qǐ xuán yì zhí xú zhēng yuè, jǐn zhāo yáng dà huāng luò shí èr yuè, fán èr nián.
起玄黓执徐正月,尽昭阳大荒落十二月,凡二年。
xiào zōng shào tǒng tóng dào guān dé zhāo gōng zhé wén shén wǔ míng shèng chéng xiào huáng dì qián dào bā nián jīn dà dìng shí èr nián
○孝宗绍统同道冠德昭功哲文神武明圣成孝皇帝乾道八年(金大定十二年)
chūn, zhēng yuè, gēng wǔ shuò, bān qián dào chì lìng gé shì.
春,正月,庚午朔,颁《乾道敕令格式》。
mò méng chōng jīn guó hè zhèng shǐ. gù shì, zhēng yuè sān rì xī yàn, qián hòu shǐ zhě xún xíng wú wéi, méng dú yǐ běn cháo guó jì, bù gǎn zān huā tīng lè wèi cí, zhēng biàn jiǔ zhī. bàn shǐ yǐ bái jīn zhǔ, xǔ jiù guǎn cì shí.
莫濛充金国贺正使。故事,正月三日锡宴,前后使者循行无违,濛独以本朝国忌,不敢簪花听乐为辞,争辨久之。伴使以白金主,许就馆赐食。
wù yín, tài cháng bó shì yáng wàn lǐ lún duì, lùn jí rén cái, dì yuē:" rén cái xū biàn shí wěi, fēn xié zhèng, zuì bù kě yǐ yán qǔ rén. kǒng zǐ dà shèng, yóu yuē:' shǐ wú yú rén yě, tīng qí yán ér xìn qí xíng jīn wú yú rén yě, tīng qí yán ér guān qí xíng.' gù yǐ yán qǔ rén, shī zhī zǎi yǔ."
戊寅,太常博士杨万里轮对,论及人材,帝曰:“人材须辨实伪,分邪正,最不可以言取人。孔子大圣,犹曰:‘始吾于人也,听其言而信其行;今吾于人也,听其言而观其行。’故以言取人,失之宰予。”
jīn zhǔ zhào yǒu sī yuē:" fán chén yán zhě, jiē guó zhèng lì hài. zì jīn yán yǒu kě xíng, yǐ qí běn fēng sòng mì shū jiān, dāng háng zhě lù fù fù suǒ sī."
金主诏有司曰:“凡陈言者,皆国政利害。自今言有可行,以其本封送秘书监,当行者录副付所司。”
yǐ yǒu, tài cháng shǎo qīng huáng jūn yán:" guó mò zhòng yú lǐ, lǐ mò yán yú fēn. fú jiàn sì mèng yuè jǐng líng gōng cháo xiàn, huáng dì yǔ qún chén jù bài yú tíng xīn, qiè yí zhī. tuì ér qiú zhī lǐ jīng, kǎo zhī yí zhù, yǒu suǒ bù hé. wèn zhī zhǎng gù, zé dù jiāng zhī hòu, qún lì shěng jì zhě shī zhī yě. qū lǐ yuē:' jūn jiàn zuò, lín jì sì.' lǐ qì yuē:' miào táng zhī shàng, léi zūn zài zuò." yòu yuē:' jūn zài zuò.' zhèng yì yuē:' zuò, zhǔ rén jiē yě.' shén zōng yuán fēng jiān, xiáng dìng jiāo miào lǐ wén, míng táng tài miào jǐng líng gōng xíng lǐ, jiān shè huáng dì bài wèi yú dōng jiē zhī shàng. jīn qīn jiāo zhī suì, cháo xiàn jǐng líng gōng, cháo xiǎng tài miào, huáng dì bài shàng, qún chén bài xià yǐ dú sì mèng cháo xiàn, shè rù wèi yú zuò jiē zhī xià, zé shì yǐ tiān zǐ zhī zūn ér yòng zhī dài fū shì lín jì zhī wèi, fēi suǒ yǐ zhèng lǐ ér míng fēn yě. qǐng zūn yuán fēng zhī zhì, měi yù huáng dì mèng yuè cháo xiàn, shè rù wèi yú dōng jiē zhī shàng, xī xiàng. yǐ lǐ zé hé, yǐ fēn zé zhèng." zhào cóng zhī.
乙酉,太常少卿黄钧言:“国莫重于礼,礼莫严于分。伏见四孟月景灵宫朝献,皇帝与群臣俱拜于庭心,窃疑之。退而求之礼经,考之仪注,有所不合。问之掌故,则渡江之后,群吏省记者失之也。《曲礼》曰:‘君践祚,临祭祀。’《礼器》曰:‘庙堂之上,罍樽在阼。”又曰:‘君在阼。’《正义》曰:‘阼,主人阶也。’神宗元丰间,详定郊庙礼文,明堂、太庙、景灵宫行礼,兼设皇帝拜位于东阶之上。今亲郊之岁,朝献景灵宫,朝飨太庙,皇帝拜上,群臣拜下矣;独四孟朝献,设褥位于阼阶之下,则是以天子之尊而用之大夫士临祭之位,非所以正礼而明分也。请遵元丰之制,每遇皇帝孟月朝献,设褥位于东阶之上,西向。以礼则合,以分则正。”诏从之。
bǐng xū, zǎi zhí qǐng tǎo lùn shàng dīng shì diàn huáng tài zǐ rù xué zhī yí. dì yuē:" lǐ jì wén wáng shì zǐ piān zài tài zǐ rù xué shì shén xiáng." liáng kè jiā yuē:" rù xué yǐ chǐ, zé zhī fù zǐ jūn chén cháng yòu zhī dào, gǔ rén suǒ yǐ jiào shì zǐ rú cǐ." yú yǔn wén yuē:" cǐ shì bèi yú lǐ jīng, hòu shì hǎn jǔ xíng zhě." dì yuē:" kě lìng yǒu sī tǎo lùn yǐ wén."
丙戌,宰执请讨论上丁释奠、皇太子入学之仪。帝曰:“《礼记·文王世子篇》载太子入学事甚详。”梁克家曰:“入学以齿,则知父子、君臣、长幼之道,古人所以教世子如此。”虞允文曰:“此事备于《礼经》,后世罕举行者。”帝曰:“可令有司讨论以闻。”
bǐng shēn, jīn yǐ shuǐ hàn miǎn zhōng dōu xī jīng nán jīng hé běi hé dōng shān xī shǎn xī qù nián zū shuì.
丙申,金以水旱免中都、西京、南京、河北、河东、山西、陕西去年租税。
èr yuè, rén yín, jīn zhǔ zhào zhū wáng fǔ zhǎng lì yù zhī yuē:" zhèn xuǎn rǔ děng, zhèng yù quàn dǎo zhū wáng, shǐ zhī wéi shàn. rú zhū wáng suǒ wéi yǒu suǒ wèi shàn, dāng lì chén zhī tǎng huò bù cóng, zé jù měi rì xíng shì yǐ zòu. ruò ē fù bù yán, zhèn wéi rǔ zuì yě."
二月,壬寅,金主召诸王府长吏谕之曰:“朕选汝等,正欲劝导诸王,使之为善。如诸王所为有所未善,当力陈之;倘或不从,则具每日行事以奏。若阿附不言,朕惟汝罪也。”
yǐ sì, zhào yuē:" zhèn wéi dì wáng zhī shì, fǔ bì zhī chén, qí míng suī shū, ér xiāng zhī shí yī yě. jué hòu wèi hào dìng yú hàn, ér chēng wèi gǔ yú táng, yǐ pū chén ér zhǎng bǎi liáo, zhèn suǒ bù qǔ. qiě chéng xiàng zhě, dào kuí zhī rèn yě, sān xǐng zhě, fǎ shǒu suǒ zì chū yě. jīn shě qí dà ér jǔ qí xì, qǐ zé shí zhī yì hū! sì zhèn jī gǔ, lí ér zhèng zhī, gài míng zhèng zé yán shùn, yán shùn zé shì chéng, wéi zhèng zhī xiān wù yě. qí gǎi shàng shū zuǒ yòu pú yè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì wèi zuǒ yòu chéng xiàng."
乙巳,诏曰:“朕惟帝王之世,辅弼之臣,其名虽殊,而相之实一也。厥后位号定于汉,而称谓汩于唐,以仆臣而长百僚,朕所不取。且丞相者,道揆之任也,三省者,法守所自出也。今舍其大而举其细,岂责实之议乎!肆朕稽古,厘而正之,盖名正则言顺,言顺则事成,为政之先务也。其改尚书左、右仆射、同中书门下平章事为左、右丞相。”
jǐ yǒu, zhào yǐ pàn tài shǐ jú lǐ jì zōng gòng fèng dé shòu gōng, yīng zhuǎn sān guān, xǔ huí shòu qí zǐ ān guó bǔ tài shǐ jú bǎo zhāng zhèng, chōng lì suàn kē. chén liáo yán:" bǎo zhāng cóng bā pǐn, yǔ xuān yì chéng zhōng láng děng, shǐ qí jīng yú lì suàn, suī tè mìng zhī kě yě, yòng qí fù zhī huí shòu zé bù kě. suī yuē yǐ sān guān yì yī mìng, ruò yì shí qún chén jìn xí yǒu bù zhī shì tǐ bù gù lián chǐ, jiē qǐ yòng cǐ lì, bì xià hé yǐ jù zhī?" suì qǐn qí mìng.
己酉,诏以判太史局李继宗供奉德寿宫,应转三官,许回授其子安国补太史局保章正,充历算科。臣僚言:“保章从八品,与宣义、承忠郎等,使其精于历算,虽特命之可也,用其父之回授则不可。虽曰以三官易一命,若异时群臣近习有不知事体、不顾廉耻,皆乞用此例,陛下何以拒之?”遂寝其命。
gēng xū, jīn zhǔ rú shùn zhōu chūn shuǐ.
庚戌,金主如顺州春水。
xīn hài, yǐ yú yǔn wén wèi zuǒ chéng xiàng, liáng kè jiā wèi yòu chéng xiàng, bìng jiān shū mì shǐ. xún zhào:" yǐ zhèng chéng xiàng zhī míng, qí shì zhōng zhōng shū lìng shàng shū lìng, shàng cún xū míng, zá yā kě shān qù, yǐ zuǒ yòu chéng xiàng chōng qí wèi."
辛亥,以虞允文为左丞相,梁克家为右丞相,并兼枢密使。寻诏:“已正丞相之名,其侍中、中书令、尚书令,尚存虚名,杂压可删去,以左右丞相充其位。”
guǐ chǒu, yǐ ān qìng jūn jié dù shǐ zhāng shuō lì bù shì láng wáng zhī qí bìng qiān shū shū mì yuàn shì.
癸丑,以安庆军节度使张说、吏部侍郎王之奇并签书枢密院事。
shí zhāng shì yǐ chū zhī yuán zhōu, shì yù shǐ lǐ héng, yòu zhèng yán wáng xī lǚ, lùn shuō bù kě zhí zhèng lǐ bù shì láng jiān zhí xué shì yuàn zhōu bì dà, bù cǎo dá zhào jǐ shì zhōng mò jì, fēng hái lù huáng. dì lìng hàn lín xué shì wáng yán cǎo zhì, jǐ shì zhōng yáo xiàn shū xíng, bì dà jì bìng yǔ wài gōng guàn. xuán yǐ xī lǚ hé dǎng yāo míng, zé yuǎn xiǎo jiān dāng héng yán shāo wǎn, zuǒ qiān qǐ jū láng. dōu rén zuò sì xián shī yǐ jì zhī. wèi jǐ, yán zhuó xué shì chéng zhǐ, xiàn cì chū shēn wéi jiàn yì dài fū. yú shì shuō shì hè rán, wú gǎn yīng zhī zhě.
时张栻已出知袁州,侍御史李衡,右正言王希吕,论说不可执政;礼部侍郎兼直学士院周必大,不草答诏;给事中莫济,封还录黄。帝令翰林学士王严草制,给事中姚宪书行,必大、济并与外宫观。旋以希吕合党邀名,责远小监当;衡言稍婉,左迁起居郎。都人作《四贤诗》以纪之。未几,严擢学士承旨,宪赐出身为谏议大夫。于是说势赫然,无敢撄之者。
zhù zuò zuǒ láng zhào rǔ yú bù wǎng jiàn shuō, qǐ cí, bù bào. huì qí zǔ mǔ zú, bù qí bào, jí rì guī xǐng fù, yīn zì hé. dì bù zuì, jiù chú zhī xìn zhōu.
著作佐郎赵汝愚不往见说,乞祠,不报。会其祖母卒,不俟报,即日归省父,因自劾。帝不罪,就除知信州。
shì rì, jīn zhǔ hái dōu.
是日,金主还都。
jīn zhǔ zhào yuē:" zì jīn guān zhǎng bù fǎ, qí liáo zuǒ bù néng jiū zhèng, yòu bù yán shàng zhě, bìng zuò zhī." hù bù shàng shū gāo dé jī làn zhī cháo guān fèng sì shí wàn guàn, zhàng bā shí.
金主诏曰:“自今官长不法,其僚佐不能纠正,又不言上者,并坐之。”户部尚书高德基滥支朝官俸四十万贯,杖八十。
bǐng yín, hù bù shàng shū céng huái, cì chū shēn, cān zhī zhèng shì.
丙寅,户部尚书曾怀,赐出身,参知政事。
sān yuè, jǐ sì shuò, zhǔ guǎn mǎ jūn sī gōng shì lǐ xiǎn zhōng, qǐng duì huàn mín tián chōng dōu jiào chǎng, yǒu sī yǐ mín jiān bù yuàn, qǐng měi mǔ zhī qián wǔ guàn wén shōu mǎi. dì yuē:" mǎ guān zhū jūn jiē wèi yǒu jiào chǎng fǒu?" yú yǔn wén yuē:" suī yǒu zhī, dàn wèi yǒu dōu jiào chǎng yǐ bèi hé jiào." dì yuē:" jiàn kāng guǎn jūn mǎ, zì yǒu dà jiào chǎng, měi yù hé jiào, kě yǐ shí zàn jiào yuè." yǔn wén yuē:" shèng yì dài bù yù qǔ mín tián ěr." dì yuē:" rán."
三月,己巳朔,主管马军司公事李显忠,请兑换民田充都教场,有司以民间不愿,请每亩支钱五贯文收买。帝曰:“马官诸军皆未有教场否?”虞允文曰:“虽有之,但未有都教场以备合教。”帝曰:“建康管军马,自有大教场,每遇合教,可以时暂教阅。”允文曰:“圣意殆不欲取民田耳。”帝曰:“然。”
yǐ hài, jīn zhào shàng shū shěng:" zāng wū zhī guān, yǐ bèi lián wèn, ruò réng jiù jī, bì fù hài mín, qí qiǎn shǐ zhū dào, jí rì bà zhī."
乙亥,金诏尚书省:“赃污之官,已被廉问,若仍旧积,必复害民,其遣使诸道,即日罢之。”
dīng chǒu, jīn qiǎn sù zhí jiāng jūn wū kù lī sī liè cè fēng wáng hào wèi gāo lí guó wáng.
丁丑,金遣宿直将军乌库哩思列册封王晧为高丽国王。
rén wǔ, dì niàn jí biān bèi, wèi yú yǔn wén yuē:" shì dài fū nán de rèn shì zhī rén." yǔn wén yuē:" chéng píng shí, qián bèi míng chén rú fàn zhòng yān hán qí děng zài biān, shàng yóu nán zhī." dì yuē:" dāng shí zhàn duō shī lì, gài yóu wèi shén zhī bīng." yǔn wén yuē:" fēi bù zhī bīng, dàn bù jiào zhī bīng nán yǐ yù dí." dì yuē:" xī xià xiǎo bāng, dāng shí yì zì zhī wú bù jí, suǒ yǐ xún zhì bǐng wǔ zhī chǐ. zhèn jīn zī zī bù juàn, qī yǔ qīng děng gòng xuě zhī. jīn wén jīn rén shàng jiāo xià duò, zhèn suǒ yǐ rì xī mó lì, bì yù lìng jīn rì wǒ zhī shī tú rú xī rì jīn rén zhī bīng shì, gài sī fǎn zhī yě."
壬午,帝念及边备,谓虞允文曰:“士大夫难得任事之人。”允文曰:“承平时,前辈名臣如范仲淹、韩琦等在边,尚犹难之。”帝曰:“当时战多失利,盖由未甚知兵。”允文曰:“非不知兵,但不教之兵难以御敌。”帝曰:“西夏小邦,当时亦自枝梧不及,所以驯致丙午之耻。朕今孜孜不倦,期与卿等共雪之。今闻金人上骄下惰,朕所以日夕磨厉,必欲令今日我之师徒如昔日金人之兵势,盖思反之也。”
rén chén, zǎi zhí qǐng diǎn jiǎn zhū jūn zhàn chuán, dì yuē:" zhōu jí zhèng shì wǒ zhī suǒ zhǎng, qǐ kě zhì ér bù wèn? è zhōu jīng nán jiāng zhōu, kě lìng jiāng shēn qián qù, chí zhōu yǐ xià, wěi yè héng jù shù zòu wén."
壬辰,宰执请点检诸军战船,帝曰:“舟楫正是我之所长,岂可置而不问?鄂州、荆南、江州,可令姜诜前去,池州以下,委叶衡具数奏闻。”
guǐ sì, jīn yǐ qián xī běi lù zhāo tǎo shǐ yī lǎ dào wèi cān zhī zhèng shì.
癸巳,金以前西北路招讨使伊喇道为参知政事。
bǐng shēn, xiáng dìng yī sī chì dìng suǒ zòu xiū zhèng sān gōng sān shǎo fǎ, tài shī tài fù tài bǎo wèi sān gōng, zuǒ yòu chéng xiàng wèi zǎi xiàng, shǎo shī shǎo fù shǎo bǎo wèi sān shǎo, zhào cóng zhī.
丙申,详定一司敕定所奏修正三公、三少法,太师、太傅、太保为三公,左、右丞相为宰相,少师、少傅、少保为三少,诏从之。
dīng yǒu, jīn běi jīng cáo guì děng móu fǎn, fú zhū.
丁酉,金北京曹贵等谋反,伏诛。
xià, sì yuè, gēng zǐ, cì lǐ bù jìn shì huáng dìng děng sān bǎi bā shí jiǔ rén jí dì chū shēn.
夏,四月,庚子,赐礼部进士黄定等三百八十九人及第、出身。
guǐ mǎo, jīn shàng shū yòu chéng mèng hào bà, wéi zhēn dìng yǐn. jīn zhǔ yuē:" qīng nián suī lǎo, jīng shén bù shuāi, shàn zhì jūn mín, wú jù yán tuì." yǐ tōng xī dài cì zhī.
癸卯,金尚书右丞孟浩罢,为真定尹。金主曰:“卿年虽老,精神不衰,善治军民,毋遽言退。”以通犀带赐之。
bǐng wǔ, jìn chéng zǎi chén zhì guó yòng shì, dì yuē:" guān zhì yǐ dìng, chéng xiàng shì wú bù tǒng, suǒ yǒu jiān zhì guó yòng, gèng bù rù xián."
丙午,进呈宰臣制国用事,帝曰:“官制已定,丞相事无不统,所有兼制国用,更不入衔。”
jǐ yǒu, diàn zhōng shì láng shǐ xiāo zhī mǐn hé yú yǔn wén shàn quán bù gōng, yǔn wén qǐng bà zhèng, xǔ zhī. yì rì, dì guò dé shòu gōng, shàng huáng yuē:" cǎi shí zhī zhàn, zhī mǐn zài hé chǔ? wú tīng yǔn wén qù." suì fù liú. chū zhī mǐn tí diǎn jiāng dōng xíng yù.
己酉,殿中侍郎史萧之敏劾虞允文擅权不公,允文请罢政,许之。翌日,帝过德寿宫,上皇曰:“采石之战,之敏在何处?毋听允文去。”遂复留。出之敏提点江东刑狱。
jiǎ yín, hù bù shì láng yáng tán yán:" yì cāng, zài fǎ xià qiū zhèng shuì, měi yī dòu bié nà wǔ hé, jí zhèng shuì bù jí yī dòu miǎn nà, yīng fēng shú yī xiàn jiǔ fēn yǐ shàng, jí nà yī shēng, wéi chōng zhèn gěi, bù xǔ tā yòng. jīn zhū lù zhōu xiàn cháng píng yì cāng mǐ hú bù shǎo, jiān yǒu zāi shāng qù chù, zhī gěi bù duō, jiē shì shàn xíng qīn yòng. qǐng xià zhū lù cháng píng yán, xiàn bàn yuè wěi zhú zhōu zhǔ guǎn guān, qǔ suǒ wǔ nián de shí shōu zhī shù mù, zhú nián yǒu wú zāi shāng jiǎn fàng jí qǔ gěi guò ruò gān, jiàn zài zhī shù shí jì ruò gān, mù jīn zài shén chù zhuāng guǎn, shēn bù jī kǎo." cóng zhī.
甲寅,户部侍郎杨倓言:“义仓,在法夏、秋正税,每一斗别纳五合,即正税不及一斗免纳,应丰熟一县九分已上,即纳一升,惟充赈给,不许它用。今诸路州县常平义仓米斛不少,间有灾伤去处,支给不多,皆是擅行侵用。请下诸路常平言,限半月委逐州主管官,取索五年的实收支数目,逐年有无灾伤检放及取给过若干,见在之数实计若干,目今在甚处桩管,申部稽考。”从之。
dīng sì, jīn xī běi lù nà hā tǎ qí jǐn móu fǎn, fú zhū.
丁巳,金西北路纳哈塔齐锦谋反,伏诛。
jǐ wèi, xuān shì cì xīn jìn shì yù shū yì jì piān. liáng kè jiā yán:" yì jì shǒu zài zhì shuǐ bō zòu jiān shí, mò zài jūn chén gèng xiāng xùn chì zhī yì. xué zhě yīn chén hàn yǐ wèi jīng zhǐ, bì zhī gǔ rén yòng xīn yǐ." dì yuē:" rú suǒ zài' wú ruò dān zhū ào' děng yǔ, jiàn gǔ zhě jūn chén jǐng jiè zhī shēn." yǔn wén yuē:" shùn yǔ gāo yáo gēng gē zhī cí, shùn zé yuē' gǔ gōng xǐ, yuán shǒu qǐ', gāo yáo zé yuē' yuán shǒu míng, gǔ gōng liáng', yòu jì yǐ' yuán shǒu cóng cuǒ, gǔ gōng duò' zhī yǔ, jūn chén zhī jiān, xiāng chèn yù, xiāng jǐng jiè, zì yǒu cì xù rú cǐ, suǒ yǐ néng zhì wú wéi zhī zhì." dì yuē:" rán. cǐ piān shǒu yán mín zhī lì shí, zé zhī wù nóng wèi zhì zhī běn. zhì yú gào chén lín zhī yán, zé yuē' shù wán chán shuō, ruò bù zài shí, hóu yǐ míng zhī, tà yǐ jì zhī', yòu yuē' gé zé chéng zhī, yōng zhī, fǒu zé wēi zhī', shì gǔ shèng rén dài tiān xià zhī rén, wèi cháng bù xiān zhī yǐ jiào, jí qí bù gé, zé bì yǐ xíng wēi zhī. jīn wèi shū shēng zhě, duō shì xū wén ér hū zī èr shì, shì wèi jiū gǔ shèng rén zhī yòng xīn yě."
己未,宣示赐新进士御书《益稷篇》。梁克家言:“《益稷》首载治水播奏艰食,末载君臣更相训饬之意。学者因宸翰以味经旨,必知古人用心矣。”帝曰:“如所载‘无若丹硃傲’等语,见古者君臣儆戒之深。”允文曰:“舜与皋陶赓歌之词,舜则曰‘股肱喜,元首起’,皋陶则曰‘元首明,股肱良’,又继以‘元首丛脞,股肱惰’之语,君臣之间,相称誉,相警戒,自有次序如此,所以能致无为之治。”帝曰:“然。此篇首言民之粒食,则知务农为治之本。至于告臣邻之言,则曰‘庶顽谗说,若不在时,侯以明之,挞以记之’,又曰‘格则承之,庸之,否则威之’,是古圣人待天下之人,未尝不先之以教,及其不格,则必以刑威之。今为书生者,多事虚文而忽兹二事,是未究古圣人之用心也。”
guǐ hài, jīn yǐ jiǔ hàn, mìng dǎo sì shān chuān. zhào zǎi chén yuē:" zhū fǔ shǎo yǐn duō quē yuán, dāng xuǎn jìn shì, suī zī xù wèi jí ér yǒu zhèng shēng zhě, jiē zhuó yòng zhī."
癸亥,金以久旱,命祷祀山川。诏宰臣曰:“诸府少尹多阙员,当选进士,虽资叙未及而有政声者,皆擢用之。”
chén liáo yán:" yì fǎ zhī jūn, qí fǎ mò ruò xiàn mín tián, zì shí qǐng yǐ shàng zhì yú èr shí qǐng, zé wéi xià nóng zì èr shí yī qǐng yǐ shàng zhì sì shí qǐng, zé wèi zhōng nóng zì sì shí yī qǐng yǐ shàng zhì yú liù shí qǐng, zé wèi shàng nóng. shàng nóng kě shǐ sān yì, zhōng nóng èr yì, xià nóng yī yì. qí cháng yǒu wàn qǐng zhě, zé shǐ qí zǐ sūn fēn xī zhī shí, bì yǐ sān nóng zhī shù wéi xiàn. qí huò guǐ míng xié hù, ér zài sān nóng xiàn tián zhī wài zhě, xǔ rén shǒu gào, ér méi tián yú guān. mó yǐ suì yuè, bù wéi tiān xià wú bù jūn zhī yì, yì qiě wú bù jūn zhī mín yǐ."
臣僚言:“役法之均,其法莫若限民田,自十顷以上至于二十顷,则为下农;自二十一顷以上至四十顷,则为中农;自四十一顷以上至于六十顷,则为上农。上农可使三役,中农二役,下农一役。其尝有万顷者,则使其子孙分析之时,必以三农之数为限。其或诡名挟户,而在三农限田之外者,许人首告,而没田于官。磨以岁月,不惟天下无不均之役,亦且无不均之民矣。”
yǐ chǒu, jīn dà míng yǐn jīng wáng wén, yǐ zāng zuì duó jué, jiàng shòu dé zhōu fáng yù shǐ, liáo zuǒ jiē zuò bù jiǎo zhèng jiě zhí. wén, zōng wàng zhī zǐ, jīng zhī dì yě.
乙丑,金大名尹荆王文,以赃罪夺爵,降授德州防御使,僚佐皆坐不矫正解职。文,宗望之子,京之弟也。
bǐng yín, jīn yòu chéng xiàng hè shě lī zhì níng hōng, shì wǔ dìng.
丙寅,金右丞相赫舍哩志宁薨,谥武定。
jīn zhǔ cháng yàn qún chén yú tài zǐ gōng, gù zhì níng wèi tài zǐ yuē:" tiān xià wú shì, wú fù zǐ jīn rì xiāng lè, jiē cǐ rén lì yě." jí mò, shén dào xī zhī, yuē:" zhì níng lín dí, shēn xiān shì zú, yǒng gǎn zhī qì, zì tài shī liáng wáng hòu, wèi yǒu rú cǐ rén yě."
金主尝宴群臣于太子宫,顾志宁谓太子曰:“天下无事,吾父子今日相乐,皆此人力也。”及殁,甚悼惜之,曰:“志宁临敌,身先士卒,勇敢之气,自太师梁王后,未有如此人也。”
wǔ yuè, jǐ sì, tí diǎn jiāng dōng xíng yù xiāo zhī mǐn qǐ cí, dì bù yǔn.
五月,己巳,提点江东刑狱萧之敏乞祠,帝不允。
yú yǔn wén yán:" qián rì zhī mǐn yán chén, shì qí zhí shì. chén suī bù zhī qí suǒ lùn, qiè zì chuǎi duó, zuì wú kě yí zhě. jì méng shèng ēn, fù lìng zàn liú, rú zhī mǐn zhī duān fāng, yuàn zhào guī jiù bān, yǐ pì gǎn yán zhī lù." dì yuē:" jīn yǐ jiān sī chù zhī, yì zì shén yōu." gù céng huái yuē:" chéng xiàng zhī yán shén kuān hòu, kě shū zhī shí zhèng jì."
虞允文言:“前日之敏言臣,是其职事。臣虽不知其所论,窃自揣度,罪无可疑者。既蒙圣恩,复令暂留,如之敏之端方,愿召归旧班,以辟敢言之路。”帝曰:“今以监司处之,亦自甚优。”顾曾怀曰:“丞相之言甚宽厚,可书之《时政记》。”
guǐ yǒu, jīn zhǔ rú bǎi huā chuān.
癸酉,金主如百花川。
jiǎ xū, jīn mìng zhèn shān dōng lù jī.
甲戌,金命赈山东路饥。
dīng chǒu, jīn zhǔ cì zhǔn jū. jiǔ hàn ér yǔ.
丁丑,金主次准居。久旱而雨。
wù yín, jīn zhǔ guān jià, jìn hù cóng róu jiàn mín tián, jìn bǎi guān jí chéng yìng rén bù dé fú chún huáng yóu yī.
戊寅,金主观稼,禁扈从蹂践民田,禁百官及承应人不得服纯黄油衣。
guǐ wèi, jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" zhèn měi cì shě, fán mò mǎ zhī jù, jiē jiǎ yú mín jiān, duō wáng shī, bù hái qí zhǔ, cǐ tán yā guān bù zhí, kě zé rén dài zhī. suǒ guò jí lìng xún wèn, dàn wáng shī mín jiān shí wù, bìng cháng qí zhí."
癸未,金主谓宰臣曰:“朕每次舍,凡秣马之具,皆假于民间,多亡失,不还其主,此弹压官不职,可择人代之。所过即令询问,但亡失民间什物,并偿其直。”
yǐ yǒu, jīn gěi xī běi lù rén hù niú.
乙酉,金给西北路人户牛。
wù xū, zhào fú jiàn yán xíng chāo fǎ, cóng zhuǎn yùn chén xiàn zhī qǐng yě. réng zhī jiè shí wàn guàn zuò běn.
戊戌,诏福建盐行钞法,从转运陈岘之请也。仍支借十万贯作本。
zhī fú zhōu chén jùn qīng yí shū zǎi zhí yuē:" fú jiàn yán fǎ yǔ huái zhè bù tóng. gài huái zhè zhī yán, xíng bā jiǔ lù bā shí yú zhōu, dì guǎng shù qiān lǐ, gù qí lì shén bó. fú jiàn bā zhōu, wéi tīng shào jiàn jiàn sì zhōu kě shòu, ér dì xiá rén pín, tǔ wú zhòng huò, fēi kě yǐ tā lù bǐ yě. jīn yù gǎi háng chāo fǎ, yǐ duó zhōu xiàn suì jì, yòu yù yán jìn sī fàn, bì kuī shuì wù cháng é ér pín mín wú yè, yòu jiāng qǐ ér wèi dào. fū zhōu xiàn quē yòng, zé bì héng liǎn nóng mín shuì wù jì kuī cháng é, zé bì zhòng zhēng shāng lǚ. dào zéi jì qǐ, zé wèi zhī suǒ zēng sān shí wàn mín zhī rù, qí zú yǐ cháng diào bīng zhī fèi fǒu yě! jiāng lái guān chāo huò zhì bù xíng, zé bì kē xià zhōu xiàn zhōu xiàn wú cè, bì zhì yì pèi mín hù. běn yǐ lì mín ér fǎn rǎo zhī, kǒng jiē fēi biàn fǎ zhī běn yì yě." dāng shí bù néng yòng, rán chāo fǎ guǒ bù xíng.
知福州陈俊卿移书宰执曰:“福建盐法与淮、浙不同。盖淮、浙之盐,行八九路、八十馀州,地广数千里,故其利甚博。福建八州,惟汀、邵、剑、建四州可售,而地狭人贫,土无重货,非可以它路比也。今欲改行钞法,已夺州县岁计,又欲严禁私贩,必亏税务常额;而贫民无业,又将起而为盗。夫州县阙用,则必横敛农民;税务既亏常额,则必重征商旅。盗贼既起,则未知所增三十万缗之入,其足以偿调兵之费否也!将来官钞或滞不行,则必科下州县;州县无策,必至抑配民户。本以利民而反扰之,恐皆非变法之本意也。”当时不能用,然钞法果不行。
bǐng shēn, lì zōng shì quán shì fǎ.
丙申,立宗室铨试法。
liù yuè, gēng zǐ, yǐ wǔ dé láng lìng tái wèi jīn zhōu guān chá shǐ, fēng ān dìng jùn wáng.
六月,庚子,以武德郎令抬为金州观察使,封安定郡王。
xīn chǒu, dì yuē:" yǔ zhǐ, suì shì yǒu wàng." yú yǔn wén yuē:" mài yǐ shí xīn, mǐ jià rì jiǎn." dì yuē:" jīn suì zài dé yī rěn, xiǎng jiàn lì mǐ láng lì, gèng dé èr nián, biàn yǒu sān nián zhī xù. réng xū yán qiè jiè yuē, zhǐ zhì chǎng hé dí, tīng bǎi xìng qíng yuàn rù zhōng, bù dé xiān háo kē rǎo."
辛丑,帝曰:“雨止,岁事有望。”虞允文曰:“麦已食新,米价日减。”帝曰:“今岁再得一稔,想见粒米狼戾,更得二年,便有三年之蓄。仍须严切戒约,只置场和籴,听百姓情愿入中,不得纤毫科扰。”
rén yín, juān liǎng huái guī zhèng rén cuō shōu kè zi. huái dōng xún wèi yǒu zòng yì guī zhèng hù kǒu guò huái zhě, duó guān yǒu chà.
壬寅,蠲两淮归正人撮收课子。淮东巡尉有纵逸归正户口过淮者,夺官有差。
guó zǐ sī yè liú tūn, cháng yí shū zǎi xiàng, yán zhāng shuō bù dàng yòng, chū wèi jiāng xī zhuǎn yùn pàn guān. cháo cí, lùn zhōu xiàn qióng kōng wú bèi jí dāng jīn lì hài, dì yuē:" jiāng xī hàn huāng zhī yú, zhōu xiàn yì shì wú bèi, yì duō yóu guān lì fēi qí rén." xuán mìng zhèn jiāng xī jī.
国子司业刘焞,尝移书宰相,言张说不当用,出为江西转运判官。朝辞,论州县穷空无备及当今利害,帝曰:“江西旱荒之馀,州县亦是无备,亦多由官吏非其人。”旋命赈江西饥。
bǐng wǔ, fù zì qiáng yán fù chá yù hài yú yān shān, qǐ cì shì, tè cì shì zhōng sù.
丙午,傅自强言父察遇害于燕山,乞赐谥,特赐谥忠肃。
jiǎ yín, jīn zhǔ rú jīn lián chuān.
甲寅,金主如金莲川。
qiū, qī yuè, jǐ sì, chén liáo yán:" zǔ zōng mǎ zhèng chá mǎ sī, bìng zhuān yòng chá jǐn juàn bó yì, fān hàn jiē biàn, jìn chá mǎ sī zhuān yòng yín bì, shén fēi lì fǎ zhī yì. kuàng chá wèi wài jiè bì yòng zhī wù, yín bǎo duō chū wài jiè, shén fēi zhōng guó zhī lì." zhào sì chuān xuān fǔ sī cān jiù fǎ cuò zhì.
秋,七月,己巳,臣僚言:“祖宗马政、茶马司,并专用茶、锦、绢博易,蕃、汉皆便,近茶马司专用银币,甚非立法之意。况茶为外界必用之物,银宝多出外界,甚非中国之利。”诏四川宣抚司参旧法措置。
guǐ wèi, yǐ céng dí wèi wǔ tài jūn jié dù shǐ.
癸未,以曾觌为武泰军节度使。
gēng yín, zhī guāng zhōu téng ruì zòu:" yù tiān shēn shèng jié, chén zì shū' shèng shòu wàn suì' sì zì, yuē èr zhàng yú, jiān zào sān péng, gāo sān zhàng yú, fán yòng juàn wǔ shí pǐ, biāo bèi tóu jìn." dì yuē:" téng ruì bù xiū jùn zhèng, yǐ cǐ xiàn yú, tè jiàng yī guān."
庚寅,知光州滕瑞奏:“遇天申圣节,臣自书‘圣寿万岁’四字,约二丈馀,兼造三棚,高三丈馀,凡用绢五十匹,标背投进。”帝曰:“滕瑞不修郡政,以此献谀,特降一官。”
shì yuè, zhī lú zhōu zhào shàn jùn yán:" cháo tíng qǐng zhě fēn bīng tún tián, qí bù kě zhě yǒu sān. chén wèi bà tún tián yǒu sān lì: xí shú zhàn chén zhī bīng, dé guī háng wǔ, rì cóng shì yú jiào yuè, yī lì yě. wú zhāng guān zhì lì, zuò yǐ mí shāo, wú mǎi niú sàn zhǒng yǐ fèi guān wù, èr lì yě. tún tián zhī tián, xī jiē gāo yú, niú jù wū lú, wú yī bù jù, yǐ zī guī zhèng rén, shǐ zhī ān jū, sān lì yě." zhào:" lú zhōu jiàn tún tián guān bīng bìng xíng fèi bà, qí tián mǔ niú jù, lìng zhào shàn jùn jìn shù jū shōu, gěi fù guī zhèng rén qǐng diàn jí mù rén zū zhǒng."
是月,知庐州赵善俊言:“朝廷顷者分兵屯田,其不可者有三。臣谓罢屯田有三利:习熟战陈之兵,得归行伍,日从事于教阅,一利也。无张官置吏,坐以糜稍,无买牛散种以费官物,二利也。屯田之田,悉皆膏腴,牛具屋庐,无一不具,以资归正人,使之安居,三利也。”诏:“庐州见屯田官兵并行废罢,其田亩牛具,令赵善俊尽数拘收,给付归正人请佃及募人租种。”
jīn bà bǎo ān lán ān què chǎng. jīn zhǔ wèi zǎi xiàng yuē:" xià guó yǐ zhū yù yì wǒ sī bó, shì yǐ wú yòng yì wǒ yǒu yòng yě." mìng bà zhī.
金罢保安、兰安榷场。金主谓宰相曰:“夏国以珠玉易我丝帛,是以无用易我有用也。”命罢之。
bā yuè, gēng zǐ, dù zhī zhū dān yán:" jīng zǒng zhì qián, qǐng zì zhū zhōu tōng pàn zhuān shōu, suì rù zhì yī qiān qī bǎi èr shí wǔ wàn mín, jì mìng zhī zhōu tōng pàn tóng zhǎng, ér suì kuī èr bǎi sān shí wàn mín. gù xiàng zhě bǎn cáo zòu qǐng zhuān shǔ tōng pàn, qí hòu yòu yīn chén liáo qǐ wěi shǒu chén, yú shì yǒu zhī tōng tóng gòng jū cuī fēn shòu chóu shǎng zhī zhì. fū zhōu jùn qián wù, cháng huàn wèi shǒu zhě qīn qī, jīng zhì qián fēn lì zhī shù, ér duō shōu xì shěng yǐ gōng wàng fèi, jīn shǐ zhī tōng tóng zhǎng, zé tōng pàn yù bù dé ér shuí hé. qǐng réng jiù wěi zhī tōng pàn ér shǒu chén bù yù." cóng zhī. jì ér hù bù shàng shū yáng tán yán:" ruò lìng tōng pàn jū cuī, kǒng shǒu chén bù néng xié lì, yí zhào qián dào èr nián zhǐ huī, lìng zhī tōng tóng gòng rèn zé fēn shǎng." cóng zhī.
八月,庚子,度支硃儋言:“经总制钱,顷自诸州通判专收,岁入至一千七百二十五万缗,继命知州、通判同掌,而岁亏二百三十万缗。故向者版曹奏请专属通判,其后又因臣僚乞委守臣,于是有知、通同共拘催分授酬赏之制。夫州郡钱物,常患为守者侵欺,经制钱分隶之数,而多收系省以供妄费,今使知、通同掌,则通判愈不得而谁何。请仍旧委之通判而守臣不预。”从之。既而户部尚书杨倓言:“若令通判拘催,恐守臣不能协力,宜照乾道二年指挥,令知、通同共任责分赏。”从之。
xīn chǒu, chén liáo yán:" zhōu xiàn bèi chà zhí yì zhě, lǜ zhōng xià zhī hù, chǎn yè wēi bó, yī wèi bǎo zhèng, xiān bù pò jiā. xī zhī suǒ guǎn zhě, bù guò yān huǒ dào zéi ér yǐ, jīn nǎi zhì yú chéng wén yǐn, dū zū fù yān xī zhī suǒ láo zhě, bù guò qiáo liáng dào lù ér yǐ, jīn nǎi zhì yú bèi xiū zào, gōng yì shǐ yān. fāng qí shǐ cān yě, kuì zhū lì zé wèi zhī' cí yì qián', zhī xiàn yíng sòng jiù fū jiǎo zé wèi zhī' dì lǐ qián', jié shuò cān zàn zé wèi zhī' jié liào qián', guān yuán xià xiāng zé wèi zhī' guò dōu qián', yuè rèn cù é zé wèi zhī' cù xī qián'. fù yǒu suǒ wèi' chéng chāi rén', zhuān yī chéng shòu chāi shǐ, yòu yǒu suǒ wèi' chuán tiē rén', gè zài zhū tīng bái zhí, shí bù céng chéng chuán wén tiē, yì lìng jiù gù ér zhàn pò. wàng shēn yán zhōu xiàn, jīn hòu rú gǎn lìng bǎo zhèng fù chū bèi shàng jiàn míng sè qián wù, guān yuán zuò yǐ zāng sī, gōng lì chóng xíng jué pèi. rú chōng yì zhī jiā bù yuàn qīn shēn zhī yīng, zhǐ xǔ gù chéng chāi rén yī míng, yú suǒ wèi chuán tiē zhī lèi bìng bà." cóng zhī.
辛丑,臣僚言:“州县被差执役者,率中下之户,产业微薄,一为保正,鲜不破家。昔之所管者,不过烟火、盗贼而已,今乃至于承文引,督租赋焉;昔之所劳者,不过桥梁、道路而已,今乃至于备修造,供役使焉。方其始参也,馈诸吏则谓之‘辞役钱’,知县迎送僦夫脚则谓之‘地理钱’,节朔参赞则谓之‘节料钱’,官员下乡则谓之‘过都钱’,月认醋额则谓之‘醋息钱’。复有所谓‘承差人’,专一承受差使,又有所谓‘传帖人’,各在诸厅白直,实不曾承传文帖,亦令就顾而占破。望申严州县,今后如敢令保正、副出备上件名色钱物,官员坐以赃私,公吏重行决配。如充役之家不愿亲身祗应,止许顾承差人一名,馀所谓传帖之类并罢。”从之。
rén zǐ, zhè dōng tí jǔ zhèng liáng sì yán shōu dí cháng píng shàng shǎo qián wǔ wàn sān qiān èr shí yú guàn, zhào lǐ bù niǔ jì dù dié gěi jiàng.
壬子,浙东提举郑良嗣言收籴常平尚少钱五万三千二十馀贯,诏礼部纽计度牒给降。
yǐ mǎo, dì wèi fǔ chén yuē:" zuó yīn jiǎn táng shū lǐ jí fǔ chuán, jiàn qī yún wèi cháng zhōu cì shǐ, zhí tuī jiàn jī, jùn qú, sī liú jiāng, jìng nèi suì fēng rěn. bù zhī liú jiāng yuǎn jìn, kě lìng zhè cáo jí cháng zhōu kǎo qiú gǔ jī yǐ wén."
乙卯,帝谓辅臣曰:“昨因检《唐书·李吉甫传》,见栖筠为常州刺史,值推瀳饥,浚渠,厮流江,境内遂丰稔。不知流江远近,可令浙漕及常州考求古迹以闻。”
guǐ hài, bīng bù shì láng huáng jūn lùn zhī rén shàn rèn shǐ, dāng chá qí rén ér qǔ zhī, liàng qí cái ér yòng zhī, dì yuē:" zhèn yǐ wú xīn chù zhī. wú xīn zé míng, wú xīn zé bù piān, wú xīn zé wú sī."
癸亥,兵部侍郎黄钧论知人善任使,当察其人而取之,量其材而用之,帝曰:“朕以无心处之。无心则明,无心则不偏,无心则无私。”
jiǎ zǐ, zhù zuò zuǒ láng dīng shí fā yán:" rén jūn xū píng rì fèng tiān, dé tiān zhù rán hòu kě yǐ lì dà shì." dì yuē:" zhèn rì yè niàn cǐ, suǒ wèi' mǒu zhī dǎo jiǔ yǐ'." shí fā yán jìn rì duō jié mín lì yǐ shì bù jí, bì xià dāng xù mín yǐ gù běn, dì yuē:" zhèn fēi tè tú jiàn gōng yè, rú hàn wén juān tiān xià zū fù shì, yì yù cì dì xíng zhī."
甲子,著作佐郎丁时发言:“人君须平日奉天,得天助然后可以立大事。”帝曰:“朕日夜念此,所谓‘某之祷久矣’。”时发言近日多竭民力以事不急,陛下当恤民以固本,帝曰:“朕非特图建功业,如汉文蠲天下租赋事,亦欲次第行之。”
shì yuè, sì chuān shuǐ zāi, mìng zhèn zhī.
是月,四川水灾,命赈之。
jiǔ yuè, wù chén, dìng jiāng xī sì jiān tiě qián é, měi suì gòng zhù sān shí wàn guàn, jiāng zhōu guǎng níng jiān xīng guó jūn fù mín jiān gè shí wàn guàn, lín jiāng jūn fēng yú jiān fǔ zhōu yù guó jiān gè wǔ wàn guàn.
九月,戊辰,定江西四监铁钱额,每岁共铸三十万贯,江州广宁监、兴国军富民监各十万贯,临江军丰馀监、抚州裕国监各五万贯。
rén shēn, dì yuē:" jìn shí mín sú, duō shàng shē chǐ, cái yù fēng nián, shāo suì cóng róng, zé huá shì mén hù, xiān lì yī fú, cù hūn jià, hòu zhuāng lián, wéi kǒng shē huá zhī bù zhì, shén fēi suǒ yí. jīn nián fēng dēng, yù shǐ mín jiān gè wù chǔ jī, réng qù shí guǎng zhǒng èr mài, yǐ bèi shuǐ hàn zhī yòng."
壬申,帝曰:“近时民俗,多尚奢侈,才遇丰年,稍遂从容,则华饰门户,鲜丽衣服,促婚嫁,厚装奁,惟恐奢华之不至,甚非所宜。今年丰登,欲使民间各务储积,仍趣时广种二麦,以备水旱之用。”
yǐ hài, zhào wáng yán fù dōu táng zhì shì.
乙亥,诏王炎赴都堂治事。
bǐng zǐ, jīn zhǔ hái dōu.
丙子,金主还都。
chū, dì mìng xuǎn jiàn guān, yú yǔn wén yǐ lǐ yàn yǐng lín guāng cháo wáng zhì duì, sān rén jiē gěng liàng, yǒu wén xué, wéi shí suǒ tuī zhòng dì bù bào, ér yòng céng dí suǒ jiàn zhě. yǔn wén liáng kè jiā zhēng zhī, bù cóng, yǔn wén lì qiú qù. wù yín, yǐ yǔn wén wèi shǎo bǎo wǔ ān jūn jié dù shǐ sì chuān xuān fǔ shǐ, fēng yōng guó gōng.
初,帝命选谏官,虞允文以李彦颖、林光朝、王质对,三人皆鲠亮,有文学,为时所推重;帝不报,而用曾觌所荐者。允文、梁克家争之,不从,允文力求去。戊寅,以允文为少保、武安军节度使、四川宣抚使,封雍国公。
dīng hài, jīn fū zhōu lǐ fāng děng móu fǎn, fú zhū.
丁亥,金鄜州李方等谋反,伏诛。
jǐ chǒu, cì yú yǔn wén jiā miào jì qì. yǔn wén rù cí, dì yù yǐ jìn qǔ zhī fāng, kè rì huì shī hé nán. yǔn wén yán yì shí huò nèi wài bù shèn yīng, dì yuē:" ruò xī shī chū ér zhèn chí huí, jí zhèn fù qīng ruò zhèn yǐ dòng ér qīng chí huí, jí qīng fù zhèn." dì yòng lǐ gāng gù shì, yù zhèng yá, zhuó zhī jiǔ cì zhī jí diàn mén chéng mǎ chí jié ér chū.
己丑,赐虞允文家庙祭器。允文入辞,帝谕以进取之方,刻日会师河南。允文言异时或内外不甚应,帝曰:“若西师出而朕迟回,即朕负卿;若朕已动而卿迟回,即卿负朕。”帝用李纲故事,御正衙,酌卮酒赐之;即殿门乘马持节而出。
dōng, shí yuè, bǐng chén, bà jiè zhū lù zhí tián.
冬,十月,丙辰,罢借诸路职田。
shí yī yuè, xīn wèi, qiǎn guān yù jiāng zhè fú jiàn èr guǎng hú nán fēn lù guān tián.
十一月,辛未,遣官鬻江、浙、福建、二广、湖南分路官田。
jiǎ xū, jīn zhǔ wèi zǎi xiàng yuē:" zōng shì zhōng yǒu bù rèn guān shì zhě, ruò bù jiā ēn zé, yú qīn qīn zhī dào yǒu suǒ wèi guǎng. zhèn yù shòu yǐ sàn guān, liàng yǔ lǐn lù, wèi zhī qián dài hé rú?" zuǒ chéng shí jū yuē:" táo táng zhī qīn jiǔ zú, zhōu jiā zhī nèi mù jiǔ zú, jiàn yú shī shū, jiē dì wáng měi shì yě."
甲戌,金主谓宰相曰:“宗室中有不任官事者,若不加恩泽,于亲亲之道有所未广。朕欲授以散官,量予廪禄,未知前代何如?”左丞石琚曰:“陶唐之亲九族,周家之内睦九族,见于《诗》、《书》,皆帝王美事也。”
chén liáo yán:" zài fǎ, guāng lù dài fu jié dù shǐ yǐ shàng, jì hé dìng shì, yì yú tài cháng, fù yú kǎo gōng, gǒu qí rén xíng yīng shì fǎ ér xià wú yì cí, zé yǐ shàng yú cháo tíng ér xíng yān. shào xīng jiān, yǐ shǒu chén hàn yù, lín nàn bù qū, sǐ jié zhāo zhù, ér qí guān pǐn huò wèi gāi dìng shì, yú shì yǒu tè xǔ cì shì zhǐ huī, gù yǐ dìng shì zhě gěi chì ér yǐ cì shì zhě gěi gào. jìn lái qǐng shì zhī jiā, què yǒu guān pǐn hé gāi dìng shì, zī yuán shào xīng zhǐ huī, zhé jīng cháo tíng chén qǐ cì shì, bù yì yú tài cháng, bù fù yú kǎo gōng, dú shè rén mìng cí xíng xià. shì tài cháng kǎo gōng èr zhí jù fèi, ér měi shì nǎi kě yǐ xìng de, cǐ zé fǎ lìng zhī xiāng lì zhě yě. dà fán mìng cí gěi gào, jiē sān xǐng guān fèng zhì xuān xíng, liè míng yú qí hòu. jīn tè ēn cì shì, lǐ mìng yōu zhòng, guān wáng yán yú qí shǒu, ér zǎi xiàng cān zhèng gěi shě bìng bù rù xián, dú lì bù zhǎng èr kǎo gōng láng guān yú hòu yā zì, shū bù lèi gào, shén fēi suǒ yǐ zūn wáng mìng, yán guó jiā yě. kuàng shè rén zhǎng cí mìng zhī guān, yóu bù rù xián, cì shì chū bù yì yú kǎo gōng, nǎi yì yā zì, lǐ yǒu wèi ān, cǐ zé zhì dù zhī kě yí zhě yě. qǐng jīn hòu dìng shì cì shì, yī zūn jiù diǎn zhì yú gào mìng zhī zhì, yì qǐ lìng lǐ guān cí chén kǎo xún jiù zhāng xiáng yì." xù zhōng shū hòu shěng lǐ bù tài cháng sì yì shàng:" jīn hòu ruò yǒu guān pǐn hé gāi dìng shì, jí yǎng qí jiā jīng cháo tíng chén qǐ, xià yǒu sī zūn yī dìng shì tiáo fǎ yì shì, gěi chì shī xíng. rú xì shǒu chén shǒu yù, lín nàn bù qū, sǐ jié zhāo zhù, bìng yīng de yùn dé qiū yuán, shēng wén xiǎn zhù tiáo fǎ zhǐ huī chén qǐ cì shì zhī rén, huò fèng tè zhǐ cì shì zhě, jí yī shào xīng sān nián zhǐ huī, mìng cí gěi gào shī xíng." cóng zhī.
臣僚言:“在法,光禄大夫、节度使已上,既合定谥,议于太常,覆于考功,苟其人行应谥法而下无异词,则以上于朝廷而行焉。绍兴间,以守臣捍御,临难不屈,死节昭著,而其官品或未该定谥,于是有特许赐谥指挥,故以定谥者给敕而以赐谥者给告。近来请谥之家,却有官品合该定谥,兹缘绍兴指挥,辄经朝廷陈乞赐谥,不议于太常,不覆于考功,独舍人命词行下。是太常、考功二职俱废,而美谥乃可以幸得,此则法令之相戾者也。大凡命词给告,皆三省官奉制宣行,列名于其后。今特恩赐谥,礼命优重,冠王言于其首,而宰相、参政、给、舍并不入衔,独吏部长、贰、考功郎官于后押字,殊不类告,甚非所以尊王命,严国家也。况舍人掌词命之官,犹不入衔,赐谥初不议于考功,乃亦押字,理有未安,此则制度之可疑者也。请今后定谥、赐谥,一遵旧典;至于告命之制,亦乞令礼官、词臣考寻旧章详议。”续中书后省、礼部、太常寺议上:“今后若有官品合该定谥,即仰其家经朝廷陈乞,下有司遵依定谥条法议谥,给敕施行。如系守臣守御,临难不屈,死节昭著,并应得蕴德邱园,声闻显著条法指挥陈乞赐谥之人,或奉特旨赐谥者,即依绍兴三年指挥,命词给告施行。”从之。
shí èr yuè, yǐ wèi shuò, jīn mìng dà lǐ shǎo qīng zhāng jiǔ sī fù jǐ nán jū yù.
十二月,乙未朔,金命大理少卿张九思赴济南鞫狱。
jǐ nán yǐn liú è, yàn zōng zhī zǐ yě, xiān wèi dìng wǔ jūn jié dù shǐ, yín zòng wú xíng, suǒ zhì tān mò láng jí, lián shǐ hé zhī, gù qiǎn jiǔ sī jiù jū. è jì jiù dǎi, bù cè suǒ yǐ, yǐn rèn zì cì, bù sǐ. zhào xuē guān yī jiē, bà guī tián lǐ, xún zú.
济南尹刘萼,彦宗之子也,先为定武军节度使,淫纵无行,所至贪墨狼籍,廉使劾之,故遣九思就鞫。萼既就逮,不测所以,引刃自刺,不死。诏削官一阶,罢归田里,寻卒。
dīng yǒu, jīn qiǎn guān jí hù wèi èr shí rén, fēn lù xuǎn nián èr shí yǐ shàng sì shí yǐ xià, yǒu mén dì cái xíng jí shàn shè zhě chōng hù wèi, bù dé guò bǎi rén.
丁酉,金遣官及护卫二十人,分路选年二十以上、四十以下,有门地才行及善射者充护卫,不得过百人。
jīn jì zhōu wáng qióng děng móu fǎn, fú zhū.
金冀州王琼等谋反,伏诛。
wù xū, juān liǎng huái míng nián zū fù.
戊戌,蠲两淮明年租赋。
xīn chǒu, jīn chū gōng nǚ èr shí yú rén.
辛丑,金出宫女二十馀人。
jiǎ chén, zhào:" jīng xī zhāo jí guī zhèng rén, shòu tián rú liǎng huái."
甲辰,诏:“京西招集归正人,授田如两淮。”
jǐ yǒu, jīn shū mì fù shǐ yī lǎ chéng bà.
己酉,金枢密副使伊喇成罢。
xīn hài, jīn zhào:" jīn yín kēng zhì, tīng mín kāi cǎi, wú dé shōu shuì."
辛亥,金诏:“金银坑治,听民开采,毋得收税。”
jīn jìn shěn lù guān yǐ yàn yǐn fèi gōng wù.
金禁审录官以宴饮废公务。
guǐ chǒu, jīn yǐ diàn qián dōu diǎn jiǎn tú kè tǎn kè níng wèi shū mì fù shǐ, jiān zhī dà xīng fǔ shì.
癸丑,金以殿前都点检图克坦克宁为枢密副使,兼知大兴府事。
jiǎ yín, mìng sì chuān shì wǔ jǔ.
甲寅,命四川试武举。
jǐ wèi, jīn zhào:" zì jīn chú míng rén zǐ sūn, yǒu zài shì zhě, bìng qǔ zòu cái."
己未,金诏:“自今除名人子孙,有在仕者,并取奏裁。”
shì yuè, jīn dé zhōu fáng yù shǐ wén, yǐ móu fǎn fú zhū.
是月,金德州防御使文,以谋反伏诛。
wén jì shī zhí, jū cháng yàng yàng, rì yǔ jiā nú shū mù lū hā zhū wèi yuàn yán. hā zhū chuāi zhī qí yì, yīn yán:" nán jīng lù míng ān ā kù hā zhū mù kūn ní chǔ hè yǔ dài wáng hòu shàn, guǒ yù jǔ dà shì, bǐ jiē yuàn cóng." wén xìn qí yán, nǎi zhào rì zhě kāng hóng zhàn xiū jiù, mì yǐ móu gào hóng. hóng yán lái suì shén jí, wén hòu xiè hóng, shǐ jiā tóng gāng gé yǐ shū bì wǎng nán jīng yuē ā kù děng, gāng gé jiàn ā kù děng, bù yán qí běn lái zhī shì, hái, gěi wén yuē:" ā kù cóng dài wáng yǐ." wén nǎi zào bīng zhàng, huà chén tú, wèi fǎn jì. jiā nú zhòng xǐ yì hé běi dōng lù shàng biàn. qiǎn rén zhì dé zhōu bǔ wén, wén yè yǔ hā zhū děng wáng qù. jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" hǎi líng jiǎn miè zōng shì dài jìn, zhèn niàn tài zǔ zǐ sūn, cún zhě wú jǐ, qū wèi kuān jiǎ, ér wén céng bù zhī xìng, shàng huái yì tú, hé kuáng bèi rú cǐ! qí dū suǒ zài bǔ zhī." wén wáng mìng fán sì yuè, zhì shì bèi huò, fú zhū kāng hóng lùn sǐ, yú jiē zuò rú lǜ. shì wén qī, yǐ qí jiā cái cì wén xiōng zi yào zhū. xià zhào yuē:" dé zhōu fáng yù shǐ wén běi jīng cáo guì fū zhōu lǐ fāng jiē yīn shù shì wàng tán lù mìng, xiàn yú dà lù. fán shù shì duō wù gǒu dé, sì wèi yì shuō. zì jīn zōng shì zōng nǚ yǒu shǔ jí zhě jí guān zhí sān pǐn yǐ shàng, chú zhàn wèn jià qǔ xiū zào zàng shì, bù dé tuī suàn lù mìng wéi zhě tú sān nián, zhòng zhě cóng zhòng zhì zhī."
文既失职,居常怏怏,日与家奴舒穆噜哈珠为怨言。哈珠揣知其意,因言:“南京路明安阿库哈珠、穆昆尼楚赫与大王厚善,果欲举大事,彼皆愿从。”文信其言,乃召日者康洪占休咎,密以谋告洪。洪言来岁甚吉,文厚谢洪,使家僮刚格以书币往南京约阿库等,刚格见阿库等,不言其本来之事,还,给文曰:“阿库从大王矣。”文乃造兵仗,画陈图,为反计。家奴重喜诣河北东路上变。遣人至德州捕文,文夜与哈珠等亡去。金主谓宰臣曰:“海陵翦灭宗室殆尽,朕念太祖子孙,存者无几,曲为宽假,而文曾不知幸,尚怀异图,何狂悖如此!其督所在捕之。”文亡命凡四月,至是被获,伏诛;康洪论死,馀皆坐如律。释文妻,以其家财赐文兄子耀珠。下诏曰:“德州防御史文、北京曹贵、鄜州李方皆因术士妄谈禄命,陷于大戮。凡术士多务苟得,肆为异说。自今宗室、宗女有属籍者及官职三品以上,除占问嫁娶、修造、葬事,不得推算禄命;违者徒三年,重者从重治之。”
jīn shàng shū shěng zòu yán:" hé yí gù dào, shuǐ dōng nán xíng, qí shì shén dà. kě zì hé yīn guǎng wǔ shān xún hé ér dōng, zhì yuán wǔ yáng wǔ dōng míng děng xiàn, mèng wèi děng zhōu, zēng zhù dī àn." cóng zhī.
金尚书省奏言:“河移故道,水东南行,其势甚大。可自河阴、广武山循河而东,至原武、阳武、东明等县,孟、卫等州,增筑堤岸。”从之。
shì suì, liú gǒng miǎn sàng, fù chú hú nán guò quē, yán yuē:" rén jūn néng dé tiān xià zhī xīn, rán hòu kě yǐ lì tiān xià zhī shì néng xún tiān xià zhī lǐ, rán hòu kě yǐ dé tiān xià zhī xīn. rán fēi zhì chéng xū jǐ, jiān tīng bìng guān, zài wǒ zhě kōng dòng qīng míng ér wú yī háo wù yù zhī bì, yì wèi yǒu néng xún tiān xià zhī lǐ zhě yě." yīn yǐn qí yì yǐ fù shí shì, yán shén qiē zhì. dì jiā láo zài sān.
是岁,刘珙免丧,复除湖南;过阙,言曰:“人君能得天下之心,然后可以立天下之事;能循天下之理,然后可以得天下之心。然非至诚虚己,兼听并观,在我者空洞清明而无一毫物欲之蔽,亦未有能循天下之理者也。”因引其意以傅时事,言甚切至。帝加劳再三。
xiào zōng shào tǒng tóng dào guān dé zhāo gōng zhé wén shén wǔ míng shèng chéng xiào huáng dì qián dào jiǔ nián jīn dà dìng shí sān nián
○孝宗绍统同道冠德昭功哲文神武明圣成孝皇帝乾道九年(金大定十三年)
chūn, zhēng yuè, xīn wèi, qiān shū shū mì yuàn shì wáng zhī qí bà wèi huái nán ān fǔ shǐ.
春,正月,辛未,签书枢密院事王之奇罢为淮南安抚使。
guǐ yǒu, jīn shàng shū shěng yán nán kè chē jùn děng yīn què chǎng mào yì wù fàn biān jiè, zuì dāng sǐ, jīn zhǔ yuē:" běn fēi gù yì, kě miǎn zuì fā huán, wú lìng běn guó zhī zhī, kǒng fù zhì qí zuì."
癸酉,金尚书省言南客车俊等因榷场贸易误犯边界,罪当死,金主曰:“本非故意,可免罪发还,无令本国知之,恐复治其罪。”
yǐ hài, yǐ zhāng shuō tóng zhī shū mì yuàn, hù bù shì láng shěn xià qiān shū shū mì yuàn shì.
乙亥,以张说同知枢密院,户部侍郎沈夏签书枢密院事。
xīn sì, yǐ xíng bù shàng shū zhèng wén qiān shū shū mì yuàn shì.
辛巳,以刑部尚书郑闻签书枢密院事。
rén wǔ, zhào yuē:" fū bù cì shǐ zhī guān, suǒ yǐ zhōu xíng jùn guó, bān xuān fēng huà, zǒng fāng lüè ér yī tǒng lèi zhě yě. jīn zé bù rán. shǒu tǔ zhī guān chū yú qí bù, jiān sī zhī rèn, zuì wéi jìn ér yì chá zhě yě, ér qiú qí líng lì fēng jié, jiàn lì shì gōng, jí è rú chóu, fèng gōng bù náo zhě, gài jǐn jǐn ér yǒu yān. shén zé péng bǐ gǒu qiě, qì wú jǔ zòu. mín mò bù wén yú shàng, shàng yì bù fú yú xià, zhèn hé wàng yān! jì zì jīn, qí xī nǎi xīn, wú mào yú xiàn. fán zài jué wèi, míng tǐ zhèn huái."
壬午,诏曰:“夫部刺史之官,所以周行郡国,颁宣风化,总方略而一统类者也。今则不然。守土之官出于其部,监司之任,最为近而易察者也,而求其凌厉风节,建立事功,疾恶如仇,奉公不挠者,盖仅仅而有焉。甚则朋比苟且,讫无举奏。民瘼不闻于上,上意不孚于下,朕何望焉!继自今,其悉乃心,毋冒于宪。凡在厥位,明体朕怀。”
jǐ chǒu, shū mì shǐ wáng yán bà, wèi guān wén diàn dà xué shì tí jǔ dòng xiāo gōng.
己丑,枢密使王炎罢,为观文殿大学士、提举洞霄宫。
shì yuè, zhōng shū mén xià shěng yán:" fú jiàn yán zì lái zhǐ shì zhōu jūn fēn lì gāng shù, zì xíng bān yùn chū mài yǐ bàn suì jì, jìn gǎi wéi chāo fǎ, tīng cóng kè fàn zhōu jùn yuán zhù bān mài, què zhì zhī yòng bù zú, qiè lǜ fū rǎo yǐ wéi mín hài." zhào:" bà chāo fǎ. zhū zhōu jūn gāng yán, bìng yī jiù fēn bō, guān bān guān mài. suǒ yǒu běn sī yuán jiè běn qián yī shí wàn guàn, bìng yǐ mài dào chāo miàn qián yī shí jiǔ wàn guàn, bìng xù mài chāo miàn qián, bìng jū shōu, fù zuǒ cáng kù jiāo nà."
是月,中书门下省言:“福建盐自来止是州军分立纲数,自行般运出卖以办岁计,近改为钞法,听从客贩州郡缘住般卖,却致支用不足,切虑敷扰以为民害。”诏:“罢钞法。诸州、军纲盐,并依旧分拨,官般官卖。所有本司元借本钱一十万贯,并已卖到钞面钱一十九万贯,并续卖钞面钱,并拘收,赴左藏库交纳。”
qǐ jū shè rén liú zhèng yán:" suǒ xiū jì zhù, zì shào xīng shí wǔ nián yǐ hòu, duō yǒu wèi xiū yuè fèn, jiǔ zhī wén zì sàn shī, suǒ de shū lüè, yù nán xiū zuǎn. qǐng lìng èr shǐ jiāng chéng shòu zhū chù guān dié shī xíng zhèng shì bìng chén xià suǒ de shèng yǔ, suí yuè biān zuǎn. réng jiāng shào xīng shí wǔ nián yǐ hòu wèi xiū yuè fèn, bìng xiū yī yuè, bìng yú cì yuè shàng xún sòng fù shǐ guān." cóng zhī.
起居舍人留正言:“所修记注,自绍兴十五年以后,多有未修月分,久之文字散失,所得疏略,愈难修纂。请令二史将承受诸处关牒、施行政事并臣下所得圣语,随月编纂。仍将绍兴十五年以后未修月分,并修一月,并于次月上旬送付史官。”从之。
rùn yuè, dīng yǒu, è zhōu dū tǒng zhì wú tǐng, zòu qián rèn qín qí mào qǐng mǎ liào jí cháo tíng jiàng qián xiū zào jūn qì, jiē bù jiān lì, suǒ jiàng qián qí zhé yíng yùn zì sī, jīn yǐ lì shì zhì zào. dì yuē:" jūn qì bù qì, qián nǎi zì sī, qín qí bù kě bù zhì." xíng xià wú tǐng dìng zuì.
闰月,丁酉,鄂州都统制吴挺,奏前任秦琪冒请马料及朝廷降钱修造军器,皆不坚利,所降钱琪辄营运自私,今已立式制造。帝曰:“军器不葺,钱乃自私,秦琪不可不治。”行下吴挺定罪。
jǐ hài, mǎ jūn sī qǐng shēng tǒng lǐng guān zhāng yù wèi tǒng zhì, liáng kè jiā děng yán zhāng yù bǐ fù dōu táng shěn chá, jiàn qí rén shuāi lǎo yōng miù, dì yuē:" tǒng zhì guān bù kě gǒu rèn, yì shí dà shuài jiē yú cǐ xuǎn. shǐ qí yǒu móu, lǎo gù wú hài lǎo qiě miù zé wú suǒ yòng yǐ."
己亥,马军司请升统领官张遇为统制,梁克家等言张遇比赴都堂审察,见其人衰老庸谬,帝曰:“统制官不可苟任,异时大帅皆于此选。使其有谋,老固无害;老且谬则无所用矣。”
gēng zǐ, shū mì yuàn yán zhū zhōu jūn jiǎn fā jìn bīng, fēn fān fù zhōng ruì jūn jiào yuè, yì jiǎ jūn qì bù bèi, qǐng xíng xià zhōu jūn zēng qì, liáng kè jiā yuē:" fēi tè zhū zhōu wéi rán, jìn wú tǐng suǒ shēn è zhōu jūn yì rú cǐ. kǒng sān yá jiāng shàng zhū jūn, jūn qì yì huài, lǐ hé diǎn jiǎn." dì yuē:" xū bù shí yuè shì, zé wú de ér yǐn." kè jiā yuē:" bù sī tǒng zhì guān wáng shì xióng, jiāo gē zhī chū, jiàn jiǎ pí duō duàn làn, gōng nǔ tuō huài, cháng yǔ chén děng yán zhī." dì yuē:" cǐ shì xióng néng liú yì zhí shì yě."
庚子,枢密院言诸州军拣发禁兵,分番赴忠锐军教阅,衣甲、军器不备,请行下州军增葺,梁克家曰:“非特诸州为然,近吴挺所申鄂州军亦如此。恐三衙江上诸军,军器亦坏,理合点检。”帝曰:“须不时阅视,则无得而隐。”克家曰:“步司统制官王世雄,交割之初,见甲皮多断烂,弓弩脱坏,常与臣等言之。”帝曰:“此世雄能留意职事也。”
gēng shēn, yǐ jiǔ yǔ, mìng dà lǐ sān yá lín ān fǔ jí liǎng zhè zhōu xiàn jué xì qiú, jiǎn zá fàn sǐ zuì yī děng, zhàng yǐ xià shì zhī.
庚申,以久雨,命大理、三衙、临安府及两浙州县决系囚,减杂犯死罪一等,杖以下释之。
rén zǐ, jīn zhǔ zhào tài zǐ zhān shì yuē:" dōng gōng guān shǔ, yóu dāng xuǎn yòng zhèng rén, rú xíng jiǎn bù xiū jí bù chèn zhí zhě, jù yǐ míng wén."
壬子,金主诏太子詹事曰:“东宫官属,尤当选用正人,如行检不修及不称职者,具以名闻。”
yǐ mǎo, xiū lú zhōu chéng.
乙卯,修庐州城。
dīng sì, jìn chéng chì lìng suǒ tiáo mù. yuán dàn, huáng dì yù dà qìng diàn shòu hè. qí zòu xiáng ruì biǎo bìng dú biǎo zhě, chà zhí zhèng guān qí zòu yún wù xiáng ruì qǐng fù shǐ guǎn zhě, chà běn zhí guān. dì yuē:" cǐ jiē wén jù, bù xū lì fǎ, kě jǐn shān qù." liáng kè jiā yuē:" shèng shì bù yán xiáng ruì, zhēn shèng dé shì."
丁巳,进呈敕令所条目。元旦,皇帝御大庆殿受贺。其奏祥瑞表并读表者,差执政官;其奏云物祥瑞请付史馆者,差本职官。帝曰:“此皆文具,不须立法,可尽删去。”梁克家曰:“圣世不言祥瑞,真盛德事。”
wù wǔ, tài zǐ zhān shì lǐ yàn yǐng zòu:" huáng tài zǐ zài dōng gōng, wéi jiǎng xué zú yǐ zēng yì jiàn wén, yǎng chéng dào dé. chén zì gēng yín suì rù shì wáng dǐ, yǐ jí shēng chǔ, jì gèng sì zài, cái jiǎng shàng shū zhōng piān. jīn shǐ jìn jiǎng zhōu yì, fēi sān sì nián bù néng jìng yī jīng. zhēn zōng huáng dì zài dōng gōng, rì jiǎng shàng shū zhì qī bā biàn, lǐ jì děng shū yì jiē shù sì. zǔ zōng zhī shèng, suī dé yú shēng zhī, yì jiǎng xué bù juàn, shì yǐ shèng ér yì shèng. jīn gōng liáo cū bèi, dé yù shàng táng, chú jiǎng dú guān wài, yú guān bù guò péi shì zuò xí, xū yú ér tuì. qǐng yǐ shù zǐ huò yù dé yī yuán jiān jiǎng guān, yú chūn qiū èr lǐ, lìng tiān jiǎng yī jīng." zhào lìng shù zǐ, yù dé lún jiǎng lǐ jì.
戊午,太子詹事李彦颖奏:“皇太子在东宫,惟讲学足以增益见闻,养成道德。臣自庚寅岁入侍王邸,以及升储,既更四载,才讲《尚书》终篇。今始进讲《周易》,非三四年不能竟一经。真宗皇帝在东宫,日讲《尚书》至七八遍,《礼记》等书亦皆数四。祖宗之圣,虽得于生知,亦讲学不倦,是以圣而益圣。今宫僚粗备,得遇上堂,除讲读官外,馀官不过陪侍坐席,须臾而退。请以庶子或谕德一员兼讲官,于《春秋》、二《礼》,令添讲一经。”诏令庶子,谕德轮讲《礼记》。
xīn yǒu, xìng yù jīn yuán yàn shè.
辛酉,幸玉津园宴射。
jīn luò yáng xiàn zéi jù zhòng gōng lú shì xiàn, shā xiàn lìng lǐ yīng cái, wáng rù nán jiè.
金洛阳县贼聚众攻卢氏县,杀县令李应才,亡入南界。
èr yuè, jǐ sì, dì yuē:" qián rì nèi yuè zhōng ruì jūn, shè yì kě guān, cǐ běn zhū zhōu wū hé shì zú, xùn liàn yǒu fāng, suì chéng jì lǜ. zhǔ bīng guān dāng yì tuī shǎng."
二月,己巳,帝曰:“前日内阅忠锐军,射艺可观,此本诸州乌合士卒,训练有方,遂成纪律。主兵官当议推赏。”
yǐ hài, qīng qiāng nǔ ěr jí kòu ān jìng zhài, tuī guān lí shāng lǎo zhàn sǐ, kuí zhōu zhuǎn yùn pàn guān zhào bù bǎi xīn shè zhì shuài yǐ tǎo zhī.
乙亥,青羌努尔吉寇安静砦,推官黎商老战死,夔州转运判官赵不{百心}摄制帅以讨之。
nǔ ěr jí, tǔ bō zhī zhǒng yě, shí qiǎn qí shǒu lǐng lǜ shù gè rén rù hàn dì èr bǎi yú lǐ, chéng dū dà zhèn. bù bǎi xīn jìng yǐ zhèn zhī, zhào liáo shǔ yǐn, yè, qiǎn bù jiàng lǐng fēi jūn jìng fù shěn lí, yòu tú mián zhōu bīng shù qióng zhōu wèi yuán, jiè zhī yuē:" jiān shǒu bù chū, mì xí zhū fān bù, shēng huò tǔ bō yī rén shǎng shí jiān, shā yī rén èr jiān." yú shì qióng bù chuān zhū bù luò dà pò tǔ bō yú hàn yuán, shā qí shǒu lǐng, fán shí liù rì ér píng. bù bǎi xīn, sì pú wáng zōng huī zēng sūn yě, jū guān suǒ zhì yǒu shēng. měi yàn gōng zhōng, dì bì gù tài zǐ yuē:" cǐ xián zōng shì yě."
努尔吉,吐蕃之种也,时遣其首领率数各人入汉地二百馀里,成都大震。不{百心}静以镇之,召僚属饮,夜,遣步将领飞军径赴沈黎,又徒绵州兵戍邛州为援,戒之曰:“坚守不出,密檄诸蕃部,生获吐蕃一人赏十缣,杀一人二缣。”于是邛部川诸部落大破吐蕃于汉源,杀其首领,凡十六日而平。不{百心},嗣濮王宗晖曾孙也,居官所至有声。每宴宫中,帝必顾太子曰:“此贤宗室也。”
wù yín, zǎi zhí zòu shì, yīn lùn jí gǔ zhī péng dǎng, dì yuē:" zhèn cháng sī zhī, péng dǎng bù néng pò, bù bì wèn qí rén, dàn shì shì fēi fēi, wéi lǐ zhī suǒ zài ér yǐ."
戊寅,宰执奏事,因论及古之朋党,帝曰:“朕尝思之,朋党不能破,不必问其人,但是是非非,惟理之所在而已。”
dīng hài, tè zèng sū shì wèi tài shī.
丁亥,特赠苏轼为太师。
sān yuè, jiǎ wǔ, jìn běi jiè bó yì yín juàn.
三月,甲午,禁北界博易银绢。
yǐ sì, dài yù shǐ sū jiào yán:" guǎng nán tí jǔ guān liào róng zhá zi:' guǎng zhōu dōu yán cāng, yǒu jī cún yán běn yín jì qián shí yī wàn yǒu yú. yòu diǎn jiǎn dé běn lù zhū zhōu fǔ zhú nián jū cuī cháng píng zhū sè kuān shèng qián wǔ wàn guàn, yù xíng qǐ fā, zhù cháo tíng jīng fèi.' dé zhǐ' fù nán kù sòng nà'. bì xià jí wèi yǐ lái, lǚ què xiàn yú zhī xiàn, gù jìn nián jiān sī zhōu xiàn shāo zhī zūn shǒu, cǐ shèng dé zhī shì. ér xiǎo rén jí yú zì jìn, shí yǐ yī èr cháng shì cháo tíng. zì qián dào qī nián, tí jǔ guān zhāng tán xiàn qián èr shí wàn guàn, yǐ cǐ tè zhuǎn yī guān, bù jí qī nián, zhuó guǎng xī yùn pàn. liào róng shí duàn qí hòu, gù dào guān wèi jǐ, biàn wèi cǐ jǔ. wén cǐ qián bìng xì yán běn qián, tán dào rèn shí yǒu sān sì shí wàn mín, jiē shì qián guān lèi zhèng chǔ jī, tán qǔ qí bàn yǐ xiàn. jīn róng xiàn shí yī wàn mín, yǐ shì jié zé, suǒ yú wú jǐ, hòu rén hé yǐ wéi jì! yì shí kè é bù dēng, shuí rèn qí jiù! wàng què ér bù shòu, jí yǐ cǐ qián fù zhī běn sī, yī jiù chōng yán běn. nèi cháng píng kuān shèng qián, yì qǐ zhuāng liú běn lù, wèi shuǐ hàn zhèn dài zhī bèi." zhào cóng zhī.
乙巳,待御史苏峤言:“广南提举官廖容札子:‘广州都盐仓,有积存盐本银计钱十一万有馀。又点检得本路诸州府逐年拘催常平诸色宽剩钱五万贯,欲行起发,助朝廷经费。’得旨‘赴南库送纳’。陛下即位以来,屡却羡馀之献,故近年监司、州县稍知遵守,此盛德之事。而小人急于自进,时以一二尝试朝廷。自乾道七年,提举官张潭献钱二十万贯,以此特转一官,不及期年,擢广西运判。廖容实断其后,故到官未几,便为此举。闻此钱并系盐本钱,潭到任时有三四十万缗,皆是前官累政储积,潭取其半以献。今容献十一万缗,已是竭泽,所馀无几,后人何以为继!异时课额不登,谁任其咎!望却而不受,即以此钱付之本司,依旧充盐本。内常平宽剩钱,亦乞桩留本路,为水旱赈贷之备。”诏从之。
bǐng chén, jǐ shì zhōng lín jī, jīng yán jiǎng yǔ gòng bì, yán:" kǒng zǐ wèi' yǔ fēi yǐn shí ér zhì xiào hū guǐ shén, è yī fú ér zhì měi hū fú miǎn, bēi gōng shì ér jìn lì hū gōu xù', yán qí kè qín yú bāng, kè jiǎn yú jiā zhě rú cǐ. guān yǔ gòng lì wèi jīng cháng zhī zhì, yì qí qín jiǎn zhī dé yǒu yǐ xiān zhī. gù cǐ piān zhī mò, yán' xián zé sān rǎng, chéng fù zhōng bāng', ér jì zhī yǐ' zhī tái dé xiān, bù jù zhèn xíng', gài yǒu shēn yì. hòu shì zhī jūn, qióng shē jí chǐ, ruò hàn wǔ dì, cháng fù zhī wài zhì yú suàn jí mín qián zhōu chē, suǒ yí shēn jiè. cháng yǐ dà yǔ qín jiǎn zhī dé wèi huái, zhì xiào bù nán dào yě." dì yuē:" rén zhǔ gǒu yǒu tān xīn, hé suǒ bù zhì!"
丙辰,给事中林机,经筵讲《禹贡》毕,言:“孔子谓‘禹菲饮食而致孝乎鬼神,恶衣服而致美乎黻冕,卑宫室而尽力乎沟洫’,言其克勤于邦,克俭于家者如此。观《禹贡》立为经常之制,亦其勤俭之德有以先之。故此篇之末,言‘咸则三壤,成赋中邦’,而继之以‘祗台德先,不距朕行’,盖有深意。后世之君,穷奢极侈,若汉武帝,常赋之外至于算及缗钱、舟车,所宜深戒。常以大禹勤俭之德为怀,治效不难到也。”帝曰:“人主苟有贪心,何所不至!”
yǐ mǎo, jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" huì níng nǎi guó jiā xìng wáng zhī dì, zì hǎi líng qiān dū, yǒng ān nǚ zhí rén qǐn wàng jiù fēng. zhèn jí jiàn nǚ zhí fēng sú, qì jīn bù wàng. jīn zhī yàn yǐn yīn yuè, jiē xí hàn fēng, gài yǐ bèi lǐ yě, fēi zhèn xīn suǒ hǎo. dōng gōng bù zhī nǚ zhí fēng sú, dì yǐ zhèn gù shàng cún zhī, kǒng yì shí yī biàn cǐ fēng, fēi cháng jiǔ zhī jì. shén sú yī zhì huì níng, shǐ zǐ sūn yī jiàn jiù sú, shù jī xí xiào zhī."
乙卯,金主谓宰臣曰:“会宁乃国家兴王之地,自海陵迁都,永安女直人寝忘旧风。朕及见女直风俗,迄今不忘。今之燕饮、音乐,皆习汉风,盖以备礼也,非朕心所好。东宫不知女直风俗,第以朕故尚存之,恐异时一变此风,非长久之计。甚俗一至会宁,使子孙一见旧俗,庶几习效之。”
jīn tài zǐ zhān shì liú zhòng huì qǐng zēng dōng gōng mù rén jí zhāng shè, jīn zhǔ yuē" dōng gōng zhū sī jú rén, zì yǒu cháng shù, zhāng shè yǐ jù, shàng hé zēng yì! tài zǐ shēng yú fù guì, wéi dāng dǎo yǐ chún jiǎn. zhèn zì jí wèi yǐ lái, fú yù qì wù, wǎng wǎng réng jiù. qīng yǐ cǐ yì yù zhī."
金太子詹事刘仲晦请增东宫牧人及张设,金主曰“东宫诸司局人,自有常数,张设已具,尚何增益!太子生于富贵,惟当导以淳俭。朕自即位以来,服御器物,往往仍旧。卿以此意谕之。”
shì chūn, yǐ wáng jí lǐ dà zhèng bìng wèi tí diǎn kēng yě zhù qián, yú ráo gàn zhōu zhì sī, jiāng dōng huái nán liǎng zhè tóng chuān lì zhōu lù fēn lì ráo zhōu sī, jiāng xī hú guǎng fú jiàn fēn lì gàn zhōu sī. chú tóng chuān fǔ lì lù kēng yě tóng bǎo xì zhú lù zhuǎn yùn sī jū cuī fā nà zhù qián sī wài, yī jiù yǐ jiāng huái jīng zhè fú jiàn guǎng nán lù tí diǎn kēng yě zhù qián sī wéi míng. liǎng sī xíng yí, lián xián àn chá.
是春,以王楫、李大正并为提点坑冶铸钱,于饶、赣州置司,江东、淮南、两浙、潼川、利州路分隶饶州司,江西、湖广、福建分隶赣州司。除潼川府隶路坑冶铜宝系逐路转运司拘催发纳铸钱司外,依旧以江、淮、荆、浙、福建、广南路提点坑冶铸钱司为名。两司行移,连衔按察。
xià, sì yuè, jǐ sì, jīn zhì:" chū jì zǐ suǒ jì cái chǎn bù jí běn jiā zhě, yǐ suǒ jì yǔ běn jiā cái chǎn tōng shù jūn fēn."
夏,四月,己巳,金制:“出继子所继财产不及本家者,以所继与本家财产通数均分。”
gēng wǔ, dì yù yuē:" zhōng wǔ jūn yǐ nèi jiào, rén cái shào zhuàng, bù jiǎn diàn qián sī zhū jūn, wǔ yì yì xí shú." liáng kè jiā yuē:" rén wú nán běi, wéi jiào xí ér yòng zhī rú hé ěr." dì yuē:" rán."
庚午,帝谕曰:“忠武军已内教,人材少壮,不减殿前司诸军,武艺亦习熟。”梁克家曰:“人无南北,惟教习而用之如何耳。”帝曰:“然。”
jīn zhǔ yù ruì sī diàn, mìng gē zhě gē nǚ zhí cí, gù wèi tài zǐ jí zhū wáng yuē:" zhèn sī xiān cháo suǒ xíng zhī shì, wèi cháng zàn wàng, gù shí tīng cǐ cí, yì yù lìng rǔ bèi zhī zhī. rǔ bèi zì yòu wéi xí hàn sú, bù zhī nǚ zhí chún shí zhī fēng, zhì yú wén zì yǔ yán huò bù tōng xiǎo, shì wàng běn yě. rǔ bèi dāng tǐ zhèn yì, zhì yú zǐ sūn, yì dāng zūn zhèn jiào jiè yě."
金主御睿思殿,命歌者歌女直词,顾谓太子及诸王曰:“朕思先朝所行之事,未尝暂忘,故时听此词,亦欲令汝辈知之。汝辈自幼惟习汉俗,不知女直纯实之风,至于文字语言或不通晓,是忘本也。汝辈当体朕意,至于子孙,亦当遵朕教诫也。”
yǐ chǒu, qǐ jū shè rén zhào cuì zhōng yán:" zǔ zōng shèng shí, chǔ yǎng biān shuài zhī cái, suǒ yǐ liào dí zhì shèng, hǎn yǒu bài quē. qǐng zhào zǎi zhí shì cóng, suì jǔ kě chōng shuài rèn zhě gè yī rén, bèi jǔ zhě fù dōu táng shěn chá. rú wěi kě rèn, jí xìng míng wén zòu, chà chōng biān fāng shuài sī jí dū tǒng sī shǔ guān huò cuì èr yǐ chǔ qí cái, hòu rèn mǎn, huò shēng zhī jī mù móu yì, rù wèi sì jiān láng cáo, chū wèi jiān sī biān jùn, bǐ zhī xí shú biān yǔ lì hài. tā shí biān shuài yǒu quē, jí yú shù nèi xuǎn zhuó. qí zī lì shāo gāo, rù wèi qīng jiān shì cóng, yù yǒu biān shì, yǐ bèi xún fǎng, rú zǔ zōng shí. réng qǐng yán zhào dīng níng, xiáng zé qí rén, wù xùn sī qǐng rú yǒu xiǎn xiào, yì dāng tuī jiàn xián zhī shǎng. rú cǐ, shí nián zhī hòu, shuài chén bù shèng yòng yǐ." dì yuē:" shuài chén zì shì nán de, qīng cǐ lùn shén yǔn. ruò rán, zé bù dài shí nián, dé rén duō yǐ".
乙丑,起居舍人赵粹中言:“祖宗盛时,储养边帅之才,所以料敌制胜,罕有败阙。请诏宰执、侍从,岁举可充帅任者各一人,被举者赴都堂审察。如委可任,籍姓名闻奏,差充边方帅司及都统司属官或倅贰以储其材,候任满,或升之机幕谋议,入为寺、监、郎曹,出为监司、边郡,俾之习熟边圉利害。它时边帅有阙,即于数内选擢。其资历稍高,入为卿、监、侍从,遇有边事,以备询访,如祖宗时。仍请严诏丁宁,详择其人,勿徇私请;如有显效,亦当推荐贤之赏。如此,十年之后,帅臣不胜用矣。”帝曰:“帅臣自是难得,卿此论甚允。若然,则不待十年,得人多矣”。
wǔ yuè, rén chén shuò, rì yǒu shí zhī.
五月,壬辰朔,日有食之。
guǐ sì, gōng mào liáng yán mǎ yì lì hài, bìng jí mǎi xiàng shì, liáng kè jiā děng yuē:" shū mì yuàn jiàn chāi shǐ chén zhào bì wǎng yōng zhōu cuī mǎi." dì yuē:" jiāo sì dà lǐ, chū bù xì cǐ. qí chà qù shǐ chén kě huàn huí."
癸巳,龚茂良言马驿利害,并及买象事,梁克家等曰:“枢密院见差使臣赵璧往邕州催买。”帝曰:“郊祀大礼,初不系此。其差去使臣可唤回。”
wù xū, jīn jìn nǚ zhí rén wú dé yì wèi hàn xìng.
戊戌,金禁女直人毋得译为汉姓。
rén yín, jīn zhēn dìng yǐn mèng hào zú.
壬寅,金真定尹孟浩卒。
jiǎ chén, jīn shàng shū shěng zòu dèng zhōu mín fàn sān ōu shā rén dāng sǐ, ér qīn lǎo wú shì, jīn zhǔ yuē:" zài chǒu bù zhēng wèi zhī xiào, xiào rán hòu néng yǎng. sī rén yǐ yī zhāo zhī fèn wàng qí shēn, ér yǒu shì qīn zhī xīn hū! kě lùn rú fǎ. qí qīn, guān yǔ yǎng jì."
甲辰,金尚书省奏邓州民范三殴杀人当死,而亲老无侍,金主曰:“在丑不争谓之孝,孝然后能养。斯人以一朝之忿忘其身,而有事亲之心乎!可论如法。其亲,官与养济。”
jǐ wèi, zuǒ dí gōng láng zhū xī cí miǎn zhào mìng, qǐ chà yuè miào. liáng kè jiā yán zhū xī bó xué yǒu shǒu, ér ān yú jìng tuì, lǚ zhào bù qǐ, zhí zhèng jù chēng zhī. huò yuē:" xī xué wèn yān gāi, dàn ní yú suǒ shǒu, chà shǎo tōng ěr." dì yuē:" shì dài fū suī gāi bó, rán yì xū ān liàn shū tōng. rú zhèn zài qián dǐ, dàn zhī dú shū wéi wén. jí jí wèi yǐ lái, jīn shí yǒu yú nián, ān lì wù qíng shì gù, qǐ zhǐ dú shū wéi wén, xū yǒu yòng nǎi kě ěr. zhū xī jīn yǐ jí cí, rán ān pín lè dào, lián tuì kě jiā. tè gǎi xuān jiào láng, zhǔ guǎn tái zhōu chóng dào guàn." xī yǐ qiú tuì dé jìn, yú yì wèi ān, zài cí yú nián, nǎi bài mìng.
己未,左迪功郎硃熹辞免召命,乞差岳庙。梁克家言硃熹博学有守,而安于静退,屡召不起,执政俱称之。或曰:“熹学问淹该,但泥于所守,差少通耳。”帝曰:“士大夫虽该博,然亦须谙练疏通。如朕在潜邸,但知读书为文。及即位以来,今十有馀年,谙历物情世故,岂止读书为文,须有用乃可耳。硃熹今以疾辞,然安贫乐道,廉退可嘉。特改宣教郎,主管台州崇道观。”熹以求退得进,于义未安,再辞;逾年,乃拜命。
shì yuè, huáng tài zǐ miǎn yǐn lín ān.
是月,皇太子免尹临安。
hóng jí děng jùn shuǐ zāi, mìng zhèn zhī.
洪、吉等郡水灾,命赈之。
liù yuè, jǐ sì, chén liáo yán:" jìn nián zhōu jùn lì jiē qióng kuì, bù néng zhī wú. yán qí diāo bì zhī yīn, yǒu jiǎn tài zhī jūn shì, yǒu tiān chà zhī rǒng yuán, yǒu zhǐ jià hé dí mǐ zhī bèi cháng, yǒu gāng yùn shuǐ jiǎo qián zhī mí fèi, yǒu dǎ zào suì jì zhī tiě jiǎ, yǒu pāo mǎi fēi fàn zhī jūn qì, yǒu jiàn zào zhài wū zhī péi tiē, yǒu shōu mǎi zhú mù zhī kē fū, yǒu qǐ fā jiǎn zhōng xiāng jìn shàng jūn gōng shǒu zhī yòng dù, yǒu jiào shuì mín bīng bǎo jiǎ zhī zhī fèi yóu chuán jiāo chí, shǐ zhě páng wǔ, shì jiē zhōu jùn zhī dù, suǒ yǐ zhì quē fá zhī yáo yě. bì xià zhuó jiàn qí bì, yǐ chú qù qī bā. wéi shì jiǎn tài jūn rén bìng lí jūn rén jí guī zhèng tiān chà bù lí wù, zhōu jùn shén yǐ wéi kǔ, rì zēng yuè tiān, wú yǒu qióng yǐ, zé fù rù yǒu xiàn ér zēng tiān zhī fèi wú qióng. qǐng tè jiàng zhǐ huī, xià lì bīng bù sān yá zài wài zhū jūn dū tǒng zǒng lǐng sī, fán jiǎn tài jūn rén bìng lí jūn shǐ chén zhū sè tiān chà bù lí wù rén, gè xiāng zhào yìng, zì lái lì dìng rén shù yuán quē, bù dé guò shù chà zhù fēn bō, lìng gòng lǐ zhī chén dé yǐ liú yì shōu yǎng." zhào cóng zhī.
六月,己巳,臣僚言:“近年州郡例皆穷匮,不能支吾。言其凋弊之因,有拣汰之军士,有添差之冗员,有指价和籴米之备偿,有纲运水脚钱之糜费,有打造岁计之铁甲,有抛买非泛之军器,有建造寨屋之陪贴,有收买竹木之科敷,有起发拣中厢禁上军、弓手之用度,有教税民兵、保甲之支费;邮传交驰,使者旁午,是皆州郡之蠹,所以致阙乏之繇也。陛下灼见其弊,已除去七八。惟是拣汰军人并离军人及归正添差不厘务,州郡甚以为苦,日增月添,无有穷已,则赋入有限而增添之费无穷。请特降指挥,下吏、兵部、三衙、在外诸军都统、总领司,凡拣汰军人并离军使臣诸色添差不厘务人,各相照应,自来立定人数员缺,不得过数差注分拨,令共理之臣得以留意收养。”诏从之。
zhào:" lìng zhū lù jiān sī jùn shǒu, bù dé fēi fǎ jù liǎn, bìng yuán shēn qǐng, wàng jìn xiàn yú, wéi zhě zhòng zhì diǎn xiàn."
诏:“令诸路监司、郡守,不得非法聚敛,并缘申请,妄进羡馀,违者重置典宪。”
shì yuè, zhì qí zhōu qí chūn tiě qián jiān, suì yǐ shí wàn guàn wèi é, réng jiǎn shū zhōu tóng ān jiān suì é yī shí wàn guàn.
是月,置蕲州、蕲春铁钱监,岁以十万贯为额,仍减舒州同安监岁额一十万贯。
jīn shū mì shǐ wán yán sī jìng zú. jīn zhǔ chuò cháo, qīn lín sàng, qì zhī tòng, yuē:" jiù chén yě." fù zèng jiā hòu, zàng lǐ xī cóng guān gěi.
金枢密使完颜思敬卒。金主辍朝,亲临丧,器之恸,曰:“旧臣也。”赙赠加厚,葬礼悉从官给。
qiū, qī yuè, gēng zǐ, jīn fù yǐ huì níng fǔ wèi shàng jīng.
秋,七月,庚子,金复以会宁府为上京。
gēng xū, jīn bà suì kè zhì wěi.
庚戌,金罢岁课雉尾。
bā yuè, dīng mǎo, jīn yǐ pàn dà xīng yǐn zhào wáng yǒng zhōng wèi shū mì shǐ.
八月,丁卯,金以判大兴尹赵王永中为枢密使。
jīn míng ān mù kūn jǔ xián néng zhě, jīn zhǔ mìng shǎng zhī.
金明安、穆昆举贤能者,金主命赏之。
guǐ yǒu, nèi pī lóng yún chén shī liàng tiān chà, liáng kè jiā děng yán yú zhǐ huī yǒu ài, dì jiā qí shǒu fǎ, yīn yuē:" jiǎo xìng zhī mén, gài zài shàng zhě duō zì qǐ zhī, gù rén shēng jì yú xīn. hàn huà yī zhī fǎ, guì zài néng shǒu."
癸酉,内批龙云、陈师亮添差,梁克家等言于指挥有碍,帝嘉其守法,因曰:“侥幸之门,盖在上者多自启之,故人生觊觎心。汉画一之法,贵在能守。”
bǐng zǐ, chén liáo yán jiāng xī lián suì huāng hàn, bù néng yù xìng shuǐ lì wèi zhī bèi, nǎi jiàng zhào yuē:" zhèn wéi hàn gàn shuǐ yì zhī zāi, yáo tāng shèng shí yǒu bù néng miǎn, mín wèi gào bìng zhě, bèi xiān jù yě. yù zhāng zhū jùn, dàn qiān mò jìn shuǐ zhě, miáo xiù ér shí gāo yǎng zhī dì, yǔ bù shí zhì, miáo zhé jiù gǎo. yì shuǐ lì bù xiū, shī suǒ yǐ wéi hàn bèi hū? jīn zhū dào míng shān, chuān yuán shén zhòng, mín wèi zhī qí lì. rán zé tōng gōu dú, zhū bēi zé, jiān sī shǒu lìng gù fēi qí zhí yú? qí wèi zhèn xiāng qiū líng yuán xí zhī yí, miǎn nóng sāng, jǐn dì lì, píng yáo xíng shuǐ, wù shǐ shī shí, zhèn jiāng jí qín duò ér yù shǎng fá."
丙子,臣僚言江西连岁荒旱,不能预兴水利为之备,乃降诏曰:“朕惟旱干、水溢之灾,尧、汤盛时有不能免,民未告病者,备先具也。豫章诸郡,但阡陌近水者,苗秀而实;高仰之地,雨不时至,苗辄就槁。意水利不修,失所以为旱备乎?今诸道名山,川源甚众,民未知其利。然则通沟渎,潴陂泽,监司、守令顾非其职欤?其为朕相丘陵原隰之宜,勉农桑,尽地利,平繇行水,勿使失时,朕将即勤惰而寓赏罚。”
jǐ mǎo, jīn yù shǐ dài fū zhāng bà.
己卯,金御史大夫璋罢。
guǐ wèi, hé jīng è èr jūn wèi yī, yǐ wú tǐng chōng dū tǒng zhì.
癸未,合荆、鄂二军为一,以吴挺充都统制。
jiǔ yuè, bǐng shēn, liáng kè jiā děng shàng zhōng xīng huì yào tài shàng huáng jí huáng dì yù dié.
九月,丙申,梁克家等上《中兴会要》、《太上皇》及《皇帝玉牒》。
gēng zǐ, mìng xū yí jūn yǐ shòu shū lǐ yí dié sì zhōu, shì jīn shēng chén shǐ, jīn shǐ bù cóng.
庚子,命盱眙军以受书礼移牒泗州,示金生辰使,金使不从。
xīn hài, jīn zhǔ hái dōu. dà míng fǔ sēng lǐ zhì jiū děng móu fǎn, fú zhū.
辛亥,金主还都。大名府僧李智究等谋反,伏诛。
dōng, shí yuè, chén liáo yán:" zhè dōng zhū jùn hàn shāng, rú wēn tái èr zhōu, zì lái měi yù hái rěn, quán lài zhuǎn hǎi bān yùn zhè xī mǐ hú, cū néng shàn gěi. wén zhè xī píng jiāng xiù zhōu biān hǎi zhū xiàn bù lìng fàng chū, yú huāng qiàn zhī chù wéi hài shén dà, qǐng yán jìn è dí." cóng zhī.
冬,十月,臣僚言:“浙东诸郡旱伤,如温、台二州,自来每遇还稔,全赖转海般运浙西米斛,粗能赡给。闻浙西平江、秀州边海诸县不令放出,于荒歉之处为害甚大,请严禁遏籴。”从之。
xīn wèi, yòu chéng xiàng liáng kè jiā bà. kè jiā shí dú xiāng, guì qī quán xìng, bù shǎo jiǎ jiè, ér wài jì yǐ hé, yǐ yǔ zhāng shuō yì shǐ shì bù hé, suì qiú qù, nǎi bà wèi guān wén diàn dà xué shì zhī jiàn níng fǔ.
辛未,右丞相梁克家罢。克家时独相,贵戚权幸,不少假借,而外济以和,以与张说议使事不合,遂求去,乃罢为观文殿大学士、知建宁府。
jiǎ xū, yǐ céng huái wèi yòu chéng xiàng, zhèng wén cān zhī zhèng shì, zhāng shuō zhī shū mì yuàn shì, shěn xià tóng zhī yuàn shì.
甲戌,以曾怀为右丞相,郑闻参知政事,张说知枢密院事,沈夏同知院事。
bǐng zǐ, jīn yǐ qián nán jīng liú shǒu táng gǔ ān lǐ wèi shàng shū yòu chéng.
丙子,金以前南京留守唐古安礼为尚书右丞。
shí yǐ nán lù nǚ zhí hù pō yǒu pín zhě, yì qiān hàn hù rù jūn jí, jīn zhǔ cháng yǐ wèn ān lǐ yuē:" yú qīng yì rú hé?" ān lǐ duì yuē:" míng ān rén yǔ hàn hù jīn jiē yī jiā, bǐ gēng cǐ zhǒng, jiē shì guó rén. jí rì qiān jūn, kǒng fáng nóng zuò." jīn zhǔ zé zhī yuē:" zhèn wèi qīng yǒu zhī shí, měi shì zhuān xiào hàn rén. ruò wú shì zhī shí, kě yí nóng zuò, dù sòng rén zhī yì, qiě qǐ zhēng duān. guó jiā yǒu shì, nóng zuò xī xiá! qīng xí hàn zì, dú shī shū, gū zhì cǐ yǐ jiǎng běn cháo zhī fǎ. qián rì zǎi chén jiē nǚ zhí bài, qīng dú hàn rén bài, shì yé fēi yé? suǒ wèi yī jiā zhě, jiē yī lèi yě. nǚ zhí hàn rén, qí shí zé èr. zhèn jí wèi dōng jīng, qì dān hàn rén jiē bù wǎng, wéi nǚ zhí rén xié lái, cǐ kě wèi yī lèi hū?" yòu yuē:" zhèn sù yè sī niàn, shǐ tài zǔ gōng yè bù zhuì, chuán jí wàn shì, dāng shǐ nǚ zhí rén bù kùn. qīng děng xī zhī!"
时以南路女直户颇有贫者,议签汉户入军籍,金主尝以问安礼曰:“于卿意如何?”安礼对曰:“明安人与汉户今皆一家,彼耕此种,皆是国人。即日签军,恐妨农作。”金主责之曰:“朕谓卿有知识,每事专效汉人。若无事之时,可移农作,度宋人之意,且起争端。国家有事,农作奚暇!卿习汉字,读《诗》、《书》,姑置此以讲本朝之法。前日宰臣皆女直拜,卿独汉人拜,是耶非耶?所谓一家者,皆一类也。女直、汉人,其实则二。朕即位东京,契丹、汉人皆不往,惟女直人偕来,此可谓一类乎?”又曰:“朕夙夜思念,使太祖功业不坠,传及万世,当使女直人不困。卿等悉之!”
yǐ yǒu, chén liáo yán:" zhōu jùn shuǐ hàn, wǎng wǎng huì yán, suī yǒu chén zòu, wèi bì néng jǐn qí shí, suì zhì xià zhī jí kǔ yōng yú shàng wén, shàng zhī dé yì yì yú xià jiū. gài huì yán shuǐ hàn zhě, lǜ cháo tíng zuì qí shī zhèng yě bù jìn qí shí zhě, lǜ zhōu yòng zhī quē ér bù duàn yě. shǔ xiàn shēn qǐng, zhì yú qǔ wèn zhě yǒu zhī, bì yù qí bù wèn ér hòu yǐ mín jiān gào sù, yì lìng fú shú zhě yǒu zhī, bì yù qí wú suǒ chén ér hòu yǐ. qī tiān wǎng shàng, qí zuì kě shèng yán zāi! wàng shēn yán xíng xià, fán yǒu hàn shāng, bì xū cóng shí jiǎn fàng, bù dé luàn yǒu jǔ yì, zhì jiān hé qì. réng qǐ lìng zhú lù cháng píng tí jǔ guān gōng qīn xún lì, tóng shuài cáo zhī chén jué chá àn hé yǐ wén. shù jī mín bèi shí huì." zhào cóng zhī.
乙酉,臣僚言:“州郡水旱,往往讳言,虽有陈奏,未必能尽其实,遂至下之疾苦壅于上闻,上之德意抑于下究。盖讳言水旱者,虑朝廷罪其失政也;不尽其实者,虑州用之阙而不断也。属县申请,至于取问者有之,必欲其不问而后已;民间告诉,抑令伏熟者有之,必欲其无所陈而后已。欺天罔上,其罪可胜言哉!望申严行下,凡有旱伤,必须从实检放,不得乱有沮抑,致奸和气。仍乞令逐路常平提举官躬亲巡历,同帅漕之臣觉察按劾以闻。庶几民被实惠。”诏从之。
dīng hài, jīn shǐ wán yán xiāng děng lái hè huì qìng jié, bié hán shēn yì shòu shū zhī lǐ. réng shì yú yǔn wén, sù wèi biān bèi.
丁亥,金使完颜襄等来贺会庆节,别函申议受书之礼。仍示虞允文,速为边备。
shí yī yuè, xīn mǎo, zhào shū mì yuàn:" chú shòu jí cái fù, shì guān zhōng shū mén xià shěng, qí biān jī jūn zhèng, gèng bù lù sòng."
十一月,辛卯,诏枢密院:“除授及财赋,事关中书、门下省,其边机军政,更不录送。”
jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē:" wài lù zhèng wǔ pǐn zhí shì duō quē yuán, hé yě?" tài wèi lǐ shí yuē:" zī kǎo shǎo yǒu jí zhě." jīn zhǔ yuē:" gǒu yǒu shèn néng, dāng bù cì yòng zhī."
金主谓宰臣曰:“外路正五品职事多阙员,何也?”太尉李石曰:“资考少有及者。”金主曰:“苟有肾能,当不次用之。”
wù xū, hé sì tiān dì yú yuán qiū, dà shè. gǎi míng nián wèi chún xī yuán nián.
戊戌,合祀天地于圜丘,大赦。改明年为淳熙元年。
xīn hài, chén liáo yán:" jīn suì hàn shāng, fēi tè zhè dōng bèi hài, rú jiāng xī zhū zhōu, lì jiē quē yǔ, hé dào bù shōu, ér gàn jí èr zhōu yóu shén. jiāng dōng zhī tài píng guǎng dé, huái xī zhī wú wéi jūn hé zhōu, duō shì xiān bèi shuǐ huàn, jì zhī yǐ hàn. qí jiān zhōu jùn, huò yǒu wéi yán jìng nèi zāi shāng, bù jí shēn chén, zhì shī jiǎn fàng tiáo xiàn huò yǒu suī céng shēn wén, cuò zhì zhèn jì shì jiàn, cháo tíng wèi yǔ xíng xià. jiù huāng zhī zhèng, pì rú zhěng nì jiù fén, shì bù kě huǎn, jīn yù cóng cháo tíng zhuān wěi zhú lù tí jǔ guān gōng qīn xún lì, rú wěi xì shī shōu, bù céng jiǎn fàng huò jiǎn fàng bù shí zhě, yǎng jiāng jīn nián miáo mǐ yī hé jiǎn fēn shù, quán xíng tíng gé, lìng hòu lái nián qiū shú dài nà. qí yǒu hé dí mǐ hú pāo jiàng mǎ liào jí zhū sè kē mǎi, bìng quán yǔ zhù bà yī nián. yīng hé zhèn tiào zhèn jì zhě, xǔ tí jǔ guān jiāng yí lù jiàn guǎn cháng píng yì cāng mǐ tōng róng bō jiè yīng fù. qí yǒu zhū zhōu yǐ tiáo huà dào cuò zhì zhèn jì shì jiàn, cháo tíng sù jiàng zhǐ huī. shù jī guān lì biàn kě fèng xíng, bǎi xìng zǎo bèi shí huì." zhào cóng zhī.
辛亥,臣僚言:“今岁旱伤,非特浙东被害,如江西诸州,例皆阙雨,禾稻不收,而赣、吉二州尤甚。江东之太平、广德,淮西之无为军、和州,多是先被水患,继之以旱。其间州郡,或有违言境内灾伤,不即申陈,致失检放条限;或有虽曾申闻,措置赈济事件,朝廷未与行下。救荒之政,譬如拯溺救焚,势不可缓,今欲从朝廷专委逐路提举官躬亲巡历,如委系失收,不曾检放或检放不实者,仰将今年苗米依合减分数,权行停阁,令候来年秋熟带纳。其有和籴米斛、抛降马料及诸色科买,并权与住罢一年。应合赈粜、赈济者,许提举官将一路见管常平义仓米通融拨借应副。其有诸州已条画到措置赈济事件,朝廷速降指挥。庶几官吏便可奉行,百姓早被实惠。”诏从之。
rén zǐ, jīn lì bù shàng shū liáng sù qǐng jìn nú bì fú luó qǐ, jīn zhǔ yuē:" jìn yǐ jìn qí fú míng jīn, xíng zhī yǐ jiàn kě yě. qiě jiào huà zhī xíng, dāng zì guì jìn shǐ. zhèn gōng zhōng fú yù cháng zì jié yuē, qīng děng yí gèng cóng jiǎn sù, shǐ mín zhī suǒ xiào yě."
壬子,金吏部尚书梁肃请禁奴婢服罗绮,金主曰:“近已禁其服明金,行之以渐可也。且教化之行,当自贵近始。朕宫中服御常自节约,卿等宜更从俭素,使民知所效也。”
hàn zhōu shí fāng xiàn yáng cūn jìn shì chén mǐn zhèng jiā, tè cì jīng biǎo mén lú. zì mǐn zhèng gāo zǔ mǔ wáng shì yí xùn, zhì jīn wǔ shì tóng jū, bìng yǐ xiào yǒu xìn yì zhe. wáng shì nián shí bā guī yú chén, suì yú fū zú, shǒu zhì bù jià, shì jiù gū shén xiào, jiào zǐ sūn dǔ xué yǒu wén. běn zhōu yǐ shì lái shàng, gù yǒu shì mìng.
汉州什邡县杨村进士陈敏政家,特赐旌表门庐。自敏政高祖母王氏遗训,至今五世同居,并以孝友信义著。王氏年十八归于陈,岁馀夫卒,守志不嫁,事舅姑甚孝,教子孙笃学有闻。本州以事来上,故有是命。
shí èr yuè, jǐ wèi shuò, jiè chì yán biān zhū jūn, wú zhé qiǎn jiàn dié zhāo nà pàn wáng.
十二月,己未朔,戒饬沿边诸军,毋辄遣间谍、招纳叛亡。
jiǎ zǐ, tóng zhī shū mì shǐ shěn xià bà. yǐ chǒu, yǐ yù shǐ zhōng chéng yáo xiàn qiān shū shū mì yuàn shì.
甲子,同知枢密使沈夏罢。乙丑,以御史中丞姚宪签书枢密院事。
guǐ yǒu, guǎng xī yán fù guān mài fǎ, cóng shuài chén fàn chéng dà zhī qǐng yě. èr guǎng yán fǎ, zì jìng kāng jiān, xíng guān bān guān mài fǎ. zhì shào xīng bā nián hòu, yīn chén liáo yán qí lì wéi shèn bó, suì gǎi háng chāo fǎ, jié cì gèng fèi bù yī. zhì qián dào liù nián, zhú sī hù yǒu shēn chén. suì zì bā nián zhào lìng liǎng lù tōng fàn guān chāo jiǔ shí wàn guàn, tóng rèn suì é, rán shí yú xī lù suì jì bù biàn. suì zhào:" guǎng xī yán zhù xíng chāo fǎ, bō hái yùn sī, jūn yǔ zhū zhōu guān bān guān mài, yǐ chōng suì jì."
癸酉,广西盐复官卖法,从帅臣范成大之请也。二广盐法,自靖康间,行官般官卖法。至绍兴八年后,因臣僚言其利为甚博,遂改行钞法,节次更废不一。至乾道六年,逐司互有申陈。遂自八年诏令两路通贩官钞九十万贯,同认岁额,然实于西路岁计不便。遂诏:“广西盐住行钞法,拨还运司,均与诸州官般官卖,以充岁计。”
yǐ yǒu, jīn qiǎn wán yán zhāng děng lái hè míng nián zhēng dàn, yǐ yì shòu shū yí bù hé, zhào qí gǎi rì yǐ tài shàng huáng yǒu zhǐ, gū tīng réng jiù. dīng hài, zhāng děng rù jiàn.
乙酉,金遣完颜璋等来贺明年正旦,以议受书仪不合,诏俟改日;以太上皇有旨,姑听仍旧。丁亥,璋等入见。
shì suì, jiǎn shào xīng fǔ yán chǔ zhōu dīng juàn é.
是岁,减绍兴府、严、处州丁绢额。