yuán wén
【原文】
jiā jìng chū nián, běi lǔ cháng kòu shǎn xī, fàn huā mǎ chí, zhèn xún huáng jù, qǐng bīng cè yìng. shì xià jiǔ qīng huì yì, běn bīng wáng xiàn yǐ wéi bì dāng fā, fǒu kǒng shī shì. zhòng bù gǎn yì. wáng qióng shí wéi zhǒng zǎi, dú bù kěn, yuē:" wǒ zì yǒu shū." jí zòu yún:" huā mǎ chí shì chén zài biān shí suǒ qū huà, fáng shǒu pō yán, lǔ bì bù néng rù zòng rù, yì bù guò lǔ lüè bǐ chù zì zú fáng yù, bù jiǔ zì tuì. ruò qiǎn jīng jūn yuǎn shè biān jìng, dào lù pí láo, wèi bì kě yòng, ér yán tú sāo rǎo, hài yì bù xì, tǎng zhì bǐ ér lǔ yǐ tuì, zé tú láo wǎng fǎn ěr. chén yǐ wéi bù fā bīng biàn." rán bīng yì shí běn bīng zhǔ zhī, jìng fā liù qiān rén, mìng èr yóu jī jiāng zhī yǐ wǎng. biān pī: zhǐ shì bù shēn zhì jìn xī gù. zhì zhāng dé, wèi dù hé, yǐ bào lǔ chū jìng yǐ.
嘉靖初年,北虏尝寇陕西,犯花马池,镇巡惶遽,请兵策应。事下九卿会议,本兵王宪以为必当发,否恐失事。众不敢异。王琼时为冢宰,独不肯,曰:“我自有疏。”即奏云:“花马池是臣在边时所区画,防守颇严,虏必不能入;纵入,亦不过掳掠;彼处自足防御,不久自退。若遣京军远涉边境,道路疲劳,未必可用,而沿途骚扰,害亦不细,倘至彼而虏已退,则徒劳往返耳。臣以为不发兵便。”然兵议实本兵主之,竟发六千人,命二游击将之以往。(边批:只是不深知晋溪故。)至彰德,未渡河,已报虏出境矣。
píng àn jìn xī zài xī běi, xiū zhù huā mǎ chí yí dài biān qiáng, mìng èr zhǐ huī dǒng qí yì. èr zhǐ huī shén xiào lì, biān qiáng jí jiān, qiě gōng yì yì bù shèn fèi, yǒu xiàn yín èr qiān yú, chí yǐ bái jìn xī. jìn xī yuē:" cǐ yí dài chéng qiáng, shí xī běi yào hài qù chù, rǔ néng jìn xīn le cǐ yī shì, cǐ suǒ suǒ zhī wù hé zú wèn, jí yǐ shǎng rǔ." hòu běi lǔ fàn biān, jí qiǎn èr zhǐ huī tí bīng yù zhī, èr rén zhēng xiān xiàn zhèn, qí yī jìng sǐ yú dí. jìn xī chóu biān zhì lüè lèi rú cǐ.
〔评〕按晋溪在西北,修筑花马池一带边墙,命二指挥董其役。二指挥甚效力,边墙极坚,且功役亦不甚费,有羡银二千余,持以白晋溪。晋溪曰:“此一带城墙,实西北要害去处,汝能尽心了此一事,此琐琐之物何足问,即以赏汝。”后北虏犯边,即遣二指挥提兵御之,二人争先陷阵,其一竟死于敌。晋溪筹边智略类如此。
yòu jìn xī zǒng zhì sān biān shí, měi yī xún biān, suī zhōng huǒ yì fèi bǎi jīn, wèi cháng shé qián, dào chù jiē yào gōng jù, shāo yáng yì shù tóu, fán wù chēng shì. jìn xī bù shù luán, jǐn chè qù, sàn yú cóng guān, suī xià lì yì zhān jí. gù xī běi yī yǒu jǐng, zé rén rén xiào mìng. dāng shí fǎ wǎng shū kuò, gù háo jié de xíng qí yì shǐ zài jīn rì, zé tái jiàn jí shí lùn bà yǐ.
又晋溪总制三边时,每一巡边,虽中火亦费百金,未尝折干,到处皆要供具,烧羊亦数头,凡物称是。晋溪不数脔,尽撤去,散于从官,虽下吏亦沾及。故西北一有警,则人人效命。当时法网疏阔,故豪杰得行其意;使在今日,则台谏即时论罢矣。
méi héng xiāng rèn bō zhōu jiān jūn, xíng shí qǐng tǎng jīn sān qiān bèi kào shǎng zhī xū, jí shì dìng, suǒ fèi jǐn sì bǎi jīn, dēng jí bào bù, wú fēn háo wàng yòng.
梅衡湘任播州监军,行时请帑金三千备犒赏之需,及事定,所费仅四百金,登籍报部,无分毫妄用。