xú wú guǐ yīn nǚ shāng jiàn wèi wǔ hòu, wǔ hòu láo zhī yuē:" xiān shēng bìng yǐ, kǔ yú shān lín zhī láo, gù nǎi kěn jiàn yú guǎ rén." xú wú guǐ yuē:" wǒ zé láo yú jūn, jūn yǒu hé láo yú wǒ! jūn jiāng yíng qí yù, zhǎng hào wù, zé xìng mìng zhī qíng bìng yǐ jūn jiāng chù qí yù, qiān hào wù, zé ěr mù bìng yǐ. wǒ jiāng láo jūn, jūn yǒu hé láo yú wǒ!" wǔ hòu chāo rán bú duì. shǎo yān, xú wú guǐ yuē:" cháng yǔ jūn wú xiāng gǒu yě: xià zhī zhì, zhí bǎo ér zhǐ, shì lí dé yě zhōng zhī zhì, ruò shì rì shàng zhī zhì, ruò wáng qí yī. wú xiāng gǒu yòu bù ruò wú xiàng mǎ yě. wú xiàng mǎ: zhí zhě zhōng shéng, qū zhě zhōng gōu, fāng zhě zhōng jǔ, yuán zhě zhōng guī. shì guó mǎ yě, ér wèi ruò tiān xià mǎ yě. tiān xià mǎ yǒu chéng cái, ruò xù ruò shī, ruò sàng qí yī. ruò shì zhě, chāo yì jué chén, bù zhī qí suǒ." wǔ hòu dà yuè ér xiào. xú wú guǐ chū, nǚ shāng yuē:" xiān shēng dú hé yǐ shuō wú jūn hū? wú suǒ yǐ shuō wú jūn zhě, héng shuō zhī zé yǐ shī shū lǐ yuè, cóng shuō zé yǐ jīn bǎn liù tāo, fèng shì ér dà yǒu gōng zhě bù kě wéi shù, ér wú jūn wèi cháng qǐ chǐ. jīn xiān shēng hé yǐ shuō wú jūn? shǐ wú jūn shuō ruò cǐ hū?" xú wú guǐ yuē:" wú zhí gào zhī wú xiāng gǒu mǎ ěr." nǚ shāng yuē:" ruò shì hū?" yuē:" zi bù wén fū yuè zhī liú rén hū? qù guó shù rì, jiàn qí suǒ zhī ér xǐ qù guó xún yuè, jiàn suǒ cháng jiàn yú guó zhōng zhě xǐ jí qī nián yě, jiàn shì rén zhě ér xǐ yǐ. bù yì qù rén zī jiǔ, sī rén zī shēn hū? fū táo xū kōng zhě, lí diào zhù hū shēng yòu zhī jìng, liáng wèi qí kōng, wén rén zú yīn qióng rán ér xǐ yǐ, yòu kuàng hū kūn dì qīn qī zhī qìng kài qí cè zhě hū! jiǔ yǐ fū, mò yǐ zhēn rén zhī yán qìng kài wú jūn zhī cè hū!"
徐无鬼因女商见魏武侯,武侯劳之曰:“先生病矣,苦于山林之劳,故乃肯见于寡人。”徐无鬼曰:“我则劳于君,君有何劳于我!君将盈耆欲,长好恶,则性命之情病矣;君将黜耆欲,牵好恶,则耳目病矣。我将劳君,君有何劳于我!”武侯超然不对。少焉,徐无鬼曰:“尝语君吾相狗也:下之质,执饱而止,是狸德也;中之质,若视日;上之质,若亡其一。吾相狗又不若吾相马也。吾相马:直者中绳,曲者中钩,方者中矩,圆者中规。是国马也,而未若天下马也。天下马有成材,若卹若失,若丧其一。若是者,超轶绝尘,不知其所。”武侯大悦而笑。徐无鬼出,女商曰:“先生独何以说吾君乎?吾所以说吾君者,横说之则以《诗》、《书》、《礼》、《乐》,从说则以《金板》、《六韬》,奉事而大有功者不可为数,而吾君未尝启齿。今先生何以说吾君?使吾君说若此乎?”徐无鬼曰:“吾直告之吾相狗马耳。”女商曰:“若是乎?”曰:“子不闻夫越之流人乎?去国数日,见其所知而喜;去国旬月,见所尝见于国中者喜;及期年也,见似人者而喜矣。不亦去人滋久,思人滋深乎?夫逃虚空者,藜藋柱乎鼪鼬之径,良位其空,闻人足音跫然而喜矣,又况乎昆弟亲戚之謦欬其侧者乎!久矣夫,莫以真人之言謦欬吾君之侧乎!”
xú wú guǐ jiàn wǔ hòu, wǔ hòu yuē:" xiān shēng jū shān lín, shí xù lì, yàn cōng jiǔ, yǐ bīn guǎ rén, jiǔ yǐ fū! jīn lǎo xié? qí yù gàn jiǔ ròu zhī wèi xié? qí guǎ rén yì yǒu shè jì zhī fú xié?" xú wú guǐ yuē:" wú guǐ shēng yú pín jiàn, wèi cháng gǎn yǐn shí jūn zhī jiǔ ròu, jiāng lái láo jūn yě." jūn yuē:" hé zāi! xī láo guǎ rén?" yuē:" láo jūn zhī shén yǔ xíng." wǔ hòu yuē:" hé wèi xié?" xú wú guǐ yuē:" tiān dì zhī yǎng yě yī, dēng gāo bù kě yǐ wéi zhǎng, jū xià bù kě yǐ wéi duǎn. jūn dú wèi wàn shèng zhī zhǔ, yǐ kǔ yī guó zhī mín, yǐ yǎng ěr mù bí kǒu, fū shén zhě bù zì xǔ yě. fū shén zhě, hǎo hé ér è jiān. fū jiān, bìng yě, gù láo zhī. wéi jūn suǒ bìng zhī hé yě?" wǔ hòu yuē:" yù jiàn xiān shēng jiǔ yǐ! wú yù ài mín ér wèi yì yǎn bīng, qí kě hū?" xú wú guǐ yuē:" bù kě. ài mín, hài mín zhī shǐ yě wèi yì yǎn bīng, zào bīng zhī běn yě. jūn zì cǐ wèi zhī, zé dài bù chéng. fán chéng měi, è qì yě. jūn suī wèi rén yì, jǐ qiě wěi zāi! xíng gù zào xíng, chéng gù yǒu fá, biàn gù wài zhàn. jūn yì bì wú shèng hè liè yú lì qiáo zhī jiān, wú tú jì yú zī tán zhī gōng, wú cáng nì yú dé, wú yǐ qiǎo shèng rén, wú yǐ móu shèng rén, wú yǐ zhàn shèng rén. fū shā rén zhī shì mín, jiān rén zhī tǔ dì, yǐ yǎng wú sī yǔ wú shén zhě, qí zhàn bù zhī shú shàn? shèng zhī è hū zài? jūn ruò wù yǐ yǐ! xiū xiōng zhōng zhī chéng yǐ yìng tiān dì zhī qíng ér wù yīng. fū mín sǐ yǐ tuō yǐ, jūn jiāng è hū yòng fū yǎn bīng zāi!
徐无鬼见武侯,武侯曰:“先生居山林,食芧栗,厌葱韭,以宾寡人,久矣夫!今老邪?其欲干酒肉之味邪?其寡人亦有社稷之福邪?”徐无鬼曰:“无鬼生于贫贱,未尝敢饮食君之酒肉,将来劳君也。”君曰:“何哉!奚劳寡人?”曰:“劳君之神与形。”武侯曰:“何谓邪?”徐无鬼曰:“天地之养也一,登高不可以为长,居下不可以为短。君独为万乘之主,以苦一国之民,以养耳目鼻口,夫神者不自许也。夫神者,好和而恶奸。夫奸,病也,故劳之。唯君所病之何也?”武侯曰:“欲见先生久矣!吾欲爱民而为义偃兵,其可乎?”徐无鬼曰:“不可。爱民,害民之始也;为义偃兵,造兵之本也。君自此为之,则殆不成。凡成美,恶器也。君虽为仁义,几且伪哉!形固造形,成固有伐,变固外战。君亦必无盛鹤列于丽谯之间,无徒骥于锱坛之宫,无藏逆于得,无以巧胜人,无以谋胜人,无以战胜人。夫杀人之士民,兼人之土地,以养吾私与吾神者,其战不知孰善?胜之恶乎在?君若勿已矣!修胸中之诚以应天地之情而勿撄。夫民死已脱矣,君将恶乎用夫偃兵哉!
huáng dì jiāng jiàn dà kuí hū jù cí zhī shān, fāng míng wèi yù, chāng yù cān chéng, zhāng ruò xié péng qián mǎ, kūn hūn huá jī hòu chē. zhì yú xiāng chéng zhī yě, qī shèng jiē mí, wú suǒ wèn tú. shì yù mù mǎ tóng zǐ, wèn tú yān, yuē:" ruò zhī jù cí zhī shān hū?" yuē:" rán."" ruò zhī dà kuí zhī suǒ cún hū?" yuē:" rán." huáng dì yuē:" yì zāi xiǎo tóng! fēi tú zhī jù cí zhī shān, yòu zhī dà kuí zhī suǒ cún. qǐng wèn wèi tiān xià." xiǎo tóng yuē:" fū wèi tiān xià zhě, yì ruò cǐ ér yǐ yǐ, yòu xī shì yān! yǔ shǎo ér zì yóu yú liù hé zhī nèi, yǔ shì yǒu mào bìng, yǒu zhǎng zhě jiào yǔ yuē:' ruò chéng rì zhī chē ér yóu yú xiāng chéng zhī yě.' jīn yǔ bìng shǎo quán, yǔ yòu qiě fù yóu yú liù hé zhī wài. fū wèi tiān xià yì ruò cǐ ér yǐ. yǔ yòu xī shì yān!" huáng dì yuē:" fū wèi tiān xià zhě, zé chéng fēi wú zi zhī shì, suī rán, qǐng wèn wèi tiān xià." xiǎo tóng cí. huáng dì yòu wèn. xiǎo tóng yuē:" fū wèi tiān xià zhě, yì xī yǐ yì hū mù mǎ zhě zāi! yì qù qí hài mǎ zhě ér yǐ yǐ!" huáng dì zài bài qǐ shǒu, chēng tiān shī ér tuì.
黄帝将见大隗乎具茨之山,方明为御,昌寓骖乘,张若、谐朋前马,昆阍、滑稽后车。至于襄城之野,七圣皆迷,无所问涂。适遇牧马童子,问涂焉,曰:“若知具茨之山乎?”曰:“然。”“若知大隗之所存乎?”曰:“然。”黄帝曰:“异哉小童!非徒知具茨之山,又知大隗之所存。请问为天下。”小童曰:“夫为天下者,亦若此而已矣,又奚事焉!予少而自游于六合之内,予适有瞀病,有长者教予曰:‘若乘日之车而游于襄城之野。’今予病少痊,予又且复游于六合之外。夫为天下亦若此而已。予又奚事焉!”黄帝曰:“夫为天下者,则诚非吾子之事,虽然,请问为天下。”小童辞。黄帝又问。小童曰:“夫为天下者,亦奚以异乎牧马者哉!亦去其害马者而已矣!”黄帝再拜稽首,称天师而退。
zhī shì wú sī lǜ zhī biàn zé bù lè biàn shì wú tán shuō zhī xù zé bù lè chá shì wú líng suì zhī shì zé bù lè: jiē yòu yú wù zhě yě. zhāo shì zhī shì xìng cháo zhōng mín zhī shì róng guān jīn guó zhī shì jīn yǎ yǒng gǎn zhī shì fèn huàn bīng gé zhī shì lè zhàn kū gǎo zhī shì sù míng fǎ lǜ zhī shì guǎng zhì lǐ yuè zhī shì jìng róng rén yì zhī shì guì jì. nóng fū wú cǎo lái zhī shì zé bù bǐ shāng gǔ wú shì jǐng zhī shì zé bù bǐ shù rén yǒu dàn mù zhī yè zé quàn bǎi gōng yǒu qì xiè zhī qiǎo zé zhuàng. qián cái bù jī zé tān zhě yōu, quán shì bù yóu zé kuā zhě bēi, shì wù zhī tú lè biàn. zāo shí yǒu suǒ yòng, bù néng wú wéi yě, cǐ jiē shùn bǐ yú suì, bù wù yú yì zhě yě. chí qí xíng xìng, qián zhī wàn wù, zhōng shēn bù fǎn, bēi fū!
知士无思虑之变则不乐;辩士无谈说之序则不乐;察士无凌谇之事则不乐:皆囿于物者也。招世之士兴朝;中民之士荣官;筋国之士矜雅;勇敢之士奋患;兵革之士乐战;枯槁之士宿名;法律之士广治;礼乐之士敬容;仁义之士贵际。农夫无草莱之事则不比;商贾无市井之事则不比;庶人有旦暮之业则劝;百工有器械之巧则壮。钱财不积则贪者忧,权势不尤则夸者悲,势物之徒乐变。遭时有所用,不能无为也,此皆顺比于岁,不物于易者也。驰其形性,潜之万物,终身不反,悲夫!
zhuāng zǐ yuē:" shè zhě fēi qián qī ér zhōng wèi zhī shàn shè, tiān xià jiē yì yě, kě hū?" huì zǐ yuē:" kě." zhuāng zǐ yuē:" tiān xià fēi yǒu gōng shì yě, ér gè shì qí suǒ shì, tiān xià jiē yáo yě, kě hū?" huì zǐ yuē:" kě." zhuāng zǐ yuē:" rán zé rú mò yáng bǐng sì, yǔ fū zǐ wèi wǔ, guǒ shú shì xié? huò zhě ruò lǔ jù zhě xié? qí dì zǐ yuē:' wǒ dé fū zǐ zhī dào yǐ! wú néng dōng cuàn dǐng ér xià zào bīng yǐ!' lǔ jù yuē:' shì zhí yǐ yáng zhào yáng, yǐ yīn zhào yīn, fēi wú suǒ wèi dào yě. wú shì zi hū wú dào.' yú shì hū wèi zhī diào sè, fèi yī yú táng, fèi yī yú shì, gǔ gōng gōng dòng, gǔ jiǎo jiǎo dòng, yīn lǜ tóng yǐ! fū huò gǎi diào yī xián, yú wǔ yīn wú dāng yě, gǔ zhī, èr shí wǔ xián jiē dòng, wèi shǐ yì yú shēng ér yīn zhī jūn yǐ! qiě ruò shì zhě xié!" huì zǐ yuē" jīn hū rú mò yáng bǐng, qiě fāng yǔ wǒ yǐ biàn, xiāng fú yǐ cí, xiāng zhèn yǐ shēng, ér wèi shǐ wú fēi yě, zé xī ruò yǐ?" zhuāng zǐ yuē:" qí rén dí zi yú sòng zhě, qí mìng hūn yě bù yǐ wán qí qiú xíng zhōng yě yǐ shù fù qí qiú táng zǐ yě ér wèi shǐ chū yù: yǒu yí lèi yǐ! fū chǔ rén jì ér dí hūn zhě yè bàn yú wú rén zhī shí ér yǔ zhōu rén dòu, wèi shǐ lí yú cén ér zú yǐ zào yú yuàn yě."
庄子曰:“射者非前期而中谓之善射,天下皆羿也,可乎?”惠子曰:“可。”庄子曰:“天下非有公是也,而各是其所是,天下皆尧也,可乎?”惠子曰:“可。”庄子曰:“然则儒墨杨秉四,与夫子为五,果孰是邪?或者若鲁遽者邪?其弟子曰:‘我得夫子之道矣!吾能冬爨鼎而夏造冰矣!’鲁遽曰:‘是直以阳召阳,以阴召阴,非吾所谓道也。吾示子乎吾道。’于是乎为之调瑟,废一于堂,废一于室,鼓宫宫动,鼓角角动,音律同矣!夫或改调一弦,于五音无当也,鼓之,二十五弦皆动,未始异于声而音之君已!且若是者邪!”惠子曰∶“今乎儒墨杨秉,且方与我以辩,相拂以辞,相镇以声,而未始吾非也,则奚若矣?”庄子曰:“齐人蹢子于宋者,其命阍也不以完;其求钘钟也以束缚;其求唐子也而未始出域:有遗类矣!夫楚人寄而蹢阍者;夜半于无人之时而与舟人斗,未始离于岑而足以造于怨也。”
zhuāng zi sòng zàng, guò huì zi zhī mù, gù wèi cóng zhě yuē:" yǐng rén è màn qí bí duān ruò yíng yì, shǐ jiàng rén zhuó zhī. jiàng shí yùn jīn chéng fēng, tīng ér zhuó zhī, jǐn è ér bí bù shāng, yǐng rén lì bù shī róng. sòng yuán jūn wén zhī, zhào jiàng shí yuē:' cháng shì wèi guǎ rén wéi zhī.' jiàng shí yuē:' chén zé cháng néng zhuó zhī. suī rán, chén zhī zhì sǐ jiǔ yǐ!' zì fū zǐ zhī sǐ yě, wú wú yǐ wéi zhì yǐ, wú wú yǔ yán zhī yǐ!"
庄子送葬,过惠子之墓,顾谓从者曰:“郢人垩慢其鼻端若蝇翼,使匠人斫之。匠石运斤成风,听而斫之,尽垩而鼻不伤,郢人立不失容。宋元君闻之,召匠石曰:‘尝试为寡人为之。’匠石曰:‘臣则尝能斫之。虽然,臣之质死久矣!’自夫子之死也,吾无以为质矣,吾无与言之矣!”
guǎn zhòng yǒu bìng, huán gōng wèn zhī yuē:" zhòng fù zhī bìng bìng yǐ, kě bù huì yún, zhì yú dà bìng, zé guǎ rén è hū shǔ guó ér kě?" guǎn zhòng yuē:" gōng shuí yù yǔ?" gōng yuē:" bào shū yá." yuē:" bù kě. qí wéi rén jié lián, shàn shì yě qí yú bù jǐ ruò zhě bù bǐ zhī yòu yī wén rén zhī guò, zhōng shēn bù wàng. shǐ zhī zhì guó, shàng qiě gōu hū jūn, xià qiě nì hū mín. qí dé zuì yú jūn yě jiāng fú jiǔ yǐ!" gōng yuē:" rán zé shú kě?" duì yuē:" wù yǐ zé xí péng kě. qí wéi rén yě, shàng wàng ér xià pàn, kuì bù ruò huáng dì, ér āi bù jǐ ruò zhě. yǐ dé fēn rén wèi zhī shèng yǐ cái fēn rén wèi zhī xián. yǐ xián lín rén, wèi yǒu de rén zhě yě yǐ xián xià rén, wèi yǒu bù dé rén zhě yě. qí yú guó yǒu bù wén yě, qí yú jiā yǒu bú jiàn yě. wù yǐ zé xí péng kě."
管仲有病,桓公问之曰:“仲父之病病矣,可不讳云,至于大病,则寡人恶乎属国而可?”管仲曰:“公谁欲与?”公曰:“鲍叔牙。”曰:“不可。其为人洁廉,善士也;其于不己若者不比之;又一闻人之过,终身不忘。使之治国,上且钩乎君,下且逆乎民。其得罪于君也将弗久矣!”公曰:“然则孰可?”对曰:“勿已则隰朋可。其为人也,上忘而下畔,愧不若黄帝,而哀不己若者。以德分人谓之圣;以财分人谓之贤。以贤临人,未有得人者也;以贤下人,未有不得人者也。其于国有不闻也,其于家有不见也。勿已则隰朋可。”
wú wáng fú yú jiāng, dēng hū jū zhī shān, zhòng jū jiàn zhī, xún rán qì ér zǒu, táo yú shēn zhēn. yǒu yī jū yān, wēi yí jué wéi" sāo" zì yǐ" zhǎo" dài" chóng" yīn, jiàn qiǎo hū wáng. wáng shè zhī, mǐn gěi bó jié shǐ. wáng mìng xiāng zhě qū shè zhī, jū zhí sǐ. wáng gù wèi qí yǒu yán bù yí yuē:" zhī jū yě, fá qí qiǎo shì qí biàn yǐ áo yǔ, yǐ zhì cǐ jí yě. jiè zhī zāi! jiē hū! wú yǐ rǔ sè jiāo rén zāi?" yán bù yí guī ér shī dǒng wú, yǐ chú qí sè, qù lè cí xiǎn, sān nián ér guó rén chēng zhī.
吴王浮于江,登乎狙之山,众狙见之,恂然弃而走,逃于深蓁。有一狙焉,委蛇攫囗(“搔”字以“爪”代“虫”音zao3),见巧乎王。王射之,敏给搏捷矢。王命相者趋射之,狙执死。王顾谓其友颜不疑曰:“之狙也,伐其巧、恃其便以敖予,以至此殛也。戒之哉!嗟乎!无以汝色骄人哉?”颜不疑归而师董梧,以锄其色,去乐辞显,三年而国人称之。
nán bó zi qí yǐn jǐ ér zuò, yǎng tiān ér xū. yán chéng zi rù jiàn yuē:" fū zǐ, wù zhī yóu yě. xíng gù kě shǐ ruò gǎo hái, xīn gù kě shǐ ruò sǐ huī hū?" yuē:" wú cháng jū shān xué zhī zhōng yǐ. dàng shì shí yě, tián hé yī dǔ wǒ ér qí guó zhī zhòng sān hè zhī. wǒ bì xiān zhī, bǐ gù zhī zhī wǒ bì mài zhī, bǐ gù yù zhī. ruò wǒ ér bù yǒu zhī, bǐ è dé ér zhī zhī? ruò wǒ ér bù mài zhī, bǐ è dé ér yù zhī? jiē hū! wǒ bēi rén zhī zì sàng zhě wú yòu bēi fū bēi rén zhě wú yòu bēi fū bēi rén zhī bēi zhě qí hòu ér rì yuǎn yǐ!"
南伯子綦隐几而坐,仰天而嘘。颜成子入见曰:“夫子,物之尤也。形固可使若槁骸,心固可使若死灰乎?”曰:“吾尝居山穴之中矣。当是时也,田禾一睹我而齐国之众三贺之。我必先之,彼故知之;我必卖之,彼故鬻之。若我而不有之,彼恶得而知之?若我而不卖之,彼恶得而鬻之?嗟乎!我悲人之自丧者;吾又悲夫悲人者;吾又悲夫悲人之悲者;其后而日远矣!”
zhòng ní zhī chǔ, chǔ wáng shāng zhī. sūn shū áo zhí jué ér lì. shì nán yí liáo shòu jiǔ ér jì, yuē:" gǔ zhī rén hū! yú cǐ yán yǐ." yuē:" qiū yě wén bù yán zhī yán yǐ, wèi zhī cháng yán, yú cǐ hū yán zhī: shì nán yí liáo nòng wán ér liǎng jiā zhī nán jiě sūn shū áo gān qǐn bǐng yǔ ér yǐng rén tóu bīng qiū yuàn yǒu huì sān chǐ." bǐ zhī wèi bù dào zhī dào, cǐ zhī wèi bù yán zhī biàn. gù dé zǒng hū dào zhī suǒ yī, ér yán xiū hū zhī zhī suǒ bù zhī, zhì yǐ. dào zhī suǒ yī zhě, dé bù néng tóng yě. zhī zhī suǒ bù néng zhī zhě, biàn bù néng jǔ yě. míng ruò rú mò ér xiōng yǐ. gù hǎi bù cí dōng liú, dà zhī zhì yě. shèng rén bìng bāo tiān dì, zé jí tiān xià, ér bù zhī qí shuí shì. shì gù shēng wú jué, sǐ wú shì, shí bù jù, míng bù lì, cǐ zhī wèi dà rén. gǒu bù yǐ shàn fèi wèi liáng, rén bù yǐ shàn yán wèi xián, ér kuàng wèi dà hū! fū wèi dà bù zú yǐ wéi dà, ér kuàng wèi dé hū! fū dà bèi yǐ, mò ruò tiān dì. rán xī qiú yān, ér dà bèi yǐ! zhī dà bèi zhě, wú qiú, wú shī, wú qì, bù yǐ wù yì jǐ yě. fǎn jǐ ér bù qióng, xún gǔ ér bù mó, dà rén zhī chéng!
仲尼之楚,楚王觞之。孙叔敖执爵而立。市南宜僚受酒而祭,曰:“古之人乎!于此言已。”曰:“丘也闻不言之言矣,未之尝言,于此乎言之:市南宜僚弄丸而两家之难解;孙叔敖甘寝秉羽而郢人投兵;丘愿有喙三尺。”彼之谓不道之道,此之谓不言之辩。故德总乎道之所一,而言休乎知之所不知,至矣。道之所一者,德不能同也。知之所不能知者,辩不能举也。名若儒墨而凶矣。故海不辞东流,大之至也。圣人并包天地,泽及天下,而不知其谁氏。是故生无爵,死无谥,实不聚,名不立,此之谓大人。狗不以善吠为良,人不以善言为贤,而况为大乎!夫为大不足以为大,而况为德乎!夫大备矣,莫若天地。然奚求焉,而大备矣!知大备者,无求,无失,无弃,不以物易己也。反己而不穷,循古而不摩,大人之诚!
zi qí yǒu bā zǐ, chén zhū qián, zhào jiǔ fāng yīn yuē:" wèi wǒ xiāng wú zi, shú wèi xiáng." jiǔ fāng wéi yuē:" kǔn yě wèi xiáng." zi qí qú rán xǐ yuē:" xī ruò?" yuē:" kǔn yě, jiāng yǔ guó jūn tóng shí yǐ zhōng qí shēn." zi qí suǒ rán chū tì yuē:" wú zi hé wéi yǐ zhì yú shì jí yě?" jiǔ fāng wéi yuē:" fū yǔ guó jūn tóng shí, zé jí sān zú, ér kuàng fù mǔ hū! jīn fū zǐ wén zhī ér qì, shì yù fú yě. zi zé xiáng yǐ, fù zé bù xiáng." zi qí yuē:" yīn, rǔ hé zú yǐ shí zhī. ér kǔn xiáng xié? jǐn yú jiǔ ròu, rù yú bí kǒu yǐ, ér hé zú yǐ zhī qí suǒ zì lái! wú wèi cháng wèi mù ér zāng shēng yú ào, wèi cháng hǎo tián ér chún shēng yú yǎo, ruò wù guài, hé xié? wú suǒ yǔ wú zi yóu zhě, yóu yú tiān dì, wú yǔ zhī yāo lè yú tiān, wú yǔ zhī yāo shí yú dì. wú bù yǔ zhī wèi shì, bù yǔ zhī wèi móu, bù yǔ zhī wèi guài. wú yǔ zhī chéng tiān dì zhī chéng ér bù yǐ wù yǔ zhī xiāng yīng, wú yǔ zhī yī wēi yí ér bù yǔ zhī wèi shì suǒ yí. jīn yě rán yǒu shì sú zhī cháng yān? fán yǒu guài zhēng zhě bì yǒu guài xíng. dài hū! fēi wǒ yǔ wú zi zhī zuì, jǐ tiān yǔ zhī yě! wú shì yǐ qì yě." wú jǐ hé ér shǐ kǔn zhī yú yàn, dào dé zhī yú dào, quán ér yù zhī zé nán, bù ruò yuè zhī zé yì. yú shì hū yuè ér yù zhī yú qí, shì dàng qú gōng zhī jiē, rán shēn shí ròu ér zhōng.
子綦有八子,陈诸前,召九方歅曰:“为我相吾子,孰为祥。”九方囗曰:“梱也为祥。”子綦瞿然喜曰:“奚若?”曰:“梱也,将与国君同食以终其身。”子綦索然出涕曰:“吾子何为以至于是极也?”九方囗曰:“夫与国君同食,泽及三族,而况父母乎!今夫子闻之而泣,是御福也。子则祥矣,父则不祥。”子綦曰:“歅,汝何足以识之。而梱祥邪?尽于酒肉,入于鼻口矣,而何足以知其所自来!吾未尝为牧而牂生于奥,未尝好田而鹑生于宎,若勿怪,何邪?吾所与吾子游者,游于天地,吾与之邀乐于天,吾与之邀食于地。吾不与之为事,不与之为谋,不与之为怪。吾与之乘天地之诚而不以物与之相撄,吾与之一委蛇而不与之为事所宜。今也然有世俗之偿焉?凡有怪征者必有怪行。殆乎!非我与吾子之罪,几天与之也!吾是以泣也。”无几何而使梱之于燕,盗得之于道,全而鬻之则难,不若刖之则易。于是乎刖而鬻之于齐,适当渠公之街,然身食肉而终。
niè quē yù xǔ yóu yuē:" zǐ jiāng xī zhī?" yuē:" jiāng táo yáo." yuē:" xī wèi xié?" yuē:" fū yáo chù chù rán rén, wú kǒng qí wèi tiān xià xiào. hòu shì qí rén yú rén xiāng shí yǔ! fū mín bù nán jù yě, ài zhī zé qīn, lì zhī zé zhì, yù zhī zé quàn, zhì qí suǒ è zé sàn. ài lì chū hū rén yì, juān rén yì zhě guǎ, lì rén yì zhě zhòng. fū rén yì zhī xíng, wéi qiě wú chéng, qiě jiǎ hū qín tān zhě qì. shì yǐ yī rén zhī duàn zhì tiān xià, pì zhī yóu yī miè yě. fū yáo zhī xián rén zhī lì tiān xià yě, ér bù zhī qí zéi tiān xià yě. fū wéi wài hū xián zhě zhī zhī yǐ."
啮缺遇许由曰:“子将奚之?”曰:“将逃尧。”曰:“奚谓邪?”曰:“夫尧畜畜然仁,吾恐其为天下笑。后世其人与人相食与!夫民不难聚也,爱之则亲,利之则至,誉之则劝,致其所恶则散。爱利出乎仁义,捐仁义者寡,利仁义者众。夫仁义之行,唯且无诚,且假乎禽贪者器。是以一人之断制天下,譬之犹一覕也。夫尧知贤人之利天下也,而不知其贼天下也。夫唯外乎贤者知之矣。”
yǒu nuǎn shū zhě, yǒu rú xū zhě, yǒu juǎn lóu zhě. suǒ wèi nuǎn shū zhě, xué yī xiān shēng zhī yán, zé nuǎn nuǎn shū shū ér sī zì shuō yě, zì yǐ wéi zú yǐ, ér wèi zhī wèi shǐ yǒu wù yě. shì yǐ wèi nuǎn shū zhě yě. rú xū zhě, shǐ shī shì yě, zé shū liè cháng máo, zì yǐ wéi guǎng gōng dà yòu. kuí tí qū wēi, rǔ jiān gǔ jiǎo, zì yǐ wéi ān shì lì chù. bù zhī tú zhě zhī yī dàn gǔ bì bù cǎo cāo yān huǒ, ér jǐ yǔ shǐ jù jiāo yě. cǐ yǐ yù jìn, cǐ yǐ yù tuì, cǐ qí suǒ wèi rú xū zhě yě. juǎn lóu zhě, shùn yě. yáng ròu bù mù yǐ, yǐ mù yáng ròu, yáng ròu shān yě. shùn yǒu shān xíng, bǎi xìng yuè zhī, gù sān xǐ chéng dū, zhì dèng zhī xū ér shí yǒu wàn jiā. yáo wén shùn zhī xián, jǔ zhī tóng tǔ zhī dì, yuē:" jì dé qí lái zhī zé." shùn jǔ hū tóng tǔ zhī dì, nián chǐ zhǎng yǐ, cōng míng shuāi yǐ, ér bù dé xiū guī, suǒ wèi juǎn lóu zhě yě. shì yǐ shén rén è zhòng zhì, zhòng zhì zé bù bǐ, bù bǐ zé bù lì yě. gù wú suǒ shén qīn, wú suǒ shén shū, bào dé yáng hé, yǐ shùn tiān xià, cǐ wèi zhēn rén. yú yǐ qì zhī, yú yú dé jì, yú yáng qì yì. yǐ mù shì mù, yǐ ěr tīng ěr, yǐ xīn fù xīn. ruò rán zhě, qí píng yě shéng, qí biàn yě xún. gǔ zhī zhēn rén! yǐ tiān dài zhī, bù yǐ rén rù tiān, gǔ zhī zhēn rén!
有暖姝者,有濡需者,有卷娄者。所谓暖姝者,学一先生之言,则暖暖姝姝而私自说也,自以为足矣,而未知未始有物也。是以谓暖姝者也。濡需者,豕虱是也,择疏鬣长毛,自以为广宫大囿。奎蹄曲隈,乳间股脚,自以为安室利处。不知屠者之一旦鼓臂布草操烟火,而己与豕俱焦也。此以域进,此以域退,此其所谓濡需者也。卷娄者,舜也。羊肉不慕蚁,蚁慕羊肉,羊肉羶也。舜有羶行,百姓悦之,故三徙成都,至邓之虚而十有万家。尧闻舜之贤,举之童土之地,曰:“冀得其来之泽。”舜举乎童土之地,年齿长矣,聪明衰矣,而不得休归,所谓卷娄者也。是以神人恶众至,众至则不比,不比则不利也。故无所甚亲,无所甚疏,抱德炀和,以顺天下,此谓真人。于蚁弃知,于鱼得计,于羊弃意。以目视目,以耳听耳,以心复心。若然者,其平也绳,其变也循。古之真人!以天待之,不以人入天,古之真人!
dé zhī yě shēng, shī zhī yě sǐ dé zhī yě sǐ, shī zhī yě shēng: yào yě. qí shí jǐn yě, jié gěng yě, jī yōng yě, shǐ líng yě, shì shí wéi dì zhě yě, hé kě shèng yán!
得之也生,失之也死;得之也死,失之也生:药也。其实堇也,桔梗也,鸡雍也,豕零也,是时为帝者也,何可胜言!
jù jiàn yě yǐ jiǎ dùn sān qiān qī yú kuài jī, wéi zhǒng yě néng zhī wáng zhī suǒ yǐ cún, wéi zhǒng yě bù zhī qí shēn zhī suǒ yǐ chóu. gù yuē: chī mù yǒu suǒ shì, hè jìng yǒu suǒ jié, jiě zhī yě bēi. gù yuē: fēng zhī guò, hé yě yǒu sǔn yān rì zhī guò, hé yě yǒu sǔn yān qǐng zhǐ fēng yǔ rì xiāng yǔ shǒu hé, ér hé yǐ wéi wèi shǐ qí yīng yě, shì yuán ér wǎng zhě yě. gù shuǐ zhī shǒu tǔ yě shěn, yǐng zhī shǒu rén yě shěn, wù zhī shǒu wù yě shěn. gù mù zhī yú míng yě dài, ěr zhī yú cōng yě dài, xīn zhī yú xùn yě dài, fán néng qí yú fǔ yě dài, dài zhī chéng yě bù gěi gǎi. huò zhī zhǎng yě zī cuì, qí fǎn yě yuán gōng, qí guǒ yě dài jiǔ. ér rén yǐ wéi jǐ bǎo, bù yì bēi hū! gù yǒu wáng guó lù mín wú yǐ, bù zhī wèn shì yě. gù zú zhī yú dì yě jiàn, suī jiàn, shì qí suǒ bù niǎn ér hòu shàn bó yě rén zhī zhī yě shǎo, suī shǎo, shì qí suǒ bù zhī ér hòu zhī tiān zhī suǒ wèi yě. zhī dà yī, zhī dà yīn, zhī dà mù, zhī dà jūn, zhī dà fāng, zhī dà xìn, zhī dà dìng, zhì yǐ! dà yī tòng zhī, dà yīn jiě zhī, dà mù shì zhī, dà jūn yuán zhī, dà fāng tǐ zhī, dà xìn jī zhī, dà dìng chí zhī. jǐn yǒu tiān, xún yǒu zhào, míng yǒu shū, shǐ yǒu bǐ. zé qí jiě zhī yě sì bù jiě zhī zhě, qí zhī zhī yě sì bù zhī zhī yě, bù zhī ér hòu zhī zhī. qí wèn zhī yě, bù kě yǐ yǒu yá, ér bù kě yǐ wú yá. jié huá yǒu shí, gǔ jīn bù dài, ér bù kě yǐ kuī, zé kě bù wèi yǒu dà yáng què hū! hé bù yì wèn shì yǐ, xī huò rán wèi! yǐ bù huò jiě huò, fù yú bù huò, shì shàng dà bù huò.
句践也以甲楯三千栖于会稽,唯种也能知亡之所以存,唯种也不知其身之所以愁。故曰:鸱目有所适,鹤胫有所节,解之也悲。故曰:风之过,河也有损焉;日之过,河也有损焉;请只风与日相与守河,而河以为未始其撄也,恃源而往者也。故水之守土也审,影之守人也审,物之守物也审。故目之于明也殆,耳之于聪也殆,心之于殉也殆,凡能其于府也殆,殆之成也不给改。祸之长也兹萃,其反也缘功,其果也待久。而人以为己宝,不亦悲乎!故有亡国戮民无已,不知问是也。故足之于地也践,虽践,恃其所不蹍而后善博也;人之知也少,虽少,恃其所不知而后知天之所谓也。知大一,知大阴,知大目,知大均,知大方,知大信,知大定,至矣!大一通之,大阴解之,大目视之,大均缘之,大方体之,大信稽之,大定持之。尽有天,循有照,冥有枢,始有彼。则其解之也似不解之者,其知之也似不知之也,不知而后知之。其问之也,不可以有崖,而不可以无崖。颉滑有实,古今不代,而不可以亏,则可不谓有大扬搉乎!阖不亦问是已,奚惑然为!以不惑解惑,复于不惑,是尚大不惑。