yuán wén
【原文】

wú chǔ fǎn, jǐng dì bài zhōu yà fū tài wèi jī zhī. jì fā, zhì bà shàng, zhào shè zhē shuō zhī yuē:" wú wáng huái jí sǐ shì jiǔ yǐ, cǐ zhī jiāng jūn qiě xíng, bì zhì rén yú xiáo miǎn è lòu zhī jiān. qiě bīng shì shàng shén mì, jiāng jūn hé bù cóng cǐ yòu qù, zǒu lán tián, chū wǔ guān, dǐ luò yáng, jiān bù guò chà yī èr rì, zhí rù wǔ kù, jī míng gǔ, zhū hóu wén zhī, yǐ wéi jiāng jūn cóng tiān ér xià yě." tài wèi rú qí jì, zhì luò yáng, shǐ xiáo miǎn jiān, guǒ dé fú bīng.
吴、楚反，景帝拜周亚夫太尉击之。既发，至霸上，赵涉遮说之曰：“吴王怀辑死士久矣，此知将军且行，必置人于殽、渑阨陋之间。且兵事尚神密，将军何不从此右去，走蓝田，出武关，抵洛阳，间不过差一二日，直入武库，击鸣鼓，诸侯闻之，以为将军从天而下也。”太尉如其计，至洛阳，使殽、渑间，果得伏兵。

tài wèi huì bīng xíng yáng, jiān bì bù chū. wú fāng gōng liáng jí, liáng qǐng jiù, tài wèi shǒu pián yí, yù yǐ liáng wěi wú, bù kěn wǎng. liáng wáng shàng shū zì yán, dì shǐ shǐ zhào jiù liáng, tài wèi yì bù fèng zhào, ér shǐ qīng qí bīng jué wú chǔ hòu, wú bīng qiú zhàn bù dé, è ér zǒu. tài wèi chū jīng bīng jī pò zhī.
太尉会兵荥阳，坚壁不出。吴方攻梁急，梁请救，太尉守便宜，欲以梁委吴，不肯往。梁王上书自言，帝使使诏救梁，太尉亦不奉诏，而使轻骑兵绝吴、楚后，吴兵求战不得，饿而走。太尉出精兵击破之。

píng wú wáng zhī chū fā yě, qí dà jiàng tián lù bó yuē:" bīng tún jù ér xī, wú tā qí dào, nán yǐ lì gōng, chén yuàn dé wǔ wàn rén, bié xún jiāng huái ér shàng, shōu huái nán cháng shā, rù wǔ guān, yǔ dài wáng huì, cǐ yì yī qí yě." biān pī: wèi yán zǐ wǔ gǔ zhī jì xiāng sì. wú tài zǐ jiàn yuē:" wáng yǐ fǎn wéi míng, ruò jiè rén bīng, yì qiě fǎn wáng." biān pī: hé bù jiàn tā wù fǎn. yú shì wú wáng bù xǔ. shào jiàng huán jiāng jūn shuō wáng yuē:" wú duō bù bīng, lì xiǎn hàn duō chē qí, lì píng dì. yuàn dài wáng suǒ guò chéng bù xià, zhí qù jí xī, jù luò yáng wǔ kù, shí áo cāng sù, zǔ shān hé zhī xiǎn, yǐ lìng zhū hóu, suī wú rù guān, tiān xià gù yǐ dìng yǐ, dài wáng xú xíng, liú xià chéng yì, hàn jūn chē qí zhì, chí rù liáng chǔ zhī jiāo, shì bài yǐ." wú lǎo jiàng jiē yán:" cǐ shào nián cuī fēng kě ěr, ān zhī dà lǜ." wú wáng yú shì yì bù xǔ. jiǎ lìng èr jì de xíng, yà fū wèi jù dé zhì yě.
〔评〕吴王之初发也，其大将田禄伯曰：“兵屯聚而西，无他奇道，难以立功，臣愿得五万人，别循江、淮而上，收淮南、长沙，入武关，与大王会，此亦一奇也。”（边批：魏延子午谷之计相似。）吴太子谏曰：“王以反为名，若借人兵，亦且反王。”（边批：何不谏他勿反。）于是吴王不许。少将桓将军说王曰：“吴多步兵，利险；汉多车骑，利平地。愿大王所过城不下，直去疾西，据洛阳武库，食敖仓粟，阻山河之险，以令诸侯，虽无入关，天下固已定矣，大王徐行，留下城邑，汉军车骑至，驰入梁、楚之郊，事败矣。”吴老将皆言：“此少年摧锋可耳，安知大虑。”吴王于是亦不许。假令二计得行，亚夫未遽得志也。

yà fū zhī gōng, shè yǔ wú wáng fēn bàn, ér hòu shì dì gōng yà fū, jìng wú lǐ tián huán èr jiāng jūn zhī yán zhě, bēi fū!
亚夫之功，涉与吴王分半，而后世第功亚夫，竟无理田、桓二将军之言者，悲夫!

lǐ mù zhōu yà fū, jiē bù wàn quán bù zhàn zhě, gù yī zhàn ér gōng chéng zhào kuò yǐ qīng zhàn ér bài, fū chāi yǐ lèi zhàn ér bài. jūn zhī bù kě zhàn ér bù jīn zhī, zi yù zhī bài shì yě jiāng zhī bù kě zhàn ér pò shǐ zhī, yáng wú dí zhī bài shì yě.
李牧、周亚夫，皆不万全不战者，故一战而功成；赵括以轻战而败，夫差以累战而败。君知不可战而不禁之，子玉之败是也；将知不可战而迫使之，杨无敌之败是也。