gān, yuán hēng lì zhēn. tuàn yuē: dà zāi qián yuán, wàn wù zī shǐ, nǎi tǒng tiān. yún xíng yǔ shī, pǐn wù liú xíng, dà míng zhōng shǐ, liù wèi shí chéng, shí chéng liù lóng yǐ yù tiān. qián dào biàn huà, gè zhèng xìng mìng, bǎo hé tài hé nǎi lì zhēn. shǒu chū shù wù, wàn guó xián níng.
乾,元、亨、利、貞。彖曰:大哉乾元,萬物資始,乃統天。雲行雨施,品物流形,大明終始,六位時成,時乘六龍以御天。乾道變化,各正性命,保合太和乃利貞。首出庶物,萬國咸寧。
gān shǐ jiàng qì zhě yě. shǐ ér tōng, zhōng ér jì, bǎo qí zhèng yě, gù tǒng wàn wù ér wú wài. fū tiān zhě, wèi yě zhì yě. gān zhě, rén yě jīng shén yě, yǒu qí rén rán hòu dìng qí wèi, jīng shén tōng míng rán hòu tǒng qí zhì, gù néng yún xíng yǔ shī shēng lèi jì xù. dà míng zhōng shǐ ér fēn qí liù wèi, chéng qí yǐn jiàn ér dé qí biàn huà, gù dé shēng chéng ér xìng mìng zhèng yǐ. shì yǐ shèng rén zhī dāng wèi yě, bǎo hé yú qián yuán tài hé zhī dào nǎi lì ér zhōng zhèng yě. gù néng shǒu chū shù wù wàn guó bǎo qí ān yě.
乾始降氣者也。始而通,終而濟,保其正也,故綂萬物而無外。夫天者,位也、質也。乾者,人也、精神也,有其人然後定其位,精神通明然後綂其質,故能雲行雨施、生類繼續。大明終始而分其六位,乘其隱見而得其變化,故得生成而性命正矣。是以聖人之當位也,保合於乾元太和之道乃利而終正也。故能首出庶物萬國保其安也。
xiàng yuē: tiān xíng jiàn, jūn zǐ yǐ zì qiáng bù xī.
象曰:天行健,君子以自強不息。
jiàn ér bù xī, tiān zhī yùn yě. zì qiáng ér chéng, dé zhě jūn zǐ zhī shì yě.
健而不息,天之運也。自強而成,德者君子之事也。
chū jiǔ, qián lóng wù yòng. xiàng yuē: yáng zài xià yě.
初九,潛龍勿用。象曰:陽在下也。
yáng qì shǐ shēng, qián ér wèi xíng, suī dé lóng dé, yǔ zhòng wú yǐ yì yě.
陽氣始生,潛而未形,雖德龍德,與衆無以異也。
jiǔ èr, jiàn lóng zài tián, lì jiàn dà rén. xiàng yuē: dé shī pǔ yě.
九二,見龍在田,利見大人。象曰:德施普也。
yáng qì shēng wù shǐ jiàn yú tián yě, jià zhě kě yǐ chéng qí shí yě, wéi dà rén xué zhī chéng dé kě yǐ pǔ tiān xià suǒ lì jiàn míng qí dào yě.
陽氣生物始見於田也,稼者可以乘其時也,惟大人學之成德可以普天下所利、見明其道也。
jiǔ sān, jūn zǐ zhōng rì qián qián, xī tì ruò, lì wú jiù. xiàng yuē: fǎn fù dào yě.
九三,君子終日乾乾,夕惕若,厲無咎。象曰:反復道也。
jūn zǐ néng tōng tiān xià zhī zhì tǐ tiān xià zhī biàn, qū shū yòng shě wéi shí jìn tuì zhě yě. gù dāng zhī zhōng zhī dì shǒu zhī zhì zhī jī, yǒu bì rén zhī dà dé, shǒu shì jūn zhī xiǎo xīn, suī zài shàng wèi fǎn ér fù shǒu qí bēi. jiàn yú dé jìng yú rén qín yú shì shàng, zhōng rì ér bù xiè xī. yóu tì rán cǐ qí dào yě. suī wēi, hé jiù jūn zǐ suǒ yǐ xiū qí dé ér hòu qí shēn yě.
君子能通天下之志、體天下之變,屈舒用舍唯時進退者也。故當知終之地、守知至之機,有庇人之大德,守事君之小心,雖在上位反而復守其卑。健於德、敬於人、勤於事上,終日而不懈夕。猶惕然此其道也。雖危,何咎君子所以修其德而後其身也。
jiǔ sì, huò yuè zài yuān, wú jiù. xiàng yuē: jìn wú jiù yě.
九四,或躍在淵,無咎。象曰:進無咎也。
guān rén zhě rén wàng qí jiù yě. wèi gāo zhě, zhǔ wèi qí bī yě, wèi gé yú xià yě, kě wú jù hū? wèi shàng gōng yě bī dì wáng yě kě jìn ér qiān ràng xù huàn, yǐ qín bǎi xìng jiāng wù shí, yǐ jìn qí dào yě. ér yóu zì yí dé zhī báo, ér wèi zhī xià, ér bēi yǐ zì shǒu, gù yuē zài yuān wú jiù yě.
官人者人望其咎也。位髙者,主畏其逼也,位革於下也,可無懼乎?位上公也、逼帝王也、可進而謙讓恤患,以勤百姓將務時,以進其道也。而猶自疑德之薄,而位之下,而卑以自守,故曰在淵無咎也。
jiǔ wǔ, fēi lóng zài tiān, lì jiàn dà rén. xiàng yuē: dà rén zào yě.
九五,飛龍在天,利見大人。象曰:大人造也。
yáng shēng ér wàn wù xiāng jiàn yě, yǐ shèng rén zhī dà dé ér wèi hū tiān xià, míng yǐ zhōu zhī shén yǐ huà zhī, ér mò jiàn qí zhuàng, zé zhì wǎng biàn qí chù, wàn wù xián yǎng qí yí, lì jiàn dà rén ér lài qí zhì yě.
陽升而萬物相見也,以聖人之大德而爲乎天下,明以周之、神以化之,而莫見其狀,則智惘辨其處,萬物咸仰其宜,利見大人而賴其治也。
shàng jiǔ, kàng lóng yǒu huǐ. xiàng yuē: yíng bù kě jiǔ yě.
上九,亢龍有悔。象曰:盈不可久也。
yáng jí zé xiāo zhī, yíng zé kuī zhī, zhōng zé shǐ zhī yě. kàng ér bù zhī, suī zūn jí tiān xià wēi dà sì hǎi, wèi lí yú huǐ yě. gù shèng rén yǔ shí ér xiāo xī, zé yáo shòu shùn shùn shòu yǔ, bù jí yú kàng, ér shàn qí zhōng yě.
陽極則消之,盈則虧之,終則始之也。亢而不知,雖尊極天下威大四海,未離於悔也。故聖人與時而消息,則堯授舜、舜授禹,不極於亢,而善其終也。
yòng jiǔ, jiàn qún lóng wú shǒu, jí. xiàng yuē: yòng jiǔ, tiān dé bù kě wèi shǒu yě.
用九,見羣龍無首,吉。象曰:用九,天德不可為首也。
yáng zhě, gāng dé zhī wù yě. fán yòng zhě jiē qǔ xiàng yān, gù yuē qián kūn, qí yì zhī mén, xié yáng sì ér bù yǐ, zé bào shí ér hòu dòng, zé zhì. fū shǒu zhě shì zhī, chàng yě. gù shèng rén zhī zhì tiān xià yě, yǒu yǐ zhū luàn qù è zhě yě, yīng zhī ér zhèng, fēi qí chàng yě. zé tiān xià jiē dǔ shèng rén zhī yòng jiǔ zhī wú shǒu yě. cǐ tiān zhī wú sī yǐ, tiān xià zhī guī yǐ jí. hé wǎng zāi!
陽者,剛德之物也。凡用者皆取象焉,故曰乾坤,其易之門,邪陽肆而不已,則暴時而後動,則治。夫首者事之,倡也。故聖人之治天下也,有以誅亂去惡者也,應之而正,非其倡也。則天下皆覩聖人之用九之無首也。此天之無私矣,天下之歸矣吉。何往哉!
wén yán yuē: yuán zhě, shàn zhī zhǎng yě. hēng zhě, jiā zhī huì yě. lì zhě, yì zhī hé yě. zhēn zhě, shì zhī gàn yě. jūn zǐ tǐ rén, zú yǐ zhǎng rén. jiā huì, zú yǐ hé lǐ. lì wù, zú yǐ hé. yì zhēn, gù zú yǐ gàn shì. jūn zǐ xíng cǐ sì dé zhě, gù yuē: gān, yuán hēng lì zhēn.
文言曰:元者,善之長也。亨者,嘉之會也。利者,義之和也。貞者,事之幹也。君子體仁,足以長人。嘉會,足以合禮。利物,足以和。義貞,固足以幹事。君子行此四德者,故曰:乾,元、亨、利、貞。
shàn yú wù zhì zhī shǐ yě, tōng qí qíng zhì zhī dào yě, lì yú wù ér yì guī zhī, shǒu qí zhèng zé wú bài shì yǐ.
善於物治之始也,通其情治之道也,利於物而義歸之,守其正則無敗事矣。
chū jiǔ, yuē: qián lóng wù yòng, hé wèi yě? zǐ yuē: lóng dé ér yǐn zhě yě, bù yì hū shì, bù chéng hū míng, dùn shì wú mèn. bù jiàn shì ér wú mèn. lè zé xíng zhī. yōu zé wéi zhī. què hū qí bù kě bá, qián lóng yě.
初九,曰:潛龍勿用,何謂也?子曰:龍德而隱者也,不易乎世,不成乎名,遯世無悶。不見是而無悶。樂則行之。憂則違之。確乎其不可拔,潛龍也。
bù yì hū shì, yī shì ér bù kě biàn yě, dào wèi xíng ér míng bù zhāng yě, shì fēi zhī ér bù mèn yě, jí xiōng yǔ rén tóng huàn yōu zé wéi zhī yě.
不易乎世,一世而不可辨也,道未行而名不彰也,世非之而不悶也,吉凶與人同患憂則違之也。
jiǔ èr, yuē: jiàn lóng zài tián, lì jiàn dà rén. hé wèi yě? zǐ yuē: lóng dé ér zhèng zhōng zhě yě. yōng yán zhī xìn, yōng xíng zhī jǐn, xián xié cún qí chéng, shàn shì ér bù fá, dé bó ér huà. yì yuē: jiàn lóng zài tián, lì jiàn dà rén. jūn dé yě, lóng dé ér chéng háng yě. fēi qí wèi ér jū jūn dé, jǐn xìn yǐ wèi cháng, dé yú zhèng yě. cún chéng yǐ fáng xié, lì yú zhōng yě. shàn shì ér bù fá, shǒu qí qiān yě.
九二,曰:見龍在田,利見大人。何謂也?子曰:龍德而正中者也。庸言之信,庸行之謹,閑邪存其誠,善世而不伐,德博而化。易曰:見龍在田,利見大人。君德也,龍德而成行也。非其位而居君德,謹信以為常,得於正也。存誠以防邪,立於中也。善世而不伐,守其謙也。
dé bó kě shī, wàn wù suī lì jiàn zhī, qí dào wèi xíng yě.
德博可施,萬物雖利見之,其道未行也。
jiǔ sān, yuē: jūn zǐ zhōng rì qián qián, xī tì ruò, lì wú jiù. hé wèi yě? zǐ yuē: jūn zǐ jìn dé xiū yè zhōng xìn. suǒ yǐ jìn dé yě, xiū cí lì qí chéng suǒ yǐ jū yè yě, zhī zhì zhì zhī, kě yǔ jǐ yě zhī zhōng zhōng zhī, kě yǔ cún yì yě. shì gù, jū shàng wèi ér bù jiāo, zài xià wèi ér bù yōu, gù qián qián. yīn qí, shí ér tì, suī wēi wú jiù yǐ.
九三,曰:君子終日乾乾,夕惕若,厲無咎。何謂也?子曰:君子進德、脩業、忠信。所以進德也,脩辭立其誠;所以居業也,知至至之,可與幾也、知終終之,可與存義也。是故,居上位而不驕,在下位而不憂,故乾乾。因其,時而惕,雖危無咎矣。
wèi suī gāo ér yóu kě jìn yě, dé zhī xiū yě, jūn zǐ zhī zhī, zài hu jǐ yě. shàng tǐ zhě, wèi zhī dà yě nán zhì zhī dì yě, ér néng zhì zhī, shì qí suǒ zhì ér zhì zhī, zé nǎi miǎn yú huǐ yě, gù kě yǔ lùn qí jǐ yǐ. shì zhī nán, zài hu zhōng yě, ér néng zhōng yú xià, shì sù zhī zhōng ér néng zhōng yě, fēi yì yǐ lì rén zé bù néng yǐ. gù kě yǔ cún qí yì yě, jìn dé ér bù yíng yě, qǐ shàng wèi ér jiāo hū. ān wèi yǐ zì shǒu yě, qǐ xià wèi ér yōu hū. tì rán qí wēi, hé jiù zhī yǒu!
位雖高而猶可進也,德之修也,君子之知,在乎幾也。上體者,位之大也、難至之地也,而能至之,是其所至而至之,則乃免於悔也,故可與論其幾矣。事之難,在乎終也,而能終於下,是素知終而能終也,非義以利人則不能矣。故可與存其義也,進德而不盈也,豈上位而驕乎。安位以自守也,豈下位而憂乎。惕然其危,何咎之有!
jiǔ sì, yuē: huò yuè zài yuān, wú jiù. hé wèi yě? zǐ yuē: shàng xià wú cháng fēi wèi xié yě, jìn tuì wú héng fēi lí qún yě. jūn zǐ jìn dé xiū yè yù jí shí yě, gù wú jiù.
九四,曰:或躍在淵,無咎。何謂也?子曰:上下無常非為邪也,進退無恆非離羣也。君子進德、脩業、欲及時也,故無咎。
shàng xià wú cháng, fēi qiú yuè qí qún yě, suǒ yǐ zì jìn qí dé, mín guī zhī.
上下無常,非求越其羣也,所以自進其德,民歸之。
jiǔ wǔ, yuē: fēi lóng zài tiān, lì jiàn dà rén. hé wèi yě? zǐ yuē: tóng shēng xiāng yīng tóng qì xiāng qiú shuǐ liú shī huǒ jiù zào yún cóng lóng fēng cóng hǔ, shèng rén zuò ér wàn wù dǔ. běn hū tiān zhě, qīn shàng běn hū dì zhě, qīn xià. zé gè cóng qí lèi yě.
九五,曰:飛龍在天,利見大人。何謂也?子曰:同聲相應、同氣相求、水流濕、火就燥、雲從龍、風從虎,聖人作而萬物覩。本乎天者,親上;本乎地者,親下。則各從其類也。
lèi zhī tóng qì zhī hé, wú qíng ér xiāng cóng yě. qīng zhě, běn hū tiān shàng zhī dào yě zhuó zhě, běn hū dì xià zhī shì yě. shèng rén zài shàng, jūn zǐ xiǎo rén gè dé qí suǒ, qīn ér cóng qí lèi, ér tiān xià dìng yě.
類之同、氣之合,無情而相從也。清者,本乎天上之道也;濁者,本乎地下之事也。聖人在上,君子、小人各得其所,親而從其類,而天下定也。
shàng jiǔ, yuē: kàng lóng yǒu huǐ. hé wèi yě? zǐ yuē: guì ér wú wèi gāo ér wú mín. xián rén zài xià wèi ér wú fǔ, shì yǐ dòng ér yǒu huǐ yě.
上九,曰:亢龍有悔。何謂也?子曰:貴而無位;高而無民。賢人在下位而無輔,是以動而有悔也。
mín guī zhě, wèi yě, kàng qióng yě, hé yǒu yú mín zāi! xián rén hé fǔ zāi!
民歸者,位也,亢窮也,何有於民哉!賢人何輔哉!
qián lóng wù yòng, xià yě. jiàn lóng zài tián, shí shě yě. zhōng rì qián qián, xíng shì yě. huò yuè zài yuān, zì shì yě. fēi lóng zài tiān, shàng zhì yě. kàng lóng yǒu huǐ, qióng zhī zāi yě. qián yuán yòng jiǔ, tiān xià zhì yě.
潛龍勿用,下也。見龍在田,時舍也。終日乾乾,行事也。或躍在淵,自試也。飛龍在天,上治也。亢龍有悔,窮之災也。乾元用九,天下治也。
jiàn lóng yǒu jūn dé yǐ shí shě ér bù yòng yě huò yuè yǐ jìn qí dào héng qí dé ér zì shì fēi lóng, zhì zài yī rén yě. yòng jiǔ shàng xià jiē zhèng, tiān xià de zhì yě.
見龍有君德矣;時舍而不用也;或躍以進其道、行其德而自試飛龍,治在一人也。用九上下皆正,天下得治也。
qián lóng wù yòng, yáng qì qián cáng. jiàn lóng zài tián, tiān xià wén míng. zhōng rì qián qián, yǔ shí xié xíng. huò yuè zài yuān, qián dào nǎi gé. fēi lóng zài tiān, nǎi wèi hū tiān dé. kàng lóng yǒu huǐ, yǔ shí xié jí. qián yuán yòng jiǔ nǎi jiàn tiān zé.
潛龍勿用,陽氣潛藏。見龍在田,天下文明。終日乾乾,與時偕行。或躍在淵,乾道乃革。飛龍在天,乃位乎天德。亢龍有悔,與時偕極。乾元用九乃見天則。
rì zhōng xīng niǎo, chūn fēn xiàng yě. qián dào nǎi gé, gé yú yīn yě. wèi hū tiān dé, gāo míng ér zhōu yě. shí zhě, tiān zhī jié yě. gān zhě, zhōng zhī dòng yě. shí yǒu jié, dòng yǒu zhōng, kàng zé jù jí yǐ. gān shàn yòng jiǔ, zhōu ér bù dài, tiān zhī dé yě, kě yǐ guān qí zé yǐ.
日中星鳥,春分象也。乾道乃革,革於隂也。位乎天德,高明而周也。時者,天之節也。乾者,中之動也。時有節,動有中,亢則俱極矣。乾善用九,周而不殆,天之德也,可以觀其則矣。
qián yuán zhě shǐ ér hēng zhě yě, lì zhēn zhě xìng qíng yě. gān shǐ néng yǐ měi lì lì tiān xià, bù yán suǒ lì dà yǐ zāi.
乾元者始而亨者也,利貞者性情也。乾始能以美利利天下,不言所利大矣哉。
tiān zhī dào, bù xíng ér shàn shǐ, gù wèi zhī gān. gān shǐ tōng yú wù, wù dé ér shēng yě. wù lì ér chéng, suī lì zhī ér chún jīng bù gǎi qí zhèng, wù zì chéng qí huà yě. gù shèng rén jīng yíng qí shǐ zhōng ér bù shī qí zhèng yān, qíng xìng yú xìng, dà tōng wú lèi yě, gù gān zhī lì měi yǐ, ān wǎng ér bù lì zāi. bù yán qí suǒ lì zhě yě.
天之道,不形而善始,故謂之乾。乾始通於物,物得而生也。物利而成,雖利之而純精不改其正,物自乘其化也。故聖人經營其始終而不失其正焉,情興於性,大通無累也,故乾之利美矣,安往而不利哉。不言其所利者也。
dà zāi gān hū, gāng jiàn zhōng zhèng, chún cuì jīng yě. liù yáo fā huī, páng tōng qíng yě, shí chéng liù lóng, yǐ yù tiān yě. yún xíng yǔ shī, tiān xià píng yě. jūn zǐ yǐ chéng dé wèi xíng, rì kě jiàn zhī xíng yě.
大哉乾乎,剛健中正,純粹精也。六爻發揮,旁通情也,時乘六龍,以御天也。雲行雨施,天下平也。君子以成德為行,日可見之行也。
fū gān, gāng jiàn zhōng zhèng, wèi zhǔ chún jīng bù zá zhī zhì yě. gù shǐ zhōng liù wèi, suí shí fā sàn, néng páng tōng shù wù zhī qíng. biàn huà chéng shí, yún xíng yǔ shī ér wú bù jí, dé zhī dà zhě yě. jūn zǐ xiàng zhī, néng bó qí dé, nǎi rì kě jiàn zhī xíng, zé mín zhī suǒ lì jiàn yǐ. gù néng tǐ huà hé biàn ér zhì yú wú xíng yě.
夫乾,剛健中正,為主純精不雜之至也。故始終六位,隨時發散,能旁通庶物之情。變化乘時,雲行雨施而無不及,德之大者也。君子象之,能博其德,乃日可見之行,則民之所利見矣。故能體化合變而治於無形也。
qián zhī wèi yán yě. yǐn ér wèi jiàn, xíng ér wèi chéng, shì yǐ jūn zǐ fú yòng yě.
潛之為言也。隱而未見,行而未成,是以君子弗用也。
xíng wèi chéng, zé yú shì bù jǐn yě.
行未成,則於事不盡也。
jūn zǐ xué yǐ jù zhī, wèn yǐ biàn zhī, kuān yǐ jū zhī, rén yǐ xíng zhī. yì yuē: jiàn lóng zài tián, lì jiàn dà rén. jūn dé yě.
君子學以聚之,問以辨之,寛以居之,仁以行之。易曰:見龍在田,利見大人。君德也。
xíng zhī chéng, nǎi jūn zhī dé yě.
行之成,乃君之德也。
jiǔ sān, zhòng gāng ér bù zhōng, shàng bù zài tiān, xià bù zài tián, gù qián qián. yīn qí shí ér tì, suī wēi wú jiù yǐ.
九三,重剛而不中,上不在天,下不在田,故乾乾。因其時而惕,雖危無咎矣。
gāng zhě, wù zhī jiàn yě, rén zhī nán yù yě, lǚ zhòng gāng dòng ér shī zhī jiù yě, shí wú zhǐ yě, rén dào wú xī yě, gù qián qián. yīn qí shí, dé qí shàng xià, nǎi wú jiù yě.
剛者,物之健也,人之難御也,履重剛動而失之咎也,時無止也,人道無息也,故乾乾。因其時,得其上下,乃無咎也。
jiǔ sì, zhòng gāng ér bù zhōng. shàng bù zài tiān, xià bù zài tián, zhōng bù zài rén, gù huò zhī. huò zhī zhě, yí zhī yě, gù wú jiù.
九四,重剛而不中。上不在天,下不在田,中不在人,故或之。或之者,疑之也,故無咎。
dì dào yǐ shàng wèi yòng, chéng tiān yǐ bù shēng yě. tiān dào yǐ xià wèi yòng, zī shǐ ér liú xíng yú xià yě. sān lǚ yú dì, shǒu dé qí chù, rén dào zhī ān, jù zhòng zhī suǒ yě. sì shēng shàng yǐ, chéng zhòng gāng yǐ. shàng jìn yú tiān, gé yú zhòng shù zhě yě. wèi bī yú zūn, dé chóng yú rén, ér yóu zì yí ér bù guǒ, zài yuān ér shǒu xià, gù dé wú jiù yě.
地道以上爲用,承天以布生也。天道以下為用,資始而流形於下也。三履於地,守得其處,人道之安,據衆之所也。四升上矣,乘重剛矣。上近於天,革於衆庶者也。位逼於尊,德崇於人,而猶自疑而不果,在淵而守下,故得無咎也。
fū dà rén zhě, yǔ tiān dì hé qí dé, yǔ rì yuè hé qí míng, yǔ sì shí hé qí xù, yǔ guǐ shén hé qí jí xiōng. xiān tiān ér tiān fú wéi, hòu tiān ér fèng tiān shí, tiān qiě fú wéi, ér kuàng yú rén hū? kuàng yú guǐ shén hū?
夫大人者,與天地合其德,與日月合其明,與四時合其序,與鬼神合其吉凶。先天而天弗違,後天而奉天時,天且弗違,而況於人乎?況於鬼神乎?
dà rén zhī dào wú sī zhī dé, ér bù piān yě. ér kuàng yú zhōng rén hū? gù néng guān xiàng lì qì zhēng ràng yǔ shí ér wú chà zhě yě. rén zhě shén zhī zhǔ yě, dé yú rén, guǐ shén zhī dào kě zhī yě.
大人之道、無私之德,而不偏也。而況於中人乎?故能觀象立器、征讓與時而無差者也。人者神之主也,得於人,鬼神之道可知也。
kàng zhī wèi yán yě, zhī jìn ér bù zhī tuì, zhī cún ér bù zhī wáng, zhī dé ér bù zhī sàng.
亢之為言也,知進而不知退,知存而不知亡,知得而不知喪。
kàng zhě zhí, jìn ér bù zhī tuì, jí qióng ér huǐ yě.
亢者直,進而不知退,極窮而悔也。
qí wéi shèng rén hū? zhī jìn tuì cún wáng, ér bù shī qí zhèng zhě. qí wéi shèng rén hū?
其惟聖人乎?知進退存亡,而不失其正者。其惟聖人乎?
jìn tuì cún wáng shí zhī rán, yú wǒ hé yǒu yān. yīn nèi wài zhī fēn míng, zé bǎo qí zhōng ér wú huǐ, shèng rén zhī dào yě.
進退存亡時之然,於我何有焉。因內外之分明,則保其終而無悔,聖人之道也。