dà chù. lì zhēn. bù jiā shí jí. lì shè dà chuān. tuàn yuē: dà chù, gāng jiàn dǔ shí, huī guāng rì xīn qí dé. gāng shàng ér shàng xián, néng zhǐ jiàn dà zhèng yě. bù jiā shí jí, yǎng xián yě. lì shè dà chuān, yīng hū tiān yě.
大畜。利貞。不家食吉。利涉大川。彖曰:大畜,剛健篤實,輝光日新其徳。剛上而尚賢,能止健大正也。不家食吉,養賢也。利涉大川,應乎天也。
gāng jiàn ér shàng qiú yú gěn, fēi huī qí guāng ér rì xīn qí dé hū. gāng shàng ér shàng xián, zūn róu yǐ fèng zhī, zhòng qí dé, chéng qí dào yě. néng zhǐ jiàn yǐ wèi dà zhèng yě. xián bù xiào, fēi qí chù yě. lù zhī yǐ gōng shí, qín zhī yǐ mín zhì, chéng shàng zhī gōng, chù ér jǐn qí néng yě. yīng hū tiān yě. yú hé ér bù jì hū, shì yǐ lì shè dà chuān yě.
剛健而上求於艮,非輝其光而日新其徳乎。剛上而尚賢,尊柔以奉之,重其徳,承其道也。能止健以為大正也。賢不肖,非其畜也。祿之以公食,勤之以民治,成上之功,畜而盡其能也。應乎天也。於何而不濟乎,是以利涉大川也。
xiàng yuē: tiān zài shān zhōng, dà chù. jūn zǐ yǐ duō shí, qián yán wǎng xíng yǐ chù qí dé.
象曰:天在山中,大畜。君子以多識,前言往行以畜其徳。
tiān zài shān zhōng, xiǎo néng chù dà yě. jūn zǐ zhī chù dà yě. qián yán wǎng xíng, duō xué ér jiū zhī, lùn biàn ér nǐ zhī, yǐ chù wèi dé yě.
天在山中,小能畜大也。君子之畜大也。前言往行,多學而究之,論辨而擬之,以畜為徳也。
chū jiǔ, yǒu lì lì yǐ. xiàng yuē: yǒu lì lì yǐ, bù fàn zāi yě.
初九,有厲利已。象曰:有厲利已,不犯災也。
shàng chù zhī chū, hé kě zì rèn, gù jū ér dài mìng zé lì wǎng ér wéi shàng, zé lì yě.
上畜之初,何可自任,故居而待命則利往而違上,則厲也。
jiǔ èr, yú shuō fù. xiàng yuē: yú shuō fù, zhōng wú yóu yě.
九二,輿説輹。象曰:輿説輹,中無尤也。
dà chù zhī xià tǐ wèi shàng zhī chù lǚ wú wèi, yīng zhōng ān qí suǒ chù, gù tuō yú fù ér bù wǎng rèn shàng zhī chù yě, zhōng wú yóu yě.
大畜之下體為上之畜履無位,應中安其所畜,故脫輿輹而不往任上之畜也,終無尤也。
jiǔ sān, liáng mǎ zhú, lì jiān zhēn. yuē: xián yú wèi, lì yǒu yōu wǎng. xiàng yuē: lì yǒu yōu wǎng, shàng hé zhì yě.
九三,良馬逐,利艱貞。曰:閑輿衛,利有攸往。象曰:利有攸往,上合志也。
fèng shàng zhī láo ér bù gǎn zì huò, qí zhì zhì zhōng dé zhì, zé yīn qí dào yān. gù kāi guó chéng jiā, qí dào zì lì, chí liáng mǎ yě. zì rèn bù kě yǐ zòng huǎn, zé shī yǐ. jiān ér shǒu zhèng, nǎi lì xián. xí chéng yú bèi qí zuǒ yòu, zé lì yǒu yōu wǎng yǐ. shàng dà chù zhī zhōng, zé shèng dà yǐ, wú bù tōng yě. xí yú bèi wèi suǒ yǐ hé shàng zhī zhì, ér jiē tōng yě.
奉上之勞而不敢自獲,其志至終得治,則因其道焉。故開國承家,其道自利,馳良馬也。自任不可以縱緩,則失矣。艱而守正,乃利閑。習乘輿備其左右,則利有攸往矣。上大畜之終,則盛大矣,無不通也。習輿備衛所以合上之志,而皆通也。
liù sì, tóng niú zhī gù. yuán jí. xiàng yuē: liù sì yuán jí, yǒu xǐ yě.
六四,童牛之牿。元吉。象曰:六四元吉,有喜也。
niú, yīn lèi yě, ér yòu tóng yān, jū láo ér ān néng zhǐ qí jiàn, bù láo qí bèi ér dé qí yòng, zé hé wǎng ér bù jì yān. gù dà jí yǒu xǐ yě.
牛,陰類也,而又童焉,居牢而安能止其健,不勞其備而得其用,則何往而不濟焉。故大吉有喜也。
liù wǔ, fén shǐ zhī yá jí. xiàng yuē: liù wǔ zhī jí yǒu qìng yě.
六五,豶豕之牙吉。象曰:六五之吉有慶也。
sì zhǐ yú chū, tóng niú ér xǐ, bù láo ér dé xià zhī xiào yě. zhì yú wǔ, xià zé gāng zhǎng, shì sī dà yǐ, gù yǒu bèi ér láo jí huò qí yòng yě. qí jí yú fén shǐ zhī yá yān, fén shǐ, jiā zhī wú yáng zhě, yá liè ér bù yòng kě yě. yǐ dà zhōng ér huò gān yě. shì zhī dà jì, gù yǒu qìng yě.
四止於初,童牛而喜,不勞而得下之效也。至於五,下則剛長,事斯大矣,故有備而勞及獲其用也。其吉於豶豕之牙焉,豶豕,豭之無陽者,牙劣而不用可也。以大中而獲乾也。事之大濟,故有慶也。
shàng jiǔ, hé tiān zhī qú, hēng. xiàng yuē: hé tiān zhī qú dào dà xíng yě.
上九,何天之衢,亨。象曰:何天之衢道大行也。
dà chù, jì qí chéng yě. gāng shàng yě. wèi róu shàng zhī, zuǒ shí háng dào, zhǐ jiàn ér zhì yú zhì yě. jì chéng ér dà tōng yǐ, yú hé wǎng ér bù kě zāi. gù shàng jiǔ yuē hé yǐ wèi yě. suī tiān qú ér tōng yě, kě wèi dà xíng yě yǐ yǐ.
大畜,冀其成也。剛上也。為柔上之,佐時行道,止健而致於治也。既成而大通矣,於何往而不可哉。故上九曰何以為也。雖天衢而通也,可謂大行也已矣。