qǐ zhe yōng tūn tān zhēng yuè, jǐn wǔ yuè, fán wǔ yuè.
起著雍涒灘正月,盡五月,凡五月。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì jiàn yán èr nián jīn tiān huì liù nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝建炎二年(金天會六年)
chūn, zhēng yuè, bǐng xū shuò, dì zài yáng zhōu.
春,正月,丙戌朔,帝在揚州。
dīng hài, zhào lù liǎng hé liú wáng lì shì. yòu yú yán hé gěi guān tián niú zhǒng, yǐ jū liú mín.
丁亥,詔錄兩河流亡吏士。又於沿河給官田、牛、種,以居流民。
wù zǐ, jīn wàn hù ní chǔ hè gōng dèng zhōu.
戊子,金萬戶尼楚赫攻鄧州。
chū, guān wén diàn xué shì jīng xī nán lù ān fǔ shǐ fàn zhì xū jì shòu mìng, huì hé dōng zhì zhì shǐ zhào zōng yìn yǐn bīng zì shāng shān chū wǔ guān, yù qū xíng zài, yǔ zhì xū huì yú fāng chéng, yīn jiāng qí jūn xié zhì.
初,觀文殿學士、京西南路安撫使范致虛既受命,會河東制置使趙宗印引兵自商山出武關,欲趨行在,與致虛會於方城,因將其軍偕至。
zhì xū zhī wèi zhì yě, zhuǎn yùn fù shǐ shí wén diàn xiū zhuàn liú jí shè shǒu shì. jí chū shòu mìng, jí qiǎn jiā shǔ hái xiāng, zhì bīng wèi zhàn shǒu jì. jí jīn bīng jiāng yā jìng, zhōu bīng bù mǎn wàn rén, zhì xū wén fēng jí dùn. zhào chú jí ān fǔ shǐ. yǔ zhū jiāng yuē: guó jiā yǎng rǔ cáo jiǔ, bù lì zhàn, wú yǐ bào, qiě wú bù lìng rǔ cáo dú sǐ yě. shì jiē fèn. jí mù gǎn sǐ shì, dé sì bǎi yú rén, nǎi qiǎn bīng mǎ dōu jiān qī dǐng yǐ bīng sān qiān chū dōng mén yíng dí, jìn yí yǐ bīng bā bǎi chū nán mén, zhào zōng yìn yǐ bīng sān qiān chū xī mén jǐ zhī. jí yǐ yá bīng sì bǎi dēng pí yǐ wàng, jiàn zōng yìn dùn, jí zì zhì dǐng jūn zhōng, huī qí zhòng yǐ dài dí zhì, shì zhēng sǐ dòu, dí wèi què. é ér yí yì bài, dí yǐ èr jūn jiā chéng zhī, shǐ rú yǔ. jūn zhōng qǐng jí qù, jí yuē: shǐ dí zhī ān fǔ shǐ zài cǐ lè wèi guó zhì sǐ. dí dà zhì, jí sǐ zhī. zōng yìn lǜ jūn mín zì fáng líng bēn xiāng yáng. shì wén, zèng jí dà zhōng dài fū, hòu shì zhōng jiè.
致虛之未至也,轉運副使、石文殿修撰劉汲攝守事。汲初受命,即遣家屬還鄉,治兵為戰守計。及金兵將壓境,州兵不滿萬人,致虛聞風亟遁。詔除汲安撫使。語諸將曰:「國家養汝曹久,不力戰,無以報,且吾不令汝曹獨死也。」士皆奮。汲募敢死士,得四百餘人,乃遣兵馬都監戚鼎以兵三千出東門迎敵,靳儀以兵八百出南門,趙宗印以兵三千出西門掎之。汲以牙兵四百登埤以望,見宗印遁,即自至鼎軍中,麾其眾以待敵至,士爭死斗,敵為卻。俄而儀亦敗,敵以二軍夾乘之,矢如雨。軍中請汲去,汲曰:「使敵知安撫使在此樂為國致死。」敵大至,汲死之。宗印率軍民自房陵奔襄陽。事聞,贈汲大中大夫,後諡忠介。
shì rì, jīn shǎn xī zhū lù dōu tǒng luò suǒ wéi zhǎng ān.
是日,金陝西諸路都統洛索圍長安。
xiān shì hé dōng jīng zhì fù shǐ fù liàng zì shǎn fǔ guī féng yì, huì táng zhòng chú yǒng xìng shuài, yīn yǔ liàng jù xī. chéng zhōng bīng cái qiān rén, zhòng xī yǐ shòu liàng, yīng chéng gù shǒu, jīn yì bīng gōng zhī.
先是河東經制副使傅亮自陝府歸馮翊,會唐重除永興帥,因與亮俱西。城中兵才千人,重悉以授亮,嬰城固守,金益兵攻之。
jǐ chǒu, zhēn mì gé xiè kuàng tí diǎn jīng xī běi lù jiān nán lù xíng yù gōng shì, zhuān qiè zǒng lǐng zhāo zhuō zéi dào.
己丑,真秘閣謝貺提點京西北路兼南路刑獄公事,專切總領招捉賊盜。
xiān shì yǒu zhuàn quàn yǒng wén zhě, jiē yú guān yǔ miào zhōng, lùn dí bīng yǒu wǔ shì yì shā: lián nián zhàn xīn kǔ, yì shā mǎ dào biàn bù qǐ, yì shā shēn rù zhòng dì lì gū, yì shā duō dài jīn yín, yì shā zuò xū shēng xià rén, yì shā. gè yí qí xīn xié lì, gòng bǎo jīn suì wú yú. kuàng dé ér shàng zhī, zhào bīng bù lòu bǎn sàn shì zhū lù.
先是有撰《勸勇文》者,揭於關羽廟中,論敵兵有五事易殺:「連年戰辛苦,易殺;馬倒便不起,易殺;深入重地力孤,易殺;多帶金銀,易殺;作虛聲嚇人,易殺。各宜齊心協力,共保今歲無虞。」貺得而上之,詔兵部鏤版散示諸路。
xīn mǎo, zhào: zì jīn wǔ chén wèi zhì wǔ gōng dài fū, bù dé chú yáo jùn, suī xì jūn gōng tè zhǐ, yì bù shī xíng.
辛卯,詔:「自今武臣未至武功大夫,不得除遙郡,雖系軍功、特旨,亦不施行。」
hù bù shì láng jiān zhī yáng zhōu lǚ yí hào zhuǎn duì, lùn guān jūn suǒ zhì, zhēng qǔ jīn bó zhī zuì yóu xiǎo, jié lüè fù nǚ zhī huò zhì shēn. yuàn shēn yù jiāng shuài, zì jīn yǒu fàn, bì fá wú shè. zuó zhèn jiāng chéng zhōng fù nǚ yǒu shàng zài jūn zhōng zhě, qǐ sù lìng fàng guī. zhào yǐ fù zhū jiāng.
戶部侍郎兼知揚州呂頤浩轉對,論「官軍所至,爭取金帛之罪猶小,劫掠婦女之禍至深。願申諭將帥,自今有犯,必罰無赦。昨鎮江城中婦女有尚在軍中者,乞速令放歸。」詔以付諸將。
rén chén, jīn rén qīn dōng jīng, zhì bái shā zhèn, liú shǒu zōng zé qiǎn bīng jī què zhī.
壬辰,金人侵東京,至白沙鎮,留守宗澤遣兵擊卻之。
chū, jīn yǐ zhī huá zhōu wáng xuān shàn zhàn, bù gǎn kuī qí jìng, nǎi qiǎn bīng zì zhèng zhōu dǐ bái shā, jù jīng cái shù shí lǐ, dōu rén shén kǒng. zé fāng yǔ kè duì yì, liáo shǔ qǐng yì shǒu yù zhī cè, zé bù yīng. zhū jiāng tuì, bù bù wǔ, chè diào qiáo, pī jiǎ chéng chéng, dōu rén yì jù. zé wén zhī, mìng jiě jiǎ guī zhài, yuē: hé shì zhāng huáng! shí tǒng zhì guān liú yǎn liú dá jiāng chē èr bǎi chéng zài zhèng huá jiān zé yì xuǎn jīng ruì shù qiān zhù zhī. xià lìng zhāng dēng rú píng rì, mín shǐ ān dǔ.
初,金以知滑州王宣善戰,不敢窺其境,乃遣兵自鄭州抵白沙,距京才數十里,都人甚恐。澤方與客對弈,僚屬請議守御之策,澤不應。諸將退,布部伍,撤吊橋,披甲乘城,都人益懼。澤聞之,命解甲歸寨,曰:「何事張皇!」時統制官劉衍、劉達將車二百乘在鄭、滑間、澤益選精銳數千助之。下令張燈如平日,民始安堵。
jiǎ wǔ, yí yáng zhōu zōng shì yú tài zhōu gāo yóu jūn. mìng mì gé xiū zhuàn zhào lìng kuàng zhī xī wài zōng zhèng shì, zhǔ guǎn tài zhōu zōng zi míng zhōu fáng yù shǐ shì cóng tiān chà tóng zhī xī wài zōng zhèng shì, zhǔ guǎn gāo yóu jūn zōng zi. lìng kuàng, yàn yì wáng yuán sūn.
甲午,移揚州宗室於泰州、高郵軍。命秘閣修撰趙令懬知西外宗正事,主管泰州宗子;洺州防禦使士從添差同知西外宗正事,主管高郵軍宗子。令懬,燕懿王元孫。
xíng bù shàng shū jiān shì dú zhōu wǔ zhòng shàng yán: qián cháo dé zuì dǎng rén, jì yǐ fù guān, yí bìng hái qí ēn shù. dì nà zhī. nǎi zhào: xì jí jí shàng shū rén, lìng qí jiā zì chén, dāng yǔ zèng shì bēi é, qí zhì shì yí biǎo ēn zé jiē hái zhī.
刑部尚書兼侍讀周武仲上言:「前朝得罪黨人,既已復官,宜並還其恩數。」帝納之。乃詔:「系籍及上書人,令其家自陳,當與贈諡碑額,其致仕、遺表恩澤皆還之。」
shì rì, qiān shū wǔ shèng jūn jié dù pàn guān tīng gōng shì quán dèng zhōu lǐ cāo pàn, jiàng yú jīn.
是日,僉書武勝軍節度判官廳公事、權鄧州李操叛,降於金。
chū, liú jí jì sǐ, jīn dé ráng xiàn xiǎo lì gé mǒu, shǐ rù chéng zhāo yù yuē: ní chǔ hè dài wáng bīng shí wàn, jīn rì sì shí gōng chéng. chéng pò, jī quǎn yì bù liú wéi sù jiàng kě yǐ miǎn huò. yǒu shì cáo cān jūn zhào mǒu zhě, yù tóu bài, cāo bù kě, yuē: dāng sǐ jié. zhào yuē: qǐ bù zhī jǐn jié wèi zhōng! gù sǐ wú yì, nài yī chéng shēng líng hé! cāo xǔ nuò, nǎi xié jiàn ní chǔ hè yú chéng wài. ní chǔ hè zhé jiàn wèi shì, suì rù chéng.
初,劉汲既死,金得穰縣小吏格某,使入城招諭曰:「尼楚赫大王兵十萬,今日巳時攻城。城破,雞犬亦不留;惟速降可以免禍。」有士曹參軍趙某者,欲投拜,操不可,曰:「當死節。」趙曰:「豈不知盡節為忠!顧死無益,奈一城生靈何!」操許諾,乃偕見尼楚赫於城外。尼楚赫折箭為誓,遂入城。
yǐ wèi, zhào: zì jīn fàn wǎng fǎ zì dào zāng rén, lìng zhōng shū jí jì xìng míng, zuì zhì tú zhě, yǒng bù xù yòng àn chá guān shī yú jǔ hé zhě, bìng qǔ zhǐ kē zuì, bù yǐ qù guān yuán miǎn. shí yì zhě yǐ wèi chóng guān yǐ lái zāng lì shén zhòng, qí hài mín shén yú dào zéi, gù tiáo yuē zhī.
乙未,詔:「自今犯枉法、自盜贓人,令中書籍記姓名,罪至徒者,永不敘用;按察官失於舉劾者,並取旨科罪,不以去官原免。」時議者以為崇、觀以來贓吏甚眾,其害民甚於盜賊,故條約之。
bǐng shēn, jīn ní chǔ hè pò jūn zhōu, shǒu chén yáng yàn míng dùn qù, tiān chà wǔ dāng xiàn chéng rèn xióng xiáng yǐ chéng jiàng.
丙申,金尼楚赫破均州,守臣楊彥明遁去,添差武當縣丞任雄翔以城降。
dīng yǒu, jīn rén pò fáng zhōu.
丁酉,金人破房州。
wù xū, luò suǒ pò zhǎng ān, shǒu chén tiān zhāng gé zhí xué shì jīng zhào fǔ lù jīng lüè shǐ táng zhòng sǐ zhī.
戊戌,洛索破長安,守臣天章閣直學士、京兆府路經略使唐重死之。
chū, jīn rén zài hé zhōng, zhòng shàng shū yán zhuàng, qiě qǐ wǔ lù bīng zì jié zhì, bù bào. mǎ bù jūn fù zǒng guǎn guì zhōu cì shǐ yáng zōng mǐn cháng wèi zhòng móu yuē: jīn hé dōng zhū zhōu, jiē fēi wǒ yǒu, dí jù cǐ cái yī shuǐ, ér běn lù bīng ruò, yí jí shàn chéng qiàn wèi shǒu yù jì, yǐ dài wài yuán, shě cǐ wú cè. zhòng yǐ qín mín jiāo, bù yù rǎo zhī ér zhǐ. jí jīn bīng rù jìng, zhòng bù zhī suǒ wèi, yí shū zhuǎn yùn shǐ lǐ zhān rú yuē: zhòng píng shēng zhōng yì, bù gǎn cí nán. shǐ yì yíng chē jià rù guān, jū jiàn líng zhī shì, shù kě yǐ lín dōng fāng. jīn chē jià nán xìng yǐ, guān shǎn yòu wú zhòng bīng, suī jié jǐn zhì lì, hé suǒ shī qí gōng! yī sǐ bào shàng bù zú xī.
初,金人在河中,重上疏言狀,且乞五路兵自節制,不報。馬步軍副總管、貴州刺史楊宗閔嘗為重謀曰:「今河東諸州,皆非我有,敵距此才一水,而本路兵弱,宜急繕城塹為守御計,以待外援,舍此無策。重以秦民驕,不欲擾之而止。及金兵入境,重不知所為,貽書轉運使李詹孺曰:「重平生忠義,不敢辭難。始意迎車駕入關,居建瓴之勢,庶可以臨東方。今車駕南幸矣,關陝又無重兵,雖竭盡智力,何所施其功!一死報上不足惜。
dǎi luò suǒ wéi chéng mí xún, wài yuán bù zhì, yú shì qián hé dōng lù jīng zhì fù shǐ fù liàng yǐ jīng ruì shù bǎi duó mén jiàng jīn. shí dì dà zhèn, jīn rén yīn qí shì ér rén, chéng suì pò. zhòng shàng yú qīn bīng, yǔ dí zhàn. zhū jiāng fú zhòng qù, zhòng yuē: sǐ wú zhí yě. zhàn bù yǐ. zhòng kuì, zhòng zhōng liú shǐ, sǐ zhī. shǎn xī zhuǎn yùn fù shǐ zhí mì gé sāng jǐng xún pàn guān céng wèi tí xíng guō zhōng xiào zhǔ guǎn jī yí wén zì wáng shàng yǒu jí qí zi jiàn zhōng yǔ zōng mǐn jù sǐ. tí jǔ jūn mǎ róng zhōu tuán liàn shǐ chén dí, yóu lǜ yú zhòng xiàng zhàn, ǒu xuè shì zhòng, dí dà rù, sǐ zhī. shì wén, zèng zhòng zī zhèng diàn xué shì, shì gōng mǐn, zōng mǐn guì zhōu fáng yù shǐ, tā zèng guān tuī ēn yǒu chà. zhōng xiào cháng shī shì chéng yí, huò quàn yún jiān sī chū xún, kě yǐ miǎn huò. zhōng xiào bù dá, suì yù hài.
逮洛索圍城彌旬,外援不至,於是前河東路經制副使傅亮以精銳數百奪門降金。時地大震,金人因其勢而人,城遂破。重尚餘親兵,與敵戰。諸將扶重去,重曰:「死吾職也。」戰不已。眾潰,重中流矢,死之。陝西轉運副使、直秘閣桑景詢、判官曾謂、提刑郭忠孝、主管機宜文字王尚友及其子建中與宗閔俱死。提舉軍馬、榮州團練使陳迪,猶率餘眾巷戰,嘔血誓眾,敵大入,死之。事聞,贈重資政殿學士,諡恭愍,宗閔貴州防禦使,它贈官推恩有差。忠孝嘗師事程頤,或勸雲「監司出巡,可以免禍。」忠孝不答,遂遇害。
jǐ hài, mì gé xiū zhuàn hé nán yǐn jīng xī běi lù ān fǔ zhì zhì shǐ sūn zhāo yuǎn wèi pàn bīng suǒ shā.
己亥,秘閣修撰、河南尹、京西北路安撫制置使孫昭遠為叛兵所殺。
chū, jīn gōng xī jīng, zhāo yuǎn lǜ huī xià nán qù, xíng zhì chén cài jiān, kuì bīng mǎn yě, zhāo yuǎn yóu yù ān jí zhī, ér huī xià dān ruò, nǎi yù yōng zhè yǐ xíng, zhāo yuǎn mà zhī yuē: ruò děng yī shí xiàn guān, bù yǐ cǐ shí bào guó, nán qù hé wèi! pàn bīng nù, jī zhāo yuǎn, sǐ yān. shì wén, zèng huī yóu gé dài zhì, hòu shì zhōng mǐn.
初,金攻西京,昭遠率麾下南去,行至陳、蔡間,潰兵滿野,昭遠猶欲安集之,而麾下單弱,乃欲擁這以行,昭遠罵之曰:「若等衣食縣官,不以此時報國,南去何為!」叛兵怒,擊昭遠,死焉。事聞,贈徽猷閣待制,後諡忠愍。
gēng zǐ, zhǔ kè yuán wài láng xiè liàng wèi shǎn xī fǔ yù shǐ, chí zhào shū cì xī xià zhǔ gān shùn cóng shì láng hé yáng wèi tài xué bó shì, xié xíng.
庚子,主客員外郎謝亮為陝西撫諭使,持詔書賜西夏主乾順;從事郎何洋為太學博士,偕行。
jīn yóu qí zhì jīng chéng xià, zōng zé shì yǐ bù bèi, yí bù gǎn rù. shì rì, tǒng zhì guān liú yǎn yǔ jīn rén yù yú bǎn qiáo, bài zhī zhuī jī zhì huá zhōu, yòu bài zhī. jīn rén yǐn qù.
金游騎至京城下,宗澤示以不備,疑不敢入。是日,統制官劉衍與金人遇於板橋,敗之;追擊至滑州,又敗之。金人引去。
shì rì, zhāng yù xiàn zhèn jiāng fǔ.
是日,張遇陷鎮江府。
chū, yù zì huáng zhōu yǐn jūn dōng xià, suì fàn jiāng níng, jiāng huái zhì zhì shǐ liú guāng shì zhuī jī zhī, yù nǎi yǐ zhōu shù bǎi jué jiāng ér nán, jiāng fàn jīng kǒu. jì ér huí pō zhēn zhōu, shì mín jiē kuì. jiāng zuò jiān zhǔ bù mǎ yuán yǐng qī róng shì wèi zéi suǒ de, róng shì lì shēng mà zéi, wèi suǒ hài. róng shì, nǐ nǚ dì yě. yì rì, yù zì zhēn zhōu gōng xiàn zhèn jiāng, shǒu chén qián bó yán qì chéng qù.
初,遇自黃州引軍東下,遂犯江寧,江淮制置使劉光世追擊之,遇乃以舟數百絕江而南,將犯京口。既而回泊真州,士民皆潰。將作監主簿馬元穎妻榮氏為賊所得,榮氏厲聲罵賊,為所害。榮氏,薿女弟也。翼日,遇自真州攻陷鎮江,守臣錢伯言棄城去。
xīn chǒu, rù nèi nèi shì shěng yā bān shào chéng zhāng chú míng, nán xióng zhōu biān guǎn.
辛丑,入內內侍省押班邵成章除名,南雄州編管。
shí jīn rén gōng lüè shǎn xī, jīng dōng zhū jùn, ér qún dào qǐ shān dōng, huáng qián shàn wāng bó yàn jiē bì nì bù yǐ zòu. jí zhāng yù fén zhēn zhōu, qù xíng zài liù shí lǐ, dì yì bù wén. chéng zhāng shàng shū, tiáo jù qián shàn bó yàn zhī zuì, jí shēn qián shàn shǐ wén zhī. dì nù, wèi chéng zhāng bù shǒu běn zhí, zhé yán dà chén, gù yǒu shì mìng.
時金人攻掠陝西,京東諸郡,而群盜起山東,黃潛善、汪伯彥皆蔽匿不以奏。及張遇焚真州,去行在六十里,帝亦不聞。成章上疏,條具潛善、伯彥之罪,及申潛善使聞之。帝怒,謂成章不守本職,輒言大臣,故有是命。
yòu wén diàn xiū zhuàn dèng shào mì, yī jiù zhī xìng rén fǔ.
右文殿修撰鄧紹密,依舊知興仁府。
chū, jì nán què shǒu, ér xīn zhī fǔ shì zhāng yuè chí liú bù xíng, nǎi yǐ shào mì zhī jì nán fǔ. zhì shì shào mì liú xìng rén, gèng mìng zhòng fèng dài fū liú yù.
初,濟南闕守,而新知府事張悅遲留不行,乃以紹密知濟南府。至是紹密留興仁,更命中奉大夫劉豫。
yù, fù chéng rén, shì wèi nóng, zhì yù shǐ jǔ jìn shì, shì zhì diàn zhōng shì yù shǐ hé běi xī lù tí xíng, hòu guà guān qù, bì luàn zhēn zhōu. jìng kāng mò, luò zhí, zhì shì zhào hái, dào gěng bù néng fù. jí shì zhōng shū shì láng zhāng què yǔ yù yǒu hé běi zhí sī zhī jiù, lì jiàn yú cháo, chú zhī jì nán fǔ. shí shān dōng dào qǐ, yù yù yì jiāng nán yī jùn, ér zhí zhèng yàn qí pín shù, jiē jù zhī, yù yàng yàng ér qù.
豫,阜城人,世為農,至豫始舉進士,仕至殿中侍御史、河北西路提刑,後掛冠去,避亂真州。靖康末,落職,致仕;召還,道梗不能赴。及是中書侍郎張愨與豫有河北職司之舊,力薦於朝,除知濟南府。時山東盜起,豫欲易江南一郡,而執政厭其頻數,皆拒之,豫怏怏而去。
shì rì, jīn rén pò zhèng zhōu, tōng pàn zhōu shì zhí mì gé zhào bó zhèn lǜ bīng xiàng zhàn, wèi liú shǐ zhōng, zhuì mǎ, jīn pōu qí fù ér shā zhī. hòu zèng cháo qǐng dài fū, guān qí èr zi.
是日,金人破鄭州,通判州事、直秘閣趙伯振率兵巷戰,為流矢中,墜馬,金剖其腹而殺之。後贈朝請大夫,官其二子。
guǐ mǎo, jīn rén pò wéi zhōu.
癸卯,金人破濰州。
shí yòu fù yuán shuài zōng fǔ yǐn bīng xià shān dōng, ér jīng dōng wú shuài, shì dài fū yì jiē bì dì. cháo yì dài fū zhōu zhōng, shì jū wéi zhōu, dú bù kěn qù, lǜ jiā rén chéng chéng jù shǒu. zhōng dì xīn, jiā zuì fù, jǐn sàn qí cái yǐ xiǎng zhàn shì. chéng pò, zhōng hé mén bǎi kǒu jiē sǐ, shǒu chén hán hào yì yù hài. hào, qí sūn yě.
時右副元帥宗輔引兵下山東,而京東無帥,士大夫亦皆避地。朝議大夫周中,世居濰州,獨不肯去,率家人乘城拒守。中弟辛,家最富,盡散其財以享戰士。城破,中闔門百口皆死,守臣韓浩亦遇害。浩,琦孫也。
zōng fǔ yòu pò qīng zhōu, zhī jiān zī xiàn chéng yì láng lù yǒu cháng lǜ mín bīng jù shǒu, sǐ yú chén zhī yì dōu xiàn zhāng kǎn zhī qiān shèng xiàn chéng dīng xìng zōng yì sǐ. hòu zèng yǒu cháng cháo sàn láng, lù qí jiā sān rén zèng kǎn xìng zōng èr guān, guān yī zi.
宗輔又破青州,知監淄縣、承議郎陸有常率民兵拒守,死於陳;知益都縣張侃、知千乘縣丞丁興宗亦死。後贈有常朝散郎,錄其家三人;贈侃、興宗二官,官一子。
zōng bì zhì qiān shèng xiàn, shì mín lǜ shì jūn shè tǔ bǎo jiǎ jí bīn zhōu kuì bīng gé jìn děng jī bài zhī, jīn rén qì qīng wéi qù.
宗弼至千乘縣,市民率士軍、射土、保甲及濱州潰兵葛進等擊敗之,金人棄青、濰去。
luò suǒ zì zhǎng ān fèn bīng gōng yán ān fǔ, huì fū yán jīng lüè shǐ wáng shù zài fū zhōu yù zhì. yú shì jīn pò fǔ dōng chéng, quán fǔ shì liú xuǎn lǜ jūn mín jù xī chéng yǐ shǒu.
洛索自長安分兵攻延安府,會鄜延經略使王庶在鄜州寓治。於是金破府東城,權府事劉選率軍民據西城以守。
jiǎ chén, zhí mì gé zhī shòu chūn fǔ kāng yǔn zhī zòu dīng jìn jiě wéi. dì wèi fǔ chén yuē: cǐ jùn shǒu dé rén zhī xiào yě. qīng děng liù rén, yí guǎng xún rén cái, ruò rén dé èr rén, zé liè jùn biàn yǒu shí yú shǒu chēng zhí. rán xū cān yì, bù kě xùn sī. zhāng què yuē: cuī yòu fǔ cháng wèi fēi qīn fēi jiù, ān gǎn yǔ guān! jīn rì dāng wèn suǒ chú dāng fǒu ěr. xún qiān yǔn zhī zhí lóng tú gé.
甲辰,直秘閣、知壽春府康允之奏丁進解圍。帝謂輔臣曰:「此郡守得人之效也。卿等六人,宜廣詢人才,若人得二人,則列郡便有十餘守稱職。然須參議,不可徇私。」張愨曰:「崔祐甫嘗謂『非親非舊,安敢與官!』今日當問所除當否耳。」尋遷允之直龍圖閣。
shí jìn jì shòu gé mén xuān zàn shè rén jīng chéng wài xún zhī mìng, suì yǐn suǒ bù tún jīng chéng, wǎng cān liú shǒu zōng zé. jiāng shì yí qí fēi zhēn, zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǚ qíng děng qǐng yǐ jiǎ shì yīn wèi, zé yuē: zhèng dāng pī xīn dài zhī, suī mù shí kě shǐ gǎn dòng, kuàng rén hū! jí jìn zhì, zé fǔ láo shèn zhì, dài zhī rú gù lì, jìn děng gǎn fú. yì rì, qǐng zé yì qí bì, zé xǔ zhī bù yí, jìn yì huái gǎn wèi. hòu qí dǎng yǒu móu luàn zhě, jìn zì qín shā zhī.
時進既受閤門宣贊舍人、京城外巡之命,遂引所部屯京城,往參留守宗澤。將士疑其非真,主管侍衛步軍司公事呂勍等請以甲士陰衛,澤曰:「正當披心待之,雖木石可使感動,況人乎!」及進至,澤拊勞甚至,待之如故吏,進等感服。翼日,請澤詣其壁,澤許之不疑,進益懷感畏。後其黨有謀亂者,進自擒殺之。
chū, jìn jì shòu zhāo, qí suǒ cì liáng mín yǒu fù hái xiāng lǐ zhě, yǔn zhī qǐng cì tián zhū jūn què é, dì xǔ zhī.
初,進既受招,其所刺良民有復還鄉里者,允之請刺填諸軍闕額,帝許之。
chū, dà chén yǒu jiàn lú zhōu cǎo zé péng zhī yī zhě, yǒu kāng jì lüè, yǐn jū fèng xiáng, dé zhǐ, lìng jīn fā fù xíng zài suǒ. jì rù cháo, nǎi yǐ suǒ shāo jīn jí yào shù wèi xiàn. yǐ sì, dì zhá fù sān xǐng yuē: zhèn bù rěn shāo jiǎ wù yǐ wù hòu rén, qí qiǎn hái zhī, réng huǐ qí shāo jīn zhī jù.
初,大臣有薦瀘州草澤彭知一者,有康濟略,隱居鳳翔,得旨,令津發赴行在所。既入潮,乃以所燒金及藥術為獻。乙巳,帝札付三省曰:「朕不忍燒假物以誤後人,其遣還之,仍毀其燒金之具。」
dīng wèi, zhào yù liú mín kuì bīng zhī wèi dào zéi zhě, shì qí zuì.
丁未,詔諭流民、潰兵之為盜賊者,釋其罪。
běi jīng liú shǒu jiān hé běi dōng lù zhì zhì shǐ dù chōng zòu cí míng jiě wéi, zhào shàng shū shěng bǎng yù. suì yǐ yòu jiān mén wèi dà jiāng jūn guì zhōu tuán liàn shǐ quán zhī míng zhōu shì wú wèi míng zhōu fáng yù shǐ.
北京留守兼河北東路制置使杜充奏磁、洺解圍,詔尚書省榜諭。遂以右監門衛大將軍、貴州團練使、權知洺州士珸為洺州防禦使。
dōng jīng liú shǒu zōng zé fù fèng biǎo qǐng dì hái jīng shī. zé zhì shì fán shí èr zòu yǐ.
東京留守宗澤復奉表請帝還京師。澤至是凡十二奏矣。
xīn hài, zhào yuē: jìn yuán chén liáo lùn liè, qǐ yǐ chóng níng yǐ lái wú zhuàng zhī rén biān wèi yī jí, yǐ jiàng zhǐ huī, hòu jiàn guān yù shǐ jù dào, lìng sān xǐng shū mì yuàn cān zhuó shī xíng. niàn cái xíng nán yú jiān quán, yī shěng bù kě zhōng fèi, dāng hóng dà dù, xián bǐ tú xīn. chú cān zhuó dào zuì è shēn zhòng bù kě fù yòng rén wài, bìng xǔ suí cái xuǎn rèn rú xiǎn yǒu jī xiào, kě yǐ bǔ qián xíng zhī shī zhě, yīn shì zòu chén, tè yǔ jiān xǐ, réng xǔ zhuó yòng.
辛亥,詔曰:「近緣臣僚論列,乞以崇寧以來無狀之人編為一籍,已降指揮,候諫官、御史具到,令三省、樞密院參酌施行。念才行難於兼全,一眚不可終廢,當宏大度,咸俾圖新。除參酌到罪惡深重不可復用人外,並許隨材選任;如顯有績效,可以補前行之失者,因事奏陳,特與湔洗,仍許擢用。」
shì rì, liǎng zhè zhì zhì shǐ wáng yuān, zhāo zéi zhāng yù jiàng zhī.
是日,兩浙制置使王淵,招賊張遇降之。
yù zì jīn shān sì jìn tún yáng zi qiáo, zhòng hào èr wàn. huì yuān hái xíng zài, zì jiāng shù bǎi qí rù qí zhài zhāo zhī. yù jiàn yuān qì xiè jīng míng, huáng jù yíng bài. yuān yuē: rǔ děng lài wǒ lái wǎn, gù dé jiàng, bù rán, yǐ wú yí lèi yǐ. yuān zòu yǐ yù wèi gé mén xuān zàn shè rén. shǒu chén qián bó yán nǎi dé hái qí fǔ.
遇自金山寺進屯揚子橋,眾號二萬。會淵還行在,自將數百騎入其寨招之。遇見淵器械精明,惶懼迎拜。淵曰:「汝等賴我來晚,故得降,不然,已無遺類矣。」淵奏以遇為閤門宣贊舍人。守臣錢伯言乃得還其府。
yù yóu zòng bīng sì jié, hù cóng zhě wēi jù. hù bù shì láng jiān zhī yáng zhōu lǚ yí hào, dài yù qì xiè yù yíng shǐ sī qián jūn tǒng zhì hán shì zhōng, lián qí zào qí lěi, xiǎo yǐ nì shùn huò fú, zhí qí móu zhǔ liú yàn, zhé yú yáng zi qiáo, fù xiǎo xiào èr shí jiǔ rén, sòng yuān lù zhī, yú dǎng bù ér shì jiǎ. dé qí jūn wàn rén, lì shì zhōng.
遇猶縱兵四劫,扈從者危懼。戶部侍郎兼知揚州呂頤浩,帶御器械、御營使司前軍統制韓世忠,聯騎造其壘,曉以逆順禍福,執其謀主劉彥,磔於揚子橋,縛小校二十九人,送淵戮之,餘黨怖而釋甲。得其軍萬人,隸世忠。
rén zǐ, jīn rén fén dèng zhōu.
壬子,金人焚鄧州。
chū, dì jì yòng lǐ gāng yì yíng nán yáng, yú shì jié liú sì chuān qīng lài gāng jí jù chú sù shén zhòng, chéng pò, xī wèi jīn yǒu. jīn yòu xū bǎi gōng jì yì rén jí mín jiān jīn bì, rú gēn kuò jīng chéng zhī fǎ, fán zài xún nǎi jǐn. zhì shì jiāng tuì shī, shǐ rén yù chéng zhōng fù mín, lìng xiàn xī xiàng jīn yín yǐ xiè bù sǐ. chéng zhōng rén jì chū, ní chǔ hè yù zhī yuē: dà jīn yù liú bīng shí wàn tún yú dèng zhōu, ěr dāng gōng dāng sù. zhòng yuē: dèng zhōu duō shuǐ, fēi tún bīng zhī dì. ní chǔ hè yuē: ěr děng jì yǐ tóu bài, jiē dà jīn zhī mín yǐ. jīn yǐn bīng ér qù, hòu yǒu tā dào, ruò hé? zhòng mò duì. ní chǔ hè chuán lìng jié chéng běi qiān, shì dài fū xǔ diào guān, zī huáng guī sì guān, shāng jiǎ shǐ jū shì, nóng jiā gěi tián zhǒng zuò. chéng zhōng chuán wén, jiē dà tòng. shǎo qǐng, jīn bīng sì miàn zòng huǒ, jǐn qū chéng zhōng rén rù dà zhài zhōng, hòu sì rì, yōng xià ér qù.
初,帝既用李綱議營南陽,於是截留四川輕賚綱及聚芻粟甚眾,城破,悉為金有。金又需百工伎藝人及民間金幣,如根括京城之法,凡再旬乃盡。至是將退師,使人諭城中富民,令獻犀象金銀以謝不死。城中人既出,尼楚赫諭之曰:「大金欲留兵十萬屯於鄧州,爾當供當粟。」眾曰:「鄧州多水,非屯兵之地。」尼楚赫曰:「爾等既已投拜,皆大金之民矣。今引兵而去,後有它盜,若何?」眾莫對。尼楚赫傳令竭城北遷,士大夫許調官,緇黃歸寺觀,商賈使居市,農家給田種作。城中傳聞,皆大慟。少頃,金兵四面縱火,盡驅城中人入大寨中,後四日,擁下而去。
shì yuè, tài xué lù mò qí xiè wèi shū mì yuàn biān xiū guān. xiè, yáng wǔ rén yě.
是月,太學錄万俟禼為樞密院編修官。禼,陽武人也。
jīn rén pò yǐng chāng fǔ, shǒu chén sūn mò wèi suǒ shā.
金人破潁昌府,守臣孫默為所殺。
chū, liú jí zhī wèi sǐ yě, xí chéng shì láng péi zǔ dé quán tōng pàn fǔ shì. zǔ dé shí dīng mǔ rǎo, mò zòu qǐ fù. huì jīn nán qīn, mò qǐ tuì bǎo yǎn chéng. jì ér xún jiǎn zhào jùn mì bào zǔ dé, jīn rén bù lái, zǔ dé yǐ qiè jiā wèi cí, dài mò zàn guī yáng dí, nǎi wàng shēn liú shǒu sī, yán mò dùn qù, mò dà nù, hé yú cháo, wèi bào. é jīn rén zài qīn yǐng chāng, mò sǐ, zōng zé nǎi jiǎ zǔ dé zhí mì gé zhī yǐng chāng fǔ.
初,劉汲之未死也,檄承事郎裴祖德權通判府事。祖德時丁母擾,默奏起復。會金南侵,默乞退保郾城。既而巡檢趙俊密報祖德,金人不來,祖德以挈家為詞,紿默暫歸陽翟,乃妄申留守司,言默遁去,默大怒,劾於朝,未報。俄金人再侵潁昌,默死,宗澤乃假祖德直秘閣、知潁昌府。
luò suǒ jì dé zhǎng ān, jí gǔ xíng ér xī, jìn gōng fèng xiáng fǔ, lǒng yòu dà zhèn.
洛索既得長安,即鼓行而西,進攻鳳翔府,隴右大震。
xià rén dié zhī guān shǎn wú bèi, suì yǐ yòu zhōu jiān jūn sī xí zhì yán ān fǔ, zì yán: dà jīn yǐ fū yán gē lì běn guó, xū dāng lǐ suǒ, ruò gǎn wéi jù, dāng fā bīng zhū tǎo. fū yán jīng lüè shǐ wáng shù, kǒu zhàn xí cí bào yuē: ěr tān lì zhī chén, hé guó miè yǒu, qǐ yì xià guó gōng dǎo fù zhé! bǐ wén jīn rén yù zì jīng yuán jìng dǎo xìng líng, fāng qiè wèi zhī hán xīn, bù tú shàng yù chéng rén zhī jí. mù fǔ suī shì zú dān guǎ, rán lèi jiē jié zhì zhī shī, zuǒ zhī yòu wú, shàng kān yī zhàn. guǒ néng bàn cǐ, hé yòng duō yán! jìng xí xìng zhōng fǔ, yīn qiǎn dié jiān qí yòng shì chén lǐ yù, xià rén jìng bù chū.
夏人諜知關陝無備,遂以宥州監軍司檄至延安府,自言:「大金以鄜延割隸本國,須當理索,若敢違拒,當發兵誅討。」鄜延經略使王庶,口占檄詞報曰:「爾貪利之臣,何國蔑有,豈意夏國躬蹈覆轍!比聞金人慾自涇原徑搗興、靈,方切為之寒心,不圖尚欲乘人之急。幕府雖士卒單寡,然類皆節制之師,左支右梧,尚堪一戰。果能辦此,何用多言!」徑檄興中府,因遣諜間其用事臣李遇,夏人竟不出。
èr yuè, yǐ mǎo shuò, yán zhě qǐng lìng qún chén rù duì, jù suǒ de shàng yǔ, chú jī mì wài, guān zhì tǐ zhě xī lù fù shǐ guān. cóng zhī.
二月,乙卯朔,言者請令群臣入對,具所得上語,除機密外,關治體者悉錄付史官。從之。
bǐng chén, jīn zài qīn dōng jīng, zōng zé qiǎn tǒng zhì guān lǐ jǐng liáng yán zhōng lì tǒng lǐng guān guō jùn mín děng lǐng bīng wàn yú qū huá zhèng. yù jīn bīng, dà zhàn, wèi jīn suǒ chéng, zhōng lì sǐ zhī, jùn mín jiàng jīn. jǐng liáng yǐ wú gōng dùn qù, zé bǔ dé, wèi yuē: shèng fù bīng jiā zhī cháng. bù shèng ér guī, zuì yóu kě nù sī zì táo dùn, shì wú zhǔ jiāng yě! jí zhǎn zhī. jì ér jīn lìng jùn mín chí shū zhāo zé, jùn mín yǔ jīn jiāng shǐ mǒu jí yàn rén hé zǔ zhòng zhí dī bā jiǎo zhèn, dōu xún jiǎn shǐ dīng jìn yǔ zhī yù, shēng huò zhī. zé wèi jùn mín yuē: rǔ shī lì jiù sǐ, shàng wèi zhōng yì guǐ. jīn nǎi wèi jīn yóu shuō, hé miàn mù jiàn rén xié! zuó ér zhǎn zhī. wèi shǐ mǒu yuē: shàng tún zhòng bīng jìn diān, wǒ liú shǒu yě, yǒu sǐ ér yǐ, hé bù yǐ sǐ zhàn wǒ, ér fǎn yǐ ér nǚ yǔ xié wǒ xié? yòu zhǎn zhī. wèi zǔ zhòng běn wú sòng rén, xié cóng ér lái, qǐ chū dé yǐ, jiě fù ér zòng zhī. zhū jiāng jiē fú.
丙辰,金再侵東京,宗澤遣統制官李景良、閻中立、統領官郭俊民等領兵萬餘趨滑、鄭。遇金兵,大戰,為金所乘,中立死之,俊民降金。景良以無功遁去,澤捕得,謂曰:「勝負兵家之常。不勝而歸,罪猶可怒;私自逃遁,是無主將也!」即斬之。既而金令俊民持書招澤,俊民與金將史某及燕人何祖仲直低八角鎮,都巡檢使丁進與之遇,生獲之。澤謂俊民曰:「汝失利就死,尚為忠義鬼。今乃為金遊說,何面目見人邪!」捽而斬之。謂史某曰:「上屯重兵近甸,我留守也,有死而已,何不以死戰我,而反以兒女語脅我邪?」又斬之。謂祖仲本吾宋人,脅從而來,豈出得已,解縛而縱之。諸將皆服。
wù wǔ, jīn ní chǔ hè pò táng zhōu, suì zòng fén lüè, chéng shì yī kōng.
戊午,金尼楚赫破唐州,遂縱焚掠,城市一空。
xīn yǒu, xíng bù shàng shū zhōu wǔ zhòng qiān lì bù shàng shū jiān shì dú, hù bù shì láng jiān zhī yáng zhōu lǚ yí zào qiān hù bù shàng shū, yù shǐ zhōng chéng wáng bīn qiān xíng bù shàng shū, réng jiān shì jiǎng.
辛酉,刑部尚書周武仲遷吏部尚書兼侍讀,戶部侍郎兼知揚州呂頤造遷戶部尚書,御史中丞王賓遷刑部尚書,仍兼侍講。
shí guān dào shào xī, ér zhí zhèng dà chén tōu ān zhāo xī, wǔ zhòng qǐng duì, yǐn mèng zǐ yán: guó jiā xián xiá, jí shí míng qí zhèng xíng, suī dà guó bì wèi zhī. jīn bù chéng shí wèi wú qióng zhī jì, hé yǐ shàn qí hòu! yuàn zhào èr fǔ tiáo tiān xià dà shì yǔ qǔ rén cái shū mín lì zú guó yòng xuǎn jiāng shuài qiáng bīng shì xiāo dào zéi zhī cè, jiǎng jiū ér lì xíng zhī. yòu yán: jīn sù jiāng wú jǐ, hòu lái yǐ wǔ lüè chēng zhě, wèi jiàn qí rén. qǐng zhào wǔ chén jùn shǒu lù dōu jiān yǐ shàng, gè jǔ kě wèi jiāng zhě.
時冠盜稍息,而執政大臣偷安朝夕,武仲請對,引《孟子》言:「國家閒暇,及時明其政刑,雖大國必畏之。今不乘時為無窮之計,何以善其後!願詔二府條天下大事與取人才、紓民力、足國用、選將帥、強兵勢、消盜賊之策,講究而力行之。」又言:「今宿將無幾,後來以武略稱者,未見其人。請詔武臣郡守、路都監以上,各舉可為將者。」
huì yì zhě yán: sān xǐng jiù hé wèi yī, wén shū jiǎn jìng, shì wú liú zhì, qǐ xún jiù yǐ zǎi xiàng dài tóng píng zhāng shì. zhào shì cóng tái jiàn yì. wǔ zhòng yuē: jīn dí bīng shàng chì, jūn fáng bīng zhèng, suǒ yí tǎo lùn zhě shén duō, hé xiá jiǎng qiú shěng bìng tiáo lì! mò ruò qiě yī yuán fēng guān zhì yuán lì lì é jí xíng qiǎn rì xiàn, shù wú rǒng yuán zhì shì ér dé shěng bìng zhī shí. hàn lín xué shì zhū shèng fēi yì yán: táng zhì, pú shè wèi shàng shū shěng zhǎng guān, fèng xíng liǎng shěng zhào lìng ér yǐ, jīn wèi xiāng zhí. rú fù píng zhāng shì, zé sān xǐng guī zhì yǔ xī bù tóng, zuǒ yòu chéng yǐ xià guān cáo zhí shǒu yǐ zhì zhū fáng tǐ tǒng gāng mù, jiē hé gǎi yì. diǎn gù sàn wáng, wèi yì xún yì. tǎng fǔ zuǒ dé rén, guān chēng yì tóng, shì fēi jí wù. shěn jīn xíng cháo shì wú jù xì, jiē sān xǐng shū mì yuàn rì zài jìn chéng, tóng bǐng chù fēn, bīng jī guó zhèng, zǎi xiàng shí yǐ píng zhāng yǐ. qǐng qí xiū bīng rì yì zhī.
會議者言:「三省舊合為一,文書簡徑,事無留滯,乞循舊以宰相帶同平章事。」詔侍從、台諫議。武仲曰:「今敵兵尚熾,軍防兵政,所宜討論者甚多,何暇講求省並條例!莫若且依元豐官制元立吏額及行遣日限,庶無冗員滯事而得省並之實。」翰林學士硃勝非亦言:「唐制,僕射為尚書省長官,奉行兩省詔令而已,今為相職。如復平章事,則三省規制與昔不同,左右丞以下官曹職守以至諸房體統綱目,皆合改易。典故散亡,未易尋繹。儻輔佐得人,官稱異同,似非急務。矧今行朝事無巨細,皆三省、樞密院日再進呈,同稟處分,兵機國政,宰相實已平章矣。請俟休兵日議之。」
jiǎ zǐ, jīn rén gōng huá zhōu. dōng jīng liú shǒu zōng zé wén zhī, wèi zhū jiāng yuē: huá, chōng yào bì zhēng zhī dì, shī zhī, zé jīng chéng wēi yǐ. bù yù zài láo zhū jiāng, wǒ dāng zì xíng. yòu wǔ dài fū guǒ zhōu fáng yù shǐ zhāng zǒng yuē: yuàn xiào sǐ. zé dà xǐ, jí yǐ ruì zú wǔ qiān shòu zhī.
甲子,金人攻滑州。東京留守宗澤聞之,謂諸將曰:「滑,衝要必爭之地,失之,則京城危矣。不欲再勞諸將,我當自行。」右武大夫、果州防禦使張捴曰:「願效死。」澤大喜,即以銳卒五千授之。
dīng mǎo, fù yán kāng diàn xué shì wèi duān míng diàn xué shì, shù gǔ diàn zhí xué shì wèi shū mì zhí xué shì, cóng jiù zhì yě.
丁卯,復延康殿學士為端明殿學士,述古殿直學士為樞密直學士,從舊制也。
jǐ sì, zhāng zǒng zhì huá zhōu, shēn lǜ jiāng shì yǔ jīn yíng dí, zhòng qiě shí bèi, zhū jiāng qǐng shǎo bì qí fēng, zǒng yuē: tuì ér tōu shēng, hé miàn mù jiàn zōng yuán shuài! áo zhàn shù hé, rì mù, dí shǎo què. zé qiǎn tǒng lǐng guān wáng xuān yǐ wǔ qiān qí wǎng yuán, wèi zhì, zǒng zài zhàn, sǐ zhī. hòu èr rì, xuān zhì huá zhōu, yǔ jīn bīng dà zhàn yú běi mén, shì zú zhēng fèn, dí chū bù yì, tuì bīng hé shàng. xuān yuē: dí bì yè jì. shōu bīng bù zhuī, bàn jì ér jī zhī, zhǎn shǒu shù bǎi, suǒ shāng shén zhòng. zé jí mìng xuān quán zhī huá zhōu, qiě lìng zài zǒng sàng yǐ guī, wèi zhī fú sī, hòu jiā fù xù. réng qǐng yú shàng, zèng zǒng gǒng wèi dài fū míng zhōu guān chá shǐ, lù qí jiā sì rén. jīn zì shì bù fù tú gōng dōng jīng yǐ.
己巳,張捴至滑州,身率將士與金迎敵,眾且十倍,諸將請少避其鋒,捴曰:「退而偷生,何面目見宗元帥!」鏖戰數合,日暮,敵少卻。澤遣統領官王宣以五千騎往援,未至,捴再戰,死之。後二日,宣至滑州,與金兵大戰於北門,士卒爭奮,敵出不意,退兵河上。宣曰:「敵必夜濟。」收兵不追,半濟而擊之,斬首數百,所傷甚眾。澤即命宣權知滑州,且令載捴喪以歸,為之服緦,厚加賻恤。仍請於上,贈捴拱衛大夫、明州觀察使,錄其家四人。金自是不復圖攻東京矣。
guǐ yǒu, ní chǔ hè pò cài zhōu.
癸酉,尼楚赫破蔡州。
chū, jīn rén zì táng zhōu běi guī, shǒu chén zhí mì gé yán xiào zhōng wén zhī, xiān qiǎn qí jiā wǎng xī píng, yī tǔ háo dí chōng yǐ bì kòu, ér zì jù jūn mín shǒu chéng. jīn wéi zhī shù rì, chéng xiàn yú dōng nán yú, jū rén zì dōng bēn zhě jiē dá, qí yú jiē sǐ. zhī rǔ yáng xiàn chéng guō zàn, cháo fú mà dí, bù kěn jiàng, dí zhí zhī, zàn mà bù jué kǒu ér sǐ, jīn rén suì fén lüè chéng zhōng ér qù. xiào zhōng wèi suǒ zhí, jīn rén jiàn mào lòu ér zhū rú, bù zhī wèi shǒu chén, nǎi lìng hé dān, xiào zhōng chéng jiān bēn xī líng.
初,金人自唐州北歸,守臣直秘閣閻孝忠聞之,先遣其家往西平,依土豪翟沖以避寇,而自聚軍民守城。金圍之數日,城陷於東南隅,居人自東奔者皆達,其餘皆死。知汝陽縣丞郭贊,朝服罵敵,不肯降,敵執之,贊罵不絕口而死,金人遂焚掠城中而去。孝忠為所執,金人見貌陋而侏儒,不知為守臣,乃令荷擔,孝忠乘間奔西陵。
jiǎ xū, zhào yuē: zì lái yǐ nèi shì guān yī yuán jiān qián xiá jiào fāng zhèn fāng rì jí yōu niàn, píng jué shēng lè, jìn yuán nèi shì guān shī yú jiǎn chá, réng dài qián xiàng, kě jiǎn bà, gèng bù chà zhì.
甲戌,詔曰:「自來以內侍官一員兼鈐轄教坊;朕方日極憂念,屏絕聲樂,近緣內侍官失於檢察,仍帶前項,可減罷,更不差置。」
bǐng zǐ, jīn rén gōng huái níng fǔ.
丙子,金人攻淮寧府。
zhī fǔ shì xiàng zi sháo lǜ cóng chéng shǒu, yù shì mín yuē: rǔ děng fén mù zhī guó, qù cǐ hé zhī! wú yǔ rǔ dāng sǐ shǒu zhī. shí jùn yǒu dōng bīng sì qiān rén, dì sān jiāng yuè jǐng shòu yù qì chéng lǜ mín zǒu xíng zài, zi sháo bù cóng, jǐng shòu yǐn bīng yíng dí ér sǐ. dí zhòu yè gōng chéng, zi sháo qīn huàn jiǎ zhòu, mào shǐ shí, qiǎn qí dì zǐ lǜ fù dōng jīng liú shǒu zōng zé qǐ yuán. bīng wèi zhì, chéng pò, zi sháo lǜ zhòng xiàng zhàn, lì qū, wèi suǒ zhí. jīn shuài zuò chéng shàng, yù jiàng zhī, zhuó jiǔ yú qián, zuǒ yòu àn lìng qū xī, zi sháo zhí lì bù dòng, jǐ shǒu mà, suì shā zhī. qí dì xīn zhī táng zhōu zi bāo děng, yǔ hé mén jiē yù hài, wéi yī zi hóng dé cún. shì wén, zèng tōng yì dài fū, guān qí jiā liù rén, hòu shì zhōng yì. zi sháo, zi yīn xiōng yě.
知府事向子韶率從城守,諭士民曰:「汝等墳墓之國,去此何之!吾與汝當死守之。」時郡有東兵四千人,第三將岳景綬欲棄城率民走行在,子韶不從,景綬引兵迎敵而死。敵晝夜攻城,子韶親擐甲冑,冒矢石,遣其弟子率赴東京留守宗澤乞援。兵未至,城破,子韶率眾巷戰,力屈,為所執。金帥坐城上,欲降之,酌酒於前,左右案令屈膝,子韶直立不動,戟手罵,遂殺之。其弟新知唐州子褒等,與闔門皆遇害,惟一子鴻得存。事聞,贈通議大夫,官其家六人,後諡忠毅。子韶,子諲兄也。
wù yín, zé cháo yì dài fū zhào zi sōng dān zhōu tuán liàn fù shǐ nán xióng zhōu ān zhì.
戊寅,責朝議大夫趙子崧單州團練副使、南雄州安置。
chū, zi sōng yǔ yù yíng tǒng zhì xīn dào zōng yǒu xì, dào zōng dé zi sōng jìng kāng mò xí wén shàng zhī, zhào jiān chá yù shǐ zhèng zhì yù jīng kǒu, jiū zhì dé qíng. dì zhèn nù, rán bù yù bào qí zuì, nǎi zuò zi sōng qián qì zhèn jiāng, zé guān ān zhì.
初,子崧與御營統制辛道宗有隙,道宗得子崧靖康末檄文上之,詔監察御史鄭置獄京口,究治得情。帝震怒,然不欲暴其罪,乃坐子崧前棄鎮江,責官安置。
gēng chén, pěng rì tiān wǔ sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ bǎo dà jūn chéng xuān shǐ, yù yíng shǐ sī dōu tǒng zhì wáng yuān wèi xiàng dé jié dù shǐ, yǐ píng háng zéi gōng yě.
庚辰,捧日天武四廂都指揮使、保大軍承宣使,御營使司都統制王淵為向德節度使,以平杭賊功也。
chū, wǔ gōng dài fū hé zhōu fáng yù shǐ mǎ kuò jù bīng xī shān, jì wèi jīn suǒ zhí, qiú zhī zhēn dìng. yòu fù yuán shuài zōng wàng yì ér shè zhī, yù shòu yǐ guān, kuò cí bù shòu, qǐng gěi tián yǐ yǎng qí mǔ. jì ér yòu yán gēng tián bù jí dé shí, yuàn wèi jiǔ sì yǐ zì huó, zōng wàng xǔ zhī. shí wǔ yì dài fū zhào bāng jié, jù zhōng yì xiāng bīng bǎo qìng yuán wǔ mǎ shān zhài, kuò yīn cǐ zá jié wǎng lái zhī rén, fù yǔ shān zhài tōng. xīn sì, hán shí jié, kuò wěi suí dà zhòng sòng sàng, xié qīn shǔ shí sān rén bēn shān zhài. xiān shì huáng dì bèi wáng zhēn jì wáng qù, gèng chēng liáng shì zi, wèi rén zhāi chá, kuò děng yīn yíng yǐ guī, suì fèng zhēn zǒng zhì zhū shān zhài, liǎng hé yí mín wén fēng xiǎng yīng, yuàn shòu qí bǎng zhě shén zhòng.
初,武功大夫、和州防禦使馬擴聚兵西山,既為金所執,囚之真定。右副元帥宗望義而赦之,欲授以官,擴辭不受,請給田以養其母。既而又言耕田不即得食,願為酒肆以自活,宗望許之。時武翼大夫趙邦傑,聚忠義鄉兵保慶源五馬山寨,擴因此雜結往來之人,復與山寨通。辛巳,寒食節,擴偽隨大眾送喪,攜親屬十三人奔山寨。先是皇弟倍王榛既亡去,更稱梁氏子,為人摘茶,擴等陰迎以歸,遂奉榛總制諸山寨,兩河遺民聞風響應,願受旗榜者甚眾。
rén wǔ, zhào mù hé nán běi huái nán tǔ rén yǒu mín jí zhě wèi zhèn huá jūn, yǐ liù wàn rén wèi é jí bù zú, tīng mù liǎng hé liú yí zhī zhòng, wú dé guò sān fēn jiē yú zuǒ bìn cì mǒu zhōu zhèn huá sì zì.
壬午,詔募河南、北、淮南土人有民籍者為振華軍,以六萬人為額;即不足,聽募兩河流移之眾,毋得過三分;皆於左鬢刺「某州振華」四字。
luò suǒ jì pò tóng zhōu, xì qiáo yǐ wèi guī lù, xī xià shǎn huá lǒng qín zhū zhōu. qín fèng jīng lüè shǐ lǐ fù shēng jiàng, shǎn yòu dà rǎo.
洛索既破同州,系橋以為歸路,西下陝、華、隴、秦諸州。秦鳳經略使李復生降,陝右大擾。
fū yán jīng lüè shǐ wáng shù, xí zhào hé nán běi háo jié, gòng qǐ yì bīng jī dí, yuǎn jìn xiǎng yīng, xún rì jiān, yǐ gōng zhuàng zì dá xìng míng zhě, mèng dí zhǒng qián zhāng miǎn zhāng jiàn bái bǎo lǐ jìn lǐ yàn xiān děng, bīng gè yǐ wàn shù. shèng jié zú zhāng zōng zì chēng guān chá shǐ, yì qǐ bīng yú nán shān xià. yàn xiān shí wèi shí háo wèi, shǎn fǔ jì xià, yàn xiān dú bù qù. mín zhī yàn xiān zài, shāo shāo zhì, yàn xiān yīn yǐ jūn fǎ bù lēi zhī, yú shì yuè zhōng pò dí wǔ shí yú bì.
鄜延經略使王庶,檄召河南、北豪傑,共起義兵擊敵,遠近響應,旬日間,以公狀自達姓名者,孟迪、種潛、張勉、張漸、白保、李進、李彥仙等,兵各以萬數。勝捷卒張宗自稱觀察使,亦起兵於南山下。彥仙時為石壕尉,陝府既下,彥仙獨不去。民知彥仙在,稍稍至,彥仙因以軍法部勒之,於是月中破敵五十餘壁。
sān yuè, xīn mǎo, jīn rén pò zhōng shān fǔ.
三月,辛卯,金人破中山府。
shí chéng zhōng liáng jué, rén jiē yíng kùn, bù néng zhí bīng. chéng pò, jīn jiàn jū rén shòu jí, tàn ér lián zhī, bīng xiào qiān yú rén jiē bù shā. zhōng shān zì jìng kāng mò shòu wéi, zhì shì sān nián nǎi pò.
時城中糧絕,人皆贏困,不能執兵。城破,金見居人瘦瘠,嘆而憐之,兵校千餘人皆不殺。中山自靖康末受圍,至是三年乃破。
jiǎ wǔ, zhào jīng yán dú zī zhì tōng jiàn, yǐ sī mǎ guāng pèi xiǎng zhé zōng miào tíng.
甲午,詔經筵讀《資治通鑑》,以司馬光配饗哲宗廟庭。
shí dì chū yù jīng yán, shì jiǎng wáng bīn jiǎng lùn yǔ shǒu piān, zhì xiào dì wèi rén zhī běn, yīn yǐ èr shèng mǔ hòu wèi yán, dì gǎn dòng tì qì. shì dú zhū shèng fēi cháng zòu: bì xià měi chēng sī mǎ guāng, dù shèng yì yǒu hèn bù tóng shí zhī tàn. bì xià yì zhī guāng zhī suǒ yǐ dé míng zhě hū? gài shén zōng huáng dì yǒu yǐ chéng jiù zhī yě. xī níng jiān, wáng ān shí chuàng xíng xīn fǎ, guāng měi shì yǐ wèi fēi shì, shén zōng dú yōu róng, nǎi gèng qiān zhuó. qí jū xī luò yě, shí láo wèn bù jué, shū chéng, chú zī zhèng diàn xué shì, yú shì sì fāng chēng měi, suì yǐ sī mǎ xiàng gōng hū zhī. zhì yuán yòu zhōng, dàn jǔ xíng dāng shí zhī yán ěr. ruò fāng qí zhēng lùn xīn fǎ zhī jì, biàn xíng cuàn chù, wèi zhī lì yì hǎo shèng, wèi zhī gū yù mǎi zhí, wèi zhī fēi shàng suǒ jiàn lì, wèi zhī bù néng tǐ guó, wèi zhī bù zūn bǐng chù fēn, yán zhāng jiāo gōng, mìng lìng qiè zé, yì bù néng chéng qí měi yǐ. dì shǒu kěn zhě jiǔ zhī.
時帝初御經筵,侍講王賓講《論語》首篇,至「孝弟為仁之本」,因以二聖、母后為言,帝感動涕泣。侍讀硃勝非嘗奏:「陛下每稱司馬光,度聖意有『恨不同時』之嘆。陛下亦知光之所以得名者乎?蓋神宗皇帝有以成就之也。熙寧間,王安石創行新法,光每事以為非是,神宗獨優容,乃更遷擢。其居西洛也,時勞問不絕,書成,除資政殿學士,於是四方稱美,遂以司馬相公呼之。至元祐中,但舉行當時之言耳。若方其爭論新法之際,便行竄黜,謂之立異好勝,謂之沽譽買直,謂之非上所建立,謂之不能體國,謂之不遵稟處分,言章交攻,命令切責,亦不能成其美矣。」帝首肯者久之。
jǐ hài, dōng jīng liú shǒu zōng zé fù shàng shū qǐ chē jià hái jīng. shí zé zhāo fǔ hé nán qún dào jí sì fāng yì shì, hé bǎi yú wàn, liáng zhī bàn nián, gù fù yǒu shì qǐng. dì qiǎn zhōng shǐ lài zhào fǔ yù.
己亥,東京留守宗澤復上疏乞車駕還京。時澤招撫河南群盜及四方義士,合百餘萬,糧支半年,故復有是請。帝遣中使賚詔撫諭。
gēng zǐ, hé nán tǒng zhì guān dí jìn fù rù xī jīng.
庚子,河南統制官翟進復入西京。
xiān shì jīn dōu tǒng luò suǒ bīng zhì, jì dé qín zhōu, lǒng yòu dà zhèn. xī hé jīng lüè shǐ zhāng shēn, lì jūn mín wèi chéng shǒu jì, qiǎn bīng mǎ dōu jiān liú wéi fǔ jiāng sān qiān rén qí yù zhī. zì qiān qiū kuì guī zhī yú, bīng jí shī bā jiǔ, jǐn yǒu wéi fǔ yī jūn kě yòng. jīn qián jūn yù gǒng zhōu, jù xī cái bǎi lǐ, wéi fǔ liú jūn shú yáng chéng, yǐ qiān yī bǎi qí yè qū xīn diàn. jīn bīng zì rù shǎn xī, suǒ guò chéng yì zhé xià, wèi cháng yǒu yíng dí zhě, gù shì shèng bù yú. lí míng, jūn jìn, duǎn bīng xiāng jiē, shā shāng dà dāng. huì wéi fǔ wǔ shuò cì qí xiān fēng jiāng hā fān duò mǎ sǐ, dí wèi duó qì. wéi fǔ, jīng zhōu rén yě.
先是金都統洛索兵至,既得秦州,隴右大震。熙河經略使張深,厲軍民為城守計,遣兵馬都監劉惟輔將三千人騎御之。自千秋潰歸之餘,兵籍失八九,僅有惟輔一軍可用。金前軍諭鞏州,距熙才百里,惟輔留軍熟羊城,以千一百騎夜趨新店。金兵自入陝西,所過城邑輒下,未嘗有迎敵者,故恃勝不虞。黎明,軍進,短兵相接,殺傷大當。會惟輔舞槊刺其先鋒將哈番墮馬死,敵為奪氣。惟輔,涇州人也。
shēn wén luò suǒ tuì, gèng xí lǒng shí dōu hù zhāng yán wǎng zhuī zhī. shí dì mìng yù yíng yòu yì jūn tǒng zhì hán shì zhōng wèi jīng xī děng lù zhuō shā dào zéi, jiāng suǒ bù jí zhāng yù jūn wàn rén fù xī jīng. jīn zuǒ fù yuán shuài zōng hàn wén zhāng yán dōng chū, zì hé nán xī rù guān, qiān xī jīng zhī mín yú hé běi, jǐn fén xī jīng ér qù. yóu shì jìn dé yǐ qí zhòng zì shān zhài fù rù xī jīng. dōng jīng liú shǒu zōng zé yán yú cháo, jí yǐ jìn wèi gé mén xuān zàn shè rén zhī hé nán fǔ, chōng jīng xī běi lù ān fǔ zhì zhì shǐ.
深聞洛索退,更檄隴石都護張嚴往追之。時帝命御營右翼軍統制韓世忠為京西等路捉殺盜賊,將所部及張遇軍萬人赴西京。金左副元帥宗翰聞張嚴東出,自河南西入關,遷西京之民於河北,盡焚西京而去。由是進得以其眾自山寨復入西京。東京留守宗澤言於朝,即以進為閤門宣贊舍人、知河南府,充京西北路安撫制置使。
zōng hàn liú zōng bì tún hé jiān fǔ, zuǒ jiān jūn wán yán xī yǐn yòu dōu jiān yē lǜ yī dōu tún hé nán bái mǎ sì, yǐ dài shì zhōng zhī zhì, qiě yǔ jìn xiāng chí. jì ér zhāng shēn yǐ gōng shēng duān míng diàn xué shì.
宗翰留宗弼屯河間府,左監軍完顏希尹、右都監耶律伊都屯河南白馬寺,以待世忠之至,且與進相持。既而張深以功升端明殿學士。
shì yuè, shí háo wèi lǐ yàn xiān fù shǎn zhōu.
是月,石壕尉李彥仙復陝州。
chū, yàn xiān jì jí bīng, huì jīn rén yòng shǎn jiàng zhě shǒu shǎn, shǐ zhāo jí sàn wáng. yàn xiān yīn nà shì shù bǎi, zhì shì chéng xū qū shǎn nán guō, yè, qián shī zì hé báo dōng běi zōu, yīn suǒ nà shì yǐ rù. jīn bīng bài, qì shǎn qù.
初,彥仙既集兵,會金人用陝降者守陝,使招集散亡。彥仙陰納士數百,至是乘虛趨陝南郭,夜,潛師自河薄東北陬,因所納士以入。金兵敗,棄陝去。
lì xíng wén shū, qǐng zhōu yìn zhāng, yàn xiān yuē: wú yǐ wèi shǒu cǐ, dì yòng wú yìn, wú gǎn pèi tài shǒu yìn zhāng xié! shì wén, jí yǐ yàn xiān zhī shǎn zhōu jiān ān fǔ sī shì.
吏行文書,請州印章,彥仙曰:「吾以尉守此,第用吾印,吾敢佩太守印章邪!」事聞,即以彥仙知陝州兼安撫司事。
yàn xiān yǐ xìn yì zhì shǎn, bù yíng háo fā zhī sī, yǔ qí xià tóng gān kǔ, yóu shì rén duō guī zhī. shào xìng zài shén jì shān, wén yàn xiān dé shǎn zhōu, nǎi yǐ qí zhòng lái guī, yuàn shòu jié zhì. yàn xiān pì xìng tǒng lǐng hé běi zhōng yì jūn mǎ, tún sān mén.
彥仙以信義治陝,不營豪發之私,與其下同甘苦,由是人多歸之。邵興在神稷山,聞彥仙得陝州,乃以其眾來歸,願受節制。彥仙辟興統領河北忠義軍馬,屯三門。
xìn wáng zhēn chàng yì jǔ bīng, qiǎn shǐ wén yú cháo.
信王榛倡義舉兵,遣使聞於朝。
xià, sì yuè, jiǎ yín shuò, cí zhōu tǒng zhì guān zhào shì lóng yǐ suǒ bù yì zōng zé jiàng.
夏,四月,甲寅朔,磁州統制官趙世隆以所部詣宗澤降。
shì lóng běn cí zhōu shū zuǒ, zé zài cí, yǐ wèi zhōng jūn jiāng. zé jì qù cí, yǐ zhōu shì fù bīng mǎ qián xiá lǐ kǎn. jīn rén wéi cí zhōu jí, yǒu jìn bīng, yǒu mín bīng, mín bīng shén zhòng, jìn bīng kǒng qí shì shèng, jiāng xiào guō jìn nǎi zuò luàn. shì lóng yǔ jìn móu, suì shā kǎn, yǐ tōng pàn zhào zi jié quán zhōu shì. zhì shì shì lóng yǔ qí dì shì xìng jiāng sān qiān rén guī zé, jiāng shì pō yí zhī, zé yuē: shì lóng wú yī xiào ěr, bì wú tā, yǒu suǒ sù yě.
世隆本磁州書佐,澤在磁,以為中軍將。澤既去磁,以州事付兵馬鈐轄李侃。金人圍磁州急,有禁兵,有民兵,民兵甚眾,禁兵恐其勢盛,將校郭進乃作亂。世隆與進謀,遂殺侃,以通判趙子節權州事。至是世隆與其弟世興將三千人歸澤,將士頗疑之,澤曰:「世隆吾一校耳,必無它,有所訴也。」
yǐ mǎo, shì lóng rù bài, zé miàn jié zhī, shì lóng cí fú. zé xiào yuē: hé běi xiàn méi, ér wú sòng fǎ lìng shàng xià zhī jiān yì xiàn méi xié? mìng yǐn chū zhǎn zhī. shí zhòng bīng lù rèn yú tíng, shì xìng pèi dāo shì cè, zuǒ yòu jiē jù. zé xú yǔ shì xìng yuē: rǔ xiōng fàn fǎ dāng zhū, rǔ néng fèn zhì lì gōng, zú yǐ xuě chǐ. shì xìng gǎn qì. huì huá zhōu bào jīn qí liú tún chéng xià, zé wèi shì xìng yuē: shì wèi wú qǔ huá zhōu. shì xìng xīn rán shòu mìng.
乙卯,世隆入拜,澤面詰之,世隆辭服。澤笑曰:「河北陷沒,而吾宋法令上下之間亦陷沒邪?」命引出斬之。時眾兵露刃於庭,世興佩刀侍側,左右皆懼。澤徐語世興曰:「汝兄犯法當誅,汝能奮志立功,足以雪恥。」世興感泣。會滑州報金騎留屯城下,澤謂世興曰:「試為吾取滑州。」世興忻然受命。
bǐng chén, zhào: wén chén cóng guān zhì mù shǒu, wǔ chén guǎn jūn zhì yáo jùn, gè jiàn suǒ zhī èr rén zhì wèi èr jí, yī liú jìn zhōng, yī fù sān xǐng shū mì yuàn, yù jiān sī shuài shǒu jiāng guān qián xiá yǒu què, yú suǒ jǔ rén nèi zhuó yòng zhī fàn zāng lián zuò. zuì fèi jí fǎ bù dāng dé zhī rén, jiē wú dé jǔ. yòng yì zhě qǐng yě.
丙辰,詔:「文臣從官至牧守,武臣管軍至遙郡,各薦所知二人;置為二籍,一留禁中,一付三省、樞密院,遇監司、帥守、將官、鈐轄有闕,於所舉人內擢用之;犯贓連坐。罪廢及法不當得之人,皆毋得舉。」用議者請也。
wù wǔ, zhào shì xìng zhì huá zhōu, yǎn dí bù bèi, jí gōng zhī, zhǎn shǒu shù bǎi, dé zhōu yǐ guī. zōng zé fù hòu cì zhī.
戊午,趙世興至滑州,掩敵不備,急攻之,斬首數百,得州以歸。宗澤復厚賜之。
shí yǒu jiàng kòu zhào hǎi zhě, tún bǎn qiáo, qiàn lù yǐ zǔ xíng zhě. guǎn jūn lǘ qíng chú zhě bā rén guò qí lěi, hǎi nù ér luán zhī, chān shì zhě yǐ gào. zé zhào zhī, hǎi yǐ jiǎ shì wǔ bǎi zì wèi ér rén. zé fāng duì kè, hǎi jù fú, jí xiè zhī xì yù. kè yuē: bǐ jiǎ shì shén zhòng, gū xú zhī. zé xiào wèi qí cì jiāng yuē: lǐng zhòng hái yíng. míng rì, zhū hǎi yú shì. wén zhě gǔ lì.
時有降寇趙海者,屯板橋,塹路以阻行者。管軍閭勍芻者八人過其壘,海怒而臠之,覘事者以告。澤召之,海以甲士五百自衛而人。澤方對客,海具伏,即械之系獄。客曰:「彼甲士甚眾,姑徐之。」澤笑謂其次將曰:「領眾還營。」明日,誅海於市。聞者股慄。
tǒng zhì guān yáng jìn tún chéng nán. wáng shàn zhě yǒu zhòng èr qiān yú, jiē shān dōng yóu shǒu zhī rén, xiān jìn lái jiàng, tún chéng běi, èr rén qì bù xiāng xià, yī rì, gè lǜ suǒ bù qiān yú, xiāng jù yú tiān jīn qiáo, dōu rén pō kǒng. zé yǐ piàn zhǐ yù zhī yuē: wèi guó zhī xīn, gù rú shì xié? dāng zhàn chén lì gōng shí, shèng fù zì jiàn. èr rén xiāng shì, cán jǔ ér tuì.
統制官楊進屯城南。王善者有眾二千餘,皆山東遊手之人,先進來降,屯城北,二人氣不相下,一日,各率所部千餘,相拒於天津橋,都人頗恐。澤以片紙諭之曰:「為國之心,固如是邪?當戰陳立功時,勝負自見。」二人相視,慚沮而退。
shí gù liáo jiù bù rén rì yǒu guī zhōng guó zhě, jiān yǒu bǔ huò. zōng zé xuǎn qì dān hàn ér yǐn zuò cè, tuī chéng yǔ yǔ, yù yǐ qī fèn zhōng yì, gòng miè jīn rén yǐ shuā jūn fù zhī chǐ, jí gěi zī liáng qiǎn zhī. qiě cì yǐ gōng píng, qí guān jūn dù hé yǐ wèi xìn yàn, rén lìng chí shù bǎi běn qù. yòu wèi bǎng wén, sàn shì xiàn méi zhōu xiàn jí wèi gōng jù fù zhōng guó bèi lüè zài běi zhī rén. yīn yì shū yǐ wén.
時故遼舊部人日有歸中國者,間有捕獲。宗澤選契丹漢兒引坐側,推誠與語,諭以期奮忠義,共滅金人以刷君父之恥,即給資糧遣之。且賜以公憑,俟官軍渡河以為信驗,人令持數百本去。又為榜文,散示陷沒州縣;及為公據付中國被掠在北之人。因驛疏以聞。
gēng shēn, dì yù dà chén yuē: gù shì, duān wǔ bà jiǎng yán, zhì zhōng qiū kāi. zhèn fāng zī zī jiǎng shǐ, ruò jīng yán zàn chuò, zé yǒu yí wú zhì, tú fèi rì lì, zhèn yù wù bà, kě hū? dà chén jiē chēng shàn. nǎi zhào wù bà.
庚申,帝諭大臣曰:「故事,端午罷講筵,至中秋開。朕方孜孜講史,若經筵暫輟,則有疑無質,徒費日力,朕欲勿罷,可乎?」大臣皆稱善。乃詔勿罷。
shí dì zài gōng zhōng, nèi shì yǒu yán: jiǎng dú guān mǒu rén, fū chén shén shàn, chén jīn nǐ jiǎng yù zhào shū yǐ jìn. dì yuē: cǐ dāng chū zì zhèn yì. ruò jiàng zhào shū, zì yǒu xué shì, ěr děng xiǎo chén, qǐ yí rú cǐ! shì hòu bù xǔ wàng yán!
時帝在宮中,內侍有言:「講讀官某人,敷陳甚善,臣今擬獎諭詔書以進。」帝曰:「此當出自朕意。若降詔書,自有學士,爾等小臣,豈宜如此!是後不許妄言!」
yǐ chǒu, dì yù fǔ chén yuē: zhèn měi tuì cháo, yā bān yǐ xià zòu shì, yì zhèng yì guān, zài zuò ér tīng, wèi cháng yǔ zhī kuǎn nì. yòu xìng bù xǐ yǔ fù rén jiǔ chù, duō zuò diàn páng xiǎo gé, bǐ yàn wài bù shè zhǎng wù, jìng sī jūn guó dà shì, huò yuè shū zhāng. gōng rén yǒu lái zòu shì zhě, yì chū gé zi chù fēn bì ér hòu rù, měi rì rú shì. dì gōng jǐ qín zhèng rú cǐ.
乙丑,帝諭輔臣曰:「朕每退朝,押班以下奏事,亦正衣冠,再坐而聽,未嘗與之款昵。又性不喜與婦人久處,多坐殿旁小閤,筆硯外不設長物,靜思軍國大事,或閱疏章。宮人有來奏事者,亦出閤子處分畢而後入,每日如是。」帝恭己勤政如此。
bǐng yín, jīng xī běi lù zhì zhì shǐ dí jìn xí jīn rén yú hé nán, bài jī.
丙寅,京西北路制置使翟進襲金人於河南,敗績。
shí yù yíng zuǒ yì tǒng zhì guān hán shì zhōng zhì xī jīng, huì jìn jí dà míng fǔ lù dōu zǒng guǎn sī tǒng lǐng guān mèng shì níng jīng chéng dōu xún jiǎn shǐ dīng jìn yǔ jīn zhàn. jìn yè xí yòu jiān jūn wán yán xī yǐn yíng, jīn bīng xiān zhī, fǎn wèi suǒ bài. jìn yòu dǎo shì zhōng yǔ jīn zhàn yú wén jiā sì, huì dīng jìn shī qī, ér tǒng lǐng guān gé mén xuān zàn shè rén chén sī gōng yǐ hòu jūn xiān tuì, jīn chéng shèng zhuī jī, zhì yǒng ān hòu jiàn, shì zhōng bèi shǐ zhī jí, qí jiāng zhāng yù yǐ suǒ bù jiù zhī, nǎi lì zhàn dé miǎn. sī gōng, zhí zhōng céng sūn yě. shì zhōng hái dōng jīng, jié xiān tuì zhě, yī jūn jiē zhǎn zuǒ yòu zhǐ yǐ xùn. yú shì shì zhōng yǔ dīng jìn bù hé, jūn shì xiāng jī wú xū rì. shì zhōng lǜ yǒu biàn, suì shōu yú bīng shù qiān rén nán guī, xī yǐn fù rù xī jīng.
時御營左翼統制官韓世忠至西京,會進及大名府路都總管司統領官孟世寧、京城都巡檢使丁進與金戰。進夜襲右監軍完顏希尹營,金兵先知,反為所敗。進又導世忠與金戰於文家寺,會丁進失期,而統領官、閤門宣贊舍人陳思恭以後軍先退,金乘勝追擊,至永安後澗,世忠被矢知棘,其將張遇以所部救之,乃力戰得免。思恭,執中曾孫也。世忠還東京,詰先退者,一軍皆斬左右趾以徇。於是世忠與丁進不和,軍士相擊無虛日。世忠慮有變,遂收餘兵數千人南歸,希尹復入西京。
shí lǒng yòu dōu hù zhāng yán zhuī luò suǒ jí fèng xiáng jìng shàng, yán ruì yì jī dí, ér xī hé bīng mǎ dōu jiān liú wéi fǔ bù yù tīng yán jié zhì, nǎi zì bié dào yóu wú shān chū bǎo jī. yán yōng dà bīng, nǎi jīn rén yú wǔ lǐ pō, luò suǒ zhī zhī, fú bīng pō xià. yán yǔ jīng yuán tǒng zhì guān qū duān qī ér bù zhì, jìng qián yù fú, zhàn bù lì, yán sǐ zhī, wéi fǔ zì shí bí zhài dùn guī.
時隴右都護張嚴追洛索及鳳翔境上,嚴銳意擊敵,而熙河兵馬都監劉惟輔不欲聽嚴節制,乃自別道由吳山出寶雞。嚴傭大兵,乃金人於五里坡,洛索知之,伏兵坡下。嚴與涇原統制官曲端期而不至,徑前遇伏,戰不利,嚴死之,惟輔自石鼻寨遁歸。
xiān shì duān zhì bīng jīng yuán, zhāo liú mín kuì zú, suǒ guò rén gōng liáng jiē, dào bù shí yí. zhì shì duān tún jūn má wù zhèn, wén yán sǐ, jīn yóu qí gōng jīng yuán, qiǎn dì shí sān fù jiāng bǐng yì láng wú jiè jù qīng xī lǐng nì jù zhī. jiāng zhàn, qí yá bīng sān bǎi yú rén jiē kuì, jiè lǜ yú bīng fèn jī, dà pò zhī, jīn bīng nǎi qù. duān, zhèn róng rén jiè, lǒng gān rén yě.
先是端治兵涇原,招流民潰卒,所過人供糧秸,道不拾遺。至是端屯軍麻務鎮,聞嚴死,金游騎攻涇原,遣第十三副將、秉義郎吳玠據清谿嶺逆拒之。將戰,其牙兵三百餘人皆潰,玠率餘兵奮擊,大破之,金兵乃去。端,鎮戎人;玠,隴干人也。
zuǒ fù yuán shuài zōng hàn wén yán sǐ, zì píng lù dù hé guī yún zhōng. zuǒ jiān jūn wán yán xī yǐn yòu dōu jiān yē lǜ yī dōu wén zōng hàn dù hé, yì qì xī jīng qù, liú wàn hù chá hǎn mǎ lēi shù hé yáng.
左副元帥宗翰聞嚴死,自平陸渡河歸雲中。左監軍完顏希尹、右都監耶律伊都聞宗翰渡河,亦棄西京去,留萬戶察罕瑪勒戍河陽。
yán zhě lùn: jìn rì shuài shǒu zhī qì chéng zhě, xí yǐ chéng fēng. rú dèng yōng zhī yú jīng nán, hé zhì tóng zhī yú yǐng chāng, zhào zi sōng zhī yú zhèn jiāng, jiē yōng bīng xiān dùn, jīn zé ān jū báo zé ér wèi zhèng qí zuì. rú kāng yǔn zhī zhī yú shòu chūn, chén yàn wén zhī yú jiǔ jiāng, yǐ shù qiān zhī pí lǚ, hàn shí wàn zhī qiáng kòu, ér yǔn zhī zhǐ qiān yī zhí, yàn wén cái fù jiù guān, yì zhě huò yān. yuàn zhào yǒu sī, tiáo jù jìng kāng yǐ lái, fán qì chéng táo dùn zhě mǒu rén, bǎo chéng lì shǒu zhě mǒu rén, shū qí gōng zuì, zhe qí shǎng fá, shù jǐ shǒu tǔ zhī chén yǒu yǐ quàn chéng. zhào zhū lù jiān sī, xiàn bàn yuè tiáo jù yǐ wén.
言者論:「近日帥守之棄城者,習以成風。如鄧雍之於荊南,何志同之於潁昌,趙子崧之於鎮江,皆擁兵先遁,今則安居薄責而未正其罪。如康允之之於壽春,陳彥文之於九江,以數千之疲旅,捍十萬之強寇,而允之止遷一職,彥文才復舊官,議者惑焉。願詔有司,條具靖康以來,凡棄城逃遁者某人,保城力守者某人,書其功罪,著其賞罰,庶幾守土之臣有以勸懲。」詔諸路監司,限半月條具以聞。
jīn rén gōng míng zhōu.
金人攻洺州。
chū, fáng yù shǐ shì wú jì yǐn bīng rù chéng, jīn wéi zhī shén mì, zāi lù jiǎo, zhì háo qiàn, yù yǐ chí jiǔ kùn zhī, jūn mín zhōng bù jiàng. zhì shì jīn qīn jīng xī shǎn yòu, hé shuò nèi xū, shǒu zhě shāo dài. zhòng yǐ liáng jǐn bù kě shǒu, nǎi yōng shì wú zì bái jiā tān wǎng dà míng fǔ, jīn rén suì rù chéng. zì jìng kāng hòu, liǎng hé zhōu jùn, wài wú jiù yuán, nèi jué liáng chǔ, xī wèi jīn suǒ qǔ, wéi zhōng shān qìng yuán bǎo mò qí míng jì cí xiāng chí, jiǔ ér shǐ pò.
初,防禦使士珸既引兵入城,金圍之甚密,栽鹿角,治濠塹,欲以持久困之,軍民終不降。至是金侵京西、陝右,河朔內虛,守者稍怠。眾以糧盡不可守,乃擁士珸自白家灘往大名府,金人遂入城。自靖康後,兩河州郡,外無救援,內絕糧儲,悉為金所取,惟中山、慶源、保、莫、祁、洺、冀、磁相持,久而始破。
wù chén, gōng bù shì láng jiān shì jiǎng yáng shí, yǐ lǎo jí qiú qù, zhāng sì shàng, jì ér chú lóng tú gé zhí xué shì tí jǔ háng zhōu dòng xiāo gōng.
戊辰,工部侍郎兼侍講楊時,以老疾求去,章四上,既而除龍圖閣直學士、提舉杭州洞霄宮。
jiǎ xū, huī yóu gé dài zhì zhī háo zhōu lián nán fū, qǐng lìng zhū lù zhōu xiàn yú jìn chéng shí lǐ nèi, kāi záo bēi hú yǐ bèi guàn gài, shǐ chūn xià qiū sān shí cháng yǒu shuǐ zé, zé liáng mín yǒu fēng nián zhī wàng, dí qí yǒu hái nìng zhī kǔ fāng dōng shuǐ hé, jí lìng gēng lí qiāo què, zé dí qí yòu yǒu lì kuài zhī huàn. qí zì lái bù xì zhǒng dào dì fēn, jí qǐ lìng yī fǎng xióng zhōu, kāi záo táng luò, yì yǒu líng qiàn lián ǒu yú xiā zhī lì, kě yǐ jí mín. réng miǎn yī nián zū fù, yǐ wèi rén gōng zhī fèi. zhào zhū zhōu xiāng dù. hòu bù xíng.
甲戌,徽猷閣待制、知濠州連南夫,「請令諸路州縣於近城十里內,開鑿陂湖以備灌溉,使春夏秋三時嘗有水澤,則良民有豐年之望,敵騎有還濘之苦;方冬水涸,即令耕犁磽确,則敵騎又有歷塊之患。其自來不系種稻地分,即乞令依仿雄州,開鑿塘濼,亦有菱芡蓮藕魚蝦之利,可以及民。仍免一年租賦,以為人工之費。」詔諸州相度。後不行。
chū, hóng lú sì chéng zhào zi dǐ cóng běi qiān zhì yān shān, jiǔ zhī, yù dùn guī, nǎi jié guī cháo guān zhōng yì láng zhū bǎo guó chéng xìn láng wáng xiào ān zhì zhōng jīng, dé shàng huáng chén hàn. shì rì, zi dǐ fā yān shān.
初,鴻臚寺丞趙子砥從北遷至燕山,久之,欲遁歸,乃結歸朝官忠翊郎硃寶國、承信郎王孝安至中京,得上皇宸翰。是日,子砥發燕山。
yǐ huáng dì jiǎn xiào tài fù qìng yáng zhāo huà jūn jié dù shǐ xìn wáng zhēn wèi hé wài bīng mǎ dōu yuán shuài.
以皇弟檢校太傅慶陽、昭化軍節度使信王榛為河外兵馬都元帥。
chū, mǎ kuò zì wǔ mǎ shān yǐ huī xià wǔ bǎi rén dù hé, zhì dōng jīng jiàn zōng zé, zhì shì shǐ fù xíng zài, cóng zhě bù mǎn bǎi rén. kuò jì jiàn, chū zhēn zòu shì. huáng qián shàn děng jiē yí fēi zhēn, dì shí qí zì, jí yǒu shì mìng. kuò qiān gǒng wèi dài fū lì zhōu guān chá shǐ shū mì fù dōu chéng zhǐ yuán shuài fǔ mǎ bù jūn dōu zǒng guǎn. kuò jiāng xíng, shàng zòu, lüè yuē: chén shū yuǎn xiǎo rén, bì xià duàn yǐ bù yí, fù yǐ kǔn wài zhī shì. yuàn jiàn qián shì zhī chéng bài, míng dāng shì zhī xián yí, bǐ chén dé xiào yú, bì yì gōng qǔ. jīn wáng shī dà jǔ, jī huì shén sù, jūn qī wén zì, bù kě shǎo huǎn. ruò yī cháng zhì xià dū táng děng chù, rán hòu yǐ dá tiān tīng, zé shì shè yí sì huò yù guī bì zhě, dìng qūn xún cáng nì, bù yǐ jìn chéng. wàng lìng zhuān zhì yī sī, bù xiàn yín yè, huà shí tōng jìn. yòu yán: zì táng yǐ lái, yòng zhōng guì rén jiān jūn, duó quán chè zhǒu, měi zhì bài shì. fú wàng shèng duàn, bà chà zhōng guì jiān jūn jí xuǎn gěi qì xiè. fán sì shì, dì jiē cóng zhī, yòu xǔ kuò guò hé, dé pián yí cóng shì. shí qián shàn yǔ wāng bó yàn zhōng yǐ wèi yí, nǎi yǐ wū hé zhī bīng fù kuò, qiě mì shòu cháo zhǐ, shǐ jī chá zhī, kuò xíng, fù lìng tīng zhū lù shuài chén jié zhì. kuò zhī shì biàn, suì yǐ qí jūn tún yú dà míng.
初,馬擴自五馬山以麾下五百人渡河,至東京見宗澤,至是始赴行在,從者不滿百人。擴既見,出榛奏事。黃潛善等皆疑非真,帝識其字,即有是命。擴遷拱衛大夫、利州觀察使、樞密副都承旨、元帥府馬步軍都總管。擴將行,上奏,略曰:「臣疏遠小人,陛下斷以不疑,付以閫外之事。願鑒前世之成敗,明當世之嫌疑,俾臣得效愚,畢意攻取。今王師大舉,機會神速,軍期文字,不可少緩。若依常制下都堂等處,然後以達天聽,則事涉疑似;或欲規避者,定逡巡藏匿,不以進呈。望令專置一司,不限夤夜,畫時通進。」又言:「自唐以來,用中貴人監軍,奪權掣肘,每致敗事。伏望聖斷,罷差中貴監軍及選給器械。」凡四事,帝皆從之,又許擴過河,得便宜從事。時潛善與汪伯彥終以為疑,乃以烏合之兵付擴,且密授朝旨,使譏察之,擴行,復令聽諸路帥臣節制。擴知事變,遂以其軍屯於大名。
wǔ yuè, jiǎ shēn shuò, zōng zé zài shàng biǎo qǐng qǐ hái jīng. huì shàng shū yòu chéng xǔ jǐng héng jiàn qǐng dù jiāng, zǎi xiàng huáng qián shàn chí bù kě. shí jì dé xìn wáng zhēn zòu, huò yǒu yán zhēn yǒu dù hé rù jīng chéng zhī móu, yǐ yǒu, xià zhào hái jīng. suì bà jǐng héng wèi zī zhèng diàn xué shì tí jǔ háng zhōu dòng xiāo gōng. jǐng héng zhī zhí zhèng yě, fán yǒu dà zhèng shì, bì qǐng jiān jí lùn tà qián. huáng qián shàn wāng bó yàn è qí yì jǐ, měi pái yì zhī. zhì shì yīn xià zhào hái jīng ér yǒu cǐ mìng.
五月,甲申朔,宗澤再上表請乞還京。會尚書右丞許景衡建請渡江,宰相黃潛善持不可。時既得信王榛奏,或有言榛有渡河入京城之謀,乙酉,下詔還京。遂罷景衡為資政殿學士、提舉杭州洞霄宮。景衡之執政也,凡有大政事,必請間極論榻前。黃潛善、汪伯彥惡其異己,每排抑之。至是因下詔還京而有此命。
bǐng xū, zhào: hòu jǔ kē chǎng, jiǎng yuán yòu shī fù jīng shù jiān shōu zhī zhì. zhōng shū shěng qǐng xí shī fù jǔ rén bù jiān jīng yì, xí jīng yì rén zhǐ xí yī jīng, jiě shì shěng shì, bìng jì shù gè qǔ, tōng dìng gāo xià. lǐ bù shì láng wáng táo qǐng qián jiàng jǔ rén jiān xí lǜ yì sūn zi yì děng zhǐ huī wù xíng, cóng zhī. zì shào shèng hòu, jǔ rén bù xí cí fù zhě jìn sì shí nián. táo zài hòu shěng, cháng wèi dì yán: jīng yì dāng yòng gǔ zhù, bù zhuān qǔ wáng shì shuō. dì yǐ wèi rán. zhì shì shēn míng xíng xià.
丙戌,詔:「後舉科場,講元祐詩賦、經術兼收之制。」中書省請「習詩賦舉人不兼經義,習經義人止習一經,解試、省試,並計數各取,通定高下。」禮部侍郎王綯請前降舉人兼習律義、《孫子》義等指揮勿行,從之。自紹聖后,舉人不習詞賦者近四十年。綯在後省,嘗為帝言:「經義當用古注,不專取王氏說。」帝以為然。至是申明行下。
mì shū shěng zhèng zì féng jí xiàn shū yú huáng qián shàn yuē: fú dǔ zuó wǎn chū huáng bǎng zhào, yù zé rì hái què, dōng lái cóng wèi guān lì shì, wú bù xīn xǐ, xī běi yóu yǐ jìn xiāng, bèi jí yǒng yuè. yǐ jí jì zhī, què wèi kě hái. wàn yī jià dào dōng jīng, ér jīn rén qiū hòu zài lái, bù zhī wú bīng hé yǐ dāng zhī? wú bīng huò bù kě dāng ér fù wèi bì dì jì, jīn cài biàn liǎng hé yǐ jiàn yān sāi, qí huò bèi qí duàn jué shuǐ dào, suī bì dì yì bù néng, cǐ bù dé bù lǜ yě. jiǎ rú jīn rì, zhù bì wéi yáng wèi dé cè, tǎng zhǔ shàng jiān yù yǐ mǎ shàng zhì zhī, bù xǔ qiān xǐ, dàn dāng liú bīng jiāng jí zǎi zhí zhōng ān liàn biān shì yùn chóu wéi wò zhī rén, cóng jià jū cǐ, zhuān wù jiǎng wǔ, yǐ wèi zhàn shǒu zhī bèi. qí yú zōng miào bǎi guān, jǐn lìng guò jiāng, yú jiàn kāng zhì sī. zhì yú cái yòng bǎi wù, chú liú shàn jūn fèi yòng wài, yì jǐn cáng zhī jiàn kāng fǔ kù, shù jǐ huǎn jí yù dí, kě zhàn zé zhàn, kě shǒu zé shǒu, dù bù kě zhàn shǒu, ér yù dòng zé dòng, yì yì xíng ér wú qiān zhì zhī lèi. jí, suì níng rén yě.
秘書省正字馮楫獻書於黃潛善曰:「伏睹昨晚出黃榜詔,欲擇日還闕,東來從衛官吏士,無不欣喜,西北尤以近鄉,倍極踴躍。以楫計之,闕未可還。萬一駕到東京,而金人秋後再來,不知吾兵何以當之?吾兵或不可當而復為避地計,今蔡、汴兩河已漸湮塞,其或被其斷絕水道,雖避地亦不能,此不得不慮也。假如今日,駐蹕維揚為得策,倘主上堅欲以馬上治之,不許遷徙,但當留兵將及宰執中諳練邊事運籌帷幄之人,從駕居此,專務講武,以為戰守之備。其餘宗廟、百官,盡令過江,於建康置司。至於財用百物,除留贍軍費用外,亦盡藏之建康府庫,庶幾緩急遇敵,可戰則戰,可守則守,度不可戰守,而欲動則動,亦易行而無牽制之累。」楫,遂寧人也。
wù zǐ, hàn lín xué shì zhū shèng fēi shǒu shàng shū yòu chéng.
戊子,翰林學士硃勝非守尚書右丞。
xīn mǎo, shǎn xī jīng dōng zhū lù jí dōng jīng běi jīng liú shǒu bìng zòu jīn rén fēn dào dù hé, zhào qiǎn yù yíng zuǒ jūn tǒng zhì hán shì zhōng zhǔ guǎn shì wèi bù jūn sī gōng shì lǘ qíng lǜ suǒ bù yíng dí, mìng zōng zé qiǎn běn sī tǒng zhì guān yáng jìn děng yuán zhī.
辛卯,陝西、京東諸路及東京、北京留守並奏金人分道渡河,詔遣御營左軍統制韓世忠、主管侍衛步軍司公事閭勍率所部迎敵,命宗澤遣本司統制官楊進等援之。
xiān shì zé wén hé běi dōu tǒng zhì wáng yàn jù bīng tài háng shān, jí yǐ yàn wèi wǔ gōng dài fū zhōng zhōu fáng yù shǐ, zhì zhì liǎng hé jūn shì. yàn suǒ bù yǒng shì wàn shù, yǐ qí miàn cì bā zì, gù hào bā zì jūn. yàn fāng shàn jiǎ zhì bīng, yuē rì dà jǔ, yù qū tài yuán. zé yì yǔ zhū jiāng yì liù yuè qǐ shī, qiě jié zhū lù shān shuǐ zhài mín bīng yuē rì jìn fā, shàng zòu yuē: chén zì liú shǒu jīng shī, sù yè fěi xiè, jīng huà jūn lǚ. jìn jù zhū lù tàn bào, dí shì qióng cù, kě yǐ jìn bīng. chén yù chéng cǐ shǔ yuè, qiǎn wáng yàn děng zì huá zhōu dù hé, qǔ huái wèi jùn xiāng děng chù, qiǎn wáng zài xìng děng zì zhèng zhōu zhí hù xī jīng líng qǐn, qiǎn mǎ kuò děng zì dà míng qǔ míng zhào zhēn dìng, yáng jìn wáng shàn dīng jìn lǐ guì děng zhū tóu lǐng gè yǐ suǒ lǐng bīng fēn lù bìng jìn. jì guò hé, zé shān zhài zhōng yì zhī mín xiāng yīng zhě bù chì bǎi wàn, qì dān hàn ér yì bì tóng xīn dǐ yù jīn rén. shì cái yǒu xù, chén qǐ cháo tíng qiǎn shǐ shēng yán lì qì dān tiān zuò zhī hòu, jiǎng xún jiù hǎo. qiě xìng miè jì jué, shì wáng zhèng suǒ xiān, yǐ guī tiān xià xīn yě kuàng shǐ jīn rén hài wén, zì xiāng xié èr xié? réng qǐ qiǎn zhī jǐ bó biàn zhī shì, xī shǐ xià, dōng shǐ gāo lì, yù yǐ huò fú. liǎng guó sù méng wǒ sòng hòu ēn, bì chū zhù bīng, tóng jiā sǎo dàng. ruò rán, zé èr shèng yǒu huí luán zhī qī, liǎng hé kě yǐ ān tiē, bì xià zhōng xìng zhī gōng, yuǎn guò zhōu xuān zhī shì yǐ. yuàn bì xià zǎo jiàng huí luán zhī zhào, yǐ xì tiān xià zhī xīn. chén dāng gōng mào shǐ shí, wèi zhū jiāng xiān. shū rù, huáng qián shàn děng jì zé chéng gōng, cóng zhōng jǔ zhī. zé tàn yuē: wú zhì bù dé shēn yǐ! yīn yōu yù chéng jí.
先是澤聞河北都統制王彥聚兵太行山,即以彥為武功大夫、忠州防禦使,制置兩河軍事。彥所部勇士萬數,以其面刺八字,故號「八字軍」。彥方繕甲治兵,約日大舉,欲趨太原。澤亦與諸將議六月起師,且結諸路山水寨民兵約日進發,上奏曰:「臣自留守京師,夙夜匪懈,經畫軍旅。近據諸路探報,敵勢窮蹙,可以進兵。臣欲乘此暑月,遣王彥等自滑州渡河,取懷、衛、浚、相等處,遣王再興等自鄭州直護西京陵寢,遣馬擴等自大名取洺、趙、真定,楊進、王善、丁進、李貴等諸頭領各以所領兵分路並進。既過河,則山寨忠義之民相應者不啻百萬,契丹漢兒亦必同心抵禦金人。事才有緒,臣乞朝廷遣使聲言立契丹天祚之後,講尋舊好。且興滅繼絕,是王政所先,以歸天下心也;況使金人駭聞,自相攜貳邪?仍乞遣知幾博辯之士,西使夏,東使高麗,喻以禍福。兩國素蒙我宋厚恩,必出助兵,同加掃蕩。若然,則二聖有迴鑾之期,兩河可以安貼,陛下中興之功,遠過周宣之世矣。願陛下早降迴鑾之詔,以系天下之心。臣當躬冒矢石,為諸將先。」疏入,黃潛善等忌澤成功,從中沮之。澤嘆曰:「吾志不得伸矣!」因憂鬱成疾。
zé yǐn jīng jī, suì xiū chéng chí, zhì lóu lǔ, bù rǎo ér bàn, lǚ chū shī yǐ cuò dí fēng. qí kàng shū qǐng dì hái jīng. fán èr shí yú shàng, yán jí qiē zhì. qián shàn yǔ wāng bó yàn děng suī jí zhī shēn, jìng bù néng yì qí rèn.
澤尹京畿,歲修城池,治樓櫓,不擾而辦,屢出師以挫敵鋒。其抗疏請帝還京。凡二十餘上,言極切至。潛善與汪伯彥等雖嫉之深,竟不能易其任。
jiǎ wǔ, qū shè hé běi shǎn xī jīng dōng zhū lù.
甲午,曲赦河北、陝西、京東諸路。
chū, shǎn xī zhì zhì shǐ qián gài wén jīn rén pò zhǎng ān, xí jí yīng diàn xiū zhuàn fū yán jīng lüè wáng shù, jiān jié zhì huán qìng jīng yuán bīng jù dí. jì ér yì bīng dà qǐ, jīn rén dōng hái, shù yǐ jīn rén zhòng zài, kě wěi xí qǔ shèng, yí wén liǎng lù, gè dà jǔ xié lì gèng zhàn. ér huán qìng jīng lüè shǐ wáng shì, jīng yuán jīng lüè shǐ xí gòng, zì yǐ xiān jìn wàng gāo, bù yù shòu qí jié dù, suì jù wén yǐ bào, ér shí bù chū bīng.
初,陝西制置使錢蓋聞金人破長安,檄集英殿修撰、鄜延經略王庶,兼節制環慶、涇原兵拒敵。既而義兵大起,金人東還,庶以金人重載,可尾襲取勝,移文兩路,各大舉協力更戰。而環慶經略使王似,涇原經略使席貢,自以先進望高,不欲受其節度,遂具文以報,而實不出兵。
jīn yóu qí shàng qīng xī, jì wèi jīng yuán bì jiāng wú jiè suǒ è, zhì xián yáng, wàng wèi hé nán yì bīng mǎn yě, bù dé dù, suì xún wèi ér dōng. qí yòu jūn rù fū yán, gōng kāng dìng, wéi lóng fāng, shù jí qiǎn jiāng duàn hé qiáo, yòu lìng jiāng guān liú yán liàng tún shén shuǐ xiá, duàn qí guī lù, jīn rén suì qù. yú shì luò suǒ pán bó yú féng yì hé zhōng, è xīn hé qiáo yǐ tōng wǎng lái, rén qíng dà kǒng.
金游騎上清谿,既為涇原裨將吳玠所扼,至咸陽,望渭河南義兵滿野,不得渡,遂循渭而東。其右軍入鄜延,攻康定,圍龍坊,庶急遣將斷河橋,又令將官劉延亮屯神水峽,斷其歸路,金人遂去。於是洛索盤礴於馮翊、河中,扼新河橋以通往來,人情大恐。
jīng yuán tǒng zhì guān qū duān, chéng dí tuì, fù xià qín zhōu, ér fèng xiáng zhǎng ān jiē wèi yì bīng shōu fù. huì jīng zhì sī tǒng lǐng guān liú xī liàng zì fèng xiáng guī duān, duān zhǎn zhī. duān yǎ bù yù shǔ shù, jí wén mèng dí lǐ yàn xiān děng shòu shì fū yán, jiē bù lè, suì jiē bǎng chēng jīn rén yǐ guò hé guī guó, nóng wù bù kě shī shí, nǎi jǐn sàn wèi hé yǐ nán yì bīng. shù bù liǎn bīng bǎo xiǎn, yóu yǐ shū yuē shì gòng, yù bī jīn rén dù hé, zhì yú zài sān. shì bù yīng, gòng xǔ chū bīng sì wàn, yì qiān yán bù xíng.
涇原統制官曲端,乘敵退,復下秦州,而鳳翔、長安皆為義兵收復。會經制司統領官劉希亮自鳳翔歸端,端斬之。端雅不欲屬庶,及聞孟迪、李彥仙等受事鄜延,皆不樂,遂揭榜稱金人已過河歸國,農務不可失時,乃盡散渭河以南義兵。庶不斂兵保險,猶以書約似、貢,欲逼金人渡河,至於再三。似不應,貢許出兵四萬,亦遷延不行。
shí fū yán rén yǐ qiū shēn bì bèi bīng, duō bì dì zhě, dào chū huán qìng, lì bīng mín jiē è qí jīng xǐ, suǒ zài lüè qí cái ér shā zhī, lǘ lǐ xiāo tiáo yǐ.
時鄜延人以秋深必被兵,多避地者,道出環慶,吏兵民皆惡其驚徙,所在掠其財而殺之,閭里蕭條矣。
yǐ wèi, zhào: sū shì zhuī fù duān míng diàn xué shì, jǐn hái hé dé ēn shù. shí shì sūn sī nóng sì chéng fú, yǐ shì zhèng hé zhōng fù zhí wèi jǐn, sù yú cháo, nǎi yǒu shì mìng.
乙未,詔:「蘇軾追復端明殿學士,盡還合得恩數。」時軾孫司農寺丞符,以軾政和中復職未盡,訴於朝,乃有是命。
wù xū, hé běi zhì zhì shǐ wáng yàn, yǐ bā zì jūn dù hé.
戊戌,河北制置使王彥,以八字軍渡河。
shí zōng zé yǐ yàn gū jūn wú yuán, bù kě dú jìn, nǎi yǐ shū yán yàn jì shì. yàn suì hé zhū zhài bīng wàn yú rén, yǐ shì rì jì hé. hòu wǔ rì, yàn zhì jīng shī. zé dà xǐ, yù yǐ jīng shī guó jiā gēn běn, yí sù bīng jìn diān, suì mìng qí jūn tún huá zhōu zhī shā diàn.
時宗澤以彥孤軍無援,不可獨進,乃以書延彥計事。彥遂合諸寨兵萬餘人,以是日濟河。後五日,彥至京師。澤大喜,諭以京師國家根本,宜宿兵近甸,遂命其軍屯滑州之沙店。
rén yín, zhōng shū shì láng jiān yù yíng fù shǐ tí jǔ cuò zhì hù bù cái yòng zhāng què zú.
壬寅,中書侍郎兼御營副使、提舉措置戶部財用張愨卒。
què lì cháo è è, wú suǒ gù bì. shí huáng qián shàn dāng guó, zhuān wù yōng bì, zì wāng bó yàn ér xià, jiē bù gǎn shǎo wǔ qí yì. wéi què shì bì lì zhēng, suī yán bù xíng ér bù shǎo qū. bǐng zhèng wèi yú suì jù mò, shì mín jiē tòng xī zhī. dì yǐ què hé shuò rén, wú jiā kě guī, cháng fù wài cì tián shí qǐng, dì yī qū. hòu shì zhōng mù.
愨立朝諤諤,無所顧避。時黃潛善當國,專務壅蔽,自汪伯彥而下,皆不敢少忤其意。惟愨事必力爭,雖言不行而不少屈。秉政未逾歲遽歿,士民皆痛惜之。帝以愨河朔人,無家可歸,常賻外賜田十頃,第一區。後諡忠穆。
guǐ mǎo, tōng wèn shǐ wáng lún shǐ dù hé, suì yǔ qí fù zhū biàn zhì yún zhōng, jiàn zuǒ fù yuán shuài zōng hàn jì shì. jīn liú bù qiǎn. shí jìn wǔ xiào wèi zhū jī cóng biàn xíng, zōng hàn cì yǐ suǒ lüè nèi rén, jī yáng shòu zhī, táo qù. zōng hàn nù, zhuī ér shā zhī.
癸卯,通問使王倫始渡河,遂與其副硃弁至雲中,見左副元帥宗翰計事。金留不遣。時進武校尉硃勣從弁行,宗翰賜以所掠內人,勣陽受之,逃去。宗翰怒,追而殺之。
jiǎ chén, luò suǒ pò jiàng zhōu, quán zhī zhōu shì zhào mǒu lǜ jūn mín xiàng zhàn, fán liù rì.
甲辰,洛索破絳州,權知州事趙某率軍民巷戰,凡六日。
yǐ sì, zī zhèng diàn xué shì tí jǔ háng zhōu dòng xiāo gōng xǔ jǐng héng zú.
乙巳,資政殿學士、提舉杭州洞霄宮許景衡卒。
jǐng héng bà zhèng ér guī, zhì guā zhōu, dé hé jí, jí jīng kǒu, jí shén, duān zuò zì yǔ yuē: bì xià yí jìn duān rén zhèng shì, yǐ èr shèng, cāng shēng wèi niàn. suì shì, nián wǔ shí qī. hòu shì zhōng jiǎn.
景衡罷政而歸,至瓜州,得曷疾,及京口,疾甚,端坐自語曰:「陛下宜近端人正士,以二聖,蒼生為念。」遂逝,年五十七。後諡忠簡。
gēng xū, zēng tiān xià yì qián yǐ wèi xīn fǎ gōng shǒu zhī fèi.
庚戌,增天下役錢以為新法弓手之費。
chū, wāng bó yàn jì jiàn qǐng, nǎi yǐ miǎn yì kuān shèng xiāng jìn jūn què é cái jiǎn cáo yuàn děng qián gōng qí yōng zhí. zhì shì suǒ zēng biàn yú dōng nán zhū lù, suì zhào bù shòu yōng zhě rén gěi tián sān shí mǔ, mǎ jūn zēng sān zhī yī. yì zhě kǒng fèi bù gěi, nǎi qǐng guān hù yì qián wù fù jiǎn bàn, ér mín yì qián gài zēng sān fēn, cóng zhī, gù yǒu shì zhào.
初,汪伯彥既建請,乃以免役寬剩、廂禁軍闕額、裁減曹掾等錢供其庸直。至是所增遍於東南諸路,遂詔不受庸者人給田三十畝,馬軍增三之一。議者恐費不給,乃請官戶役錢勿復減半,而民役錢概增三分,從之,故有是詔。
zhào: zì jīn jiàn rèn guān yǒu shè yí yì zhì zhě, rú jìng xíng shā lù, shì suī yǒu shí, yì zuò shàn shā guān lì zhī zuì. jí wàng shā píng rén yǐ wèi jiān xì zhě, zhòng jūn fǎ. zì jūn xìng, suǒ zài jiān mín shā guān lì hài liáng shàn zhě shén zhòng, cháo tíng kǒng qí shēng shì, zhì shì xià zhào tiáo yuē zhī.
詔:「自今見任官有涉疑異志者,如徑行殺戮,事雖有實,亦坐擅殺官吏之罪。即妄殺平人以為奸細者,眾軍法。」自軍興,所在奸民殺官吏、害良善者甚眾,朝廷恐其生事,至是下詔條約之。