strong fèng huáng luán bǐ yì wū què yàn jiū zhì mǎ bái lù hú tù zōu yú bái láng bǐ jiān shòu guī yú dǐng strong
凤皇 鸾 比翼 乌 雀 燕 鸠 雉 马 白鹿 狐 兔 驺虞 白狼比肩兽 龟 鱼 鼎
fèng huáng
◇凤皇
ruì yīng tú yuē: fèng huáng zhě, rén niǎo yě, xióng yuē fèng, cí yuē huáng, wáng zhě bù kū tāi pōu luǎn zé zhì.
《瑞应图》曰:凤皇者,仁鸟也,雄曰凤,雌曰皇,王者不刳胎剖卵则至。
shān hǎi jīng yuē: dān xué zhī shān, yǒu niǎo, zhuàng rú hè, wǔ sè ér wén, míng yuē fèng, shǒu wén yuē dé, yì wén yuē shùn, bèi wén yuē yì, yīng wén yuē rén, fù wén yuē xìn, shì niǎo zì gē zì wǔ, jiàn zé tiān xià ān níng.
《山海经》曰:丹穴之山,有鸟,状如鹤,五色而文,名曰凤,首文曰德,翼文曰顺,背文曰义,膺文曰仁,腹文曰信,是鸟自歌自舞,见则天下安宁。
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, fèng huáng xiáng.
《孝经援神契》曰:德至鸟兽,凤皇翔。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng tǔ ér wáng, qí zhèng tài píng, fèng huáng jí yú yuàn lín.
《礼斗威仪》曰:君乘土而王,其政太平,凤皇集於苑林。
shàng shū zhōng hòu yuē: yáo jí zhèng qī shí zài, fèng huáng zhǐ tíng, cháo ā gé huān shù.
《尚书·中候》曰:尧即政七十载,凤皇止庭,巢阿阁讙树。
yòu yuē: dì shùn yún, zhèn wéi bù yì, bǎi shòu fèng chén, bǎi shòu shuài wǔ, fèng huáng sī chén míng yě.
又曰:帝舜云,朕惟不乂,百兽凤晨,[百兽率舞,凤皇司晨鸣也。]
shàng shū kǎo líng yào yuē: tōng tiān wén zhě míng, shěn dì lǐ zhě chāng, míng zhě tiān zhī shí yě, chāng zhě dì zhī cái yě, míng wáng zhī zhì, fèng huáng xià zhī, chūn qiū gǎn jīng fú yuē: wáng zhě shàng gǎn huáng tiān, zé luán fèng zhì.
尚书考灵耀曰:通天文者明,审地理者昌,明者天之时也,昌者地之财也,明王之治,凤皇下之,春秋感精符曰:王者上感皇天,则鸾凤至。
chūn qiū hé chéng tú yuē: huáng dì yóu xuán hù luò shuǐ shàng, yǔ dà sī mǎ róng guāng děng lín guān, fèng huáng xián tú zhì dì qián, dì zài bài shòu tú, xuán hù, shí shì.
春秋合诚图曰:黄帝游玄扈雒水上,与大司马容光等临观,凤皇衔图置帝前,帝再拜受图,[玄扈,石室。]
chūn qiū yuán mìng bāo yuē: huǒ lí wèi fèng huáng, xián shū yóu wén wáng zhī dōu, gù wǔ wáng shòu fèng shū zhī jì.
《春秋元命包》曰:火离为凤皇,衔书游文王之都,故武王受凤书之纪。
chūn qiū yùn dòu shū yuē: tiān shū dé zé fèng huáng xiáng.
《春秋运斗枢》曰:天枢得则凤皇翔。
lè dòng shēng yí yuē: zhèn shēng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi shí wǔ zuò xīng. bù nì xíng, zé fèng huáng zhì.
乐动声仪曰:镇声[《太平御览》九百十五作星。]不逆行,则凤皇至。
lè yè tú yuē: wǔ yīn kè xié, gè dé qí lún, zé fèng huáng zhì, guān lèi jī tóu, yàn huì, shé jǐng lóng xíng, lín yì yú wěi, wǔ cǎi, bù zhuó shēng chóng.
乐叶图曰:五音克谐,各得其伦,则凤皇至,冠类鸡头,燕喙,蛇颈龙形,麟翼鱼尾,五采,不啄生虫。
chǔ cí yuē: dú bú jiàn luán fèng zhī gāo xiáng, dà huáng zhī yě, xún sì jí ér zhōu huí, jiàn shèng dé ér hòu xià.
《楚辞》曰:独不见鸾凤之高翔,大皇之野,循四极而周回,见盛德而后下。
sūn qīng zǐ yuē: shī yuē: fèng niǎo jiū jiū, qí yì ruò yú, qí shēng ruò xiāo, yǒu huáng yǒu fèng, lè dì zhī xīn, cǐ shèng bù bì fú yě.
《孙卿子》曰:诗曰:凤鸟啾啾,其翼若竽,其声若箫,有皇有凤,乐帝之心,此圣不蔽福也。
yòu yuē: gǔ zhī wáng zhě, qí zhèng hǎo shēng è shā, fèng zài liè shù.
又曰:古之王者,其政好生恶杀,凤在列树。
hán zǐ yuē: xī zhě huáng dì hé guǐ yú xī dà shān, fèng huáng fù shàng, zuò wéi dú tài píng yù lǎn jiǔ bǎi shí wǔ zuò qīng. jiǎo.
《韩子》曰:昔者黄帝合鬼於西大山,凤皇覆上,作为渎[《太平御览》九百十五作清。]角。
huái nán zǐ yuē: xī zhě èr huáng, fèng zhì yú tíng, èr huáng, fú xī shén nóng. sān dài, fèng zhì yú mén, sān dài, yáo shùn yǔ yě. zhōu shì, fèng zhì yú zé, dé mí jiāo, suǒ zhì mí yuǎn, dé mí jīng, suǒ zhì mí jìn.
《淮南子》曰:昔者二皇,凤至於庭,[二皇,伏牺神农。]三代,凤至於门,[三代,尧舜禹也。]周室,凤至於泽,德弥浇,所至弥远,德弥精,所至弥近。
hán shī wài zhuàn yuē: huáng dì jí wèi, shī shèng ēn, chéng dà míng, yī dào xiū dé, wéi rén shì xíng, yǔ nèi hé píng, wèi jiàn fèng huáng, nǎi zhào tiān lǎo ér wèn zhī yuē: fèng xiàng hé rú, tiān lǎo duì yuē: fū fèng xiàng hóng qián ér lín hòu, shé jǐng ér yú wěi, lóng wén ér guī shēn, yàn lèi ér jī huì, shǒu dài dé, jǐng jiē yì, bēi fù rén, xīn rù xìn, yì xié yì, zú lǚ zhèng, wěi xì wǔ, xiǎo yīn jīn, dà yīn gǔ, yán jǐng fèn yì, wǔ sè bèi jǔ, huáng dì yuē: yú xì yǔn zāi, hé gǎn yǔ yān, yú shì huáng dì nǎi fú huáng yī, dài huáng shēn, dài huáng guān, qí yú diàn zhōng, fèng nǎi bì rì ér zhì, huáng dì jiàng yú dōng jiē, xī miàn, zài bài qǐ shǒu, huáng tiān jiàng zhǐ, bù gǎn bù chéng mìng, fèng nǎi zhǐ dì dōng yuán, jí wú shù, shí zhú shí, méi shēn bù qù.
《韩诗外传》曰:黄帝即位,施圣恩,承大明,一道修德,唯仁是行,宇内和平,未见凤皇,乃召天老而问之曰:凤象何如,天老对曰:夫凤象鸿前而麟后,蛇颈而鱼尾,龙文而龟身,燕颣而鸡喙,首戴德,颈揭义,背负仁,心入信,翼挟义,足履正,尾系武,小音金,大音鼓,延颈奋翼,五色备举,黄帝曰:於戏允哉,何敢与焉,於是黄帝乃服黄衣,带黄绅,戴黄冠,齐于殿中,凤乃蔽日而至,黄帝降于东阶,西面,再拜稽首,皇天降祉,不敢不承命,凤乃止帝东园,集梧树,食竹实,没身不去。
hàn shū yuē: zhāo dì yuán shǐ sān nián, fèng huáng jí dōng hǎi, qiǎn shǐ cí qí chù.
《汉书》曰:昭帝元始三年,凤皇集东海,遣使祠其处。
yòu yuē: xuān dì xìng hé dōng zhī míng nián chūn, fèng huáng jí tóu xǔ, hàn shū jiāo sì zhì zuò duì yǔ. yú suǒ jí chù dé yù bǎo, nǎi xià zhào shè tiān xià.
又曰:宣帝幸河东之明年春,凤皇集投栩,[汉书郊祀志作祋祤。]於所集处得玉宝,乃下诏赦天下。
yòu yuē: fèng huáng jí shàng lín, nǎi lì fèng huáng diàn, yǐ dá jiā ruì.
又曰:凤皇集上林,乃立凤皇殿,以答嘉瑞。
yòu yuē: xìng gān quán, jiāo tài zhì, gǎi yuán yuē wǔ fèng.
又曰:幸甘泉,郊泰畤,改元曰五凤。
yòu yuē: běn shǐ yuán nián, fèng huáng jí jiāo dōng, shí sì nián, fèng huáng jí běi hǎi, dì jié èr nián, fèng jí lǔ, qún niǎo cóng zhī, zhào yuē: wēi fèng wèi bǎo, shén jué sì nián, fèng huáng shí yī jí dù líng.
又曰:本始元年,凤皇集胶东,十四年,凤皇集北海,地节二年,凤集鲁,群鸟从之,诏曰:威凤为宝,神爵四年,凤皇十一集杜陵。
yòu yuē: cí dì hòu tǔ, luán fèng áo xiáng. yòu jí cháng lè gōng dōng yuán shù shàng, fēi xià zhì dì, wén zhāng wǔ sè, lì mín bìng guān zhī.
又曰:祠帝后土,鸾凤翱翔。又集长乐宫东园树上,飞下至地,文章五色,吏民并观之。
dōng guān hàn jì yuē: guāng wǔ shēng yú jì yáng, xiān shì fèng huáng jí jì yáng, gù gōng jiē jǐn yuē èr zì tài píng yù lǎn jiǔ bǎi shí wǔ zuò huà. fèng huáng, shèng ruì shǐ yú cǐ.
《东观汉记》曰:光武生於济阳,先是凤皇集济阳,故宫皆尽曰[二字太平御览九百十五作画。]凤皇,圣瑞始於此。
yòu yuē: jiàn wǔ shí qī nián, fèng huáng chū, gāo bā chǐ jiǔ cùn, máo yǔ wǔ cǎi, jí yǐng chuān, qún niǎo cóng zhī, gài dì shù qīng, zhāng dì shí, fèng huáng bǎi sān shí jiǔ jiàn, ān dì yán guāng sān nián, fèng huáng jí jǐ nán tái chéng huò mù shě shù shàng, cì bó gè yǒu chà.
又曰:建武十七年,凤皇出,高八尺九寸,毛羽五采,集颍川,群鸟从之,盖地数倾,章帝时,凤皇百三十九见,安帝延光三年,凤皇集济南台丞霍穆舍树上,赐帛各有差。
qín cāo yuē: zhōu chéng wáng shí, tiān xià dà zhì, fèng huáng lái wǔ yú tíng, chéng wáng nǎi yuán qín ér gē yuē: fèng huáng xiáng xī yú zǐ tíng, yú hé dé xī yǐ gǎn líng.
《琴操》曰:周成王时,天下大治,凤皇来舞於庭,成王乃援琴而歌曰:凤皇翔兮於紫庭,余何德兮以感灵。
wú lì yuē: tài yuán yuán nián, yǒu niǎo jí yuàn zhōng, shì yàn, gāo zú cháng wěi, máo yǔ wǔ sè, xián yǐ wéi fèng huáng, gǎi yuán wèi fèng huáng yuán nián.
《吴历》曰:太元元年,有鸟集苑中,似雁,高足长尾,毛羽五色,咸以为凤皇,改元为凤皇元年。
yì yuàn yuē: dōng guǎn liú mù zhī, zì dào mín, sù jū jīng kǒu, jìn lóng ān zhōng, fèng huáng jí qí tíng, xiāng rén wéi sǒu wèi zhī yuē: zi bì xié zàn dà yóu.
《异苑》曰:东莞刘穆之,字道民,素居京口,晋隆安中,凤皇集其庭,相人韦薮谓之曰:子必协赞大猷。
fù jìn gù kǎi zhī fèng fù yuē: wàng tài qīng yǐ kàng sī, dàn yí fèng zhī yì qún, bǐng chún huǒ zhī líng yào, zī hé qì zhī yān yūn, yǔn jī huì ér yàn lèi, jǐng shé wān ér lóng wén, lì guī chāng yú hàn yáng, fā míng hū shèng jūn, hé yì niè zhèng, jī zhì hóng qián, bǐ yì jiāo huī, wǔ guāng bèi xuān, yǔ bā fēng ér jiàng shí yǔ, yīn zhōng zhōng lǜ, bù zé guī jǔ, zhū guān hè yǐ shuāng qiào, líng zhì huì qí gāo jǔ, lì huáng guān yú zhāo yáo, líng dì jū zhī xuán pǔ.
【赋】晋顾凯之凤赋曰:望太清以抗思,诞仪凤之逸群,禀鹑火之灵曜,资和气之烟煴,允鸡喙而燕颣,颈蛇蜿而龙文,厉归昌於汉阳,发明乎圣君,荷义蹑正,鸡峙鸿前,比翼交挥,五光备宣,与八风而降时雨,音中锺律,步则规矩,朱冠赫以双翘,灵质翙其高举,历黄冠於招摇,陵帝居之悬圃。
sòng wú xuē zōng fèng sòng yuē: yī yú shí qìng, jīn shēng yù zhèn, xiān wáng bó fǔ, yǐ zhèng wǔ yīn, bǎi shòu xiáng gǎn, yí fèng wǔ lín, zài xī yáo shùn, sī qìng nǎi zhēn, zōng miào zhì jìng, nǎi xū lái gù, zàn yáng shèng dé, shàng xià shòu zuò.
【颂】吴薛综凤颂曰:猗欤石磬,金声玉振,先王搏拊,以正五音,百兽翔感,仪凤舞麟,在昔尧舜,斯磬乃臻,宗庙致敬,乃胥来顾,赞扬圣德,上下受祚。
zàn jìn guō pú fèng niǎo zàn yuē: fèng huáng líng niǎo, shí guān yǔ qún, bā xiàng qí tǐ, wǔ dé qí wén, fù yì lái yí, yīng wǒ shèng jūn.
【赞】晋郭璞凤鸟赞曰:凤皇灵鸟,实冠羽群,八象其体,五德其文,附翼来仪,应我圣君。
luán
◇鸾
shuō wén yuē: luán, chì shén líng zhī jīng yě, chì sè wǔ cǎi, jī xíng, míng zhōng wǔ yīn, sòng shēng zuò zé zhì, zhōu chéng wáng shí, dī qiāng xiàn yān.
《说文》曰:鸾,赤神灵之精也,赤色五采,鸡形,鸣中五音,颂声作则至,周成王时,氐羌献焉。
shān hǎi jīng yuē: nǚ chuáng zhī shān yǒu niǎo, qí zhuàng rú dí, míng yuē luán niǎo, jiàn zé tiān xià ān níng.
《山海经》曰:女床之山有鸟,其状如翟,名曰鸾鸟,见则天下安宁。
sūn shì ruì yīng tú yuē: luán niǎo fèng huáng zhī zuǒ, míng zhōng wǔ yīn, sù sù yōng yōng, jiā zé míng wǔ, rén jūn xíng bù yǒu róng, jìn tuì yǒu dù, jì cí yǒu lǐ, qīn shū yǒu xù, zé zhì, yī běn yuē: xīn shí zhōng lǜ, zhōng lǜ diào zé zhì, zhì zé míng wǔ yǐ hé zhī.
孙氏《瑞应图》曰:鸾鸟凤皇之佐,鸣中五音,肃肃雍雍,嘉则鸣舞,人君行步有容,进退有度,祭祠有礼,亲疏有序,则至,一本曰:心识锺律,锺律调则至,至则鸣舞以和之。
chūn qiū yùn dòu shū yuē: tiān shū dé, luán niǎo jí.
《春秋运斗枢》曰:天枢得,鸾鸟集。
chūn qiū kǒng yǎn tú yuē: tiān zǐ guān shǒu yǐ xián jǔ, zé luán zài yě.
《春秋孔演图》曰:天子官守以贤举,则鸾在野。
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, zé luán niǎo wǔ.
《孝经援神契》曰:德至鸟兽,则鸾鸟舞。
shī hán shén wù yuē: dé huà chōng sè, zhào rùn bā míng, zé luán zhēn yě.
《诗含神雾》曰:德化充塞,照润八冥,则鸾臻也。
shàng shū zhōng hòu yuē: huáng dì luán niǎo lái yí.
《尚书·中候》曰:黄帝鸾鸟来仪。
yòu yuē: zhōu gōng guī zhèng yú chéng wáng, tài píng zhì lǐ, luán niǎo jiàn.
又曰:周公归政於成王,太平制礼,鸾鸟见。
hǎi wài jīng yuē: xuān yuán zhī guó, qīng wò zhī yě, luán niǎo zì gē.
《海外经》曰:轩辕之国,清沃之野,鸾鸟自歌。
hàn shū yuē: xuān dì sì hòu tǔ, luán fèng áo xiáng. yòu jí cháng lè gōng dōng yuán yuán shù.
《汉书》曰:宣帝祀后土,鸾凤翱翔。又集长乐宫东园园树。
bào piáo zǐ yuē: kūn lún tú yuē: luán niǎo shì fèng ér bái yīng, wén lè zé dǎo jié ér wǔ, zhì zé guó ān níng.
《抱朴子》曰:昆仑图曰:鸾鸟似凤而白缨,闻乐则蹈节而舞,至则国安宁。
dōng guān hàn jì yuē: wáng fù wéi zhòng quán lìng, luán niǎo jí zhǐ xué tīng, fù shǐ yuàn rǔ tài píng yù lǎn jiǔ bǎi shí liù zuò shā. dié wèi zhāng yǎ yuè, jī qìng, niǎo jǔ zú chuí yì, yīng shēng ér wǔ, áo xiáng xiàn tíng, liú shí yú rì nǎi qù.
《东观汉记》曰:王阜为重泉令,鸾鸟集止学厅,阜使掾汝[《太平御览》九百十六作沙。]叠为张雅乐,击磬,鸟举足垂翼,应声而舞,翱翔县庭,留十馀日乃去。
zàn jìn guō pú luán niǎo zàn yuē: luán xiáng nǚ chuáng, fèng chū dān xué, fǔ yì xiāng hè, yǐ yīng shèng zhé, jī shí mí yǒng, sháo yīn qí jué.
【赞】晋郭璞鸾鸟赞曰:鸾翔女床,凤出丹穴,拊翼相和,以应圣哲,击石靡咏,韶音其绝。
bǐ yì
◇比翼
shān hǎi jīng yuē: yǒu niǎo, qí zhuàng rú fú, yī yì yī mù, dé tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí qī dé shàng yǒu xiāng zì. nǎi fēi, míng yuē mán, sè qīng chì. jiàn zé dà shuǐ, ěr yǎ yuē: nán fāng yǒu bǐ yì niǎo yān, bù bǐ bù fēi, qí míng yuē jiān jiān.
《山海经》曰:有鸟,其状如凫,一翼一目,得[《太平御览》九百二十七得上有相字。]乃飞,名曰蛮,[色青赤。]见则大水,《尔雅》曰:南方有比翼鸟焉,不比不飞,其名曰鹣鹣。
ruì yīng tú yuē: bǐ yì niǎo zhě, wáng zhě dé jí gāo yuǎn zé zhì, yī běn yuē: wáng zhě yǒu xiào dé zé zhì.
《瑞应图》曰:比翼鸟者,王者德及高远则至,一本曰:王者有孝德则至。
zàn jìn guō pú bǐ yì niǎo zàn, niǎo yǒu jiān jiān, shì fú qīng chì, suī yún yī zhì, qì tóng tǐ gé, yán jǐng lí míng, fān néng hé hé.
【赞】晋郭璞比翼鸟赞,鸟有鹣鹣,似凫青赤,虽云一质,气同体隔,延颈离鸣,翻能合翮。
wū
◇乌
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, zé bái wū xià.
《孝经援神契》曰:德至鸟兽,则白乌下。
lǐ dòu wēi yí yuē: jiāng hǎi bù yáng bō, dōng hǎi shū zhī cāng wū.
《礼斗威仪》曰:江海不扬波,东海输之苍乌。
yòu yuē: jūn chéng mù ér wáng, qí zhèng shēng píng, nán hǎi shū yǐ cāng wū.
又曰:君乘木而王,其政升平,南海输以苍乌。
shàng shū wěi yuē: huǒ zhě yáng yě, wū zhě yǒu xiào míng, wǔ wáng zú chéng dà yè, gù wū ruì zhēn.
《尚书纬》曰:火者阳也,乌者有孝名,武王卒成大业,故乌瑞臻。
shàng shū zhōng hòu yuē: zhōu tài zǐ fā dù mèng jīn, yǒu huǒ zì tiān, zhǐ yú wáng wū, wèi chì wū.
《尚书·中候》曰:周太子发渡孟津,有火自天,止於王屋,为赤乌。
yòu yuē: yǒu huǒ zì shàng, fù yú wáng wū, liú wèi diāo, qí sè chì, qí shēng pò.
又曰:有火自上,复於王屋,流为雕,其色赤,其声魄。
chūn qiū yùn dòu shū yuē: wéi xīng dé zé rì yuè guāng, wū sān zú, lǐ yí xiū, wù lèi hé.
《春秋运斗枢》曰:维星得则日月光,乌三足,礼仪修,物类合。
sūn shì ruì yīng tú yuē: sān zú wū, wáng zhě cí xiào, bèi yú wàn xìng, bù hǎo shā shēng zé lái.
孙氏《瑞应图》曰:三足乌,王者慈孝,被於万姓,不好杀生则来。
yòu yuē: wén wáng shí jiàn, cāng wū zhě, wáng zhě xiào tì zé zhì, yī běn yuē: xián jūn dì zhǔ, xiū xíng xiào cí, bèi yú wàn xìng, bù hǎo shā shēng zé lái.
又曰:文王时见,苍乌者,王者孝悌则至,一本曰:贤君帝主,修行孝慈,被於万姓,不好杀生则来。
yòu yuē: bái wū zhě, zōng miào sù jìng zé zhì.
又曰:白乌者,宗庙肃敬则至。
yòu yuē: chì wū, wǔ wáng shí xián gǔ mǐ zhì wū shàng, bīng bù xuè rèn ér yīn fú, yī běn yuē: wáng zhě bù tān tiān xià ér zhòng mín mìng, zé zhì.
又曰:赤乌,武王时衔穀米至屋上,兵不血刃而殷服,一本曰:王者不贪天下而重民命,则至。
mò zǐ yuē: chì wū xián guī, jiàng zhōu zhī qí shè, yuē: mìng zhōu wén wáng dài yīn, hé chū lù tú, dì chū chéng huáng, tiān xī wǔ wáng huáng wū zhī qí.
《墨子》曰:赤乌衔珪,降周之岐社,曰:命周文王代殷,河出箓图,地出乘黄,天锡武王黄乌之旗。
gǔ jīn zhù yuē: chéng dì hé píng sì nián, bái wū jí xiào wén miào diàn xià, hēi wū cóng zhī, zhāng dì yuán hé èr nián, sān zú wū jí pèi guó, sān nián, dài jùn gāo liǔ, wū zi shēng sān zú, dà rú jī, sè chì, tóu shàng yǒu jiǎo, zhǎng cùn yú, hé dì yuán xìng yuán nián, bái wū yī, jiàn lú jiāng, zú jiē chì.
《古今注》曰:成帝河平四年,白乌集孝文庙殿下,黑乌从之,章帝元和二年,三足乌集沛国,三年,代郡高柳,乌子生三足,大如鸡,色赤,头上有角,长寸馀,和帝元兴元年,白乌一,见庐江,足皆赤。
dì wáng shì jì yuē: fēng gōng jiā yú pèi zhī fēng yì zhōng yáng lǐ, qí qī mèng chì wū ruò lóng, xì jǐ ér shēng zhí jiā, shì wèi tài gōng tài shàng huáng.
《帝王世纪》曰:丰公家于沛之丰邑中阳里,其妻梦赤乌若龙,戏己而生执嘉,是为太公太上皇。
wú lì yuē: wú wáng wèi shén wáng biǎo, wǔ tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí zuò lì. miào cāng lóng mén wài, shí yǒu wū cháo zhū què mén shàng.
《吴历》曰:吴王为神王表,五[《太平御览》九百二十作立。]庙苍龙门外,时有乌巢朱雀门上。
yòu yuē: yǒu liǎng zú wū, xián yī què, zhì shén zuò qián, huò de shén shū, shuō gǎi hào zhī yì, nǎi gǎi chì wū wèi tài yuán.
又曰:有两足乌,衔一鹊,置神座前,或得神书,说改号之意,乃改赤乌为太元。
wú zhì yuē: chì wū yuán nián bā yuè, wǔ chāng qí lín jiàn, jí yú diàn qián, zhèn suǒ qīn jiàn, ruò shén líng yǐ wéi jiā xiáng zhě, gǎi nián yí yǐ chì wū.
《吴志》曰:赤乌元年八月,武昌麒麟见,集於殿前,朕所亲见,若神灵以为嘉祥者,改年宜以赤乌。
yòu yuē: sūn xiū yǒng ān sān nián, chūn sān yuè, xī líng yán chì wū jiàn.
又曰:孙休永安三年,春三月,西陵言赤乌见。
jìn zhū gōng zàn yuē: shì zǔ shí, xī yù xiàn sān zú wū, suì lèi yǒu chì wū lái jí cǐ chāng líng xiàn, àn chāng zì zhòng rì, wū zhě rì zhōng zhī wū, yǒu jì tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí zuò tuō. tǐ yáng jīng, yīng qī yào zhì, yǐ xiǎn zhì dé zhě yě.
晋诸公赞曰:世祖时,西域献三足乌,遂累有赤乌来集此昌陵县,按昌字重日,乌者日中之乌,有记[《太平御览》九百二十作讬。]体阳精,应期曜质,以显至德者也。
què
◇雀
xiào jīng yuán shén qì yuē: wáng zhě fèng jǐ yuē jiǎn, tái xiè bù chǐ, zūn shì qí lǎo, zé bái què jiàn.
《孝经援神契》曰:王者奉己约俭,台榭不侈,尊事耆老,则白雀见。
shàng shū zhōng hòu yuē: chì què xián dān shū rù fēng, zhǐ yú chāng qián, shì jù dì wáng bù.
《尚书·中候》曰:赤雀衔丹书入丰,止於昌前,[事具帝王部。]
yòu yuē: wéi tiān jiàng jì, tài bó tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí èr zuò qín. chū shòu, zhì yú xián yáng, tiān zhèn dà léi, yǒu huǒ xià, huà wéi bái què, xián lù, jí yú gōng chē.
又曰:维天降纪,泰伯[《太平御览》九百二十二作秦。]出狩,至于咸阳,天震大雷,有火下,化为白雀,衔箓,集于公车。
lǐ jī mìng zhēng yuē: jì wǔ yuè sì dú, dé qí yí, zé huáng què jiàn, huáng què, tǔ jīng.
《礼稽命徵》曰:祭五岳四渎,得其宜,则黄雀见,[黄雀,土精。]
chūn qiū kǒng yǎn tú yuē: niǎo huà wéi shū, kǒng zǐ fèng yǐ gào tiān, chì què jí shū shàng, huà wéi huáng yù, kè yuē: kǒng tí mìng, zuò yīng fǎ, wèi zhì què jí, jiāng shòu mìng zhì.
春秋孔演图曰:鸟化为书,孔子奉以告天,赤雀集书上,化为黄玉,剋曰:孔提命,作应法,为制雀集,[将受命制。]
chūn qiū kǎo yì yóu yuē: huáng dì jiāng qǐ, yǒu huáng què, chì tóu, lì rì páng, dì zhàn yuē: huáng zhě tǔ jīng, chì zhě huǒ yíng, què zhě shǎng méng, yú dāng lì.
《春秋考异邮》曰:黄帝将起,有黄雀,赤头,立日旁,帝占曰:黄者土精,赤者火荧,雀者赏萌,余当立。
hàn shū yuē: xuān dì yuán kāng sān nián zhào yuē: qián nián xià, shén què jí yōng, dà rú yīng què, huáng hóu bái lǐng hēi bèi, fù bān wén. jīn chūn, wǔ sè wū yǐ wàn shù, fēi shǔ xiàn, áo xiáng ér wǔ, yù jí wèi xià, qí lìng sān fǔ, wú dé yǐ chūn xià dī cháo tàn luǎn, tán shè fēi niǎo, wèi lìng.
《汉书》曰:宣帝元康三年诏曰:前年夏,神雀集雍,[大如鹦雀,黄喉白领黑背,腹斑文。]今春,五色乌以万数,飞属县,翱翔而舞,欲集未下,其令三辅,毋得以春夏樀巢探卵,弹射飞鸟,为令。
dōng guān hàn jì yuē: yǒng ān shí qī nián, gōng qīng yǐ shén què wǔ sè, xiáng jí jīng shī, fèng shāng shàng shòu, shàng lìng jiǎ kuí zuò shén què sòng.
《东观汉记》曰:永安十七年,公卿以神雀五色,翔集京师,奉觞上寿,上令贾逵作神雀颂。
xiè chéng hòu hàn shū yuē: láng yá dǒng zhǒng, wèi bù qí lìng, chì què rǔ tīng qián sāng shàng, mín wèi zuò gē sòng.
谢承《后汉书》曰:琅邪董种,为不其令,赤雀乳厅前桑上,民为作歌颂。
ruì yīng tú yuē: chì què zhě, wáng zhě dòng zuò yìng tiān shí, zé xián shū lái, yī běn yuē: kǒng zǐ zuò xuán hù luò shuǐ zhī shàng, xián dān shū suí zhì.
《瑞应图》曰:赤雀者,王者动作应天时,则衔书来,一本曰:孔子坐玄扈洛水之上,衔丹书随至。
dùn jiǎ yuē: chì què bú jiàn, zé guó wú xián, bái què bù jiàng, zé wú hòu sì, chì què zhǔ xián shū, yáng jīng yě, bái què zhǔ xián qián huàn, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí èr zuò tiě quàn. yīn jīng yě, bù lái zé guó wáng wú hòu sì yě.
《遁甲》曰:赤雀不见,则国无贤,白雀不降,则无后嗣,[赤雀主衔书,阳精也,白雀主衔钱豢,(《太平御览》九百二十二作铁券。)阴精也,不来则国王无后嗣也。]
gǔ jīn zhù yuē: xiào āi dì chū yuán sān nián, tài zhì diàn zhōng, yǒu què wǔ sè, tóu yǒu guān, zhǎng cùn yú, dà shì què, shǐ dào shí, niǎo huán qí páng.
《古今注》曰:孝哀帝初元三年,泰畤殿中,有雀五色,头有冠,长寸馀,大似雀,始到时,鸟环其旁。
líng líng xiān xián chuán yuē: zhōu bù yí, cáo gōng yù yǐ wéi yì láng, bù jiù, shí yǒu bái què ruì, rú lín bìng yǐ zuò sòng, shòu zhǐ bǐ, lì lìng fù zuò, cāo qí yì zhī.
《零陵先贤传》曰:周不疑,曹公欲以为议郎,不就,时有白雀瑞,儒林并已作颂,授纸笔,立令复作,操奇异之。
wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, bái què shí jiǔ jiàn.
《魏略》曰:文帝欲受禅,白雀十九见。
wú zhì yuē: huá hé shàng sūn hào biǎo yuē: míng zhū jì dí, bái què jì jiàn.
《吴志》曰:华覈上孙皓表曰:明珠既觌,白雀继见。
wú lù yuē: jǐng dì yǒng ān liù nián, chì què jiàn yú yù zhāng.
《吴录》曰:景帝永安六年,赤雀见於豫章。
yù zhāng jiù zhì yuē: tài shǒu kǒng zhú, lín jùn sān yuè, bái què chū, nán chāng tài shǒu xià hóu sōng, lín jùn liù nián, bái què jiàn nǚ luó.
《豫章旧志》曰:太守孔竺,临郡三月,白雀出,南昌太守夏侯嵩,临郡六年,白雀见女萝。
jiǎ guī lóng liáng zhōu jì yuē: lǚ guāng tài ān sān nián, bái què cháo yáng chuān lìng gài mǐn shì.
叚龟龙《凉州记》曰:吕光太安三年,白雀巢阳川令盖敏室。
guō pú dòng lín yuē: chéng xiàng fǔ yǒu chú jī, què jí qí bèi, qū zhī qù fù lái, rú cǐ zài sān, lìng pú zhàn zhī, yuē: cǐ jìn wáng jí zuò zhī jiàn yě.
郭璞《洞林》曰:丞相府有雏鸡,雀集其背,驱之去复来,如此再三,令璞占之,曰:此晋王即祚之渐也。
yàn shū yuē: mǐn dì shí, yǒu yì què, sù zhì lǜ shǒu, jí yú duān mén dōng shù, qī xiáng èr xún ér qù, xià sì yuè, yǐ yì què gù, dà shè, míng dōng yuán bái què.
《燕书》曰:愍帝时,有异雀,素质绿首,集于端门东树,栖翔二旬而去,夏四月,以异雀故,大赦,名东园白雀。
yàn
◇燕
lǚ shì chūn qiū yuē: yǒu é tài píng yù lǎn jiǔ bǎi èr shí èr zuò sōng. shì yǒu èr yì nǚ, wèi jiǔ chéng zhī tái, dì lìng yàn wǎng yè míng, èr nǚ ài ér zhēng bó zhī, fù yǐ yù kuāng, shǎo xuǎn ér shì zhī, yàn yí èr luǎn, běi fēi bù fǎn, èr nǚ zuò gē, shǐ yí běi yīn.
《吕氏春秋》曰:有娥[《太平御览》九百二十二作娀。]氏有二佚女,为九成之台,帝令燕往夜鸣,二女爱而争博之,覆以玉筐,少选而视之,燕遗二卵,北飞不返,二女作歌,始遗北音。
tián qiú zǐ yuē: shǎo hào zhī shí, chì yàn yī yǔ ér fēi, jí shǎo hào shì zhī hù, yí qí dān shū.
田俅子曰:少昊之时,赤燕一羽而飞,集少昊氏之户,遗其丹书。
hàn shū míng chén zòu yuē: chéng xiàng xuē xuān duì yuē: mào líng qǐn shàng shí rì, xuán niǎo lái jí, tǔ suǒ hán dà dòu, zǐ hēi sè, áo xiáng diàn shàng, cǐ bì xià yǒng yǔ tiān wú jí, tiān xià xìng shèn.
《汉书·名臣奏》曰:丞相薛宣对曰:茂陵寝上食日,玄鸟来集,吐所含大豆,紫黑色,翱翔殿上,此陛下永与天无极,天下幸甚。
wáng wēi bié zhuàn yuē: shí yǒu bái yàn lái xiáng, bèi lìng wèi fù.
王威别传曰:时有白燕来翔,被令为赋。
sòng yuán jiā qǐ jū zhù yuē: yuán nián qī yuè, yǒu bái yàn jí yú qí jùn, yóu xiáng tíng yǔ, jīng jiǔ yuè nǎi qù, zhòng yàn yì suí, jǐn yǒu shù qiān.
宋元嘉起居注曰:元年七月,有白燕集於齐郡,游翔庭宇,经九月乃去,众燕翼随,仅有数千。
jiū
◇鸠
ruì yīng tú yuē: jiū chéng tāng shí lái, wáng zhě yǎng qí lǎo, zūn dào dé, bù yǐ xīn shī jiù, zé zhì, yī běn yuē: chéng wáng shí lái.
《瑞应图》曰:鸠成汤时来,王者养耆老,尊道德,不以新失旧,则至,一本曰:成王时来。
gǔ jīn zhù yuē: píng dì yuán shǐ sān nián, jǐ nán jiū shēng bái zǐ.
《古今注》曰:平帝元始三年,济南鸠生白子。
wú lù yuē: chì wū shí èr nián bā yuè, bái jiū jiàn zhāng ān.
《吴录》曰:赤乌十二年八月,白鸠见章安。
zhì
◇雉
xiào jīng yuán shén qì yuē: zhōu chéng wáng shí, yuè shang xiàn bái zhì, qù jīng shī sān wàn lǐ, wáng zhě jì sì bù xiāng yú, yàn shí yī fú yǒu jié, zé zhì.
《孝经援神契》曰:周成王时,越裳献白雉,去京师三万里,王者祭祀不相逾,宴食衣服有节,则至。
yòu yuē: dé zhì niǎo shòu, gù zhì bái shǒu, fēi fáng bù piān, gù bái zhì yīng.
又曰:德至鸟兽,故雉白首,[妃房不偏,故白雉应。]
shàng shū yuē: gāo zōng róng rì, yuè yǒu gòu zhì, zǔ jǐ yuē: wéi xiān gé wáng, zhèng jué shì, yán zhì dào zhī wáng, zāo biàn yì, zhèng qí shì ér yì zì xiāo yě. nǎi xùn yú wáng yuē: wéi tiān jiàn xià mín, diǎn jué yì, zǔ jǐ jì yán, suì yǐ dào xùn jiàn wáng yě, yán tiān xià shì mín, yǐ yì wèi cháng yě. chūn qiū gǎn jīng fú yuē: wáng zhě páng liú sì biǎo, zé bái zhì jiàn.
《尚书》曰:高宗肜日,越有雊雉,祖己曰:惟先格王,正厥事,[言至道之王,遭变异,正其事而异自消也。]乃训于王曰:惟天监下民,典厥义,[祖己既言,遂以道训谏王也,言天下视民,以义为常也。]春秋感精符曰:王者旁流四表,则白雉见。
yòu yuē: lǔ zhāo gōng shí, zhì xián huán rù, zhì zhī wèi yán dì yě, yù zhāo gōng dì wèi jì shì rù zhī wèi jūn yě.
又曰:鲁昭公时,雉衔环入,[雉之为言弟也,喻昭公弟为季氏入之为君也。]
hàn shū: píng dì yuán shǐ yuán nián chūn, yuè shang chóng yì, xiàn bái zhì yī, hēi zhì èr, zhào shǐ sān gōng yǐ jiàn zōng miào.
《汉书》:平帝元始元年春,越裳重译,献白雉一,黑雉二,诏使三公以荐宗庙。
wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, jùn guó zòu bái zhì shí jiǔ jiàn.
《魏略》曰:文帝欲受禅,郡国奏白雉十九见。
wèi zhì wén jì yuē: yán kāng yuán nián sì yuè, ráo ān xiàn yán bái zhì jiàn.
《魏志·文纪》曰:延康元年四月,饶安县言白雉见。
mǎ
◇马
ruì yīng tú yuē: yù mǎ zhě, wáng zhě qīng míng zūn xián zé zhì, yī běn yuē: yù zé mǎ zhě, shī kuàng shí lái.
《瑞应图》曰:玉马者,王者清明尊贤则至,一本曰:玉泽马者,师旷时来。
yòu yuē: wáng zhě shùn shí ér zhì shì, yīn shí ér zhì dào, zé lái.
又曰:王者顺时而制事,因时而治道,则来。
téng huáng zhě, shén mǎ yě, qí sè huáng, wáng zhě dé yù sì fāng zé zhì, yī míng jí guāng, chéng zhī shòu sān qiān suì, cǐ mǎ wú sǐ shí.
腾黄者,神马也,其色黄,王者德御四方则至,一名吉光,乘之寿三千岁,此马无死时。
yòu yuē: chéng huáng, wáng zhě yú fú yǒu dù zé chū, yǎo niǎo zhě, shén mǎ yě, yǔ fēi tù tóng, yǐ míng jūn yǒu dé zé zhì yě.
又曰:乘黄,王者舆服有度则出,騕褭者,神马也,与飞兔同,以明君有德则至也。
yòu yuē: fēi tù zhě, xíng sān wàn lǐ, yǔ zhì shuǐ tǔ, qín láo lì nián, jiù mín zhī hài, tiān yìng qí dé zé zhì, jué tí zhě, hòu tǔ zhī shòu yě, zì néng yán yǔ, wáng zhě rén xiào yú mín zé chū, yǔ zhì shuǐ yǒu gōng ér lái.
又曰:飞兔者,行三万里,禹治水土,勤劳历年,救民之害,天应其德则至,駃蹄者,后土之兽也,自能言语,王者仁孝於民则出,禹治水有功而来。
yòu yuē: lóng mǎ zhě, rén mǎ, hé shuǐ zhī jīng yě, gāo bā chǐ wǔ cùn, zhǎng jǐng, gé shàng yǒu yì, páng chuí máo, míng shēng jiǔ yīn, yǒu míng wáng zé jiàn, yī běn yuē: wáng zhě bù chǔ mǎ, zé lóng mǎ chéng huáng zé mǎ zhū máo bìng jí.
又曰:龙马者,仁马,河水之精也,高八尺五寸,长颈,骼上有翼,旁垂毛,鸣声九音,有明王则见,一本曰:王者不储马,则龙马乘黄泽马朱髦并集。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng huǒ ér wáng zhě, qí zhèng sòng píng, zé nán hǎi shū yǐ jùn tài píng yù lǎn bā bǎi jiǔ shí sān zuò bó. mǎ.
《礼斗威仪》曰:君乘火而王者,其政讼平,则南海输以骏[《太平御览》八百九十三作駮。]马。
shàng shū zhōng hòu yuē: yáo shí, lóng mǎ xián jiǎ, chì wén lǜ sè, lín tán shàng, jiǎ shì guī, guǎng mào jiǔ chǐ, yuán lǐ píng shàng, wǔ sè, wén yǒu liè xīng zhī fēn, dòu zhèng zhī dù, dì wáng lù jì zhī shù, shì jù dì wáng bù.
《尚书·中候》曰:尧时,龙马衔甲,赤文绿色,临坛上,甲似龟,广袤九尺,圆理平上,五色,文有列星之分,斗政之度,帝王录纪之数,[事具帝王部。]
zhōu shū yuē: quǎn róng wén mǎ, chì liè bái shēn, mù ruò huáng jīn, míng yuē gǔ àn dàng zuò jí. huáng zhī chéng, chéng wáng shí lái xiàn yě.
周书曰:犬戎文马,赤鬛白身,目若黄金,名曰古[按当作吉。]黄之乘,成王时来献也。
huái nán zǐ yuē: tiān xià yǒu dào, fēi huáng fú zào.
《淮南子》曰:天下有道,飞黄服皂。
yòu yuē: huáng dì shí, fēi huáng fú zào yě.
又曰:黄帝时,飞黄服皂也。
hàn shū yuē: wǔ dì yuán dǐng sì nián, mǎ chū wò wā shuǐ zhōng, zuò tiān mǎ zhī gē.
《汉书》曰:武帝元鼎四年,马出渥洼水中,作天马之歌。
bái lù
◇白鹿
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, zé bái lù jiàn.
《孝经援神契》曰:德至鸟兽,则白鹿见。
ruì yīng tú yuē: tiān lù zhě, chún shàn zhī shòu yě, dào bèi zé bái lù jiàn, wáng zhě míng huì jí xià zé jiàn.
《瑞应图》曰:天鹿者,纯善之兽也,道备则白鹿见,王者明惠及下则见。
mìng lì xù yuē: huáng shén jià liù fēi lù, zhí sān bǎi suì.
《命历序》曰:皇神驾六飞鹿,值三百岁。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng shuǐ ér wáng, qí zhèng píng, zé běi hǎi shū bái lù.
《礼斗威仪》曰:君乘水而王,其政平,则北海输白鹿。
dōng guān hàn shū àn dàng zuò jì. yuē, zhāng dì yuán hé èr nián, bái lù jiàn.
《东观汉书[按当作记。]曰》,章帝元和二年,白鹿见。
yòu, ān dì yán guāng sān nián, yǐng chuān shàng yán, bái lù jiàn.
又,安帝延光三年,颍川上言,白鹿见。
wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, jùn guó zòu bái lù shí jiǔ jiàn.
《魏略》曰:文帝欲受禅,郡国奏白鹿十九见。
jìn qǐ jū zhù yuē: tài yuán shí liù nián, yù zhāng tài shǒu fàn níng, xiàn bái lù yī tóu, èr shí nián, jīng zhōu sòng bái lù, jìn cháo bái lù shù jiàn zhū jùn.
晋《起居注》曰:太元十六年,豫章太守范甯,献白鹿一头,二十年,荆州送白鹿,晋朝白鹿数见诸郡。
hú
◇狐
ruì yīng tú yuē: jiǔ wěi hú zhě, liù hé yī tóng zé jiàn, wén wáng shí, dōng yí guī zhī, yī běn yuē: wáng zhě bù qīng yú sè zé zhì.
《瑞应图》曰:九尾狐者,六合一同则见,文王时,东夷归之,一本曰:王者不倾於色则至。
hé tú yuē: bái dì shēng, xiān zhì bái hú.
《河图》曰:白帝生,先致白狐。
zhōu shū yuē: chéng wáng shí, qīng qiū xiàn hú jiǔ wěi.
《周书》曰:成王时,青丘献狐九尾。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng huǒ ér wáng, qí zhèng sòng píng, nán hǎi shū yǐ wén hú, shàng shū dà chuán yuē: wén wáng jū yǒu lǐ, sàn yí shēng zhī xī hǎi zhī bīn, qǔ bái hú qīng hàn xiàn zhòu, zhòu dà yuè, hàn, cháng máo yě, liù tāo dé qīng hú, bān gù yōu tōng fù zhù yuē: sàn yí shēng zhì wú, dé jiǔ wěi hú, yǐ xiàn zhòu yě.
《礼斗威仪》曰:君乘火而王,其政讼平,南海输以文狐,《尚书大传》曰:文王拘羑里,散宜生之西海之滨,取白狐青翰献纣,纣大悦,[翰,长毛也,六韬得青狐,班固幽通赋注曰:散宜生至吴,得九尾狐,以献纣也。]
chūn qiū yùn dòu shū yuē: jī xīng dé zé hú jiǔ wěi.
春秋运斗枢曰:机星得则狐九尾。
qián tán bā yuē: bái hú zhì, guó mín lì, bù zhì, xià jiāo zì.
《潜潭巴》曰:白狐至,国民利,不至,下骄恣。
shān hǎi jīng yuē: wǔ dū zhī shān, hēi shuǐ chū yān, qí shàng yǒu xuán hú, péng wěi, péng, dà.
《山海经》曰:武都之山,黑水出焉,其上有玄狐,蓬尾,[蓬,大。]
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, zé hú jiǔ wěi.
孝经援神契曰:德至鸟兽,则狐九尾。
lǚ shì chūn qiū yuē: yǔ nián sān shí wèi qǔ, xíng tú shān, kǒng shí mù shī sì, cí yuē: wú zhī qǔ, bì yǒu yīng yě, nǎi yǒu bái hú jiǔ wěi ér zào yú yǔ, yǔ yuē: bái zhě, wú fú yě, jiǔ wěi zhě, qí zhèng yě, yú shì tú shān rén gē yuē: suí suí bái hú, jiǔ wěi páng páng, chéng yú jiā shì, wǒ dōu yōu chāng, yú shì qǔ tú shān nǚ.
《吕氏春秋》曰:禹年三十未娶,行涂山,恐时暮失嗣,辞曰:吾之娶,必有应也,乃有白狐九尾而造於禹,禹曰:白者,吾服也,九尾者,其证也,於是涂山人歌曰:绥绥白狐,九尾庞庞,成于家室,我都攸昌,於是娶涂山女。
dōng guān hàn jì yuē: zhāng dì yuán hé èr nián, jiǔ wěi hú jiàn.
《东观汉记》曰:章帝元和二年,九尾狐见。
gǔ jīn zhù yuē: zhāng dì yuán hé èr nián, bái hú jiǔ wěi jiàn xìn dōu, wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, jùn guó zòu jiǔ wěi hú jiàn yú qiáo chén.
《古今注》曰:章帝元和二年,白狐九尾见信都,《魏略》曰:文帝欲受禅,郡国奏九尾狐见於谯陈。
tù
◇兔
ruì yīng tú yuē: wáng zhě ēn jiā qí lǎo, zé bái tù jiàn, yī běn yuē: wáng zhě yīng shì jí zé jiàn, chì tù zhě, wáng zhě dé mào zé jiàn.
《瑞应图》曰:王者恩加耆老,则白兔见,一本曰:王者应事疾则见,赤兔者,王者德茂则见。
gǔ jīn zhù yuē: chéng dì jiàn píng yuán nián, shān yáng dé bái tù, mù chì rú zhū.
《古今注》曰:成帝建平元年,山阳得白兔,目赤如朱。
dōng guān hàn jì yuē: zhāng dì yuán hé èr nián, bái tù jiàn.
《东观汉记》曰:章帝元和二年,白兔见。
yòu yuē: yǒng kāng yuán nián, xī hé yán bái tù jiàn.
又曰:永康元年,西河言白兔见。
shí lè chuán yuē: zhuāng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi líng qī yǐn jìn shū zuò chá. píng mín shī huān, shàng hēi tù, lìng yuē: àn jì yīng bái tù wèi ruì, cǐ hēi tù yuē xiáng, wài jiǎn diǎn jiù, yì zhě yǐ wéi hēi tù jiàn, shuǐ dé zhī xiáng, wǎng gōng sūn chén yǐ wéi hàn jiā tǔ xíng, dāng yǒu huáng lóng wèi ruì, hòu huáng lóng jiàn yú chéng jì, suì cóng tǔ dé, jīn dà zhào gé mìng, yǐ shuǐ shòu jīn, fū tù yīn shòu, xuán shuǐ sè, hēi sè jiàn, yǐ biǎo yīng xíng, yǐ tuī zhī, hēi tù shàng yīng.
石勒传曰:庄[《太平御览》九百零七引晋书作茬。]平民师懽,上黑兔,令曰:按记应白兔为瑞,此黑兔曰祥,外捡典旧,议者以为黑兔见,水德之祥,往公孙臣以为汉家土行,当有黄龙为瑞,后黄龙见於成纪,遂从土德,今大赵革命,以水受金,夫兔阴兽,玄水色,黑色见,以表应行,以推之,黑兔上应。
zōu yú
◇驺虞
ruì yīng tú yuē: bái hǔ zhě, rén ér bù hài, wáng zhě bù bào nüè, ēn jí xíng wěi zé jiàn.
《瑞应图》曰:白虎者,仁而不害,王者不暴虐,恩及行苇则见。
máo shī yuē: xū jiē hū zōu yú, yì shòu yě, bái hǔ hēi wén, bù shí shēng wù, yǒu zhì xìn zhī dé, zé yīng zhī ér lái.
《毛诗》曰:吁嗟乎驺虞,[义兽也,白虎黑文,不食生物,有至信之德,则应之而来。]
hé tú kuò dì xiàng yuē: lìng zī yě zhōng yǒu yù hǔ, chén míng léi shēng, shèng rén gǎn qī zhī xìng.
《河图括地象》曰:令訾野中有玉虎,晨鸣雷声,圣人感期之兴。
xiào jīng yuán shén qì yuē: dé zhì niǎo shòu, bái hǔ jiàn.
《孝经援神契》曰:德至鸟兽,白虎见。
chūn qiū yǎn yì àn dàng zuò kǒng. tú yuē: tāng dì qī shí, nèi huái shèng míng, bái hǔ xì cháo.
春秋演义[按当作孔。]图曰:汤地七十,内怀圣明,白虎戏朝。
chūn qiū yuán mìng bāo yuē: yáo wèi tiān zǐ, jì qiū xià xún, mèng bái hǔ yí wú mǎ zhuó tài píng yù lǎn sān bǎi jiǔ shí qī zuò huì. zi, qí mǔ yuē fú shǐ, shēng gāo qiū, dǔ bái hǔ, shàng yǒu yún gǎn jǐ, shēng gāo yáo, suǒ fú shǐ wèn zhī, rú yáo yán, míng yú xíng fǎ, zuì cì zhōng shǐ, gù lì gāo yáo wèi dà lǐ.
《春秋元命包》曰:尧为天子,季秋下旬,梦白虎遗吾马啄[《太平御览》三百九十七作喙。]子,其母曰扶始,升高丘,睹白虎,上有云感己,生皋陶,索扶始问之,如尧言,明於刑法,罪次终始,故立皋陶为大理。
wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, jùn guó shàng yán, bái hǔ èr shí qī jiàn.
《魏略》曰:文帝欲受禅,郡国上言,白虎二十七见。
wáng yǐn jìn shū yuē: tài kāng liù nián, jīng zhōu sòng liǎng zú hǔ, shí shàng shū láng suǒ jìng, yì chēng bàn hǔ, bó lìng tāng qiú jí běn zuò shì. wáng qián tāng qiú jí běn zuò quán. wéi wén yuē: bān bān bái hǔ, guān mén jīng chǔ, sūn wú bù chěng, jīn huáng hè nù.
王隐《晋书》曰:太康六年,荆州送两足虎,时尚书郎索靖,议称半虎,博令[汤球辑本作士。]王钤[汤球辑本作铨。]为文曰:般般白虎,观亹荆楚,孙吴不逞,金皇赫怒。
zhōng xīng zhēng xiáng shuō yuē: tiān xià tài píng, zé zōu yú jiàn, zōu yú zhě, rén shòu yě, zhuàng rú bái hǔ ér hēi wén, qí wěi cān bèi, xī zhào gōng huà xíng shǎn xī zhī guó, ér zōu yú yīng.
中兴徵祥说曰:天下太平,则驺虞见,驺虞者,仁兽也,状如白虎而黑文,其尾参倍,昔召公化行陕西之国,而驺虞应。
yòu yuē: wáng zhě rén ér bù hài, zé bái hǔ jiàn, bái hǔ zhuàng rú hǔ ér bái sè, xiào zé fēng xìng, hào shēn rú yún, ér wú zá zhě shì yě, jìn dài suǒ wèi bái hǔ zhě, bèi bān ér hǔ wén, ěr yǎ suǒ wèi biāo hǔ zhě yě.
又曰:王者仁而不害,则白虎见,白虎状如虎而白色,啸则风兴,皜身如云,而无杂者是也,近代所谓白虎者,背斑而虎文,尔雅所谓彪虎者也。
sòng hòu hàn cài yōng wǔ líng sòng yuē: dà liáng chéng jīng, bái hǔ yòng shēng, sī ruì xìn lì, rào yú yuán jiōng.
【颂】后汉蔡邕五灵颂曰:大梁乘精,白虎用生,思叡信立,绕於垣坰。
wú xuē zōng sòng yuē: wǎn wǎn bái hǔ, yōu rén shì chóng, jī bù qīn bào, kùn bù gǎi róng, liǎn wēi yáng dé, kǎi tì zhī fēng, shèng dé jí shèng, zōu yú nǎi zhāng.
吴薛综颂曰:婉婉白虎,优仁是崇,饥不侵暴,困不改容,敛威扬德,恺悌之风,圣德极盛,驺虞乃彰。
zàn jìn guō pú zōu yú zàn yuē: guài shòu wǔ cǎi, wěi cān yú shēn, jiǎo zú qiān lǐ, shū hū ruò shén, shì wèi zōu yú, shī tàn qí rén.
【赞】晋郭璞驺虞赞曰:怪兽五采,尾参於身,矫足千里,儵忽若神,是谓驺虞,诗叹其仁。
bái láng
◇白狼
ruì yīng tú yuē: bái láng, wáng zhě rén dé míng zhé zé jiàn, yī běn yuē: wáng zhě jìn tuì, dòng zhǔn fǎ dù zé jiàn, zhōu xuān wáng shí, bái láng jiàn, quǎn róng miè.
《瑞应图》曰:白狼,王者仁德明哲则见,一本曰:王者进退,动准法度则见,周宣王时,白狼见,犬戎灭。
shān hǎi jīng yuē: gài shān, shòu duō bái láng.
《山海经》曰:盖山,兽多白狼。
shàng shū zhōng hòu yuē: tāng qiān bái láng, wò yǔ lù.
《尚书·中候》曰:汤牵白狼,握禹箓。
tián qiú zǐ yuē: shāng tāng wèi tiān zǐ, dōu yú bó, yǒu shén shǒu qiān bái láng, kǒu xián jīn gōu, ér rù tāng tíng.
田俅子曰:商汤为天子,都于亳,有神手牵白狼,口衔金钩,而入汤庭。
zàn jìn guō pú bái láng zàn yuē: jiǎo jiǎo bái láng, yǒu dào zé yóu, yīng fú biàn zhì, nǎi xián líng gōu, wéi dé shì shì, chū yīn jiàn zhōu.
【赞】晋郭璞白狼赞曰:矫矫白狼,有道则游,应符变质,乃衔灵钩,惟德是適,出殷见周。
bǐ jiān
◇比肩
ruì yīng tú yuē: bǐ jiān shòu zhě, wáng zhě dé jí yōu yǐn, guān guǎ dé suǒ zé zhì.
《瑞应图》曰:比肩兽者,王者德及幽隐,鳏寡得所则至。
ěr yǎ yuē: xī fāng yǒu bǐ jiān shòu yān, yǔ qióng qióng jù xū bǐ, wèi qióng qióng jù xū niè gān cǎo, jí jué yǒu nán, qióng qióng jù xū fù ér zǒu, qí míng yuē jué.
《尔雅》曰:西方有比肩兽焉,与邛邛岠虚比,为邛邛岠虚齧甘草,即劂有难,邛邛岠虚负而走,其名曰蟨。
lǚ shì chūn qiū yuē: běi fāng yǒu shòu, míng jué, shǔ qián ér tù hòu.
《吕氏春秋》曰:北方有兽,名蟨,鼠前而兔后。
zàn jìn guō pú bǐ jiān shòu zàn yuē: jué yǔ jù xū, zhà tù zhà shǔ, cháng duǎn xiāng jì, bǐ wǒ jù jǔ, yǒu ruò zì rán, tóng xīn gòng lǚ.
【赞】晋郭璞比肩兽赞曰:蟨与岠虚,乍兔乍鼠,长短相济,彼我俱举,有若自然,同心共膂。
guī
◇龟
lóng yú hé tú yuē: yáo shí, yǔ qún chén xián zhì dào cuì guī zhī chuān, dà guī fù tú lái tóu yáo, yáo chì chén xià xiě qǔ, gào ruì yīng, xiě bì, guī hái shuǐ zhōng.
《龙鱼河图》曰:尧时,与群臣贤智到翠妫之川,大龟负图来投尧,尧敕臣下写取,告瑞应,写毕,龟还水中。
huáng dì chū jūn jué yuē: dì fá chī yóu, nǎi shuì, mèng xī wáng mǔ qiǎn dào rén, pī xuán hú zhī qiú, yǐ fú shòu zhī yuē: tài yī zài qián, tiān yī bèi hòu, hé chū fú xìn, zhàn jí kè yǐ, huáng dì wù, sī qí fú, bù néng xī yì, yǐ gào fēng hòu lì mù, fēng hòu lì mù yuē: cǐ bīng yīng yě, zhàn bì zì shèng, lì mù yǔ huáng dì jù dào shèng shuǐ zhī cè, lì tán, jì yǐ dà láo, yǒu xuán guī xián fú, cóng shuǐ zhōng chū, zhì tán zhōng ér qù, huáng dì zài bài qǐ shǒu, shòu fú shì zhī, nǎi suǒ mèng dé fú yě, guǎng sān cùn, biǎo yī chǐ, yú shì huáng dì bèi zhī yǐ zhēng, jí rì qín chī yóu.
《黄帝出军决》曰:帝伐蚩尤,乃睡,梦西王母遣道人,披玄狐之裘,以符授之曰:太一在前,天一备后,河出符信,战即剋矣,黄帝寤,思其符,不能悉忆,以告风后力牧,风后力牧曰:此兵应也,战必自胜,力牧与黄帝俱到盛水之侧,立坛,祭以大牢,有玄龟衔符,从水中出,置坛中而去,黄帝再拜稽首,受符视之,乃所梦得符也,广三寸,表一尺,於是黄帝备之以征,即日禽蚩尤。
shàng shū zhōng hòu yuē: yáo chén bì yú luò, xuán guī fù shū chū, bèi jiǎ chì wén chéng zì, zhǐ tán. yòu chén bì yú hé, hēi guī chū wén tí.
《尚书·中候》曰:尧沉璧於雒,玄龟负书出,背甲赤文成字,止坛。又沉璧于河,黑龟出文题。
yòu yuē: zhōu gōng chén bì, xuán guī qīng chún cāng guāng, kè bèi jiǎ, zhǐ yú tán.
又曰:周公沉璧,玄龟青纯仓光,刻背甲,止于坛。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng tǔ ér wáng, zé guī bèi wén ér jiàn.
《礼斗威仪》曰:君乘土而王,则龟被文而见。
chūn qiū yùn dòu shū yuē: yù héng xīng dé, bǎi shòu shuài wǔ, líng guī yuè.
《春秋运斗枢》曰:玉衡星得,百兽率舞,灵龟跃。
guǎn zǐ yuē: guī shēng yú shuǐ, fā zhī yú huǒ, gù wèi nán fāng wù, wèi huò fú yě.
《管子》曰:龟生於水,发之於火,故为南方物,为祸福也。
wèi lüè yuē: wén dì yù shòu shàn, shén guī chū yú líng chí.
《魏略》曰:文帝欲受禅,神龟出於灵池。
jìn qǐ jū zhù yuē: yǒng jiā liù nián, yù guī chū bà shuǐ.
晋《起居注》曰:永嘉六年,玉龟出灞水。
sūn shì ruì tú yuē: guī zhě shén yì zhī jiè chóng yě, xuán cǎi wǔ sè, shàng lóng xiàng tiān, xià píng xiàng dì, shēng sān bǎi suì, yóu yú qú yè zhī shàng, sān qiān suì shàng zài shī cóng zhī xià, míng jí xiōng, bù piān bù dǎng, wéi yì shì cóng, wáng zhě wú piān wú dǎng, zūn yòng qí lǎo, bù shī gù jiù, zé chū, yī běn yuē: dé zé zhàn kuì, yú liè cóng, zé chū.
《孙氏瑞图》曰:龟者神异之介虫也,玄采五色,上隆象天,下平象地,生三百岁,游於蕖叶之上,三千岁尚在蓍丛之下,明吉凶,不偏不党,唯义是从,王者无偏无党,尊用耆老,不失故旧,则出,一本曰:德泽湛溃,渔猎从,则出。
yòu yuē: yǔ bēi gōng shì zé chū, wén wáng shí yì chū.
又曰:禹卑宫室则出,文王时亦出。
biǎo wú xiè chéng biǎo yuē: fú dǔ líng guī chū yú kuài jī zhāng ān, chén wén líng guī gào fú, wǔ sè càn zhāng, zé jīn zé yù, bèi yīn xiàng yáng.
【表】吴谢承表曰:伏睹灵龟出于会稽章安,臣闻灵龟告符,五色粲彰,则金则玉,背阴向阳。
liáng liú xiào yí wèi shǐ xīng wáng shàng máo guī biǎo yuē: chén wén jiā ruì wǔ líng, jì zhe fāng cè, gù xiū míng qiān zǎi, kě dé ér chuán, shì yǐ xuán cài chì wén, lái biǎo xuān huáng zhī zhèng, shén guī qīng chún, yòng xiǎn jī gōng zhī dé, chū zì jiāng ān, shí hé qiān yí zhī qìng, jiǎ shēng cuì, níng fēi xiāo zhī zhēng, shí huáng jiā zhī jù ruì, shù mín zhī xiū xìng.
梁刘孝仪为始兴王上毛龟表曰:臣闻嘉瑞五灵,既著方策,故休名千载,可得而传,是以玄蔡赤文,来表轩黄之政,神龟青纯,用显姬公之德,出自江安,寔荷谦夷之庆,甲生□毳,宁非销□之徵,实皇家之巨瑞,庶民之休幸。
qǐ liáng qiū chí wèi fàn yún xiè shì máo guī qǐ yuē: xuán jiǎ yīng yú jī zhǔ, qīng rán fú yú xià shì, áo xiáng juǎn ěr zhī yīn, fú yóu lián yè zhī shàng, cáng cǎi qiān zǎi, xiàn zhuàng yī zhāo, sī chéng bì xià zhì dé dòng tiān, qióng shén wèi huà, gù néng bǎo ruì kāi tú, zhēn xiáng yìng dié, jiān chū fān jī, jì zhǒng jiāo diān.
【启】梁丘迟为范云谢示毛龟启曰:玄甲应於姬渚,青髯符於夏室,翱翔卷耳之阴,浮游莲叶之上,藏采千载,献状一朝,斯诚陛下至德动天,穷神为化,故能宝瑞开图,珍祥映谍,间出蕃畿,继踵郊甸。
suí jiāng zǒng shàng máo guī qǐ yuē: chén wén shèng wáng shòu mìng, yǐ dài shào xīng, rì yuè jīng míng zhī zhuàng, yān yún làn màn zhī cǎi, shén dǐng chū yú fén yīn, bǎo yù kāi yú zhāng yè, líng shān ào zé, huì mù chéng zhǐ, jìng hǎi chéng bō, lín jiè tí fú, mí bù xiǎn fú ruì yǐ gù hóng jī, zhào zhēng xiáng yǐ guāng yǒng shì zhě yě, yǐng hé sì líng, guāng fēn wǔ sè, huái xīng bào yuè, fù zì xián tú.
隋江总上毛龟启曰:臣闻圣王受命,以代绍兴,日月精明之状,烟云烂漫之采,神鼎出於汾阴,宝玉开於张掖,灵山奥泽,卉木呈祉,静海澄波,鳞介提福,靡不显符瑞以固鸿基,肇徵祥以光永世者也,影合四灵,光分五色,怀星抱月,负字衔图。
yú
◇鱼
ěr yǎ yuē: dōng fāng yǒu bǐ mù yú, bù bǐ bù xíng, qí míng yuē yú yè.
《尔雅》曰:东方有比目鱼,不比不行,其名曰〈鱼枼〉。
dì wáng shì jì yuē: huáng dì chū yóu luò shuǐ zhī shàng, jiàn dà yú, shā wǔ néng shēng yǐ jiào zhī, tiān nǎi shén yǔ, qī rì qī yè, yú liú yú hǎi, shǐ dé tú shū, jīn hé tú dì shì méng zhī piān shì yě.
《帝王世纪》曰:黄帝出游洛水之上,见大鱼,杀五能牲以醮之,天乃甚雨,七日七夜,鱼流于海,始得图书,今河图帝视萌之篇是也。
shàng shū zhōng hòu yuē: huán gōng yù fēng tài shān, guǎn zhòng yuē: xī zhě shèng wáng gōng chéng dào gé, fú ruì chū, nǎi fēng tài shān, jīn bǐ mù zhī yú bù zhì, fèng lín bù zhēn, wèi kě fēng yě.
《尚书·中候》曰:桓公欲封泰山,管仲曰:昔者圣王功成道格,符瑞出,乃封泰山,今比目之鱼不至,凤麟不臻,未可封也。
ruì yīng tú yuē: bǐ mù yú zhě, wáng zhě míng dé zé jiàn.
《瑞应图》曰:比目鱼者,王者明德则见。
shǐ jì yuē: wǔ wáng dù hé, zhōng liú, bái yú yuè rù zhōu zhōng, yú zhě jiè lín zhī wù, bīng xiàng, bái zhě yīn jiā zhī zhèng, yán yǐ yīn zhī bīng zhòng yǔ zhōu zhī xiàng yě. wǔ wáng fǔ qǔ yǐ jì.
《史记》曰:武王渡河,中流,白鱼跃入舟中,[鱼者介鳞之物,兵象,白者殷家之政,言以殷之兵众与周之象也。]武王俯取以祭。
hàn shū yuē: xuān dì yuán kāng sì nián, shén yú wǔ hé.
《汉书》曰:宣帝元康四年,神鱼舞河。
wèi zhì yuē: wén dì yù shòu shàn, chì yú yóu yú lù.
《魏志》曰:文帝欲受禅,赤鱼游於露。
zàn jìn guō pú bǐ mù yú zàn yuē: bǐ mù zhī lín, bié hào wáng yú, suī yǒu èr piàn, qí shí yī yú, xié bù néng mì, lí bù wéi shū.
【赞】晋郭璞比目鱼赞曰:比目之鳞,别号王馀,虽有二片,其实一鱼,协不能密,离不为疏。
biǎo jìn wáng sù hè ruì yīng biǎo yuē: fú chéng zǔ miào wén zhāo miào, yú shēng yú dǐng, chén wén yì zhōng fú tuàn yuē: xìn jí tún yú, yán zhōng hé chéng xìn zhī dé, xià jí tún yú, zé wú suǒ bù jí.
【表】晋王肃贺瑞应表曰:伏承祖庙文昭庙,鱼生于鼎,臣闻易中孚彖曰:信及豚鱼,言中和诚信之德,下及豚鱼,则无所不及。
dǐng
◇鼎
yì yuē: dǐng yuán jí, hēng, qí tuàn yuē: dǐng xiàng yě, shèng rén yǐ xiǎng shàng dì.
《易》曰:鼎元吉,亨,其彖曰:鼎象也,圣人以享上帝。
sūn shì ruì yīng tú yuē: shén dǐng zhě, zhì wén jīng yě, zhī jí xiōng cún wáng, néng qīng néng zhòng, néng xī néng xíng, bù zhuó ér fèi, bù jí zì yíng, zhōng shēng wǔ wèi, xī huáng dì zuò dǐng, xiàng tài yī, yǔ zhì shuǐ, shōu tiān xià měi tóng, yǐ wéi jiǔ dǐng, xiàng jiǔ zhōu, wáng zhě xìng zé chū, shuāi zé qù.
孙氏《瑞应图》曰:神鼎者,质文精也,知吉凶存亡,能轻能重,能息能行,不灼而沸,不汲自盈,中生五味,昔黄帝作鼎,象太一,禹治水,收天下美铜,以为九鼎,象九州,王者兴则出,衰则去。
guī cáng zhàn yuē: dǐng yǒu huáng ěr, lì dé zhān lǐ.
归藏占曰:鼎有黄耳,利得鳣鲤。
zuǒ zhuàn yuē: chǔ zi fá lù hún zhī róng, suì zhì yú luò, guān bīng yú zhōu jiāng, dìng wáng shǐ wáng sūn mǎn láo chǔ zi, chǔ zi wèn dǐng zhī dà xiǎo qīng zhòng yān, duì yuē: zài dé bù zài dǐng, xī xià zhī fāng yǒu dé yě, yuǎn fāng tú wù, gòng jīn jiǔ mù, zhù dǐng xiàng wù, bǎi wù ér wèi zhī bèi, shǐ rén zhī shén jiān, gù mín rù chuān zé shān lín, bù féng bù ruò, chī mèi wǎng liǎng, mò néng féng zhī, xié yú shàng xià, yǐ chéng tiān xiū, jié yǒu hūn dé, dǐng qiān yú shāng, zài sì liù bǎi, shāng zhòu bào nüè, dǐng qiān yú zhōu, chéng wáng dìng dǐng yú jiá rǔ, bo shì sān shí, bo nián qī bǎi, tiān suǒ mìng yě, zhōu dé suī shuāi, tiān mìng wèi gǎi, dǐng zhī qīng zhòng, wèi kě wèn yě.
《左传》曰:楚子伐陆浑之戎,遂至于雒,观兵于周疆,定王使王孙满劳楚子,楚子问鼎之大小轻重焉,对曰:在德不在鼎,昔夏之方有德也,远方图物,贡金九牧,铸鼎象物,百物而为之备,使人知神奸,故民入川泽山林,不逢不若,魑魅魍魉,莫能逢之,协于上下,以承天休,桀有昏德,鼎迁于商,载祀六百,商纣暴虐,鼎迁于周,成王定鼎于郏鄏,卜世三十,卜年七百,天所命也,周德虽衰,天命未改,鼎之轻重,未可问也。
shǐ jì yuē: huáng dì cǎi shǒu shān tóng, zhù dǐng yú jīng shān xià, dǐng jì chéng, yǒu lóng chuí hú rán, xià yíng huáng dì, huáng dì shàng qí, qún chén hòu gōng cóng shàng zhě qī shí yú rén, lóng nǎi shǎng qù.
《史记》曰:黄帝采首山铜,铸鼎於荆山下,鼎既成,有龙垂胡髯,下迎黄帝,黄帝上骑,群臣后宫从上者七十馀人,龙乃上去。
yòu yuē: hàn wǔ dì shí, fén yīn wū jǐn, jǐn, wū míng. wèi mín cí wèi suī hòu tǔ, yíng páng, jiàn dì rú gōu zhuàng, bàng shì dé dǐng, yǐ lǐ yíng dǐng zhì gān quán, cóng xíng, shàng jiàn zhī, zhì zhōng shān, yàn wēn yǒu huáng yún gài yān, yǒu lù guò, shàng zì shè zhī, yīn yǐ jì zhī, zhì cháng ān, gōng qīng dài fū jiē yì, wèi zhī bǎo dǐng.
又曰:汉武帝时,汾阴巫锦,[锦,巫名。]为民祠魏睢后土,营旁,见地如钩状,棓视得鼎,以礼迎鼎至甘泉,从行,上荐之,至中山,晏温有黄云盖焉,有鹿过,上自射之,因以祭之,至长安,公卿大夫皆议,谓之宝鼎。
jìn yáng chūn qiū yuē: xián kāng bā nián, gǔ chéng tài píng yù lǎn qī bǎi wǔ shí liù zuò chéng. xiàn mín liú guī, yè jiàn mén nèi yǒu guāng, qǔ de yù dǐng, yī wéi sì cùn, lú jiāng tài shǒu yǐ xiàn.
《晋阳春秋》曰:咸康八年,穀成[《太平御览》七百五十六作城。]县民留珪,夜见门内有光,取得玉鼎,一围四寸,庐江太守以献。
jìn qǐ jū zhù yuē: xián hé yuán nián, xuān chéng àn dàng zuò chéng. chūn gǔ xiàn shān méng, huò gǔ dǐng, kě shòu sān hú yú, qún chén bì hè.
晋《起居注》曰:咸和元年,宣成[按当作城。]春穀县山甿,获古鼎,可受三斛馀,群臣毕贺。
zàn jìn guō pú zàn yuē: jiǔ mù gòng jīn, dǐng chū xià hòu, hé wèi yǎng xián, yǐ wú huà yǒu, hè hè sān shì, jiàn yú fù sù.
【赞】晋郭璞赞曰:九牧贡金,鼎出夏后,和味养贤,以无化有,赫赫三事,鉴于覆蔌。
qǐ liáng liú xiào chuò sòng ruì dǐng yì xiàng guó liáng gōng qǐ yuē: shēng mù yóu huǒ zhī qín, jiā jiē jì shuò zhī huá, bái huán yín wèng zhī jī, sù zhì jīn chuán zhī ruì, zì tiān yòu zuò, bù wéi dìng yú jiá rǔ, xū qí suǒ zhǐ, fēi dú zài yú fén yīn.
【启】梁刘孝绰送瑞鼎诣相国梁公启曰:生木游火之禽,夹阶纪朔之华,白环银瓮之迹,素雉金船之瑞,自天宥祚,不为定於郏鄏,虚其所止,非独在於汾阴。