wáng dōu zhōng
王都中
wáng dōu zhōng, zì yuán yú, fú zhī fú níng zhōu rén. fù jī wēng, shì sòng wèi bǎo zhāng gé xué shì fú jiàn zhì zhì shǐ. zhì yuán shí sān nián, sòng zhǔ nà tǔ, nǎi yǐ quán mǐn bā jùn tú jí lái, rù jìn shì zǔ yú shàng jīng, jiàng jīn hǔ fú, shòu zhōng fèng dài fū xíng bù shàng shū fú jiàn dào xuān wèi shǐ, jiān tí xíng àn chá shǐ, xún chú cān zhī zhèng shì, xíng shěng jiāng xī. é yǐ wèi guó xìn shǐ, xuān yù rì běn, zhì qí jìng, yù hài yú hǎi shàng. dōu zhōng shēng sān suì, jí yǐ ēn shòu cóng shì láng nán jiàn lù shùn chāng xiàn yǐn. qī suì, cóng qí mǔ yè sù què xià, shì zǔ mǐn yān, gěi yì quàn, bǐ nán hái, cì píng jiāng tián bā qiān mǔ zhái yī qū. yǐ ér shì zǔ zhuī niàn qí fù gōng bù zhì, tè shòu dōu zhōng shǎo zhōng dài fū píng jiāng lù zǒng guǎn fǔ zhì zhōng, shí nián fǔ shí qī. liáo lì jiàn qí nián shào, pō yì shì zhī. dōu zhōng yù shì pōu xī, dòng zhòng kěn qǐ, jiē mù è yí bù gǎn qī. kūn shān yǒu guǐ yì guān tián zhě, shì jué, ér bā nián bù jué, dōu zhōng wèi pī gù dú, dòng jiàn dǐ lǐ, qí rén nǎi fú gū. wú jiāng yǒu wéi jù yǒu sī zhú dī hù tián zhī lìng ér guī guò yú zhòng rén zhě, dōu zhōng xún zhī qí gù, jiē zhì bù wèn, qí rén nǎi wú suǒ táo zuì. xué shě jiǔ huài bù zhì, ér jùn shǒu quē, dōu zhōng yuē: shèng rén zhī dào, rén suǒ gòng yóu, hé dú shǒu dé wèi hū? nǎi shǒu mù dà jiā, hé qián xīn qí lǐ diàn. zhì mǎn, chú zhè dōng dào xuān wèi fù shǐ. jīn huá yǒu ōu shā rén zhě, lì shòu qiú, yǐ wèi bìng sǐ. dōu zhōng zhāi shǔ lì fù àn, dé qí qíng. yù jù, xiàn zhǎng lì ér xià, jiē yǐ zāng bài. yú yáo yǒu háo mín zhāng jiǎ, jū hǎi bīn, wèi bù fǎ, shàn zhì yī fāng, lì wú gǎn shè qí jìng. dōu zhōng bǔ xì zhī, tòng shéng yǐ fǎ. qiān jīng hú běi dào xuān wèi fù shǐ. shì suì kūn, dōu zhōng gōng lǚ shān gǔ, yǐ zhěng qí jī, mín lài yǐ quán huó zhě shù shí wàn. wǔ zōng zhào gèng chāo fǎ, xíng tóng qián, yǐ dōu zhōng wèi tōng cái, chú jiāng huái quán huò jiān. fán tiān xià wèi jiān zhě liù, wéi jiāng huái suǒ zhù qián hào zuì jīng.
王都中,字元俞,福之福寧州人。父積翁,仕宋為寶章閣學士、福建制置使。至元十三年,宋主納土,乃以全閩八郡圖籍來,入覲世祖於上京,降金虎符,授中奉大夫、刑部尚書、福建道宣慰使,兼提刑按察使,尋除參知政事,行省江西。俄以為國信使,宣諭日本,至其境,遇害於海上。都中生三歲,即以恩授從仕郎、南劍路順昌縣尹。七歲,從其母葉訴闕下,世祖閔焉,給驛券,俾南還,賜平江田八千畝、宅一區。已而世祖追念其父功不置,特授都中少中大夫、平江路總管府治中,時年甫十七。僚吏見其年少,頗易視之。都中遇事剖析,動中肯綮,皆〈目咢〉眙不敢欺。崑山有詭易官田者,事覺,而八年不決,都中為披故牘,洞見底里,其人乃伏辜。吳江有違拒有司築堤護田之令而歸過於眾人者,都中詢知其故,皆置不問,其人乃無所逃罪。學舍久壞不治,而郡守缺,都中曰:「聖人之道,人所共由,何獨守得為乎?」乃首募大家,合錢新其禮殿。秩滿,除浙東道宣慰副使。金華有毆殺人者,吏受賕,以為病死。都中摘屬吏覆按,得其情。獄具,縣長吏而下,皆以贓敗。餘姚有豪民張甲,居海濱,為不法,擅制一方,吏無敢涉其境。都中捕系之,痛繩以法。遷荊湖北道宣慰副使。適歲昆,都中躬履山谷,以拯其飢,民賴以全活者數十萬。武宗詔更鈔法,行銅錢,以都中為通才,除江淮泉貨監。凡天下為監者六,惟江淮所鑄錢號最精。
gǎi chēn zhōu lù zǒng guǎn. chēn jū chǔ shàng liú, xī dòng yáo liáo wǎng lái mín jiān, dàn qí qiáng huá, mò gǎn yǔ xiāng mào yì. dōu zhōng xù zhī yǐ ēn, shè zhī yǐ wēi, nǎi jiē yuè fú. chēn mín rǎn yú mán sú, xǐ dòu zhēng, dōu zhōng nǎi dà zhì xué shě, zuò biān dòu fǔ guǐ shēng qìng qín sè zhī shǔ, shǐ qí mín shí xiān wáng lǐ lè zhī qì, yán sù rú jiào xué qí zhōng, yǐ yì lǐ kāi xiǎo zhī, sú wèi zhī biàn. lín zhōu chá líng fù mín tán yǐ sǐ, wú zi, wéi yī xiǎo qī, jí qí zhuì xù, qī wū qí xù bài shī chéng hūn, cáng yǐn yù bēi yè míng zhū, zhū lián bā bǎi yú rén, fèng shǐ xuān fǔ yí qí yù, wěi zhī dōu zhōng, qióng zhì, xī dé qí qíng, ér zhèng qí zuì. zhōu zhǎng lì ér xià, jì qí zāng zhì shí yī wàn wǔ qiān yú mín, rén yǐ wèi shén míng. qiān ráo zhōu lù zǒng guǎn. nián jī, mǐ jià xiáng yǒng, dōu zhōng yǐ guān cāng zhī mǐ, dìng qí jià wèi sān děng, yán yú xíng shěng, yǐ wèi xū tiào yǐ xià děng jià, mín nǎi kě dé shí, wèi bào. yòu yú xià děng jià jiǎn shí zhī èr, shǐ mín jiù dí. shí zǎi nù qí zhuān shàn, dōu zhōng yuē: ráo qù háng jǐ èr qiān lǐ, bǐ yì dìng wǎng hái, fēi bàn yuè bù kě. rén qī rì bù shí zé sǐ, ān néng rěn sǐ yǐ dài hū! qí mín yì xiāng yǔ yán yuē: gōng wèi wǒ bèi jiǎn mǐ jià, gōng guǒ dé zuì, wǒ bèi dāng yù qī zǐ yǐ dài gōng cháng. shí zǎi wén zhī nǎi bà. jùn suì gòng jīn, ér jīn hù pín fù bù cháng, dōu zhōng kǎo dé qí shí, nǎi gēng dìng zhī. bāo yín zhī fǎ, hù bù guò èr liǎng, ér zhōu xiàn zhēng zhī jiā shí bèi, dōu zhōng zé zhī, yī yǐ zhào shū cóng shì. fù lǎo huò yǐ liǎng qí zhī mài liù suì zhī hé wèi xiàn, dōu zhōng yuē: cǐ shèng zhǔ zhī jiā ruì, fēi chén xià suǒ gǎn dāng. suì yǐ wén yú cháo. yǐ nèi yōu qù jùn, mín shēng wèi lì cí.
改郴州路總管。郴居楚上流,溪洞徭獠往來民間,憚其強猾,莫敢與相貿易。都中煦之以恩,懾之以威,乃皆悅服。郴民染於蠻俗,喜鬥爭,都中乃大治學舍,作籩豆簠簋、笙磬琴瑟之屬,使其民識先王禮樂之器,延宿儒教學其中,以義理開曉之,俗為之變。鄰州茶陵富民覃乙死,無子,惟一小妻,及其贅婿,妻誣其婿拜屍成婚,藏隱玉杯夜明珠,株連八百餘人,奉使宣撫移其獄,諉之都中,窮治,悉得其情,而正其罪。州長吏而下,計其贓至十一萬五千餘緡,人以為神明。遷饒州路總管。年飢,米價翔踴,都中以官倉之米,定其價為三等,言於行省,以為須糶以下等價,民乃可得食,未報。又於下等價減十之二,使民就糴。時宰怒其專擅,都中曰:「饒去杭幾二千里,比議定往還,非半月不可。人七日不食則死,安能忍死以待乎!」其民亦相與言曰:「公為我輩減米價,公果得罪,我輩當鬻妻子以代公償。」時宰聞之乃罷。郡歲貢金,而金戶貧富不常,都中考得其實,乃更定之。包銀之法,戶不過二兩,而州縣征之加十倍,都中責之,一以詔書從事。父老或以兩岐之麥、六穗之禾為獻,都中曰:「此聖主之嘉瑞,非臣下所敢當。」遂以聞於朝。以內憂去郡,民生為立祠。
fú què, chú liǎng zhè dōu zhuǎn yùn yán shǐ, wèi shàng, zhuó hǎi běi hǎi nán dào sù zhèng lián fǎng shǐ. zhōng shū shěng chén zòu guó jì mò zhòng yú yán cè. nǎi rú qián chú yán tíng zào hù, sān nián yī bǐ fù tuī pái, shì zǔ jiù zhì yě. rèn shì zhě kǒng liǎn yuàn, jiǔ bù jǔ xíng. dōu zhōng yuē: wèi chén zǐ zhě, shǐ jiē bì zhé, hé yǐ jí shì? nǎi qǐng yú xíng shěng, biàn lì sān shí sì chǎng, yàn qí wù lì gāo xià yǐ sǔn yì zhī. yì jì píng ér kè yì zú, gōng sī biàn zhī. zhuó fú jiàn mǐn hǎi dào sù zhèng lián fǎng shǐ, é qiān fú jiàn dào xuān wèi shǐ dōu yuán shuài, yòu gǎi zhè dōng dào xuān wèi shǐ dōu yuán shuài. tiān lì chū, bèi shěng xí, zhěng diǎn qī lù jūn mǎ, jìng nèi yàn rán. xǐ guǎng dōng dào xuān wèi shǐ dōu yuán shuài, sān yì zhèn, jiē pèi yuán jiàng jīn hǔ fú. yuán tǒng chū, cháo tíng yǐ liǎng huái yán fǎ jiǔ huài, zhào mìng dōu zhōng yǐ zhèng fèng dài fū xíng hù bù shàng shū liǎng huái dōu zhuǎn yùn yán shǐ, réng cì xí yī fǎ jiǔ. dōu zhōng jì zhì, cān zhuó qián suǒ xíng yú liǎng zhè zhě, cì dì shī xíng zhī, yán fǎ suì xiū. xún bài hé nán xíng shěng cān zhī zhèng shì, zhōng dào yǐ jí zuò nán guī. yú shì tiān zǐ mǐn qí lǎo, zhào jí qí jiā bài jiāng zhè xíng shěng cān zhī zhèng shì. zhì zhèng yuán nián zú. zèng zhāo wén guǎn dà xué shì, shì qīng xiàn.
服闋,除兩浙都轉運鹽使,未上,擢海北海南道肅政廉訪使。中書省臣奏國計莫重於鹽策。乃如前除鹽亭灶戶,三年一比附推排,世祖舊制也。任事者恐斂怨,久不舉行。都中曰:「為臣子者,使皆避謫,何以集事?」乃請於行省,遍歷三十四場,驗其物力高下以損益之。役既平而課亦足,公私便之。擢福建閩海道肅政廉訪使,俄遷福建道宣慰使都元帥,又改浙東道宣慰使都元帥。天曆初,被省檄,整點七路軍馬,境內晏然。徙廣東道宣慰使都元帥,三易鎮,皆佩元降金虎符。元統初,朝廷以兩淮鹽法久壞,詔命都中以正奉大夫、行戶部尚書、兩淮都轉運鹽使,仍賜襲衣法酒。都中既至,參酌前所行於兩浙者,次第施行之,鹽法遂修。尋拜河南行省參知政事,中道以疾作南歸。於是天子閔其老,詔即其家拜江浙行省參知政事。至正元年卒。贈昭文館大學士,諡清獻。
dōu zhōng lì shì sì shí yú nián, suǒ zhì zhèng yù zhé bào zhe, ér zhì jùn zhī jī, suī gǔ xún lì wú yǐ shàng zhī. dāng shì nán rén yǐ zhèng shì zhī míng wén tiān xià, ér wèi dēng shěng xiàn zhě, wéi dōu zhōng ér yǐ. yòu qí qīng bái zhī cāo, dé yú jiā chuán, suǒ cì tián zhái zhī wài, bù zēng yī tuǎn, bù yì yī chuán, lǐn lù xī yǐ gěi zú yīn zhī pín zhě, rén yóu yǐ shì duō zhī. yòu liú jīng shī, jí bài xǔ héng, jí zhī suǒ qū xiàng. zhōng nián yóu zhì lì yú gēn běn zhī xué, zì hào yuē běn zhāi. yǒu shī jí sān juǎn.
都中歷仕四十餘年,所至政譽輒暴著,而治郡之績,雖古循吏無以尚之。當世南人以政事之名聞天下,而位登省憲者,惟都中而已。又其清白之操,得於家傳,所賜田宅之外,不增一疃,不易一椽,廩祿悉以給族姻之貧者,人尤以是多之。幼留京師,及拜許衡,即知所趨向。中年尤致力於根本之學,自號曰本齋。有詩集三卷。
wáng kè jìng
王克敬
wáng kè jìng, zì shū néng, dà níng rén. yòu qí yǐng, cháng xì dào páng, chéng xiàng wán zé jiàn zhī, wèi zuǒ yòu yuē: shì ér zī mào xiù wěi, yì rì bì lìng qì yě. dà níng shuò tǔ, xí shàng shǎo wén, ér kè jìng dú zī zī wèi rú zhě shì. jì shì, lèi qiān jiāng zhè xíng shěng zhào mó, xún shēng jiǎn xiào. huī zhōu mín wāng jùn shàng biàn, wū fù rén fǎn, shěng chén qiǎn kè jìng wǎng yàn zhī. kè jìng chá qí yán bù shí, zhōng dào shù wèi kāi chén huò fú, jùn huǐ, jiāng duì bù, jìng yǎng yào yǐ sǐ. diào fèng yì dài fū zhī shùn zhōu, yǐ nèi wài jiān bù shàng. chú jiāng zhè xíng shěng zuǒ yòu sī dōu shì. yán yòu sì nián, wǎng sì míng jiān wō rén hù shì. xiān shì, wǎng jiān zhě jù wài yí qíng pǒ cè, bì yán bīng zì wèi, rú dài dà dí. kè jìng zhì, xī qù zhī, fǔ yǐ ēn yì, jiē tiē rán wú gǎn huā. yǒu wú rén cóng jūn zhēng rì běn xiàn yú wō zhě, zhì shì cóng zhì zhōng guó, sù yú kè jìng, yuàn hái běn xiāng. huò kǒng wèi huò jiē, kè jìng yuē: qǐ yǒu jūn shì huái ēn dé lái guī ér bù zhī nà xié! tuō yǒu xìn, wú dāng zuò. shì wén, cháo tíng jiā zhī. fān yáng dà jī, zǒng guǎn wáng dōu zhōng chū lǐn sù zhèn zhī, xíng shěng yù zuì qí shàn fā, kè jìng yuē: fān yáng jù cǐ qiān lǐ, bǐ dài mìng, mín qiě sǐ, bǐ wèi rén, ér wú shǔ gù wèi bù rén hū! dōu zhōng yīn dé miǎn.
王克敬,字叔能,大寧人。幼奇穎,嘗戲道旁,丞相完澤見之,謂左右曰:「是兒資貌秀偉,異日必令器也。」大寧朔土,習尚少文,而克敬獨孜孜為儒者事。既仕,累遷江浙行省照磨,尋升檢校。徽州民汪俊上變,誣富人反,省臣遣克敬往驗之。克敬察其言不實,中道數為開陳禍福,俊悔,將對簿,竟仰藥以死。調奉議大夫、知順州,以內外艱不上。除江浙行省左右司都事。延祐四年,往四明監倭人互市。先是,往監者懼外夷情叵測,必嚴兵自衛,如待大敵。克敬至,悉去之,撫以恩意,皆帖然無敢嘩。有吳人從軍征日本陷於倭者,至是從至中國,訴於克敬,願還本鄉。或恐為禍階,克敬曰:「豈有軍士懷恩德來歸而不之納邪!脫有釁,吾當坐。」事聞,朝廷嘉之。番陽大飢,總管王都中出廩粟賑之,行省欲罪其擅發,克敬曰:「番陽距此千里,比待命,民且死,彼為仁,而吾屬顧為不仁乎!」都中因得免。
bài jiān chá yù shǐ, yòng gù shì jiān lì bù xuǎn. yǒu lǚ lì dāng shēng zhě, lì gù yì zhī, wèn gù, lì yuē: yǒu guò. kè jìng yuē: fǎ, chī sì shí qī yǐ shàng bù shēng, jīn bù zhì shì. lì yuē: zé qīng zuì zhòng. yuē: shī chū zài xíng bù, quán cáo ān zhī qí zuì zhòng! zú shēng zhī. zhì shū shì yù shǐ zhāng bó gāo yuē: wǎng zhě jiān xuǎn yǐ jiǎn bó wèi néng, jīn wáng yù shǐ nǎi lùn zēng pǐn jí, kě wèi shì dào hè yǐ. xún qiān zuǒ sī dōu shì. shí yīng zōng lì jīng tú zhì, chéng xiàng bài zhù qǐng gèng qián zhèng bù biàn zhě, huì yì zhōng shū táng, kè jìng shǒu yán: jiāng nán bāo yín, mín pín yǒu bù néng shū zhě, yǒu sī yǐ zé zhī yì hù, shén wú wèi yě, dāng bà zhī. liǎng zhè jiān yán hù láo pén zhī yì, qí zhòng zhě yóu hài mín, dāng miǎn qí tā yì. yì dìng yǐ wén, xī cóng zhī.
拜監察御史,用故事監吏部選。有履歷當升者,吏故抑之,問故,吏曰:「有過。」克敬曰:「法,笞四十七以上不升,今不至是。」吏曰:「責輕罪重。」曰:「失出在刑部,銓曹安知其罪重!」卒升之。治書侍御史張伯高曰:「往者監選以減駁為能,今王御史乃論增品級,可為世道賀矣。」尋遷左司都事。時英宗厲精圖治,丞相拜住請更前政不便者,會議中書堂,克敬首言:「江南包銀,民貧有不能輸者,有司以責之役戶,甚無謂也,當罷之。兩浙煎鹽戶牢盆之役,其重者尤害民,當免其它役。」議定以聞,悉從之。
tài dìng chū, chū wèi shào xìng lù zǒng guǎn, jùn zhōng jì kǒu shòu yán, mín kùn yú zhū qiú, nǎi shàng yán qǐ jiǎn yán wǔ qiān yǐn. yùn sī fú cóng, yīn tàn yuē: shǐ wǒ wèi yùn shǐ, dāng lìng yuè mín shǎo sū yǐ. xíng shěng xí kè jìng chōu fēn bó huò, ǎo fān zhě lì jí qí huò, shāng rén yǐ fēng shuǐ wèi jiě, yǒu sī bù tīng. kè jìng yuē: mǒu huò chū mǒu guó, dì yǒu yuǎn jìn, huò yǒu qīng zhòng, mào zhòng xiǎn, chū wàn sǐ, shě jìn ér qū yuǎn, qì zhòng ér qǔ qīng, qǐ rén qíng xié! jù yǐ shàng wén, zhòng bù néng duó, shāng rén dé zhī. zhuó jiāng xī dào lián fǎng sī fù shǐ, zhuǎn liǎng zhè yán yùn sī shǐ, shǒu jiǎn shào xìng mín shí yán wǔ qiān yǐn. wēn zhōu dǎi fàn sī yán zhě, yǐ yī fù rén zhì, nù yuē: qǐ yǒu dǎi fù rén qiān bǎi lǐ wài, yǔ lì zú zá chù zhě, wū jiào shén yǐ! zì jīn wú dé dǎi fù rén. jiàn yì zhe wèi lìng. míng nián, zhuó hú nán dào lián fǎng shǐ, diào hǎi dào dōu cáo yùn wàn hù. shì suì, dāng tiān lì zhī biàn, hǎi cáo zhōu yǒu hòu zhì zhí gū zhě, bù guǒ shū, fù cáo ér nán hái, xíng shěng yù zuò zuì dū yùn zhě, lēi qí hái qū zhí gū. kè jìng yǐ wèi: tuō qí cháng nián ér wǎng fǎn ruò shì, xìn kě zuì. jīn dǎo wàn sǐ, wán suǒ cáo ér hái, qǐ dé yǐ zāi! nǎi qǐng lìng qí jì shí shù, fù cì nián suǒ cáo zhōu dá jīng shī, shěng chén cóng zhī.
泰定初,出為紹興路總管,郡中計口受鹽,民困於誅求,乃上言乞減鹽五千引。運司弗從,因嘆曰:「使我為運使,當令越民少蘇矣。」行省檄克敬抽分舶貨,拗蕃者例籍其貨,商人以風水為解,有司不聽。克敬曰:「某貨出某國,地有遠近,貨有輕重,冒重險,出萬死,舍近而趨遠,棄重而取輕,豈人情邪!」具以上聞,眾不能奪,商人德之。擢江西道廉訪司副使,轉兩浙鹽運司使,首減紹興民食鹽五千引。溫州逮犯私鹽者,以一婦人至,怒曰:「豈有逮婦人千百里外,與吏卒雜處者,污教甚矣!自今毋得逮婦人。」建議著為令。明年,擢湖南道廉訪使,調海道都漕運萬戶。是歲,當天曆之變,海漕舟有後至直沽者,不果輸,復漕而南還,行省欲坐罪督運者,勒其還趨直沽。克敬以謂:「脫其常年而往返若是,信可罪。今蹈萬死,完所漕而還,豈得已哉!」乃請令其計石數,附次年所漕舟達京師,省臣從之。
zhào wèi cān yì zhōng shū shěng shì. yǒu yǐ fēi yǔ zhōng dà chén zhě, xià qí shì, kè jìng chí gǔ bā yì zhī fǎ, wèi xūn guì kě yǐ bù yì, qiě zuì zhuàng bù míng ér qīng zuì dà chén, hé yǐ bái tiān xià. zǎi xiàng chuán zhǐ dà zhǎng gōng zhǔ wèi huáng wài gū, cì qián ruò gān píng yún nán jūn hái, cì qián ruò gān yīng hòu rù jìn, cì qián ruò gān. kè jìng qǐ fù zòu, zǎi xiàng nù yuē: cān yì nǎi gǎn gé zhào mìng xié! kè jìng yuē: yòng cái yí yǒu dào, dà zhǎng gōng zhǔ gōng kuì sù yōu, jīn cì qián chū wú míng, bù dāng yě. zì zhū jūn zhēng tǎo yǐ lái, shǎng gé wèi xià, píng yún nán shěng dú xiān shòu shǎng, shì bù jūn yě. yīng hòu yuǎn hái, tú yù zhòng duō, fēi dà xī lài, ēn yì bù néng qià, jīn cì wù xiān shǎo, shì bù zhōu yě. zǎi xiàng yǐ wén, dì kě qí yì. bài zhōng fèng dài fū cān zhī zhèng shì, xíng shěng liáo yáng. é chú jiāng nán xíng tái zhì shū shì yù shǐ, yòu qiān huái dōng lián fǎng shǐ, yǐ zhèng gāng jì wèi jǐ rèn, bù zòng tān mò, bù ā zōng qī, shēng yù yì zhe. rù wèi lì bù shàng shū, chéng chuán zhì huái ān, zhuì mǎ, jū wú zhōng yǎng jí.
召為參議中書省事。有以飛語中大臣者,下其事,克敬持古八議之法,謂勛貴可以不議,且罪狀不明而輕罪大臣,何以白天下。宰相傳旨大長公主為皇外姑,賜錢若干;平雲南軍還,賜錢若干;英後入覲,賜錢若干。克敬乞覆奏,宰相怒曰:「參議乃敢格詔命邪!」克敬曰:「用財宜有道,大長公主供饋素優,今賜錢出無名,不當也。自諸軍征討以來,賞格未下,平雲南省獨先受賞,是不均也。英後遠還,徒御眾多,非大錫賚,恩意不能洽,今賜物鮮少,是不周也。」宰相以聞,帝可其議。拜中奉大夫、參知政事,行省遼陽。俄除江南行台治書侍御史,又遷淮東廉訪使,以正綱紀為己任,不縱貪墨,不阿宗戚,聲譽益著。入為吏部尚書,乘傳至淮安,墜馬,居吳中養疾。
yuán tǒng chū, qǐ wèi jiāng zhè xíng shěng cān zhī zhèng shì, qǐng bà fù mín chéng diàn jiāng huái tián, cóng zhī. sōng jiāng dà xìng, yǒu suì cáo mǐ wàn shí xiàn jīng shī zhě, qí rén jì sǐ, zi sūn pín qiě xíng qǐ, yǒu sī réng suì zhēng, fú zú zé zá zhì sōng jiāng tián fù zhōng, lìng mín bāo nà. kè jìng yuē: pǐ fū wàng xiàn mǐ, jiǎo míng jué yǐ róng yī shēn, jīn shēn sǐ jiā pò, yòu yǐ duó qí jué, bù kě shǐ yī jùn zhī rén jūn shòu qí hài, guó yòng níng fá cǐ yé! jù lùn miǎn zhī. jiāng zhè dà hàn, zhū mín tián jiǎn zū, wéi zhǎng níng sì tián bù jiǎn, suì yí dú zhōng shū, yǐ wèi bù kě hū tiān biàn ér dú pí mín. lǐng hǎi yáo zéi qiè fā, cháo tíng diào shù bīng zhī zài háng shěng zhě wǎng tǎo zhī, huì tí diào jūn mǎ guān quē, gù shì, hàn rén bù dé yǔ jūn zhèng, zhòng mò zhī suǒ wèi, kè jìng kàng yán: xíng shěng rèn fāng miàn zhī jì, jiǎ lìng wàn yī yǒu zhòng yú cǐ zhě, yì jiāng jū fǎ zuò shì xié! nǎi diào bīng wǎng bǔ zhī, jūn xíng gěi liáng yǒu chà. shì wén yú cháo, jí lìng jiāng xī hú guǎng èr shěng gěi liáng yì rú zhī. shì shì wǔ yuè, qǐng lǎo, nián fǔ wǔ shí jiǔ. wèi rén yuē: xué zhǐ ér jùn yōng, bì wēi zài shí zhī mù, bì shāng qí gēn. wú gōng dé ér tiǎn fù guì, hé yǐ yì cǐ? gù cháng huái zhǐ zú zhī fēn yě. yòu yuē: shì sú xǐ yán wù rèn zhēn, cǐ fēi míng yán. lín shì bù rèn zhēn, qǐ jǐn zhōng zhī dào hū? gù qí lì guān suǒ zhì, jù yǒu zhèng jī kě jì, shí chēng míng qīng.
元統初,起為江浙行省參知政事,請罷富民承佃江淮田,從之。松江大姓,有歲漕米萬石獻京師者,其人既死,子孫貧且行乞,有司仍歲征,弗足則雜置松江田賦中,令民包納。克敬曰:「匹夫妄獻米,徼名爵以榮一身,今身死家破,又已奪其爵,不可使一郡之人均受其害,國用寧乏此耶!」具論免之。江浙大旱,諸民田減租,唯長寧寺田不減,遂移牘中書,以謂不可忽天變而毒疲民。嶺海徭賊竊發,朝廷調戍兵之在行省者往討之,會提調軍馬官缺,故事,漢人不得與軍政,眾莫知所為,克敬抗言:「行省任方面之寄,假令萬一有重於此者,亦將拘法坐視邪!」乃調兵往捕之,軍行給糧有差。事聞於朝,即令江西、湖廣二省給糧亦如之。視事五月,請老,年甫五十九。謂人曰:「穴趾而峻墉,必危;再實之木,必傷其根。無功德而忝富貴,何以異此?故常懷止足之分也。」又曰:「世俗喜言勿認真,此非名言。臨事不認真,豈盡忠之道乎?」故其歷官所至,俱有政績可紀,時稱名卿。
kè jìng xǐ dú shū, qí yǒu suǒ de zhě, zhé chāo wèi shū. yòu yǒu suǒ zhe shī wén zòu yì chuán yú shì. yuán tǒng sān nián zú, nián liù shí yī. zèng zhōng fèng dài fū shǎn xī děng chù xíng shěng cān zhī zhèng shì, zhuī fēng liáng jùn gōng, shì wén sù.
克敬喜讀書,其有所得者,輒抄為書。又有所著詩文奏議傳於世。元統三年卒,年六十一。贈中奉大夫、陝西等處行省參知政事,追封梁郡公,諡文肅。
zi shí, yǐ wén xué xiǎn, lì shì zhōng shū cān zhī zhèng shì, zhì zuǒ chéng, yǐ hàn lín xué shì chéng zhǐ zhì shì.
子時,以文學顯,歷仕中書參知政事,至左丞,以翰林學士承旨致仕。
rèn sù gē
任速哥
rèn sù gē, bó hǎi rén. zì yòu shì fù mǔ yǐ xiào chēng. xìng tì tǎng, yóu qiào zhí, shū cái ér shàng qì, bù shàng shì lì. yì zhī suǒ zài, bì jí wèi zhī, yǒu gǔ xiá shì fēng. ér jiā jū xún xún, rú zhě bù néng guò. chū xí fù guān, wèi yòu wèi qiān hù. gōng qīng yǐ qí xián, jiàn yú cháo. yīng zōng zhào jiàn, yǔ yǔ qí zhī. yóu shì chū rù jìn tà, dài yǐ xīn fù, jiāng zé zhòng zhí chù zhī. wèi jǐ, tiě shī yǔ dào lá shā gòu móu, yīng zōng yù shì, suì yǐn qù. zì shì bù fù chū shì, jū cháng è wàn, huò zuì guī, tòng kū guò shì, shí rén mù yǐ wèi kuáng, mò zhī qí yì yě.
任速哥,渤海人。自幼事父母以孝稱。性倜儻,尤峭直,疏財而尚氣,不尚勢利。義之所在,必亟為之,有古俠士風。而家居恂恂,儒者不能過。初襲父官,為右衛千戶。公卿以其賢,薦於朝。英宗召見,與語奇之。由是出入禁闥,待以心腹,將擇重職處之。未幾,鐵失與倒剌沙構謀,英宗遇弒,遂引去。自是不復出仕,居常扼腕,或醉歸,慟哭過市,時人目以為狂,莫知其意也。
tài dìng zhōng, dào lá shā yòng shì, tiān biàn shù jiàn. sù gē nǎi mì yǔ píng zhāng zhèng shì sù sù móu yuē: xiān dì zhī chóu, gū chén zhāo xī tòng xīn ér bù néng bào zhě, yǐ wèi yǒu shàn cè yě. jīn wú sī zhī, wǔ zōng yǒu zi èr rén, zhǎng zi zhōu wáng, zhèng tǒng suǒ shǔ, rán yuǎn jū shuò fāng, nán yǐ dá yì. cì zǐ huái wáng, rén wàng suǒ guī, ér jìn zài jīn líng, yì yú chuán mìng. ruò néng tóng xīn tuī dài, yǐ tú dà jì, zé xiān dì zhī chóu kě xuě yě. sù sù shēn rán zhī. shí yàn tiē mù ér fāng qiān shū mì yuàn shì, shí wò bīng bǐng, èr rén shēn jié nà zhī. dōng, nǎi gào yǐ suǒ móu, yàn tiē mù ér chū wén zhī jué rán. yīn xú shuō zhī yuē: tiān xià zhī shì, wéi shùn nì liǎng tú, yǐ shùn tǎo nì, hé huàn bù kè. kuàng gōng guó jiā shì chén, yǔ guó tóng xiū qī, jīn guó nán bù xù, tā rì yǒu xiān wǒ ér móu zhě, huò bì jí yǐ. yú shì yàn tiē mù ér xǔ zhī. zhì hé yuán nián, huái wáng zì jīn líng qiān jiāng líng, é ér tài dìng dì bēng, dào lá shā yú yuè bù lì jūn, wù qíng xiōng xiōng, sù gē nǎi yǔ sù sù cóng yàn tiē mù ér fèng yù wáng lìng, lǜ zhū háo jié, chéng shí fèn yì, yǐ bā yuè sì rì zhí jū shǒu shěng chén, fā bīng sāi jū yōng zhū guān, zhào wén wǔ bǎi liáo jí què xià, yù yǐ yì dài dà yì, qiǎn shǐ yíng huái wáng yú jiāng líng. huái wáng zhì jīng shī, qún chén qǐng zhèng dà tǒng, suì jí huáng dì wèi, shì wèi wén zōng. lùn gōng xíng shǎng, zhuó sù gē wèi lǐ bù shàng shū, sù gē cí yuē: chén nǎng bèi sù wèi, nán pō zhī biàn, bù néng yǒng xiào yī sǐ, yǐ bào guó shì zhī zhī. jīn rì zhī jǔ, jiē zhū jiāng xiāng zhī lì, zài chén wèi zú shú zuì, yòu hé gǎn yán gōng hū! wén zōng wèi miǎn zhī, nǎi bài mìng. ér qí tā shǎng lài, yī wú suǒ shòu. xún qiān zhǎng níng sì qīng, jì chū wèi ān fēng lù zǒng guǎn, yòu rù wèi shòu fú fǔ zǒng guǎn, yòu wèi dōu shuǐ shǐ zhě, jū guān xún xún, wú jǐ wēi zì fá zhī yì. rén huò xún yǐ yì dài zhī shì, wǎng wǎng xùn xiè, zhōng wú suǒ yán, jūn zǐ yóu yǐ shì duō zhī.
泰定中,倒剌沙用事,天變數見。速哥乃密與平章政事速速謀曰:「先帝之仇,孤臣朝夕痛心而不能報者,以未有善策也。今吾思之,武宗有子二人,長子周王,正統所屬,然遠居朔方,難以達意。次子懷王,人望所歸,而近在金陵,易於傳命。若能同心推戴,以圖大計,則先帝之仇可雪也。」速速深然之。時燕帖木兒方僉樞密院事,實握兵柄,二人深結納之。冬,乃告以所謀,燕帖木兒初聞之矍然。因徐說之曰:「天下之事,惟順逆兩途,以順討逆,何患不克。況公國家世臣,與國同休戚,今國難不恤,他日有先我而謀者,禍必及矣。」於是燕帖木兒許之。致和元年,懷王自金陵遷江陵,俄而泰定帝崩,倒剌沙逾月不立君,物情洶洶,速哥乃與速速從燕帖木兒奉豫王令,率諸豪傑,乘時奮義,以八月四日執居守省臣,發兵塞居庸諸關,召文武百僚集闕下,諭以翊戴大義,遣使迎懷王於江陵。懷王至京師,群臣請正大統,遂即皇帝位,是為文宗。論功行賞,擢速哥為禮部尚書,速哥辭曰:「臣曩備宿衛,南坡之變,不能勇效一死,以報國士之知。今日之舉,皆諸將相之力,在臣未足贖罪,又曷敢言功乎!」文宗慰勉之,乃拜命。而其他賞賚,一無所受。尋遷長寧寺卿,繼出為安豐路總管,又入為壽福府總管,又為都水使者,居官恂恂,無幾微自伐之意。人或詢以翊戴之事,往往遜謝,終無所言,君子尤以是多之。
chén sī qiān
陳思謙
chén sī qiān, zì jǐng ràng, qí jiā shì jiàn zǔ yòu chuán zhōng. sī qiān shǎo gū, jǐng mǐn hǎo xué, fán míng wù dù shù gāng jì běn mò, kǎo dìng xiáng jiū, yóu shēn yú shào zi huáng jí jīng shì shū. wén zōng tiān lì chū zhèng, shōu lǎn xián néng, chéng xiàng gāo chāng wáng yì dōu hù jǔ sī qiān, shí nián sì shí yǐ. zhào jiàn xìng shèng gōng. míng nián èr yuè, shòu diǎn bǎo jiān jīng lì. shí yī yuè, gǎi lǐ bù zhǔ shì, shǒu yán: jiào fāng yí fèng èr sī, qǐng bìng rù xuān huī, yǐ qīng lǐ bù zhī xuǎn. qí guān shǔ bù dāng yǔ wén wǔ chén bìng liè cháo huì, yí zhì bǎi guān zhī hòu dà lè zhī qián. zhào cóng zhī. ér èr sī lì lǐ bù rú gù. zhì shùn yuán nián, bài xī xíng tái jiān chá yù shǐ, jiàn míng bā shì: yī yuē zhèng jūn dào, èr yuē jié rén xīn, sān yuē chóng lǐ ràng, sì yuē zhèng gāng jì, wǔ yuē shěn quán héng, liù yuē lì xiào xíng, qī yuē shū mín lì, bā yuē xiū jūn zhèng. xiān shì, guān shǎn dà jī, mín duō yù chǎn liú xǐ, jí lái guī, jiē wú dì kě gēng, sī qiān yán: tīng mín bèi zhí shú zhī, shǐ fù zhě shōu jiān rù zhī lì, pín zhě huò yǐ qì zhī yè. cóng zhī. jiān chá yù shǐ lǐ kuò xíng bù gān sù, jīn zhōu mín liú hǎi yán dōu, qí nán yuán yuán, zì chēng liú mín wáng yán lù, fēi hǎi yán dōu zhī zǐ, gào hǎi yán dōu lüè qí cái. kuò tīng zhī, yǐ kù fǎ yì qí fù. sī qiān hé kuò nì fù zǐ zhī tiān, huài cháo tíng zhī fǎ, suì dǐ kuò zuì.
陳思謙,字景讓,其家世見祖祐傳中。思謙少孤,警敏好學,凡名物度數、綱紀本末,考訂詳究,尤深於邵子《皇極經世書》。文宗天曆初政,收攬賢能,丞相高昌王亦都護舉思謙,時年四十矣。召見興聖宮。明年二月,授典寶監經歷。十一月,改禮部主事,首言:「教坊、儀鳳二司,請併入宣徽,以清禮部之選。其官屬不當與文武臣並列朝會,宜置百官之後、大樂之前。」詔從之。而二司隸禮部如故。至順元年,拜西行台監察御史,建明八事:一曰正君道,二曰結人心,三曰崇禮讓,四曰正綱紀,五曰審銓衡,六曰勵孝行,七曰紓民力,八曰修軍政。先是,關陝大飢,民多鬻產流徙,及來歸,皆無地可耕,思謙言:「聽民倍直贖之,使富者收兼入之利,貧者獲已棄之業。」從之。監察御史李擴行部甘肅,金州民劉海延都,其男元元,自稱流民王延祿,非海延都之子,告海延都掠其財。擴聽之,以酷法抑其父。思謙劾擴逆父子之天,壞朝廷之法,遂抵擴罪。
míng nián èr yuè, qiān tài xǐ zōng yīn yuàn dōu shì. jiǔ yuè, bài jiān chá yù shǐ, shǒu chén sì shì, yán: shàng yǒu zōng miào shè jì zhī zhòng, xià yǒu sì hǎi zhēng mín zhī shēng, qián yǒu zǔ zōng chuí chuàng zhī jiān, hòu yǒu zi sūn zhǎng jiǔ zhī jì. zhōng lùn qín hàn yǐ lái, shàng xià sān qiān yú nián, tiān zhí yī tǒng zhě, liù bǎi yú nián ér yǐ. wǒ cháo kāi guó, bǎi yǒu yú nián, hùn yī liù shí yú nián, tǔ yǔ rén mín, sān dài hàn táng suǒ wèi yǒu yě. mín yǒu qiān jīn zhī chǎn, yóu jǐn shǒu zhī, yǐ wèi xiān rén suǒ yíng, kuàng jūn lín tiān xià, chéng zǔ zōng jiān nán zhī yè, ér chuán zuò wàn shì zhě hū! chén yú yǐ xìng wáng kěn kěn yán zhě, chéng yǐ huáng shàng yǒu yuán zhī shèng zhǔ, jīn rì nǎi huáng shàng shèng shí tú zhì zhī jī, zī bù kě shī yě. yòu yán: hù bù cì tián, zhū qiè xuē zhī qǐng, hǎi qīng shī bào ròu shí, jí jú yuàn gōng liáng, hǎo shì bù shī, yī qiè fàn zhī, yǐ zhì yuán sān shí nián yǐ qián jiào zhī, dòng zēng shù shí bèi. zhì shùn jīng fèi, quē èr bǎi sān shí jiǔ wàn yú dìng. yí jié wú yì bù jí zhī fèi, yǐ bèi jūn guó zhī yòng, gǒu néng sān fēn sǔn yī yǐ huì mín, fū qǐ xiǎo zāi! yòu yán: jūn zhàn xiāo fá, qiān bǔ zé wú yīn shí zhī hù, jiē jì zé wú xiàn yú zhī cái, tǎng yǒu zhēng xíng, bì kuò mín jiān zhī mǎ, gǒu néng xiū mǎ zhèng, yì qí yī zhù yě. fāng jīn xī yuè liú shā, běi jì shā mò, dōng jí liáo hǎi, dì qì gāo hán, shuǐ gān cǎo měi, wú fēi mù yǎng zhī dì, yí shè zhì qún mù shǐ sī, tǒng lǐng shí jiān, zhuān zhì mǎ zhèng, bìng chù niú yáng, shù nián zhī hòu, mǎ shí fān shèng, huò gěi jūn yǐ shōu bīng wēi, huò gěi zhàn yǐ yōu mín lì, niú yáng zhī fù, yòu zú yǐ gěi guó yòng, fēi xiǎo bǔ yě. yòu yán: quán héng zhī bì, rù shì zhī mén tài duō, chù zhì zhī fǎ tài jiǎn, zhōu jùn zhī rèn tài yān, cháo shěng zhī chú tài sù, yù shè sān cè, yǐ jiù sì bì. yī yuē, zhì yuán sān shí nián yǐ hòu zēng shè yá mén, rǒng làn bù jí zhě, cóng shí jiǎn bìng, qí wài yǒu xuǎn fǎ zhě, bìng rù zhōng shū. èr yuē, yí cān zhuó gǔ zhì, shè pì jǔ zhī kē, lìng sān pǐn yǐ xià, gè jǔ suǒ zhī, dé cái zé shòu shǎng, shī shí zé shòu fá. sān yuē, gǔ zhě cì shǐ rù wèi sān gōng, láng guān chū zǎi bǎi lǐ, gài shǐ wài zhí shí cháo tíng zhì tǐ, nèi guān zhī mín jiān lì bìng. jīn hòu lì xiàn yǐn yǒu néng shēng shàn zhèng zhě shòu láng guān yù shǐ, lì jùn shǒu yǒu qí cái yì jī zhě rèn xiàn shǐ shàng shū, qí yú gè yàn zī pǐn tōng qiān, zài nèi zhě bù dé sān kǎo lián rèn jīng guān, zài wài zhě xū lì liǎng rèn, nǎi qiān nèi zhí. jī fēi chū lèi shǒu bù bài guān zhě, zé xún yǐ nián láo, chù yǐ cháng diào. fán cháo quē guān yuán, xū èr shí yuè zhī shàng, fāng xǔ qiān chú. dì kě qí zòu, mìng zhòng shū yì xíng zhī. shí yǒu guān jū sàng zhě, wǎng wǎng duó qíng qǐ fù, sī qiān yán: sān nián zhī sàng, wèi zhī dá lǐ, zì fēi jīn gé, bù kě cóng quán. suì zhe yú lìng. yǒu zhào qǐ bào yán sì. sī qiān yuē: bīng huāng zhī yú, dāng bà tǔ mù, yǐ shū mín lì. dì jiā zhī yuē: cǐ zhèng dé zǔ zōng lì tái xiàn zhī yì. jì cǐ shì yǒu dāng yán zhě, wú yǐn. cì jiān qǐ jīng zhī. wèi jǐ, qiān yòu sī dōu shì. yuán tǒng èr nián wǔ yuè, zhuǎn bīng bù láng zhōng. shí yī yuè, gǎi yù shǐ tái dōu shì. zhòng jì zhì yuán yuán nián wǔ yuè, chū wèi huái xī dào lián fǎng fù shǐ, zhì huái wèi qī yuè, yǐn jí guī. liù yuè, zhào wèi zhōng shū shěng yuán wài láng, shàng yán: qiáng dào dàn shāng shì zhǔ zhě, jiē de sǐ zuì, ér gù shā cóng ér jiā gōng zhī rén, yǔ dòu ér shā rén zhě, lì zhàng yī bǎi qī xià, dé bù sǐ, yǔ sī zǎi niú mǎ zhī zuì wú yì, shì shì rén yǔ niú mǎ děng yě, fǎ yīng jiā zhòng. yīn jiān shā fū, suǒ jiān qī qiè tóng zuì, lǜ yǒu míng wén, jīn zhǐ zuò suǒ fàn, shì shī tuī míng. suì lìng fǎ cáo yì, zhe wèi dìng zhì.
明年二月,遷太禧宗禋院都事。九月,拜監察御史,首陳四事,言:「上有宗廟社稷之重,下有四海烝民之生,前有祖宗垂創之艱,後有子孫長久之計。中論秦、漢以來,上下三千餘年,天直一統者,六百餘年而已。我朝開國,百有餘年,混一六十餘年,土宇人民,三代、漢、唐所未有也。民有千金之產,猶謹守之,以為先人所營,況君臨天下,承祖宗艱難之業,而傳祚萬世者乎!臣愚以興亡懇懇言者,誠以皇上有元之聖主,今日乃皇上盛時圖治之機,茲不可失也。」又言:「戶部賜田,諸怯薛支請,海青獅豹肉食,及局院工糧,好事布施,一切泛支,以至元三十年以前較之,動增數十倍。至順經費,缺二百三十九萬餘錠。宜節無益不急之費,以備軍國之用,苟能三分損一以惠民,夫豈小哉!」又言:「軍站消乏,簽補則無殷實之戶,接濟則無羨餘之財,倘有徵行,必括民間之馬,苟能修馬政,亦其一助也。方今西越流沙,北際沙漠,東及遼海,地氣高寒,水甘草美,無非牧養之地,宜設置群牧使司,統領十監,專治馬政,並畜牛羊,數年之後,馬實蕃盛,或給軍以收兵威,或給站以優民力,牛羊之富,又足以給國用,非小補也。」又言:「銓衡之弊,入仕之門太多,黜陟之法太簡,州郡之任太淹,朝省之除太速,欲設三策,以救四弊。一曰,至元三十年以後增設衙門,冗濫不急者,從實減並,其外有選法者,併入中書。二曰,宜參酌古制,設辟舉之科,令三品以下,各舉所知,得才則受賞,失實則受罰。三曰,古者刺史入為三公,郎官出宰百里,蓋使外職識朝廷治體,內官知民間利病。今後歷縣尹有能聲善政者受郎官御史,歷郡守有奇才異績者任憲使尚書,其餘各驗資品通遷,在內者不得三考連任京官,在外者須歷兩任,乃遷內職。績非出類、守不敗官者,則循以年勞,處以常調。凡朝缺官員,須二十月之上,方許遷除。」帝可其奏,命中書議行之。時有官居喪者,往往奪情起復,思謙言:「三年之喪,謂之達禮,自非金革,不可從權。」遂著於令。有詔起報嚴寺。思謙曰:「兵荒之餘,當罷土木,以紓民力。」帝嘉之曰:「此正得祖宗立台憲之意。繼此事有當言者,無隱。」賜縑綺旌之。未幾,遷右司都事。元統二年五月,轉兵部郎中。十一月,改御史台都事。重紀至元元年五月,出為淮西道廉訪副使,至淮未期月,引疾歸。六月,召為中書省員外郎,上言:「強盜但傷事主者,皆得死罪,而故殺從而加功之人,與斗而殺人者,例杖一百七下,得不死,與私宰牛馬之罪無異,是視人與牛馬等也,法應加重。因姦殺夫,所奸妻妾同罪,律有明文,今止坐所犯,似失推明。」遂令法曹議,著為定製。
zhì zhèng yuán nián, zhuǎn bīng bù shì láng. é dīng nèi jiān, fú chú, zhào wèi yòu sī láng zhōng. suì xiōng, dào zéi fēng qǐ, piāo lüè zhōu yì, sī qiān lì yán yú zhí zhèng, dāng jié fǔ kù yǐ zhèn pín mín, fēn bīng zhèn fǔ zhōng xià, yǐ fáng hòu huàn. wǔ nián, cān yì zhōng shū shěng shì. zhuǎn xíng bù shàng shū, gǎi hú nán lián fǎng shǐ. bā nián, qiān huái dōng xuān wèi sī dōu yuán shuài. jiǔ nián, qiān zhè xī lián fǎng shǐ hú guǎng xíng zhōng shū shěng cān zhī zhèng shì, cí. shí yī nián, gǎi huái xī lián fǎng shǐ. lú zhōu dào qǐ, sī qiān jí mìng lú zhōu lù zǒng guǎn háng zhōu bù huā lǐng gōng bīng bǔ zhī, ér zéi yǐ bù kě pū miè yǐ. yán yú xuān ràng wáng tiē mù ér bù huā yuē: chéng píng rì jiǔ, mín bù zhī bīng, wáng yǐ dì shì zhī zhòu, zhèn fǔ huái diān, qǐ dé zuò shì! sī qiān yuàn yǔ wáng lù lì tiǎn miè. qiě wáng fǔ shǔ qiè xuē rén děng, shù yì bù shǎo, bì yǒu néng cuī fēng xiàn zhèn zhě, wéi wáng tú zhī. wáng yuē: cǐ wú zé yě, dàn ān mǎ qì xiè wèi bèi, hé néng yù dí? sī qiān kuò guān mín mǎ, zhì bīng jiǎ, bù rì ér jí, fēn dào bìng jìn, suì qín qú zéi, lú zhōu píng. jì ér yǐng kòu jiāng dù huái, yòu yán yú wáng yuē: yǐng kòu dōng qīn, jí diào què pí tún zú yòng zhī. wáng yuē: fēi fèng zhào, bù gǎn diào. sī qiān yán: fēi cháng zhī biàn, lǐ yí cóng quán, shàn fā zhī zuì, sī qiān zuò zhī. wáng gǎn qí yán, cóng zhī. qí zhí lì běn wèi tún tián wàn hù, zhào yǔ yuē: wú zǔ zōng yǐ zhōng yì chuán jiā, rǔ zhī zhí, nǎi wǒ xiān rén lì zhàn suǒ zhì, jīn guó jiā yǒu nán, rǔ dāng shēn xiān shì zú, yǐ tú bào xiào, shù wú fù cháo tíng yě.
至正元年,轉兵部侍郎。俄丁內艱,服除,召為右司郎中。歲凶,盜賊蜂起,剽掠州邑,思謙力言於執政,當竭府庫以賑貧民,分兵鎮撫中夏,以防後患。五年,參議中書省事。轉刑部尚書,改湖南廉訪使。八年,遷淮東宣慰司都元帥。九年,遷浙西廉訪使、湖廣行中書省參知政事,辭。十一年,改淮西廉訪使。廬州盜起,思謙亟命廬州路總管杭州不花領弓兵捕之,而賊已不可撲滅矣。言於宣讓王帖木兒不花曰:「承平日久,民不知兵,王以帝室之胄,鎮撫淮甸,豈得坐視!思謙願與王戮力殄滅。且王府屬怯薛人等,數亦不少,必有能摧鋒陷陣者,惟王圖之。」王曰:「此吾責也,但鞍馬器械未備,何能禦敵?」思謙括官民馬,置兵甲,不日而集,分道並進,遂禽渠賊,廬州平。既而潁寇將渡淮,又言於王曰:「潁寇東侵,亟調芍陂屯卒用之。」王曰:「非奉詔,不敢調。」思謙言:「非常之變,理宜從權,擅發之罪,思謙坐之。」王感其言,從之。其侄立本為屯田萬戶,召語曰:「吾祖宗以忠義傳家,汝之職,乃我先人力戰所致,今國家有難,汝當身先士卒,以圖報效,庶無負朝廷也。」
xún zhào rù, wèi jí xián shì jiǎng xué shì, xiū dìng guó lǜ. shí èr nián, bài zhì shū shì yù shǐ. míng nián, shēng zhōng chéng, nián jìn qī shí, shàng zhāng qǐ lǎo, bù yǔn, tè zhǐ jìn yī pǐn, shòu róng lù dài fū, réng yù shǐ zhōng chéng. rù xiè, gǎn jí, jí mìng xià, qiáng bài shòu mìng, míng rì zú. zèng xuān yóu bǐng xiàn zuǒ zhì gōng chén hàn lín xué shì chéng zhǐ róng lù dài fū zhù guó, zhuī fēng lǔ guó gōng, shì tōng mǐn.
尋召入,為集賢侍講學士,修定國律。十二年,拜治書侍御史。明年,升中丞,年近七十,上章乞老,不允,特旨進一品,授榮祿大夫,仍御史中丞。入謝,感疾,及命下,強拜受命,明日卒。贈宣猷秉憲佐治功臣、翰林學士承旨、榮祿大夫、柱國,追封魯國公,諡通敏。
hán yuán shàn
韓元善
hán yuán shàn, zì dà yá, biàn liáng zhī tài kāng rén. táng jiǎn xiào sī kōng zèng sī tú chōng, yǐ xuān wǔ jūn jié dù shǐ jiān tǒng yì chéng jūn, liú zhèn biàn, zi sūn suì wèi tài kāng hán shì. fù kè chāng, zhì dà jiān shì wèi jiān chá yù shǐ, yǐ lùn shì yǒu míng shēng. yuán shàn yóu guó zi jiān shēng jī fēn zhōng chéng, shì hè, chú xīn zhōu pàn guān, lèi zhuó jiāng nán xíng tái jiān chá yù shǐ, lì zhōng shū zuǒ sī láng zhōng lì bù shì láng lì bù shàng shū qiān shū mì yuàn shì. zhì zhèng sān nián, bài zhōng shū cān zhī zhèng shì. wǔ nián, qiān dà sī nóng qīng, xún chū wèi jiāng nán xíng yù shǐ tái zhōng chéng yàn nán sù zhèng lián fǎng shǐ. jiǔ nián, zhào bài zhōng shū zuǒ chéng tóng zhī jīng yán shì. shí yī nián, chéng xiàng tuō tuō zòu shì nèi tíng, yǐ shì guān bīng jī, ér yuán shàn jí cān zhī zhèng shì hán yōng jiē hàn rén, shǐ tuì bì, wù yǔ jù, yóu shì suì yǔ yòu chéng yù shū hǔ ér tǔ huá tóng fēn shěng zhāng dé yǐ gěi kuì xiǎng. shí èr nián, yù shǐ dài fū yě xiān tiē mù ér zǒng bīng tǎo rǔ níng, yuán shàn zhì wèi huī, yǐ bìng zú.
韓元善,字大雅,汴梁之太康人。唐檢校司空贈司徒充,以宣武軍節度使兼統義成軍,留鎮汴,子孫遂為太康韓氏。父克昌,至大間仕為監察御史,以論事有名聲。元善由國子監生積分中程,釋褐,除新州判官,累擢江南行台監察御史,歷中書左司郎中、吏部侍郎、吏部尚書、僉樞密院事。至正三年,拜中書參知政事。五年,遷大司農卿,尋出為江南行御史台中丞、燕南肅政廉訪使。九年,召拜中書左丞、同知經筵事。十一年,丞相脫脫奏事內廷,以事關兵機,而元善及參知政事韓鏞皆漢人,使退避,勿與俱,由是遂與右丞玉樞虎兒吐華同分省彰德以給饋餉。十二年,御史大夫也先帖木兒總兵討汝寧,元善至衛輝,以病卒。
yuán shàn xìng chún zhèng, míng dá zhèng tǐ, yáng lì tái gé sān shí yú nián, suì jī chéng xiá, yǐ wén xué zhì cái, yǔ yì miào mó, lùn yì zhī jì, bǐng yì chén fǎ, bù miǎn xiāng shàng guān, guó shì suǒ zài, yǐ zhī yǐ wèi zhòng. cháng yǐ yè gào shì qīn jū jiā, xiào fàn wén zhèng gōng yí guī, zhì tián bǎi mǔ wèi yì zhuāng, yǐ zhōu pín zú. zhì zhèng jiāo chāo chū xíng, cì jìn chén gè sān bǎi dìng, yuán shàn fù yǐ mǎi tián liù bǎi mǔ, wèi yì shú, yán míng shì, yǐ jiào zú rén zǐ dì yún.
元善性純正,明達政體,揚歷台閣三十餘年,遂躋丞轄,以文學治才,羽翼廟謨,論議之際,秉義陳法,不偭鄉上官,國是所在,倚之以為重。嘗以謁告侍親居家,效范文正公遺規,置田百畝為義莊,以周貧族。至正交鈔初行,賜近臣各三百錠,元善復以買田六百畝,為義塾,延名士,以教族人子弟雲。
cuī jìng
崔敬
cuī jìng, zì bó gōng, dà níng zhī huì zhōu rén. tōng xíng míng fǎ lǜ zhī xué. huái dōng shān nán lián fǎng sī jiē pì shū lì. tiān lì chū, pì yù shǐ tái chá yuàn shū lì, lì xíng bù lìng shǐ huī zhèng yuàn yuàn shǐ, suì shēng zhōng shū yuàn. zhì yuán wǔ nián, yòng lèi kǎo jí gé, shòu xíng bù zhǔ shì. liù nián, qiān shū mì yuàn dōu shì, bài jiān chá yù shǐ. shí jì huǐ wén zōng miào zhǔ, xuē wén zōng hòu huáng tài hòu zhī hào, xǐ dōng ān zhōu, ér huáng dì yàn tiē gǔ sī, wén zōng zi yě, yòu fàng zhī gāo lì. jìng shàng shū, lüè yuē: wén huáng huò bù guǐ zhī qiān, yǐ chè miào sì shū mǔ yǒu jiē huò zhī zuì, yì xuē hóng míng. jǐn xiào zhèng míng, sī yì zú yǐ. wéi niàn huáng dì yàn tiē gǔ sī tài zǐ, nián fāng zài yòu, lí cǐ bō qiān, tiān lǐ rén qíng, yǒu suǒ bù rěn. míng huáng dāng shàng bīn zhī rì, tài zǐ zài qiǎng bǎo zhī jiān, shàng wèi yǒu zhī, yì dāng jīn mǐn. gài wǔ zōng shì míng wén èr dì, jiē qīn zi yě, bì xià yǔ tài zǐ, jiē dí sūn yě. yǐ wǔ huáng zhī xīn wèi xīn, zé jiē zi sūn, gù wú qīn shū yǐ bì xià zhī xīn wèi xīn, wèi miǎn yǒu bǐ cǐ zhī lùn. chén qǐng yǐ shì sú yù zhī: cháng rén yǒu bǎi jīn zhī chǎn, shàng zhì yì tián, zōng zú kùn è zhě, wèi zhī jiào yǎng, bù shǐ shī suǒ. kuàng huáng shàng guì wèi tiān zǐ, fù yǒu sì hǎi, zi yù lí yuán, dāng shǐ yī fū yī fù wú bù dé qí suǒ, jīn nǎi yǐ tóng qì zhī rén, zhì zhī dù wài, shì zú yí xiào biān bāng, qǔ rǔ wài guó. kuàng mán yí zhī xīn, bù kě cè dù, tǎng shēng tā biàn, guān xì fēi qīng. xìng yán zhì cǐ, liáng wèi hán xīn! chén yuàn shā shēn yǐ shú tài zǐ zhī zuì, wàng bì xià qiǎn jìn chén yíng guī tài hòu tài zǐ, yǐ quán mǔ zǐ zhī qíng, jǐn gǔ ròu zhī yì, tiān yì huí, rén xīn yuè, zé zōng shè xìng shèn! bù bào. yòu shàng shū, jiàn tiān zǐ xún xìng shàng dōu, yí yù nèi diàn. qí lüè yuē: shì zǔ yǐ shàng dōu wèi qīng shǔ zhī dì, chē jià xíng xìng, suì yǐ wèi cháng, gé yǒu dà ān, diàn yǒu hóng xǐ ruì sī, suǒ yǐ bǎo yǎng shèng gōng, shì qǐ jū zhī yí, cún wèi jìng zhī xīn yě. jīn shī lá wò ěr duǒ sī, nǎi xiān huáng suǒ yǐ bèi yàn yóu, fēi cháng shí lín yù zhī suǒ. jīn bì xià fāng yǐ xiào zhì tiān xià, lǚ jiàng dé yīn, zhī xíng zōng miào qīn sì zhī lǐ, suī dòng zhí wú zhī, wǎng bù huān yuè, ér guó jiā duō gù, tiān dào biàn gèng, chén bèi yuán fēng jì, yǐ yán wèi zhí, yuàn dà jià hái dà nèi, jū shēn gōng, yán sù wèi, yǔ zǎi chén móu zhì dào. wàn jī zhī xiá, zé mìng jīng yán jìn jiǎng, jiū gǔ jīn shèng shuāi zhī yóu, jī xī shèng xué, nǎi zōng shè zhī fú yě. shí dì shù yǐ lì dài zhēn bǎo fēn cì jìn shì, jìng yòu shàng shū yuē: chén wén shì huáng shí, dà chén yǒu gōng, suǒ cì bù guò pán gé, zhòng xī tiān wù, wèi hòu shì lǜ zhì yuǎn yě. jīn shān dōng dà jī, yàn nán kàng hàn, hǎi cháo wèi zāi, tiān wén shì jǐng, dì dào shī níng, jīng jī nán běi, huáng fēi bì tiān, zhèng dāng shèng zhǔ xù mín zhī rì. jìn shì zhī chén, bù zhī lǜ cǐ, zòu bǐng chéng qǐng, dài wú xū rì, shèn zhì yǐ fǔ kù bǎi nián suǒ jī zhī bǎo wù, biàn cì pū yù hūn sì zhī liú rǔ zhì tóng hái zhī zǐ. tǎng zàng huò kōng, wàn yī guó yǒu dà shì, rén yǒu dà gōng, yòu jiāng hé yǐ wèi cì hū! qǐ zhuī huí suǒ cì, yǐ shì ēn bù kě làn, shù yǔn gōng lùn.
崔敬,字伯恭,大寧之惠州人。通刑名法律之學。淮東、山南廉訪司皆辟書吏。天曆初,辟御史台察院書吏,歷刑部令史、徽政院掾史,遂升中書掾。至元五年,用累考及格,授刑部主事。六年,遷樞密院都事,拜監察御史。時既毀文宗廟主,削文宗後皇太后之號,徙東安州,而皇弟燕帖古思,文宗子也,又放之高麗。敬上疏,略曰:「文皇獲不軌之愆,已徹廟祀;叔母有階禍之罪,亦削洪名。盡孝正名,斯亦足矣。惟念皇弟燕帖古思太子,年方在幼,罹此播遷,天理人情,有所不忍。明皇當上賓之日,太子在襁褓之間,尚未有知,義當矜憫。蓋武宗視明、文二帝,皆親子也,陛下與太子,皆嫡孫也。以武皇之心為心,則皆子孫,固無親疏;以陛下之心為心,未免有彼此之論。臣請以世俗喻之:常人有百金之產,尚置義田,宗族困厄者,為之教養,不使失所。況皇上貴為天子,富有四海,子育黎元,當使一夫一婦無不得其所,今乃以同氣之人,置之度外,適足貽笑邊邦,取辱外國。況蠻夷之心,不可測度,倘生他變,關係非輕。興言至此,良為寒心!臣願殺身以贖太子之罪,望陛下遣近臣迎歸太后、太子,以全母子之情,盡骨肉之義,天意回,人心悅,則宗社幸甚!」不報。又上疏,諫天子巡幸上都,宜御內殿。其略曰:「世祖以上都為清暑之地,車駕行幸,歲以為常,閣有大安,殿有鴻禧、睿思,所以保養聖躬,適起居之宜,存畏敬之心也。今失剌斡耳朵思,乃先皇所以備宴遊,非常時臨御之所。今陛下方以孝治天下,屢降德音,祗行宗廟親祀之禮,雖動植無知,罔不歡悅,而國家多故,天道變更,臣備員風紀,以言為職,願大駕還大內,居深宮,嚴宿衛,與宰臣謀治道。萬機之暇,則命經筵進講,究古今盛衰之由,緝熙聖學,乃宗社之福也。」時帝數以歷代珍寶分賜近侍,敬又上疏曰:「臣聞世皇時,大臣有功,所賜不過槃革,重惜天物,為後世慮至遠也。今山東大飢,燕南亢旱,海潮為災,天文示儆,地道失寧,京畿南北,蝗飛蔽天,正當聖主恤民之日。近侍之臣,不知慮此,奏稟承請,殆無虛日,甚至以府庫百年所積之寶物,遍賜仆御閽寺之流、乳稚童孩之子。帑藏或空,萬一國有大事,人有大功,又將何以為賜乎!乞追回所賜,以示恩不可濫,庶允公論。」
shì nián, chū qiān shān běi lián fǎng sī shì, àn bù quán níng. yù yǒu lǐ xiù, yǐ zuò zào wěi chāo, lián shù shí rén, ér jiē yǔ xiù bù xiāng shí, jìng yí ér yàn zhī. xiù yuē: wú yǐ xùn tóng zǐ wèi yè, jū cūn luò jiān, yǒu sī zhì xiù shě, wèi xiù wèi wěi zào chāo zhě, chuí chǔ zhī xià, bù gǎn bù wū fú ěr. jìng xún zhī shǐ móu zhě, nǎi dà tóng wáng zhuó, shí yú nián shì bù xiè, ér yǒu sī wù yǐ lǐ xiù wèi wáng zhuó yě. yí wén zhì dà tóng, guǒ dé wáng zhuó wèi zhēn zào wěi chāo zhě. zhì zhèng chū, qiān hé nán, yòu qiān jiāng dōng. suǒ zhì yì háo qiáng, huì xià qióng, xǐ yuān zhì, xìng xué quàn nóng, bǎi fèi jù jǔ. chú jiāng xī xíng shěng zuǒ yòu sī láng zhōng, rù wèi zhū lù bǎo chāo tí jǔ, gǎi gōng bù shì láng. shí yī nián, qiān tóng zhī dà dū lù zǒng guǎn fǔ shì. zhí gū hé yū shù nián, zhōng shū shěng wěi jìng jùn zhì zhī, gěi chāo shù wàn dìng, mù gōng wàn rén, bù sān yuè gào chéng, xián fú qí néng. chú xíng bù shì láng, qiān zhōng shū zuǒ sī láng zhōng. shí èr nián, lì bīng bù shàng shū, wèi shū mì yuàn pàn guān. shí sì nián, qiān xíng bù shàng shū. guǎng dōng fǔ xiàn chóu shā, yǐ shā jiā bān chù dà nì, jìng xiáng xiàn fǔ yǐ sī xiāng hài, zhì yǒu shì biàn, shā rén zhě zì yǒu diǎn zhāng, dé zuò yī rén, dà nì fēi móu fǎn, zé bù kē dé zuò yī jiā, jìng lì lùn shě zhòng ér jiù qīng, cháo tíng xián yǐ wèi rán. shí wǔ nián, fù wèi shū mì yuàn pàn guān, xún bài cān zhī zhèng shì, xíng shěng hé nán, fù wèi bīng bù shàng shū, jiān jì níng jūn mín tún tián shǐ. cháo tíng gěi yǐ chāo shí wàn dìng, sàn yú yǒu sī, zhāo zhì jū mín jūn shì, lì yíng tún zhǒng, suì shōu de bǎi wàn hú, yǐ gěi biān fáng. jū suì yú, qí fǎ jǐng jǐng.
是年,出僉山北廉訪司事,按部全寧。獄有李秀,以坐造偽鈔,連數十人,而皆與秀不相識,敬疑而讞之。秀曰:「吾以訓童子為業,居村落間,有司至秀舍,謂秀為偽造鈔者,捶楚之下,不敢不誣服耳。」敬詢知始謀者,乃大同王濁,十餘年事不泄,而有司誤以李秀為王濁也。移文至大同,果得王濁為真造偽鈔者。至正初,遷河南,又遷江東。所至抑豪強,惠下窮,洗冤滯,興學勸農,百廢具舉。除江西行省左右司郎中,入為諸路寶鈔提舉,改工部侍郎。十一年,遷同知大都路總管府事。直沽河淤數年,中書省委敬浚治之,給鈔數萬錠,募工萬人,不三月告成,咸服其能。除刑部侍郎,遷中書左司郎中。十二年,歷兵部尚書,為樞密院判官。十四年,遷刑部尚書。廣東府憲仇殺,以沙加班處大逆,敬詳憲府以私相害,致有是變,殺人者自有典章,得坐一人,大逆非謀反,則不科得坐一家,敬立論舍重而就輕,朝廷咸以為然。十五年,復為樞密院判官,尋拜參知政事,行省河南,復為兵部尚書,兼濟寧軍民屯田使。朝廷給以鈔十萬錠,散於有司,招致居民、軍士,立營屯種,歲收得百萬斛,以給邊防。居歲余,其法井井。
shí yǒu qī nián, zhào wèi dà sī nóng shǎo qīng, suì bài zhōng shū cān zhī zhèng shì. dào jù qí lǔ, jìng yǔ píng zhāng zhèng shì dá lán cān zhī zhèng shì ǎn pǔ, fēn shěng líng zhōu. líng zhōu nǎi nán běi yào chōng, wú chéng guō, ér jū mín sàn chù, jìng jiān lǐng bīng xíng hù gōng sì bù shì, gōng gěi zhū jūn, shì wú bù jí. chéng xiàng yǐ qí néng shàng wén, cì zhī shàng zūn, réng mìng qí pián yí xíng shì. jìng yǔ ǎn pǔ mì yì yuē: wǒ jūn qiáng qiě shèng, bǐ jiāng bài ér jiàng, rú dé zhàng yì zhī shì, zhí dǐ qí cháo xué ér zhāo ān zhī, yì fāng miàn zhī xìng yě. yǒu guó zi shēng wáng kè děng, yuàn qǐng wǎng, jìng yǐ pián yí shòu yǐ guān, bǐ zhī xíng, zhì yùn chéng, jiàn lǐ bǐng yí tián fēng děng, yù yǐ nì shùn huò fú zhī lǐ, fēng yǔ bǐng yí jiē huǐ guò zì xīn. shān dōng jùn yì zhī fù, jìng zhī cè jū duō. jìng yǐ jūn mǎ gōng gěi hào fán, ér mín lì rì pí, nǎi qǐng xíng nà sù bǔ guān zhī lìng, zhōng shū yǐ qí yán wén, zhào cóng zhī. hé běi yàn nán shì mín zhǒng niè ér zhì, jī sù bǎi wàn shí qǐ duàn wàn pǐ, yòng yǐ gěi jūn fèi, mín huò shǎo sū. shí bā nián, chú shān dōng xíng shū mì yuàn fù shǐ, é qiān jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng. zú, nián liù shí qī. zèng zī shàn dài fū, jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng rú gù, shì yuē zhōng mǐn.
十有七年,召為大司農少卿,遂拜中書參知政事。盜據齊魯,敬與平章政事答蘭、參知政事俺普,分省陵州。陵州乃南北要衝,無城郭,而居民散處,敬兼領兵、刑、戶、工四部事,供給諸軍,事無不集。丞相以其能上聞,賜之上尊,仍命其便宜行事。敬與俺普密議曰:「我軍強且勝,彼將敗而降,如得仗義之士,直抵其巢穴而招安之,亦方面之幸也。」有國子生王恪等,願請往,敬以便宜授以官,俾之行,至鄆城,見李秉彝、田豐等,諭以逆順禍福之理,豐與秉彝皆悔過自新。山東郡邑之復,敬之策居多。敬以軍馬供給浩繁,而民力日疲,乃請行納粟補官之令,中書以其言聞,詔從之。河北燕南士民踵躡而至,積粟百萬石、綺段萬匹,用以給軍費,民獲少蘇。十八年,除山東行樞密院副使,俄遷江浙行省左丞。卒,年六十七。贈資善大夫,江浙行省左丞如故,諡曰忠敏。