yuán wén
【原文】
jiā jìng chū nián, běi lǔ cháng kòu shǎn xī, fàn huā mǎ chí, zhèn xún huáng jù, qǐng bīng cè yīng. shì xià jiǔ qīng huì yì, běn bīng wáng xiàn yǐ wèi bì dāng fā, fǒu kǒng shī shì. zhòng bù gǎn yì. wáng qióng shí wèi zhǒng zǎi, dú bù kěn, yuē: wǒ zì yǒu shū. jí zòu yún: huā mǎ chí shì chén zài biān shí suǒ qū huà, fáng shǒu pō yán, lǔ bì bù néng rù zòng rù, yì bù guò lǔ lüè bǐ chù zì zú fáng yù, bù jiǔ zì tuì. ruò qiǎn jīng jūn yuǎn shè biān jìng, dào lù pí láo, wèi bì kě yòng, ér yán tú sāo rǎo, hài yì bù xì, tǎng zhì bǐ ér lǔ yǐ tuì, zé tú láo wǎng fǎn ěr. chén yǐ wèi bù fā bīng biàn. rán bīng yì shí běn bīng zhǔ zhī, jìng fā liù qiān rén, mìng èr yóu jī jiāng zhī yǐ wǎng. biān pī: zhǐ shì bù shēn zhì jìn xī gù. zhì zhāng dé, wèi dù hé, yǐ bào lǔ chū jìng yǐ.
嘉靖初年,北虜嘗寇陝西,犯花馬池,鎮巡惶遽,請兵策應。事下九卿會議,本兵王憲以為必當發,否恐失事。眾不敢異。王瓊時為冢宰,獨不肯,曰:「我自有疏。」即奏云:「花馬池是臣在邊時所區畫,防守頗嚴,虜必不能入;縱入,亦不過擄掠;彼處自足防禦,不久自退。若遣京軍遠涉邊境,道路疲勞,未必可用,而沿途騷擾,害亦不細,倘至彼而虜已退,則徒勞往返耳。臣以為不發兵便。」然兵議實本兵主之,竟發六千人,命二游擊將之以往。(邊批:只是不深知晉溪故。)至彰德,未渡河,已報虜出境矣。
píng àn jìn xī zài xī běi, xiū zhú huā mǎ chí yī dài biān qiáng, mìng èr zhǐ huī dǒng qí yì. èr zhǐ huī shén xiào lì, biān qiáng jí jiān, qiě gōng yì yì bù shèn fèi, yǒu xiàn yín èr qiān yú, chí yǐ bái jìn xī. jìn xī yuē: cǐ yī dài chéng qiáng, shí xī běi yào hài qù chù, rǔ néng jǐn xīn le cǐ yī shì, cǐ suǒ suǒ zhī wù hé zú wèn, jí yǐ shǎng rǔ. hòu běi lǔ fàn biān, jí qiǎn èr zhǐ huī tí bīng yù zhī, èr rén zhēng xiān xiàn zhèn, qí yī jìng sǐ yú dí. jìn xī chóu biān zhì lüè lèi rú cǐ.
〔評〕按晉溪在西北,修築花馬池一帶邊牆,命二指揮董其役。二指揮甚效力,邊牆極堅,且功役亦不甚費,有羨銀二千餘,持以白晉溪。晉溪曰:「此一帶城牆,實西北要害去處,汝能盡心了此一事,此瑣瑣之物何足問,即以賞汝。」後北虜犯邊,即遣二指揮提兵御之,二人爭先陷陣,其一竟死於敵。晉溪籌邊智略類如此。
yòu jìn xī zǒng zhì sān biān shí, měi yī xún biān, suī zhōng huǒ yì fèi bǎi jīn, wèi cháng shé qián, dào chù jiē yào gōng jù, shāo yáng yì shù tóu, fán wù chēng shì. jìn xī bù shù luán, jǐn chè qù, sàn yú cóng guān, suī xià lì yì zhān jí. gù xī běi yī yǒu jǐng, zé rén rén xiào mìng. dāng shí fǎ wǎng shū kuò, gù háo jié de xíng qí yì shǐ zài jīn rì, zé tái jiàn jí shí lùn bà yǐ.
又晉溪總制三邊時,每一巡邊,雖中火亦費百金,未嘗折干,到處皆要供具,燒羊亦數頭,凡物稱是。晉溪不數臠,盡撤去,散於從官,雖下吏亦沾及。故西北一有警,則人人效命。當時法網疏闊,故豪傑得行其意;使在今日,則台諫即時論罷矣。
méi héng xiāng rèn bō zhōu jiān jūn, xíng shí qǐng tǎng jīn sān qiān bèi kào shǎng zhī xū, jí shì dìng, suǒ fèi jǐn sì bǎi jīn, dēng jí bào bù, wú fēn háo wàng yòng.
梅衡湘任播州監軍,行時請帑金三千備犒賞之需,及事定,所費僅四百金,登籍報部,無分毫妄用。