰,国子司业黄中贺金主生辰还,言金主再修汴梁,役夫万计,此必欲徙居以见逼,不可不早为之计。时约和久,中外解弛,无战守备,帝闻,矍然曰:“但恐为离宫也。”中曰:“臣见其行事,恐不止为离宫。果南徙居汴,则壮士健马,不数日可至淮上,可无虑乎!”宰相沈该、汤思退闻之,诘中曰:“沈监之归,属耳不闻此言,公安得云云也?”居数日,复往言之,曰:“请勿以妄言即罪。”思退怒,至以语侵中。时中书舍人洪迈亦请密为边备,该等不听。
xīn chǒu, guó zǐ sī yè huáng zhōng shǒu mì shū shǎo jiān. jìn lì, shǐ běi hái zhě, lǜ dé cóng guān. zǎi xiàng yǐ zhōng yán jīn yǒu nán mù zhī yì, è zhī, gù shěn jiè qiān lì bù shì láng, ér yǐ zhōng bǔ qí chù.
辛丑,国子司业黄中守秘书少监。近例,使北还者,率得从官。宰相以中言金有南牧之意,恶之,故沈介迁吏部侍郎,而以中补其处。
xiān shì wǔ chéng wáng miào shēng zhī cǎo, wǔ xué bó shì zhū xī zài mì wèi tú yǐ xiàn. xī zài, jīn tán rén tāng sī tuì suǒ jiàn yě. yú shì zǎi xiàng zhào zhǎng èr fù dōu táng, zé zhī yuē:" zhì shì zhī ruì, yì ér bù zòu, hé yé?" jì jiǔ zhōu wǎn wèi jí yán, zhōng zhǐ cǐ tú yuē:" zhì shì hé yòng cǐ wèi!" wǎn tuì ér tàn yuē:" xī bù shǐ zhōng wèi jiàn zhēng guān yě!"
先是武成王庙生芝草,武学博士硃熙载密为图以献。熙载,金坛人汤思退所荐也。于是宰相召长贰赴都堂,责之曰:“治世之瑞,抑而不奏,何耶?”祭酒周绾未及言,中指此图曰:“治世何用此为!”绾退而叹曰:“惜不使中为谏诤官也!”
zhào yǐ táng xī píng wáng lǐ chéng pèi shí wǔ chéng wáng, jiàng lǐ jī yú táng xià.
诏以唐西平王李晟配食武成王,降李勣于堂下。
jīn zhǔ mìng zēng shān dōng lù quán shuǐ, bì kuò liǎng yíng bīng shì lǐn gěi.
金主命增山东路泉水,毕括两营兵士廪给。
xīn hài, jīn shàng shū zuǒ chéng zhāng huī, yù shǐ dài fū xǔ lín bà, yǐ dà xīng yǐn tú kè tǎn zhēn wèi shū mì fù shǐ.
辛亥,金尚书左丞张晖,御史大夫许霖罢,以大兴尹图克坦贞为枢密副使。
shì yuè, guī cháo guān lǐ zōng mǐn shàng shū yán:" chén qiè wén jìn zhě jīn rén yú qí yōng jiān fá mù yǐ zào fú liáng, dōng jīng cháng ān xiū zhì gōng shì, qiān zhū lù jìn shù jù yú guān shǎn, yóu qí qiān shǔ chū jìn biān chān shì xū shí, jiān móu guǐ jì, wèi kě kuī cè. chén shū jiàn rǒng sǎn, jǐn yǐ qū qū guǎn jiàn yǒu kě bì miào táng mò yì zhě, xī wèi sān shì:
是月,归朝官李宗闵上书言:“臣窃闻近者金人于岐、雍间伐木以造浮梁,东京、长安修治宫室,迁诸路近戍聚于关陕,游骑千数出近边觇视虚实,奸谋诡计,未可窥测。臣疏贱冗散,谨以区区管见有可裨庙堂末议者,析为三事:
qí yī yuē yán shǒu yù. fāng jīn tiān xià gēn běn zài wú shǔ, qí shì ruò shǒu zú zhī xiāng yìng, jīng zhōu jù qí zhōng, xīn fù zhī dì yě. xiāng yáng è jīng zhōu zhī chōng, yòu zú yǐ wéi jīng zhōu zhòng qīng. jīn zhòng bīng jiē zhù wǔ chāng, ér xíng xiāng zhī jiān suǒ yǐ zì wèi zhě wèi gù. qiě xiāng yáng zài jīn wèi jí biān, qù jīng zhōu sì bǎi wǔ shí lǐ, wú chóng shān jùn lǐng cháng jiāng dà hé zhī xiǎn, dí rén chí qīng qí, bù liǎng rì kě zhì chéng xià, wàn yī jīng zhōu wèi qí suǒ jù, wú shǔ shǒu wěi bù néng jiù. cháo tíng suī yǐ liú qí zhèn jīng zhōu, rán wú bīng yǐ zì gù zhì xiāng yáng zhī bīng, bù guò qiān yú rén, yòu jiē pí nuò, ān néng yǐ bèi huǎn jí! yí lìng liú qí jiāng èr wàn rén fēn tún jīng zhōu yào hài, gèng lìng bú zhù zhào mù, rì yè xùn xí, zhāng shēng shì, yán chì hòu, réng zé jiǔ lì jiāng chén zhě yī rén rú tián chéng qí rén zhě yǐ fù zhī. gài chéng suī lǎo ér zhàn gōng sù zhe, dí rén shēn wèi zhī, jīn jū nán chāng, wèi zú qióng qí shī shè, ruò shǐ yǔ liú qí xié bàn, dí rén bù gǎn fù shì nán mù. xiāng yáng zé qiǎn yī zhì yǒng jiān quán zhī jiāng, fēn wǔ chāng zhī bīng wàn rén, bǐ suì gèng qí shù shǒu. xiāng jì yǒu bèi, wú shǔ kě gāo zhěn ér wò yǐ.
其一曰严守御。方今天下根本在吴、蜀,其势若手足之相应,荆州据其中,心腹之地也。襄阳扼荆州之冲,又足以为荆州重轻。今重兵皆驻武昌,而刑、襄之间所以自卫者未固。且襄阳在今为极边,去荆州四百五十里,无重山峻岭、长江大河之险,敌人驰轻骑,不两日可至城下,万一荆州为其所据,吴、蜀首尾不能救。朝廷虽以刘锜镇荆州,然无兵以自固;至襄阳之兵,不过千馀人,又皆疲懦,安能以备缓急!宜令刘锜将二万人分屯荆州要害,更令不住召募,日夜训习,张声势,严斥堠,仍择久历将陈者一人如田晟其人者以副之。盖晟虽老而战功素著,敌人深畏之,今居南昌,未足穷其施设,若使与刘锜协办,敌人不敢复事南牧。襄阳则遣一智勇兼全之将,分武昌之兵万人,比岁更其戍守。襄既有备,吴、蜀可高枕而卧矣。
qí èr yuē mù xīn jūn. chén wǎng zài háng jiān, cháng jiàn sān yá jí zhū chù zhāo jūn, jiē shì jǐng yóu shǒu, shù nián zhī hòu, suī xí zhī qí shè jī cì zhī shì, ér zī xìng pí nuò bù gǎi yě. chén wén fú jiàn tīng gàn jiàn chāng sì jùn zhī mín, qīng piāo yǒng hàn, jīng shè xiǎn zǔ, xí yǐ wéi cháng, píng jū zé tóu shí chāo jù, chuí niú fá zhǒng, jù wèi xiǎo dào, ér wèi jiān xióng zhī zī, shǐ yǒu rén jià yù yì shǐ, bì néng de sǐ lì. chén qiè jiàn diàn qián sī zuǒ yì jūn tǒng zhì chén mǐn, shēng zhǎng gàn tǔ, tiān zī zhōng yǒng, qí mín yì wèi ér ài zhī suǒ tǒng zhī bīng, jìn chū tián shè, qiě yí zhàn jí, suì wèi jīng jìn, rén rén kě yòng. ruò cháo tíng zhuān wěi chén mǐn, bǐ zhāo jí sì jùn zhī mín, shǐ jīn rén guǒ yú méng, zé gōng shǒu jiē kě wèi yòng, ruò shàng shǒu hé hǎo, zé kě yǐ tián sān yá zhī shù. chén guān jīn rì dí rén zhī jǔ, qí zhì bù xiǎo, rú wén qiān shǎn yòu liǎng hé mín xī yǐ wéi bīng, yǔ fū qì dān xī jiā hàn ér zhū jūn bù xià shù shí wàn zhòng, jù zhī guān shǎn, qí zài tā lù, yòu bù zhī jǐ wàn rén. ruò yù gōng shǔ, zé wú lín yáo zhòng wáng yàn zhī bīng zú yǐ xiāng kàng. chén guān qí bīng, jiē yuǎn lái wū hé zhī zhòng, lì zài sù zhàn, cháo tíng qiǎn yáng cún zhōng chéng mǐn tí bīng zǒng lǜ yán biān zhū shuài, gè shǒu jiāng huái zhī xiǎn, jiān bì chí zhòng yǐ lǎo qí shī, jiāng bù zhàn ér zì kuì. kuàng jīn rén bǐ nián yǐ lái, fù zǐ gǔ ròu, zì xiāng tú miè, yòng shì zhī chén, sǐ wáng dài jìn, gèng yòng lí yuǎn cháo xué, dà xīng tǔ mù, nüè yòng zhōng yuán zhī mín, jiē zì qǔ miè wáng zhī dào. qiě kōng guó ér yú rén zhàn, bīng jiā suǒ shēn jì. wú fāng yǔ zhī xiāng chí yǔ jiāng huái zhī jiān, bié yǐ chén mǐn suǒ zhāo shù wàn rén, xìng zhàn chuán, qǔ hǎi dào, bù xún rì kě zhì shān dōng, jìng rù yān shān dǎo qí cháo xué, cǐ suǒ wèi gōng qí suǒ bì jiù zhě. qián hú běi fù zǒng guǎn lǐ héng, suī chū hé shuò zéi dào, cháo tíng yōu yǐ měi guān, héng yì gǎn jī fèn lì, sī yǒu yǐ bào. chén qǐng guò jīng zhōu, guān qí wéi rén, tīng qí yì lùn, jiē yǒu kě qǔ liú qí yì wèi zhī jiā lǐ. shān dōng hé shuò, héng xí zhī xíng shì, ruò cháo tíng shǐ yǔ chén mǐn fēn bīng běi xiàng, jūn qí shì quán, bì rán xié jì jī shì. réng wěi sān yá, lìng zhū jūn tǒng zhì, gè jǔ hé shuò shān dōng yǒng ér yǒu móu zhě duō rén, jì dé sān qiān yú rén, shǐ cóng qí xíng, fēn wǎng jùn xiàn, xiǎo yǐ nì shùn huò fú zhī lǐ. hé shuò shān dōng jì wèi nèi yìng, dí rén jìn tuì shī jù, ér shǎn yòu liǎng hé bīng bì sī kuì pàn, wú néng jí qí fēng ér yòng zhī, shì zú yǐ wéi wú zhī zī. ruò cháo tíng yǐ qū hǎi dào wèi yū, zhǐ yǐ chén mǐn suǒ zhāo rén tún zhī xiāng yáng, yì kě yǐ hàn yù yī miàn.
其二曰募新军。臣往在行间,常见三衙及诸处招军,皆市井游手,数年之后,虽习知骑射击刺之事,而资性疲懦不改也。臣闻福建、汀、赣、建昌四郡之民,轻慓勇悍,经涉险阻,习以为常,平居则投石超距,椎牛伐冢,聚为小盗,而为奸雄之资,使有人驾驭役使,必能得死力。臣窃见殿前司左翼军统制陈敏,生长赣土,天资忠勇,其民亦畏而爱之;所统之兵,近出田舍,且宜占籍,遂为精近,人人可用。若朝廷专委陈敏,俾招集四郡之民,使金人果渝盟,则攻守皆可为用,若尚守和好,则可以填三衙之数。臣观今日敌人之举,其志不小,如闻签陕右、两河民悉以为兵,与夫契丹、奚家、汉儿诸军不下数十万众,聚之关陕,其在它路,又不知几万人。若欲攻蜀,则吴璘、姚仲、王彦之兵足以相抗。臣观其兵,皆远来乌合之众,利在速战,朝廷遣杨存中、成闵提兵总率沿边诸帅,各守江、淮之险,坚壁持重以老其师,将不战而自溃。况金人比年以来,父子骨肉,自相屠灭,用事之臣,死亡殆尽,更用离远巢穴,大兴土木,虐用中原之民,皆自取灭亡之道。且空国而与人战,兵家所深忌。吾方与之相持与江、淮之间,别以陈敏所招数万人,兴战船,取海道,不旬日可至山东,径入燕山捣其巢穴,此所谓攻其所必救者。前湖北副总管李横,虽出河朔贼盗,朝廷优以美官,横亦感激奋励,思有以报。臣顷过荆州,观其为人,听其议论,皆有可取;刘锜亦为之加礼。山东、河朔,横习知形势,若朝廷使与陈敏分兵北向,均其事权,必然协济机事。仍委三衙,令诸军统制,各举河朔、山东勇而有谋者多人,计得三千馀人,使从其行,分往郡县,晓以逆顺祸福之理。河朔、山东既为内应,敌人进退失据,而陕右、两河兵必思溃叛,吾能及其锋而用之,适足以为吾之资。若朝廷以趋海道为迂,只以陈敏所招人屯之襄阳,亦可以捍御一面。
qí sān yuē tōng lín guó. xuān hé zhī mò, chén xiàn yàn yún zhě lěi nián, dí rén yǐ xiān chén bù qū jiù sǐ, méi yú hán qǐ xiān jiā, chōng nú bì yì shǐ, qǐ xiān yǔ wū zhū mì yì, chén jiē dé mì tīng zhī. gài wén jīn rén mǎ jiē dá lēi dá suǒ rù, jì běi suī hào chǎn mǎ zhī dì, zì xīng bīng yǐ lái, suǒ yǎng zhì shǎo. jīn rén zhì què chǎng yú bái shuǐ, yǔ dá lēi dá mào yì, dīng wèi suì, dá lēi dá zhī mǎ bù rù jīn guó, ér yòu tōng hǎo yú dá shí lín yá, shǐ dá lēi dá zhù bīng yǐ wéi xiāng dào, xǔ guī tài zǐ. yǐ ér yī dōu bài shī, yù jié lián móu pàn, móu xiè wáng rù dá lēi dá, tài zǐ zú bù qiǎn hái, zì shì tài zǐ yù jié chéng jí, bìng qí mǔ sǐ yú yún zhōng, dá lēi dá zhī hèn, shēn rù gǔ suǐ. jīn ruò qiǎn yī jiè zhī shǐ, kāi shì huò fú, xiǎo yǐ lì hài, shǐ dá lēi dá zhī mǎ wú yǔ jīn rén hù shì, jīn rén lì yú qí zhàn, shě mǎ zé wú suǒ shī qí néng yǐ. zhì yú xī xià, yì yǔ jīn rén wéi chóu, ér jīn rén yì sù wèi zhī, jīn rén cháng gē tiān dé yún zhōng jīn sù hé qīng sì jūn jí bā guǎn zhī dì yǐ lù xià rén yǐ. dīng wèi zhī suì, yī shí láng jūn lǐng shù wàn qí, yáng wèi chū liè, ér zhí fàn tiān dé, bī zhú xià rén, xī duó qí dì, xià rén qǐng hé, jīn rén zhí qí shǐ zhě. chén shì shí jiǔ liú yún zhōng, rén qíng rěn shú, yīn dé chū rù yún zhōng, fù shǐ lǐ ā yǎ bo wèi chén yuē:' xī nián dà jīn lù wǒ sì jūn bā guǎn, bǐ wǒ chū jūn qiān zhì guān zhōng, hé cóng yǐ gōng nán sòng, jí qí dé zhì, shǒu pàn méng yuē. mǒu xī nián liǎng shǐ nán cháo, qí lǐ yì wén fǎ fēi tā guó zhī bǐ.' zì shì guān zhī, zé xī xià è jīn rén xǐ zhōng guó kě zhī. rén zǐ zhī suì, ní kān wén shǔ dì fù ráo, yù tí bīng qīn qǔ, lìng yún zhōng fù liú shǒu liú sī gōng tiáo chén shū chuán suǒ zài xià shǔ gù shì, jí tú huà jiāng shān xíng shì, ruì rán yù wǎng. xià rén wén yún zhōng jù bīng, yǐ wéi gōng jǐ, jǔ guó tún jìng shàng yǐ bèi qí lái, ér ní kān yì bù gǎn chū bīng, zhǐ qiǎn sà lǐ gān děng yǐ bīng gōng ráo fēng. jīn mò ruò qiǎn biàn shì yù yǐ méng yuē, bǐ yǐ zhòng bīng chū jìng shàng, wèi wú shēng yuán.
其三曰通邻国。宣和之末,臣陷燕、云者累年,敌人以先臣不屈就死,没于韩企先家,充奴婢役使,企先与乌珠密议,臣皆得密听之。盖闻金人马皆达勒达所入,冀北虽号产马之地,自兴兵以来,所养至少。金人置榷场于白水,与达勒达贸易,丁未岁,达勒达之马不入金国,而又通好于达实林牙,使达勒达助兵以为乡道,许归太子。已而伊都败师,欲结连谋叛,谋泄亡入达勒达,太子卒不遣还,自是太子郁结成疾,并其母死于云中,达勒达之恨,深入骨髓。今若遣一介之使,开示祸福,晓以利害,使达勒达之马无与金人互市,金人利于骑战,舍马则无所施其能矣。至于西夏,亦与金人为雠,而金人亦素畏之,金人常割天德、云中、金肃、河清四军及八馆之地以赂夏人矣。丁未之岁,伊实郎君领数万骑,阳为出猎,而直犯天德,逼逐夏人,悉夺其地,夏人请和,金人执其使者。臣是时久留云中,人情稔熟,因得出入云中,副使李阿雅卜谓臣曰:‘昔年大金赂我四军、八馆,俾我出军牵制关中,合从以攻南宋,及其得志,首叛盟约。某昔年两使南朝,其礼义文法非它国之比。’自是观之,则西夏恶金人喜中国可知。壬子之岁,尼堪闻蜀地富饶,欲提兵亲取,令云中副留守刘思恭条陈书传所载下蜀故事,及图画江山形势,锐然欲往。夏人闻云中聚兵,以为攻己,举国屯境上以备其来,而尼堪亦不敢出兵,止遣萨里干等以兵攻饶风。今莫若遣辩士谕以盟约,俾以重兵出境上,为吾声援。
chén shàng yǒu sī yōu guò jì zhě, jīn rén qiáng zé chēng bīng, ruò zé chēng hé, qǐng suì jīng hé féi shùn chāng jí chuān kǒu shù zhàn, dí rén cāng huáng yì hé, cháo tíng gū wù xī bīng, qū tǐ cóng zhī. rán zé jīn rì zhī jǔ, shǒu pàn méng yuē, zì qǔ miè wáng qí shì bù lì, bì jiāng fù yào qián rì zhī jì, shèn wù xǔ hé. xiǎo shèng zé yú jīng chǔ zhī jiān liàn bīng mò mǎ, jī sù wù nóng, xú wèi hòu tú dà shèng zé cháng qū xí juǎn yǐ tú huī fù. lín jī zhì shèng, gù yǒu bù kě yù yán zhě.
臣尚有私忧过计者,金人强则称兵,弱则称和,顷岁经合肥、顺昌及川口数战,敌人仓皇议和,朝廷姑务息兵,屈体从之。然则今日之举,首叛盟约,自取灭亡;其势不利,必将复要前日之计,慎勿许和。小胜则于荆、楚之间练兵秣马,积粟务农,徐为后图;大胜则长驱席卷以图恢复。临机制胜,固有不可预言者。
chén yòu wén zì gǔ yòng bīng, yǒu shēng yǒu shí. jīn zhě bīng bù chū jìng, ér zhāng huáng shēng shì, wéi kǒng wú zhī bù zhī, nǎi yú jìn sāi jī shí wèi fú, bì què chǎng, jué shāng gǔ, lián zhàn chuán, zì chūn cú xià, qiě fēi qiū gāo mǎ zhuàng zhī shí, chén yuàn fēn qiǎn dié zhě, cì qí xū shí, ruò chéng rú chén yán, zé shàng bīng fá móu zhī jǔ, bù kě hòu yě."
臣又闻自古用兵,有声有实。今者兵不出境,而张皇声势,惟恐吾之不知,乃于近塞积石为郛,闭榷场,绝商贾,连战船,自春徂夏,且非秋高马壮之时,臣愿分遣谍者,伺其虚实,若诚如臣言,则上兵伐谋之举,不可后也。”
wǔ yuè, rén xū, bǎo kāng jūn chéng xuān shǐ zhī nán wài zōng zhèng shì shì xuě dāo wèi jiàn níng jūn jié dù shǐ.
五月,壬戌,保康军承宣使、知南外宗正事士雪刂为建宁军节度使。
jǐ sì, zǎi xiàng shěn gāi tāng sī tuì yán:" jìn lìng jiān sī shǒu chén àn chá suǒ bù guān shǔ, wèi yǒu dìng lì tiáo mù. yuán yòu jiān, sī mǎ guāng chén qǐng jǔ àn guān lì bā tiáo, xiáng mì kě xíng, jīn qǐng chóng xíng xiū lì. qí jǔ jiàn sì tiáo, yuē rén huì gōng zhí míng mǐn lián jǐn àn chá sì tiáo, yuē kē kù jiǎo nìng hūn nuò tān zòng. fán yīng jiàn jǔ zhě, zhōu jǔ zhī bù shǐ zhě, bù shǐ zhě jǔ zhī cháo tíng, jiē jí jì xìng míng, suí cái rèn shǐ. yòu lǜ yí lù yī zhōu guān lì zhòng duō, zhǎng lì jué chá bù jìn, qǐng lìng jiān sī zhuān àn chá shǒu cuì lù dōu jiān yǐ shàng, shǒu cuì àn chá zài zhōu bīng cáo zhí guān yǐ shàng, jí zhū xiàn lìng chéng, suǒ jǔ shī shí zhě, qǔ zhǐ cuàn zé shī àn chá zhě, dì jiàng chāi qiǎn yī zī. yú suǒ bù shǒu jiān sī shǒu cuì jiē dé jǔ àn, dàn bù zuò shī chá zhī zuì." cóng zhī.
己巳,宰相沈该、汤思退言:“近令监司、守臣按察所部官属,未有定立条目。元祐间,司马光陈请举按官吏八条,详密可行,今请重行修立。其举荐四条,曰仁惠、公直、明敏、廉谨;按察四条,曰苛酷、狡佞、昏懦、贪纵。凡应荐举者,州举之部使者,部使者举之朝廷,皆籍记姓名,随材任使。又虑一路、一州官吏众多,长吏觉察不尽,请令监司专按察守倅、路都监以上,守倅按察在州兵曹职官以上,及诸县令、丞,所举失实者,取旨窜责;失按察者,递降差遣一资。馀所部守、监司、守倅皆得举按,但不坐失察之罪。”从之。
rén shēn, jīn hè shēng chén shǐ zī dé dài fū mì shū shǎo jiān wáng kě dào, fù shǐ dìng yuǎn dà jiàng jūn tài zǐ zuǒ jiān mén jiān shàng jiù jú fù shǐ wáng wèi rù jiàn.
壬申,金贺生辰使资德大夫、秘书少监王可道,副使定远大将军、太子左监门兼尚厩局副使王蔚入见。
liù yuè, jiǎ shēn shuò, tóng zhī shū mì yuàn shì wáng lún wèi dà jīn fèng biǎo chēng xiè shǐ, bǎo xìn jūn chéng xuān shǐ zhī gé mén shì cáo xūn fù zhī.
六月,甲申朔,同知枢密院事王纶为大金奉表称谢使,保信军承宣使、知閤门事曹勋副之。
dīng hài, pěng rì tiān wǔ sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ wǔ xìn jūn chéng xuān shǐ lǐ héng wèi liǎng zhè dōng lù mǎ bù jūn fù dū tǒng zǒng guǎn, shào xīng fǔ zhù dá dāo.
丁亥,捧日天武四厢都指挥使、武信军承宣使李横为两浙东路马步军副都统总管,绍兴府驻答刂。
jǐ chǒu, mì gé xiū zhuàn tí jǔ jiāng zhōu tài píng xīng guó gōng zhāng jiǔ chéng zú, nián liù shí bā. zhào fù fū wén gé dài zhì, zhì shì.
己丑,秘阁修撰、提举江州太平兴国宫张九成卒,年六十八。诏复敷文阁待制,致仕。
guǐ sì, níng guó jūn jié dù shǐ diàn qián sī xuǎn fēng jūn tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng, shēng běn sī xuǎn fēng jūn dū tǒng zhì.
癸巳,宁国军节度使、殿前司选锋军统制李显忠,升本司选锋军都统制。
wù xū, míng wū jiāng xiàn chǔ bà wáng xiàng jí miào yuē yīng huì.
戊戌,名乌江县楚霸王项籍庙曰英惠。
cān zhī zhèng shì chén kāng bó, jiān quán shū mì yuàn shì.
参知政事陈康伯,兼权枢密院事。
xīn chǒu, zuǒ cháo fèng dài fū lǐ guāng shǒu běn guān, zhì shì. guāng jì xǔ rèn biàn jū zhù, xíng zhì jiāng zhōu ér zú, nián bā shí èr.
辛丑,左朝奉大夫李光守本官,致仕。光既许任便居住,行至江州而卒,年八十二。
yǐ sì, shì yù shǐ zhū zhuō, diàn zhōng shì yù shǐ rèn gǔ, hé shàng shū zuǒ pú yè shěn gāi:" tiān zī shū yōng, rén pǐn fán xià. zì jū zhèng dì, shǒu wěi shù nián, céng wú jiàn míng yǐ bì guó lùn. dú huò wú yàn, qǐng tuō gōng xíng, zòng lìng zǐ dì líng lì zhōu xiàn. qǐ zào dì zhái, rǎo hài gōng sī, tān bǐ zhī jī, bù kě máo jǔ, shàng gū bì xià zhī ēn, xià shī sì hǎi zhī wàng. qǐng cì bà chù, bié zhì xiàn diǎn." bǐng wǔ, zuǒ sī jiàn hé pǔ yòu zhèng yán dōu mín wàng yì yán:" shěn gāi xìng zī yōng huí, zhì qù wěi lòu, zì wèi xiǎo guān, yǐ wú lián shēng. tú yǐ chǎn yú qín huì, suì méng tí qiè, làn cè jìn yán. lián shuài zǐ kuí, lüè wú shàn zhuàng, yǐ zǐ dì wèi shāng gǔ, yǐ qīn xìn wèi zhǎo yá. bì xià bǐ yīn gèng huà, lù qí yī de zhī lǜ, qǐ zhī zhé jí, zhuó zài zhèng tú, bǐ dé zì xīn, yǐ tú bào sāi. jīn guān tái xí, yì jì sān nián, jǔ cuò guāi fāng, jī shī rén wàng, yǐn suǒ hòu shàn, zhì zài yào jīn, qǐng tuō gōng xíng, jǐ chéng shì dào. fū zǎi xiàng zhī zhí, wú suǒ bù tǒng, gāi nǎi wèi jūn lǚ qián gǔ zhī shì, gè yǒu sī cún, fán bǎi wén shū, mán bù jiā shěng. bì xià jìn niàn shì rén liú zhì nì lǚ, tè lìng sù yǔ chà zhù, xún rì yǐ lái, wèi wén yǒu bù yīn jiè shào ér dé zhī zhě, wàng jí cì bà chù." dì mìng pǔ děng jiē tuì ér qí mìng. gāi qǐ bà zhèng, bù yǔn.
乙巳,侍御史硃倬,殿中侍御史任古,劾尚书左仆射沈该:“天资疏庸,人品凡下。自居政地,首尾数年,曾无建明以裨国论。渎货无厌,请托公行,纵令子弟凌轹州县。起造第宅,扰害公私,贪鄙之迹,不可毛举,上孤陛下之恩,下失四海之望。请赐罢黜,别置宪典。”丙午,左司谏何溥、右正言都民望亦言:“沈该性资庸回,志趣猥陋,自为小官,已无廉声。徒以谄谀秦桧,遂蒙提挈,滥厕禁严。连帅梓、夔,略无善状,以子弟为商贾,以亲信为爪牙。陛下比因更化,录其一得之虑,起之谪籍,擢在政途,俾得自新,以图报塞。今冠台席,亦既三年,举措乖方,积失人望,引所厚善,置在要津,请托公行,几成市道。夫宰相之职,无所不统,该乃谓军旅钱谷之事,各有司存,凡百文书,谩不加省。陛下近念士人留滞逆旅,特令速与差注,旬日以来,未闻有不因介绍而得之者,望亟赐罢黜。”帝命溥等皆退而俟命。该乞罢政,不允。
jǐ yǒu, tè jìn shàng shū zuǒ pú yè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì shěn gāi, chōng guān wén diàn dà xué shì tí jǔ lín ān fǔ dòng xiāo gōng. gēng xū, zhào:" shěn gāi yī qián tè jìn guān wén diàn dà xué shì, zhì shì." gāi yǐ yán zhě dàn jī wèi yǐ, shàng shū lì cí zhí míng, nǎi yǒu shì mìng.
己酉,特进、尚书左仆射、同中书门下平章事沈该,充观文殿大学士、提举临安府洞霄宫。庚戌,诏:“沈该依前特进、观文殿大学士,致仕。”该以言者弹击未已,上疏力辞职名,乃有是命。
rùn liù yuè, bǐng chén, mì gé xiū zhuàn xīn zhī míng zhōu dǒng cuì quán shàng shū hù bù shì láng.
闰六月,丙辰,秘阁修撰、新知明州董萃权尚书户部侍郎。
dīng mǎo, níng wǔ jūn chéng xuān shǐ shì wèi bù jūn sī dì yī jiāng tǒng zhì guān qī fāng wèi běn sī qián jūn dū tǒng zhì.
丁卯,宁武军承宣使、侍卫步军司第一将统制官戚方为本司前军都统制。
jǐ sì, gù zé shòu xiàng dé jūn jié dù fù shǐ wáng shù, zhuī fù zī zhèng diàn xué shì, gù zé shòu mì shū shǎo jiān huáng qián hòu, zhuī fù zuǒ tōng yì dài fū, guān zǐ sūn yǒu chà.
己巳,故责授向德军节度副使王庶,追复资政殿学士,故责授秘书少监黄潜厚,追复左通议大夫,官子孙有差。
dīng chǒu, tán zhōu guān chá shǐ shū mì fù dōu chéng zhǐ wú gǒng wèi lì zhōu xī lù zhù dá dāo yù qián zhōng jūn dū tǒng zhì chōng jiē chéng xī hé fèng zhōu lù bīng mǎ dōu qián xiá, jiān zhī chéng zhōu. gǒng qǐ yī lì shēng chōng fù dōu zǒng guǎn, cóng zhī. gǒng, jiè zhī zǐ yě.
丁丑,潭州观察使、枢密副都承旨吴拱为利州西路驻答刂御前中军都统制、充阶成西和凤州路兵马都钤辖,兼知成州。拱乞依例升充副都总管,从之。拱,玠之子也。
jīn fāng jiàn gōng shì yú nán jīng, yòu yíng zhōng dōu, yǔ sì fāng suǒ zào jūn qì cái mù, jiē fù yú mín. jiàn líng yī chǐ zhì qiān qián, cūn luò jiān wǎng wǎng chuí niú yǐ gōng jīn gé, yǐ zhì niǎo què gǒu zhì, wú bù bèi hài, jìng nèi sāo rán.
金方建宫室于南京,又营中都,与四方所造军器材木,皆赋于民。箭翎一尺至千钱,村落间往往椎牛以供筋革,以至鸟、鹊、狗、彘,无不被害,境内骚然。
jīn zhǔ shì tài hòu yú gōng zhōng, wài jí gōng shùn, tài hòu zuò qǐ, zì fú yè zhī, cháng cóng yú niǎn tú xíng tài hòu suǒ yù wù, huò zì zhí zhī. jiàn zhě yǐ wéi zhì xiào, tài hòu yì yǐ wéi chéng rán. jí móu nán fá, tài hòu jiàn zhǐ zhī, jīn zhǔ bù yuè, měi yè tài hòu hái, bì fèn nù.
金主侍太后于宫中,外极恭顺,太后坐起,自扶掖之,常从舆辇徒行;太后所御物,或自执之。见者以为至孝,太后亦以为诚然。及谋南伐,太后谏止之,金主不悦,每谒太后还,必忿怒。