lún rén wèi lún, zhǎn sān cái bì yǐ qí shí. sān cái jì jù, qiǎo zhě hé zhī. gǔ yě zhě, yǐ wèi lì zhuǎn yě. fú yě zhě, yǐ wèi zhí zhǐ yě. yá yě zhě, yǐ wèi gù bào yě. lún bì, sān cái bù shī zhí, wèi zhī wán. wàng ér shì qí lún, yù qí mì ěr ér xià yí yě. jìn ér shì zhī, yù qí wēi zhì yě. wú suǒ qǔ zhī, qǔ zhū huán yě. wàng qí fú, yù qí xiāo ěr ér xiān yě. jìn ér shì zhī, yù qí ròu chēng yě. wú suǒ qǔ zhī, qǔ zhū yì zhí yě. wàng qí gǔ, yù qí yǎn yě, jìn ér shì zhī, yù qí chóu zhī lián yě. wú suǒ qǔ zhī, qǔ zhū jí yě. shì qí gěng, yù qí zǎo zhī zhèng yě, chá qí zāi zǎo bù qǔ, zé lún suī bì bù kuāng. fán zhǎn gǔ zhī dào, bì jǔ qí yīn yáng. yáng yě zhě, zhěn lǐ ér jiān yīn yě zhě, shū lǐ ér róu. shì gù yǐ huǒ yǎng qí yīn, ér qí zhū qí yáng, zé gǔ suī bì bù hāo. gǔ xiǎo ér zhǎng zé zhà, dà ér duǎn zé zhì. shì gù liù fēn qí lún chóng, yǐ qí yī wèi zhī yá wéi, cān fēn qí yá wéi, ér qī qí èr. guǒ qí qī nèi ér zhōng qū zhī. yǐ wèi zhī gǔ zhǎng, yǐ qí zhǎng wèi zhī wéi, yǐ qí wéi zhī fù lì shāo qí sǒu. wǔ fēn qí gǔ zhī zhǎng, qù yī yǐ wèi xián, qù sān yǐ wèi zhǐ. róng gǔ bì zhí, chén zhuàn bì zhèng, shī jiāo bì hòu, shī jīn bì shù, chóu bì fù gàn. jì mó, gé sè qīng bái, wèi zhī gǔ zhī shàn. cān fēn qí gǔ zhǎng, èr zài wài, yī zài nèi, yǐ zhì qí fú. fán fú, liàng qí záo shēn yǐ wèi fú guǎng. fú guǎng ér záo qiǎn, zé shì yǐ dà wù, suī yǒu liáng gōng, mò zhī néng gù. záo shēn ér fú xiǎo, zé shì gù yǒu yú, ér qiáng bù zú yě, gù hóng qí fú guǎng, yǐ wèi zhī ruò, zé suī yǒu zhòng rèn, gǔ bù zhé. cān fēn qí fú zhī zhǎng ér shā qí yī, zé suī yǒu shēn ní, yì fú zhī lián yě. cān fēn qí gǔ wéi, qù yī yǐ wèi wéi, róu fú bì qí, píng shěn bì jūn, zhí yǐ zhǐ yá, yá dé, zé wú niè ér gù, bù dé, zé yǒu niè bì zú jiàn yě. liù chǐ yǒu liù cùn zhī lún, gěng cān fēn cùn zhī èr, wèi zhī lún zhī gù. fán wèi lún, xíng zé zhě yù zhù, xíng shān zhě yù móu. zhù yǐ xíng zé, zé shì dāo yǐ gē tú yě, shì gù tú bù fù. móu yǐ xíng shān, zé shì bó yǐ xíng shí yě, shì gù lún suī bì bù lìn yú záo. fán róu yá, wài bù lián ér nèi bù cuò, páng bù zhǒng, wèi zhī yòng huǒ zhī shàn. shì gù guī zhī yǐ shì qí huán yě, yǔ zhī yǐ shì qí kuāng yě. xiàn zhī yǐ shì qí fú zhī zhí yě, shuǐ zhī yǐ shì qí píng shěn zhī jūn yě, liàng qí sǒu yǐ shǔ, yǐ shì qí tóng yě, quán zhī yǐ shì qí qīng zhòng zhī móu yě. gù kě guī kě yǔ kě shuǐ kě xiàn kě liàng kě quán yě, wèi zhī guó gōng.
輪人為輪,斬三材必以其時。三材既具,巧者和之。轂也者,以為利轉也。輻也者,以為直指也。牙也者,以為固抱也。輪敝,三材不失職,謂之完。望而眡其輪,欲其幎爾而下迤也。進而眡之,欲其微至也。無所取之,取諸圜也。望其輻,欲其揱爾而纖也。進而眡之,欲其肉稱也。無所取之,取諸易直也。望其轂,欲其眼也,進而眡之,欲其幬之廉也。無所取之,取諸急也。眡其綆,欲其蚤之正也,察其菑蚤不齲,則輪雖敝不匡。凡斬轂之道,必矩其陰陽。陽也者,稹理而堅;陰也者,疏理而柔。是故以火養其陰,而齊諸其陽,則轂雖敝不蒿。轂小而長則柞,大而短則摯。是故六分其輪崇,以其一為之牙圍,參分其牙圍,而漆其二。槨其漆內而中詘之。以為之轂長,以其長為之圍,以其圍之阝力捎其藪。五分其轂之長,去一以為賢,去三以為軹。容轂必直,陳篆必正,施膠必厚,施筋必數,幬必負干。既摩,革色青白,謂之轂之善。參分其轂長,二在外,一在內,以置其幅。凡輻,量其鑿深以為輻廣。輻廣而鑿淺,則是以大扤,雖有良工,莫之能固。鑿深而輻小,則是固有餘,而強不足也,故竑其輻廣,以為之弱,則雖有重任,轂不折。參分其輻之長而殺其一,則雖有深泥,亦弗之溓也。參分其股圍,去一以為圍,揉輻必齊,平沈必均,直以指牙,牙得,則無槷而固,不得,則有槷必足見也。六尺有六寸之輪,綆參分寸之二,謂之輪之固。凡為輪,行澤者欲杼,行山者欲侔。杼以行澤,則是刀以割塗也,是故塗不附。侔以行山,則是搏以行石也,是故輪雖敝不甐於鑿。凡揉牙,外不廉而內不挫,旁不腫,謂之用火之善。是故規之以眡其圜也,萭之以眡其匡也。縣之以眡其幅之直也,水之以眡其平沈之均也,量其藪以黍,以眡其同也,權之以眡其輕重之侔也。故可規、可萭、可水、可縣、可量、可權也,謂之國工。
lún rén wèi gài, dá cháng wéi sān yǔ, tīng wéi bèi zhī, liù cùn. xìn qí tīng wéi yǐ wèi bù guǎng, bù guǎng liù cùn. bù zhǎng èr chǐ, tīng zhǎng bèi zhī, sì chǐ zhě èr. shí fēn cùn zhī yī, wèi zhī méi, bù zūn yī méi, gōng záo guǎng sì méi, záo shàng èr méi, záo xià sì méi, záo shēn èr cùn yǒu bàn, xià zhí èr méi, záo duān yī méi. gōng zhǎng liù chǐ wèi zhī bì zhǐ, wǔ chǐ wèi zhī bì lún, sì chǐ wèi zhī bì zhěn, cān fēn gōng zhǎng ér róu qí yī, cān fēn qí gǔ wéi, qù yī yǐ wèi zǎo wéi. cān fēn gōng zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī zūn, shàng yù zūn ér yǔ yù bēi, shàng zūn ér yǔ bēi, zé tǔ shuǐ, jí ér liù yuǎn. gài yǐ chóng, zé nán wèi mén yě, gài yě bēi, shì bì mù yě. shì gù gài chóng shí chǐ, liáng gài fú mào fú hóng, yīn mǔ ér chí, bù duì, wèi zhī guó gōng.
輪人為蓋,達常圍三雨,桯圍倍之,六寸。信其桯圍以為部廣,部廣六寸。部長二尺,桯長倍之,四尺者二。十分寸之一,謂之枚,部尊一枚,弓鑿廣四枚,鑿上二枚,鑿下四枚,鑿深二寸有半,下直二枚,鑿端一枚。弓長六尺謂之庇軹,五尺謂之庇輪,四尺謂之庇軫,參分弓長而揉其一,參分其股圍,去一以為蚤圍。參分弓長,以其一為之尊,上欲尊而宇欲卑,上尊而宇卑,則吐水,疾而霤遠。蓋已崇,則難為門也,蓋也卑,是蔽目也。是故蓋崇十尺,良蓋弗冒弗紘,殷畝而馳,不隊,謂之國工。
yú rén wèi chē, lún chóng chē guǎng héng zhǎng cān, rú yī, wèi zhī cān chēng. cān fēn chē guǎng, qù yī yǐ wèi suì. cān fēn qí suì, yī zài qián, èr zài hòu, zài róu qí shì. yǐ qí guǎng zhī bàn wèi zhī shì chóng, yǐ qí suì zhī bàn wèi zhī jiào chóng. liù fēn qí guǎng, yǐ yī wèi zhī zhěn wéi. cān fēn zhěn wéi, qù yī yǐ wèi shì wéi. cān fēn shì wéi, qù yī yǐ wèi jiào wéi. cān fēn jiào wéi, qù yī yǐ wèi zhǐ wéi. cān fēn zhǐ wéi, qù yī yǐ wèi zhuì wéi. huán zhě zhōng guī, fāng zhě zhōng jǔ, lì zhě zhōng xiàn, héng zhě zhōng shuǐ, zhí zhě rú shēng yān, jì zhě rú fù yān. fán jū cái, dà yǔ xiǎo wú bìng, dà yǐ xiǎo zé cuī, yǐn zhī zé jué, zhàn chē yù yǎn, shì chē yù chǐ. zhōu rén wèi zhōu. zhōu yǒu sān dù, zhóu yǒu sān lǐ. guó mǎ zhī zhōu, shēn sì chǐ yǒu qī cùn, tián mǎ zhī zhōu shēn sì chǐ, nú mǎ zhī zhōu, shēn sān chǐ yǒu sān cùn. zhóu yǒu sān lǐ: yī zhě, yǐ wèi yě èr zhě, yǐ wèi jiǔ yě sān zhě, yǐ wèi lì yě. fàn qián shí chǐ, ér cè bàn zhī. fán rèn mù rèn zhèng zhě, shí fēn qí zhōu zhī zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī wéi. héng rèn zhě, wǔ fēn qí zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī wéi. xiǎo yú dù, wèi zhī wú rèn. wǔ fēn qí zhěn jiān, yǐ qí yī wèi zhī zhóu wéi. shí fēn qí zhōu zhī zhǎng, yǐ qí yī wèi zhī dāng tù zhī wéi. cān fēn qí tù wéi, qù yī yǐ wèi jǐng wéi. wǔ fēn qí jǐng wéi, qù yī yǐ wèi zhǒng wéi. fán róu zhōu, yù qí sūn ér wú hú shēn. jīn fū dà chē zhī yuán zhì, qí dēng yòu nán, jì kè qí dēng, qí fù chē yě bì yì. cǐ wú gù, wéi yuán zhí qiě wú ráo yě. shì gù dà chē, píng dì jì jié xuān zhì zhī rèn, jí qí dēng fù yě, bù fú qí yuán, bì yì qí niú. cǐ wú gù, wéi yuán zhí qiě wú ráo yě. gù dēng zhì zhě, bèi rèn zhě yě, yóu néng yǐ dēng, jí qí xià zhì yě. bù yuán qí dǐ, bì qiū qí niú hòu. cǐ wú gù, wéi yuán zhí qiě wú ráo yě, shì gù zhōu yù qí diǎn, zhōu shēn zé zhé, qiǎn zé fù. zhōu zhù zé lì zhǔn, lì zhǔn zé jiǔ, hé zé ān. zhōu yù bǎi wú zhé, jīng ér wú jué, jìn zé yǔ mǎ móu, tuì zé yǔ rén móu, zhōng mù chí chěng, zuǒ bù jiàn xíng shù qiān lǐ mǎ bù qì xū, zhōng suì yù, yī rèn bù bì. cǐ wéi zhōu zhī hé yě. quàn dēng mǎ lì, mǎ lì jì jié, zhōu yóu néng yī qǔ yān, liáng zhōu huán zhuó, zì fú tù bù zhì fàn, qī cùn, fàn zhōng yǒu zhuó, wèi zhī guó zhōu. zhěn zhī fāng yě, yǐ xiàng dì yě gài zhī huán yě, yǐ xiàng tiān yě lún fú sān shí, yǐ xiàng rì yuè yě gài gōng èr shí yǒu bā, yǐ xiàng xīng yě lóng qí jiǔ yóu, yǐ xiàng dà huǒ yě niǎo yú qī yóu yǐ xiàng chún huǒ yě xióng qí liù yóu, yǐ xiàng fá yě guī shé sì yóu, yǐ xiàng yíng shì yě hú jīng wǎng shǐ, yǐ xiàng hú yě.
輿人為車,輪崇、車廣、衡長參,如一,謂之參稱。參分車廣,去一以為隧。參分其隧,一在前,二在後,在揉其式。以其廣之半為之式崇,以其隧之半為之較崇。六分其廣,以一為之軫圍。參分軫圍,去一以為式圍。參分式圍,去一以為較圍。參分較圍,去一以為軹圍。參分軹圍,去一以為轛圍。圜者中規,方者中矩,立者中縣,衡者中水,直者如生焉,繼者如附焉。凡居材,大與小無並,大倚小則摧,引之則絕,棧車欲弇,飾車欲侈。 輈人為輈。輈有三度,軸有三理。國馬之輈,深四尺有七寸,田馬之輈深四尺,駑馬之輈,深三尺有三寸。軸有三理:一者,以為也;二者,以為久也;三者,以為利也。軓前十尺,而策半之。凡任木、任正者,十分其輈之長,以其一為之圍。衡任者,五分其長,以其一為之圍。小於度,謂之無任。五分其軫間,以其一為之軸圍。十分其輈之長,以其一為之當兔之圍。參分其兔圍,去一以為頸圍。五分其頸圍,去一以為踵圍。凡揉輈,欲其孫而無弧深。今夫大車之轅摯,其登又難,既克其登,其覆車也必易。此無故,唯轅直且無橈也。是故大車,平地既節軒摯之任,及其登阝也,不伏其轅,必縊其牛。此無故,唯轅直且無橈也。故登阤者,倍任者也,猶能以登,及其下阤也。不援其邸,必緧其牛後。此無故,唯轅直且無橈也,是故輈欲頎典,輈深則折,淺則負。輈注則利准,利準則久,和則安。輈欲百無折,經而無絕,進則與馬謀,退則與人謀,終目馳騁,左不楗行數千里馬不契需,終歲御,衣衽不敝。此唯輈之和也。勸登馬力,馬力既竭,輈猶能一取焉,良輈環灂,自伏兔不至軓,七寸,軓中有灂,謂之國輈。軫之方也,以象地也;蓋之圜也,以象天也;輪輻三十,以象日月也;蓋弓二十有八,以象星也;龍旂九斿,以象大火也;鳥旟七斿;以象鶉火也;熊旗六斿,以象伐也;龜蛇四斿,以象營室也;弧旌枉矢,以象弧也。