gǔ, yuán hēng, lì shè dà chuān, xiān jiǎ sān rì, hòu jiǎ sān rì. tuàn yuē: gǔ, gāng shàng ér róu xià, xùn ér zhǐ, gǔ. gǔ, yuán hēng, ér tiān xià zhì yě. lì shè dà chuān, wǎng yǒu shì yě. xiān jiǎ sān rì, hòu jiǎ sān rì, zhōng zé yǒu shǐ, tiān xíng yě.
蠱,元亨,利涉大川,先甲三日,後甲三日。彖曰:蠱,剛上而柔下,巽而止,蠱。蠱,元亨,而天下治也。利涉大川,往有事也。先甲三日,後甲三日,終則有始,天行也。
gǔ, wén mǐn chóng yě. fēng guò shān yě. shí zhī gǔ, ér shì xì zhī, bù kě yǐ wú zhì, zuò yě. gāng shēng ér shàng, róu lái ér xià, gāng róu liǎng dé qí qíng, dà tōng ér róu fú yě. xùn ér shàng, wú wéi wù yě. gù kě yǐ zào zhì zhì zuò, ér wú nán yě. gǔ zhī wèi zhì zhě, yǐ zhì wén xiāng biàn yě. bì ér gèng zhī, zhī wèi yě. yǐ zhì zhì zhě, kuān ér rèn rén, qīn ér bù zūn, qí bì yě. yě ér bù jìn, zòng ér nán jìn, gù yīn qí bì ér fǎn zhī yǐ wén. yǐ wén zhì zhě, jiǎn ér yǒu dù, zūn ér bù qīn, qí bì yě. fán ér duō zéi, jìn ér wú shí, yīn qí bì ér gèng zhī yǐ zhì. zhì wén gēng dài, zhōng zé yǒu shǐ. rú hán shǔ zhī xiè yě. jiǎ zhě, zhì shì zhī shǒu yě. fū lì zhì zhě, bì xiān jiū qián bì zhī yóu, chá qí zhōng, yào qí zhōng. gù xiān sān rì, yǐ yuán zhī, rán hòu gèng zhī, jīn jí qí xiān, nǎi jí qí hòu. hòu jiǎ sān rì zhī zhèng, gù néng hé qí shí, ér dāng yú rén xīn yě. yīn yīn yú xià, zhōu yīn yú yīn, gù wèi zhī gǎi mìng, chuàng zhì tiān xià fǎ yě.
蠱,文皿蟲也。風過山也。時之蠱,而事繫之,不可以無制,作也。剛升而上,柔來而下,剛柔兩得其情,大通而柔伏也。巽而上,無違迕也。故可以造治制作,而無難也。古之為治者,以質文相變也。弊而更之,之謂也。以質治者,寛而任人,親而不尊,其弊也。野而不近,縱而難禁,故因其弊而反之以文。以文治者,檢而有度,尊而不親,其弊也。煩而多賊,近而無實,因其弊而更之以質。質文更代,終則有始。如寒暑之謝也。甲者,制事之首也。夫立制者,必先究前弊之由,察其中,要其終。故先三日,以原之,然後更之,今及其先,乃及其後。後甲三日之正,故能合其時,而當於人心也。殷因於夏,周因於殷,故為之改命,創制天下法也。
xiàng yuē: shān xià yǒu fēng, gǔ. jūn zǐ yǐ zhèn mín yù dé.
象曰:山下有風,蠱。君子以振民育德。
shān xià yǒu fēng, shí gǔ ér zhì shì yě. jūn zǐ jiāng yǐ zhèn mín, xiān yǒu qí dé rán hòu zhì zuò yě.
山下有風,時蠱而制事也。君子將以振民,先有其德然後制作也。
chū liù, gàn fù zhī gǔ, yǒu zi kǎo, wú jiù, lì zhōng jí. xiàng yuē: gàn fù zhī gǔ, yì chéng kǎo yě.
初六,幹父之蠱,有子考,无咎,厲終吉。象曰:幹父之蠱,意承考也。
yǒu wèi zhě, chén zǐ zhī zhí yě. shòu mìng zhě, chéng qí yì ér sǔn yì cóng shí, ér hòu gǔ, kě gàn yě. róu shǐ shòu mìng, néng zhōng qí shì. chéng fù zhī hòu yě, kě wèi yǒu zi yǐ. kǎo hé jiù hū. lín shì ér zhuān, gù yuē lì yě. zhōng chéng qí zhì, dé wú jiù yě. yǒu shì zhī dào yě.
有為者,臣子之職也。受命者,承其意而損益從時,而後蠱,可幹也。柔始受命,能終其事。承父之後也,可謂有子矣。考何咎乎。臨事而專,故曰厲也。終成其志,得无咎也。有事之道也。
jiǔ èr, gàn mǔ zhī gǔ, bù kě zhēn. xiàng yuē: gàn mǔ zhī gǔ, dé zhòng dào yě.
九二,幹母之蠱,不可貞。象曰:幹母之蠱,得中道也。
gàn nèi yīng róu, chéng mǔ zhī shì yě. bù kě yǐ zì zhèng, fēi suǒ yuè yě. nǎi dé zhòng dào yǐ. shì yǒu shùn ér hòu chéng zhě, cǐ zhī wèi yě.
幹内應柔,承母之事也。不可以自正,非所越也。乃得中道矣。事有順而後成者,此之謂也。
jiǔ sān, gàn fù zhī gǔ, xiǎo yǒu huǐ, wú dà jiù. xiàng yuē: gàn fù zhī gǔ, zhōng wú jiù yě.
九三,幹父之蠱,小有悔,无大咎。象曰:幹父之蠱,終无咎也。
yǐ gāng de wèi, gàn qí shì ér zhuān qí rèn yě. zhuān zhī gù, xiǎo huǐ, zhōng chéng qí zhì, gù wú jiù yě.
以剛得位,幹其事而專其任也。專之故,小悔,終成其志,故无咎也。
liù sì, yù fù zhī gǔ, wǎng jiàn lìn. xiàng yuē: yù fù zhī gǔ, wǎng wèi de yě.
六四,裕父之蠱,往見吝。象曰:裕父之蠱,往未得也。
róu zhī wèi, ér yǐ róu chù zhī, bù néng mǐn yú shì yě. shì kuān qí shì ér wú chéng yě. fù mìng dé hū, wǎng jiàn lìn yǐ, zhōng wú gōng yě.
柔之位,而以柔處之,不能敏於事也。是寛其事而无成也。復命得乎,往見吝矣,終无功也。
liù wǔ, gàn fù zhī gǔ, yòng yù. xiàng yuē: gàn fù yòng yù, chéng yǐ dé yě.
六五,幹父之蠱,用譽。象曰:幹父用譽,承以德也。
róu fēi néng gàn gǔ yě. shì bì yǒu zhǔ zhī zhě yǐ, yòng dé ér bù láo yú lì, wǔ zhī wèi yú. jū dé zhòng zhèng, zhòng zhī suǒ hé, yòng yù zhī wèi yě.
柔非能幹蠱也。事必有主之者矣,用德而不勞於力,五之謂歟。居得中正,衆之所荷,用譽之謂也。
shàng jiǔ, bù shì wáng hóu, gāo shàng qí shì. xiàng yuē: bù shì wáng hóu, zhì kě zé yě.
上九,不事王侯,髙尚其事。象曰:不事王侯,志可則也。
gāng shàng zhě, zhǔ zhī shàng yě, lìng zhī yuán yě. zhōng qí shì ér bù xiǎng qí lì, yǐ gāo shàng wèi shì, kě qǐ ér zé yě. bù shì wáng hóu, kě yǐ shàng zhī yě.
剛上者,主之尚也,令之源也。終其事而不享其利,以髙尚為事,可企而則也。不事王侯,可以尚之也。