shì zǔ liù
◎世祖六
shí sān nián chūn zhēng yuè dīng mǎo shuò, kè tán zhōu, sòng ān fǔ shǐ lǐ fèi jǐn shì zì fén sǐ. a lǐ hǎi yá fēn qiǎn guān shǔ zhāo lái wèi fù zhě, xún rì jiān, hú nán zhōu jùn xiāng jì xī jiàng, dé fǔ yī zhōu liù jūn èr xiàn sì shí, hù wǔ shí liù wàn yī qiān yī bǎi yī shí èr, kǒu bǎi wǔ shí sān wàn qī qiān qī bǎi sì shí. bó yán jūn cì jiā xìng fǔ, ān fǔ liú hàn jié yǐ chéng jiàng. dǒng wén bǐng jūn cì zhà pǔ, sòng tǒng zhì guān liú yīng yǐ běn jūn jiàng. xīn wèi, dǒng wén bǐng jūn zhì hǎi yán, zhī xiàn shì wáng yǔ xián jí gǎn pǔ zhèn tǒng zhì hú quán fú jiàn lù mǎ bù jūn zǒng shěn shì lóng jiē jiàng. rén shēn, gǎi dōu tǒng lǐng sī wèi tōng zhèng yuàn, yǐ wù liáng hé dài děng lǐng zhī. lì huí yì kù yú zhū lù, fán shí yǒu yī, zhǎng shì yì bì bó zhū wù. chì dà dū lù zǒng guǎn fǔ hé gù hé mǎi, quán háo yǔ mín jūn shū. guǐ yǒu, sòng xiāng chén yí zhōng qiǎn jūn qì jiān liú tíng ruì jī sòng zhǔ chēng fān biǎo zhāng, yì jūn qián bǐng yì, yòu zhì yí zhōng děng shū yú bó yán, bó yán yǐ shū dá zhī. yǐ hài, zhào yù sì chuān zhì zhì shǐ zhào dìng yīng lái cháo. xǐ dà dū děng lù liè hù shù dà hóng shān zhī dōng, fú bǎo láng dǒng wén zhōng qǐng pín bìng zhě wù xǐ, cóng zhī. sòng fù qiǎn jiān chá yù shǐ liú jié jī sòng zhǔ chēng fān biǎo zhì jūn qián, qiě zhì shū bó yán, wèi zōng shè shēng líng qǐng mìng. bǐng zǐ, shǎng hé ér lǔ dài suǒ bù jiāng shì zhēng jiàn dū gōng yín chāo jǐn yī. dīng chǒu, sòng qiǎn dōu tǒng hóng mó jī chén yí zhōng wú jiān děng shū, qǐng qí zōng zhǎng fú wáng zhì, tóng yì jūn qián. wù yín, bó yán yǐ jūn chū jiā xìng fǔ, liú wàn hù hū dōu hǔ qiān hù wáng tū lín chá shù zhī. liú hàn jié réng wèi qí fǔ ān fǔ shǐ. xīn sì, mìng yún nán xíng shěng gěi jiàn dū tún jūn gōng shǐ. jūn cì chóng dé xiàn, sòng qiǎn shì láng liú tíng ruì dōu tǒng hóng mó lái yà. xíng dū yuán shuài fǔ sòng dōu dài yán: jiāng xī lóng xìng jiàn chāng fǔ zhōu děng jùn suī fù, ér mǐn guǎng zhū zhōu shàng zǔ bīng, qǐ zēng bīng jìn tǎo. chì yǐ xiāng hàn jūn sì qiān bǐ jiāng zhī. rén wǔ, jūn cì zhǎng ān zhèn, dǒng wén bǐng yǐ bīng lái huì. sòng chén yí zhōng wú jiān děng wéi yuē bù zhì. guǐ wèi, jūn cì lín píng zhèn. jiǎ shēn, cì gāo tíng shān, ā lá hǎn yǐ bīng lái huì. sòng zhǔ qiǎn qí bǎo kāng jūn chéng xuān shǐ yǐn fǔ hé zhōu fáng yù shǐ jí fǔ děng, jī chuán guó yù xǐ jí jiàng biǎo yì jūn qián. qí cí yuē: dà sòng guó zhǔ zhī, jǐn bǎi bài fèng biǎo yú dà yuán rén míng shén wǔ huáng dì bì xià: chén zuó cháng qiǎn shì láng liǔ yuè zhèng yán hóng léi zhèn pěng biǎo chí yì què tíng, jìng shēn bēi kǔn, fú jì yǐ chè shèng tīng. chén miǎo yān yòu chōng, zāo jiā duō nán, quán jiān shì dào, bèi méng wù guó, chén bù jí zhī, zhì yú xìng shī wèn zuì, zōng shè diàn wēi, shēng líng kě niàn. chén yǔ tài huáng rì xī yōu jù, fēi bù yù qiān pì yǐ qiú liǎng quán, shí yǐ bǎi wàn shēng mín zhī mìng jì chén zhī shēn, jīn tiān mìng yǒu guī, chén jiāng yān wǎng? wéi shì shì chuán zhī zhèn bǎo, bù gǎn ài xī, jǐn fèng tài huáng mìng jiè, tòng zì biǎn sǔn, xuē dì hào, yǐ liǎng zhè fú jiàn jiāng dōng xī hú nán běi èr guǎng sì chuān jiàn zài zhōu jùn, jǐn xī fèng shàng shèng cháo, wèi zōng shè shēng líng qí āi qǐng mìng. yù wàng shèng cí chuí āi, zǔ mǔ tài hòu mào jí, wò bìng shù zài, chén qióng qióng zài jiù, qíng yǒu zú jīn, bù rěn chén zǔ zōng sān bǎi nián zōng shè jù zhì yǔn jué, qū cì cái chù, tè yǔ cún quán, dà yuán huáng dì zài shēng zhī dé, zé zhào shì zi sūn shì shì yǒu lài, bù gǎn mǐ wàng. chén wú rèn gǎn tiān wàng shèng, jī qiè píng yíng zhī zhì. bó yán jì shòu xiáng biǎo yù xǐ, fù qiǎn náng jiā dài yǐ zhào yǐn fǔ jiǎ yú qìng děng hái lín ān, zhào zǎi xiàng chū yì jiàng shì. yǐ yǒu, shī cì lín ān běi shí wǔ lǐ, náng jiā dài hóng mó yǐ zǒng guǎn yīn jùn lái bào, sòng chén yí zhōng zhāng shì jié sū liú yì liú shī yǒng děng xié yì guǎng èr wáng chū jiā huì mén, dù zhè jiāng dùn qù, wéi tài huáng tài hòu sì jūn zài gōng. bó yán jí shǐ yù ā lá hǎn dǒng wén bǐng fàn wén hǔ lǜ zhū jūn xiān jù shǒu qián táng kǒu, yǐ jìn bīng wǔ qiān rén zhuī chén yí zhōng děng, guò zhè jiāng bù jí ér hái. bǐng xū, bó yán xià lìng jìn jūn shì rù chéng, wéi zhě yǐ jūn fǎ cóng shì. qiǎn lǚ wén huàn jī huáng bǎng ān yù lín ān zhōng wài jūn mín, bǐ àn dǔ rú gù. shí sòng sān sī wèi bīng bái zhòu shā rén, zhāng shì jié bù qǔ yóu héng lǘ lǐ, xiǎo mín chéng shí piāo shā. lìng xià, mín dà yuè. bó yán yòu qiǎn xuān fǔ chéng péng fēi, jì yì sūn dǐng hēng náng jiā dài hóng jūn xiáng rù gōng, ān yù tài huáng xiè shì. dīng hài, yún nán xíng shěng sài diǎn chì, yǐ gǎi dìng yún nán zhū lù míng hào lái shàng. yòu yán yún nán mào yì yǔ zhōng zhōu bù tóng, chāo fǎ shí suǒ wèi ān, mò ruò yǐ jiāo huì bèi bā zǐ gōng sī tōng xíng, shù wèi mín biàn. bìng cóng zhī. wù zǐ, zhōng shū shěng chén yán: wáng xiào zhōng děng yǐ zuì mìng wǎng bā dá shān cǎi bǎo yù zì xiào, dào jīng shā zhōu, zhí huǒ hū pàn, xiào zhōng děng zì bá lái guī, lìng yú guā shā děng chù tún tián. cóng zhī. dà míng lù dá lǔ huā chì xiǎo qián bù zuò jiān zāng fú zhū, méi qí jiā. sòng zhǔ zǔ mǔ xiè shì qiǎn qí chéng xiàng wú jiān wén tiān xiáng, shū mì xiè táng, ān fǔ jiǎ yú qìng, zhōng guì dèng wéi shàn lái jiàn bó yán yú míng yīn sì. bó yán gù wén tiān xiáng jǔ dòng bù cháng, yí yǒu yì zhì, suì lìng wàn hù máng gǔ dài xuān fǔ suō dōu jī liú jūn zhōng. qiě yǐ qí jiàng biǎo bù chēng chén, réng shū sòng hào, qiǎn chéng péng fēi hóng jūn xiáng xié lái shǐ jiǎ yú qìng fù wǎng yì zhī. jǐ chǒu, jūn cì hú zhōu shì. qiǎn qiān hù náng jiā dài shěng yuàn wáng yòu, jī chuán guó yù xǐ fù què. chì gāo lì guó yǐ yǒu guān zǐ dì wèi zhì. zhōng shū shěng chén yán: fù mín jiù jí yǐ yǒu dìng é, zhì yuán qī nián xīn kuò xié jì hé bìng hù, wèi shù fán èr shí wàn wǔ qiān yī bǎi bā shí. chì jiǎn jīn suì sī fù zhī bàn. gēng yín, bó yán jiàn dà jiāng qí gǔ, lǜ zuǒ yòu yì wàn hù xún lín ān chéng, guān cháo zhè jiāng, yú shì sòng zōng shì dà chén yǐ cì lái jiàn, mù hái hú zhōu shì. xīn mǎo, zhāng hóng fàn mèng qí chéng péng fēi jī suǒ yì sòng zhǔ chēng chén jiàng biǎo zhì jūn qián. jiǎ wǔ, fù jì zhōu píng gǔ xiàn. lì suí lù dōu zhuǎn yùn sī, réng zhào yù zhū chù guǎn mín guān, yǐ wèng jí lá dài chǒu hàn suǒ bù jūn wǔ bǎi shù hā dá chéng, bù jí dài suǒ bù jūn liù bǎi yí shù jiàn dū, qí wù ér tū táng hū jūn qián zài jiàn dū zhě, bìng qiǎn hái yì. chuān jì zhōu cáo qú. yǐ zhēn dìng zǒng guǎn xī bān wèi zhōng shū yòu chéng.
十三年春正月丁卯朔,克潭州,宋安撫使李芾盡室自焚死。阿里海牙分遣官屬招徠未附者,旬日間,湖南州郡相繼悉降,得府一、州六、軍二、縣四十,戶五十六萬一千一百一十二,口百五十三萬七千七百四十。伯顏軍次嘉興府,安撫劉漢傑以城降。董文炳軍次乍浦,宋統制官劉英以本軍降。辛未,董文炳軍至海鹽,知縣事王與賢及澉浦鎮統制胡全、福建路馬步軍總沈世隆皆降。壬申,改都統領司為通政院,以兀良合帶等領之。立回易庫於諸路,凡十有一,掌市易幣帛諸物。敕大都路總管府和顧和買,權豪與民均輸。癸酉,宋相陳宜中遣軍器監劉庭瑞齎宋主稱藩表章,詣軍前稟議,又致宜中等書於伯顏,伯顏以書答之。乙亥,詔諭四川制置使趙定應來朝。徙大都等路獵戶戍大洪山之東,符寶郎董文忠請貧病者勿徙,從之。宋復遣監察御史劉岊齎宋主稱藩表至軍前,且致書伯顏,為宗社生靈請命。丙子,賞合兒魯帶所部將士征建都功銀鈔錦衣。丁丑,宋遣都統洪模齎陳宜中、吳堅等書,請俟宗長福王至,同詣軍前。戊寅,伯顏以軍出嘉興府,留萬戶忽都虎、千戶王禿林察戍之。劉漢傑仍為其府安撫使。辛巳,命雲南行省給建都屯軍弓矢。軍次崇德縣,宋遣侍郎劉庭瑞、都統洪模來迓。行都元帥府宋都帶言:「江西隆興、建昌、撫州等郡雖附,而閩、廣諸州尚阻兵,乞增兵進討。」敕以襄漢軍四千俾將之。壬午,軍次長安鎮,董文炳以兵來會。宋陳宜中、吳堅等違約不至。癸未,軍次臨平鎮。甲申,次皋亭山,阿剌罕以兵來會。宋主遣其保康軍承宣使尹甫、和州防禦使吉甫等,齎傳國玉璽及降表詣軍前。其辭曰:「大宋國主鳷,謹百拜奉表於大元仁明神武皇帝陛下:臣昨嘗遣侍郎柳岳、正言洪雷震捧表馳詣闕庭,敬伸卑悃,伏計已徹聖聽。臣眇焉幼沖,遭家多難,權奸似道,背盟誤國,臣不及知,至於興師問罪,宗社阽危,生靈可念。臣與太皇日夕憂懼,非不欲遷辟以求兩全,實以百萬生民之命寄臣之身,今天命有歸,臣將焉往?惟是世傳之鎮寶,不敢愛惜,謹奉太皇命戒,痛自貶損,削帝號,以兩浙、福建、江東西、湖南北、二廣、四川見在州郡,謹悉奉上聖朝,為宗社生靈祈哀請命。欲望聖慈垂哀,祖母太后耄及,臥病數載,臣煢煢在疚,情有足矜,不忍臣祖宗三百年宗社遽至殞絕,曲賜裁處,特與存全,大元皇帝再生之德,則趙氏子孫世世有賴,不敢弭忘。臣無任感天望聖,激切屏營之至。」伯顏既受降表、玉璽,復遣囊加帶以趙尹甫、賈餘慶等還臨安,召宰相出議降事。乙酉,師次臨安北十五里,囊加帶、洪模以總管殷俊來報,宋陳宜中、張世傑、蘇劉義、劉師勇等挾益、廣二王出嘉會門,渡浙江遁去,惟太皇太后、嗣君在宮。伯顏亟使諭阿剌罕、董文炳、范文虎率諸軍先據守錢塘口,以勁兵五千人追陳宜中等,過浙江不及而還。丙戌,伯顏下令禁軍士入城,違者以軍法從事。遣呂文煥齎黃榜安諭臨安中外軍民,俾按堵如故。時宋三司衛兵白晝殺人,張世傑部曲尤橫閭里,小民乘時剽殺。令下,民大悅。伯顏又遣宣撫程鵬飛,計議孫鼎亨、囊加帶、洪君祥入宮,安諭太皇謝氏。丁亥,雲南行省賽典赤,以改定雲南諸路名號來上。又言云南貿易與中州不同,鈔法實所未諳,莫若以交會、〈貝八〉子公私通行,庶為民便。並從之。戊子,中書省臣言:「王孝忠等以罪命往八答山采寶玉自效,道經沙州,值火忽叛,孝忠等自拔來歸,令於瓜、沙等處屯田。」從之。大名路達魯花赤小鈐部坐奸贓伏誅,沒其家。宋主祖母謝氏遣其丞相吳堅、文天祥,樞密謝堂,安撫賈餘慶,中貴鄧惟善來見伯顏於明因寺。伯顏顧文天祥舉動不常,疑有異志,遂令萬戶忙古帶、宣撫唆都羈留軍中。且以其降表不稱臣,仍書宋號,遣程鵬飛、洪君祥偕來使賈餘慶復往易之。己丑,軍次湖州市。遣千戶囊加帶、省掾王祐,齎傳國玉璽赴闕。敕高麗國以有官子弟為質。中書省臣言:「賦民舊籍已有定額,至元七年新括協濟合併戶,為數凡二十萬五千一百八十。」敕減今歲絲賦之半。庚寅,伯顏建大將旗鼓,率左右翼萬戶巡臨安城,觀潮浙江,於是宋宗室大臣以次來見,暮還湖州市。辛卯,張弘范、孟祺、程鵬飛齎所易宋主稱臣降表至軍前。甲午,復薊州平谷縣。立隨路都轉運司,仍詔諭諸處管民官,以瓮吉剌帶丑漢所部軍五百戍哈答城,不吉帶所部軍六百移戍建都,其兀兒禿、唐忽軍前在建都者,並遣還翼。穿濟州漕渠。以真定總管昔班為中書右丞。
èr yuè dīng yǒu, zhào liú xié chéng dé huī zhāo huái xī zhì zhì shǐ xià guì. jǐ hài, kè lín jiāng jūn. gēng zǐ, sòng zhǔ zhī lǜ wén wǔ bǎi liáo yì xiáng xī diàn, wàng què shàng biǎo, qǐ wèi fān fǔ qiǎn yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ jiǎ yú qìng shū mì shǐ xiè táng duān míng diàn xué shì qiān shū mì yuàn shì jiā xuàn wēng duān míng diàn xué shì tóng qiān shū mì yuàn shì liú jié fèng biǎo yǐ wén. sòng zhǔ zǔ mǔ tài huáng tài hòu yì fèng biǎo jí jiān. shì rì, sòng wén wǔ bǎi sī chū lín ān fǔ, yì xíng zhōng shū shěng, gè yǐ qí zhí lái jiàn. xíng shěng chéng zhì yǐ lín ān wèi liǎng zhè dà dū dū fǔ, dū du máng gǔ dài fàn wén hǔ rù chéng shì shì. xīn chǒu, bó yán lìng zhāng huì ā lá hǎn dǒng wén bǐng zuǒ yòu sī guān shí tiān lín yáng huì děng rù chéng, qǔ jūn mín qián gǔ zhī shù, yuè shí cāng kù, shōu bǎi guān gào mìng fú yìn, xī bà sòng guān fǔ, sàn miǎn shì wèi jìn jūn. sòng zhǔ zhī qiǎn qí yòu chéng xiàng jiǎ yú qìng děng chōng qí qǐng shǐ, yì què qǐng mìng, yòu chéng xiàng mìng wú jiān wén tiān xiáng tóng háng. xíng zhōng shū shěng yòu chéng xiàng bó yán děng, yǐ sòng zhǔ zhī jǔ guó nèi fù, jù biǎo chēng hè, liǎng zhè lù dé fǔ bā zhōu liù jūn yī xiàn bā shí yī, hù èr bǎi jiǔ shí bā wàn sān qiān liù bǎi qī shí èr, kǒu wǔ bǎi liù shí jiǔ wàn èr qiān liù bǎi wǔ shí. dīng wèi, zhào yù lín ān xīn fù fǔ zhōu sī xiàn guān lì shì mín jūn zú rén děng yuē:
二月丁酉,詔劉頡、程德輝招淮西制置使夏貴。己亥,克臨江軍。庚子,宋主鳷率文武百僚詣祥曦殿,望闕上表,乞為藩輔;遣右丞相兼樞密使賈餘慶、樞密使謝堂、端明殿學士簽樞密院事家鉉翁、端明殿學士同簽樞密院事劉岊奉表以聞。宋主祖母太皇太后亦奉表及箋。是日,宋文武百司出臨安府,詣行中書省,各以其職來見。行省承制以臨安為兩浙大都督府,都督忙古帶、范文虎入城視事。辛丑,伯顏令張惠、阿剌罕、董文炳、左右司官石天麟、楊晦等入城,取軍民錢穀之數,閱實倉庫,收百官誥命符印,悉罷宋官府,散免侍衛禁軍。宋主鳷遣其右丞相賈餘慶等充祈請使,詣闕請命,右丞相命吳堅、文天祥同行。行中書省右丞相伯顏等,以宋主鳷舉國內附,具表稱賀,兩浙路得府八、州六、軍一、縣八十一,戶二百九十八萬三千六百七十二,口五百六十九萬二千六百五十。丁未,詔諭臨安新附府州司縣官吏士民軍卒人等曰:
jiān zhě xíng zhōng shū shěng yòu chéng xiàng bó yán qiǎn shǐ lái zòu, sòng mǔ hòu yòu zhǔ jì zhū dà chén bǎi guān, yǐ yú zhēng yuè shí bā rì jī xǐ shòu fèng biǎo jiàng fù. zhèn wéi zì gǔ jiàng wáng bì yǒu zhāo jìn zhī lǐ, yǐ qiǎn shǐ tè wǎng yíng zhì. ěr děng gè shǒu zhí yè, qí wù wàng shēng yí wèi. fán guī fù qián fàn zuì, xī cóng yuán miǎn gōng sī bū qiàn, bù dé zhēng lǐ. yīng kàng jù wáng shī jí táo wáng xiào jù zhě, bìng shè qí zuì. bǎi guān yǒu sī zhū wáng dǐ dì sān xué sì jiān mì shěng shǐ guǎn jí jìn wèi zhū sī, gè yí ān jū. suǒ zài shān lín hé pō, chú jù mù huā guǒ wài, yú wù quán miǎn zhēng shuì. mì shū shěng tú shū, tài cháng sì jì qì lè qì fǎ fú lè gōng lǔ bù yí wèi, zōng zhèng pǔ dié, tiān wén dì lǐ tú cè, fán diǎn gù wén zì, bìng hù kǒu bǎn jí, jǐn yǎng shōu shí. qián dài shèng xián zhī hòu, gāo shàng rú yī sēng dào bǔ shì, tōng xiǎo tiān wén lì shù, bìng shān lín yǐn yì míng shì, yǎng suǒ zài guān sī, jù yǐ míng wén. míng shān dà chuān, sì guān miào yǔ, bìng qián dài míng rén yí jī, bù xǔ chāi huǐ. guān guǎ gū dú bù néng zì cún zhī rén, liàng jiā shàn gěi.
間者行中書省右丞相伯顏遣使來奏,宋母后、幼主暨諸大臣百官,已於正月十八日齎璽綬奉表降附。朕惟自古降王必有朝覲之禮,已遣使特往迎致。爾等各守職業,其勿妄生疑畏。凡歸附前犯罪,悉從原免;公私逋欠,不得征理。應抗拒王師及逃亡嘯聚者,並赦其罪。百官有司、諸王邸第、三學、寺、監、秘省、史館及禁衛諸司,各宜安居。所在山林河泊,除巨木花果外,余物權免徵稅。秘書省圖書,太常寺祭器、樂器、法服、樂工、鹵簿、儀衛,宗正譜牒,天文地理圖冊,凡典故文字,並戶口版籍,盡仰收拾。前代聖賢之後,高尚儒、醫、僧、道、卜筮,通曉天文歷數,並山林隱逸名士,仰所在官司,具以名聞。名山大川,寺觀廟宇,並前代名人遺蹟,不許拆毀。鰥寡孤獨不能自存之人,量加贍給。
bó yán jiù qiǎn sòng nèi shì wáng yě rù gōng, shōu sòng guó gǔn miǎn guī bì fú xǐ jí gōng zhōng tú jí bǎo wán chē hé niǎn chéng lǔ bù huī zhàng děng wù. wù shēn, lì zhè dōng xī xuān wèi sī yú lín ān, yǐ hù bù shàng shū mài guī mì shū jiān jiāo yǒu zhí wèi xuān wèi shǐ, lì bù shì láng yáng jū kuān tóng zhī xuān wèi sī shì, bìng jiān zhī lín ān fǔ shì. yǐ mǎo, zhào yù huái dōng zhì zhì shǐ lǐ tíng zhī huái xī zhì zhì shǐ xià guì jí suǒ xiá zhōu jūn xiàn zhèn guān lì jūn mín. dīng sì, mìng jiāo yǒu zhí kuò sòng mì shū shěng jìn shū tú jí. wù wǔ, sì xiān nóng dōng jiāo. huái xī zhì zhì xià guì yǐ huái xī zhū jùn lái jiàng, wéi zhèn cháo jūn fù pàn, guì qiǎn shǐ zhāo zhī, shǒu jiāng hóng fú shā qí shǐ, guì qīn zhì chéng xià, fú shǐ jiàng, ā shù zhǎn zhī jūn zhōng. huái xī lù dé fǔ èr zhōu liù jūn sì xiàn sān shí sì, hù wǔ shí yī wàn sān qiān bā bǎi èr shí qī, kǒu yī bǎi èr wàn yī qiān sān bǎi sì shí jiǔ. gēng shēn, zhào bó yán xié sòng jūn chén rù cháo. xīn yǒu, chē jià xìng shàng dōu. shè zī jiè dà huì yú shùn dé fǔ kāi yuán sì. bó yán qiǎn bù bó zhōu qīng zhāo quán zhōu pú shòu gēng shòu chéng xiōng dì. jiǎ zǐ, dǒng wén bǐng suō dōu fā sòng suí cháo wén shì liú bāo rán jí sān xué zhū shēng fù jīng shī, tài xué shēng xú yīng biāo fù zǐ sì rén tóng fù jǐng sǐ. dì jì píng sòng, zhào sòng zhū jiāng wèn yuē: ěr děng hé jiàng zhī yì yé? duì yuē: sòng yǒu qiáng chén jiǎ shì dào shàn guó bǐng, měi yōu lǐ wén shì, ér dú qīng wǔ guān. chén děng jiǔ jī bù píng, xīn lí tǐ jiě, suǒ yǐ wàng fēng ér sòng kuǎn yě. dì mìng dǒng wén zhōng dá zhī yuē: jiè shǐ shì dào shí qīng rǔ cáo, tè shì dào yī rén zhī guò ěr, qiě rǔ zhǔ hé fù yān? zhèng rú suǒ yán, zé shì dào zhī qīng rǔ yě gù yí.
伯顏就遣宋內侍王野入宮,收宋國袞冕、圭璧、符璽及宮中圖籍、寶玩、車輅、輦乘、鹵簿、麾仗等物。戊申,立浙東西宣慰司於臨安,以戶部尚書麥歸、秘書監焦友直為宣慰使,吏部侍郎楊居寬同知宣慰司事,併兼知臨安府事。乙卯,詔諭淮東制置使李庭芝、淮西制置使夏貴及所轄州軍縣鎮官吏軍民。丁巳,命焦友直括宋秘書省禁書圖籍。戊午,祀先農東郊。淮西制置夏貴以淮西諸郡來降,唯鎮巢軍復叛,貴遣使招之,守將洪福殺其使,貴親至城下,福始降,阿術斬之軍中。淮西路得府二、州六、軍四、縣三十四,戶五十一萬三千八百二十七,口一百二萬一千三百四十九。庚申,召伯顏偕宋君臣入朝。辛酉,車駕幸上都。設資戒大會於順德府開元寺。伯顏遣不伯、周青招泉州蒲壽庚、壽晟兄弟。甲子,董文炳、唆都發宋隨朝文士劉褒然及三學諸生赴京師,太學生徐應鑣父子四人同赴井死。帝既平宋,召宋諸將問曰:「爾等何降之易耶?」對曰:「宋有強臣賈似道擅國柄,每優禮文士,而獨輕武官。臣等久積不平,心離體解,所以望風而送款也。」帝命董文忠答之曰:「借使似道實輕汝曹,特似道一人之過耳,且汝主何負焉?正如所言,則似道之輕汝也固宜。」
sān yuè dīng mǎo, mìng shū mì fù shǐ zhāng yì jiān zhī mì shū jiān shì. bó yán rù lín ān, qiǎn láng zhōng mèng qí jí sòng tài miào sì zǔ diàn, jǐng líng gōng lǐ lè qì cè bǎo jì jiāo tiān yí zhàng, jí mì shū shěng guó zi jiān guó shǐ yuàn xué shì yuàn tài cháng sì tú shū jì qì lè qì děng wù. wù chén, kuò jiāng nán yǐ fù zhōu jùn jūn qì. jiǎ xū, ā shù qiǎn shǐ bào lú zhōu xià guì yǐ jiàng, wén tiān xiáng zì zhèn jiāng dùn qù, zhuī zhī fú huò. jīng hú nán lù xíng zhōng shū shěng yán: tán zhōu jì dìng, hú nán zhōu jùn jiàng zhě xiāng jì, jí fēn mìng zhū jiāng zhèn shǒu qí dì. cóng zhī. sòng fú wáng yǔ ruì zì zhè dōng zhì bó yán jūn zhōng. yǐ dú sōng guān shǒu jiāng zhāng rú cháng shā fèng shǐ lián xī xián, zhǎn zhī, jí qí jiā. yǐ hài, bó yán děng fā lín ān. dīng chǒu, ā tǎ hǎi ā lá hǎn dǒng wén bǐng yì sòng zhǔ gōng, qù sòng zhǔ zhī tóng tài hòu rù jìn. láng zhōng mèng qí fèng zhào xuān dú, zhì miǎn xì jǐng qiān yáng zhī yǔ, tài hòu quán shì wén zhī qì, wèi sòng zhǔ zhī yuē: hé tiān zǐ shèng cí huó rǔ, dāng wàng què bài xiè. sòng zhǔ zhī bài bì, zǐ mǔ jiē jiān yú chū gōng, wéi tài huáng tài hòu xiè shì yǐ jí liú. wù yín, chì zhū lù rú hù tōng wén xué zhě sān qiān bā bǎi jiǔ shí, bìng miǎn qí yáo yì, qí fù shí yǐ rú hù bì yì zhě wèi mín, pín fá zhě wǔ bǎi hù, lì tài cháng sì. chì huái xī lú zhōu zhì zǒng guǎn wàn hù fǔ, yǐ zhōng shū yòu chéng hé nán děng lù xuān wèi shǐ hé lá hé sūn xiāng yáng guǎn jūn wàn hù dǐ jiā bìng xíng fǔ shì. gēng chén, náng jiā dài yǐ sòng yù xǐ lái shàng. yǐ yǒu, gàn jí yuán nán ān sì jùn nèi fù. gēng yín, cì jùn wáng guā dōu yín yìn. chì shàng dōu hé gù hé mǎi bìng yī dà dū lì. yǐ zhōng shū yòu chéng xī bān wèi hù bù shàng shū.
三月丁卯,命樞密副使張易兼知秘書監事。伯顏入臨安,遣郎中孟祺籍宋太廟四祖殿,景靈宮禮樂器、冊寶暨郊天儀仗,及秘書省、國子監、國史院、學士院、太常寺圖書祭器樂器等物。戊辰,括江南已附州郡軍器。甲戌,阿術遣使報廬州夏貴已降,文天祥自鎮江遁去,追之弗獲。荊湖南路行中書省言:「潭州既定,湖南州郡降者相繼,即分命諸將鎮守其地。」從之。宋福王與芮自浙東至伯顏軍中。以獨松關守將張濡嘗殺奉使廉希賢,斬之,籍其家。乙亥,伯顏等發臨安。丁丑,阿塔海、阿剌罕、董文炳詣宋主宮,趣宋主鳷同太后入覲。郎中孟祺奉詔宣讀,至「免系頸牽羊」之語,太后全氏聞之泣,謂宋主鳷曰:「荷天子聖慈活汝,當望闕拜謝。」宋主鳷拜畢,子母皆肩輿出宮,唯太皇太后謝氏以疾留。戊寅,敕諸路儒戶通文學者三千八百九十,並免其徭役,其富實以儒戶避役者為民,貧乏者五百戶,隸太常寺。敕淮西廬州置總管萬戶府,以中書右丞、河南等路宣慰使合剌合孫、襄陽管軍萬戶邸浹並行府事。庚辰,囊加帶以宋玉璽來上。乙酉,贛、吉、袁、南安四郡內附。庚寅,賜郡王瓜都銀印。敕上都和顧和買並依大都例。以中書右丞昔班為戶部尚書。
rùn yuè bǐng shēn, zhì xuān wèi sī yú jì níng lù, zhǎng yìn zào jiāo chāo, gōng gěi jiāng nán jūn chǔ. yǐ qián xī xià zhōng xìng qiān xíng zhōng shū shěng shì àn dōu lá jí sī dà dū lù zǒng guǎn zhāng shǒu zhì bìng wèi xuān wèi shǐ. dōng chuān xíng shū mì yuàn zǒng shuài wāng wéi zhèng lüè dì fú zhōu, kè shān zhài xī dòng fán èr shí yǒu sān suǒ. dīng yǒu, zhào hú guǎng a lǐ hǎi yá hū dōu tiē mù ér fù què, lìng tuō bō hū lǔ tū huā cuī bīn bìng liú hòu è zhōu. xīn hài, mìng fù shū zhāng yì qiǎn sòng jiàng chén wú jiān xià guì děng fù shàng dōu. wù wǔ, huái xī wàn hù fǔ zhāo xiáng fāng shān děng liù zhài. jiǎ zǐ, jìn xī fān sēng chí jūn qì. yǐ zhōng shū shěng zuǒ yòu sī láng zhōng hǎo zhēn cān zhī zhèng shì.
閏月丙申,置宣慰司於濟寧路,掌印造交鈔,供給江南軍儲。以前西夏中興簽行中書省事暗都剌即思、大都路總管張守智並為宣慰使。東川行樞密院總帥汪惟正略地涪州,克山寨溪洞凡二十有三所。丁酉,詔湖廣阿里海牙、忽都帖木兒赴闕,令脫撥忽魯禿花、崔斌並留後鄂州。辛亥,命副樞張易遣宋降臣吳堅、夏貴等赴上都。戊午,淮西萬戶府招降方山等六寨。甲子,禁西番僧持軍器。以中書省左右司郎中郝禎參知政事。
xià sì yuè yǐ chǒu shuò, ā shù yǐ sòng gāo yóu bǎo yīng cháng kuì xiǎng yáng zhōu, qiǎn méng gǔ jūn jiāng shān chè jí shǐ bì děng shǒu zhī, bié qiǎn dōu yuán shuài bèi lǔ huān děng gōng tài zhōu zhī xīn chéng. dīng mǎo, cì zhū wáng dōu lǔ jīn yìn. wù chén, yǐ hé nán bīng shì wèi xī, kāi yuán lù mín jī, bìng chí zhēng yuè wǔ yuè tú shā zhī jìn. gēng wǔ, chì nán shāng mào yì jīng shī zhě wú jìn. xīn wèi, xíng jiāng xī dōu yuán shuài sòng dōu dài yǐ yīng zhào rú shēng yī bo shì zhèng mèng dé děng liù rén jìn, chì lì mì shū jiān. bǐng zǐ, shěng dōng chuān xíng shū mì yuàn jí chéng dū jīng lüè sī, yǐ qí shì rù xī chuān xíng yuàn. fù shí rén shān zhài jū mín yú xìn yáng jūn. miǎn dà dū yī hù zhì yuán shí èr nián sī yín. jǐ mǎo, yǐ shì wèi qīn jūn zhēng shù suì jiǔ, fàng lìng hái jiā, qī liù yuè, gè guī qí jūn. gēng chén, yǐ shuǐ dá dá fēn dì suì shū pí gé, zì jīn bìng rù shàng dōu. rén wǔ, zhào sì hàn tiān shī zhāng zōng yǎn fù què. yǐ yǒu, zhào zhāo wén guǎn dà xué shì yáo shū hàn lín xué shì wáng pán hàn lín shì jiǎng xué shì tú dān gōng lǚ fù shàng dōu. gēng yín, xiū tài miào. yǐ běi jīng xíng zhōng shū shěng lián xī xiàn wèi zhōng shū yòu chéng, xíng zhōng shū shěng shì yú jīng nán fǔ.
夏四月乙丑朔,阿術以宋高郵、寶應嘗饋餉揚州,遣蒙古軍將苫徹及史弼等守之,別遣都元帥孛魯歡等攻泰州之新城。丁卯,賜諸王都魯金印。戊辰,以河南兵事未息,開元路民飢,並弛正月五月屠殺之禁。庚午,敕南商貿易京師者毋禁。辛未,行江西都元帥宋都帶以應詔儒生醫卜士鄭夢得等六人進,敕隸秘書監。丙子,省東川行樞密院及成都經略司,以其事入西川行院。復石人山寨居民於信陽軍。免大都醫戶至元十二年絲銀。己卯,以侍衛親軍征戍歲久,放令還家,期六月,各歸其軍。庚辰,以水達達分地歲輸皮革,自今併入上都。壬午,召嗣漢天師張宗演赴闕。乙酉,召昭文館大學士姚樞、翰林學士王磐、翰林侍講學士徒單公履赴上都。庚寅,修太廟。以北京行中書省廉希憲為中書右丞,行中書省事於荊南府。
wǔ yuè yǐ wèi shuò, bó yán yǐ sòng zhǔ zhī zhì shàng dōu, zhì shòu zhī kāi fǔ yí tóng sān sī jiǎn xiào dà sī tú, fēng yíng guó gōng. yǐ píng sòng, qiǎn guān gào tiān dì zǔ zōng yú shàng dōu zhī jìn jiāo. qiǎn shǐ dài sì yuè dú. jǐ hài, bó yán qǐng bà liǎng zhè xuān wèi sī, yǐ máng gǔ dài fàn wén hǔ réng xíng liǎng zhè dà dū dū fǔ shì, cóng zhī. gēng zǐ, dìng dù liàng. rén yín, sòng sān xué shēng sì shí liù rén zhì jīng shī. guǐ mǎo, fù yí jǔ jiāo mì níng hǎi wǔ zhōu suǒ kuò mín wèi fáng chéng jūn zhě wèi mín, miǎn qí zū yáo èr nián. yǐ sì, cì bó yán suǒ bù yǒu gōng jiāng xiào yín èr wàn sì qiān liù bǎi liǎng. ā shù qiǎn zǒng guǎn chén jié gōng bá tài zhōu zhī xīn chéng, qiǎn wàn hù wū mǎ ér shǒu zhī, yǐ bī tài zhōu. dīng wèi, sòng yáng zhōu dōu tǒng jiāng cái gōng wān tóu bǎo, a lǐ bié jī zǒu zhī, shā qí bù qí sì bǎi rén, yòu wèi qīn jūn qiān hù dǒng shì yuán zhàn sǐ. wù shēn, sòng féng dōu tǒng děng zì zhēn zhōu lǜ bīng èr qiān zhàn chuán bǎi sōu xí guā zhōu, ā shù qiǎn wàn hù xī lǐ hǎn ā tǎ chì děng chū zhàn, dà bài zhī, zhuī zhì zhū jīn shā, dé chuán qī shí qī sōu, féng dōu tǒng děng fù shuǐ sǐ. gǎi bó zhōu wèi dōng chāng lù. jǐ yǒu, kuò liè hù yīng fāng hù wèi bīng. yǐ mǎo, jìng zhōu zhāng zhōu pàn jí lǐ xìn lǐ fā fén qí chéng, tuì bǎo fēi shān xīn chéng, xíng zhōng shū shěng fā bīng gōng shā zhī, xǐ qí dǎng jí jiā shǔ yú dà dū. sòng jiāng xī zhì zhì huáng wàn shí lǜ qí jūn lái fù, chì lìng rù jìn. xīn yǒu, ān xī wáng xiāng fǔ qǐng bān zhào zhāo hé zhōu zhāng jué, bù cóng. guǐ hài, shēng yì yàng jú wèi zǒng guǎn fǔ, zhì sān pǐn.
五月乙未朔,伯顏以宋主鳷至上都,制授鳷開府儀同三司、檢校大司徒,封瀛國公。以平宋,遣官告天地、祖宗於上都之近郊。遣使代祀岳瀆。己亥,伯顏請罷兩浙宣慰司,以忙古帶、范文虎仍行兩浙大都督府事,從之。庚子,定度量。壬寅,宋三學生四十六人至京師。癸卯,復沂、莒、膠、密、寧海五州所括民為防城軍者為民,免其租徭二年。乙巳,賜伯顏所部有功將校銀二萬四千六百兩。阿術遣總管陳杰攻拔泰州之新城,遣萬戶烏馬兒守之,以逼泰州。丁未,宋揚州都統姜才攻灣頭堡,阿里別擊走之,殺其步騎四百人,右衛親軍千戶董士元戰死。戊申,宋馮都統等自真州率兵二千、戰船百艘襲瓜洲,阿術遣萬戶昔里罕、阿塔赤等出戰,大敗之,追至珠金沙,得船七十七艘,馮都統等赴水死。改博州為東昌路。己酉,括獵戶、鷹坊戶為兵。乙卯,靖州張州判及李信、李發焚其城,退保飛山新城,行中書省發兵攻殺之,徙其黨及家屬於大都。宋江西制置黃萬石率其軍來附,敕令入覲。辛酉,安西王相府請頒詔招合州張珏,不從。癸亥,升異樣局為總管府,秩三品。
liù yuè jiǎ zǐ shuò, chì xīn fù sān wèi bīng zhī lǎo ruò zhě, fàng hái qí jiā. jǐ sì, yǐ kǒng zǐ wǔ shí sān shì sūn qū fù xiàn yǐn kǒng zhì jiān quán zhǔ sì shì. mìng dōng zhēng yuán shuài fǔ xuǎn xiāng yáng shēng quàn jūn wǔ bǎi, chōng shì wèi jūn. zhì xíng hù bù yú dà míng fǔ, zhǎng yìn zào jiāo chāo, tōng jiāng nán mào yì. gēng wǔ, chì xī jīng sēng dào yě lǐ kě wēn dá shī mán děng yǒu shì jiā zhě, yǔ mín yī tǐ shū fù. xīn wèi, mìng a lǐ hǎi yá chū zhēng guǎng xī, qǐng yì bīng, xuǎn jūn sān wàn bǐ jiāng zhī. rén shēn, bà liǎng zhè dà dū dū fǔ, lì xíng shàng shū shěng yú è zhōu lín ān. shè zhū lù xuān wèi sī, yǐ xíng shěng guān wèi zhī, bìng dài xiāng xián, qí lì xíng shěng zhě, bù lì xuān wèi sī. jiǎ xū, yǐ dà míng lì jìn chà, mìng tài zǐ zàn shàn wáng xún yǔ jiāng nán rì guān zhì jú gèng zào xīn lì, yǐ shū mì fù shǐ zhāng yì dǒng qí shì. yì xún zòu: jīn zhī lì jiā, tú zhī lì shù, hǎn míng lì lǐ, yí dé qí rú rú xǔ héng zhě shāng dìng. zhào héng fù jīng shī. sòng yáng zhōu jiāng cái yè lǜ bù qí shù qiān qū dīng cūn bǎo, shǒu jiāng shǐ bì shān chè chū zhàn, zhǎn shǒu bǎi yú jí, huò mǎ sì shí pǐ. jié dàn, a lǐ dū du chén yán yǐ wān tóu bǎo bīng yāo qí hòu, bó yán chá ér zhǒng zhì, suǒ jiāng jiē ā shù huī xià bīng, jiāng cái jūn yáo wàng qí zhì, jí zǒu, suì dà pò zhī, huò mǐ wǔ qiān yú shí. ā shù yòu yǐ sòng rén gāo yóu shuǐ lù bù tōng, bì yóu lù lù kuì yùn, qiān hù yě xiān hū dōu yǐ qiān qí yāo zhī, shù rì mǐ yùn guǒ lái, shā fù mǐ zú shù qiān, huò mǐ sān qiān dàn. wù yín, zhào zuò píng jīn píng sòng lù, jí zhū guó chén fú chuán jì, réng mìng píng zhāng jūn guó zhòng shì yē lǜ zhù jiān xiū guó shǐ. wù zǐ, shū mì yuàn shàng yán: chén yí zhōng zhāng shì jié jù bīng fú jiàn yǐ gōng wǒ shī, jiāng xī dōu yuán shuài sòng dōu dài qiú yuán. mìng yǐ ān qìng qí huáng děng jùn sù bīng, fù sòng dōu dài jiāng zhī. jǐ chǒu, sòng dōu dài yán fú jiàn wèi tiān yòu yóu yì róng qì jiā lái fù, yǐ tiān yòu wèi guǎn jūn zǒng guǎn jiān zhī shào wǔ jūn shì, yì róng yáo shòu jiàn níng lù tóng zhī, chōng guǎn jūn qiān hù. rén chén, xià zhào zhāo yù sòng yáng zhōu zhì zhì lǐ tíng zhī yǐ cì jūn guān, jí tōng tài zhēn chú gāo yóu dà xiǎo guān yuán. yòu zhào yù chén yí zhōng zhāng shì jié sū liú yì liú shī yǒng děng shǐ jiàng. lǐ tíng zhī liú zhū huàn shǒu yáng zhōu, yǔ jiāng cái lǜ bù qí wǔ qiān dōng zǒu, ā shù qīn lǜ bǎi yú qí chí qù, dū yòu chéng a lǐ wàn hù liú guó jié fēn dào zhuī jí tài zhōu xī, shā bù zú qiān rén, tíng zhī děng jǐn dé rù, suì zhú zhǎng wéi qiàn ér shǒu zhī, ā shù dú dāng dōng nán miàn, duàn qí zǒu lù. yǐ hù bù shàng shū zhāng shù cān zhī zhèng shì, xíng zhōng shū shěng shì yú běi jīng.
六月甲子朔,敕新附三衛兵之老弱者,放還其家。己巳,以孔子五十三世孫曲阜縣尹孔治兼權主祀事。命東征元帥府選襄陽生券軍五百,充侍衛軍。置行戶部於大名府,掌印造交鈔,通江南貿易。庚午,敕西京僧、道、也里可溫、答失蠻等有室家者,與民一體輸賦。辛未,命阿里海牙出征廣西,請益兵,選軍三萬俾將之。壬申,罷兩浙大都督府,立行尚書省於鄂州、臨安。設諸路宣慰司,以行省官為之,並帶相銜,其立行省者,不立宣慰司。甲戌,以《大明曆》浸差,命太子贊善王恂與江南日官置局更造新曆,以樞密副使張易董其事。易、恂奏:「今之歷家,徒知歷術,罕明歷理,宜得耆儒如許衡者商訂。」詔衡赴京師。宋揚州姜才夜率步騎數千趨丁村堡,守將史弼、苫徹出戰,斬首百餘級,獲馬四十匹。詰旦,阿里、都督陳岩以灣頭堡兵邀其後,伯顏察兒踵至,所將皆阿術麾下兵,姜才軍遙望旗幟,亟走,遂大破之,獲米五千餘石。阿術又以宋人高郵水路不通,必由陸路饋運,千戶也先忽都以千騎邀之,數日米運果來,殺負米卒數千,獲米三千石。戊寅,詔作《平金》、《平宋錄》,及諸國臣服傳記,仍命平章軍國重事耶律鑄監修國史。戊子,樞密院上言:「陳宜中、張世傑聚兵福建以攻我師,江西都元帥宋都帶求援。」命以安慶、蘄、黃等郡宿兵,付宋都帶將之。己丑,宋都帶言福建魏天祐、游義榮棄家來附,以天祐為管軍總管兼知邵武軍事,義榮遙授建寧路同知,充管軍千戶。壬辰,下詔招諭宋揚州制置李庭芝以次軍官,及通、泰、真、滁、高郵大小官員。又詔諭陳宜中、張世傑、蘇劉義、劉師勇等使降。李庭芝留朱煥守揚州,與姜才率步騎五千東走,阿術親率百餘騎馳去,督右丞阿里、萬戶劉國傑分道追及泰州西,殺步卒千人,庭芝等僅得入,遂築長圍塹而守之,阿術獨當東南面,斷其走路。以戶部尚書張澍參知政事,行中書省事於北京。
qiū qī yuè yǐ wèi, xíng zhōng shū shěng zuǒ yòu sī láng zhōng mèng qí, yǐ wáng sòng jīn yù bǎo jí pái yìn lái shàng, mìng tài fǔ jiān shōu zhī. bǐng shēn, huái ān bǎo yīng mín liú yù pī zhōu zhě wàn yú kǒu, tīng hái qí jiā. dīng yǒu, sòng fú zhōu guān chá yáng lì zǐ sì róng, qǐng jiàng zhào zhāo yù qí fù, cóng zhī. wù xū, shēng làng zhōu wèi bǎo níng fǔ. chì shān dān chéng zhí lì shěng bù, yǐ dá lǔ huā chì xíng zhě réng lǐng zhī. rén yín, yǐ lǐ tíng chū zhēng, shǎng qí bù jiāng lǐ chéng qìng děng chāo mǎ yī fú jiǎ zhàng yǒu chà. yǐ sì, zhū huàn yǐ yáng zhōu jiàng. dīng wèi, zhào yù guǎng xī lù jìng jiāng fǔ děng dà xiǎo zhōu chéng guān lì shǐ jiàng. jiǎ yín, cì zhū wáng bèi luó yìn. yǐ yáng cūn zhì fú jī pō cáo qú huí yuǎn, gǎi cóng sūn jiā wù. yǐ mǎo, sòng tài zhōu shǒu jiāng sūn liáng chén yǔ lǐ tíng zhī zhàng xià zú liú fā zhèng jùn kāi běi mén yǐ jiàng, zhí lǐ tíng zhī jiāng cái, xì yáng zhōu yù. bǐng chén, ā shù yǐ zǒng guǎn wū mǎ ér děng shǒu tài zhōu, qí tōng chú gāo yóu děng chù xiāng jì lái fù. huái dōng lù dé zhōu shí liù xiàn sān shí sān, hù wǔ shí sì wàn èr qiān liù bǎi èr shí sì, kǒu yī bǎi bā wàn sān qiān èr bǎi yī shí qī. qiǎn shǐ chí xiāng bì cí yuè dú hòu tǔ. yǐ zhōng shū yòu chéng a lǐ hǎi yá wèi píng zhāng zhèng shì, qiān shū shū mì yuàn shì huái dōng xíng shū mì yuàn bié qǐ lǐ mí shī wèi zhōng shū yòu chéng, cān zhī zhèng shì dǒng wén bǐng wèi zhōng shū zuǒ chéng, huái dōng zuǒ fù dōu yuán shuài tǎ chū liǎng zhè dà dū dū fàn wén hǔ jiāng dōng jiāng xī dà dū dū zhī jiāng zhōu lǚ shī kuí huái dōng huái xī zuǒ fù dōu yuán shuài chén yán bìng cān zhī zhèng shì.
秋七月乙未,行中書省左右司郎中孟祺,以亡宋金玉寶及牌印來上,命太府監收之。丙申,淮安、寶應民流寓邳州者萬餘口,聽還其家。丁酉,宋涪州觀察楊立子嗣榮,請降詔招諭其父,從之。戊戌,升閬州為保寧府。敕山丹城直隸省部,以達魯花赤行者仍領之。壬寅,以李庭出征,賞其部將李承慶等鈔、馬、衣服、甲仗有差。乙巳,朱煥以揚州降。丁未,詔諭廣西路靜江府等大小州城官吏使降。甲寅,賜諸王孛羅印。以楊村至浮雞泊漕渠洄遠,改從孫家務。乙卯,宋泰州守將孫良臣與李庭芝帳下卒劉發、鄭俊開北門以降,執李庭芝、姜才,系揚州獄。丙辰,阿術以總管烏馬兒等守泰州,其通、滁、高郵等處相繼來附。淮東路得州十六、縣三十三,戶五十四萬二千六百二十四,口一百八萬三千二百一十七。遣使持香幣祠岳瀆后土。以中書右丞阿里海牙為平章政事,簽書樞密院事、淮東行樞密院別乞里迷失為中書右丞,參知政事董文炳為中書左丞,淮東左副都元帥塔出、兩浙大都督范文虎、江東江西大都督知江州呂師夔、淮東淮西左副都元帥陳岩並參知政事。
bā yuè jǐ sì, chuān wǔ qīng méng cūn cáo qú. chì hàn jūn dōu yuán shuài kuò kuò dài lǐ tíng jiāng shì wèi jūn èr qiān rén xī zhēng. shēng huǒ yīn xiàn wèi huǒ zhōu. yǐ hài, zhǎn sòng huái dōng zhì zhì shǐ lǐ tíng zhī dōu tǒng jiāng cái yú yáng zhōu shì. gēng chén, bà xiāng yáng tǒng jūn sī. chē jià zhì zì shàng dōu. qiǎn tài cháng qīng tuō hū sī yǐ tóng jué yī dòu èr, xiàn yú tài miào. yǐ sì wàn hù zǒng guǎn ào lǔ chì cān zhī zhèng shì.
八月己巳,穿武清蒙村漕渠。敕漢軍都元帥闊闊帶、李庭將侍衛軍二千人西征。升漷陰縣為漷州。乙亥,斬宋淮東制置使李庭芝、都統姜才於揚州市。庚辰,罷襄陽統軍司。車駕至自上都。遣太常卿脫忽思以銅爵一、豆二,獻於太廟。以四萬戶總管奧魯赤參知政事。
jiǔ yuè rén chén shuò, mìng guó shī yì lián zhēn zuò fó shì yú tài miào. jǐ hài, xiǎng yú tài miào, cháng zhuàn wài, yì yě shǐ lù yáng pú táo jiǔ. gēng zǐ, mìng yáo shū wáng pán xuǎn sòng sān xué shēng zhī yǒu shí xué zhě liú jīng shī, yú tīng hái jiā. xīn chǒu, qiǎn lú zhōu tún tián jūn sì qiān, zhuǎn cáo zhòng qìng. guǐ mǎo, yǐ píng sòng shè tiān xià. yǐ sì, gāo lì guó wáng wáng chén shàng cān yì zhōng zàn jīn fāng qìng gōng, shòu hǔ fú. bǐng wǔ, chì cháng dé fǔ suì gòng bāo máo. dīng wèi, yù xī chuān xíng shū mì yuàn yí xí zhòng qìng, bǐ nèi fù. mìng yǒu sī huī yán huái chéng lěi. xīn hài, tài bái fàn nán dòu. jiǎ yín, tài bái rù nán dòu. yǐ mǎo, yǐ tǔ fān hé dá chéng wèi níng yuǎn fǔ. xīn yǒu, zhào sòng zōng chén è zhōu jiào shòu zhào yǔ piào fù què. shè zī jiè huì yú jīng shī. ā shù rù jìn. jiāng huái jí zhè dōng xī hú nán běi děng lù, dé fǔ sān shí qī zhōu yī bǎi èr shí bā guān yī jiān yī xiàn qī bǎi sān shí sān, hù jiǔ bǎi sān shí qī wàn sì bǎi qī shí èr, kǒu qiān jiǔ bǎi qī shí èr wàn yī qiān yī shí wǔ.
九月壬辰朔,命國師益憐真作佛事於太廟。己亥,享於太廟,常饌外,益野豕、鹿、羊、蒲萄酒。庚子,命姚樞、王磐選宋三學生之有實學者留京師,余聽還家。辛丑,遣廬州屯田軍四千,轉漕重慶。癸卯,以平宋赦天下。乙巳,高麗國王王愖上參議中贊金方慶功,授虎符。丙午,敕常德府歲貢包茅。丁未,諭西川行樞密院移檄重慶,俾內附。命有司隳沿淮城壘。辛亥,太白犯南斗。甲寅,太白入南斗。乙卯,以吐番合答城為寧遠府。辛酉,召宋宗臣鄂州教授趙與票赴闕。設資戒會於京師。阿術入覲。江淮及浙東西、湖南北等路,得府三十七、州一百二十八、關一、監一、縣七百三十三,戶九百三十七萬四百七十二,口千九百七十二萬一千一十五。
dōng shí yuè jiǎ zǐ, yǐ chén yán bá xīn chéng dīng cūn gōng, cì jīn wǔ shí liǎng, bù jiāng liú zhōng děng cì yín yǒu chà. yǐ hài, cì huáng zǐ běi píng wáng chū zhēng jūn shì pín fá zhě yáng mǎ bì bó yǒu chà. shēn míng yǐ liáng wèi chāng zhī jìn. dīng hài, liǎng zhè xuān fǔ shǐ jiāo yǒu zhí yǐ lín ān jīng jí tú huà yīn yáng mì shū lái shàng. wù zǐ, huái xī ān fǔ shǐ xià guì qǐng rù jìn, qǐ lìng qí sūn yí sūn quán lǐng xuān fǔ sī shì, cóng zhī. yǐ huái dōng zuǒ fù dōu yuán shuài a lǐ wèi píng zhāng zhèng shì, hé nán děng lù xuān wèi shǐ hé lá hé sūn wèi zhōng shū yòu chéng, bīng bù shàng shū wáng yí lì bù shàng shū jiān lín ān fǔ ān fǔ shǐ yáng zhèn hé nán hé běi dào tí xíng àn chá shǐ mí lǐ hū xīn bìng cān zhī zhèng shì. cān zhī zhèng shì chén yán xíng zhōng shū shěng shì yú huái dōng.
冬十月甲子,以陳岩拔新城、丁村功,賜金五十兩,部將劉忠等賜銀有差。乙亥,賜皇子北平王出征軍士貧乏者羊馬幣帛有差。申明以良為娼之禁。丁亥,兩浙宣撫使焦友直以臨安經籍、圖畫、陰陽秘書來上。戊子,淮西安撫使夏貴請入覲,乞令其孫貽孫權領宣撫司事,從之。以淮東左副都元帥阿里為平章政事,河南等路宣慰使合剌合孫為中書右丞,兵部尚書王儀、吏部尚書兼臨安府安撫使楊鎮、河南河北道提刑按察使迷里忽辛並參知政事。參知政事陳岩行中書省事於淮東。
shí yī yuè guǐ sì, ān xī wáng suǒ bù jūn kè wàn zhōu. bǐng wǔ, cì ā shù suǒ bù yǒu gōng jiāng shì èr bǎi sān shí jiǔ rén gè yín èr bǎi wǔ shí liǎng. xī chuān xíng yuàn hū dūn yán: suǒ bù jūn shì jiǔ wéi zhòng qìng, táo wáng zhě zhòng, qǐ yì jūn yī wàn, bìng jiàng zhào zhāo yòu bū mín zhī zài dà liáng píng zhě. bìng cóng zhī. rén zǐ, cì lóng dá wēn jūn yǒu gōng jí sǐ shì zhě yín chāo yǒu chà. guǐ chǒu, bìng shěng nèi wài zhū sī. dīng mǎo, tài yīn fàn tián xīng. gēng shēn, chì guǎn mín jí lǐ cái zhī guān yóu zhōng shū quán diào, jūn guān yóu shū mì yuàn dìng yì. huī xiāng hàn jīng hú zhū chéng. nán píng zhāo fǔ shǐ jiān zhī xiá zhōu shì zhào zhēn, qǐng jiàng zhào zhāo yù kuí zhōu ān fǔ zhāng qǐ yán, cóng zhī. gāo lì guó wáng wáng chén qiǎn qí chén pàn mì shū sì zhū yuè, lái gào gēng míng chǔn.
十一月癸巳,安西王所部軍克萬州。丙午,賜阿術所部有功將士二百三十九人各銀二百五十兩。西川行院忽敦言:「所部軍士久圍重慶,逃亡者眾,乞益軍一萬,並降詔招誘逋民之在大良平者。」並從之。壬子,賜龍答溫軍有功及死事者銀鈔有差。癸丑,並省內外諸司。丁卯,太陰犯填星。庚申,敕管民及理財之官由中書銓調,軍官由樞密院定議。隳襄漢、荊湖諸城。南平招撫使兼知峽州事趙真,請降詔招諭夔州安撫張起岩,從之。高麗國王王愖遣其臣判秘書寺朱悅,來告更名睶。
shí èr yuè xīn yǒu shuò, yíng huò yǎn gōu qián. yǐ shí sì nián lì rì cì gāo lì. dīng mǎo, gǎi yún nán luó pú diān wèi yuán jiāng fǔ lù. xīn wèi, cì tǎ hǎi suǒ bù zhàn shì jí sǐ shì zhě yín chāo yǒu chà. cì hū bù lái děng zhàn gōng shí jiǔ rén yín qiān èr bǎi liǎng. rén shēn, lǐ sī jìng gào yùn shǐ jiāng yì suǒ yán bèi wàng, zhǐ yì qī zǐ wèi zhèng. dì yuē: qī zǐ qǐ zhèng zhě yé? zhào wù wèn. yǐ hài, dìng jiāng nán suǒ shè guān fǔ. xīn sì, yǐ jūn shì wéi shǒu chóng qìng láo kǔ, cì chāo liù qiān dìng. gēng yín, zhào yù zhè dōng xī jiāng dōng xī huái dōng xī hú nán běi fǔ zhōu jūn xiàn guān lì jūn mín: xī yǐ wàn hù qiān hù yú duó qí mín, zhì lìng táo sàn, jīn xī yǐ rén mín guī zhī yuán jí zhōu xiàn. fán guǎn jūn jiāng xiào jí sòng guān lì, yǒu yǐ shì lì duó mín tián lú chǎn yè zhě, bǐ gè guī qí zhǔ, wú zhǔ zé yǐ gěi fù jìn rén mín zhī wú shēng chǎn zhě. qí tián zū shāng shuì chá yán jiǔ cù jīn yín tiě yě zhú huò hú pō kè chéng, cóng shí bàn zhī. fán gù sòng fán rǒng kē chà shèng jié shàng gòng jīng zǒng zhì qián děng bǎi yǒu yú jiàn, xī chú miǎn zhī. bó yán yán: zhāng huì shǒu sòng fǔ kù, bù qí mìng shàn qǐ guǎn yào. zhào ā shù jié qí shì, réng yù jiāng zhī dōng xī zhè zhī dōng xī huái zhī dōng xī guān lì děng, jiǎn hé xīn jiù qián gǔ. chú zhè xī zhè dōng jiāng xī jiāng dōng hú běi wǔ dào xuān wèi shǐ. shēng jiāng líng wèi shàng lù, ruì ān fǔ réng wèi wēn zhōu, lǒng zhōu wèi sàn fǔ, jì zhōu fù zhì fēng rùn xiàn, shēng lín táo wèi yuán bǎo wèi xiàn. cì zhū wáng jīn yín bì bó rú suì lì. cì zhū wáng nǎi mán dài děng yáng mǎ jià. shǎng ā shù děng zhàn gōng, jí cì jiàng chén wú jiān xià guì děng yín chāo bì bó gè yǒu chà, cì bó yán ā shù děng qīng shǔ yín shǔ huáng quǎn yóu zhǐ sūn yī, yú gōng chén cì bào qiú zhāng qiú jí pí yī mào gè yǒu chà. shì suì, dōng píng jì nán tài ān dé zhōu lián hǎi qīng hé píng luán xī jīng xī sān zhōu yǐ shuǐ hàn quē shí, zhèn jūn mín zhàn hù mǐ èr shí èr wàn wǔ qiān wǔ bǎi liù shí shí, sù sì wàn qī qiān qī bǎi shí èr shí, chāo sì qiān èr bǎi bā shí èr dìng yǒu qí. píng yáng lù hàn, jì níng lù jí gāo lì shěn zhōu shuǐ, bìng miǎn jīn nián tián zū. duàn sǐ zuì sān shí sì rén.
十二月辛酉朔,熒惑掩鈎鈐。以十四年曆日賜高麗。丁卯,改雲南蘿葡甸為元江府路。辛未,賜塔海所部戰士及死事者銀鈔有差。賜忽不來等戰功十九人銀千二百兩。壬申,李思敬告運使姜毅所言悖妄,指毅妻子為證。帝曰:「妻子豈證者耶?」詔勿問。乙亥,定江南所設官府。辛巳,以軍士圍守崇慶勞苦,賜鈔六千錠。庚寅,詔諭浙東西、江東西、淮東西、湖南北府州軍縣官吏軍民:「昔以萬戶、千戶漁奪其民,致令逃散,今悉以人民歸之元籍州縣。凡管軍將校及宋官吏,有以勢力奪民田廬產業者,俾各歸其主,無主則以給附近人民之無生產者。其田租商稅、茶鹽酒醋、金銀鐵冶、竹貨湖泊課程,從實辦之。凡故宋繁冗科差、聖節上供、經總制錢等百有餘件,悉除免之。」伯顏言:「張惠守宋府庫,不俟命擅啟管鑰。」詔阿術詰其事,仍諭江之東西、浙之東西、淮之東西官吏等,檢核新舊錢穀。除浙西、浙東、江西、江東、湖北五道宣慰使。升江陵為上路,瑞安府仍為溫州,隴州為散府,薊州復置豐閏縣,升臨洮渭源堡為縣。賜諸王金、銀、幣、帛如歲例。賜諸王乃蠻帶等羊馬價。賞阿術等戰功,及賜降臣吳堅、夏貴等銀、鈔、幣、帛各有差,賜伯顏、阿術等青鼠、銀鼠、黃犭由只孫衣,余功臣賜豹裘、獐裘及皮衣帽各有差。是歲,東平、濟南、泰安、德州、漣海、清河、平灤、西京西三州以水旱缺食,賑軍民站戶米二十二萬五千五百六十石,粟四萬七千七百十二石,鈔四千二百八十二錠有奇。平陽路旱,濟寧路及高麗瀋州水,並免今年田租。斷死罪三十四人。
shí sì nián chūn zhēng yuè guǐ sì, xíng dū yuán shuài fǔ jūn cì guǎng dōng, zhī xún zhōu liú xìng yǐ chéng jiàng. bǐng shēn, yǐ jiāng nán píng, bǎi xìng pí yú gōng jūn, miǎn zhū lù jīn suì suǒ nà sī yín. cì sì hàn tiān shī zhāng zōng yǎn dào líng yīng chōng hé zhēn rén, lǐng jiāng nán zhū lù dào jiào. wù xū, gāo lì jīn fāng qìng děng wèi luàn, mìng gāo lì wáng zhì zhī, réng mìng xīn dōu hóng chá qiū chì bīng yù bèi. guǐ mǎo, fù lì zhū dào tí xíng àn chá sī. jiǎ chén, mìng ā shù xuǎn ruì jūn wàn rén fù què. dīng wèi, zhī méi zhōu qián róng zhī yǐ chéng jiàng. wù shēn, cì sān wèi jūn shì zhī pín fá zhě bā qiān sān bǎi wǔ shí èr rén gè chāo èr dìng bì shí pǐ. jǐ yǒu, cì yē lǜ zhù chāo qiān dìng. jiǎ yín, chì sòng fú wáng zhào yǔ ruì jiā zī zhī zài háng yuè zhě, yǒu sī niǎn zhì jīng shī, fù qí jiā. bǐng chén, lì jiàn dū luó luó sī sì lù, shǒu shù wū mù děng chù, bìng zhì guān shǔ. jǐ wèi, yǐ bái yù bì yù shuǐ jīng jué liù, xiàn yú tài miào. kuò shàng dōu lóng xìng běi jīng xī jīng sì lù liè hù èr qiān wèi bīng. zhì jiāng huái děng lù dōu zhuǎn yùn yán shǐ sī, jí jiāng huái què chá dōu zhuǎn yùn shǐ sī. mìng sì hàn tiān shī zhāng zōng yǎn xiū zhōu tiān jiào yú zhǎng chūn gōng, zōng yǎn hái jiāng nán, yǐ qí dì zǐ zhāng liú sūn liú jīng shī.
十四年春正月癸巳,行都元帥府軍次廣東,知循州劉興以城降。丙申,以江南平,百姓疲於供軍,免諸路今歲所納絲銀。賜嗣漢天師張宗演道靈應沖和真人,領江南諸路道教。戊戌,高麗金方慶等為亂,命高麗王治之,仍命忻都、洪茶丘飭兵御備。癸卯,復立諸道提刑按察司。甲辰,命阿術選銳軍萬人赴闕。丁未,知梅州錢榮之以城降。戊申,賜三衛軍士之貧乏者八千三百五十二人各鈔二錠、幣十匹。己酉,賜耶律鑄鈔千錠。甲寅,敕宋福王趙與芮家貲之在杭、越者,有司輦至京師,付其家。丙辰,立建都、羅羅斯四路,守戍烏木等處,並置官屬。己未,以白玉碧玉水晶爵六,獻於太廟。括上都、隆興、北京、西京四路獵戶二千為兵。置江淮等路都轉運鹽使司,及江淮榷茶都轉運使司。命嗣漢天師張宗演修周天醮於長春宮,宗演還江南,以其弟子張留孫留京師。
èr yuè xīn yǒu, mìng zhēng dōng dōu yuán shuài hóng chá qiū jiāng bīng èr qiān fù shàng dōu. rén xū, ruì zhōu ān fǔ yáo wén lóng lǜ zhāng wén xiǎn lái jiàng, qí jiā shǔ wèi sòng rén suǒ hài, cì wén lóng wén xiǎn děng chāo yǒu chà. guǐ hài, huì xīng chū dōng běi, zhǎng sì chǐ yú. jiǎ zǐ, qiǎn shǐ dài sì yuè dú hòu tǔ. bǐng yín, gǎi ān xī wáng fù tóng yìn wèi yín yìn. lì yǒng chāng lù shān dān chéng děng yì, réng gěi chāo qiān dìng wèi běn, bǐ qǔ xī yǐ gěi yì chuán zhī xū. zhū wáng zhǐ bì tiě mù ér yán: yǒng chāng lù yì bǎi èr shí hù, pí yú gōng gěi, zhì qī nú yǐ yīng yì. zhào cì chāo bǎi bā shí dìng shú hái zhī. dīng mǎo, jīng hú běi dào xuān wèi shǐ tǎ hǎi bá guī zhōu shān zhài sì shí qī suǒ. wù chén, sì xiān nóng dōng jiāo. jiǎ xū, xī chuān xíng yuàn bù huā lǜ zhòng shù wàn zhì zhòng qìng, yíng fú tú guān, zào tī chōng jiāng gōng zhī, qí yè dōu tǒng zhào ān yǐ chéng jiàng. zhāng jué yǐ chuán jiāng zhōng, yǔ qí qī qiè shùn liú zǒu fú zhōu, yuán shuài zhāng dé rùn yǐ zhōu shī yāo zhī, jué suì jiàng. chē jià xìng shàng dōu. xīn sì, mìng běi jīng xuǎn fú zhù suǒ tǒng jūn sān bǎi fù shàng dōu. rén wǔ, huī jí fǔ èr zhōu chéng, lóng xìng bīn xī jiāng, gū cún zhī. réng xuǎn tīng zhōu jūn mǎ shǒu yù ruì jīn xiàn. bǐng xū, lián zhōu shǒu guò yuán lóng yǐ jiàng fù pàn, tǎ hǎi jiāng bīng tǎo zhī, yuán lóng qì chéng dùn. dīng hài, zhī nán ēn zhōu chén yáo dào qiān pàn lín shū hǔ yǐ chéng jiàng. zhào yǐ sēng kàng jí yì lián zhēn jiā jiā wǎ bìng wèi jiāng nán zǒng shè, zhǎng shì jiào, chú sēng zū fù, jìn rǎo sì yǔ zhě. yǐ dà sī nóng yù shǐ dài fū xuān wèi shǐ jiān lǐng shì yí sī shì bèi luó wèi shū mì fù shǐ, jiān xuān huī shǐ, lǐng shì yí sī shì.
二月辛酉,命征東都元帥洪茶丘將兵二千赴上都。壬戌,瑞州安撫姚文龍率張文顯來降,其家屬為宋人所害,賜文龍、文顯等鈔有差。癸亥,彗星出東北,長四尺余。甲子,遣使代祀岳瀆后土。丙寅,改安西王傅銅印為銀印。立永昌路山丹城等驛,仍給鈔千錠為本,俾取息以給驛傳之須。諸王只必鐵木兒言:「永昌路驛百二十戶,疲於供給,質妻孥以應役。」詔賜鈔百八十錠贖還之。丁卯,荊湖北道宣慰使塔海拔歸州山寨四十七所。戊辰,祀先農東郊。甲戌,西川行院不花率眾數萬至重慶,營浮屠關,造梯衝將攻之,其夜都統趙安以城降。張珏艤船江中,與其妻妾順流走涪州,元帥張德潤以舟師邀之,珏遂降。車駕幸上都。辛巳,命北京選福住所統軍三百赴上都。壬午,隳吉、撫二州城,隆興濱西江,姑存之。仍選汀州軍馬守御瑞金縣。丙戌,連州守過元龍已降復叛,塔海將兵討之,元龍棄城遁。丁亥,知南恩州陳堯道、僉判林叔虎以城降。詔以僧亢吉益、憐真加加瓦並為江南總攝,掌釋教,除僧租賦,禁擾寺宇者。以大司農、御史大夫、宣慰使兼領侍儀司事孛羅為樞密副使,兼宣徽使,領侍儀司事。
sān yuè gēng yín shuò, yǐ dōng wú yǔ xuě, chūn zé wèi jì, qiǎn shǐ wèn biàn mín zhī shì yú hàn lín guó shǐ yuàn, yē lǜ zhù yáo shū wáng pán dòu mò děng duì yuē: zú shí zhī dào, wéi jié fú fèi, mí gǔ zhī duō, wú yú láo lǐ qū niè. kuàng zì zhōu hàn yǐ lái, cháng yǒu míng jìn. qí sài shén shè, fèi yì bù zī, yí yī qiè jìn zhǐ. cóng zhī. xīn mǎo, hú guǎng xíng zhōng shū shěng yán: guǎng xī èr shí sì jùn bìng yǐ nèi fù, yì fù xíng zhōng shū shěng yú tán zhōu, zhì guǎng nán xī lù xuān fǔ sī yú jìng jiāng. zhào zhèng dǐng suǒ jiāng shì wèi jūn wàn rén hái jīng shī, cuī bīn a lǐ hǎi yá tóng zhù jìng jiāng, hū dōu tiě mù ér zhèng dǐng tóng zhù è hàn, jiǎ jū zhēn tuō bó hū lǔ tū huā tóng zhù tán zhōu. guǐ sì, yǐ xíng dū shuǐ jiān jiān xíng cáo yùn sī shì. jiǎ wǔ, yǐ zhèng dǐng suǒ bù jūn shì fǔ dìng jìng jiāng zhī láo, mìng hái jiā shǎo xiū, qī liù yuè fù shàng dōu. yǐ wèi, fú jiàn zhāng quán èr jùn pú shòu gēng yìn dé fù lǐ jué lǐ gōng dù jiē yǐ chéng jiàng. dīng yǒu, kuò mǎ sān wàn èr qiān èr bǎi liù pǐ, yùn jū zhě hái qí zhǔ. rén yín, guǎng dōng zhào qìng fǔ xīn fēng děng zhōu jiē lái jiàng. guǐ mǎo, shòu chāng fǔ zhāng zhī gāng yǐ cóng pàn qì shì. yǐ sì, mìng zhòng wài jūn mín guān suǒ pèi jīn yín fú, yǐ sè zǔ xì yú jiān yè, shù wú xiè dú, jù wèi lìng. gēng xū, jiàn níng fǔ tōng pàn guō zuǎn yǐ chéng jiàng. huáng zhōu guī fù guān shǐ shèng rù jìn, yǐ suǒ bù jiāng xiào yú yuè děng sān shí yī rén zhàn gōng wén, mìng guān zhī. qiān shū dōng xī chuān xíng shū mì yuàn shì zǎn shùn yán: bǐ qiǎn tóng zhī lóng zhōu shì zhào mèng xī jī zhào zhāo yù nán píng jūn dōu zhǎng mán luó jì mán jí fèng huáng zhōng lǒng luó wéi gāo yá děng sì zhài jiē jiàng. tián yáng èr jiā shǐ é yí mín, yì gè qiǎn shǐ nà kuǎn. rén zǐ, bǎo yīng jūn rén shī fú shā qí shǒu jiāng, jiàng yú huái dōng dōu yuán shuài fǔ, zhào yǐ fú wèi qiān hù, pèi jīn fú. guǐ chǒu, mìng wāng wéi zhèng zì dōng chuān yí zhèn gǒng chāng. xíng zhōng shū shěng chéng zhì, yǐ mǐn zhè wēn chù tái fú quán tīng zhāng jiàn jiàn níng shào wǔ xìng huà děng jùn jiàng guān, gè zhì qí jùn. tán zhōu xíng shěng qiǎn shǐ shàng yán: guǎng nán xī lù qìng yuǎn yù lín zhāo hè téng wú róng bīn liǔ xiàng yōng lián róng guì xún jiē jiàng, dé fǔ yī zhōu shí sì. fù lì xiāng yáng fǔ xiāng yáng xiàn. píng zhāng zhèng shì zhè xī dào xuān wèi shǐ ā tǎ hǎi wèi píng zhāng zhèng shì, xíng zhōng shū shěng shì yú jiāng huái jùn wáng hé dá wèi píng zhāng zhèng shì, xíng zhōng shū shěng shì yú běi jīng.
三月庚寅朔,以冬無雨雪,春澤未繼,遣使問便民之事於翰林國史院,耶律鑄、姚樞、王磐、竇默等對曰:「足食之道,唯節浮費,靡谷之多,無逾醪醴曲糵。況自周、漢以來,嘗有明禁。祈賽神社,費亦不貲,宜一切禁止。」從之。辛卯,湖廣行中書省言:「廣西二十四郡並已內附,議復行中書省於潭州,置廣南西路宣撫司於靜江。」詔鄭鼎所將侍衛軍萬人還京師,崔斌、阿里海牙同駐靜江,忽都鐵木兒、鄭鼎同駐鄂漢,賈居貞、脫博忽魯禿花同駐潭州。癸巳,以行都水監兼行漕運司事。甲午,以鄭鼎所部軍士撫定靜江之勞,命還家少休,期六月赴上都。乙未,福建漳、泉二郡蒲壽庚、印德傅、李珏、李公度皆以城降。丁酉,括馬三萬二千二百六匹,孕駒者還其主。壬寅,廣東肇慶府新封等州皆來降。癸卯,壽昌府張之綱以從叛棄市。乙巳,命中外軍民官所佩金銀符,以色組繫於肩腋,庶無褻瀆,具為令。庚戌,建寧府通判郭纘以城降。黃州歸附官史勝入覲,以所部將校於躍等三十一人戰功聞,命官之。簽書東西川行樞密院事昝順言:「比遣同知隆州事趙孟烯齎詔招諭南平軍都掌蠻、羅計蠻及鳳凰、中壠、羅韋、高崖等四寨皆降。田、楊二家、豕鵝夷民,亦各遣使納款。」壬子,寶應軍人施福殺其守將,降於淮東都元帥府,詔以福為千戶,佩金符。癸丑,命汪惟正自東川移鎮鞏昌。行中書省承制,以閩浙溫、處、台、福、泉、汀、漳、劍、建寧、邵武、興化等郡降官,各治其郡。潭州行省遣使上言:「廣南西路慶遠、鬱林、昭、賀、藤、梧、融、賓、柳、象、邕、廉、容、貴、潯皆降,得府一、州十四。」復立襄陽府襄陽縣。平章政事、浙西道宣慰使阿塔海為平章政事,行中書省事於江淮;郡王合答為平章政事,行中書省事於北京。
xià sì yuè jiǎ zǐ, sòng tè mó dào jiāng jūn nóng shì guì zhī ān píng zhōu lǐ wéi píng zhī lái ān zhōu cén cóng yì děng, yǐ suǒ shǔ zhōu xiàn xī dòng bǎi sì shí qī hù èr shí wǔ wàn liù qiān lái fù. guǐ yǒu, shěng gè lù zhuǎn yùn sī, shì rù zǒng guǎn fǔ. shè yán zhuǎn yùn sī sì, zhì què chǎng yú diāo mén lí zhōu, yǔ tǔ bō mào yì. bǐng zǐ, zhào ān fǔ zhào yǔ kě xuān fǔ chén yán rù jìn. bǐng xū, jìn jiāng nán xíng yòng tóng qián. jūn zhōu fù lì nán zhāng xiàn.
夏四月甲子,宋特磨道將軍農士貴、知安平州李惟屏、知來安州岑從毅等,以所屬州縣溪洞百四十七、戶二十五萬六千來附。癸酉,省各路轉運司,事入總管府。設鹽轉運司四,置榷場於碉門、黎州,與吐蕃貿易。丙子,召安撫趙與可、宣撫陳岩入覲。丙戌,禁江南行用銅錢。均州復立南漳縣。
wǔ yuè guǐ sì, shēn yán dà dū jiǔ jìn, fàn zhě jí qí jiā zī, sàn zhī pín mín. xīn chǒu, qiān hù hé lá hé sūn sǐ yú hún dōu hǎi zhī zhàn, mìng qí zi hū dōu dài ér xí zhí. guǐ mǎo, gǎi guǎng nán xī lù xuān fǔ sī wèi xuān wèi sī, guǎng xī qīn héng èr zhōu gǎi lì ān fǔ sī. gè dào tí xíng àn chá sī jiān quàn nóng shì. chì jiāng nán guī fù guān, sān pǐn yǐ shàng zhě qiǎn zhì zi yī rén rù shì. xī fān zhǎng ā lì dīng níng zhàn děng sān shí yī zú lái fù, dé hù sì wàn qī bǎi. bǐng zǐ, róng zhōu ān fǔ shǐ tán chāng móu wèi bù guǐ, fú zhū. xīn hài, yǐ hé nán shān dōng shuǐ hàn, chú hé pō kè, tīng mín zì yú. yǐ mǎo, xuǎn méng gǔ hàn jūn xiāng cān sù wèi. zhào yù sī zhōu ān fǔ shǐ tián jǐng xián. yòu zhào yù lú zhōu xī nán fān mán wáng ā yǒng, yún lián téng chuàn děng chù zhū zú mán yí, shǐ qí lái fù. mìng zhēn rén lǐ dé hé dài sì jì dú.
五月癸巳,申嚴大都酒禁,犯者籍其家貲,散之貧民。辛丑,千戶合剌合孫死於渾都海之戰,命其子忽都帶兒襲職。癸卯,改廣南西路宣撫司為宣慰司,廣西欽、橫二州改立安撫司。各道提刑按察司兼勸農事。敕江南歸附官,三品以上者遣質子一人入侍。西番長阿立丁寧占等三十一族來附,得戶四萬七百。丙子,融州安撫使譚昌謀為不軌,伏誅。辛亥,以河南、山東水旱,除河泊課,聽民自漁。乙卯,選蒙古、漢軍相參宿衛。詔諭思州安撫使田景賢。又詔諭瀘州西南番蠻王阿永,筠連、騰串等處諸族蠻夷,使其來附。命真人李德和代祀濟瀆。
liù yuè bǐng yín, fú zhōu ān fǔ yáng lì jí qí zǐ sì róng xiāng jì lái fù, mìng lì wèi kuí lù ān fǔ shǐ, sì róng wèi guǎn jūn zǒng guǎn, bìng pèi hǔ fú, réng cì chāo bǎi dìng. rén yín, shǎng zhēng guǎng zhàn sǐ zhī jiā yín gè wǔ shí liǎng. dīng chǒu, zhì shàng shàn yuàn, zhì sān pǐn, yǐ tí diǎn shàng shí shàng yào jú hū lín shī wèi shàng shàn shǐ, qí shǔ sī yǒu qī. gēng chén, shǎng yáng lì suǒ bù zhàn shì chāo qiān dìng. jiǎ shēn, jīng hú běi dào xuān wèi shǐ hēi de dé dié zhě, yán kuí fǔ jiāng chū bīng gōng jīng nán. yù yáng lì děng yǔ tǎ hǎi huì bīng yù zhī. dīng hài, shēng chóng míng shā wèi chóng míng zhōu. yǐ xíng shěng cān zhèng xíng jiāng dōng dào xuān wèi shǐ ā lá hǎn wèi zhōng shū zuǒ chéng xíng jiāng dōng dào xuān wèi shǐ, hú běi dào xuān wèi shǐ ào lǔ chì cān zhī zhèng shì xíng hú běi dào xuān wèi shǐ.
六月丙寅,涪州安撫陽立及其子嗣榮相繼來附,命立為夔路安撫使,嗣榮為管軍總管,並佩虎符,仍賜鈔百錠。壬寅,賞征廣戰死之家銀各五十兩。丁丑,置尚膳院,秩三品,以提點尚食、尚藥局忽林失為尚膳使,其屬司有七。庚辰,賞陽立所部戰士鈔千錠。甲申,荊湖北道宣慰使黑的得諜者,言夔府將出兵攻荊南。諭陽立等與塔海會兵御之。丁亥,升崇明沙為崇明州。以行省參政、行江東道宣慰使阿剌罕為中書左丞、行江東道宣慰使,湖北道宣慰使奧魯赤參知政事、行湖北道宣慰使。
qiū qī yuè wù zǐ shuò, bà dà míng jì níng yìn chāo jú. rén chén, chì fàn dào zhě jiē qì shì. fú bǎo láng dǒng wén zhōng yán: dào yǒu qiáng qiè, zāng yǒu duō guǎ, shì nán xī zhì yú fǎ. dì rán qí yán, jù mìng zhǐ zhī. dīng yǒu, chì zì jīn fēi pèi fú shǐ chén jí jūn qíng jí sù, bù tīng chéng chuán. wù xū, shēn jìn yáng mǎ qún zhī zài běi zhě, bā yuè nèi wú zòng chū běi kǒu zhū ài jiàn shí jīng jī zhī hé, fàn zhě méi qí chù. guǐ mǎo, zhū wáng xī lǐ jí jié běi píng wáng yú ā lì má lǐ zhī dì, xiè xì yòu chéng xiàng ān tóng, yòu xié zhū wáng yǐ pàn, shǐ tōng hǎo yú hǎi dōu. hǎi dōu fú nà, dōng dào zhū wáng yì fú cóng, suì lǜ xī dào zhū wáng zhì hé lín chéng běi. zhào yòu chéng xiàng bó yán shuài jūn wǎng yù zhī. zhū wáng hū lǔ dài lǜ qí shǔ lái guī, yǔ yòu chéng xiàng bó yán děng jūn hé. bǐng wǔ, zhì xíng yù shǐ tái yú yáng zhōu, yǐ dōu yuán shuài xiāng wēi wèi yù shǐ dài fū. zhì bā dào tí xíng àn chá sī. wù shēn, dōng chuān dōu yuán shuài zhāng dé rùn děng gōng qǔ fú zhōu, dà bài zhī, qín ān fǔ chéng cōng chéng guǎng. zhì xíng zhōng shū shěng yú jiāng xī, yǐ cān zhī zhèng shì xíng jiāng xī xuān wèi shǐ tǎ chū wèi yòu chéng, cān zhī zhèng shì xíng jiāng xī xuān wèi shǐ mài shù dīng wèi zuǒ chéng, huái dōng xuān wèi shǐ chè lǐ tiē mù ér jiāng dōng xuān wèi shǐ zhāng róng shí jiāng xī xuān wèi shǐ lǐ héng zhāo tǎo shǐ yě de mí shī wàn hù xī lǐ mén jīng hú lù xuān fǔ shǐ chéng péng fēi mǐn guǎng dà dū dū bīng mǎ zhāo tǎo shǐ pú shòu gēng bìng cān zhī zhèng shì, xíng jiāng xī shěng shì. rén zǐ, què dà dū shāng shuì. dīng sì, hú běi xuān wèi sī diào bīng gōng sī kōng shān, fù shòu chāng huáng zhōu èr jùn. cì píng sòng jiāng shuài jūn shì jí jiǎn zhōu jūn shì guǎng xī sǐ shì zhě yín chāo gè yǒu chà. huí shuǐ wō yuān shèng guǎng yuán wáng jiā fēng shàn yòu, cháng shān líng jì zhāo yīng wáng jiā fēng guǎng huì, ān qiū báo quán líng pèi hóu zhuī fēng líng pèi gōng. yǐ cān zhī zhèng shì xíng jiāng dōng dào xuān wèi shǐ lǚ wén huàn wèi zhōng shū zuǒ chéng.
秋七月戊子朔,罷大名、濟寧印鈔局。壬辰,敕犯盜者皆棄市。符寶郎董文忠言:「盜有強竊,贓有多寡,似難悉置於法。」帝然其言,遽命止之。丁酉,敕自今非佩符使臣及軍情急速,不聽乘傳。戊戌,申禁羊馬群之在北者,八月內毋縱出北口諸隘踐食京畿之禾,犯者沒其畜。癸卯,諸王昔里吉劫北平王於阿力麻里之地,械繫右丞相安童,誘脅諸王以叛,使通好於海都。海都弗納,東道諸王亦弗從,遂率西道諸王至和林城北。詔右丞相伯顏帥軍往御之。諸王忽魯帶率其屬來歸,與右丞相伯顏等軍合。丙午,置行御史台於揚州,以都元帥相威為御史大夫。置八道提刑按察司。戊申,東川都元帥張德潤等攻取涪州,大敗之,擒安撫程聰、程廣。置行中書省於江西,以參知政事、行江西宣慰使塔出為右丞,參知政事、行江西宣慰使麥術丁為左丞,淮東宣慰使徹里帖木兒、江東宣慰使張榮實、江西宣慰使李恆、招討使也的迷失、萬戶昔里門、荊湖路宣撫使程鵬飛、閩廣大都督兵馬招討使蒲壽庚並參知政事,行江西省事。壬子,榷大都商稅。丁巳,湖北宣慰司調兵攻司空山,復壽昌、黃州二郡。賜平宋將帥軍士及簡州軍士廣西死事者銀鈔各有差。回水窩淵聖廣源王加封善佑,常山靈濟昭應王加封廣惠,安丘雹泉靈霈侯追封靈霈公。以參知政事、行江東道宣慰使呂文煥為中書左丞。
bā yuè wù wǔ shuò, zhào bù huā xíng yuàn xī chuān. dīng mǎo, chéng dū lù cāng shōu xiàn yú wǔ qiān dàn, àn chá sī yǐ zhì qí zuì, mìng yǐ qí mǐ jiù gěi xī chuān bīng. xīn wèi, cháng dé fǔ zǒng guǎn lǔ xī wén yǔ lǐ sān jùn jié gòu wèi luàn, shì jué, mìng xíng shěng zhū zhī. chē jià tián yú shàng dōu zhī běi.
八月戊午朔,詔不花行院西川。丁卯,成都路倉收羨餘五千石,按察司已治其罪,命以其米就給西川兵。辛未,常德府總管魯希文與李三俊結構為亂,事覺,命行省誅之。車駕畋於上都之北。
jiǔ yuè rén shēn, zhì bīn tiě hǎi qīng yuán fú. bǐng shēn, guǎng nán dōng lù guǎng lián sháo dé qìng huì cháo nán xióng yīng dé děng jùn jiē nèi fù. jiǎ chén, fú jiàn háng shěng yǐ sòng èr wáng zài qí jiāng jìng, diào dū du máng wù dài zhāo tǎo gāo xìng lǐng bīng tǎo zhī. áng jí ér xīn dōu táng wù dài děng yǐn bīng gōng sī kōng shān zhài, pò zhī, shā zhāng dé xìng, zhí qí sān zi yǐ guī. rén zǐ, fú jiàn lù xuān wèi shǐ xíng zhēng nán dōu yuán shuài suō dōu, qiǎn zhāo tǎo shǐ bǎi jiā nú dīng guǎng qǔ jiàn níng zhī chóng ān děng xiàn jí nán jiàn zhōu.
九月壬申,制鑌鐵海青圓符。丙申,廣南東路廣、連、韶、德慶、惠、潮、南雄、英德等郡皆內附。甲辰,福建行省以宋二王在其疆境,調都督忙兀帶、招討高興領兵討之。昂吉兒、忻都、唐兀帶等引兵攻司空山寨,破之,殺張德興,執其三子以歸。壬子,福建路宣慰使、行征南都元帥唆都,遣招討使百家奴、丁廣取建寧之崇安等縣及南劍州。
dōng shí yuè bǐng chén shuò, rì yǒu shí zhī. jǐ wèi, xiǎng yú tài miào. gēng shēn, hú běi xuān wèi shǐ tǎ hǎi lüè dì zhì kuí fǔ zhī tài yuán píng, qín qí jiāng, zhū zhī. xīn yǒu, chí gài zhōu liè jìn. yǐ hài, yǐ sòng zhāng shì jié wén tiān xiáng yóu wèi jiàng, mìng ā tǎ hǎi xuǎn ruì bīng fáng è lóng xìng zhū chéng. jìn wú jí jūn suí dà jūn piāo lüè zhě, wù guò guān dù. jǐ mǎo, jiàng chén guō xiǎo wèi xiàng zǔ rù jìn, cì bì bó yǒu chà. rén wǔ, zhì xuān wèi sī yú huáng zhōu. jiǎ shēn, bō zhōu ān fǔ shǐ yáng bāng xiàn yán: běn zú zì táng zhì sòng, shì shǒu cǐ tǔ, jiāng wǔ bǎi nián. zuó fèng zhǐ xǔ lìng réng jiù, qǐ xiáng xǐ shū. cóng zhī. yǐ xíng shěng cān zhèng hū dōu tiē mù ér tuō bó hū lǔ tū huā cuī bīn bìng wèi zhōng shū zuǒ chéng, è zhōu zǒng guǎn fǔ dá lǔ huā chì zhāng dǐng hú běi dào xuān wèi shǐ jiǎ jū zhēn bìng cān zhī zhèng shì.
冬十月丙辰朔,日有食之。己未,享於太廟。庚申,湖北宣慰使塔海略地至夔府之太原坪,禽其將,誅之。辛酉,弛蓋州獵禁。乙亥,以宋張世傑、文天祥猶未降,命阿塔海選銳兵防遏隆興諸城。禁無籍軍隨大軍剽掠者,勿過關渡。己卯,降臣郭曉、魏象祖入覲,賜幣帛有差。壬午,置宣慰司於黃州。甲申,播州安撫使楊邦憲言:「本族自唐至宋,世守此土,將五百年。昨奉旨許令仍舊,乞降璽書。」從之。以行省參政忽都帖木兒、脫博忽魯禿花、崔斌並為中書左丞,鄂州總管府達魯花赤張鼎、湖北道宣慰使賈居貞並參知政事。
shí yī yuè wù zǐ, shū mì yuàn chén yán: sòng wén tiān xiáng yǔ qí tú zhào mèng yíng tóng qǐ bīng, xíng zhōng shū fā bīng gōng zhī, shā mèng yíng, tiān xiáng jǐn yǐ shēn miǎn. zhào yǐ qí qī nú fù jīng shī. yòu fù dōu yuán shuài zhāng dé rùn shàng fú zhōu gōng, cì chāo qiān dìng. yǐ wèi, fán wěi zào bǎo chāo, tóng qíng zhě bìng chù sǐ, fēn yòng zhě jiǎn sǐ zhàng zhī, jù wèi lìng. gēng zǐ, mìng zhòng shū shěng xí yù zhōng wài, jiāng nán jì píng, sòng yí yuē wáng sòng, xíng zài yí yuē háng zhōu. yǐ lì bù shàng shū bié dōu lǔ dīng cān zhī zhèng shì.
十一月戊子,樞密院臣言:「宋文天祥與其徒趙孟瀯同起兵,行中書發兵攻之,殺孟瀯,天祥僅以身免。」詔以其妻孥赴京師。右副都元帥張德潤上涪州功,賜鈔千錠。乙未,凡偽造寶鈔,同情者並處死,分用者減死杖之,具為令。庚子,命中書省檄諭中外,江南既平,宋宜曰亡宋,行在宜曰杭州。以吏部尚書別都魯丁參知政事。
shí èr yuè bǐng chén, zhì zhōng luán táng cūn qí mén yì. dīng mǎo, yǐ dà dū wù jià xiáng yǒng, fā guān lǐn wàn shí, zhèn tiào pín mín. gēng wǔ, liáng shān jūn yuán shì ān yǐ qí chéng jí jīn shí chéng jūn mín lái jiàng. rén shēn, tán zhōu xíng shěng fù qí yáng xiàn. zhǎn shǒu zéi luó fēi, yú dǎng xī píng. yǐ hài, dōu yuán shuài yáng wén ān gōng xián chún fǔ, kè zhī. yǐ shí wǔ nián lì rì cì gāo lì guó. yǐ cān yì zhōng shū shěng shì gěng rén cān zhī zhèng shì. guān zhōu jí yǒng nián xiàn shuǐ, miǎn jīn nián tián zū. dǎo rèn hé, fù mín tián sān qiān yú qǐng. cì zhū wáng jīn yín bì bó děng wù rú suì lì. cì zhū wáng yě bù gàn yàn tiē mù ér děng wǔ bǎi èr shí jiǔ rén yáng mǎ jià, chāo bā qiān sì bǎi wǔ shí èr dìng. shǎng bài dá ér děng qiān sān bǎi wǔ shí wǔ rén zhàn gōng, jīn bǎi liǎng yín wàn wǔ qiān yī bǎi liǎng chāo bǎi sān shí dìng jí nà shī shī jīn sù bì bó diāo shǔ bào qiú yī mào yǒu chà. shì suì, zhèn dōng píng jì nán děng jùn jī mín, mǐ èr wàn yī qiān liù bǎi shí qī shí sù èr wàn bā qiān liù bǎi shí sān shí chāo wàn yī bǎi shí èr dìng. duàn sǐ zuì sān shí èr rén.
十二月丙辰,置中灤、唐村、淇門驛。丁卯,以大都物價翔踴,發官廩萬石,賑糶貧民。庚午,梁山軍袁世安以其城及金石城軍民來降。壬申,潭州行省復祁陽縣。斬首賊羅飛,餘黨悉平。乙亥,都元帥楊文安攻咸淳府,克之。以十五年曆日賜高麗國。以參議中書省事耿仁參知政事。冠州及永年縣水,免今年田租。導任河,復民田三千餘頃。賜諸王金、銀、幣、帛等物如歲例。賜諸王也不干、燕帖木兒等五百二十九人羊馬價,鈔八千四百五十二錠。賞拜答兒等千三百五十五人戰功,金百兩、銀萬五千一百兩、鈔百三十錠及納失失、金素幣帛、貂鼠豹裘、衣帽有差。是歲,賑東平、濟南等郡饑民,米二萬一千六百十七石、粟二萬八千六百十三石、鈔萬一百十二錠。斷死罪三十二人。