qǐ chóng guāng dà huāng luò shí yuè, jǐn shí èr yuè, fán sān yuè.
起重光大荒落十月,盡十二月,凡三月。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xìng sān shí yī nián jīn dà dìng yuán nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝紹興三十一年(金大定元年)
dōng, shí yuè, zhào yuē: zhèn lǚ yùn zhōng wēi, zāo jiā duō nán. bā líng fèi sì, kě shèng póu tǔ zhī bēi èr dì méng chén, mò shú zhōng tiān zhī tòng. huáng zú shàng lún yú shā mò, shén jīng yóu xiàn yú cǎo lái, xián hèn hé qióng, dài shí ér dòng. wèi miǎn qū shēn ér shì xiǎo, shù qī tōng hǎo yǐ mǐ bīng. shǔ qiáng dí zhī wú yàn, céng xìn méng zhī fú gù, hù qí cuàn duó zhī è, jì yǐ tān cán zhī xiōng, liú dú biàn yú zōu yú, shì mín jǐ yú cǎo jiè. chì dì qiān lǐ, wèi bào nüè wèi wú shāng cāng tiān jiǔ zhòng, yǐ gāo míng wèi kě wǔ. zhé yīn hè shǐ, gōng sì mān yán, zhǐ qiú jiāng xiāng zhī chén, zuò suǒ hàn huái zhī rǎng. jiē zhèn wēi bù zú yǐ zhèn dié, dé bù zú yǐ suī huái, fù ěr wàn bāng, yú zī sān jì, fǔ xīn zì dào, liú tì wú cóng. fāng jiāng gōng gǎo sù yǐ qǐ xíng, lǜ pí xiū ér báo fá, qǔ xì liǔ láo jūn zhī zhì, kǎo chán yuān què dí zhī guī. zhào zhǐ wèi bān, huān shēng sì qǐ. suì xīng lín yú wú fēn, jì chéng féi shuǐ zhī xūn dòu shì bèi yú jìn shī, dāng jué hán yuán zhī shèng. shàng lài gǔ gōng zhǎo yá zhī shì, wén wǔ dà xiǎo zhī chén, lù lì yī xīn, juān qū bào guó, gòng xuě qīn líng zhī chǐ, gè jiān huī fù zhī tú. bō gào ěr xiá, míng zhī zhèn yì.
冬,十月,詔曰:「朕履運中微,遭家多難。八陵廢祀,可勝抔土之悲;二帝蒙塵,莫贖終天之痛。皇族尚淪於沙漠,神京猶陷於草萊,銜恨何窮,待時而動。未免屈身而事小,庶期通好以弭兵。屬強敵之無厭,曾信盟之弗顧,怙其篡奪之惡,濟以貪殘之凶,流毒遍於陬隅,視民幾於草芥。赤地千里,謂暴虐為無傷;蒼天九重,以高明為可侮。輒因賀使,公肆嫚言,指求將相之臣,坐索漢、淮之壤。皆朕威不足以震疊,德不足以綏懷,負爾萬邦,於茲三紀,撫心自悼,流涕無從。方將躬縞素以啟行,率貔貅而薄伐,取細柳勞軍之制,考澶淵卻敵之規。詔旨未頒,歡聲四起。歲星臨於吳分,冀成淝水之勛;鬥士倍於晉師,當決韓原之勝。尚賴股肱爪牙之士,文武大小之臣,戮力一心,捐軀報國,共雪侵凌之恥,各肩恢復之圖。播告邇遐,明知朕意。」
sì chuān xuān fǔ shǐ wú lín yǐ xí gào qì dān xī xià gāo lì bó hǎi dá lēi dá zhū guó jí hé běi hé dōng shǎn xī jīng dōng hé nán děng lù guān lì jūn mín.
四川宣撫使吳璘以檄告契丹、西夏、高麗、渤海、達勒達諸國及河北、河東、陝西、京東、河南等路官吏軍民。
jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí zhì xū yí jūn.
江、淮制置使劉錡至盱眙軍。
zhè xī fù zǒng guǎn lǐ bǎo yǐ zhōu shī zhì dōng hǎi xiàn.
浙西副總管李寶以舟師至東海縣。
xiān shì wèi shèng jì dé hǎi zhōu, jiǔ zhī, guān jūn bù zhì, chéng zhōng zhī rén shǐ zhī qí wú yuán, rán yè yǐ bèi jīn, bù gǎn yǒu èr xīn. shèng jù, nǎi tuī bǎo zhī zǐ chéng jié láng gōng zuǒ lǐng zhōu shì, zì chū mù bīng, dé shù qiān rén, wǎng gōng yí zhōu. yǒu nǚ zhēn wàn hù zhī qī wáng fū rén zhě, yáng yǐn bīng bì zhī shèng rù chéng, yù fú, yǔ zhàn, dà bài, jǐn yǐ shēn miǎn. shèng fù hái hǎi zhōu, jīn bīng wéi zhī. bǎo wén, huī bīng dēng àn, yǐ jiàn huà dì yuē: cǐ dí jiè, fēi fù wú jìng, dāng lì zhàn! yīn wò shuò qián xíng, jiē dí fèn jī, shì wú bù yī dāng shí. jīn rén jīng chū yì wài, jí yǐn qù, yú shì shèng chū chéng yíng bǎo. bǎo wéi zhōu kào shì, qiǎn biàn zhě sì chū zhāo nà jiàng fù. shí shān dōng háo jié kāi zhào míng chūn liú yì lǐ jī lǐ zǐ zhèng yún děng, gè yǐ yì qí jù zhòng. zhào yǔ gěng jīng suǒ bù mǎ jūn jiāng wáng shì lóng hé gòng gōng chéng yáng jūn. chéng yáng jūn zhě, mì zhōu zhī jǔ xiàn, xiàn hòu gǎi yān. zhào děng wén bǎo lái, qiǎn shǐ zhì jūn qián nà kuǎn, bǎo yǐ wèi xiū wǔ láng. huì jīn rén zì biàn zhōu qiǎn wǔ bǎi qí zhì chéng yáng jūn jiě wéi, zhào děng sàn qù, shì lóng yǐ qí jūn tún rì zhào xiàn jìng. bǎo zhōu zhì jiāo xī xiàn, qiǎn tí jǔ yī xíng shì wù cáo yáng yáng jiè mín mǎ, yǔ xiǎo lì xú jiān wǎng yíng zhī, shì lóng yǐ qí zhòng jiàng. hòu shù rì, kāi zhào yì zhì. bǎo yǐ shì lóng zhào bìng wèi shān hòu dōu tǒng zhì, yǐ shì guān jūn jìn gōng, qiě wèi shēng yuán.
先是魏勝既得海州,久之,官軍不至,城中之人始知其無援,然業已背金,不敢有貳心。勝懼,乃推寶之子承節郎公佐領州事,自出募兵,得數千人,往攻沂州。有女真萬戶之妻王夫人者,陽引兵避之;勝入城,遇伏,與戰,大敗,僅以身免。勝復還海州,金兵圍之。寶聞,麾兵登岸,以劍畫地曰:「此敵界,非復吾境,當力戰!」因握槊前行,接敵奮擊,士無不一當十。金人驚出意外,亟引去,於是勝出城迎寶。寶維舟犒士,遣辯者四出招納降附。時山東豪傑開趙、明椿、劉異、李機、李仔、鄭雲等,各以義旗聚眾。趙與耿京所部馬軍將王世隆合共攻城陽軍。城陽軍者,密州之莒縣,陷後改焉。趙等聞寶來,遣使至軍前納款,寶以為修武郎。會金人自汴州遣五百騎至城陽軍解圍,趙等散去,世隆以其軍屯日照縣境。寶舟至膠西縣,遣提舉一行事務曹陽佯借民馬,與小吏徐堅往迎之,世隆以其眾降。後數日,開趙亦至。寶以世隆、趙並為山後都統制,以侍官軍進攻,且為聲援。
xīn chǒu, jīn rén zì wō kǒu xì qiáo dù huái.
辛丑,金人自渦口系橋渡淮。
xiān shì chí zhōu dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng tí bīng zài shòu chūn ān fēng zhī jiān, yù huí jūn lú zhōu, xú guān qí biàn. zhì xiè bù, dié bào dí zì zhèng yáng dù huái yǐ, cān yì guān liú guāng fǔ yuē: ruò yù xún zhàn dì, qǐ kě tuì què! yí jù xíng shì zhī dì, jié lěi yǐ dài zhī. jiàn lì zé jìn, cè zhī shàng yě. xiǎn zhōng cóng zhī, dé dī shān shēn lín, kě yǐ shè fú. xiǎn zhōng lǜ xīn fù bǎi yú qí, zhuǎn shān qǔ lù. dí zhí yǎn xiǎn zhōng zhī bèi, xiǎn zhōng jué zhī, lǜ zhū jiāng yāo jié, huò shù rén. é wén dí dà zhì, suì zì xiá shān lù dù dà jiāng yǐ guī. xiǎn zhōng jūn zhōng yǒu zhōng shì dài fū zhì xiǎo shǐ chén guān gào fù shēn jǐn èr shí dào, shì yì yě, shū tián xī jǐn, zhōng shì dài fū wáng guāng fǔ jí tǒng zhì guān kǒng fú děng shòu zhī.
先是池州都統制李顯忠提兵在壽春、安豐之間,欲回軍廬州,徐觀其變。至謝步,諜報敵自正陽渡淮矣,參議官劉光輔曰:「若欲尋戰地,豈可退卻!宜據形勢之地,結壘以待之。見利則進,策之上也。」顯忠從之,得低山深林,可以設伏。顯忠率心腹百餘騎,轉山取路。敵直掩顯忠之背,顯忠覺之,率諸將邀截,獲數人。俄聞敵大至,遂自峽山路渡大江以歸。顯忠軍中有中侍大夫至小使臣官告付身僅二十道,是役也,書填悉盡,中侍大夫王光輔及統制官孔福等受之。
guǐ mǎo, shǎo bǎo sì chuān xuān fǔ shǐ wú lín jiān shǎn xī hé dōng zhāo tǎo shǐ, tài wèi jiāng huái zhè xī zhì zhì shǐ liú qí jiān jīng dōng hé běi dōng lù zhāo tǎo shǐ, qǐ fù níng yuǎn jūn jié dù shǐ zhǔ guǎn shì wèi mǎ jūn sī gōng shì hú běi jīng xī zhì zhì shǐ chéng mǐn jiān jīng xī hé běi xī lù zhāo tǎo shǐ.
癸卯,少保、四川宣撫使吳璘兼陝西、河東招討使,太尉、江淮浙西制置使劉錡兼京東、河北東路招討使,起復寧遠軍節度使、主管侍衛馬軍司公事、湖北、京西制置使成閔兼京西、河北西路招討使。
jīn zhǔ zhì ān fēng jūn, yòu pò jiǎng zhōu.
金主至安豐軍,又破蔣州。
mì gé xiū zhuàn huái nán děng lù zhì zhì shǐ sī cān yì guān chén jué, zhí fū wén gé jīng hú běi lù zhuǎn yùn fù shǐ lǐ zhí, bìng jiān zhú lù zhāo tǎo sī suí jūn zhuǎn yùn fù shǐ, yīng bàn liú qí chéng mǐn jūn qián liáng.
秘閣修撰、淮南等路制置使司參議官陳桷,直敷文閣、荊湖北路轉運副使李植,併兼逐路招討司隨軍轉運副使,應辦劉錡、成閔軍錢糧。
yǐ sì, liú qí zì xū yí jūn yǐn bīng cì huái yīn xiàn, liú zhōng jūn tǒng zhì liú sì zuǒ jūn tǒng zhì yuán qí shǒu xū yí.
乙巳,劉錡自盱眙軍引兵次淮陰縣,留中軍統制劉汜、左軍統制員錡守盱眙。
shí jīn rén jiāng zì qīng hé kǒu fàng chuán rù huái, qí liè zhū jūn yú yùn hé àn yǐ è zhī, shù shí lǐ bù duàn, wàng zhī rú jǐn xiù. jīn rén yǐ tiě qí liè yú huái zhī běi, wàng zhī rú yín.
時金人將自清河口放船入淮,錡列諸軍於運河岸以扼之,數十里不斷,望之如錦繡。金人以鐵騎列於淮之北,望之如銀。
yòu wén lín láng cáo bó dá, gǎi yòu xuān yì láng.
右文林郎曹伯達,改右宣議郎。
bó dá chū quán zhī hóng xiàn bù, fén jīn zhào bù bài, shàng mìng gǎi jīng zhì, qín guì yì zhī bù xíng. zhì shì zì chén ér yǒu shì mìng.
伯達初權知虹縣簿,焚金詔不拜,上命改京秩,秦檜抑之不行。至是自陳而有是命。
bǐng wǔ, jīn rén lì qí dōng jīng liú shǒu cáo guó gōng bāo wèi huáng dì.
丙午,金人立其東京留守曹國公褒為皇帝。
shí jīn rén kùn yú nüè zhèng, xiōng xiōng yù wèi biàn. wán yán mò yīn xún yǐ yōng lì liú shǒu, zhòng jiē yuē: shì tài zǔ zhī sūn, dāng lì. yú shì rù fǔ qiú jiàn. bāo cái chū, zé tíng xià xī hū wàn suì, suì jí wèi. dīng wèi, gǎi yuán dà dìng, dà shè. shù qián zhǔ guò è, shì huáng tài hòu tú kè tǎn shì, shā tài zōng jí zōng hàn zōng bì zi sūn jí zōng běn zhū wáng, huǐ shàng jīng gōng diàn, shā liáo yù wáng sòng tiān shuǐ jùn gōng zǐ sūn děng shù shí shì. yǐ wán yán mò yīn wèi yòu fù yuán shuài, gāo zhōng jiàn wèi yuán shuài zuǒ jiān jūn, wán yán fú shòu wèi yòu jiān jūn.
時金人困於虐政,洶洶欲為變。完顏默音詢以擁立留守,眾皆曰:「是太祖之孫,當立。」於是入府求見。褒才出,則庭下悉呼萬歲,遂即位。丁未,改元大定,大赦。數前主過惡,弒皇太后圖克坦氏,殺太宗及宗翰、宗弼子孫及宗本諸王,毀上京宮殿,殺遼豫王、宋天水郡公子孫等數十事。以完顏默音為右副元帥,高忠建為元帥左監軍,完顏福壽為右監軍。
wù shēn, sān xǐng shū mì yuàn zòu zhāo nà guī fù zhèng rén shǎng gé: yīng jiē nà jīn rén wàn hù huò fān jūn qiān rén zhě, bǔ wǔ yì láng, xià zhì fān jūn wǔ rén hàn jūn shí rén zhě, bǔ jìn yǒng fù wèi, fán shí děng. rú fān hàn qiān jūn zì néng guī fù zhě, bìng yōu bǔ guān zī. yǒu guān rén yōu jiā shēng zhuǎn, réng bù cì zhuó yòng. jiàng huáng bǎng xiǎo yù.
戊申,三省、樞密院奏招納歸附正人賞格:應接納金人萬戶或蕃軍千人者,補武翼郎,下至蕃軍五人、漢軍十人者,補進勇副尉,凡十等。如蕃、漢簽軍自能歸附者,並優補官資。有官人優加升轉,仍不次擢用。降黃榜曉諭。
jīn zhǔ liàng lǜ shī dù huái. shì yè, lòu xià èr gǔ, wáng quán zì lú zhōu yǐn bīng dùn, tún zhāo guān.
金主亮率師渡淮。是夜,漏下二鼓,王權自廬州引兵遁,屯昭關。
chū, jīn zhǔ liàng zài shòu chūn, yù dù huái, xì fú qiáo yǐ chéng. luó zhě huò quán jūn bǎi pù shù rén, zhōng yǒu yī cáo sī, jīn zhǔ liàng jiàn zhī, wèn quán suǒ zài, cáo sī yuē: zài lú zhōu. yòu wèn: yǒu bīng jǐ hé? yuē: wǔ wàn. jīn zhǔ liàng yuē: shì yě, wú zhī zhī yǐ. nǎi yǐ jīn shí yú liǎng qiǎn cáo sī, qiě lìng fù shū yǔ quán.
初,金主亮在壽春,欲渡淮,系浮橋已成。邏者獲權軍擺鋪數人,中有一曹司,金主亮見之,問權所在,曹司曰:「在廬州。」又問:「有兵幾何?」曰:「五萬。」金主亮曰:「是也,吾知之矣。」乃以金十餘兩遣曹司,且令附書與權。
quán wén jīn yǐ dù huái, suì zì lú zhōu tuì bīng, yán lù zuò xū zhài yǐ yí dí. yǒu yóu qí wèi quán jūn suǒ zhí, quán yǔ zhī jiǔ, wèn qí xū shí, yǒu dōu háo zhài zhě yuē: dà jīn qǐ bīng liù shí wàn, yǐ shí wàn chū qīng hé kǒu, bù zhàn, dàn wèi yí bīng yǐ dāng huái dōng zhī jūn yǐ èr shí wàn fēn wǎng jīng xī sān shí wàn suí guó zhǔ lái, qí shí wàn rén chū zhàn, shí wàn rén hù jià, shí wàn rén duó huái dù jiāng. quán yuē: bù kě dāng yě, yí yǐn bì zhī. suì tuì bǎo hé zhōu.
權聞金已渡淮,遂自廬州退兵,沿路作虛寨以疑敵。有游騎為權軍所執,權與之酒,問其虛實,有都壕寨者曰:「大金起兵六十萬,以十萬出清河口,不戰,但為疑兵以當淮東之軍;以二十萬分往京西;三十萬隨國主來,其十萬人出戰,十萬人護駕,十萬人奪淮渡江。」權曰:「不可當也,宜引避之。」遂退保和州。
jǐ yǒu, jīn zhǔ bāo yǐ xīn lì, xiǎng jiāng shì, cì guān shǎng gè yǒu chà, réng gěi fù sān nián. huì shàng shū shěng qǐng yǐ cóng jūn lái zhě bǔ zhū jú chéng yīng rén jí guān lì què yuán, jīn zhǔ yuē: jiù rén nán zhēng zhě jí hái, hé yǐ chù zhī? bì bù kě què zhě, liàng yòng xīn rén kě yě.
己酉,金主褒以新立,饗將士,賜官賞各有差,仍給復三年。會尚書省請以從軍來者補諸局承應人及官吏闕員,金主曰:「舊人南征者即還,何以處之?必不可闕者,量用新人可也。」
gēng xū, zhí mì gé zhī lú zhōu zhǔ guǎn huái xī ān fǔ sī gōng shì gōng tāo qì chéng zǒu.
庚戌,直秘閣、知廬州、主管淮西安撫司公事龔濤棄城走。
shí dié bào dí bīng zhì běi mén wài èr shí lǐ, tāo shēng yán jiāng běn zhōu rén mǎ wǎng wú wèi jūn děng chù cuò zhì hàn yù, wěi xiū wǔ láng tiān chà běn zhōu zhù pō bīng mǎ dōu jiān yáng chūn quán zhōu shì.
時諜報敵兵至北門外二十里,濤聲言將本州人馬往無為軍等處措置捍禦,委修武郎、添差本州駐泊兵馬都監楊春權州事。
xīn hài, jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí, lìng huái dōng fù zǒng guǎn zhāng róng xuǎn suǒ bù zhàn chuán liù shí wǔ sōu, mín bīng qiān rén, fù huái yīn jūn qián shǐ huàn.
辛亥,江淮制置使劉錡,令淮東副總管張榮選所部戰船六十五艘,民兵千人,赴淮陰軍前使喚。
xiān shì yǒu zhào diào huái dōng dīng zhuàng wàn rén fù róng, yú shè yáng hú děng chù huǎn jí bǎo jù. shí huái dōng zāo shuǐ zāi, mín duō fá shí, qí qǐng rì gěi mín bīng qián mǐ jí jiè bǔ shǒu lǐng guān zī yǐ wèi jī quàn, ér zhuǎn yùn shǐ yáng kàng lìng róng fēn qí bīng zhī bàn guī nóng, bàn gěi qián mǐ. zhì shì diào fù jūn qián zhě, jiē kuì yì bù guī, róng zú bù néng jūn.
先是有詔調淮東丁壯萬人付榮,於射陽湖等處緩急保聚。時淮東遭水災,民多乏食,錡請日給民兵錢米及借補首領官資以為激勸,而轉運使楊抗令榮分其兵之半歸農,半給錢米。至是調赴軍前者,皆潰逸不歸,榮卒不能軍。
jīn rén pò chú zhōu.
金人破滁州。
chū, jīn zhǔ liàng jì dù huái, lìng wàn hù xiāo qí yǐ shí wàn qí zì huā yè zhèn yóu dìng yuǎn xiàn qǔ chú yáng lù zhì yáng zhōu. qí zhì jí táng, zhù jūn shù rì, xiān yǐ bǎi yú qí gōng qīng liú guān, nán jūn wú yǔ dí zhě. yòu èr rì, suì zhǎng qū rù guān, zhí dǐ chú zhōu, yòu cháo fèng dài fū zhī zhōu shì lù lián qì chéng qù. jīn bīng suǒ guò, jiē bù shā lüè, huò jiàn rén, zé shàn yù zhī shǐ gè ān yè. yǒu jūn rén yí huǒ fén mín jū cǎo wū yī jiān zhě, lì zhǎn zhī, nǎi jiē bǎng yǐ lìng guò jūn.
初,金主亮既渡淮,令萬戶蕭琦以十萬騎自花靨鎮由定遠縣取滁陽路至揚州。琦至藉塘,駐軍數日,先以百餘騎攻清流關,南軍無與敵者。又二日,遂長驅入關,直抵滁州,右朝奉大夫、知州事陸廉棄城去。金兵所過,皆不殺掠,或見人,則善諭之使各安業。有軍人遺火焚民居草屋一間者,立斬之,乃揭榜以令過軍。
chū, huái nán zhuǎn yùn fù shǐ yáng kàng, lìng zhōu xiàn xiāng cūn lín yì lù shí lǐ zhì yī fēng huǒ tái, qí xià jī cǎo shù qiān shù yòu lìng xiāng mín gè zhì zhǎng qiāng, cuī dū yán qiè, rén shén kǔ zhī. zhì shì jīn rù chú zhōu jiè, fāng yǐ fá mǎ chú wèi huàn, ér suǒ de jī cǎo shén zhòng, yòu xiāng mín jiē qì qiāng ér qù, jǐn wèi jīn rén suǒ qǔ. qí zhī shēn rù yě, měi guò xiǎn zǔ, yōu bì yǒu bèi, zhì zé quán wú shǒu yù, rú dǎo wú rén zhī jìng, jīn shén xiào qí shī jì yān.
初,淮南轉運副使楊抗,令州縣鄉村臨驛路十里置一烽火台,其下積草數千束;又令鄉民各置長槍,崔督嚴切,人甚苦之。至是金入滁州界,方以乏馬芻為患,而所得積草甚眾,又鄉民皆棄槍而去,盡為金人所取。琦之深入也,每過險阻,憂必有備,至則全無守御,如蹈無人之境,金甚笑其失計焉。
rén zǐ, huáng zǐ níng guó jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī jiàn wáng wěi wèi zhèn nán jié dù shǐ, yǐ míng táng ēn yě.
壬子,皇子寧國軍節度使、開府儀同三司建王瑋為鎮南節度使,以明堂恩也。
jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí dé jīn zì pái, dì bào huái xī dí shì shén shèng, lìng qí tuì jūn bèi jiāng. shí qí zài huái yīn, yǔ jīn rén gé huái xiāng chí yǐ shù rì. zhì shì qīng hé kǒu yǒu yī xiǎo zhōu shùn liú ér xià, qí shǐ rén yāo qǔ zhī, yǒu sù shù náng ér yǐ. qí yuē: cǐ tàn shuǐ shì zhě yě. é qǐng, jīn rén gè bào cǎo yī shù zuò mǎ tóu yǐ guò zhōu, zhōu yuē shù bǎi sōu, yǒu zài liáng wǎng háo zhōu zhě, yǒu zài jī kào zhī chǔ zhōu yáng zhōu zhě, sù liú qiān wǎn, qí shì shén sù. qí mù shàn méi zhě záo zhōu shěn zhī, jīn rén dà jīng.
江淮制置使劉錡得金字牌,遞報淮西敵勢甚盛,令錡退軍備江。時錡在淮陰,與金人隔淮相持已數日。至是清河口有一小舟順流而下,錡使人邀取之,有粟數囊而已。錡曰:「此探水勢者也。」俄頃,金人各抱草一束作馬頭以過舟,舟約數百艘,有載糧往濠州者,有載激犒之楚州、揚州者,溯流牽挽,其勢甚速。錡募善沒者鑿舟沈之,金人大驚。
xiān shì huái nán zhuǎn yùn fù shǐ yáng kàng, jù mín wèi shuǐ zhài, yǐ tǔ háo hú shēn chōng dōu tǒng lǐng. kàng zài huái yīn, jiàn qí yǔ jīn rén xiāng chí, zì yán yù shǒu shuǐ zhài, qiě cuī dū qián liáng, yīng fù dà jūn, nǎi qì qí jūn ér qù, suì dù jiāng, jū jiāng yīn jūn.
先是淮南轉運副使楊抗,聚民為水寨,以土豪胡深充都統領。抗在淮陰,見錡與金人相持,自言欲守水寨,且催督錢糧,應副大軍,乃棄其軍而去,遂渡江,居江陰軍。
guǐ chǒu, jīn rén wéi lú zhōu, xiū wǔ láng tiān chà bīng mǎ dōu jiān quán zhōu shì yáng chūn, lè bīng chéng shì tū zhèn yǐ chū, guò zhōng pài hé, lǜ xiāng bīng shǒu jiāo hú shuǐ zhài.
癸丑,金人圍廬州,修武郎、添差兵馬都監、權州事楊春,勒兵乘勢突陣以出,過中派河,率鄉兵守焦湖水寨。
jiǎ yín, liú qí qiǎn bīng dù huái, yǔ jīn rén zhàn.
甲寅,劉錡遣兵渡淮,與金人戰。
xiān shì qí qiǎn qián sī cè yīng yòu jūn tǒng zhì wáng gāng děng jiān yǐ bīng shù bǎi dù huái, jīn rén tuì què, guān jūn xiǎo shèng. jì ér jīn rén xī zhòng lái zhàn, qí bù qiǎn yuán, jié cì zhàn méi zhě yǐ qiān shù zhì shì yòu qiǎn dāo fǔ shǒu qiān rén dù huái, huò jìn huò què, yǐ tuì wú guī lù, sǐ zhě shén qī bā.
先是錡遣前司策應右軍統制王剛等間以兵數百渡淮,金人退卻,官軍小勝。既而金人悉眾來戰,錡不遣援,節次戰沒者以千數;至是又遣刀斧手千人渡淮,或進或卻,以退無歸路,死者什七八。
jīn zhǔ liàng zhì lú zhōu chéng běi zhī wǔ lǐ, zhú tǔ chéng jū zhī, dào huò bái tù, yǔ lǐ tōng yuē: wǔ wáng bái yú zhī zhào yě.
金主亮至廬州城北之五里,築土城居之,道獲白兔,語李通曰:「武王白魚之兆也。」
jiāng zhōu dōu tǒng sī jiāng guān zhāng bǎo fù rù jiǎng zhōu.
江州都統司將官張寶復入蔣州。
jiǎng zhōu jì wèi jīn rén suǒ pò, zhào qī fāng cuò zhì shōu fù. jīn wén nán jūn qiě zhì, suì tuì qù.
蔣州既為金人所破,詔戚方措置收復。金聞南軍且至,遂退去。
jīn rén qīn fán chéng.
金人侵樊城。
xiān shì dōu tǒng zhì wú gǒng zhì xiāng yáng, yù tún wàn shān xiǎo zhài, huò xiāng yáng shī lì zé xī rù shǔ, zhū jūn jiē xiōng xiōng bù dìng. shí jīng nán jūn xīn chuàng, jīn jiāng liú è yōng zhòng shí wàn, yáng shēng yù qǔ jīng nán, yòu yù fēn jūn zì guāng huáng dǎo wǔ chāng. cháo tíng yǐ jīn xī cháng yóu cǐ rù jiāng xī, lǜ yáo gēn běn, lìng gǒng qiǎn bīng hù wǔ chāng yī dài jīn dù. gǒng jiāng yǐn bīng huí è, xuān yù shǐ wāng chè wén zhī, chí shū zhǐ gǒng, ér zì fā è zhī yú bīng jìn shù huáng zhōu. gǒng hái xiāng yáng, cháng biǎn zào bù zì jǐ. huì liú è qǔ tōng huà jūn, qián yī xī, niú shǒu zhèn zhuāng jiā sān rén zhuì chéng rù xiāng yáng, gào yǐ jīn rén qiě zhì, gǒng yí zhī, bù wèi bèi. yì rì, jīn qí sān qiān hū zhì fán chéng, yù duó fú qiáo, jìng zhì chéng xià. zì jiǎng hǎo hòu, fán chéng bù xiū zhú, duō quē huài, fù jiāng dí guì, bù jiāng wáng jìn, shí yǐ bīng èr bǎi shù yān. tǒng zhì guān zhāng shùn tōng, yǐ bǎi qí xún chuō, yǔ dí yù, jī zhī. huì xì fú qiáo wèi chéng, dí bù dé jì. èr jiāng yǐn bīng chū zhàn, gǒng dēng chéng, jiàn chū bīng yù zhī, dí shǎo què. jīn rén sān què zhì zhú lín xià, tiě qí tū chū, guān bīng suì bài. gǒng yǐ sì zhōu dù shī zhù zhī, zǔ fēng bù zhì, èr jiāng jù sǐ, shì zú bàn yǎn rù shuǐ zhōng. zhì wǎn, jīn bīng tuì. shì yì yě, yǐ dà jié wén wǔ gōng dài fū zhāng píng wèi cháng chū bīng, yì yǐ qí gōng qiān zhōng wèi dài fū. jūn zhōng wèi zhī fán chéng gōng shǎng.
先是都統制吳拱至襄陽,欲屯萬山小寨,或襄陽失利則西入蜀,諸軍皆洶洶不定。時荊南軍新創,金將劉萼擁眾十萬,揚聲欲取荊南,又欲分軍自光、黃搗武昌。朝廷以金昔嘗由此入江西,慮搖根本,令拱遣兵護武昌一帶津渡。拱將引兵回鄂,宣諭使汪澈聞之,馳書止拱,而自發鄂之餘兵進戍黃州。拱還襄陽,嘗褊躁不自己。會劉萼取通化軍,前一夕,牛首鎮莊家三人縋城入襄陽,告以金人且至,拱疑之,不為備。翼日,金騎三千忽至樊城,欲奪浮橋,徑至城下。自講好後,樊城不修築,多缺壞,副將翟貴,部將王進,時以兵二百戍焉。統制官張順通,以百騎巡逴,與敵遇,擊之。會系浮橋未成,敵不得濟。二將引兵出戰,拱登城,漸出兵御之,敵少卻。金人三卻至竹林下,鐵騎突出,官兵遂敗。拱以四舟渡師助之,阻風不至,二將俱死,士卒半掩入水中。至晚,金兵退。是役也,以大捷聞;武功大夫張平未嘗出兵,亦以奇功遷中衛大夫。軍中謂之「樊城功賞。」
yǐ mǎo, mìng xué shì yuàn zhuàn zhù wén, jù shù guó jiā yǔ jīn hé èr shí yú nián, bèi cún zài shū, jīn wú gù yú méng, shī chū chéng fēi děi yǐ zhī yì, yǐ gào tiān dì zōng miào shè jì zhū líng jí yuè dú zhū shén.
乙卯,命學士院撰祝文,具述國家與金和二十餘年,備存載書,今無故渝盟,師出誠非得已之意,以告天地、宗廟、社稷、諸陵及岳瀆諸神。
jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí wén wáng quán bài, nǎi zì huái yīn yǐn bīng guī yáng zhōu. huái diān zhī rén, chū shì qí yǐ wèi ān, jí wén tuì jūn, cāng zú liú lí yú dào, sǐ zhě shí liù qī.
江淮制置使劉錡聞王權敗,乃自淮陰引兵歸揚州。淮甸之人,初恃錡以為安,及聞退軍,倉卒流離於道,死者十六七。
qí zhī wèi tuì yě, xí huái dōng fù zǒng guǎn zhāng róng yǐ suǒ bù rén chuán jǐn fù huái yīn, shì rì, róng bèi xí jí fā tài zhōu, zhì chǔ zhōu zé dà jūn yǐ tuì, qí suǒ tǒng mín bīng jiē jīng kuì. róng shōu sàn wáng jǐn qiān rén, zhì shào bó dài, jué yùn hé shuǐ rù hú yǐ zì bǎo yān.
錡之未退也,檄淮東副總管張榮以所部人船盡赴淮陰,是日,榮被檄即發泰州,至楚州則大軍已退,其所統民兵皆驚潰。榮收散亡僅千人,至邵伯埭,決運河水入湖以自保焉。
jīn zhǔ liàng rù lú zhōu, zhào chéng wài bèi lǔ bǎi xìng shù shí rén, qīn zì fǔ xún, shǐ zhī guī yè, rén cì yín shí liǎng.
金主亮入廬州,召城外被擄百姓數十人,親自拊循,使之歸業,人賜銀十兩。
xìng yuán fǔ dōu tǒng zhì yáo zhòng qiǎn zhōng yì tǒng lǐng wáng jùn lǜ guān bīng yì shì zhì zhōu zhì xiàn, yù jīn rén yú dōng luò gǔ kǒu, pò zhī.
興元府都統制姚仲遣忠義統領王俊率官兵義士至盩厔縣,遇金人於東洛谷口,破之。
shì wèi bù jūn sī yòu jūn tǒng zhì shào hóng yuān yǐ zuǒ yòu èr jūn zhì zhēn zhōu.
侍衛步軍司右軍統制邵宏淵以左右二軍至真州。
jīn zhōu dōu tǒng zhì wáng yàn qiǎn tǒng zhì guān rèn tiān xī guō chén děng lǐng jīng bīng chū xún yáng, zhì shāng zhōu fēng yáng xiàn, kè zhī.
金州都統制王彥遣統制官任天錫、郭諶等領精兵出洵陽,至商州豐陽縣,克之。
shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì zhào zǔn yǐn bīng zhì jiǎng zhōu.
侍衛馬軍司中軍統制趙撙引兵至蔣州。
xiān shì jiāng zhōu dōu tǒng zhì qī fāng, zòu yǐ wǔ dé dài fū běn sī fù jiāng zhāng cún quán zhī jiǎng zhōu, yǐ suǒ bù sān bǎi shǒu zhī. zǔn jì zhì, yǐ běn jūn jiāng guān lán bǐng yì quán zhī zhōu shì, cún lì zhēng, bù tīng, suì yǔ qí zhòng zhī shā wō.
先是江州都統制戚方,奏以武德大夫、本司副將張存權知蔣州,以所部三百守之。撙既至,以本軍將官蘭秉義權知州事,存力爭,不聽,遂與其眾之沙窩。
zuǒ wǔ dài fū jiàn kāng fǔ zhù dá dāo yù qián pò dí jūn tǒng zhì yáo xìng, yǔ jīn rén zhàn yú wèi zi qiáo, sǐ zhī.
左武大夫、建康府駐答刂、御前破敵軍統制姚興,與金人戰於尉子橋,死之。
xiān shì wáng quán jì tún zhāo guān, jiāng shì yóu yǒu yù zhàn zhī xīn. quán yǐn bīng xiān dùn, jīn yǐ tiě qí zhuī jí wèi zi qiáo, xìng yǐ suǒ bù sān qiān rén lì zhàn. quán zhì jiǔ xiān shān shàng, yǐ dāo fǔ zì wèi, shū bù yuán xìng. zì chén zhì shēn, xìng chū rù sān sì, shā dí shù bǎi. tǒng zhì guān dài gāo xià dào bì dí, dí suì jiǎ lì quán zhì yǐ yòu, xìng fèn rù, yǔ qí tú gǒng wèi dài fū zhōng zhōu fáng yù shǐ zhèng tōng děng wǔ shí rén jù xiàn, sǐ zhī. shì píng, zèng xìng róng zhōu guān chá shǐ, jí qí dì lì miào.
先是王權既屯昭關,將士猶有欲戰之心。權引兵先遁,金以鐵騎追及尉子橋,興以所部三千人力戰。權置酒仙山上,以刀斧自衛,殊不援興。自辰至申,興出入三四,殺敵數百。統制官戴皋下道避敵,敵遂假立權幟以誘,興奮入,與其徒拱衛大夫、忠州防禦使鄭通等五十人俱陷,死之。事平,贈興容州觀察使,即其地立廟。
zhōng shū shè rén quán zhí xué shì yuàn yú yǔn wén, wén wáng quán zhì rú xū, zhī shì jí, dù quán yǔ liú qí bì jù tuì, suì lǜ shì cóng shù rén tóng jiàn fǔ chén, yán quán tuì shī, yǐ lín jiāng kǒu, bì bài guó shì. shàng shū yòu pú shè zhū zhuō cān zhī zhèng shì yáng chūn jiē yuē: quán zì yán tuì shī yǐ dǎo dí shēn rù, shēn dāng qí chōng, lìng bù jūn sī zuǒ jūn tǒng zhì shào hóng yuān chū qí yòu, chí zhōu dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng chū qí zuǒ, jiā gōng zhī. yǔn wén děng lì biàn qí bù rán, qiě yán quán wèi zǒu jì, zhuō děng yóu yǐ wèi bù rán. dīng sì, guǒ dé wáng quán bài guī bào, zhōng wài dà zhèn.
中書舍人、權直學士院虞允文,聞王權至濡須,知事急,度權與劉錡必俱退,遂率侍從數人同見輔臣,言權退師,已臨江口,必敗國事。尚書右僕射硃倬、參知政事楊椿皆曰:「權自言退師以導敵深入,身當其沖,令步軍司左軍統制邵宏淵出其右,池州都統制李顯忠出其左,夾攻之。」允文等力辯其不然,且言權為走計,倬等猶以為不然。丁巳,果得王權敗歸報,中外大震。
dì zhào tài fù hé yì jùn wáng yáng cún zhōng, tóng zǎi zhí duì yú nèi diàn. dì yù yǐ yù sàn bǎi guān fú hǎi bì dí, zuǒ pú shè chén kāng bó yuē: bù kě. cún zhōng yán: dí kōng guó yuǎn lái, yǐ lín huái diān, cǐ zhèng xián zhī chí wù bù zú zhī shí, yuàn lǜ jiāng shì běi shǒu sǐ dí. dì xǐ, suì dìng qīn zhēng zhī yì.
帝召太傅和義郡王楊存中,同宰執對於內殿。帝諭以欲散百官浮海避敵,左僕射陳康伯曰:「不可。」存中言:「敵空國遠來,已臨淮甸,此正賢知馳騖不足之時,願率將士北首死敵。」帝喜,遂定親征之議。
shǎo bǎo fèng guó jūn jié dù shǐ sì chuān xuān fǔ shǐ wú lín, fēng chéng guó gōng, yǐ míng táng ēn yě.
少保、奉國軍節度使、四川宣撫使吳璘,封成國公,以明堂恩也。
gé mén xuān zàn shè rén zhī jūn zhōu wǔ jù, qiǎn zǒng xiá mín bīng xún chēn jiāng guān lǐ yuán děng lǐng bīng jìn qǔ, yòu fèng yì láng zhī fáng zhōu sī mǎ zhuō, qiǎn xiāng bīng èr qiān wèi yuán, qiě jì qí jūn shí. chēn děng fù dèng zhōu.
閤門宣贊舍人、知均州武鉅,遣總轄民兵荀琛、將官李元等領兵進取,右奉議郎、知房州司馬倬,遣鄉兵二千為援,且濟其軍食。琛等復鄧州。
jīn zhǔ bāo chū dōng jīng nèi fǔ zhī qì wù jīn yín shàn jūn lì.
金主褒出東京內府之器物金銀贍軍吏。
wù wǔ, zhī shū mì yuàn shì yè yì wèn dū shì jiāng huái jūn mǎ zhōng shū shè rén jiān zhí xué shì yuàn yú yǔn wén cān móu jūn shì shū mì yuàn jiǎn xiáng zhū fáng wén zì hóng mài, mì shū shěng xiào shū láng féng fāng, bìng cān yì jūn shì.
戊午,知樞密院事葉義問督視江、淮軍馬;中書舍人兼直學士院虞允文參謀軍事;樞密院檢詳諸房文字洪邁,秘書省校書郎馮方,並參議軍事。
quán lǐ bù shì láng huáng zhōng qǐng wèi qīn zōng zuò zhǔ fù miào, cóng zhī.
權禮部侍郎黃中請為欽宗作主祔廟,從之。
shì wèi bù jūn sī zuǒ jūn tǒng zhì shào hóng yuān, jí jīn tǒng jūn xiāo qí zhàn yú zhēn zhōu xū pǔ qiáo xī.
侍衛步軍司左軍統制邵宏淵,及金統軍蕭琦戰於真州胥浦橋西。
qí zì chú zhōu yǐn bīng zhì wǎ liáng, è chú hé bù dé dù, zhí xiāng mín ōu dà zhě wèn zhī. dà yǐ shào xìng shí yī nián hán shì zhōng yǐ shù bǎi qí wǎng dìng yuǎn xiàn, xū jīng ér huí, zhì wǎ liáng, jǐn huǐ mín jū yǐ wèi fú qiáo, kǒng jīn rén xiào zhī, nǎi dá yǐ yǒu lù, zì zhú gāng zhèn kě jìng zhì liù hé xiàn, qí cóng zhī, bǐ wèi xiāng dǎo, suì yū lù bàn rì, gù liù hé jū rén jiē dé táo qù.
琦自滁州引兵至瓦梁,扼滁河不得渡,執鄉民歐大者問之。大以紹興十一年韓世忠以數百騎往定遠縣,虛驚而回,至瓦梁,盡毀民居以為浮橋,恐金人效之,乃答以有路,自竹岡鎮可徑至六合縣,琦從之,俾為鄉導,遂迂路半日,故六合居人皆得逃去。
hóng yuān zài zhēn zhōu, fāng yǐn jiǔ, yǒu bào jīn rén qiě zhì zhě, jí lǜ zhòng, xiāng yù yú xū pǔ qiáo. hóng yuān mìng jiāng guān sān rén jù yú qiáo shàng, jīn rén gōng shǐ rú yǔ, wǒ shī duō sǐ. chéng zhōng lǎo ruò jiē cuàn bì, wéi shǒu jiā qiáng zhuàng yóu dēng chéng yǐ guān. zhèng zhēng qiáo jiān, dí shí cǎo yǐ dù hé, sān jiāng jiē sǐ. hóng yuān lǜ qīn suí jūn rù chéng, yǎn guān yǐ jù, jūn mín jiē bēn jiāng shàng, dé zhōu dù jiāng yǐ miǎn. hóng yuān huǐ zhá bǎn, tuì tún yú yáng zi qiáo, zhēn zhōu suì pò. jīn rén dé chéng bù rù, jìng zì shān lù gōng yáng zhōu.
宏淵在真州,方飲酒,有報金人且至者,亟率眾,相遇於胥浦橋。宏淵命將官三人拒於橋上,金人弓矢如雨,我師多死。城中老弱皆竄避,惟守家強壯猶登城以觀。正爭橋間,敵實草以渡河,三將皆死。宏淵率親隨軍入城,掩關以拒,軍民皆奔江上,得舟渡江以免。宏淵毀閘板,退屯於揚子橋,真州遂破。金人得城不入,徑自山路攻揚州。
jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí jūn hái zhì shào bó dài, wén jīn gōng zhēn zhōu, yí yáng zhōu yǐ bù shǒu, wèi gǎn fā. huì tàn zhě bào yáng zhōu chéng shàng qí zhì yóu shì guān jūn, qí yuē: zhēn zhōu suī shī, yáng zhōu yóu wèi guó jiā shǒu, dāng sù jìn. nǎi zì běi mén rù, jiàn ān fǔ shǐ liú zé. zé yǐ chéng bù kě shǒu, quàn qí tuì tún guā zhōu, qí lìng zhū jūn qì xiē, xú tú suǒ xiàng.
江淮制置使劉錡軍還至邵伯埭,聞金攻真州,疑揚州已不守,未敢發。會探者報揚州城上旗幟猶是官軍,錡曰:「真州雖失,揚州猶為國家守,當速進。」乃自北門入,見安撫使劉澤。澤以城不可守,勸錡退屯瓜洲,錡令諸軍憩歇,徐圖所向。
jīn zhōu tǒng zhì guān rèn tiān xī fù shāng luò xiàn.
金州統制官任天錫復商洛縣。
jǐ wèi, zhù shū mì xíng fǔ zhī yìn.
己未,鑄樞密行府之印。
zhào hàn lín xué shì hé pǔ cí mǎ zǔ, yòu mìng zhāo tǎo shǐ mà jì yú jūn zhōng.
詔翰林學士何溥祠馬祖,又命招討使禡祭於軍中。
shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì zhào zǔn, yǐn bīng dù huái, gōng cài zhōu. zǔn zài xìn yáng jūn, wén jīn rén yǐ zhì huái yòu, yuē: cǐ kě yǐ jìn bīng dǎo qí xū yǐ. suì xíng.
侍衛馬軍司中軍統制趙撙,引兵渡淮,攻蔡州。撙在信陽軍,聞金人已至淮右,曰:「此可以進兵搗其虛矣。」遂行。
jīn zhōu tǒng zhì guān rèn tiān xī děng fù shāng zhōu, huò qí shǒu jiāng zhāo yì dà jiāng jūn wán yán shǒu néng tóng zhī zhōu wǔ qí wèi mǎ yàn jiàng.
金州統制官任天錫等復商州,獲其守將昭毅大將軍完顏守能;同知州、武騎尉馬彥降。
shí guān shǎn kōng xū, huá zhōu mì ěr shāng dèng, rén xīn jīng yáo, jīn suǒ mìng pú chéng lìng yǔ wèi jiē dùn qù. chéng qiáo yǐ zhào qí lǎo gào zhī yuē: shì shì ruò cǐ, nán jūn qiě zhì, ěr děng hé yǐ yù zhī? jiē yuē: yǒu jiàng ér yǐ. yǐ yuē: jí piān shī zhì, nán jūn bēn kuì bù xiá, cóng zhī ér qù zhě sǐ yú róu lìn qí bù néng chū zhě, zé yǐ bèi pàn, nú lù zhī. mò ruò yī xīn gù shǒu, cǐ wàn quán cè yě. jì ér yǒu móu fān chéng nèi fù zhě, yǐ zhí ér lù zhī, zhòng nǎi zhǐ.
時關陝空虛,華州密邇商、鄧,人心驚搖,金所命蒲城令與尉皆遁去。丞喬扆召耆老告之曰:「事勢若此,南軍且至,爾等何以御之?」皆曰:「有降而已。」扆曰:「即偏師至,南軍奔潰不暇,從之而去者死於蹂躪;其不能出者,責以背叛,孥戮之。莫若一心固守,此萬全策也。」既而有謀翻城內附者,扆執而戮之,眾乃止。
gēng shēn, tài fù níng yuǎn jūn jié dù shǐ lǐ quán guān shǐ hé yì jùn wáng yáng cún zhōng wèi yù yíng sù wèi shǐ.
庚申,太傅、寧遠軍節度使、醴泉觀使和義郡王楊存中為御營宿衛使。
chū, wáng quán zhī wèi bài yě, quán lǐ bù shì láng huáng zhōng wèi dì yán: huái xī jiāng shì bù yòng mìng, qǐng zé dà chén dū zhū jūn. zhì shì yòu lǜ tóng liè yán cún zhōng bù kě qiǎn zhuàng shén lì, bù tīng.
初,王權之未敗也,權禮部侍郎黃中為帝言:「淮西將士不用命,請擇大臣督諸軍。」至是又率同列言存中不可遣狀甚力,不聽。
zhào zǔn pò bāo xìn xiàn.
趙撙破褒信縣。
jiàn kāng fǔ dōu tǒng zhì wáng quán zì hé zhōu dùn guī.
建康府都統制王權自和州遁歸。
quán wén dí qiě zhì, gěi qí zhòng yuē: yǐ dé zhǐ, qì chéng shǒu jiāng yǐ. suì yǐn bīng dēng chē chuán dù jiāng, tún yú dōng cǎi shí.
權聞敵且至,給其眾曰:「已得旨,棄城守江矣。」遂引兵登車船渡江,屯於東採石。
jīn rén rù hé zhōu.
金人入和州。
chū, jīn bīng zhì jìn xiào, yóu wèi zhī wáng quán qì jūn ér guī yě. hòu jūn tǒng zhì hán lín zuì hòu chū chéng, nǎi zòng huǒ, chéng zhōng xuān luàn, jīn rén wén zhī yuē: nán jūn dùn yǐ! suì jìn bīng rù chéng. chéng zhōng qiǔ liáng qì xiè, bìng wěi yú lù. dí shì bēn tū, jūn mín zì xiāng róu jiàn jí zhēng dù nì sǐ zhě, mò zhī qí shù. jiāng shì fèn nù hào hū, zhǐ chuán dǐ lì, jiē yǐ quán bù zhàn wù guó wèi yán. tǒng zhì guān shí jùn diàn hòu, yǐ nǔ fú dào bàng, dí qí shāo zhǐ. kuì bīng wǎng wǎng qì jiǎ, bào lú wěi fú jiāng ér dù, dé shēng zhě shén sì wǔ.
初,金兵至近效,猶未知王權棄軍而歸也。後軍統制韓霖最後出城,乃縱火,城中喧亂,金人聞之曰:「南軍遁矣!」遂進兵入城。城中糗糧、器械,並委於路。敵勢奔突,軍民自相蹂踐及爭渡溺死者,莫知其數。將士憤怒號呼,指船詆詈,皆以權不戰誤國為言。統制官時俊殿後,以弩伏道傍,敵騎稍止。潰兵往往棄甲,抱蘆葦浮江而渡,得生者什四五。
rén xū, zhào yǐ jīn rén bèi méng hǎo, láo wǒ jiāng shì, méng fàn shǐ shí, zì jīn yuè èr shí sì rì, dāng bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn.
壬戌,詔以金人背盟好,勞我將士,蒙犯矢石,自今月二十四日,當避正殿,減常膳。
shàng shū hù bù shì láng liú cén jiān yù yíng suí jūn dōu zhuǎn yùn shǐ, xiān wǎng yán jiāng cuò zhì. níng guó jūn jié dù shǐ chí zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng wèi yù yíng xiān fēng dōu tǒng zhì, suí zhōu guān chá shǐ zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǐ pěng wèi qián jūn dōu tǒng zhì, yòu wǔ dài fū gāo zhōu cì shǐ miáo dìng wèi yòu jūn tǒng zhì, wǔ jīng láng gé mén xuān zàn shè rén diàn qián sī cuī fēng jūn tǒng zhì guō zhèn wèi zuǒ jūn tǒng zhì, yì wèi dài fū lì zhōu guān chá shǐ liú ruì wèi zhōng jūn tǒng zhì, réng mìng xiǎn zhōng tún wú hú yǐ è yù xī kǒu zhī chōng, qiě wèi wáng quán shēng yuán.
尚書戶部侍郎劉岑兼御營隨軍都轉運使,先往沿江措置。寧國軍節度使、池州駐答刂御前諸軍都統制李顯忠為御營先鋒都統制,隨州觀察使、主管侍衛步軍司公事李捧為前軍都統制,右武大夫、高州刺史苗定為右軍統制,武經郎、閤門宣贊舍人、殿前司摧鋒軍統制郭振為左軍統制,翊衛大夫、利州觀察使劉銳為中軍統制,仍命顯忠屯蕪湖以扼裕溪口之沖,且為王權聲援。
pěng cháng qǐng duàn wú jiāng qiáo yǐ è jīn, huò yòu yù qiàn cháng shú zhī fú shān yǐ duàn qí qí jūn, huī yóu gé zhí xué shì zhī píng jiāng fǔ hóng zūn yuē: shěn ěr, shì qì wú yǐ xī xié? fán táng tiē jiān sī fú yí, jiē shōu bù xíng.
捧嘗請斷吳江橋以扼金,或又欲塹常熟之福山以斷其騎軍,徽猷閣直學士、知平江府洪遵曰:「審爾,是棄吳以西邪?」凡堂帖、監司符移,皆收不行。
chéng zhōng láng gé mén zhī hòu dōng nán dì èr fù jiāng dōu yù zhī háo zhōu. zhào jiàng shòu wǔ xiǎn dài fū jí zhōu cì shǐ zhī háo zhōu liú guāng shí hái xíng zài. shí zhōu yǐ bù shǒu, guāng shí yù zhì héng jiàn shān zhài.
成忠郎、閤門祗候、東南第二副將都遇知濠州。召降授武顯大夫、吉州刺史、知濠州劉光時還行在。時州已不守,光時寓治橫澗山寨。
diàn zhōng shì yù shǐ dù shēn lǎo, qǐng lìng xūn chén qī lǐ nèi shì zhī jiā, xiàn jiā cái yǐ zhù guó, réng jiā yōu shǎng, cóng zhī.
殿中侍御史杜莘老,請令勛臣、戚里、內侍之家,獻家財以助國,仍加優賞,從之。
zī zhèng diàn xué shì zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào shǐ zhì shì shì. xiān shì jiàn kāng jū mín jīng yí ér qù zhě shí wǔ liù, jí dào zhì, rén qíng shāo ān.
資政殿學士、知建康府張燾始至視事。先是建康居民驚移而去者十五六,及燾至,人情稍安。
shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì zhào zǔn zhì xīn cài xiàn. jīn rén suǒ mìng lìng zuǒ lǜ zhòng yíng dí, zǔn yī gǔ pò zhī.
侍衛馬軍司中軍統制趙撙至新蔡縣。金人所命令佐率眾迎敵,撙一鼓破之。
jiāng huái zhè xī děng lù zhì zhì shǐ liú qí, tuì jūn guā zhōu zhèn. jīn pò yáng zhōu.
江、淮、浙西等路制置使劉錡,退軍瓜洲鎮。金破揚州。
chū, shào hóng yuān jì shī lì, jīn rén jìng gōng yáng zhōu, tún yú píng shān táng xià. hóng yuān yì tuì zài yáng zi qiáo nán, huǐ zhá bǎn ér dù, yáng zhōu jūn mín jiē qīng chéng ér bēn. qí nǎi tuì jūn, zì nán mén wài chāi mín wū, wèi fú qiáo, zhū jūn guò jué, jí huǐ qiáo, yóu dōng mén ér qù. shǒu chén wǔ gōng dài fū róng zhōu cì shǐ liú zé yì bēn tài zhōu, wǎng tōng zhōu dù jiāng, rù píng jiāng fǔ.
初,邵宏淵既失利,金人徑攻揚州,屯於平山堂下。宏淵亦退在揚子橋南,毀閘板而渡,揚州軍民皆傾城而奔。錡乃退軍,自南門外拆民屋,為浮橋,諸軍過絕,即毀橋,由東門而去。守臣武功大夫、榮州刺史劉澤亦奔泰州,往通州渡江,入平江府。
jīn zhǔ bāo yǐ qián lín huáng yǐn wán yán yàn wèi zuǒ chéng xiàng. xuán yǐ zhào yù nán jīng tài fù shàng shū lìng zhāng hào.
金主褒以前臨潢尹完顏晏為左丞相。旋以詔諭南京太傅、尚書令張浩。
guǐ hài, zhào shì cóng bǎi guān gèng hù fù xíng zài suǒ gōng zhí. xiān lìng hàn lín xué shì hé pǔ lì bù shì láng líng jǐng xià zhāng yùn gěi shě jīn ān jié liú gǒng tái jiàn liáng zhòng mǐn dù shēn lǎo wú fèi lǐ guān wáng pǔ shàng shū láng xú dù xuē liáng péng yú shí yán liǔ dà jié yáo kuān cóng xíng, réng mìng jǐng xià děng fēn shè liù cáo zhí shì. shí quán bīng bù shì láng chén jùn qīng cuò zhì hǎi dào, ér hù bù shì láng liú cén zhōng shū shè rén yú yǔn wén xiān wǎng jiàn kāng, cóng guān liǎng shěng liú lín ān zhě, wéi wāng yīng chén xú jiā huáng zhōng lù bīn xǔ yǐn táng wén ruò liù rén ér yǐ. kuān, shùn míng zǐ yě.
癸亥,詔侍從百官更互赴行在所供職。先令翰林學士何溥、吏部侍郎凌景夏、張運、給舍金安節、劉珙、台諫梁仲敏、杜莘老、吳芾、禮官王普、尚書郎徐度、薛良朋、余時言、柳大節、姚寬從行,仍命景夏等分攝六曹職事。時權兵部侍郎陳俊卿措置海道,而戶部侍郎劉岑、中書舍人虞允文先往建康,從官兩省留臨安者,惟汪應辰、徐嘉、黃中、路彬、許尹、唐文若六人而已。寬,舜明子也。
shǐ, yǒu sī biàn yán, yòng shào xìng qī nián gù shì. dù shēn lǎo wèi dì yán: jīn qīn zhēng yǔ nǎng rì shì yì, yí jiē cóng jiǎn yǐ xìng suǒ guò jùn xiàn. dì yuē: cǐ xíng zhōng gōng jí nèi rén bù wǎng, zhǐ yǔ jiàn wáng xíng, yù lìng biàn shí zhū jiāng ěr. nǎi mìng wáng fǔ zhí jiǎng shǐ hào cóng xíng. zì jīn rén qīn gōng jiāng huái, yī shí sù jiāng, mò bù zhèn bù tì xī, dú wáng chù zhī tián rán bù jù, tíng chén yǒu zòu qǐng wáng wèi yuán shuài zhě. jí hù xíng, biān jù rì zhì, wáng yù liào mǒu suǒ kě shǒu, mǒu suǒ kě gōng, mǒu rén kě yòng, hòu lǜ rú suǒ yán.
始,有司辨嚴,用紹興七年故事。杜莘老為帝言:「今親征與曩日事異,宜皆從簡以幸所過郡縣。」帝曰:「此行中宮及內人不往,止與建王行,欲令遍識諸將耳。」乃命王府直講史浩從行。自金人侵攻江、淮,一時宿將,莫不震怖惕息,獨王處之恬然不懼,廷臣有奏請王為元帥者。及扈行,邊遽日至,王預料某所可守,某所可攻,某人可用,後率如所言。
wáng quán zì cǎi shí yè hái jiàn kāng, jì ér fù rú cǎi shí. shí jīn zhǔ liàng lǜ dà jūn lín xī cǎi shí yáng lín dù yǐ shù rì, quán yǔ zuǒ cháo qǐng dài fū zhī tài píng zhōu wáng fù, yóu bì nì bù yǐ wén, zhōu xué yù wāng yú qìng yǔ jiào shòu jiǎng jì zhōu tóng wǎng jiàn fù zé zhī, fù qì duó, yī rì fā bā zòu. chū zòu yán jīn rén yǐ gōng cǎi shí ér bù yán dōng xī, cháo tíng dà jīng, sān xǐng shū mì yuàn lì jiē qiè jiā chū, dōu rén jīng yí bù kě zhǐ. cì bào jīn rén yǐ dào yáng lín ér bù yán yáng lín dù, cháo tíng mò zhī qí zài jiāng zhī nán běi, yì jù yīn qiǎn rén yú lǘ xiàng jiān qiú dāng tú lì yáng rén, wèn yáng lín suǒ zài, yè èr gǔ, nǎi dé yī shì rén, yán yáng lín, xī cǎi shí zhī dù kǒu yě, yú shì jīng yí shāo dìng.
王權自採石夜還建康,既而復如採石。時金主亮率大軍臨西採石楊林渡已數日,權與左朝請大夫、知太平州王傅,猶庇匿不以聞,州學諭汪餘慶與教授蔣繼周同往見傅責之,傅氣奪,一日發八奏。初奏言金人已攻採石而不言東西,朝廷大驚,三省、樞密院吏皆挈家出,都人驚疑不可止。次報金人已到楊林而不言楊林渡,朝廷莫知其在江之南北,益懼;因遣人於閭巷間求當塗、歷陽人,問楊林所在,夜二鼓,乃得一士人,言楊林,西採石之渡口也,於是驚疑稍定。
jiǎ zǐ, tè jìn tí jǔ jiāng zhōu tài píng xìng guó gōng hé guó gōng zhāng jùn, fù guān wén diàn dà xué shì pàn tán zhōu zuǒ dà zhōng dài fū tí jǔ lín ān fǔ dòng xiāo gōng tāng péng jǔ, fù zī zhèng diàn xué shì, zhī tài píng zhōu.
甲子,特進、提舉江州太平興國宮和國公張浚,復觀文殿大學士、判潭州;左大中大夫、提舉臨安府洞霄宮湯鵬舉,復資政殿學士,知太平州。
zhào zǔn xià píng xìng xiàn.
趙撙下平興縣。
zhōng yì tǒng lǐng liǔ wàn kè fú qiāng chéng.
忠義統領柳萬克伏羌城。
yòu wǔ dài fū xìng zhōu qián jūn tǒng zhì jiān zhǔ guǎn zhōng jūn jūn mǎ wú tǐng, shào zhōu fáng yù shǐ zhī wén zhōu jié zhì jūn mǎ xiàng qǐ, bài jīn rén yú dé shùn jūn zhī zhì píng zhài.
右武大夫、興州前軍統制兼主管中軍軍馬吳挺,邵州防禦使、知文州、節制軍馬向起,敗金人於德順軍之治平寨。
xiān shì jīn qiǎn bīng zhī jīng yuán, xuān fǔ zhāo tǎo shǐ wú lín, mìng qǐ tǐng lǜ suǒ bù hàn yù, guò dé shùn, yù jīn yóu qí èr qiān yú yǔ guān jūn jiē, suì zhù yú zhì píng. tǒng lǐng guān liú hǎi, jiāng guān cáo jiàn, yǐ shù bǎi qí yǎn jī zhī, zhǎn qí jiāng pō chá, shēng fú shù bǎi rén, rù qí guō, jīn kǒng, nǎi dé qù. xuān fǔ sī dì shǎng, shǒu xiān chū chén pò dí zhě wèi qí gōng, jìn guān sì děng, qí xià gè yǒu chà. tǐng, lín zhī zǐ yě.
先是金遣兵之涇原,宣撫招討使吳璘,命起、挺率所部捍禦,過德順,遇金游騎二千餘與官軍接,遂駐於治平。統領官劉海,將官曹建,以數百騎掩擊之,斬其將潑察,生俘數百人,入其郭,金恐,乃得去。宣撫司第賞,首先出陳破敵者為奇功,進官四等,其下各有差。挺,璘之子也。
jīn zhǔ bāo qiǎn yī lǎ zhā bā zhāo qì dān bù yē lǜ wò hǎn.
金主褒遣伊喇扎巴招契丹部耶律斡罕。
yǐ chǒu, zhèn jiāng fǔ zuǒ jūn tǒng lǐng yuán qí, jí jīn rén zhàn yú yáng zhōu zào jiǎo lín, bài zhī.
乙丑,鎮江府左軍統領員琦,及金人戰於揚州皁角林,敗之。
chū, jīn rén jì dé yáng zhōu, jí qiǎn bīng zhú liú qí, yǔ nán jūn xiāng wěi. zhì shì quán jūn lái zhēng guā zhōu dù, qí mìng tǒng zhì guān jiǎ hé zhòng wú chāo děng jù zhī yú zào jiǎo lín. qí xiàn zhòng wéi, xià mǎ sǐ zhàn shù shí hé. zhōng jūn dì sì jiāng wáng zuǒ yǐ bù zú bǎi yǒu sì rén wǎng lín zhōng shè fú, jīn bīng jì rù, qiáng nǔ é fā. jīn rén yǐ yùn hé àn xiá, fēi qí bīng zhī lì, shāo yǐn qù, suì dà bài zhī, zhǎn tǒng jūn gāo jǐng shān, fú shù bǎi rén.
初,金人既得揚州,即遣兵逐劉錡,與南軍相尾。至是全軍來爭瓜洲渡,錡命統制官賈和仲、吳超等拒之於皁角林。琦陷重圍,下馬死戰數十合。中軍第四將王佐以步卒百有四人往林中設伏,金兵既入,強弩俄發。金人以運河岸狹,非騎兵之利,稍引去,遂大敗之,斬統軍高景山,俘數百人。
shí zhū chù yǐ jié qí bào xíng zài zhě luò yì yú dào, shì rén yǔ yuē: rì wén bào jié kě xǐ, dàn yī bào jìn rú yī bào yì kě yōu.
時諸處以捷旗報行在者絡繹於道,市人語曰:「日聞報捷可喜,但一報近如一報亦可憂。」
dū shì jūn mǎ yè yì wèn dú qí jié bào, zhì jīn bīng yòu tiān shēng bīng, gù wèi shì lì yuē: shēng bīng shì hé wù? wén zhě jiē xiào. dāng shí wèi zhī tù yuán shū mì.
督視軍馬葉義問讀錡捷報,至金兵又添生兵,顧謂侍吏曰:「生兵是何物?」聞者皆笑。當時謂之「兔園樞密」。
bǐng yín, zhè xī mǎ bù jūn fù zǒng guǎn lǐ bǎo, yǔ jīn zhōu shī yù yú mì zhōu jiāo xī xiàn chén jiā dǎo, dà bài zhī.
丙寅,浙西馬步軍副總管李寶,與金舟師遇於密州膠西縣陳家島,大敗之。
chū, jīn zhǔ liàng yòng jiàng rén ní xún shāng jiǎn liáng sān ér děng jì, zào zhàn chuán shù bǎi, shǐ gōng bù shàng shū sū bǎo héng děng tǒng zhī, yuē yǐ shí yuè shí bā rì zhì hǎi mén shān, rù qián táng jiāng, shì bì, lái jiāng shàng yíng bào.
初,金主亮用降人倪詢、商簡、梁三兒等計,造戰船數百,使工部尚書蘇保衡等統之,約以十月十八日至海門山,入錢塘江,事畢,來江上迎報。
jīn zhōu pō táng jiā dǎo, bǎo zhōu pō shí jiù shān, xiāng jù sān shí yú lǐ, ér běi fēng rì qǐ, bǎo yōu zhī. yǒu dà hàn jūn shuǐ shǒu shù bǎi lái jiàng, dà hàn jūn, suǒ qiān shàng děng hù yě, jiē fù háo zǐ dì, bǎo wèn zhī, dé běi jūn shì shí. bì jiāng cáo yáng qǐng nì zhàn, zhī qú shān xiàn gāo chǎng yuē: bù kě. bǐ zhòng wǒ guǎ, yí bì zhī. yáng yuē: bǐ suī zhòng, jiē bù ān hǎi dào. qiě jiàng rén yún nǚ zhēn zài chuán zhōng wéi pú fú ér shuì, lüè bù néng dòng, suī zhòng hé wèi? kuàng wǒ shēn rù zhì cǐ, qián nì dà dí, yù tuì, qí kě dé hū? bǎo cì jīn rén wèi jué, qiǎn yáng yǔ bì jiāng huáng duān dǎo yú shí jiù shén qí fēng, yè lòu jiāng jǐn qǐ dìng, nán fēng jiàn yīng, zhòng xǐ, zhēng fèn. é qǐng, báo dí chuán, gǔ shēng zhèn lěi, jīn rén shī cuò. jīn fān jiē yǐ yóu xié wèi zhī, shū zhāng rú jǐn xiù, mián gèn shù lǐ, hū wèi bō tāo juǎn jù yī yú, jiǒng jué wú fù xíng cì. chuán zhōng yǒu huǒ qǐ zhě, bǎo mìng yǐ huǒ jiàn shè zhī, zhe qí yóu fān, yān yàn suí fā, yán shāo shù bǎi sōu. huǒ bù jí zhě yóu qián jù, bǎo jìn jūn yuè dēng qí zhōu, duǎn bīng jī cì, yì zhī zhōu zhōng, qí qiān jūn tuō jiǎ ér jiàng zhě sān qiān yú rén. huò qí fù dōu tǒng biāo qí shàng jiāng jūn yì dōu fǔ zǒng guǎn wán yán zhèng jiā nǔ děng wǔ rén, zhǎn zhī. bǎo héng zhōu wèi fā, jí yǐn qù huò ní xún děng sān rén jí jīn zhào shū yìn jì, yǔ qì jiǎ liáng hú yǐ wàn jì.
金舟泊唐家島,寶舟泊石臼山,相距三十餘里,而北風日起,寶憂之。有大漢軍水手數百來降,大漢軍,所簽上等戶也,皆富豪子弟,寶問之,得北軍事實。裨將曹洋請逆戰,知朐山縣高敞曰:「不可。彼眾我寡,宜避之。」洋曰:「彼雖眾,皆不諳海道。且降人云女真在船中惟匍匐而睡,略不能動,雖眾何為?況我深入至此,前逆大敵,欲退,其可得乎?」寶伺金人未覺,遣洋與裨將黃端禱於石臼神祈風,夜漏將盡起碇,南風漸應,眾喜,爭奮。俄頃,薄敵船,鼓聲震壘,金人失措。金帆皆以油纈為之,舒張如錦繡,綿亘數里,忽為波濤卷聚一隅,窘蹶無復行次。船中有火起者,寶命以火箭射之,著其油帆,煙焰隨發,延燒數百艘。火不及者猶前拒,寶進軍躍登其舟,短兵擊刺,殪之舟中,其簽軍脫甲而降者三千餘人。獲其副都統、驃騎上將軍、益都府總管完顏正嘉弩等五人,斬之。保衡舟未發,亟引去;獲倪詢等三人及金詔書印記,與器甲、糧斛以萬計。
jiāng huái zhì zhì shǐ liú qí zài guā zhōu sì rì, wú rì bù zhàn. qí kǒng rén xīn bù gù, nǎi qiǎn rén zì zhèn jiāng qǔ qī zǐ yǐ ān rén xīn. zhì shì yǒu zhào lìng qí zhuān fáng jiāng shàng. huì qí bìng yǐ jù, suì jiān yú dù jiāng, liú qí cóng zi zhōng jūn tǒng zhì guān sì, yǐ qiān wǔ bǎi rén sāi guā zhōu dù.
江淮制置使劉錡在瓜洲四日,無日不戰。錡恐人心不固,乃遣人自鎮江取妻子以安人心。至是有詔令錡專防江上。會錡病已劇,遂肩輿渡江,留其從子中軍統制官汜,以千五百人塞瓜洲渡。
zhī jūn zhōu wǔ jù qiǎn jiāng yǔ zhōng yì jūn fù lú shì xiàn. shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì zhào zǔn chū jīn rén bù yì, yú sù cǎo jiān chéng fēng zòng huǒ, gǔ zào ér jìn, jīn bīng pī mǐ. zǔn lǜ qīn bīng chōng jī, zhǎn qí zǒng guǎn yáng yù, suì zhěng zhòng rù chéng, qiū háo wú fàn. xuān yù shǐ wāng chè yǐ zǔn tí jǔ zhū jūn.
知均州武鉅遣將與忠義軍復盧氏縣。侍衛馬軍司中軍統制趙撙出金人不意,於宿草間乘風縱火,鼓譟而進,金兵披靡。撙率親兵衝擊,斬其總管楊寓,遂整眾入城,秋毫無犯。宣諭使汪澈以撙提舉諸軍。
xiān shì cháo mìng hú běi jīng xī zhì zhì shǐ chéng mǐn tǒng zhū jūn wèi wáng quán zhī yuán, wǔ chāng lìng xuē jì xuān xiàn cè yú wāng chè, wèi: mǐn jūn yǐ dé cài, yǒu pò zhú zhī shì, yí shǒu pián yí wù qiǎn, lìng mǐn chéng xū xià yǐng chāng, qū biàn jīng, jīn rén nèi gù, bì jīng kuì. chè bù guǒ yòng.
先是朝命湖北、京西制置使成閔統諸軍為王權之援,武昌令薛季宣獻策於汪澈,謂:「閔軍已得蔡,有破竹之勢,宜守便宜勿遣,令閔乘虛下潁昌,趨汴京,金人內顧,必驚潰。」澈不果用。
dīng mǎo, zhào: cài jīng tóng guàn yuè fēi zhāng xiàn zi sūn jiā shǔ jiàn jū guǎn zhōu jūn, bìng fàng lìng zhú biàn. yòng zhōng shū mén xià shěng qǐng yě. yú shì fēi qī lǐ shì yǔ qí zi lín děng jiē dé shēng hái yān.
丁卯,詔:「蔡京、童貫、岳飛、張憲子孫家屬見拘管州軍,並放令逐便。」用中書門下省請也。於是飛妻李氏與其子霖等皆得生還焉。
zhī shū mì yuàn shì yè yì wèn zhì zhèn jiāng, quán lì xíng fǔ.
知樞密院事葉義問至鎮江,權立行府。
zhōng shū shè rén jiān cān móu jūn shì yú yǔn wén jiàn tài wèi liú qí, wèn bīng bài zhuàng, qí yuē: qí dāng shàng hái zhì zhì zhāo tǎo èr yìn ěr. yǔn wén yuē: guó shì rú cǐ, gōng chí shì yìn yù ān suǒ guī hū? qí cán bù néng dá.
中書舍人兼參謀軍事虞允文見太尉劉錡,問兵敗狀,錡曰:「錡當上還制置、招討二印耳。」允文曰:「國事如此,公持是印欲安所歸乎?」錡慚不能答。
jīn zhōu tǒng zhì guān rèn tiān xī zì shāng zhōu qiǎn bīng huì guó zhōu zhōng yì shǒu lǐng xīn fù děng qǔ zhū yáng xiàn, jiàng qí zhī xiàn shì fèng yì dài fū liú jí shāng luò dōu jiān gòng fèng bān zhī yīng wáng yuán bīn, fú nǚ zhēn jiǔ rén.
金州統制官任天錫自商州遣兵會虢州忠義首領辛傅等取硃陽縣,降其知縣事、奉議大夫劉楫、商洛都監、供奉班祗應王元賓,俘女真九人。
chū, jīn zhǔ bāo jì lì, qiǎn tōng shì xiāo gōng chí shè zhào fǔ dìng zhōu xiàn. jí zhōng dōu, quán liú shǒu jù ér bù cóng, gōng lì zhū zhī, dà xìng yǐn lǐ tiān yán jù ér tīng mìng. yú shì zì huáng hé yǐ běi jiē xià zhī.
初,金主褒既立,遣通事蕭恭持赦詔撫定州縣。及中都,權留守拒而不從,恭立誅之,大興尹李天言懼而聽命。於是自黃河以北皆下之。
zuǒ chéng xiàng zhāng hào zì biàn jīng lù shè zhào, chí yǐ bào jīn zhǔ liàng, liàng tàn yuē: zhèn yù hòu jiāng nán píng, fù qǔ yī róng yī dà dìng zhī yì yǐ jì yuán, shì zi nǎi xiān wǒ hū! jí qiǎn yòu yì jūn guō ruì sūn huí zhòng hái gōng, lìng jǐn zhū huáng hé yǐ běi zhī pàn jǐ zhě.
左丞相張浩自汴京錄赦詔,馳以報金主亮,亮嘆曰:「朕欲候江南平,復取一戎衣大定之義以紀元,是子乃先我乎!」即遣右議軍郭瑞孫回眾還攻,令盡誅黃河以北之叛己者。
shí yī yuè, jǐ sì shuò, zhào: shū mì yuàn zhāo xiào yòng èr qiān rén, lìng zhōng ruì dì wǔ jiāng zhāng yún cuò zhì.
十一月,己巳朔,詔:「樞密院招效用二千人,令忠銳第五將張耘措置。」
shì rì, jīn zhōu tǒng zhì guān rèn tiān xī gōng guó zhōu. jīn shǒu chén jiān xìn yíng dí bù shèng, dùn qù, suì fù guó zhōu.
是日,金州統制官任天錫攻虢州。金守臣兼信迎敵不勝,遁去,遂復虢州。
zhī shū mì yuàn shì yè yì wèn zài zhèn jiāng, dé zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào zhuàng, yán jīn rén qīn cǎi shí wèi dù jiāng jì, shì shén wēi, qǐ jí bǎo jiāng huái. shí zhì zhì shǐ liú qí hái tún zhèn jiāng, bìng yǐ jù. yì wèn chéng dà zhōu, yǐ èr xiào zhí qì xiè, lì mǎ mén zuǒ yòu, zhì zhèn jiāng, wén guā zhōu jūn yǔ jīn rén xiāng chí, huáng jù shī cuò. shí jiāng shuǐ dī qiǎn, shā zhōu jiē lù, yì wèn yì mín fū jué shā wèi gōu, shēn chǐ xǔ, yán gōu zāi mù zhī wèi lù jiǎo shù zhòng, yuē: jīn rén ruò dù jiāng, gū cǐ zhàng zhī. xiāng mín zhí yì, qiě xiào yuē: shū mì ròu shí zhě, qí shí jiàn nǎi bù dǎi wǒ bèi shí táng hé rén. yī yè cháo shēng, shā gōu xī píng, mù zhī jiē liú qù yǐ. huì jiàn kāng gào jí, yì wèn nǎi zūn lù ér jìn.
知樞密院事葉義問在鎮江,得知建康府張燾狀,言金人侵採石為渡江計,勢甚危,乞急保江、淮。時制置使劉錡還屯鎮江,病已劇。義問乘大舟,以二校執器械,立馬門左右,至鎮江,聞瓜洲軍與金人相持,惶遽失措。時江水低淺,沙洲皆露,義問役民夫掘沙為溝,深尺許,沿溝栽木枝為鹿角數重,曰:「金人若渡江,姑此障之。」鄉民執役,且笑曰:「樞密肉食者,其識見乃不逮我輩食糖籺人。一夜潮生,沙溝悉平,木枝皆流去矣。」會建康告急,義問乃遵陸而進。
jīn zhǔ bāo yǐ zuǒ chéng xiàng yàn jiān dōu yuán shuài xīn wèi, yǐ shàng shū lǐ shí cān zhī zhèng shì.
金主褒以左丞相晏兼都元帥;辛未,以尚書李石參知政事。
rén shēn, guān wén diàn dà xué shì xīn pàn tán zhōu zhāng jùn, gǎi pàn jiàn kāng fǔ jiān xíng gōng liú shǒu. zhào zī zhèng diàn xué shì zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào fù xíng zài.
壬申,觀文殿大學士、新判潭州張浚,改判建康府兼行宮留守。召資政殿學士、知建康府張燾赴行在。
níng guó jūn jié dù shǐ chí zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng wèi jiàn kāng fǔ zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì, qīn wèi dài fū cháng dé jūn chéng xuān shǐ shì wèi bù jūn sī yòu jūn tǒng zhì shào hóng yuān wèi chí zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì.
寧國軍節度使、池州駐答刂御前諸軍都統制李顯忠為建康府駐答刂御前諸軍都統制,親衛大夫、常德軍承宣使、侍衛步軍司右軍統制邵宏淵為池州駐答刂御前諸軍都統制。
zhào: jìn nà shòu guān rén, bìng sǔn qí zhí shí fēn zhī èr, yǔ miǎn quán shì, réng zuò shàng shū xiàn cè míng mù, lǐ wèi guān hù, yǒng bù chōng gǎi. zì xià yù jué lìng bàn nián, yuàn jiù chū pǐn wén jiē zhě cái yī rén, yán zhě qǐng sǔn qí zhí yǐ zhāo lái zhī.
詔:「進納授官人,並損其直十分之二,與免銓試,仍作上書獻策名目,理為官戶,永不沖改。」自下鬻爵令半年,願就初品文階者才一人,言者請損其直以招來之。
zhèn jiāng fǔ zhōng jūn tǒng zhì liú sì, jí jīn rén zhàn yú guā zhōu zhèn, bài jī.
鎮江府中軍統制劉汜,及金人戰於瓜洲鎮,敗績。
shí jīn rén yǐ zhòng bīng dǎo guā zhōu, quán dōu tǒng zhì lǐ héng yǐn zhū jūn yíng zhàn. yè yì wèn dū zhèn jiāng zhù dá dāo hòu jūn dù jiāng, zhòng jiē yǐ wèi bù kě, yì wèn qiáng zhī. wèi zhe běi àn, yì wèn jù qiè jiàn yú yán sè, jí lìng xiàng xī qù, yuē: yù wǎng jiàn kāng fǔ cuī zhū jūn qǐ fā. shì rén jiē xiè mà zhī. sì tí běn bù bīng xiān zǒu, zhū jūn jiē bù jìn. héng yǐ gū jūn bù kě dāng, yì dùn, shī qí dōu tǒng zhì yìn. jīn rén tiě qí yǎn zhì jiāng shàng, zuǒ jūn tǒng zhì wèi jùn, hòu jūn tǒng zhì wáng fāng, zhàn sǐ liǔ lín zhōng, jiē jīn chuāng bèi tǐ. sì xìng jiāo duò, bù xí jūn shì, zhì shì zú bài.
時金人以重兵搗瓜洲,權都統制李橫引諸軍迎戰。葉義問督鎮江駐答刂後軍渡江,眾皆以為不可,義問強之。未著北岸,義問懼怯見於顏色,即令向西去,曰:「欲往建康府催諸軍起發。」市人皆媟罵之。汜提本部兵先走,諸軍皆不進。橫以孤軍不可當,亦遁,失其都統制印。金人鐵騎掩至江上,左軍統制魏俊,後軍統制王方,戰死柳林中,皆金瘡被體。汜性驕惰,不習軍事,至是卒敗。
yì wèn lí zhèn jiāng sān shí lǐ, zhì xià shǔ zhèn, yǒu jí dì yún: guān jūn bài tuì, guā zhōu dù wèi jīn rén suǒ jù. yì wèn dà jīng, wèn: shān lù kě tōng zhè dōng fǒu? zhū jiāng jiē xuān fèi yuē: shū mì bù kě huí, huí zé bù cè. zuǒ yòu yì jù, nǎi qǐng yì wèn sù qū jiàn kāng.
義問離鎮江三十里,至下蜀鎮,有急遞云:「官軍敗退,瓜洲渡為金人所據。」義問大驚,問:「山路可通浙東否?」諸將皆喧沸曰:「樞密不可回,回則不測。」左右亦懼,乃請義問速趨建康。
jiāng zhōu yòu jūn tǒng zhì lǐ guì yǐn bīng zhì yǐng hé, fén jīn rén liáng zhōu, huò jīn bó shén zhòng, suì jìn gōng yǐng chāng.
江州右軍統制李貴引兵至潁河,焚金人糧舟,獲金帛甚眾,遂進攻潁昌。
jīn rén yǐ bǎi qí zhì wú wèi jūn, zuǒ cháo fèng dài fū zhī jūn shì hán máo xiān dùn qù, jǐng yì xī wèi è shǎo suǒ ruò.
金人以百騎至無為軍,左朝奉大夫、知軍事韓髦先遁去,井邑悉為惡少所爇。
guǐ yǒu, huái níng chén hēng zǔ zhí jīn tóng zhī chén zhōu wán yán yé lǔ, yǐ chéng lái guī. hēng zǔ, zhōu dà háo yě, zhào yǐ wèi wǔ yì dài fū zhōng zhōu cì shǐ zhī huái níng fǔ.
癸酉,淮寧陳亨祖執金同知陳州完顏耶嚕,以城來歸。亨祖,州大豪也,詔以為武翼大夫、忠州刺史、知淮寧府。
shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì guān zhào zǔn qù cài zhōu yǐ yuán chéng mǐn, liú cóng yì láng è zhōu zhù dá dāo yù qián jūn zhèng jiāng lǐ xún zhī zhōu shì. xún, cài zhōu rén yě. yú shì jīn rén suǒ mìng cì shǐ xiāo mào dé, fù rù chéng jù zhī.
侍衛馬軍司中軍統制官趙撙去蔡州以援成閔,留從義郎、鄂州駐答刂御前軍正將李詢知州事。詢,蔡州人也。於是金人所命刺史蕭懋德,復入城據之。
jiǎ xū, bà wáng quán fù xíng zài, yǐ lǐ xiǎn zhōng dài zhī mìng zhòng shū shè rén cān móu jūn shì yú yǔn wén wǎng wú hú, qù xiǎn zhōng jiāo quán jūn, qiě kào shī cǎi shí.
甲戌,罷王權赴行在,以李顯忠代之;命中書舍人、參謀軍事虞允文往蕪湖,趣顯忠交權軍,且犒師採石。
shí zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào, zhì fǔ cái shí yú rì, yè lòu xià èr gǔ, yǔn wén kòu fǔ mén qiú jiàn yuē: cǐ hé shí, ér gōng yù ān qǐn hū? dào yuē: rì lái rén qíng xiōng xiōng, tài shǒu bù zhèn zhī yǐ jìng, bì bù ān. suī rán, shè rén hé yǐ jiàn jiào? yǔn wén yuē: dié zhě yán dí yǐ míng rì dù jiāng, yuē chén chuī yù lín táng, gōng hé yǐ cè zhī? yuē: dào yǐ sǐ shǒu liú yào, huáng xù qí tā! shè rén píng rì yǐ míng jié zì rèn, zhèng dāng jiàn qí gōng yǐ ān shè jì. yǔn wén yuē: cǐ yǔn wén zhī sù zhì, tè jué gōng yī yán ěr.
時知建康府張燾,至府才十餘日,夜漏下二鼓,允文扣府門求見曰:「此何時,而公欲安寢乎?」燾曰:「日來人情洶洶,太守不鎮之以靜,必不安。雖然,舍人何以見教?」允文曰:「諜者言敵以明日渡江,約晨炊玉麟堂,公何以策之?」曰:「燾以死守留鑰,遑恤其它!舍人平日以名節自任,正當建奇功以安社稷。」允文曰:「此允文之素志,特決公一言耳。」
xiān shì jīn zhǔ liàng wèi nèi biàn suǒ náo, zì jiāng xì jūn zhù hé zhōu zhī jī lóng shān, yòng nèi shì liáng hàn chén yì, jiāng zì cǎi shí jì. nǎi xié qiān yú qí yè xī chǔ bà wáng cí, tàn yuē: rú cǐ yīng xióng, bù dé tiān xià, chéng kě xī yě!
先是金主亮為內變所撓,自將細軍駐和州之雞籠山,用內侍梁漢臣議,將自採石濟。乃攜千餘騎謁西楚霸王祠,嘆曰:「如此英雄,不得天下,誠可惜也!」
yǐ hài, jīn zhǔ liàng lín jiāng zhú tán, xíng bái hēi mǎ gè yī yǐ jì tiān, yǐ yī yáng yī shǐ tóu yú jiāng zhōng, zhào dū du áng fù dū du fù lǐ hún wèi zhī yuē: zhōu jí yǐ jù, kě yǐ jì jiāng yǐ. fù lǐ hún yuē: chén guān sòng zhōu shén dà, wǒ zhōu xiǎo ér xíng chí, kǒng bù kě jì. jīn zhǔ liàng nù yuē: ěr xī cóng liáng wáng zhuī zhào gòu rù hǎi, qǐ jiē dà zhōu yé? míng rì rǔ yǔ áng xiān jì! áng wén yù lìng zhī dù jiāng, bēi jù, yù wáng qù. jí mù, jīn zhǔ liàng qiǎn rén yù zhī yuē: qián yán, yī shí zhī nù ěr, bù lìng xiān guò jiāng yě.
乙亥,金主亮臨江築壇,刑白、黑馬各一以祭天,以一羊一豕投於江中,召都督昂、副都督富里琿謂之曰:「舟楫已具,可以濟江矣。」富里琿曰:「臣觀宋舟甚大,我舟小而行遲,恐不可濟。」金主亮怒曰:「爾昔從梁王追趙構入海,豈皆大舟耶?明日汝與昂先濟!」昂聞欲令之渡江,悲懼,欲亡去。及暮,金主亮遣人諭之曰:「前言,一時之怒耳,不令先過江也。」
bǐng zǐ, zhōng shū shè rén, dū shì jiāng huái jūn mǎ fǔ cān móu jūn shì yú yǔn wén, dū zhōu shī bài jīn bīng yú dōng cǎi shí.
丙子,中書舍人,督視江淮軍馬府參謀軍事虞允文,督舟師敗金兵於東採石。
yǔn wén wèi zhì cǎi shí shí yú lǐ, wén gǔ shēng zhèn yě. yǔn wén jiàn guān jūn shí shí wǔ wǔ zuò lù bàng zhě, wèn zhī, zhòng yuē: wáng jié shǐ zài huái xī shēng gǔ, lìng qì mǎ dù jiāng. wǒ cáo jiē qí shì, jīn yǐ wú mǎ, wǒ cáo bù jiě bù zhàn yě.
允文未至採石十餘里,聞鼓聲振野。允文見官軍十十五五坐路傍者,問之,眾曰:「王節使在淮西聲鼓,令棄馬渡江。我曹皆騎士,今已無馬,我曹不解步戰也。」
cóng zhě jiē quàn yǔn wén hái jiàn kāng, yuē: shì shì zhì cǐ, jiē wèi tā rén huài zhī. qiě dū fǔ zhí wěi gōng kào shī ěr, fēi wěi dū zhàn yě, nài hé dài rén rèn zé! yǔn wén bù tīng, cè mǎ zhì cǎi shí, qū shuǐ bīn, wàng jiāng běi dí yíng, bù jiàn qí hòu, ér quán yú bīng cái wàn bā qiān rén, mǎ shù bǎi ér yǐ.
從者皆勸允文還建康,曰:「事勢至此,皆為它人壞之。且督府直委公犒師耳,非委督戰也,奈何代人任責!」允文不聽,策馬至採石,趨水濱,望江北敵營,不見其後,而權餘兵才萬八千人,馬數百而已。
jīn zhǔ liàng qiǎn wǔ píng jūn dōu zǒng guǎn ā lín wǔ jié jūn fù zǒng guǎn ā sà lǜ zhōu shī xiān jì, sù zhí jiāng jūn wēn dōu wò lǎ guó zi sī yè liáng qīn děng jiē cóng zhàn. jīn zhǔ liàng dēng gāo tái, zhāng huáng gài, bèi jīn jiǎ yǐ guān zhàn.
金主亮遣武平軍都總管阿林、武捷軍副總管阿薩率舟師先濟,宿直將軍溫都沃喇、國子司業梁欽等皆從戰。金主亮登高台,張黃蓋,被金甲以觀戰。
nán shī yǐ wèi dùn jì, yǔn wén zhào qí tǒng zhì zhāng zhèn wáng qí shí jùn dài gāo shèng xīn děng yǔ yǔ, wèi zhī yuē: dí wàn yī de jì, rǔ bèi zǒu yì hé zhī? jīn qián kòng dà jiāng, dì lì zài wǒ, shú ruò sǐ zhōng qiú shēng? qiě cháo tíng yǎng rǔ bèi sān shí nián, gù bù néng yī zhàn bào guó? zhòng yuē: qǐ bù yù zhàn, shuí zhǔ zhě? yǔn wén yuē: rǔ bèi zhǐ zuò wáng quán zhī móu zhì cǐ, jīn zhāo tíng yǐ bié xuǎn jiāng jiāng cǐ jūn yǐ. zhòng è lì yuē: shuí yě? yǔn wén yuē: lǐ xiǎn zhōng. zhòng jiē yuē: dé rén yǐ! yǔn wén yuē jīn xiǎn zhōng wèi zhì ér dí yǐ guò jiāng, wǒ dāng shēn xiān jìn sǐ, yǔ zhū jūn lù lì jué yī zhàn. qiě cháo tíng chū nèi tǎng jīn bó jiǔ bǎi wàn mín, gěi jié dù chéng xuān guān chá shǐ gào shēn jiē zài cǐ, yǒu gōng jí fā tǎng shǎng zhī, shū gào shòu zhī. zhòng jiē yuē: jīn jì yǒu zhǔ, qǐng wèi shè rén yī zhàn! yǔn wén jí yǔ jùn děng móu, zhěng bù qí chén yú jiāng àn, ér yǐ hǎi qiū jí zhàn chuán zài bīng zhù zhōng liú jī zhī. shí shuǐ jūn jiāng cài jiǎ hán yǐ gè yǒu zhàn jiàn, jiē wěi wěi bù dòng, nǎi jí mìng dāng tú mín bīng dēng hǎi qiū chuán tà chē. jūn rén shuō yù mín bīng yuē: cǐ shì bì sǐ zhī dì, ruò qí xīn qiú shēng, wàn yī yǒu de guī zhī lǐ. mín bīng jiē rán zhī.
南師已為遁計,允文召其統制張振、王琪、時俊、戴皋、盛新等與語,謂之曰:「敵萬一得濟,汝輩走亦何之?今前控大江,地利在我,孰若死中求生?且朝廷養汝輩三十年,顧不能一戰報國?」眾曰:「豈不欲戰,誰主者?」允文曰:「汝輩止坐王權之繆至此,今朝廷已別選將將此軍矣。」眾愕立曰:「誰也?」允文曰:「李顯忠。」眾皆曰:「得人矣!」允文曰;「今顯忠未至而敵已過江,我當身先進死,與諸軍戮力決一戰。且朝廷出內帑金帛九百萬緡,給節度、承宣、觀察使告身皆在此,有功即發帑賞之,書告授之。」眾皆曰:「今既有主,請為舍人一戰!」允文即與俊等謀,整步騎陳於江岸,而以海鰍及戰船載兵駐中流擊之。時水軍將蔡甲、韓乙各有戰艦,皆唯唯不動,乃急命當塗民兵登海鰍船踏車。軍人說諭民兵曰:「此是必死之地,若齊心求生,萬一有得歸之理。」民兵皆然之。
bù chén shǐ bì, fēng dà zuò. jīn zhǔ liàng zì zhí xiǎo hóng qí, huī zhōu zì yáng lín kǒu wěi wěi xiāng xián ér chū. jīn suǒ yòng zhōu, jiē chè hé zhōu mín jū wū bǎn yǐ zào, jí lüè jiāng bīng dù zhōu, zhōu zhōng zhī zhǐ kě jū. dí shǐ wèi cǎi shí wú bīng, qiě zhū jiāng jǐn fú shān yān, wèi zhī jué yě, yī jiàn, dà jīng, yù tuì bù kě. dí zhōu jiāng jí àn, nán jūn xiǎo què. yǔn wén wǎng lái xíng jiān, gù jiàn shí jùn, fǔ qí bèi yuē: rǔ dǎn lüè wén sì fāng, jīn lì chén hòu, zé ér nǚ zǐ ěr. jùn huí gù yuē: shè rén zài cǐ. jí shǒu huī shuāng zhǎng dāo chū chén. jiāng fēng hū zhǐ, nán jūn yǐ hǎi qiū chuán chōng dí zhōu, zhōu fēn wèi èr. nán jūn hū yuē: wáng shī shèng yǐ! suì bìng jī jīn rén. jīn rén suǒ yòng zhōu, dǐ kuò rú xiāng, xíng dòng bù wěn, qiě bù ān jiāng dào, jiē bù néng dòng, qí néng shī gōng jiàn zhě, měi zhōu shí shù rén ér yǐ, suì jǐn sǐ yú jiāng zhōng. yǒu yī zhōu piāo liú zhì xuē jiā wān. xuē jiā wān zhě, cǎi shí zhī xià shù lǐ, yǒu wáng qí jūn zài yān, yǐ jìn gōng qí shè, zhōu bù dé zhe àn, zhōu zhōng zhī rén wǎng wǎng zhuì shī yú bǎn ér sǐ. shì yì yě, zhàn jiàn zhōng bù chū, yǔn wén zhuī cài hán èr jiāng, gè biān zhī bǎi. jīn shì zú bù sǐ yú jiāng zhě, jīn zhǔ liàng xī qiāo shā zhī, nù qí zhōu bù néng chū jiāng yě.
布陳始畢,風大作。金主亮自執小紅旗,麾舟自楊林口尾尾相銜而出。金所用舟,皆撤和州民居屋板以造,及掠江兵渡舟,舟中之指可掬。敵始謂採石無兵,且諸將盡伏山崦,未之覺也,一見,大驚,欲退不可。敵舟將及岸,南軍小卻。允文往來行間,顧見時俊,撫其背曰:「汝膽略聞四方,今立陳後,則兒女子耳。」俊回顧曰:「舍人在此。」即手揮雙長刀出陳。江風忽止,南軍以海鰍船沖敵舟,舟分為二。南軍呼曰:「王師勝矣!」遂並擊金人。金人所用舟,底闊如箱,行動不穩,且不諳江道,皆不能動,其能施弓箭者,每舟十數人而已,遂盡死於江中。有一舟漂流至薛家灣。薛家灣者,採石之下數里,有王琪軍在焉,以勁弓齊射,舟不得著岸,舟中之人往往綴屍於板而死。是役也,戰艦終不出,允文追蔡、韓二將,各鞭之百。金士卒不死於江者,金主亮悉敲殺之,怒其舟不能出江也。
chū, jīn zhǔ liàng wèn: qǐng nián liáng wáng hé yǐ dé dù jiāng? huò dá yuē: liáng wáng zì mǎ jiā dù guò jiāng, jiāng zhī nán suī yǒu bīng, wàng jiàn wǒ jūn jí bēn zǒu, chuán jì zhe àn, yǐ wú yī rén yī qí. jīn zhǔ liàng yuē: wú dù jiāng yì yóu shì yǐ.
初,金主亮問:「頃年梁王何以得渡江?」或答曰:「梁王自馬家渡過江,江之南雖有兵,望見我軍即奔走,船既著岸,已無一人一騎。」金主亮曰:「吾渡江亦猶是矣。」
yáng lín kǒu chū zhōu, dāng tú zhī mín zài cǎi shí shàng xià dēng shān yǐ guān zhě, shí shù lǐ bù duàn. jīn zhǔ liàng wàng zhī yuē: wú fàng zhōu chū jiāng, ér shān shàng rén jiē bù dòng, hé yě?
楊林口出舟,當塗之民在採石上下登山以觀者,十數里不斷。金主亮望之曰:「吾放舟出江,而山上人皆不動,何也?」
fāng dí zhōu wèi tuì, huì huái xī kuì zú sān bǎi rén zì jiǎng zhōu zhuǎn jiāng ér zhì, yǔn wén shòu yǐ qí gǔ, shǐ wèi yí bīng. dí jì bài qù, yǔn wén jí jù jié yǐ wén, qiě chuí niú jiǔ yǐ láo jūn. yè bàn, fù bù chén dài dí.
方敵舟未退,會淮西潰卒三百人自蔣州轉江而至,允文授以旗鼓,使為疑兵。敵既敗去,允文即具捷以聞,且椎牛酒以勞軍。夜半,復布陳待敵。
qí, dé zi. xīn, bó zhōu rén. zhāng jùn xià bó zhōu, xīn qiè jiā lái guī, sì zòu shòu zhèng shǐ jiān gé zhí, jiàn shēng wèi zhèng jiāng, lì zhōng jūn, zhì shì wèi shuǐ jūn tǒng zhì.
琪,德子。新,亳州人。張俊下亳州,新挈家來歸,嗣奏授正使兼閤職,漸升為正將,隸中軍,至是為水軍統制。
jīn zhōu tǒng zhì guān rèn tiān xī qǔ shāng luò fēng yáng zhū xiàn.
金州統制官任天錫取商洛、豐陽諸縣。
dīng chǒu dàn, yú yǔn wén shèng xīn yǐn zhōu shī zhí yáng lín hé kǒu, jiè yuē: ruò dí chuán zì hé chū, jí qí lì shè zhī, bì yǔ zhēng sǐ, wú lìng yī zhōu dé chū. rú hé kǒu wú dí chuán, zé yǐ kè dí shén bì gōng shè běi àn. xīn jí zhù zhōu jiāng xīn, qí lì shè dí, dí qí wàng jiàn zhōu shī, jù què, qí shàng àn zhě xī xiàn ní zhōng bì, nán jūn fù yú shàng liú yǐ huǒ fén qí yú zhōu. yǔn wén zài jù jié zòu, qiě yán: dí jūn dǐng lái, chén bù dāng biàn yǐn qù, qiě liú cǐ yǔ tǒng zhì guān tóng móu zhàn shǒu, xū qí yī dà jiāng zhì, nǎi gǎn hái jiàn kāng.
丁丑旦,虞允文、盛新引舟師直楊林河口,戒曰:「若敵船自河出,即齊力射之,必與爭死,毋令一舟得出。如河口無敵船,則以克敵神臂弓射北岸。」新即駐舟江心,齊力射敵,敵騎望見舟師,遽卻,其上岸者悉陷泥中斃,南軍復於上流以火焚其餘舟。允文再具捷奏,且言:「敵軍鼎來,臣不當便引去,且留此與統制官同謀戰守,須俟一大將至,乃敢還建康。」
jīn zhǔ liàng jì bù dé jì, nǎi kǒu zhàn zhào shū, mìng cān zhī zhèng shì lǐ tōng shū zhī, yǐ yí wáng quán yuē: zhèn tí bīng nán dù, rǔ zuó wàng fēng bù gǎn xiāng dí, yǐ jiàn rǔ jù yán tiān wēi. zhèn jīn zhì jiāng shàng, jiàn nán àn bīng yì bù duō, dàn zhèn suǒ chuàng zhōu, yǔ nán àn dà xiǎo bù móu, jiān rǔ zhōu shī jìn tuì yǒu dù, zhèn shén shǎng ài. ruò jǐn péi chén zhī lǐ, jǔ jūn lái jiàng, gāo jué hòu lù, zhèn suǒ bù lìn. ruò zhí mí bù fǎn, zhèn jīn wǎng guā zhōu dù jiāng, bì bù rǔ shè! qiǎn guā zhōu suǒ lüè zhèn jiāng jūn xiào wèi zhāng qiān, ná zhōu chí shū zhì jūn qián, jiāng shì jiē biàn sè, yǔn wén jí yuē: cǐ fǎn jiān yě, yù xié wǒ zhòng ěr. shí xīn chú dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng yì zì wú hú zhì, wèi yǔn wén yuē: suī rú cǐ, yì dāng yǐ cháo tíng zuì wáng quán zhī shì dá zhī, shù jué qí jì wàng. yǔn wén yǐ wèi rán, suì zuò xí yuē: zuó wáng quán wàng fēng tuì shě, shǐ rǔ chī zhāng zhì cǐ. cháo tíng yǐ jiāng quán zhòng zhì diǎn xiàn. jīn tǒng bīng nǎi lǐ shì fǔ yě, rǔ qǐ bù zhī qí míng? ruò wǎng guā zhōu dù jiāng, wǒ gù yǒu yǐ xiāng dài. wú xū yán jiàn chù, dàn fèn yī zhàn yǐ jué cí xióng kě yě! qiǎn suǒ huò nǚ zhí èr rén lài wǎng.
金主亮既不得濟,乃口占詔書,命參知政事李通書之,以貽王權曰:「朕提兵南渡,汝昨望風不敢相敵,已見汝具嚴天威。朕今至江上,見南岸兵亦不多,但朕所創舟,與南岸大小不侔,兼汝舟師進退有度,朕甚賞愛。若盡陪臣之禮,舉軍來降,高爵厚祿,朕所不吝。若執迷不返,朕今往瓜洲渡江,必不汝赦!」遣瓜洲所掠鎮江軍校尉張千,拏舟持書至軍前,將士皆變色,允文亟曰:「此反間也,欲攜我眾耳。」時新除都統制李顯忠亦自蕪湖至,謂允文曰:「雖如此,亦當以朝廷罪王權之事答之,庶絕其冀望。」允文以為然,遂作檄曰:「昨王權望風退舍,使汝鴟張至此。朝廷已將權重置典憲。今統兵乃李世輔也,汝豈不知其名?若往瓜洲渡江,我固有以相待。無虛言見怵,但奮一戰以決雌雄可也!」遣所獲女直二人賚往。
jīn zhǔ liàng dé shū, dà nù, suì fén gōng rén suǒ chéng lóng fèng chē, zhǎn liáng hàn chén jí zào zhōu zhě èr rén, yú shì shǐ yǒu guā zhōu zhī yì.
金主亮得書,大怒,遂焚宮人所乘龍鳳車,斬梁漢臣及造舟者二人,於是始有瓜洲之議。
wù yín, zhào diàn qián sī chà guān bīng qiān rén wǎng jiāng yīn jūn, mǎ bù jūn sī gè chà wǔ bǎi rén wǎng fú shān, bìng tóng mín bīng fáng tà jiāng miàn.
戊寅,詔殿前司差官兵千人往江陰軍,馬步軍司各差五百人往福山,並同民兵防拓江面。
jǐ mǎo, guān wén diàn dà xué shì lǐ quán guān shǐ jiān shì dú tāng sī tuì wèi xíng gōng liú shǒu.
己卯,觀文殿大學士、醴泉觀使兼侍讀湯思退為行宮留守。
sān xǐng shū mì yuàn shàng jiāng shì zhàn sǐ tuī ēn gé: héng xíng yáo jié jiǔ zī, héng xíng yáo cì bā zī, yáo jùn qī zī, yáo cì zhèng shǐ héng xíng fù shǐ jiē liù zī fù shǐ wǔ zī, dà shǐ chén sān zī, xiǎo shǐ chén èr zī, xiào fù wèi jí bīng jí jiē yī zī. zhào yǐ huáng bǎng xiǎo yù zhū jūn.
三省、樞密院上將士戰死推恩格:橫行遙節九資,橫行遙刺八資,遙郡七資,遙刺正使、橫行副使皆六資、副使五資,大使臣三資,小使臣二資,校副尉及兵級皆一資。詔以黃榜曉諭諸軍。
jīn zhǔ liàng yǐ qí jūn qū huái dōng.
金主亮以其軍趨淮東。
xīn sì, jīn zhǔ bāo yǐ rú zhōng dōu qī rì zhào qún chén. rén wǔ, zhào zhōng dōu zhuǎn yùn shǐ zuǒ yuān yuē: fán gōng diàn zhāng shè, wú dé zēng zhì, wú yì yī fū yǐ rǎo bǎi xìng.
辛巳,金主褒以如中都期日詔群臣。壬午,詔中都轉運使左淵曰:「凡宮殿張設,毋得增置,毋役一夫以擾百姓。」
guǐ wèi, sì chuān xuān fǔ shǐ wú lín zì xiān rén yuán hái xìng zhōu.
癸未,四川宣撫使吳璘自仙人原還興州。
shí xī lù zhī jūn yǐ dé qín lǒng táo lán zhōu, ér jīn zhōu wáng yàn jūn dōng qǔ shāng guó jīn rén yǐ zhòng bīng jù dà sàn guān bù xià. huì lín jí bìng, jí zàn guī, liú bǎo níng jūn jié dù shǐ xìng yuán zhū jūn dōu tǒng zhì yáo zhòng zài yuán shàng jié zhì.
時西路之軍已得秦、隴、洮、蘭州,而金州王彥軍東取商、虢、金人以重兵據大散關不下。會璘疾病,及暫歸,留保寧軍節度使、興元諸軍都統制姚仲在原上節制。
chū, jīn zhǔ liàng jì wǎng huái dōng, zhōng shū shè rén yú yǔn wén wèi jiàn kāng dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng yuē: jīng kǒu wú bèi, wǒ jīn yù wǎng, gōng néng fēn bīng jiàn zhù fǒu? xiǎn zhōng yuē: wéi mìng. jí fēn zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǐ pěng jūn yī wàn liù qiān rén jí gē chuán lái huì jīng kǒu.
初,金主亮既往淮東,中書舍人虞允文謂建康都統制李顯忠曰:「京口無備,我今欲往,公能分兵見助否?」顯忠曰:「惟命。」即分主管侍衛步軍司公事李捧軍一萬六千人及戈船來會京口。
yǔn wén zhì jiàn kāng, liú shǒu zhāng dào wèi yuē: jīn yuē bā rì lái cǐ huì shí, shǐ dào ān wǎng? zhòng yì shú kě yǐ wǎng zhèn jiāng zhě, jiē yǒu nán sè. dào yuē: yú shè rén yǐ lì dà gōng, kě rèn cǐ zé. yǔn wén xīn rán cóng zhī. zhì zhèn jiāng, yè zhāo tǎo shǐ liú qí wèn jí, qí zhí yǔn wén shǒu yuē: jí hé bì wèn! cháo tíng yǎng bīng sān shí nián, dà gōng nǎi chū shū shēng shǒu, wǒ bèi kuì sǐ yǐ!
允文至建康,留守張燾謂曰:「金約八日來此會食,使燾安往?」眾議熟可以往鎮江者,皆有難色。燾曰:「虞舍人已立大功,可任此責。」允文欣然從之。至鎮江,謁招討使劉錡問疾,錡執允文手曰:「疾何必問!朝廷養兵三十年,大功乃出書生手,我輩愧死矣!」
jiǎ shēn, wēi wǔ jūn chéng xuān shǐ zhī shū zhōu zhāng yuān quán zhǔ guǎn huái xī ān fǔ sī gōng shì, gǒng wèi dài fū hé zhōu fáng yù shǐ huái nán dōng lù mǎ bù jūn fù dōu zǒng guǎn jiǎ hé zhòng quán zhī yáng zhōu jiān zhǔ guǎn huái dōng ān fǔ sī gōng shì, hòu shōu fù rì xù fù běn rèn, jiē yòng yè yì wèn zòu yě.
甲申,威武軍承宣使、知舒州張淵權主管淮西安撫司公事,拱衛大夫、和州防禦使淮南東路馬步軍副都總管賈和仲權知揚州兼主管淮東安撫司公事,候收復日續赴本任,皆用葉義問奏也。
yáng lú jì shī shǒu, yì wèn yán: dōng lù tōng tài zhōu, mì ěr yán chǎng, lì yuán suǒ zài, jiàn yǒu zhōng yì zhài sān èr wàn rén. xī lù shū qí zhōu, liú mín suǒ jù, zhèng kě guǎng xíng zhāo mù yǐ zhuàng jūn shēng. nǎi yǐ pián yí xuǎn yòng èr rén, réng lìng hé zhòng quán yú tài zhōu zhì sī.
揚、廬既失守,義問言:「東路通、泰州,密邇鹽場,利源所在,見有忠義寨三二萬人。西路舒、蘄州,流民所聚,正可廣行招募以壯軍聲。」乃以便宜選用二人,仍令和仲權於泰州置司。
jīn zhǔ liàng zhì yáng zhōu.
金主亮至揚州。
yǐ yǒu, wǔ lüè láng gé mén xuān zàn shè rén zhèn jiāng fǔ zhù zhá yù qián zhōng jūn tǒng zhì liú sì, tè dài mìng, chú míng, yīng zhōu biān guǎn.
乙酉,武略郎、閤門宣贊舍人、鎮江府駐札御前中軍統制劉汜,特貸命,除名,英州編管。
wáng quán jí sì jì bài jūn, nǎi xiān bà quán wèi zài wài gōng guān. jí wú fèi zòu quán zuì, dì nù shén, jiāng àn zhū quán yǐ lì zhū jiāng. tóng zhī shū mì yuàn shì huáng zǔ shùn mì yán yú dì yuē: quán zuì dāng zhū, rán quán zhū zé sì bù kě dài, ruò dài sì ér zhū quán, shì wèi zuì tóng fá yì. gù qí yǒu dà gōng, jīn wén qí bìng yǐ dài, sì zhū, qí bì kuì fèn yǐ sǐ. shì guó jiā yī bài ér zì shā sān dà jiāng, dé wú wèi dí suǒ kuài hū? dì nà qí yán, èr rén dé bù sǐ.
王權及汜既敗軍,乃先罷權為在外宮觀。及吳芾奏權罪,帝怒甚,將按誅權以厲諸將。同知樞密院事黃祖舜密言於帝曰:「權罪當誅,然權誅則汜不可貸,若貸汜而誅權,是謂罪同罰異。顧錡有大功,今聞其病已殆,汜誅,錡必愧忿以死。是國家一敗而自殺三大將,得毋為敵所快乎?」帝納其言,二人得不死。
jīn zhōu dōu tǒng zhì wáng yàn suǒ qiǎn dì qī jiāng xíng jìn fù huá zhōu.
金州都統制王彥所遣第七將邢進復華州。
yàn jì dé shāng guó, nǎi jìn tún guó zhōu, lìng tǒng zhì guān jiān zhī bā zhōu wú qí yǐ qí jūn yīng yuán. qí zhì guó zhōu zhī bǎn qiáo, yù dí, yǔ zhàn, qí zi hàn chén sǐ zhī. tǒng zhì guān rèn tiān xī yǐn bīng zhì, jī huá yīn, shā qí xiàn lìng, jìn gōng huá zhōu, bù kè, yàn gèng qiǎn jìn yǐ suǒ bù wǎng. shí jīn bīng fēn tún wèi nán, chéng zhōng bīng shǎo, jìn chéng shèng kè zhī, huò qí tóng zhī zhāo wǔ dà jiāng jūn hán duān yuàn děng èr shí yú rén.
彥既得商、虢,乃進屯虢州,令統制官兼知巴州吳琦以其軍應援。琦至虢州之板橋,遇敵,與戰,其子漢臣死之。統制官任天錫引兵至,擊華陰,殺其縣令,進攻華州,不克,彥更遣進以所部往。時金兵分屯渭南,城中兵少,進乘勝克之,獲其同知、昭武大將軍韓端願等二十餘人。
jīn zhǔ bāo zhuī zūn qí fù bīn wáng zōng fǔ wèi huáng dì, shì jiǎn sù, miào hào ruì zōng, gǎi míng zōng yáo bǐ fù chá shì yuē qīn xiàn huáng hòu, lǐ shì yuē zhēn yì huáng hòu. qún chén shàng zūn hào yuē rén míng shèng xiào huáng dì.
金主褒追尊其父豳王宗輔為皇帝,諡簡肅,廟號睿宗,改名宗堯;妣富察氏曰欽憲皇后,李氏曰貞懿皇后。群臣上尊號曰仁明聖孝皇帝。
bǐng xū, quán lǐ bù shì láng huáng zhōng yán: běn cháo fǎng táng zhī zhì, chuàng wèi jiǔ miào, jīn rì zōng miào, zì xī xuān èr zǔ yǐ jí zǔ zōng, fán jiǔ shì ér shí yī shì, qǐng zūn yǐ xíng diǎn gù, qiān yì zǔ shén zhǔ ér fù qīn zōng. zhào gōng yī.
丙戌,權禮部侍郎黃中言:「本朝仿唐之制,創為九廟,今日宗廟,自僖、宣二祖以及祖宗,凡九世而十一室,請遵已行典故,遷翼祖神主而祔欽宗。」詔恭依。
dīng hài, tài wèi wēi wǔ jūn jié dù shǐ zhèn jiāng fǔ zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì jiāng nán huái nán zhè xī lù zhì zhì shǐ jiān jīng dōng hé běi lù zhāo tǎo shǐ liú qí, tí jǔ wàn shòu guān, yǐ jí zì qǐng yě.
丁亥,太尉、威武軍節度使、鎮江府駐答刂御前諸軍都統制、江南、淮南、浙西路制置使兼京東、河北路招討使劉錡,提舉萬壽觀,以疾自請也。
yì wèi dài fū lì zhōu guān chá shǐ yù yíng sù wèi zhōng jūn tǒng zhì liú ruì, quán zhèn jiāng fǔ zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì.
翊衛大夫、利州觀察使、御營宿衛中軍統制劉銳,權鎮江府駐答刂御前諸軍都統制。
hú běi jīng xī zhì zhì shǐ chéng mǐn, zì jīng xī hái, jiàn yè yì wèn yú jiàn kāng, yì rì, zhì zhèn jiāng. mǐn zài jīng xī, chéng jīn zì pái lìng cè yīng jiàn kāng jiāng miàn. mǐn xǐ yú dé guī, jiān chéng jí chí, shì zú mào dà yǔ, liáng shí bù shí, duō sǐ yú dào lù. mǐn lǜ mǎ jūn chū shù, yán tú kào láo zhī wù bù kě shèng jì, jǐn yǐ guī jǐ, bù sàn shì zú. jí hái zhì zhèn jiāng, jūn shì yǒu yīn zuì chū yuàn yán yú shì zhě, mǐn zhǎn zhī.
湖北、京西制置使成閔,自京西還,見葉義問於建康,翼日,至鎮江。閔在京西,承金字牌令策應建康江面。閔喜於得歸,兼程疾馳,士卒冒大雨,糧食不時,多死於道路。閔率馬軍出戍,沿途犒勞之物不可勝計,盡以歸己,不散士卒。及還至鎮江,軍士有因醉出怨言於市者,閔斬之。
wù zǐ, sì chuān xuān fǔ shǐ wú lín, fù lì jí shàng xiān rén yuán.
戊子,四川宣撫使吳璘,復力疾上仙人原。
yù yíng sù wèi shǐ yáng cún zhōng, jiàn kāng fǔ dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng, yán jiàn lǜ jiāng shì lù lì yī xīn, qī yú kè dí, qǐ shǎo huǎn jìn fā zhī qī, cóng zhī.
御營宿衛使楊存中,建康府都統制李顯忠,言見率將士戮力一心,期於克敵,乞少緩進發之期,從之。
chū, shàng yǐ guā zhōu shī lì, jí mìng cún zhōng wǎng zhèn jiāng cuò zhì shǒu jiāng, qiě mìng guān mái lù jiǎo àn zhuāng, zì zhèn jiāng zhì yú jiāng yīn jìng shàng. shí jiāng àn cái yǒu chē chuán èr shí sì sōu, jì ér yú yǔn wén yǔ lǐ xiǎn zhōng suǒ qiǎn gē chuán yì zhì.
初,上以瓜洲失利,亟命存中往鎮江措置守江,且命官埋鹿角暗樁,自鎮江至於江陰境上。時江岸才有車船二十四艘,既而虞允文與李顯忠所遣戈船亦至。
zhè xī fù zǒng guǎn lǐ bǎo yǐ suǒ bù fàn hǎi nán guī.
浙西副總管李寶以所部泛海南歸。
bǎo jì jié yú jiāo xī, huì wén jīn zhǔ liàng yǐ dù huái, nǎi hái jūn zhù dōng hǎi xiàn. jì ér shān hòu tǒng zhì guān wáng shì lóng kāi zhào jiē lái huì, bǎo mìng zhào lǜ qí zhòng bàng hǎi ér xíng, ér yǔ shì lóng tóng zhōu fù xíng zài.
寶既捷於膠西,會聞金主亮已渡淮,乃還軍駐東海縣。既而山後統制官王世隆、開趙皆來會,寶命趙率其眾傍海而行,而與世隆同舟赴行在。
jǐ chǒu, jīn zhǔ bāo rú zhōng dōu, cì xiǎo kǒu, shǐ zhōng dōu liú shǒu zōng xiàn xiān wǎng.
己丑,金主褒如中都,次小口,使中都留守宗憲先往。
gēng yín, jīn zhǔ liàng zài guā zhōu zhèn. yù yíng sù wèi shǐ chǎng cún zhōng, zhōng shū shè rén dū shì fǔ cān móu jūn shì yú yǔn wén, yǐ dí qí kàn jiāng, kǒng chē chuán lín qī bù kān jià yòng, nǎi yǔ huái dōng zǒng lǐng zhū xià qīng zhèn jiāng shǒu chén zhào gōng chēng lín jiāng zhuāi shì, mìng zhàn shì tà chē chuán jìng qū guā zhōu, jiāng pō àn, fù huí, jīn bīng jiē chí mǎn yǐ dài. qí chuán zhōng liú shàng xià, sān zhōu jīn shān, huí zhuǎn rú fēi. jīn rén hài è, jí qiǎn rén bào jīn zhǔ liàng, liàng guān zhī, xiào yuē: cǐ zhǐ chuán ěr! yīn liè zuò zhū jiāng, yī jiāng qián guì yuē: nán jūn yǒu bèi, bù kě qīng. qiě cǎi shí dù fāng cǐ shén xiá, ér wǒ jūn yóu bù lì, yuàn zhù yú yáng zhōu, lì nóng xùn bīng, xú tú jìn qǔ. jīn zhǔ zhèn nù, bá jiàn shù qí zuì, mìng zhǎn zhī. āi xiè liáng jiǔ, jí zhàng bàn bǎi, shì zhī.
庚寅,金主亮在瓜洲鎮。御營宿衛使場存中,中書舍人、督視府參謀軍事虞允文,以敵騎瞰江,恐車船臨期不堪駕用,乃與淮東總領硃夏卿、鎮江守臣趙公偁臨江拽試,命戰士踏車船徑趨瓜洲,將泊岸,復回,金兵皆持滿以待。其船中流上下,三周金山,迴轉如飛。金人駭愕,亟遣人報金主亮,亮觀之,笑曰:「此紙船耳!」因列坐諸將,一將前跪曰:「南軍有備,不可輕。且採石渡方此甚狹,而我軍猶不利,願駐於揚州,力農訓兵,徐圖進取。」金主震怒,拔劍數其罪,命斬之。哀謝良久,及杖半百,釋之。
guǐ sì, qìng yuǎn jūn jié dù shǐ lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ zhǔ guǎn shì wèi mǎ jūn sī gōng shì chōng hú běi jīng xī zhì zhì shǐ chéng mǐn, jiān zhèn jiāng fǔ zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì chōng huái nán dōng lù zhì zhì shǐ jīng dōng xī lù hé běi dōng lù huái běi sì sù zhōu zhāo tǎo shǐ yǐ níng guó jūn jié dù shǐ jiàn kāng fǔ zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng wèi huái nán xī lù zhì zhì shǐ jīng jī hé běi xī lù huái běi shòu háo zhōu zhāo tǎo shǐ yǐ tán zhōu guān chá shǐ pěng rì tiān wǔ sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ è zhōu zhù dá dāo yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì wú gǒng wèi hú běi jīng xī zhì zhì shǐ jīng xī běi lù zhāo tǎo shǐ.
癸巳,慶遠軍節度使、龍神衛四廂都指揮使、主管侍衛馬軍司公事、充湖北、京西制置使成閔,兼鎮江府駐答刂御前諸軍都統制、充淮南東路制置使、京東西路、河北東路、淮北泗、宿州招討使;以寧國軍節度使、建康府駐答刂御前諸軍都統制李顯忠為淮南西路制置使、京畿、河北西路、淮北壽、毫州招討使;以潭州觀察使、捧日天武四廂都指揮使、鄂州駐答刂御前諸軍都統制吳拱為湖北、京西制置使、京西北路招討使。
jiǎ wǔ, jīn rén fēn bīng qīn tài zhōu.
甲午,金人分兵侵泰州。
chū, jīn zhǔ liàng jūn lìng cǎn jí, pò yù dù jiāng, xiāo qí gāo sēng yù yòu qí dǎng yǐ wáng, shì dǎng, mìng zhòng dāo dá dāo zhī. nǎi xià lìng: jūn shì wáng zhě shā qí lǐng duì, bù jiāng wáng zhě shā qí zhǔ shuài. yóu shì zhòng yì wēi jù. shì rì, qī yǐ míng rì dù jiāng, gǎn hòu zhě sǐ. zhòng yù wáng guī, jué jì yú zhè xī lù dōu tǒng yē lǜ yuán yí, yú shì míng ān táng gǔ wū yè yuē: qián zǔ huái shuǐ, guò dù jí chéng qín yǐ, bù ruò gòng xíng dà shì. yuán yí yuē: dài wú zi wàng xiáng zhì, móu zhī. shí wàng xiáng wèi xiāo qí dōu zhǐ huī shǐ, zài bié jūn, yuán yí mì zhào zhī zhì, suì xiāng yǔ dìng yuē, jié dàn wèi jūn fān dài jí wèi biàn. yuán yí xiān dài qí zhòng yuē: yǒu lìng, ěr bèi jiē qù mǎ dù jiāng. zhòng yuē: nài hé? yuán yí yuē: xīn tiān zǐ yǐ lì yú liáo yáng, jīn dāng gòng xíng dà shì, rán hòu jǔ jūn běi hái. zhòng xǔ nuò.
初,金主亮軍令慘急,迫欲渡江,驍騎高僧欲誘其黨以亡,事黨,命眾刀答刂之。乃下令:「軍士亡者殺其領隊,部將亡者殺其主帥。」由是眾益危懼。是日,期以明日渡江,敢後者死。眾欲亡歸,決計於浙西路都統耶律元宜,於是明安唐古烏頁曰:「前阻淮水,過渡即成擒矣,不若共行大事。」元宜曰:「待吾子旺祥至,謀之。」時旺祥為驍騎都指揮使,在別軍,元宜密召之至,遂相與定約,詰旦衛軍番代即為變。元宜先紿其眾曰:「有令,爾輩皆去馬渡江。」眾曰:「奈何?」元宜曰:「新天子已立於遼陽,今當共行大事,然後舉軍北還。」眾許諾。
yǐ wèi, lí míng, yuán yí wàng xiáng yǔ wǔ shèng jūn zǒng guǎn tú kè tǎn shǒu sù míng ān táng gǔ wū yè děng lǜ zhòng fàn yù yíng. jīn zhǔ liàng wén luàn, yǐ wèi nán shī yǎn zhì, jìn shì dà qìng shàn yuē: shì jí yǐ, dāng chū bì zhī. jīn zhǔ liàng yuē: bì jiāng ān wǎng? fāng qǔ gōng, yǐ zhōng jiàn pū dì, luàn bīng jìn rèn, shǒu zú yóu dòng, suì yì shā zhī. xiāo qí zhǐ huī shǐ dà pán zhěng bīng lái jiù, wàng xiáng chū, yǔ zhī yuē: wú jí yǐ. dà pán nǎi zhǐ. jūn shì rǎng qǔ xíng yíng fú yòng jiē jǐn, nǎi qǔ dà pán yī jīn, guǒ qí shī fén zhī. yuán yí xíng zuǒ lǐng jūn fù dà dū dū shì, yǐ nán fá zhī móu jiē qǐ yú shàng shū yòu chéng lǐ tōng jìn shì jú shǐ liáng chōng, ér jiān jūn tú kè tǎn yǒng nián nǎi tōng zhī yīn qī, zhè xī lù fù dōu tǒng guō ān guó zhòng suǒ gòng è, jiē shā zhī, bìng shā dà qìng shàn.
乙未,黎明,元宜、旺祥與武勝軍總管圖克坦守素、明安唐古烏頁等率眾犯御營。金主亮聞亂,以為南師奄至,近侍大慶善曰:「事急矣,當出避之。」金主亮曰:「避將安往?」方取弓,已中箭仆地,亂兵進刃,手足猶動,遂縊殺之。驍騎指揮使大磐整兵來救,旺祥出,語之曰:「無及矣。」大磐乃止。軍士攘取行營服用皆盡,乃取大磐衣巾,裹其屍焚之。元宜行左領軍副大都督事,以南伐之謀皆起於尚書右丞李通、近侍局使梁珫,而監軍圖克坦永年乃通之姻戚,浙西路副都統郭安國眾所共惡,皆殺之,並殺大慶善。
jīn rén pò tài zhōu.
金人破泰州。
xiān shì tài zhōu shǒu chén qǐng cí qù, tōng pàn wáng tāo quán zhōu shì. jiǔ yuè, tāo yǐ yí zhì wèi míng ér qù, liú zhōu yìn fù bīng mǎ dōu jiān zhào fú. jīn rén qīn huái diān, shuǐ zhài dōu tǒng lǐng hú shēn yǔ qí fù zāng guī qì shuǐ zhài, lǜ xiāng bīng èr qiān rù tài zhōu, yǐ bīng shì líng fú. fú jù shēn yú yè yì wèn, yǐ shēn quán zhī zhōu, shēn yǐ guī quán tōng pàn, fú quán běn lù jūn mǎ dōu jiān. huái nán zhuǎn yùn fù shǐ tí lǐng zhū lù zhōng yì jūn mǎ yáng kàng, yòu yǐ qí yòu jūn tǒng lǐng chéng jié láng shā shì jiān quán hǎi líng xiàn chéng jiān zhī xiàn. shēn wén jīn rén yù gōng tài zhōu, yǔ shì jiān lǜ qí zhòng qì chéng xiān dùn. guī jué duàn jiāng yàn, jǐn xiè yùn hé shuǐ. zhì shì jīn xì jūn zhì chéng xià, suì jìng dēng qí chéng, zòng huǒ lǔ lüè, fú sǐ yú luàn bīng. chéng zhōng zǐ nǚ qiáng zhuàng, jǐn bèi jīn bīng qū ér qù.
先是泰州守臣請祠去,通判王濤權州事。九月,濤以移治為名而去,留州印付兵馬都監趙福。金人侵淮甸,水寨都統領胡深與其副臧珪棄水寨,率鄉兵二千入泰州,以兵勢凌福。福具申於葉義問,以深權知州,深以珪權通判,福權本路軍馬都監。淮南轉運副使、提領諸路忠義軍馬楊抗,又以其右軍統領、成節郎沙世堅權海陵縣丞兼知縣。深聞金人慾攻泰州,與世堅率其眾棄城先遁。珪掘斷姜堰,盡泄運河水。至是金細軍至城下,遂徑登其城,縱火鹵掠,福死於亂兵。城中子女強壯,盡被金兵驅而去。
wù xū, xiǎn rén huáng hòu dàn jì, dì xíng lǐ yú bié diàn.
戊戌,顯仁皇后禫祭,帝行禮於別殿。
jīn dū du fǔ qiǎn rén chí xí lái zhèn jiāng jūn yì hé.
金都督府遣人持檄來鎮江軍議和。
chū, jīn zhǔ liàng jì yǔn, zhū jūn xuān xiāo bù dìng. hù bù shàng shū liáng qiú wén luàn, chí rù, yuē: yǐ rú cǐ, gù wú kě nài hé. rán fāng yǔ dí guó xiāng chí, bù zhī hé yǐ shàn hòu? zhòng jiē bù yán. qiú yuē: dāng fǔ dìng zhū jūn, wù shǐ xiāo luàn, xú sī jì cè kě yě. zhòng shāo dìng, qiú nǎi qǔ zhǐ bǐ cǎo xí, yán bān shī jiǎng hǎo shì. xí chéng ér wèi yǒu rén, fǎng dé guā zhōu suǒ fú chéng zhōng láng zhāng zhēn, jí qiǎn zhī nán dù.
初,金主亮既殞,諸軍喧囂不定。戶部尚書梁球聞亂,馳入,曰:「已如此,固無可奈何。然方與敵國相持,不知何以善後?」眾皆不言。球曰:「當撫定諸軍,勿使囂亂,徐思計策可也。」眾稍定,球乃取紙筆草檄,言班師講好事。檄成而未有人,訪得瓜洲所俘成忠郎張真,即遣之南渡。
shí èr yuè, jǐ hài shuò, shì wèi mǎ jūn sī zhōng jūn tǒng zhì zhào zǔn fù cài zhōu.
十二月,己亥朔,侍衛馬軍司中軍統制趙撙復蔡州。
chū, zǔn zì cài zhōu yǐn bīng nán guī hòu sān rì, zhì má chéng xiàn, fù bèi zhào yǔ è zhōu dōu tǒng zhì wú gǒng jīng nán dōu tǒng zhì lǐ dào bìng lì gōng qǔ. èr rén wèi zhì, zǔn jí qū chéng xià. jīn rén suǒ mìng cì shǐ xiāo mào dé wén zǔn zhì, pī chéng wèi zhài, xiāng jù liǎng yuè, bù chū zhàn. zhì shì yè lòu wèi jǐn, zǔn mìng jiāng shì qián shī rù chéng. chéng wú lóu lǔ, bù kě shǒu, mào dé dùn qù.
初,撙自蔡州引兵南歸後三日,至麻城縣,復被詔與鄂州都統制吳拱、荊南都統制李道併力攻取。二人未至,撙疾趨城下。金人所命刺史蕭懋德聞撙至,披城為寨,相距兩月,不出戰。至是夜漏未盡,撙命將士潛師入城。城無樓櫓,不可守,懋德遁去。
chéng zhōng láng zhāng zhēn zì yáng zhōu jīn zhài zhì zhèn jiāng, chū suǒ chí jīn xí yún: dà jīn guó dà dū dū fǔ dié dà sòng guó sān xǐng shū mì yuàn: guó cháo tài zǔ huáng dì chuàng yè kāi jī, yǎn yǒu tiān xià, qì jīn sì shí yú nián, qí jiān jiǎng xìn xiū mù, bīng gé qǐn xī, bǎi xìng ān yè. bù yì zhèng lóng shī dé, shī chū wú míng, shǐ liǎng guó shēng líng, wǎng bèi tú tàn. fèng xīn tiān zǐ míng zhào, yǐ xíng fèi yǔn. dà chén jiāng shuài, fāng yì bān shī fù què, gè yí jí bīng yǐ dūn jiù hǎo. xū zhì yí dié. dà dìng yuán nián shí yī yuè sān shí rì dié.
成忠郎張真自揚州金寨至鎮江,出所持金檄云:「大金國大都督府牒大宋國三省、樞密院:國朝太祖皇帝創業開基,奄有天下,迄今四十餘年,其間講信修睦,兵革寢息,百姓安業。不意正隆失德,師出無名,使兩國生靈,枉被塗炭。奉新天子明詔,已行廢殞。大臣將帥,方議班師赴闕,各宜戢兵以敦舊好。須至移牒。大定元年十一月三十日牒。」
dū shì xíng fǔ huí dié jīn rén jūn qián yún: jīn yuè yī rì chéng lái wén, zhào yàn zhèng lóng fèi yǔn shì, chú yǐ jiǎo zòu wài, xū yí wén dié zhào huì. shào xìng sān shí yī nián, shí èr yuè yī rì. shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì chéng mǐn, tài fù yù yíng sù wèi shǐ hé yì jùn wáng yáng cún zhōng.
督視行府回牒金人軍前云:「今月一日承來文,照驗正隆廢殞事,除已繳奏外,須移文牒照會。紹興三十一年,十二月一日。侍衛馬軍都指揮使、御前諸軍都統製成閔,太傅、御營宿衛使、和義郡王楊存中。」
yòu wǔ dài fū jí zhōu cì shǐ zhī tōng zhōu cuī bāng bì, wén tài zhōu pò, yù qì chéng qù, kǒng bǎi xìng bù cóng, yè èr gǔ, qiǎn rén yú chéng nèi zòng huǒ, chéng xuān nào jìng chū, dù jiāng zhī fú shān.
右武大夫、吉州刺史、知通州崔邦弼,聞泰州破,欲棄城去,恐百姓不從,夜二鼓,遣人於城內縱火,乘喧鬧徑出,渡江之福山。
gēng zǐ, zhào: huái dōng zhì zhì shǐ chéng mǐn, yuán dài dào è zhōu jūn mǎ, rì xià fā hái. yán zhě lùn: jīn rén zì yōng zhòng bīng, shēn lín huái dōng, rì shēng jiān jì, yì yù dù jiāng, hú cháo tíng dū zé zhū shuài, yán wèi hàn yù. jīn zhèn jiāng yǐ yǒu yuán lái tún zhù jūn mǎ, jiàn xì dōu tǒng liú ruì suǒ guǎn, bìng bù jūn lǐ pěng dōu tǒng shào hóng yuān jí diàn qián sī zhū jūn jīng ruì, jǐn jí jīng kǒu yī dài. jìn rì zhì zhì shǐ chéng mǐn yòu zì xiāng hàn lǜ jūn lái fù zhèn jiāng fáng è, jí zhāi dài è zhōu suǒ tún rén mǎ tóng lái zhèn jiāng. jì yǒu zhū shuài jūn mǎ còu jí zài bǐ, jīn yòu yì yǐ chéng mǐn zhī jūn, zé jūn shì bù wèi bù shèng jù tiān xiǎn yǐ jù jīn rén, zì zú yǐ zhì dí qǔ shèng. rán wén jīn rén jiàn yǒu shí yú wàn zhòng tún jù biàn jīng, shēn lǜ dí rén zhī wǒ zhòng bīng jǐn jí zhèn jiāng, zé xiāng hàn yī dài bì xū. tǎng yǐ jīng bīng xí wǒ shàng liú, wú gǒng suī yǒu jūn mǎ zài bǐ, shì lì dān ruò, cāng zú chōng tū, wǒ suī yù yīng yuán, sù liú shù qiān lǐ zhī yuǎn, qǐ néng dàn xī ér zhì! qǐng jiāng chéng mǐn dài dào è zhōu jūn mǎ sù fā hái běn chù, réng jiè yù wú gǒng míng yuǎn chì hòu, yán qiè hàn yù, cháng wèi dài dí zhī cè, shù jǐ shǒu wěi bù là dí rén biàn zhà. gù yǒu shì zhào.
庚子,詔:「淮東制置使成閔,元帶到鄂州軍馬,日下發還。」言者論:「金人自擁重兵,身臨淮東,日生奸計,意欲渡江,胡朝廷督責諸帥,嚴為捍禦。今鎮江已有元來屯駐軍馬,見系都統劉銳所管,並步軍李捧、都統邵宏淵及殿前司諸軍精銳,盡集京口一帶。近日制置使成閔又自襄、漢率軍來赴鎮江防遏,及摘帶鄂州所屯人馬同來鎮江。既有諸帥軍馬湊集在彼,今又益以成閔之軍,則軍勢不為不盛;據天險以拒金人,自足以制敵取勝。然聞金人見有十餘萬眾屯聚汴京,深慮敵人知我重兵盡集鎮江,則襄、漢一帶必虛。倘以精兵襲我上流,吳拱雖有軍馬在彼,勢力單弱,倉卒衝突,我雖欲應援,溯流數千里之遠,豈能旦夕而至!請將成閔帶到鄂州軍馬速發還本處,仍戒諭吳拱明遠斥堠,嚴切捍禦,常為待敵之策,庶幾首尾不落敵人變詐。」故有是詔。
xiān shì mǐn yǐ è zhōu shuǐ jūn jí shèng jié jūn tǒng zhì zhāng chéng hòu jūn tǒng zhì huá wàng suǒ bù xié xíng, nǎi lìng chéng děng hái è zhōu tún zhù.
先是閔以鄂州水軍及勝捷軍統制張成、後軍統制華旺所部偕行,乃令成等還鄂州屯駐。
tài fù yù yíng sù wèi shǐ hé yì jùn wáng yáng cún zhōng, huái dōng zhì zhì shǐ chéng mǐn, zhōng shū shè rén dū shì jiāng huái jūn mǎ fǔ cān zàn jūn shì yú yǔn wén, sī nóng shǎo qīng zǒng lǐng huái dōng jūn mǎ qián liáng zhū xià qīng děng zòu bào jīn bīng yǐ shā qí zhǔ liàng, dì yuē: cǐ rén cuàn jūn shì mǔ, bèi méng xìng jiè, zì cǎi shí yǔ hǎi dào bài hòu, zhī běn guó yǐ wèi rén suǒ jù, nǎi yù lì jué yī zhàn. jīn jù miè wáng, zhèn dāng zé rì jìn lín dà jiāng, sǎ sǎo líng qǐn, sù qīng jīng dū, dàn jiè zhū jiāng wú shā, cǐ zhèn zhì yě.
太傅、御營宿衛使、和義郡王楊存中,淮東制置使成閔,中書舍人、督視江淮軍馬府參贊軍事虞允文,司農少卿、總領淮東軍馬錢糧硃夏卿等奏報金兵已殺其主亮,帝曰:「此人篡君弒母,背盟興戒,自採石與海道敗後,知本國已為人所據,乃欲力決一戰。今遽滅亡,朕當擇日進臨大江,灑掃陵寢,肅清京都,但戒諸將無殺,此朕志也。」
chū, jīn qí kàn jiāng, cháo chén zhèn bù, zhēng qiǎn jiā táo nì. quán lǐ bù shì láng huáng zhōng dú wèi qí jiā rén yuē: tiān zǐ liù gōng zài shì, wú wèi shì chén, ruò děng yù ān shì yé? bǐ jīn bīng tuì, dú zhōng yǔ zuǒ pú shè chén kāng bó jiā shǔ zài chéng zhōng, zhòng jiē cán fú.
初,金騎闞江,朝臣震怖,爭遣家逃匿。權禮部侍郎黃中獨謂其家人曰:「天子六宮在是,吾為侍臣,若等欲安適耶?」比金兵退,獨中與左僕射陳康伯家屬在城中,眾皆慚服。
shí cún zhōng yǔ yǔn wén yì xié zhì jiāng běi àn yǐ chá dí qíng, jiāng shì dàn xíng, yǔn wén cún zhōng dú yǐ qīng zhōu jué jiāng ér běi. dì cháng wèi kāng bó jí liú shǒu tāng sī tuì yuē: yáng cún zhōng zhōng wú yǔ èr, zhèn zhī guō zi yí yě.
時存中與允文議偕至江北岸以察敵情,將士憚行,允文、存中獨以輕舟絕江而北。帝嘗謂康伯及留守湯思退曰:「楊存中忠無與二,朕之郭子儀也。」
jīn rén yǐ zhōu shī gōng cí hú, guān jūn jī què zhī. cí hú zài hàn shuǐ zhī nán, yǔ guāng huà jūn xiāng duì, yǒu è zhōu fù dōu tǒng zhì lǐ shèng jīng nán fù tǒng zhì zhāng jìn zhī jūn zài yān. zhì shì jīn rén yǐ zhōu dù shī, yù gōng xiāng yáng, huì fēng shì bù lì, bù dé zhe àn. è zhōu qián jūn qí tóu shǐ jùn huī qí shè shuǐ, zhí dēng yī zhōu, hū yuē: qián jūn dé gōng yǐ, zhū jūn yí sù jìn! jīn rén chū bù yú qí dēng zhōu, suì dà jīng shī cuò, xíng duì bù zhěng, yǒu zhuì shuǐ ér sǐ zhě. zhū jūn jì jìn, jùn shā qí qiān hù yī rén, duó zhōu shù shí, jīn rén nǎi hái.
金人以舟師攻茨湖,官軍擊卻之。茨湖在漢水之南,與光化軍相對,有鄂州副都統制李勝、荊南副統制張進之軍在焉。至是金人以舟渡師,欲攻襄陽,會風勢不利,不得著岸。鄂州前軍旗頭史俊麾旗涉水,直登一舟,呼曰:「前軍得功矣,諸軍宜速進!」金人初不虞其登舟,遂大驚失措,行隊不整,有墜水而死者。諸軍繼進,俊殺其千戶一人,奪舟數十,金人乃還。
xīn chǒu, yòu wǔ dài fū xuān zhōu guān chá shǐ tiān chà liǎng zhè xī lù mǎ bù jūn fù zǒng guǎn jiān tí dū hǎi chuán lǐ bǎo wèi jìng hǎi jūn jié dù shǐ liǎng zhè xī lù tōng tài hǎi zhōu yán hǎi zhì zhì shǐ jīng dōng dōng lù zhāo tǎo shǐ.
辛丑,右武大夫、宣州觀察使、添差兩浙西路馬步軍副總管兼提督海船李寶為靖海軍節度使、兩浙西路、通、泰、海州沿海制置使、京東東路招討使。
zhào yù yíng sù wèi shǐ yáng cún zhōng yǐ yòu jūn tǒng zhì miáo dìng suǒ guǎn bù jūn qián lái hù cóng.
詔御營宿衛使楊存中以右軍統制苗定所管步軍前來扈從。
chū, dì jiāng rú jiàn kāng fǔ shī, ér qīn zōng shén zhǔ wèi fù miào, xíng gōng liú shǒu tāng sī tuì yù shěng yú sù fù ér shì fú yǐ xíng, jì shí rì yǐ, zhì shì quán lǐ bù shì láng huáng zhōng yán bù kě, dì nà yān. yì zhě yóu wèi xiōng fú bù kě yǐ jí róng, dì yuē: wú gù yǐ gǎo sù zhào tiān xià yǐ. zú cóng zhī.
初,帝將如建康撫師,而欽宗神主未祔廟,行宮留守湯思退欲省虞速祔而釋服以行,既十日矣,至是權禮部侍郎黃中言不可,帝納焉。議者猶謂凶服不可以即戎,帝曰:「吾固以縞素詔天下矣。」卒從之。
shū mì xíng fǔ yì qiǎn bīng guò jiāng, nǎi xí huái xī zhì zhì shǐ lǐ xiǎn zhōng sù xuǎn jīng ruì jiǎ jūn zhì zhèn jiāng fǔ huì hé, suǒ yǒu cǎi shí yī dài liú xià jūn mǎ, lìng chí zhōu dōu tǒng zhì shào hóng yuān quán guǎn.
樞密行府議遣兵過江,乃檄淮西制置使李顯忠速選精銳甲軍至鎮江府會合,所有採石一帶留下軍馬,令池州都統制邵宏淵權管。
jīn tǒng jūn liú è, wén cí hú jūn bài, suì bān shī, jūn wú xíng chén, duō shī lù, wèi xiāng mín suǒ shā. xì jūn zhī zài tài zhōu zhě, yì qì ér qù.
金統軍劉萼,聞茨湖軍敗,遂班師,軍無行陳,多失路,為鄉民所殺。細軍之在泰州者,亦棄而去。
rén yín, guān wén diàn dà xué shì lǐ quán guān shǐ jiān shì dú chōng xíng gōng liú shǒu tāng sī tuì, qǐ zhù xíng gōng liú shǒu yìn, réng jiù shàng shū shěng zhì sī, xíng yí rú dōu shěng tǐ shì, hé xíng shì wù cóng quán pián yí, shī xíng qì zòu. yòu qǐng yǐ fū wén gé dài zhì zhī lín ān fǔ zhào zi sù jiān chōng cān móu guān, shàng shū yòu sī yuán wài láng wú guǎng wén chōng cān yì guān, mì shū shěng zhèng zì ruì yè zhǔ guǎn jī yí wén zì, shū mì yuàn biān xiū guān zhèng qiáo zhū wáng gōng dà xiǎo xué jiào shòu wú qí ruò, sī nóng sì zhǔ bù hán yuán jí bìng gàn bàn gōng shì, jiē cóng zhī.
壬寅,觀文殿大學士、醴泉觀使兼侍讀、充行宮留守湯思退,乞鑄行宮留守印,仍就尚書省置司,行移如都省體式,合行事務從權便宜,施行訖奏。又請以敷文閣待制、知臨安府趙子潚兼充參謀官,尚書右司員外郎吳廣文充參議官,秘書省正字芮曄主管機宜文字,樞密院編修官鄭樵、諸王宮大小學教授吳祇若,司農寺主簿韓元吉並幹辦公事,皆從之。
chóng xìn jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī lǐng diàn qián dōu zhǐ huī shǐ zhí shì zhào mì wèi xíng gōng zài chéng dōu zǒng guǎn, lì zhōu guān chá shǐ diàn qián sī cè xuǎn fēng jūn tǒng zhì zhāng shǒu zhōng wèi xíng gōng zài chéng dōu xún jiǎn, wǔ gōng dài fū shì wèi mǎ jūn sī yòu jūn tǒng zhì quán zhǔ guǎn běn sī zhí shì zhāng yú wèi xíng gōng chéng běi xún jiǎn, yòu wǔ dài fū zhōng zhōu tuán liàn shǐ shì wèi bù jūn sī shén yǒng jūn tóng tǒng zhì quán zhǔ guǎn běn sī gōng shì wáng cún wèi xíng gōng chéng nán xún jiǎn.
崇信軍節度使、開府儀同三司、領殿前都指揮使職事趙密為行宮在城都總管,利州觀察使、殿前司策選鋒軍統制張守忠為行宮在城都巡檢,武功大夫、侍衛馬軍司右軍統制、權主管本司職事張伃為行宮城北巡檢,右武大夫、忠州團練使、侍衛步軍司神勇軍同統制、權主管本司公事王存為行宮城南巡檢。
shì rì, zhǔ guǎn shì wèi mǎ jūn sī gōng shì huái dōng zhì zhì shǐ chéng mǐn, zì zhèn jiāng yǐn bīng zhī yáng zhōu, yù yíng sù wèi shǐ yáng cún zhōng, yì qiǎn yòu wǔ dài fū quán diàn qián sī yòu jūn tǒng lǐng lǐ rén jí zì jiāng yīn jūn yǐn suǒ bù dù jiāng zhī shí zhuāng jìn fā. shí yè yì wèn qiǎn shǐ chén lǐ biāo cì jīn rén huí jūn dòng jìng, mǐn lìng bào yuē: chéng tài wèi dà jūn zài yáng zi qiáo xiāng chí, lái rì dāng dà zhàn yǐ. dào lù xuān yán jīn rén yǐ qù, yáng zhōu kōng xū, mǐn jì bù xíng, nǎi yǐ mǎ jūn sī zhī bīng zì tiān zhǎng zhuī xí, zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǐ pěng yì yǐ shén yǒng jūn xí zhī. dí jūn fán shù wàn, qí xíng rú lín, jūn jiē bù gǎn yǔ xiāng jìn, dàn yáo hù zhī chū jìng ér yǐ.
是日,主管侍衛馬軍司公事、淮東制置使成閔,自鎮江引兵之揚州,御營宿衛使楊存中,亦遣右武大夫、權殿前司右軍統領李亻及自江陰軍引所部渡江之石莊進發。時葉義問遣使臣李彪伺金人回軍動靜,閔令報曰:「成太尉大軍在楊子橋相持,來日當大戰矣。」道路喧言金人已去,揚州空虛,閔計不行,乃以馬軍司之兵自天長追襲,主管侍衛步軍司公事李捧亦以神勇軍襲之。敵軍凡數萬,其行如林,軍皆不敢與相近,但遙護之出境而已。
guǐ mǎo, zhào: jīn rén yú méng, qīn gōng shàng jiè, shǔ zī jìn fā, gōng wǎng shì shī, wén wǔ qún chén, gè yáng què zhí, jí níng zhōng wài, gòng jì dà gōng.
癸卯,詔:「金人渝盟,侵攻上界,屬茲進發,躬往視師,文武群臣,各揚闕職,輯寧中外,共濟大功。」
zhào: sì chuān xuān fǔ sī tǒng lǜ jūn mǎ suí lù jìn tǎo, huī fù zhōu xiàn, suī yuē fēn lù diào fā, yì yǎng cháng xiāng guān bào, hù xiāng yīng yuán, bù dé zhé fēn bǐ cǐ, wù yào xié lì, gòng chéng dà gōng. zhū lù zhāo tǎo shǐ sī zhǔn cǐ.
詔:「四川宣撫司統率軍馬隨路進討,恢復州縣,雖曰分路調發,亦仰常相關報,互相應援,不得輒分彼此,務要協力,共成大功。諸路招討使司准此。」
zhào shū mì xíng fǔ xíng xià yán jiāng zhū dà shuài, gè tiáo chén jìn tǎo huī fù shì yí. zī zhèng diàn xué shì zhī jiàn kāng fǔ zhāng dào shǒu chén shí shì, dà shuài yù yù bèi bù yú, chí zhòng yǎng wēi, guān xìn ér dòng, qī yú bì shèng.
詔樞密行府行下沿江諸大帥,各條陳進討恢復事宜。資政殿學士、知建康府張燾首陳十事,大率欲預備不虞,持重養威,觀釁而動,期於必勝。
gǒng wèi dài fū hé zhōu fáng yù shǐ quán zhī yáng zhōu jiǎ hé zhòng wén dí qù, nǎi yǐ dān qí rù chéng, yóu wèi yǒu guān lì.
拱衛大夫、和州防禦使、權知揚州賈和仲聞敵去,乃以單騎入城,猶未有官吏。
chí zhōu dōu tǒng zhì shào hóng yuān zì wú hú yǐ qīn bīng zhì cǎi shí.
池州都統制邵宏淵自蕪湖以親兵至採石。
jiǎ chén, shěng chén jìn chéng jīn dū du fǔ dié. dì yuē: jīn zhǔ liàng jì yǐ bèi shā, yú jiē nán běi zhī mín, qū pò ér lái, bǐ fù hé zuì! jīn jí rì xí zhú, gù kě shǐ zhǐ lún bù fǎn, rán duō shā hé wèi! dàn xí zhū jiāng yí lǐ jìn shī huì jīng jī, shōu fù gù jiāng, fǔ dìng wú rén zú yǐ. zuǒ pú shè chén kāng bó qǐng lǜ bǎi liáo chēng hè, dì yuē: wèi xū ěr, hòu dào biàn jīng, yǔ qún chén gòng qìng.
甲辰,省臣進呈金都督府牒。帝曰:「金主亮既已被殺,餘皆南北之民,驅迫而來,彼復何罪!今即日襲逐,固可使只輪不返,然多殺何為!但檄諸將迤邐進師會京畿,收復故疆,撫定吾人足矣。」左僕射陳康伯請率百僚稱賀,帝曰:「未須爾,候到汴京,與群臣共慶。」
diàn qián sī yòu jūn tǒng zhì quán zhī tài zhōu wáng gāng, yǐ suǒ bù zhì běn zhōu.
殿前司右軍統制、權知泰州王剛,以所部至本州。
jūn zhōu zhōng yì tǒng lǐng zǎn cháo děng fù jù dèng zhōu.
均州忠義統領昝朝等復據鄧州。
chū, dí jiāng liú è zhī bài yú cí hú yě, hái jūn jí dèng zhōu, zhù yú chéng běi bā lǐ, qí wǔ shèng jūn jié dù shǐ wēi lüè jūn dōu zǒng guǎn xiāo zhōng yī yì qiè shǔ chū chéng, zhù yú è jūn zhī nán, qí tóng zhī jié fù jiē yǐ shǔ qù. zhōng yī yǐ liú zhōu shì fù jiān cāng wáng zhí, zhōng yī yǔ bái qiān hù sān hù mù kūn yán yuē: jīn rì dèng zhōu tún zhù zhī bīng, xī wèi dōu tǒng dài qù. chéng zhōng zhī bīng jiē shì rén, wàn yī wèi sòng bīng nèi yīng, rú hé? zhòng jiē zhī zhōng yī yǒu shùn nán zhī yì, wěi wěi ér yǐ. zuò zhōng hū bù jiàn bái qiān hù zhě, zhōng yī yí zǒu gào yú è yǐ, nǎi lǜ qí nú bì jiāng jiā shǔ nán zǒu, mí shī dào, zhōng yè, lǚ cáo xiāng cūn tǔ háo jīng sàn. zhì zhōu běi bǎi yú lǐ, zhōng yī bèi shā, yì dàn, jīn rén jiē běi qù.
初,敵將劉萼之敗於茨湖也,還軍及鄧州,駐於城北八里,其武勝軍節度使、威略軍都總管蕭中一亦挈屬出城,駐於萼軍之南,其同知、節副皆以屬去。中一以留州事付監倉王直,中一與白千戶、三戶穆昆言曰:「今日鄧州屯駐之兵,悉為都統帶去。城中之兵皆士人,萬一為宋兵內應,如何?」眾皆知中一有順南之意,唯唯而已。坐中忽不見白千戶者,中一疑走告於萼矣,乃率其奴婢將家屬南走,迷失道,中夜,屢曹鄉村土豪驚散。至州北百餘里,中一被殺,翼旦,金人皆北去。
lù shì cān jūn gāo tōng wén è bīng yǐ tuì, nǎi jí jūn mín wèi yuē: jīn nán bīng yǐ jìn, cǐ shí bù jué, chéng zhōng zhī rén jiē bù kě bǎo, qǐng suì jué zhī. zhòng qǐng tōng quán jié dù fù shǐ, tōng yuē: dèng zhōu běn dà sòng suǒ yǒu, jīn jīn guó yǐ qì wǒ guān lì jūn mín yǐ, yǔ zhū gōng tóng guī dà sòng, rú hé? zhòng jiē tīng mìng. hū bào chéng xià yǒu shí yú qí zhì, wèn zhī, zé zǎn cháo yě, suì nà kuǎn. cháo, běn dèng zhōu shè shì, jù zhòng zài shān zhōng, tóu jūn zhōu shǒu chén wǔ jù.
錄事參軍高通聞萼兵已退,乃集軍民謂曰:「今南兵已近,此時不決,城中之人皆不可保,請遂決之。」眾請通權節度副使,通曰:「鄧州本大宋所有,今金國已棄我官吏、軍民矣,與諸公同歸大宋,如何?」眾皆聽命。忽報城下有十餘騎至,問之,則昝朝也,遂納款。朝,本鄧州射士,聚眾在山中,投均州守臣武鉅。
yǐ sì, huái xī zhì zhì shǐ lǐ xiǎn zhōng zì wú hú yǐn bīng dù jiāng.
乙巳,淮西制置使李顯忠自蕪湖引兵渡江。
shí jīn rén shàng tún jī lóng shān, ér xiǎn zhōng bīng zài shā shàng. guān wén diàn dà xué shì pàn jiàn kāng fǔ zhāng jùn, zì zhǎng shā wén mìng, jí rì shǒu tú, guò chí yáng wǎng láo, yǐ jiàn kāng jī shǎng kào zhī, yī jūn jiàn jùn, yǐ wèi cóng tiān ér xià. jùn yù xiǎn zhōng yuē: shèng jià jiāng xún xìng, zhì ér dí wèi tuì, dé wú yú hū? xiǎn zhōng nǎi yǐ dà jūn jì jiāng, qù hé zhōu sān shí lǐ, yǔ zhī xiāng chí, rán jīn bīng yì wèi tuì.
時金人尚屯雞籠山,而顯忠兵在沙上。觀文殿大學士、判建康府張浚,自長沙聞命,即日首塗,過池陽往勞,以建康激賞犒之,一軍見浚,以為從天而下。浚諭顯忠曰:「聖駕將巡幸,至而敵未退,得無虞乎?」顯忠乃以大軍濟江,去和州三十里,與之相持,然金兵亦未退。
chí zhōu dōu tǒng zhì shào hóng yuān, zì cǎi shí fù hái wú hú, réng yú dà xìn yù xī hé kǒu cuò zhì hàn yù.
池州都統制邵宏淵,自採石復還蕪湖,仍於大信、裕溪河口措置捍禦。
bǐng wǔ, huái dōng zhì zhì sī tǒng zhì wáng xuǎn děng fù chǔ zhōu.
丙午,淮東制置司統制王選等復楚州。
dīng wèi, è zhōu tǒng zhì guān wáng xuān zhì dèng zhōu.
丁未,鄂州統制官王宣至鄧州。
xiān shì zǎn cháo jì rù chéng, qiǎn rén gào jié, jīng hú zhì zhì shǐ wú gǒng bǐ xuān yǐ qī bǎi qí fù zhī, gǒng jì zhì, yòu qiǎn xùn liàn guān zhū hóng wáng yàn zhōng děng lǜ zhōng yì rén rù rǔ zhōu.
先是昝朝既入城,遣人告捷,京湖制置使吳拱俾宣以七百騎赴之,拱繼至,又遣訓練官硃宏、王彥忠等率忠義人入汝州。
jūn zhōu xiāng bīng zǒng xiá zhuāng yǐn děng rù hé nán fǔ.
均州鄉兵總轄莊隱等入河南府。
xiān shì jīn rén yǐ bīng èr qiān zhù zhǎng shuǐ xiàn, jīn zhōu dōu tǒng zhì wáng yán qiǎn jiāng guān yáng jiān dǎng qīng yǐn bīng huì zhōng yì rén wǎng jī pò zhī, shā qí jiāng èr rén, huò bù jiāng wáng bǎo yǐ guī, suì fù zhǎng shuǐ xiàn, jiān yǐ shēn rù chén, sǐ zhī. qīng yǐn qí bīng jìn gōng sōng zhōu, kè zhī, yòu kè yǒng níng shòu ān èr xiàn, suì jìn bīng rù hé nán fǔ, lì mín jiē yíng jiàng.
先是金人以兵二千駐長水縣,金州都統制王言遣將官楊堅、黨清引兵會忠義人往擊破之,殺其將二人,獲部將王保以歸,遂復長水縣,堅以深入陳,死之。清引其兵進攻嵩州,克之,又克永寧、壽安二縣,遂進兵入河南府,吏民皆迎降。
wù shēn, dì fā lín ān fǔ.
戊申,帝發臨安府。
jiāng nán dōng lù zhuǎn yùn pàn guān lǐ ruò chuān liǔ dà jié yán: jīn rén fǎn méng dú wǔ, shàng tiān jiàng yāng, qí zhǔ bèi shì, bīng zhòng dùn zǒu. nǎi chuán qí zi jiàn liú jīng dōng, jūn mǎ pō zhòng, yǒu qīn xìn yǐ tǒng zhī, shì xū yāo jī, yǐ bào shàn shā zhī chóu. jīn guò huái dí bīng, bài wáng suī duō, shàng yǒu shí yú wàn zhòng, níng kěn shù shǒu jiù sǐ, yì xū qióng dòu. jí jīn rén cháo xué, duō yǒu wán yán zú lèi, qǐ wú shǒu guó jūn mǎ, bì bù néng fèng jiù zhǔ zhī zǐ, yì bù kěn zhù shì zhǔ zhī zhòng, dìng tú zì lì, gèng xiāng gōng shā, jǐn ér hòu yǐ. dāng cǐ xìn xì, qì dān qǐ ér chéng zhī, guò yú wǔ dān yú zhēng guó, gè zì jiù bù xiá, qǐ xiá shàng zhàn zhōng yuán! bǎi xìng bèi zǔ zōng dé zé zhī shēn, rì sī dān shí hú jiāng yǐ yíng wáng shī, cǐ chéng tiān qǐ huī fù zhī shí, bù kě shī zhī jī huì yě. rán wáng shī dà jǔ, yóu wù shèn zhòng, yǐ chéng wàn quán zhī gōng. yī qǐ shǎo qì jiāng shì, yǐ yǎng ruì qì èr qǐ yù bèi qián liáng, wú zhì shǎo què sān qǐ tiān qì jiǎ, yǐ bèi fēn gěi zhōng yuán yì bīng, yuán yì bīng suī zhòng, wéi què qì jiǎ shǐ yòng sì qǐ dí rén yù dūn jiù hǎo, yòu yǐ hǎo yán yǐ kuǎn zhī wǔ qǐ duō qiǎn rén mì jié zhōng yuán yì bīng, yǐ wèi yīng yuán liù qǐ hòu shǎng mù rén tàn zhī dí qíng, yǐ biàn jìn qǔ qī qǐ zhào jí zhū dà shuài gòng yì jūn shì, wù zhì lín shí yì tóng. rán hòu zhū lù bìng jìn, fēi tè huī fù zhōng yuán yǒu fǎn zhǎng zhī yì, yì kě yī jǔ ér kōng shuò tíng yě.
江南東路轉運判官李若川、柳大節言:「金人反盟黷武,上天降殃,其主被弒,兵眾遁走。乃傳其子見留京東,軍馬頗眾,有親信以統之,勢須邀擊,以報擅殺之仇。今過淮敵兵,敗亡雖多,尚有十餘萬眾,寧肯束手就死,亦須窮斗。及金人巢穴,多有完顏族類,豈無守國軍馬,必不能奉舊主之子,亦不肯助弒主之眾,定圖自立,更相攻殺,盡而後已。當此釁隙,契丹起而乘之,過於五單于爭國,各自救不暇,豈暇尚占中原!百姓被祖宗德澤之深,日思簞食壺漿以迎王師,此誠天啟恢復之時,不可失之機會也。然王師大舉,尤務慎重,以成萬全之功。一乞少憩將士,以養銳氣;二乞預備錢糧,無致少闕;三乞添器甲,以備分給中原義兵,緣義兵雖眾,唯闕器甲使用;四乞敵人慾敦舊好,誘以好言以款之;五乞多遣人密結中原義兵,以為應援;六乞厚賞募人探知敵情,以便進取;七乞召集諸大帥共議軍事,勿致臨時異同。然後諸路並進,非特恢復中原有反掌之易,亦可一舉而空朔庭也。」
zuǒ cháo fèng dài fū tí jǔ jiāng nán dōng lù cháng píng chá yán gōng shì hóng shì yán: jīn zhǔ liàng jì yǔn, dà dìng gǎi yuán, wèi bì zhū guó fú cóng. ruò néng yǎng shùn tiān shí, qiǎn shǐ guī jiāng, zé wáng shī bù xuè rèn ér dé tǔ yǔ, shí tiān xià zhī xìng. wàn yī dí zhòng shàng qiáng, zì huái yǐ běi, bié wú zhēng lì zhī rén, zé yí duō qiǎn yǒu dǎn lì rén, mì chuán zhào xí, shǐ zhōng yuán yì shì, gè qǔ zhōu xiàn, yīn yǐ bì zhī. wáng shī dàn liú tún huái sì, mù bīng jī sù yǐ wèi shēng yuán, bù bì qīng shè qí dì yǐ wù lì zhēng. jùn hàn shǔ shān dōng zhī bīng shù dào jù jí, jiàn kě ér jìn, chí yǐ suì yuè, bì yǒu jī huì kě chéng, huī fù gù dì, hé chì pò zhú! shù jǐ bīng lì bù dùn, kě yǐ wàn quán.
左朝奉大夫、提舉江南東路常平茶鹽公事洪适言:「金主亮既殞,大定改元,未必諸國服從。若能仰順天時,遣使歸疆,則王師不血刃而得土宇,實天下之幸。萬一敵眾尚強,自淮以北,別無爭立之人,則宜多遣有膽力人,密傳召檄,使中原義士,各取州縣,因以畀之。王師但留屯淮、泗,募兵積粟以為聲援,不必輕涉其地以務力爭。俊漢、蜀、山東之兵數道聚集,見可而進,遲以歲月,必有機會可乘,恢復故地,何翅破竹!庶幾兵力不頓,可以萬全。」
gēng xū, dì cì xiù zhōu.
庚戌,帝次秀州。
shì rì, jīn rén dà jūn zì xū yí dù huái, jǐn jué.
是日,金人大軍自盱眙度淮,盡絕。
chū, huái dōng zhì zhì shǐ chéng mǐn yǐ suǒ bù zhuī xí jīn shī. gé mén xuān zàn shè rén zhī sì zhōu xià jùn wén dí guī, suì fén qí chéng ér nán, jīn rén nǎi qiǎn qiān hù xiān zhì sì zhōu, chè fú wèi sān fú qiáo, qǐng kè ér chéng, yì rì jūn dào, jiē xià mǎ chéng qiáo ér guò. jì dù jué, mǐn jūn zhì xū yí, pái liè yú àn zhī nán, jīn rén xiào yuē: jì shēng chéng tài wèi, yǒu láo xiāng sòng. shì shí guī shān lù tú, jīn rén yí qì sù mǐ shān jī, wǎng wǎng yǒu kē shān dōng hé běi mín hù, lìng fù píng jiāng fǔ xiù zhōu sòng nà zhě, guān jūn liáng yùn fāng bù jì, lài yǐ zì gěi.
初,淮東制置使成閔以所部追襲金師。閤門宣贊舍人、知泗州夏浚聞敵歸,遂焚其城而南,金人乃遣千戶先至泗州,撤桴為三浮橋,頃刻而成,翼日軍到,皆下馬乘橋而過。既渡絕,閔軍至盱眙,排列於岸之南,金人笑曰:「寄聲成太尉,有勞相送。」是時龜山路途,金人遺棄粟米山積,往往有科山東、河北民戶,令赴平江府、秀州送納者,官軍糧運方不繼,賴以自給。
xīn hài, dì cì píng wàng. rén zǐ, dì pō gū sū guǎn. quán shū mì yuàn shì yè yì wèn zì jiàn kāng, tài fù yù yíng sù wèi shǐ chǎng cún zhōng zì zhèn jiāng hái, jiē rù jiàn. shǒu chén huī yóu gé zhí xué shì hóng zūn xiàn dòng tíng gān, dì bù shòu, zì shì suǒ guò wú rù xiàn zhě.
辛亥,帝次平望。壬子,帝泊姑蘇館。權樞密院事葉義問自建康,太傅、御營宿衛使場存中自鎮江還,皆入見。守臣徽猷閣直學士洪遵獻洞庭柑,帝不受,自是所過無入獻者。
guǐ chǒu, dì chéng mǎ zhì píng jiāng fǔ xíng gōng. shí yù yíng sù wèi shǐ sī yòu jūn tǒng zhì miáo dìng yǐ suǒ bù zhì píng jiāng, nǎi yǐ dìng jiān quán zhǔ guǎn xíng zài diàn qián sī zhí shì.
癸丑,帝乘馬至平江府行宮。時御營宿衛使司右軍統制苗定以所部至平江,乃以定兼權主管行在殿前司職事。
è zhōu shuǐ jūn tǒng zhì yáng qīn yǐ zhōu shī zhuī jīn rén, zhì hóng zé zhèn, bài zhī. yè, zhèn jiāng fǔ tǒng zhì guān wú chāo, qiǎn bù jiāng duàn wēn děng zhuī jīn rén zhì huái yīn xiàn, yòu bài zhī, huò qí zhōu chuán liáng shí shèn zhòng.
鄂州水軍統制楊欽以舟師追金人,至洪澤鎮,敗之。夜,鎮江府統制官吳超,遣部將段溫等追金人至淮陰縣,又敗之,獲其舟船糧食甚眾。
shì yè, huái dōng zhì zhì sī liú ruì chén mǐn děng yǐn bīng rù sì zhōu.
是夜,淮東制置司劉銳、陳敏等引兵入泗州。
jīn rén jì dù huái, yǒu sān bǎi rén zhǎng gào qí qiān hù yuē: sān bǎi rén jiē yǒu guī xīn, bù kě dàn yā, nài hé? qiān hù yuē: zhǔ suī sǐ, qǐ wú wáng fǎ! qí dì yuē: xiōng yán shī yǐ, bǐ yǒu fù mǔ, rén xīn nán liú, qǐ kě yǐ fǎ shéng zhī! qiān hù mò rán, gè shàng mǎ, jí chí qù, yóu shì xī chéng zhī bīng jiē shàng mǎ chí, bù kě è, é ér dōng chéng zhī rén yì qù. chéng mǐn wén jīn rén jǐn qù, nǎi qiǎn ruì děng zì dōng chéng zhī dōng dù huái, yòu lìng tǒng lǐng guān zuǒ shì yuān děng zì nán mén rù, yǐ shōu fù gào. jīn rén suǒ lüè lǎo ruò zài sì zhě, jiē wěi zhī ér qù.
金人既渡淮,有三百人長告其千戶曰:「三百人皆有歸心,不可彈壓,奈何?」千戶曰:「主雖死,豈無王法!」其弟曰:「兄言失矣,彼有父母,人心難留,豈可以法繩之!」千戶默然,各上馬,即馳去,由是西城之兵皆上馬馳,不可遏,俄而東城之人亦去。成閔聞金人盡去,乃遣銳等自東城之東渡淮,又令統領官左士淵等自南門入,以收復告。金人所掠老弱在泗者,皆委之而去。
jiǎ yín, dì zhì wú xī xiàn, zǎi zhí zòu dí rén yǐ qù huái xī, shàng yú sān wàn zhòng jù hé zhōu.
甲寅,帝至無錫縣,宰執奏敵人已去淮西,尚餘三萬眾據和州。
chén kāng bó děng yī zhǐ zhuàn dào zhāo ān qí bǎng, bù wéi zhū guó zhī rén, suī nǚ zhí yì yī gài yǔ bǔ guān. nèi wàn hù xǔ yǐ jié yuè, qí yú shì jué zhì gāo xià gèng chāo děng huàn shòu, bái shēn tè mìng yǐ guān, nú bì yì yōu shǎng, shì zhī shēng lù, shù shǐ shù shǒu lái guī. dì yuē: bǐ yì rén yě, bǐ yǐn jiàn suǒ zhāo zhuō dào jīn rén, zhèn yì xī dài sǐ, sòng zhū jūn yì shǐ. ruò jǐn shā zhī, zé bù shèng qí duō, zhèn bù rěn yě.
陳康伯等依旨撰到招安旗榜,不惟諸國之人,雖女直亦一概與補官。內萬戶許以節鉞,其餘視爵秩高下更超等換授,白身特命以官,奴婢亦優賞,示之生路,庶使束手來歸。帝曰:「彼亦人也,比引見所招捉到金人,朕亦悉貸死,送諸軍役使。若盡殺之,則不勝其多,朕不忍也。」
shì rì, huái xī zhì zhì shǐ lǐ xiǎn zhōng, yǔ jīn rén zhàn yú yáng lín dù, què zhī, jiāng shì sǐ zhě qiān sì bǎi rén, shā shāng xiāng dāng. yì rì, jīn rén nǎi qù.
是日,淮西制置使李顯忠,與金人戰於楊林渡,卻之,將士死者千四百人,殺傷相當。翼日,金人乃去。
yǐ mǎo, dì cì cháng zhōu.
乙卯,帝次常州。
jīn zhǔ cì sān hé xiàn, zuǒ fù yuán shuài wán yán gù yún lái cháo.
金主次三河縣,左副元帥完顏固雲來朝。
jīn rén pò rǔ zhōu.
金人破汝州。
xiān shì jīng xī zhì zhì shǐ wú gǒng, qiǎn xùn liàn guān niú hóng děng lǜ zhōng yì rén jù rǔ zhōu, huì tǒng jūn liú è zì dèng zhōu běi guī, hóng děng yāo zhī yú qī lǐ hé. dí bīng shén shèng, zhōng yì rén jiē wú jiǎ, suì bài zǒu. jīn bīng wéi zhī wǔ rì, nǎi chéng pò, shā lù dài jǐn. gǒng zài dèng zhōu, qiǎn tǒng zhì guān zhōu yūn jiāng bā qiān rén wǎng yuán zhī, yǐ bù jí.
先是京西制置使吳拱,遣訓練官牛宏等率忠義人據汝州,會統軍劉萼自鄧州北歸,宏等邀之於七里河。敵兵甚盛,忠義人皆無甲,遂敗走。金兵圍之五日,乃城破,殺戮殆盡。拱在鄧州,遣統制官周贇將八千人往援之,已不及。
bǐng chén, dì cì lǚ chéng zhèn.
丙辰,帝次呂城鎮。
jīn zhǔ cì tōng zhōu.
金主次通州。
dīng sì, dì cì dān yáng xiàn.
丁巳,帝次丹陽縣。
huái xī zhì zhì shǐ lǐ xiǎn zhōng, qiǎn tǒng zhì guān zhāng róng zhú dí zhì quán jiāo xiàn, bài zhī, dé dí suǒ huò lǎo ruò wàn yú kǒu. rì mù, xiǎn zhōng rù hé zhōu.
淮西制置使李顯忠,遣統制官張榮逐敵至全椒縣,敗之,得敵所獲老弱萬餘口。日暮,顯忠入和州。
jīn zhǔ zhì zhōng dōu.
金主至中都。
wù wǔ, dì zhì zhèn jiāng fǔ, wèi jiù shě, xiān chéng mǎ xìng jiāng xià guān huá chuán.
戊午,帝至鎮江府,未就舍,先乘馬幸江下觀划船。
jīn zhǔ yè tài zǔ miào.
金主謁太祖廟。
jǐ wèi, dì xìng zhèn jiāng fǔ xíng gōng.
己未,帝幸鎮江府行宮。
xìng zhōu zuǒ jūn tǒng zhì wáng zhōng zhèng děng yǐn bīng zài gōng zhì píng zhài, bá zhī.
興州左軍統制王中正等引兵再攻治平寨,拔之。
chū, liú hǎi jì qù zhì píng, jīn yǐ bīng jiān shǒu. zhōng jūn tǒng zhì wú tǐng qiǎn zhōng zhèng jí zhī qín zhōu liú zhōng gòng jī zhī, shā qí zhī zhài, jiàng qí zhāo xìn xiào wèi zhāng jì fǔ děng sì rén. jì ér jīn rén móu fù jù zhì píng, zhōng zhèng yǐn bīng yú qiān jiā bǎo yíng dí, zhàn shí yú hé, dí bài zǒu, guān jūn jìn jī, dà huò qí fú, zhōng zhèng wèi fēi qiāng zhōng qí zuǒ jiá zhě èr.
初,劉海既去治平,金以兵堅守。中軍統制吳挺遣中正及知秦州劉忠共擊之,殺其知寨,降其招信校尉張季甫等四人。既而金人謀復據治平,中正引兵於千家堡迎敵,戰十餘合,敵敗走,官軍進擊,大獲其俘,中正為飛槍中其左頰者二。
jīn zhǔ yù zhēn yuán diàn, shòu qún chén cháo.
金主御貞元殿,受群臣朝。
rén xū, jīn zhǔ zhào: jūn shì zì dōng jīng hù cóng zhì jīng shī zhě, fù sān nián.
壬戌,金主詔:「軍士自東京扈從至京師者,復三年。」
tóng zhī hé jiān yǐn gāo chāng fú shàng shū chén pián yí, jīn zhǔ lǎn zhī zài sān, mìng nèi wài dà xiǎo zhí guān chén pián yí.
同知河間尹高昌福上書陳便宜,金主覽之再三,命內外大小職官陳便宜。
jiǎ zǐ, shì huái nán jīng xī hú běi lù zá fàn sǐ zuì yǐ xià qiú.
甲子,釋淮南、京西、湖北路雜犯死罪以下囚。
wǔ xìn jūn chéng xuān shǐ huái nán dōng lù mǎ bù jūn fù dōu zǒng guǎn lǐ héng yí jiāng nán xī lù, cháng zhōu zhù dá dāo.
武信軍承宣使、淮南東路馬步軍副都總管李橫移江南西路,常州駐答刂。
jīn yǐng shòu èr zhōu xún jiǎn gāo xiǎn lǜ suǒ bù mín bīng qiān yú rén jù shòu chūn fǔ, suì lái jiàng.
金潁、壽二州巡檢高顯率所部民兵千餘人據壽春府,遂來降。
bǐng yín, jīn zhǔ zhào zuǒ fù yuán shuài wán yán gù yún guī cuò nán biān jí shǎn xī děng lù shì.
丙寅,金主詔左副元帥完顏固雲規措南邊及陝西等路事。
dīng mǎo, jīn hé běi ān fǔ zhì zhì shǐ wáng rèn, tiān xióng jūn jié dù shǐ wáng yǒu zhí, zì shòu dù huái lái guī. rèn, dōng píng rén, cháng yǐ zuì wáng mìng, dí zhòng shǎng bǔ zhī jí, yǒu zhí fāng jù zhòng wǎng dà míng, guī zhī. yǒu zhí xǐ, jiǎ qì dān yǐ jǔ shì, suì pò dà míng. jīn zhǔ jì lì, xià lìng yǒu zhí zhī zhòng, bìng fàng zuì guī yè wèi píng mín, qí zhòng wén zhī, jiē sàn qù, yǒu zhí nǎi yǔ rèn děng zì shān dōng xún lù lái bēn. bǐ rù jìng, yǒu zhòng sān shí yú, suì zì huái xī fù xíng zài.
丁卯,金河北安撫制置使王任,天雄軍節度使王友直,自壽渡淮來歸。任,東平人,嘗以罪亡命,敵重賞捕之急,友直方聚眾往大名,歸之。友直喜,假契丹以舉事,遂破大名。金主既立,下令友直之眾,並放罪歸業為平民,其眾聞之,皆散去,友直乃與任等自山東尋路來奔。比入境,有眾三十餘,遂自淮西赴行在。
chū, jīn zhǔ liàng jì wèi qí xià suǒ shā, cān zhī zhèng shì jìng sì huī yù lì qí tài zǐ guāng yīng yú nán jīng, zuǒ chéng xiàng zhāng hào bù kě. yē lǜ yuán yí qiǎn rén hài guāng yīng. liàng zhī hòu tú kè tǎn shì hòu guī yú mǔ jiā.
初,金主亮既為其下所殺,參知政事敬嗣暉欲立其太子光英於南京,左丞相張浩不可。耶律元宜遣人害光英。亮之後圖克坦氏後歸於母家。
jīn yī lǎ zhā bā zhī bào yù yē lǜ wò hǎn yě, wò hǎn yuē jiàng, yǐ ér fù wèi zhā bā yuē: ruò jiàng, ěr néng bǎo wǒ bèi wú shì hū! zhā bā yuē: wǒ zhī zhāo xiáng ěr, qí tā qǐ néng bì zāi! zhā bā jiàn wò hǎn bīng qiáng, chē zhàng mǎn yě, yì qí kě yǐ yǒu chéng, yīn shuō zhī yuē: wǒ zhī shǐ lái, yǐ rǔ bèi bù néng yǒu wèi. jīn guān bīng shì qiáng shèng rú cǐ, rǔ děng yù rú qún yáng wèi rén suǒ qū qù hū? jiāng yù dài tiān shí hū? ruò guǒ yǒu dà zhì, wǒ yì bù fù hái yǐ. zéi dǎng huò yuē: wǎng zhě gǔ shēn chéng xiàng, shén rén yě, cháng yán xī běi bù zú dāng yǒu shì. jīn rì zhèng hé cǐ yǔ, kǒng bù kě jiàng yě. yú shì wò hǎn jué yì bù jiàng, zhā bā yì liú zéi zhōng. wò hǎn gōng lín huáng, bài qí shǒu bīng, jìn wéi zhī, zhòng zhì wǔ wàn. shì yuè, wò hǎn suì chēng dì, gǎi yuán tiān zhèng, fù gōng tài zhōu, lǚ bài yuán shī, shì yì zhèn.
金伊喇扎巴之報諭耶律斡罕也,斡罕約降,已而復謂扎巴曰:「若降,爾能保我輩無事乎!」扎巴曰:「我知招降耳,其它豈能必哉!」扎巴見斡罕兵強,車帳滿野,意其可以有成,因說之曰:「我之始來,以汝輩不能有為。今觀兵勢強盛如此,汝等欲如群羊為人所驅去乎?將欲待天時乎?若果有大志,我亦不復還矣。」賊黨或曰:「往者古紳丞相,神人也,嘗言西北部族當有事。今日正合此語,恐不可降也。」於是斡罕決意不降,扎巴亦留賊中。斡罕攻臨潢,敗其守兵,進圍之,眾至五萬。是月,斡罕遂稱帝,改元天正,復攻泰州,屢敗援師,勢益振。