yuán wén
【原文】

wú chǔ fǎn, jǐng dì bài zhōu yà fū tài wèi jī zhī. jì fā, zhì bà shàng, zhào shè zhē shuō zhī yuē: wú wáng huái jí sǐ shì jiǔ yǐ, cǐ zhī jiāng jūn qiě xíng, bì zhì rén yú xiáo miǎn è lòu zhī jiān. qiě bīng shì shàng shén mì, jiāng jūn hé bù cóng cǐ yòu qù, zǒu lán tián, chū wǔ guān, dǐ luò yáng, jiān bù guò chà yī èr rì, zhí rù wǔ kù, jī míng gǔ, zhū hóu wén zhī, yǐ wèi jiāng jūn cóng tiān ér xià yě. tài wèi rú qí jì, zhì luò yáng, shǐ xiáo miǎn jiān, guǒ dé fú bīng.
吳、楚反，景帝拜周亞夫太尉擊之。既發，至霸上，趙涉遮說之曰：「吳王懷輯死士久矣，此知將軍且行，必置人於殽、澠阨陋之間。且兵事尚神密，將軍何不從此右去，走藍田，出武關，抵洛陽，間不過差一二日，直入武庫，擊鳴鼓，諸侯聞之，以為將軍從天而下也。」太尉如其計，至洛陽，使殽、澠間，果得伏兵。

tài wèi huì bīng xíng yáng, jiān bì bù chū. wú fāng gōng liáng jí, liáng qǐng jiù, tài wèi shǒu pián yí, yù yǐ liáng wěi wú, bù kěn wǎng. liáng wáng shàng shū zì yán, dì shǐ shǐ zhào jiù liáng, tài wèi yì bù fèng zhào, ér shǐ qīng qí bīng jué wú chǔ hòu, wú bīng qiú zhàn bù dé, è ér zǒu. tài wèi chū jīng bīng jī pò zhī.
太尉會兵滎陽，堅壁不出。吳方攻梁急，梁請救，太尉守便宜，欲以梁委吳，不肯往。梁王上書自言，帝使使詔救梁，太尉亦不奉詔，而使輕騎兵絕吳、楚後，吳兵求戰不得，餓而走。太尉出精兵擊破之。

píng wú wáng zhī chū fā yě, qí dà jiāng tián lù bó yuē: bīng tún jù ér xī, wú tā qí dào, nán yǐ lì gōng, chén yuàn dé wǔ wàn rén, bié xún jiāng huái ér shàng, shōu huái nán zhǎng shā, rù wǔ guān, yǔ dài wáng huì, cǐ yì yī qí yě. biān pī: wèi yán zǐ wǔ gǔ zhī jì xiāng sì. wú tài zǐ jiàn yuē: wáng yǐ fǎn wèi míng, ruò jiè rén bīng, yì qiě fǎn wáng. biān pī: hé bù jiàn tā wù fǎn. yú shì wú wáng bù xǔ. shǎo jiāng huán jiāng jūn shuō wáng yuē: wú duō bù bīng, lì xiǎn hàn duō chē qí, lì píng dì. yuàn dài wáng suǒ guò chéng bù xià, zhí qù jí xī, jù luò yáng wǔ kù, shí áo cāng sù, zǔ shān hé zhī xiǎn, yǐ lìng zhū hóu, suī wú rù guān, tiān xià gù yǐ dìng yǐ, dài wáng xú xíng, liú xià chéng yì, hàn jūn chē qí zhì, chí rù liáng chǔ zhī jiāo, shì bài yǐ. wú lǎo jiāng jiē yán: cǐ shào nián cuī fēng kě ěr, ān zhī dà lǜ. wú wáng yú shì yì bù xǔ. jiǎ lìng èr jì de xíng, yà fū wèi jù dé zhì yě.
〔評〕吳王之初發也，其大將田祿伯曰：「兵屯聚而西，無他奇道，難以立功，臣願得五萬人，別循江、淮而上，收淮南、長沙，入武關，與大王會，此亦一奇也。」（邊批：魏延子午谷之計相似。）吳太子諫曰：「王以反為名，若借人兵，亦且反王。」（邊批：何不諫他勿反。）於是吳王不許。少將桓將軍說王曰：「吳多步兵，利險；漢多車騎，利平地。願大王所過城不下，直去疾西，據洛陽武庫，食敖倉粟，阻山河之險，以令諸侯，雖無入關，天下固已定矣，大王徐行，留下城邑，漢軍車騎至，馳入梁、楚之郊，事敗矣。」吳老將皆言：「此少年摧鋒可耳，安知大慮。」吳王於是亦不許。假令二計得行，亞夫未遽得志也。

yà fū zhī gōng, shè yǔ wú wáng fēn bàn, ér hòu shì dì gōng yà fū, jìng wú lǐ tián huán èr jiāng jūn zhī yán zhě, bēi fū!
亞夫之功，涉與吳王分半，而後世第功亞夫，竟無理田、桓二將軍之言者，悲夫!

lǐ mù zhōu yà fū, jiē bù wàn quán bù zhàn zhě, gù yī zhàn ér gōng chéng zhào kuò yǐ qīng zhàn ér bài, fū chāi yǐ lèi zhàn ér bài. jūn zhī bù kě zhàn ér bù jīn zhī, zi yù zhī bài shì yě jiāng zhī bù kě zhàn ér pò shǐ zhī, yáng wú dí zhī bài shì yě.
李牧、周亞夫，皆不萬全不戰者，故一戰而功成；趙括以輕戰而敗，夫差以累戰而敗。君知不可戰而不禁之，子玉之敗是也；將知不可戰而迫使之，楊無敵之敗是也。