liè nǚ yī
◎列女一
gǔ zhě nǚ zǐ zhī jū shì yě, bì yǒu fù mǔ shī bǎo wèi chén shī shū tú shǐ yǐ xùn zhī. fán zuǒ yòu pèi fú zhī yí, nèi wài shòu shòu zhī bié, yǔ suǒ yǐ shì fù mǔ jiù gū zhī dào, gài wú suǒ bù bèi yě. ér yòu yǒu tiān zǐ zhī hòu fēi, zhū hóu zhī fū rén, gōng xíng yú shàng, yǐ lǜ huà zhī. zé qí jū ān ér yǒu shū shùn zhī chēng, lín biàn ér yǒu zhēn tè zhī cāo zhě, fū qǐ ǒu rán zāi. hòu shì cǐ dào jì fèi, nǚ shēng ér chù guī tà zhī zhōng, nì qíng ài zhī sī, ěr bù líng zhēn shǐ zhī yán, mù bù dǔ fáng fàn zhī jù, yóu shì dòng yú lǐ zé, ér wǎng wǎng zì fàng yú xié pì yǐ. gǒu yú shì shí ér yǒu néng yǐ yì jié zì zhù zhě yān, fēi qí shēng zhì zhī měi, zé yì qǐ yì zhì zāi. shǐ shì zhī shū, suǒ yǐ bì lù ér fú gǎn lüè yě.
古者女子之居室也,必有傅姆師保為陳詩書圖史以訓之。凡左右佩服之儀,內外授受之別,與所以事父母舅姑之道,蓋無所不備也。而又有天子之后妃,諸侯之夫人,躬行於上,以率化之。則其居安而有淑順之稱,臨變而有貞特之操者,夫豈偶然哉。後世此道既廢,女生而處閨闥之中,溺情愛之私,耳不聆箴史之言,目不睹防範之具,由是動逾禮則,而往往自放於邪僻矣。苟於是時而有能以懿節自著者焉,非其生質之美,則亦豈易致哉。史氏之書,所以必錄而弗敢略也。
yuán shòu mìng bǎi yú nián, nǚ fù zhī néng yǐ xíng wén yú cháo zhě duō yǐ, bù néng jǐn shū, cǎi qí yóu zhuō yì zhě, jù zài yú piān. qí jiān yǒu bù rěn fū sǐ, gǎn kǎi zì shā yǐ cóng zhī zhě, suī huò shī yú guò zhōng, rán jiào yú gǒu shēng shòu rǔ yǔ gèng shì ér bù zhī kuì zhě, yǒu jiān yǐ. gù tè zhe zhī, yǐ shì quàn lì zhī yì yún.
元受命百餘年,女婦之能以行聞於朝者多矣,不能盡書,采其尤卓異者,具載於篇。其間有不忍夫死,感慨自殺以從之者,雖或失於過中,然較於苟生受辱與更適而不知愧者,有間矣。故特著之,以示勸勵之義雲。
cuī shì, zhōu shù hū qī yě. dīng hài suì, cóng shù hū guān píng yáng. jīn jiāng lái gōng chéng, kè zhī, xià lìng guān shǔ qī zǐ gǎn nì zhě sǐ. shí shù hū yǐ shǐ shì zài shàng dǎng, cuī shì jí jí bào yòu zǐ zhēn yǐ guǐ jì zì yán yú jiāng, jiāng xìn zhī, shǐ jūn lì shū qí bì chū zhī. cuī shì yuē: fù rén bì shǐ rén zhí ér shū, fēi lǐ yě. yǐ jīn lù lì, shǐ shū zhī zhǐ. lì yuē: wú zhī rǔ chéng xián fù, rán lìng bù gǎn wéi. mìng cuī zì xuān xiù, lì xuán bǐ ér shū yān. jì chū, yǒu yán qí zhà zhě, jiāng nù, mìng zhuī zhī. cuī yǔ zhēn fú tǔ jiào sān rì, dé miǎn, jì yǔ shù hū huì. wèi jǐ, shù hū yǐ bìng wáng, cuī nián èr shí jiǔ, jí dà tòng jiù qián, shì bù gēng jià, chì qù lì shì, fú zào bù bì yī, fàng sàn bì pú, gōng zì fǎng jī, xī yǐ zī chǎn yí qīn jiù. yǒu quán guì shǐ rén fěng qiú qǔ, zhé zì pá huǐ qí miàn bù yù shēng. sì shí nián wèi cháng wàng yán xiào, yù jí huì. zhì jiā jiào zǐ yǒu fǎ, rén bǐ gǔ liè fù yún.
崔氏,周朮忽妻也。丁亥歲,從朮忽官平陽。金將來攻城,克之,下令官屬妻子敢匿者死。時朮忽以使事在上黨,崔氏急即抱幼子禎以詭計自言於將,將信之,使軍吏書其臂出之。崔氏曰:「婦人臂使人執而書,非禮也。」以金賂吏,使書之紙。吏曰:「吾知汝誠賢婦,然令不敢違。」命崔自揎袖,吏懸筆而書焉。既出,有言其詐者,將怒,命追之。崔與禎伏土窖三日,得免,既與朮忽會。未幾,朮忽以病亡,崔年二十九,即大慟柩前,誓不更嫁,斥去麗飾,服皂布弊衣,放散婢僕,躬自紡績,悉以資產遺親舊。有權貴使人諷求娶,輒自爬毀其面不欲生。四十年未嘗妄言笑,預吉會。治家教子有法,人比古烈婦雲。
zhōu shì, píng luán shí chéng rén. nián shí liù shì lǐ bó tōng, shēng yī zi, míng yì. jīn mò, bó tōng jiān fēng rùn xiàn, guó bīng gōng zhī, chéng pò, bù zhī suǒ zhōng. zhōu shì yǔ yì bèi lǔ, wèi xié xíng zhě yuē: rén gǒu ài qí shēng, wàn yī shòu rǔ, bù rú sǐ yě. jí zì tóu yú qiàn. zhǔ zhě nù, bá pèi dāo sān rèn qí tǐ ér qù, dé bù sǐ. suì xié yì ér táo, jiān guān zhì biàn, jī rèn yǐ zì gěi, jiào yì dú shū yǒu chéng.
周氏,平灤石城人。年十六適李伯通,生一子,名易。金末,伯通監豐潤縣,國兵攻之,城破,不知所終。周氏與易被虜,謂偕行者曰:「人苟愛其生,萬一受辱,不如死也。」即自投於塹。主者怒,拔佩刀三刃其體而去,得不死。遂攜易而逃,間關至汴,績紝以自給,教易讀書有成。
yáng shì, dōng píng xū chéng rén. fū guō sān, cóng jūn xiāng yáng, yáng shì liú shì jiù gū, yǐ xiào wén. zhì yuán liù nián, fū sǐ shù suǒ, mǔ yù duó jià zhī, yáng shì hào tòng zì shì, nǎi yǐ. jiǔ zhī, fū gǔ hái, jiù yuē: xīn fù nián shào, zhōng bì tā shì, kě lìng wú zi guān chù dì xià yé! jiāng qiú lǐ rén wáng nǚ gǔ hé yì zhī. yáng shì wén, yì bēi, bù shí wǔ rì, zì jīng sǐ, suì yǔ fū gòng zàng yān.
楊氏,東平須城人。夫郭三,從軍襄陽,楊氏留事舅姑,以孝聞。至元六年,夫死戍所,母欲奪嫁之,楊氏號痛自誓,乃已。久之,夫骨還,舅曰:「新婦年少,終必他適,可令吾子鰥處地下耶!」將求里人亡女骨合瘞之。楊氏聞,益悲,不食五日,自經死,遂與夫共葬焉。
hú liè fù, bó hǎi liú píng qī yě. zhì yuán qī nián, píng dāng shù zǎo yáng, chē zài qí jiā yǐ xíng. yè sù shā hé bàng, yǒu hǔ zhì, xián píng qù. hú jué qǐ zhuī jí zhī, chí hǔ zú, gù hū chē zhōng ér, qǔ dāo shā hǔ, hǔ sǐ, fú píng hái zhì jì yáng chéng qiú yī, yǐ shāng zú. xiàn guān yán zhuàng, mìng xù qí mǔ zǐ, réng jīng yì zhī.
胡烈婦,渤海劉平妻也。至元七年,平當戍棗陽,車載其家以行。夜宿沙河傍,有虎至,銜平去。胡覺起追及之,持虎足,顧呼車中兒,取刀殺虎,虎死,扶平還至季陽城求醫,以傷卒。縣官言狀,命恤其母子,仍旌異之。
zhì dà jiān, jiàn dé wáng shì nǚ, fù chū yún shě bàng, yù bào, wèi suǒ shì, yè zhī shēng shān. fù dà hū, nǚ shí fù shēng, jīng qū jiù, yǐ fù suǒ qì chú jī bào nǎo, shā zhī, fù nǎi dé shēng.
至大間,建德王氏女,父出耘舍傍,遇豹,為所噬,曳之升山。父大呼,女識父聲,驚趨救,以父所棄鋤擊豹腦,殺之,父乃得生。
kàn wén xìng qī wáng shì, míng chǒu chǒu, jiàn kāng rén yě. wén xìng cóng jūn zhāng zhōu, wèi qí wàn hù fǔ zhī shì, wáng shì yǔ jù xíng. zhì yuán shí qī nián, chén diào yǎn zuò luàn, gōng zhāng zhōu, wén xìng lǜ bīng yǔ zhàn, sǐ zhī. wáng shì bèi lüè, yì bù shòu rǔ, nǎi dài zéi yuē: qí wú zàng fū, jí rǔ cóng yě. zéi xǔ zhī, suì tuō, dé fù shī hái, jī xīn fén zhī. huǒ jì chì, jí zì tóu huǒ zhōng sǐ. zhì shùn sān nián, shì wén, zèng wén xìng hóu jué, shì yuē yīng liè wáng shì yuē zhēn liè fū rén. yǒu sī wèi lì miào sì zhī, hào shuāng jié yún.
闞文興妻王氏,名醜醜,建康人也。文興從軍漳州,為其萬戶府知事,王氏與俱行。至元十七年,陳吊眼作亂,攻漳州,文興率兵與戰,死之。王氏被掠,義不受辱,乃紿賊曰:「俟吾葬夫,即汝從也。」賊許之,遂脫,得負屍還,積薪焚之。火既熾,即自投火中死。至順三年,事聞,贈文興侯爵,諡曰英烈;王氏曰貞烈夫人。有司為立廟祀之,號「雙節」雲。
láng shì, hú zhōu ān jí rén, sòng jìn shì zhū jiǎ qī yě. zhū cháng shì zhè dōng, yǐ láng shì cóng. zhì yuán jiān, zhū mò, láng shì hù sàng hái zhì yù shān lǐ, liú jū bì dào. shì jiā liǔ shì yù qiáng pìn zhī, láng shì bù cóng, yè qì zhuāng fèng jiù dùn. liǔ yāo zhī zhōng dào, fù sǐ jù, dé miǎn. jiā jū, yǎng gū shén jǐn. gū cháng bìng, láng dǎo tiān, kuī gǔ ròu jìn dàn ér yù. hòu gū sàng, yǐ āi wén. dà dé shí yī nián, jīng měi zhī.
郎氏,湖州安吉人,宋進士朱甲妻也。朱嘗仕浙東,以郎氏從。至元間,朱歿,郎氏護喪還至玉山里,留居避盜。勢家柳氏欲強聘之,郎誓不從,夜棄裝奉柩遁。柳邀之中道,復死拒,得免。家居,養姑甚謹。姑嘗病,郎禱天,刲股肉進啖而愈。後姑喪,以哀聞。大德十一年,旌美之。
yòu yǒu dōng píng zhèng shì dà níng dù shì ān xī yáng shì, bìng shǎo guǎ shǒu zhì, gē tǐ ròu liáo gū bìng.
又有東平鄭氏、大寧杜氏、安西楊氏,並少寡守志,割體肉療姑病。
qín shì èr nǚ, hé nán yí yáng rén, yì qí míng. fù cháng yǒu wēi jí, yī yún bù kě gōng. zǐ bì hù mò dǎo, záo jǐ nǎo hé yào jìn yǐn, suì yù. fù hòu fù bìng yù jué, mèi kuī gǔ ròu zhì zhōu zhōng, fù xiǎo chuài jí sū.
秦氏二女,河南宜陽人,逸其名。父嘗有危疾,醫雲不可攻。姊閉戶默禱,鑿己腦和藥進飲,遂愈。父後復病欲絕,妹刲股肉置粥中,父小啜即蘇。
sūn shì nǚ, hé jiān rén. fù bìng lài shí nián, nǚ dǎo yú tiān, qiú yǐ shēn dài, qiě shǔn qí nóng xuè, xún yuè ér yù.
孫氏女,河間人。父病癩十年,女禱於天,求以身代,且吮其膿血,旬月而愈。
xǔ shì nǚ, ān fēng rén. fù jí, gē gǔ dàn zhī nǎi quán.
許氏女,安豐人。父疾,割股啖之乃痊。
zhāng shì nǚ, lú zhōu rén, jià wèi gāo hòu qī. mǔ bìng mù sàng míng, zhāng shì guī shěng, bào mǔ qì, yǐ shé shì zhī, mù hū néng shì.
張氏女,廬州人,嫁為高垕妻。母病目喪明,張氏歸省,抱母泣,以舌舐之,目忽能視。
zhōu xiàn gè yǐ zhuàng wén, bāo biǎo zhī.
州縣各以狀聞,褒表之。
jiāo shì, jīng yáng yuán tiān yòu qī yě. tiān yòu zǔ fù shǐ jiē cóng jūn yì, zǔ mǔ yáng shì mǔ jiāo shì bìng jiā jū shǒu zhì. zhì yuán èr shí sān nián, tiān yòu fù cóng zhēng sǐ gān zhōu, qī jiāo shì nián shào, zōng zú yù gǎi jià zhī. jiāo shì kū qiě yán yuē: yuán shì bù xìng sān shì zǎo guǎ, zì zǔ gū yǐ lái, jiē shǒu jié yì, qǐ kě zhì wú ér suì fèi hū! wú shēng wèi yuán shì fù, sǐ zé zàng yuán shì tǔ ěr, zhōng bù néng gǎi róng shì tā rén yě. zhòng bù gǎn fù yán.
焦氏,涇陽袁天祐妻也。天祐祖、父始皆從軍役,祖母楊氏、母焦氏並家居守志。至元二十三年,天祐復從征死甘州,妻焦氏年少,宗族欲改嫁之。焦氏哭且言曰:「袁氏不幸三世早寡,自祖姑以來,皆守節義,豈可至吾而遂廢乎!吾生為袁氏婦,死則葬袁氏土爾,終不能改容事他人也。」眾不敢復言。
zhōu shì, zé zhōu rén, jià wèi ān xī zhāng xìng zǔ qī. nián èr shí sì, xìng zǔ mò, jiù gū yù shǐ zài shì, zhōu shì fú cóng, yuē: qiè jiā zǔ fù jiē zǎo shì, qiè zǔ mǔ qiè mǔ bìng yǐ zhēn cāo wén, qiè huò zhōng dào yì jié, shì wàng gù fū ér rǔ xiān rén yě. fū wàng gù fū bù yì, rǔ xiān rén bù xiào, bù xiào bù yì, qiè bù wèi yě. suì jū lí sān shí nián, fèng jiù gū, shēng shì sǐ zàng wú wéi lǐ. qí fù yǔ wài zǔ jiē wú hòu, zàng jì zhī lǐ yì zhōu shì zhǔ zhī.
周氏,澤州人,嫁為安西張興祖妻。年二十四,興祖歿,舅姑欲使再適,周氏弗從,曰:「妾家祖、父皆早世,妾祖母、妾母並以貞操聞,妾或中道易節,是忘故夫而辱先人也。夫忘故夫不義,辱先人不孝,不孝不義,妾不為也。」遂居嫠三十年,奉舅姑,生事死葬無違禮。其父與外祖皆無後,葬祭之禮亦周氏主之。
yǒu sī yǐ wén, bìng cì jīng yì.
有司以聞,並賜旌異。
zhào xiào fù, dé ān yīng chéng rén. zǎo guǎ, shì gū xiào. jiā pín, yōng zhī yú rén, dé měi shí bì chí guī fèng gū, zì dàn cū lì bù yàn. cháng niàn gū lǎo, yī dàn yǒu bù huì, wú yóu de guān, nǎi yǐ cì zǐ yù fù jiā, dé qián bǎi mín, mǎi shā mù zhì zhī. guān chéng, zhì yú jiā. nán lín shī huǒ, shí nán fēng liè shén, huǒ shì jí xiào fù jiā, xiào fù jí fú gū chū bì, ér guān zhòng bù kě yí, nǎi fǔ yīng dà kū yuē: wú wèi gū mài ér dé guān, wú néng wèi wǒ jiù zhī zhě, kǔ mò dà yān! yán bì, fēng zhuǎn ér běi, xiào fù jiā dé bù fén, rén yǐ wèi xiào gǎn suǒ zhì.
趙孝婦,德安應城人。早寡,事姑孝。家貧,傭織於人,得美食必持歸奉姑,自啖粗糲不厭。嘗念姑老,一旦有不諱,無由得棺,乃以次子鬻富家,得錢百緡,買杉木治之。棺成,置於家。南鄰失火,時南風烈甚,火勢及孝婦家,孝婦亟扶姑出避,而棺重不可移,乃撫膺大哭曰:「吾為姑賣兒得棺,無能為我救之者,苦莫大焉!」言畢,風轉而北,孝婦家得不焚,人以為孝感所致。
huò shì èr fù yǐn shì yáng shì, fū jiā zhèng zhōu rén. zhì yuán jiān, yǐn shì fū yào qīng mò, gū mìng qí gèng jià, yǐn shì yuē: fù zhī xíng yī jié ér yǐ, zài jià ér shī jié, qiè bù rěn wèi yě. gū yuē: shì zhī fù jiē rán, rén wèi cháng yǐ wèi fēi, rǔ dú hé chǐ zhī yǒu? yǐn shì yuē rén zhī zhì bù tóng, qiè zhī shǒu qiè zhì ěr. gū bù néng qiáng. yáng shì fū xiǎn qīng jì mò, lǜ gū yù qí jià, jí xiān bái gū yuē: qiè wén dì sì yóu xiōng dì yě, yí xiāng hǎo yān. jīn sì jì liú, qiè kě dú qù hū, yuàn yǔ gòng xiū fù dào, yǐ zhōng shì wú gū. gū yuē: rǔ guǒ néng ruò shì, wú hé yán zāi! yú shì tóng chù èr shí yú nián, yǐ jié xiào wén.
霍氏二婦尹氏、楊氏,夫家鄭州人。至元間,尹氏夫耀卿歿,姑命其更嫁,尹氏曰:「婦之行一節而已,再嫁而失節,妾不忍為也。」姑曰:「世之婦皆然,人未嘗以為非,汝獨何恥之有?」尹氏曰;「人之志不同,妾知守妾志爾。」姑不能強。楊氏夫顯卿繼歿,慮姑欲其嫁,即先白姑曰:「妾聞娣姒猶兄弟也,宜相好焉。今姒既留,妾可獨去乎,願與共修婦道,以終事吾姑。」姑曰:「汝果能若是,吾何言哉!」於是同處二十餘年,以節孝聞。
yòu yǒu bīn zhōu rèn shì gān zhōu tián shì, jiē yī jiā yī fù, jù shǎo guǎ shì bù tā shì, lù lì cán sāng, yǐ yǎng jiù gū.
又有邠州任氏、乾州田氏,皆一家一婦,俱少寡誓不他適,戮力蠶桑,以養舅姑。
shì wén, bìng mìng bāo biǎo.
事聞,並命褒表。
wáng dé zhèng qī guō shì, dà míng rén. shǎo gū, shì mǔ zhāng shì xiào jǐn, yǐ nǚ yí wén yú xiāng. jí jī, fù guì jiā mù zhī, zhēng qiú pìn, zhāng shì bù xǔ. shí dé zhèng jiào shòu lǐ zhōng, nián sì shí yú, mào shén gǔ lòu, zhāng shì yǐ pín bù néng jiào èr zi, yù nà dé zhèng wèi xù, shǐ jiào zhī. zōng zú jiē bù rán, guō shì kǎi rán yuàn shùn mǔ zhì. jì hūn, yǔ dé zhèng xiāng jìng rú bīn, zhǔ jiào èr dì yǒu chéng. wèi jǐ dé zhèng zú, guō shì nián fāng èr shí yú, lì jié zì shǒu, shén yǒu zhēn míng. dà dé jiān biǎo qí jiā.
王德政妻郭氏,大名人。少孤,事母張氏孝謹,以女儀聞於鄉。及笄,富貴家慕之,爭求聘,張氏不許。時德政教授里中,年四十餘,貌甚古陋,張氏以貧不能教二子,欲納德政為婿,使教之。宗族皆不然,郭氏慨然願順母志。既婚,與德政相敬如賓,囑教二弟有成。未幾德政卒,郭氏年方二十餘,勵節自守,甚有貞名。大德間表其家。
zhǐ lǔ huā zhēn, méng gǔ shì. nián èr shí liù, fū hū dōu bìng zú, shì bù zài jiào, xiào yǎng jiù gū. yú èr shí wǔ nián, jiù gū mò, chén yī gòu miàn, lú yú mù zhōng shēn. zhì yuán jiān jīng zhī.
只魯花真,蒙古氏。年二十六,夫忽都病卒,誓不再醮,孝養舅姑。逾二十五年,舅姑歿,塵衣垢面,廬於墓終身。至元間旌之。
qí hòu, yòu yǒu yì chéng sòng zhòng róng qī liáng shì, jiù mò, fù tǔ wèi fén huái mèng hé shì dà míng zhào shì, bìng yǐ fū mò shǒu zhì, yǎng jiù gū yǐ shòu zhōng, qīn fù tǔ zhú qí fén, gāo sān zhàng yú.
其後,又有翼城宋仲榮妻梁氏,舅歿,負土為墳;懷孟何氏、大名趙氏,並以夫歿守志,養舅姑以壽終,親負土築其墳,高三丈余。
duàn shì, lóng xìng huò róng qī yě. róng wú zi, cháng qǐ rén wèi yǎng zi. róng zú, duàn shì nián èr shí liù, yǎng jiù gū yǐ xiào chēng. jiù gū mò, róng zhū fù zhòng wèn tān qí chǎn, wèi duàn yuē: rǔ zi jiǎ zǐ yě, kě lìng guī zōng. rǔ wú zi, yí gǎi shì, huò shì yè rǔ wú yù yān. duàn yuē: jiā zī bù kě jì, dàn zài jiào fēi yì, shàng róng qiè sī zhī. jí tuì rù qǐn shì, yǐn zhēn cì miàn, mò zì zhī, shì sǐ bù èr. dà dé èr nián, fǔ shàng zhuàng zhōng shū, gěi yáng jiǔ bì bó, réng mìng jīng mén, fù yì rú zhì.
段氏,隆興霍榮妻也。榮無子,嘗乞人為養子。榮卒,段氏年二十六,養舅姑以孝稱。舅姑歿,榮諸父仲汶貪其產,謂段曰:「汝子假子也,可令歸宗。汝無子,宜改適,霍氏業汝無預焉。」段曰:「家資不可計,但再醮非義,尚容妾思之。」即退入寢室,引針刺面,墨漬之,誓死不貳。大德二年,府上狀中書,給羊酒幣帛,仍命旌門,復役如制。
yòu yǒu xìng hé wú shì, zì cì qí miàn chéng jì xiè sī míng qī zhào shì, zì kūn qí fā jì níng tián jì chuān qī wǔ shì lì shuǐ cáo zi yīng qī yóu shì, niè zhǐ dī xuè, bìng shì bù gēng jià. gè yǐ yǒu sī wèi qǐng jīng zhī.
又有興和吳氏,自刺其面;成紀謝思明妻趙氏,自髡其發;冀寧田濟川妻武氏、溧水曹子英妻尤氏,齧指滴血,並誓不更嫁。各以有司為請旌之。
zhū hǔ qī máo shì, chóng míng rén. dà dé jiān, hǔ guān dōu shuǐ jiān, zuò zuì jí qí jiā, lì lù sòng máo shì jí èr zi fù jīng shī. tài yī tí diǎn shī jiǎ qǐ guī jiā, yù qī zhī. máo shì shì sǐ bù cóng, mǔ zǐ sān rén yǐ jū xiāng jié lián, zhòu yè yǐ bào hào kū, xíng mào xiāo huǐ. shī zhī bù kě duó, shì zhī. máo shì tuō jū yǒng míng ní sì, yōu fèn bù shí zú.
朱虎妻茅氏,崇明人。大德間,虎官都水監,坐罪籍其家,吏錄送茅氏及二子赴京師。太醫提點師甲乞歸家,欲妻之。茅氏誓死不從,母子三人以裾相結連,晝夜倚抱號哭,形貌銷毀。師知不可奪,釋之。茅氏托居永明尼寺,憂憤不食卒。
wén shì, shào xìng yú xīn zhī qī yě. dà dé sì nián, xīn zhī mò, wén shì nián shàng shǎo, fù mǔ lǜ qí bù néng shǒu, yù gèng jià zhī. wén shì kū yuē: yī shēn èr fū, liè fù suǒ chǐ. qiè kě wú shēng, kě wú chǐ hū! qiě gū lǎo zi yòu, qiè qù dāng lìng shuí shì yě? jí duàn fà zì shì. fù zhī qí zhì dǔ, nǎi bù rěn qiáng. gū jiǔ bìng fēng, qiě shī míng, wén shì shǒu dí hùn huì bù dài, shí shù kǒu shàng táng shì qí mù, mù wèi fù míng. jí gū zú, jiā pín, wú zī yōng gōng, yǔ zi qīn fù tǔ zàng zhī, zhāo xī bēi hào, wén zhě cǎn cè. xiāng lǐ jiā qí xiào, wèi zhī yǔ yuē: yù xué xiào fù, dāng wèn yú mǔ.
聞氏,紹興俞新之妻也。大德四年,新之歿,聞氏年尚少,父母慮其不能守,欲更嫁之。聞氏哭曰:「一身二夫,烈婦所恥。妾可無生,可無恥乎!且姑老子幼,妾去當令誰視也?」即斷髮自誓。父知其志篤,乃不忍強。姑久病風,且失明,聞氏手滌溷穢不怠,時漱口上堂舐其目,目為復明。及姑卒,家貧,無資傭工,與子親負土葬之,朝夕悲號,聞者慘惻。鄉里嘉其孝,為之語曰:「欲學孝婦,當問俞母。」
yòu yǒu liú shì, bó hǎi lǐ wǔ qī yě. shǎo guǎ, fù mǔ shǐ zài jiào, bù cóng. jiù huàn jū, liú dǎo yú tiān, shù rì kuì, shǔn qí xuè, nǎi yù. jì ér qīn wǎn xiǎo chē, zài jiù yì yuè cí yǐ dá shén kuàng.
又有劉氏,渤海李伍妻也。少寡,父母使再醮,不從。舅患疽,劉禱於天,數日潰,吮其血,乃愈。既而親挽小車,載舅詣岳祠以答神貺。
mǎ yīng, hé nèi rén, xìng xiào yǒu. fù sàng āi huǐ, èr xiōng jì mò, yīng dú shì mǔ shén jǐn, yòu fèng èr guǎ sǎo yǔ jū, shǐ de bǎo quán lí jié. jí sàng mǔ, bo dì zàng zhū sàng, qīn fù tǔ wèi sì fén, shǒu zhí sōng bǎi, lú mù cè zhōng shēn.
馬英,河內人,性孝友。父喪哀毀,二兄繼歿,英獨事母甚謹,又奉二寡嫂與居,使得保全嫠節。及喪母,卜地葬諸喪,親負土為四墳,手植松柏,廬墓側終身。
zhào shì nǚ míng yù ér, guān zhōu rén. cháng xǔ wèi lǐ shì fù, wèi hūn fū sǐ, suì shì bù jià, yǐ yǎng fù mǔ. fù mǔ mò, fù tǔ wèi fén, xiāng lǐ chēng xiào yān.
趙氏女名玉兒,冠州人。嘗許為李氏婦,未婚夫死,遂誓不嫁,以養父母。父母歿,負土為墳,鄉里稱孝焉。
féng shì, míng shū ān, zì jìng jūn, dà míng huàn jiā nǚ, shān yīn xiàn yǐn shān dōng lǐ rú zhōng jì shì yě. rú zhōng chū qǔ méng gǔ shì, shēng zǐ rèn, shù suì ér zú. dà dé wǔ nián, rú zhōng bìng dǔ, wèi féng yuē: wú yǐ yǐ, qí nài rǔ hé? féng shì yǐn dāo duàn fà, zì shì bù tā shì. rú zhōng mò liǎng yuè, yí fù shēng yī zi, míng fú. lǐ shì jí méng gǔ shì zhī zú zài běi, wén rú zhōng mò yú guān, jiā duō yí cái, xiāng shuài lái shān yīn. féng shì fāng bìng, chéng jiān jǐn qǔ qí zī jí zi rèn yǐ qù. féng bù yǔ jiào, yī shì xiāo rán, wéi yú rú zhōng jí méng gǔ shì zhī jiù ér yǐ. zhāo xī kū qì, lín lǐ bù rěn wén. jiǔ zhī, yù yī quán cuò èr jiù jí shān xià, xié qí zi lú mù cè. shí nián shǐ èr shí èr, léi xíng kǔ jié, wèi nǚ shī yǐ zì gěi. fù mǔ lái shì zhī, lián qí gū kǔ, yù shǐ gèng shì rén, féng zhǎo miàn liú xiě, bù kěn cóng. jū èr shí nián, shǐ hù sàng guī zàng wèn shàng. qí lǔ zhī rén wén zhī, mò bù tàn xī.
馮氏,名淑安,字靜君,大名宦家女,山陰縣尹山東李如忠繼室也。如忠初娶蒙古氏,生子任,數歲而卒。大德五年,如忠病篤,謂馮曰:「吾已矣,其奈汝何?」馮氏引刀斷髮,自誓不他適。如忠歿兩月,遺腹生一子,名伏。李氏及蒙古氏之族在北,聞如忠歿於官,家多遺財,相率來山陰。馮氏方病,乘間盡取其貲及子任以去。馮不與較,一室蕭然,唯余如忠及蒙古氏之柩而已。朝夕哭泣,鄰里不忍聞。久之,鬻衣權厝二柩蕺山下,攜其子廬墓側。時年始二十二,羸形苦節,為女師以自給。父母來視之,憐其孤苦,欲使更事人,馮爪面流血,不肯從。居二十年,始護喪歸葬汶上。齊魯之人聞之,莫不嘆息。
lǐ jūn jìn qī wáng shì, liáo yáng rén. dà dé bā nián, jūn jìn bìng zú, bo zàng, jiāng fā yǐn, qīn qī lín lǐ xián huì. wáng shì wèi zhòng yuē: fū fù sǐ tóng xué, yì yě. wú dé cóng liáng rén shì, bù yì kě hū! yīn fǔ guān dà tòng, ǒu xuè shēng xǔ, jí pū yú dì sǐ. zhòng wèi liǎn zhī, yǔ fū lián jiù chū zàng, sòng zhě shù bǎi rén, mò bù sǎ qì.
李君進妻王氏,遼陽人。大德八年,君進病卒,卜葬,將發引,親戚鄰里咸會。王氏謂眾曰:「夫婦死同穴,義也。吾得從良人逝,不亦可乎!」因撫棺大慟,嘔血升許,即仆於地死。眾為斂之,與夫連柩出葬,送者數百人,莫不灑泣。
yí lá shì, tóng zhī hú zhōu lù shì yē lǜ hū dōu bù huā qī yě. fū mò, gē ěr zì shì. jì zàng, lú mù cè, bēi hào bù shí sǐ.
移剌氏,同知湖州路事耶律忽都不花妻也。夫歿,割耳自誓。既葬,廬墓側,悲號不食死。
zhào shì míng wa ér, dà níng rén. nián èr shí, fū xiāo shì bìng jù, wèi wa ér yuē: wǒ sǐ, rǔ nián shào, ruò zhī hé? wa ér yuē: jūn xìng zì kuān, tuō yǒu bù kě huì, qiè bù dú shēng, bì cóng jūn dì xià. suì mìng jiàng zhì jù guān. fū mò, jí zì jīng sǐ, jiā rén tóng guān liǎn zàng yān.
趙氏名哇兒,大寧人。年二十,夫蕭氏病劇,謂哇兒曰:「我死,汝年少,若之何?」哇兒曰:「君幸自寬,脫有不可諱,妾不獨生,必從君地下。」遂命匠制巨棺。夫歿,即自經死,家人同棺斂葬焉。
yòu yǒu léi zhōu zhū kè bīn qī zhōu shì, dà dū fèi yán qī wáng shì mǎi gē qī yē lǜ shì, cáo zhōu zhèng là ér qī kāng shì, shǎn zhōu chén mǒu qī bié é é, dà tóng sòng jiān tóng qī bān shì lǐ ān tóng qī hú shì, jìn zhōu liú shù qī zhào shì, jì níng wáng sī zhōng qī zhāng shì, ráo zhōu liú jí qī zhào shì, dōng píng xú shùn qī péng shì, dà níng zhào yún ér qī ān shì chén gōng qī zhāng shì wǔ shòu qī liú shì sòng jìng xiān qī xiè shì sā lǐ qī xiāo shì, gǔ chéng wèi guì qī zhōu shì, rèn chéng guō huī ér qī zhào shì, zǎo yáng zhū mǒu qī dīng shì, yè xiàn wáng bǎo zǐ qī zhào shì, xìng zhōu mǒu shì qī wèi shì, luán zhōu péi mǒu qī dǒng guì gē, chéng dū zhāng bǎo tóng qī hǎo shì, lì zhōu gāo tǎ bì yě qī bái shì, hé nán yáng mǒu qī lú shì, méng gǔ shì tài shù qī ā bù chá xiāng wù sūn qī tuō tuō zhēn, bìng yǐ zǎo guǎ bù rěn dú shēng, yǐ sǐ cóng fū zhě.
又有雷州朱克彬妻周氏,大都費岩妻王氏、買哥妻耶律氏,曹州鄭臘兒妻康氏,陝州陳某妻別娥娥,大同宋堅童妻班氏、李安童妻胡氏,晉州劉恕妻趙氏,冀寧王思忠妻張氏,饒州劉楫妻趙氏,東平徐順妻彭氏,大寧趙沄兒妻安氏、陳恭妻張氏、武壽妻劉氏、宋敬先妻謝氏、撒里妻蕭氏,古城魏貴妻周氏,任城郭灰兒妻趙氏,棗陽朱某妻丁氏,葉縣王保子妻趙氏,興州某氏妻魏氏,灤州裴某妻董貴哥,成都張保童妻郝氏,利州高塔必也妻白氏,河南楊某妻盧氏,蒙古氏太術妻阿不察、相兀孫妻脫脫真,並以早寡不忍獨生,以死從夫者。
shì wén, xī mìng bāo biǎo, huò cì qián zèng shì yún.
事聞,悉命褒表,或賜錢贈諡雲。
zhū shū xìn, shān yīn rén. shǎo guǎ, shì bù zài jià. yī nǚ miào jìng, yòu kū fù shuāng mù bìng shī míng. jí zhǎng, zé ǒu zhě bù zhì, jiā pín suì xiōng, mǔ zǐ xiāng yī, yǐ kǔ jié zì lì. shì rén wáng shì guì zhòng qí xiào, nǎi qiú qǔ yān.
朱淑信,山陰人。少寡,誓不再嫁。一女妙淨,幼哭父雙目並失明。及長,擇偶者不至,家貧歲凶,母子相依,以苦節自厲。士人王士貴重其孝,乃求娶焉。
gé miào zhēn, xuān chéng mín jiā nǚ. jiǔ suì, wén rì zhě yán, mǔ nián wǔ shí dāng sǐ, miào zhēn jí bēi yōu zhù tiān, shì bù jià, zhōng shēn zhāi sù, yǐ yán mǔ nián. mǔ hòu nián bā shí yī zú.
葛妙真,宣城民家女。九歲,聞日者言,母年五十當死,妙真即悲憂祝天,誓不嫁,終身齋素,以延母年。母后年八十一卒。
wèi wú shì sān nǚ, jiā qián táng. zhū xiōng yuǎn shì bù guī, mǔ sī zhī jí, sān nǚ yù wèi mǔ yì, nǎi gòng duàn fà shì tiān, zhōng shēn bù jià yǐ yǎng mǔ, tóng lì shì hù sì shí yú nián. mǔ jìng yǐ shòu zhōng.
畏吾氏三女,家錢塘。諸兄遠仕不歸,母思之疾,三女欲慰母意,乃共斷髮誓天,終身不嫁以養母,同力侍護四十餘年。母竟以壽終。
shì shàng, bìng cì jīng yì.
事上,並賜旌異。
wáng shì, yàn rén zhāng mǎi nú qī yě. nián shí liù, mǎi nú guān qián táng bìng mò, zàng chéng xī shí lǐ wài. wáng shì měi dàn bèi fā bù wǎng diàn zhī, fú mù dà tòng yù jué, jiǔ ér zhì jí. jiù gū lì zhǐ qí xíng, nǎi yǐ. fú què, jiù gū wèi zhī yuē: wú zi yǐ mò, xīn fù nián shàng shǎo, yí zì tú zhōng shēn jì, wú tú yān wú jiā yě. wáng shì qì yuē: fù mǔ mìng qiè fèng jī zhǒu yú zhāng shì, jīn fū bù xìng zǎo shì, tiān yě. cǐ zú qǐ kě fù lǚ tā rén mén hū! gù bù cóng. qióng jū sān shí nián, zhēn bái wú shǎo diàn.
王氏,燕人張買奴妻也。年十六,買奴官錢塘病歿,葬城西十里外。王氏每旦被發步往奠之,伏墓大慟欲絕,久而致疾。舅姑力止其行,乃已。服闋,舅姑謂之曰:「吾子已歿,新婦年尚少,宜自圖終身計,毋徒淹吾家也。」王氏泣曰:「父母命妾奉箕帚於張氏,今夫不幸早逝,天也。此足豈可復履他人門乎!」固不從。煢居三十年,貞白無少玷。
yòu yǒu féng yì wáng yì qī lú shì suī yáng liú zé qī jiě shì dōng píng yáng sān qī zhāng shì, bìng shǒu zhì yǒu jié. mìng jīng qí mén.
又有馮翊王義妻盧氏、睢陽劉澤妻解氏、東平楊三妻張氏,並守志有節。命旌其門。
zhāng yì fù, jì nán zōu píng rén, nián shí bā guī lǐ rén lǐ wǔ. wǔ yǔ cóng zi líng shù fú níng wèi jǐ sǐ shù suǒ. zhāng dú jiā jū, yǎng jiù gū shèn zhì. fù mǔ jiù gū bìng, fán sì kuī gǔ ròu jiù bù xiè. jí sǐ, sàng zàng wú yí lǐ. jì ér tàn yuē: qiè fū sǐ shù qiān lǐ wài, qiè bù néng guī gǔ yǐ zàng zhě, yǐ jiù gū fù mǔ zài, wú suǒ yǎng gù yě. jīn bù xìng fù mǔ jiù gū yǐ sǐ, ér fū gǔ zhōng bào qì yuǎn tǔ, shǐ wú qiè jí yǐ, qiè zài, gǎn ài sǐ hū! nǎi wò jī bīng shàng, shì yuē: tiān ruò xǔ qiè qǔ fū gǔ, suī hán shén, dāng dé bù sǐ. yú yuè, jìng bù sǐ. xiāng rén yì zhī, nǎi xiāng shuài zèng yǐ qián, dà shū qí shì yú yī yǐ xíng. xíng sì shí rì, zhì fú níng, jiàn líng, wèn fū zàng dì, zé zhēn mǎng sì sāi, bù kě shí. zhāng āi tòng yù jué. fū hū jiàng yú tóng, yán dòng wú yì qí shēng shí, gào zhāng sǐ shí shì, shén bēi, qiě zhǐ shì gǔ suǒ zài chù. zhāng rú qí yán fā dé zhī, chí gǔ zhù yuē: ěr xìn qiè fū yé? rù kǒu dāng rú bīng xuě, nián rú jiāo. yǐ ér guǒ rán. guān yì zhī, shàng yú dà fǔ, shǐ líng hù sàng hái, gěi qián shǐ zàng, réng jīng mén, fù qí yì.
張義婦,濟南鄒平人,年十八歸里人李伍。伍與從子零戍福寧、未幾死戍所。張獨家居,養舅姑甚至。父母舅姑病,凡四刲股肉救不懈。及死,喪葬無遺禮。既而嘆曰:「妾夫死數千里外,妾不能歸骨以葬者,以舅姑父母在,無所仰故也。今不幸父母舅姑已死,而夫骨終暴棄遠土,使無妾即已,妾在,敢愛死乎!」乃臥積冰上,誓曰:「天若許妾取夫骨,雖寒甚,當得不死。」逾月,竟不死。鄉人異之,乃相率贈以錢,大書其事於衣以行。行四十日,至福寧,見零,問夫葬地,則榛莽四塞,不可識。張哀慟欲絕。夫忽降於童,言動無異其生時,告張死時事,甚悲,且指示骨所在處。張如其言發得之,持骨祝曰:「爾信妾夫耶?入口當如冰雪,黏如膠。」已而果然。官義之,上於大府,使零護喪還,給錢使葬,仍旌門,復其役。
dīng shì, xīn jiàn zhèng bó wén qī yě. dà dé jiān, bó wén bìng jiāng mò, dīng shì yǔ jué yuē: qiè zì dé shì jīn zhì, shì yǔ xié lǎo. jūn jīn bù xìng jí ruò shì, tuō yǒu bù huì, qiè dāng cóng. dàn jūn fù mǔ yǐ lǎo, wú tā zi fù shì yǎng, qiè gǒu fù zì wáng, shǐ jūn fù mǔ shí bù gān wèi, zé jūn yì bù míng mù yǐ. qiè qiě rěn sǐ, yǐ fèng qí yú nián, bì bù gǎi shì tā rén, yǐ fù jūn yú míng míng yě. bó wén zú, dīng shì nián èr shí qī, jū sàng āi huǐ. fú jì chú, fù mǔ lǚ yì duó jià zhī, dīng shì měi wén bì tòng kū yuē: qiè suǒ yǐ bù sǐ zhě, fēi gǒu shēng yǒu tā zhì yě, yǔ liáng rén yuē, jiāng yǐ shì jiù gū ěr. jīn jiù gū zài táng gù wú yàng, qiè kě qì qù ér bù xìn yú liáng rén hū! fù suì zhǐ. jiù gū cháng bìng, dīng shì sù yè hù shì, yī bù jiě dài. jí sǐ, sàng zàng jǐn lǐ. shì shàng, biǎo qí mén.
丁氏,新建鄭伯文妻也。大德間,伯文病將歿,丁氏與訣曰:「妾自得侍巾櫛,誓與偕老。君今不幸疾若是,脫有不諱,妾當從。但君父母已老,無他子婦侍養,妾苟復自亡,使君父母食不甘味,則君亦不瞑目矣。妾且忍死,以奉其餘年,必不改事他人,以負君於冥冥也。」伯文卒,丁氏年二十七,居喪哀毀。服既除,父母屢議奪嫁之,丁氏每聞必慟哭曰:「妾所以不死者,非苟生有他志也,與良人約,將以事舅姑耳。今舅姑在堂固無恙,妾可棄去而不信於良人乎!」父遂止。舅姑嘗病,丁氏夙夜護視,衣不解帶。及死,喪葬盡禮。事上,表其門。
bái shì, tài yuán rén. fū mù shì shì dào, qì jiā wèi sēng. bái shì nián èr shí, liú yǎng gū bù qù, fú qín jī rèn, yǐ gōng zū fù. fū yī rì hái, pò shǐ tā shì, bái duàn fà shì bù cóng, fū bù néng duó, nǎi qù. gū nián jiǔ shí zú, jié lì yíng zàng, huà gū xiàng sì zhī zhōng shēn.
白氏,太原人。夫慕釋氏道,棄家為僧。白氏年二十,留養姑不去,服勤績紝,以供租賦。夫一日還,迫使他適,白斷髮誓不從,夫不能奪,乃去。姑年九十卒,竭力營葬,畫姑像祀之終身。
zhào měi qī wáng shì, nèi huáng rén. zhì zhì yuán nián, měi nì shuǐ sǐ, wáng shì shì shǒu zhōng, jiù gū niàn qí nián shào wú zi, yù shǐ gèng shì rén. wáng shì yuē: fù yì wú zài jiào, qiě jiù gū zài, qiè kě qì ér qù yé! jiù gū nǎi yù yǐ zú zhí yǔ jì hūn, wáng shì jù bù cóng. jiù gū pò zhī lì, wáng shì zhī bù miǎn, jí yǐn shéng zì jīng sǐ.
趙美妻王氏,內黃人。至治元年,美溺水死,王氏誓守忠,舅姑念其年少無子,欲使更適人。王氏曰:「婦義無再醮,且舅姑在,妾可棄而去耶!」舅姑乃欲以族侄與繼婚,王氏拒不從。舅姑迫之力,王氏知不免,即引繩自經死。
lǐ dōng ér, zhēn chéng rén, dīng cóng xìn qī yě. nián èr shí sān, cóng xìn mò, fú què, fù mǔ hū guī wèn zhī, yuē: rǔ nián shào jū shuāng, yòu wú zi, hé yǐ zì lì, wú wèi rǔ zài zé xù hé rú? dōng ér bù cóng, yì cóng xìn zhǒng kū, yù yì mù shù shàng, jiā rén fáng zhī, bù guǒ. rì mù hái cóng xìn jiā, yè èr gǔ, rù shì gēng xīn yī, zì jīng sǐ.
李冬兒,甄城人,丁從信妻也。年二十三,從信歿,服闋,父母呼歸問之,曰:「汝年少居孀,又無子,何以自立,吾為汝再擇婿何如?」冬兒不從,詣從信冢哭,欲縊墓樹上,家人防之,不果。日暮還從信家,夜二鼓,入室更新衣,自經死。
lǐ shì, bīn zhōu huì gāo ér qī yě. nián èr shí liù, gāo ér mò, fù yù duó guī jià zhī, lǐ shì bù cóng, zì yì ér sǐ.
李氏,濱州惠高兒妻也。年二十六,高兒歿,父欲奪歸嫁之,李氏不從,自縊而死。
tuō tuō ní, yōng jí lá shì, yǒu sè, shàn nǚ gōng. nián èr shí liù, fū hā lá bù huā zú. qián qī yǒu èr zi jiē zhuàng, wú fù, yù yǐ běn sú zhì shōu jì zhī, tuō tuō ní yǐ sǐ zì shì. èr zi fù bǎi jì qiú suì, tuō tuō ní huì qiě mà yuē: rǔ qín shòu xíng, yù qī mǔ yé, ruò sǐ hé miàn mù jiàn rǔ fù dì xià? èr zi cán jù xiè zuì, nǎi xī yè ér jū. sān shí nián yǐ zhēn cāo wén.
脫脫尼,雍吉剌氏,有色,善女工。年二十六,夫哈剌不花卒。前妻有二子皆壯,無婦,欲以本俗制收繼之,脫脫尼以死自誓。二子復百計求遂,脫脫尼恚且罵曰:「汝禽獸行,欲妻母耶,若死何面目見汝父地下?」二子慚懼謝罪,乃析業而居。三十年以貞操聞。
wáng shì, chéng dū lǐ shì ān qī yě. nián shí jiǔ, shì ān zú, fū dì shì xiǎn yù shōu jì zhī. wáng shì bù cóng, yǐn rèn duàn fà, fù zì gē qí ěr, chuàng shén. qīn qī jīng tàn, wèi yī liáo bǎi rì nǎi yù.
王氏,成都李世安妻也。年十九,世安卒,夫弟世顯欲收繼之。王氏不從,引刃斷髮,復自割其耳,創甚。親戚驚嘆,為醫療百日乃愈。
zhuàng shàng, bìng jīng zhī.
狀上,並旌之。
zhào bīn qī zhū shì, míng jǐn gē, luò yáng rén yě. tiān lì chū, xī bīng lüè hé nán, zhū shì yù bīng wǔ rén, bèi zhí, bī yǔ luàn. zhū shì jù yuē: wǒ liáng jiā fù, qǐ cóng rǔ zéi yé! bīng nù, tí yè chuí chǔ zhī. zhū shì dù bù néng tuō, jí dài wèi zhī yuē: rǔ xìng shì wǒ, shě hòu jǐng bàng yǒu yì jīn, dāng fā yǐ yí rǔ. bīng xìn zhī, nǎi suí qí xíng. zhū shì dé jìn jǐng, jí bào sān suì nǚ yǒng shēn fù jǐng zhōng sǐ.
趙彬妻朱氏,名錦哥,洛陽人也。天曆初,西兵掠河南,朱氏遇兵五人,被執,逼與亂。朱氏拒曰:「我良家婦,豈從汝賊耶!」兵怒,提曳棰楚之。朱氏度不能脫,即紿謂之曰:「汝幸釋我,舍後井傍有瘞金,當發以遺汝。」兵信之,乃隨其行。朱氏得近井,即抱三歲女踴身赴井中死。
shì suì, yòu yǒu yǎn shī wáng shì nǚ míng ān gē, cóng fù bì bīng máng shān dīng jiā dòng. bīng rù, sōu dé zhī, jiàn ān gē sè měi, qū shǐ chū, yù wū zhī. ān gē bù cóng, tóu jiàn sǐ.
是歲,又有偃師王氏女名安哥,從父避兵邙山丁家洞。兵入,搜得之,見安哥色美,驅使出,欲污之。安哥不從,投澗死。
yǒu sī yán zhuàng, bìng biǎo qí lú.
有司言狀,並表其廬。
guì gē, méng gǔ shì, tóng zhī xuān zhèng yuàn shì luó wǔ shí sān qī yě. tiān lì chū, wǔ shí sān dé zuì, biǎn hǎi nán, jí qí jiā, zhào yǐ guì gē cì jìn shì mǎo hǎn. mǎo hǎn qīn lǜ chē qí zhì qí jiā yíng zhī. guì gē dù bù néng miǎn, lìng bì pú yǐ yǐn shí yán mǎo hǎn yú tīng shì, rú jiù zì jīng sǐ.
貴哥,蒙古氏,同知宣政院事羅五十三妻也。天曆初,五十三得罪,貶海南,籍其家,詔以貴哥賜近侍卯罕。卯罕親率車騎至其家迎之。貴哥度不能免,令婢僕以飲食延卯罕於廳事,如廄自經死。
tái shū líng qī liú shì, shùn níng rén yě. cū zhī shū, kè xiū fù dào. yī rì dì zhèn wū huài, yā shū líng bù néng qǐ, jiā fù shī huǒ, shū líng mǔ qián jiù bù dé, yù jiù fén. shū líng wàng jiàn, hū yuē: wú yǐ bù kě dé chū, dāng jí jiù wú mǔ. liú wèi fū mèi yuē: rǔ jiù rǔ mǔ, rǔ xiōng bì sǐ, wú bù yòng fù shēng yǐ. jí zì tóu huǒ zhōng sǐ. huǒ miè, jiā rén dé èr shī jìn zhōng, yóu shǒu xiàng wò bù kāi. guān jiā qí liè, shàng yú cháo, mìng lù fù shǐ chén.
台叔齡妻劉氏,順寧人也。粗知書,克修婦道。一日地震屋壞,壓叔齡不能起,家復失火,叔齡母前救不得,欲就焚。叔齡望見,呼曰:「吾已不可得出,當亟救吾母。」劉謂夫妹曰:「汝救汝母,汝兄必死,吾不用復生矣。」即自投火中死。火滅,家人得二屍燼中,猶手相握不開。官嘉其烈,上於朝,命錄付史臣。
lǐ zhì zhēn, jiàn níng pǔ chéng rén. fù zǐ míng, wú zi. zhì zhēn qī suì néng dú shū. jiǔ suì mǔ bìng, diào hù shén jǐn. jí zú, āi tòng yù jué, bù rú hūn sān nián, zhì nǚ gōng gōng jì sì, jí fèng fù gān zhǐ bù fá, xiāng lǐ chēng wèi xiào nǚ. fù cháng xǔ wèi zhèng quán qī, wèi jià, cóng fù kè shào wǔ. shào wǔ háo chén liáng yuè qí huì, qiáng nà cǎi qiú pìn, zhì zhēn duàn fà jù zhī, qiě shù zì qiú sǐ, liáng bù néng duó, zú guī quán. shì jiù gū fù mǔ jiē yǒu dào. tài dìng jiān, quán bìng mò, zhì zhēn bēi qì bù shí, shù rì ér sǐ.
李智貞,建寧浦城人。父子明,無子。智貞七歲能讀書。九歲母病,調護甚謹。及卒,哀慟欲絕,不茹葷三年,治女工供祭祀,及奉父甘旨不乏,鄉里稱為孝女。父嘗許為鄭全妻,未嫁,從父客邵武。邵武豪陳良悅其慧,強納采求聘,智貞斷髮拒之,且數自求死,良不能奪,卒歸全。事舅姑父母皆有道。泰定間,全病歿,智貞悲泣不食,數日而死。
cài sān yù, lóng xī chén duān cái qī yě. dào qǐ zhāng zhōu, lüè lóng xī, fù guǎng ruì yǔ duān cái gè cuàn qù, sān yù dú xié fū mèi chū bì lín cí zhōng. dào rù, zhuó fū mèi, jiàn sān yù měi, bù rěn shāng, yǔ lǐ fù ōu shì tóng qū nà zhōu zhōng. xíng zhì liǔ yíng jiāng, pò qī zhī. sān yù yáng xǔ nuò, yīn qǐ gēng yī, zì tóu jiāng shuǐ ér sǐ. yuè sān rì, shī liú zhì guǎng ruì zhōu cè, guǎng ruì shí wèi nǚ, shōu liǎn zhī. ōu shì tuō guī yán zhuàng, yǒu sī gāo qí cāo, wèi qǐng biǎo zhī. nǎi mìng jīng mén fù yì, réng gěi qián yǐ zàng.
蔡三玉,龍溪陳端才妻也。盜起漳州,掠龍溪,父廣瑞與端才各竄去,三玉獨偕夫妹出避鄰祠中。盜入,斫夫妹,見三玉美,不忍傷,與里婦歐氏同驅納舟中。行至柳營江,迫妻之。三玉佯許諾,因起更衣,自投江水而死。越三日,屍流至廣瑞舟側,廣瑞識為女,收斂之。歐氏脫歸言狀,有司高其操,為請表之。乃命旌門復役,仍給錢以葬。