jīng
【經】

shí yǒu liù nián chūn, wáng zhēng yuè jǐ mǎo, wèi shì zǐ kuǎi kuì zì qī rù yú wèi.
十有六年春，王正月己卯，衛世子蒯聵自戚入於衛。

wèi hóu zhé lái bēn.
衛侯輒來奔。

èr yuè, wèi zi hái chéng chū bēn sòng.
二月，衛子還成出奔宋。

xià sì yuè jǐ chǒu, kǒng qiū zú.
夏四月己丑，孔丘卒。

chuán
【傳】

shí liù nián chūn, mán chéng chǔ shī bǐ chū bēn sòng.
十六年春，瞞成、褚師比出奔宋。

wèi hóu shǐ yān wǔ zi gào yú zhōu, yuē: kuǎi kuì dé zuì yú jūn fù jūn mǔ, bū cuàn yú jìn. jìn yǐ wáng shì zhī gù, bù qì xiōng dì, zhì zhū hé shàng. tiān yòu qí zhōng, huò sì shǒu fēng yān. shǐ xià chén xī gǎn gào zhí shì. wáng shǐ dān píng gōng duì yuē: xī yǐ jiā mìng, lái gào yú yī rén. wǎng wèi shū fù, yú jiā nǎi chéng shì, fù ěr lù cì, jìng zhī zāi. fāng tiān zhī xiū, fú jìng fú xiū, huǐ qí kě zhuī?
衛侯使鄢武子告於周，曰：「蒯聵得罪於君父君母，逋竄於晉。晉以王室之故，不棄兄弟，寘諸河上。天誘其衷，獲嗣守封焉。使下臣肸敢告執事。」王使單平公對曰：「肸以嘉命，來告餘一人。往謂叔父，余嘉乃成世，復爾祿次，敬之哉。方天之休，弗敬弗休，悔其可追？」

xià sì yuè jǐ chǒu, kǒng qiū zú. gōng lěi zhī yuē: mín tiān bù diào, bù yìn yí yī lǎo. bǐ píng yú yī rén yǐ zài wèi, qióng qióng yú zài jiù. wū hū āi zāi! ní fù, wú zì lǜ. zi gàn yuē: jūn qí bù méi yú lǔ hū. fū zǐ zhī yán yuē: lǐ shī zé hūn, míng shī zé qiān. shī zhì wèi hūn, shī suǒ wèi qiān. shēng bù néng yòng, sǐ ér lěi zhī, fēi lǐ yě. chēng yī rén, fēi míng yě. jūn liǎng shī zhī.
夏四月己丑，孔丘卒。公誄之曰：「旻天不弔，不慭遺一老。俾屏餘一人以在位，煢煢余在疚。嗚呼哀哉！尼父，無自律。」子贛曰：「君其不沒於魯乎。夫子之言曰：『禮失則昏，名失則愆。』失志為昏，失所為愆。生不能用，死而誄之，非禮也。稱一人，非名也。君兩失之。」

liù yuè, wèi hóu yǐn kǒng kuī jiǔ yú píng yáng, zhòng chóu zhī, dài fū jiē yǒu nà yān. zuì ér sòng zhī, yè bàn ér qiǎn zhī. zài bó jī yú píng yáng ér xíng. jí xī mén, shǐ èr chē fǎn shí yú xī pǔ. zi bó jì zǐ chū wèi kǒng shì chén, xīn dēng yú gōng. qǐng zhuī zhī, yù zài shí zhě, shā ér chéng qí chē. xǔ gōng wèi fǎn shí, yù zhī, yuē: yǔ bù rén rén zhēng, míng wú bù shèng. bì shǐ xiān shè, shè sān fā, jiē yuǎn xǔ wèi. xǔ wèi shè zhī, yì. huò yǐ qí chē cóng, dé shí yú tuó zhōng. kǒng kuī chū bēn sòng.
六月，衛侯飲孔悝酒於平陽，重酬之，大夫皆有納焉。醉而送之，夜半而遣之。載伯姬於平陽而行。及西門，使貳車反祏於西圃。子伯季子初為孔氏臣，新登於公。請追之，遇載祏者，殺而乘其車。許公為反祏，遇之，曰：「與不仁人爭，明無不勝。」必使先射，射三發，皆遠許為。許為射之，殪。或以其車從，得祏於橐中。孔悝出奔宋。

chǔ dà zi jiàn zhī yù chán yě, zì chéng fù bēn sòng. yòu pì huá shì zhī luàn yú zhèng, zhèng rén shén shàn zhī. yòu shì jìn, yǔ jìn rén móu xí zhèng, nǎi qiú fù yān. zhèng rén fù zhī rú chū. jìn rén shǐ dié yú zi mù, qǐng xíng ér qī yān. zi mù bào nüè yú qí sī yì, yì rén sù zhī. zhèng rén shěng zhī, dé jìn dié yān. suì shā zi mù. qí zǐ yuē shèng, zài wú. zi xī yù zhào zhī. yè gōng yuē: wú wén shèng yě zhà ér luàn, wú nǎi hài hū. zi xī yuē: wú wén shèng yě xìn ér yǒng, bù wèi bù lì, shě zhū biān jìng, shǐ wèi fān yān. yè gōng yuē: zhōu rén zhī wèi xìn, lǜ yì zhī wèi yǒng. wú wén shèng yě hǎo fù yán, ér qiú sǐ shì, dài yǒu sī hū? fù yán, fēi xìn yě. qī sǐ, fēi yǒng yě. zi bì huǐ zhī. fú cóng. zhào zhī shǐ chù wú jìng, wèi bái gōng. qǐng fá zhèng. zi xī yuē: chǔ wèi jié yě. bù rán, wú bù wàng yě. tā rì, yòu qǐng, xǔ zhī. wèi qǐ shī. jìn rén fá zhèng, chǔ jiù zhī, yǔ zhī méng. shèng nù yuē: zhèng rén zài cǐ, chóu bù yuǎn yǐ. shèng zì lì jiàn, zǐ qī zhī zǐ píng jiàn zhī, yuē: wáng sūn hé zì lì yě? yuē: shèng yǐ zhí wén, bù gào nǚ, yōng wèi zhí hū? jiāng yǐ shā ěr fù. píng yǐ gào zi xī. zi xī yuē: shèng rú luǎn, yú yì ér zhǎng zhī. chǔ guó dì, wǒ sǐ, lìng yǐn sī mǎ, fēi shèng ér shuí? shèng wén zhī yuē: lìng yǐn zhī kuáng yě, de sǐ, nǎi fēi wǒ. zi xī bù quān. shèng wèi shí qǐ yuē: wáng yǔ èr qīng shì, jiē wǔ bǎi rén dāng zhī, zé kě yǐ. qǐ yuē: bù kě de yě. yuē: shì nán yǒu xióng yí liáo zhě, ruò dé zhī, kě yǐ dāng wǔ bǎi rén yǐ. nǎi cóng bái gōng ér jiàn zhī. yǔ zhī yán, shuō. gào zhī gù, cí. chéng zhī yǐ jiàn, bù dòng. shèng yuē: bù wèi lì chǎn, bù wèi wēi tì, bù xiè rén yán yǐ qiú mèi zhě, qù zhī.
楚大子建之遇讒也，自城父奔宋。又辟華氏之亂於鄭，鄭人甚善之。又適晉，與晉人謀襲鄭，乃求復焉。鄭人復之如初。晉人使諜於子木，請行而期焉。子木暴虐於其私邑，邑人訴之。鄭人省之，得晉諜焉。遂殺子木。其子曰勝，在吳。子西欲召之。葉公曰：「吾聞勝也詐而亂，無乃害乎。」子西曰：「吾聞勝也信而勇，不為不利，舍諸邊竟，使衛藩焉。」葉公曰：「周仁之謂信，率義之謂勇。吾聞勝也好復言，而求死士，殆有私乎？復言，非信也。期死，非勇也。子必悔之。」弗從。召之使處吳竟，為白公。請伐鄭。子西曰：「楚未節也。不然，吾不忘也。」他日，又請，許之。未起師。晉人伐鄭，楚救之，與之盟。勝怒曰：「鄭人在此，仇不遠矣。」勝自厲劍，子期之子平見之，曰：「王孫何自厲也？」曰：「勝以直聞，不告女，庸為直乎？將以殺爾父。」平以告子西。子西曰：「勝如卵，余翼而長之。楚國第，我死，令尹、司馬，非勝而誰？」勝聞之曰：「令尹之狂也，得死，乃非我。」子西不悛。勝謂石乞曰：「王與二卿士，皆五百人當之，則可矣。」乞曰：「不可得也。」曰：「市南有熊宜僚者，若得之，可以當五百人矣。」乃從白公而見之。與之言，說。告之故，辭。承之以劍，不動。勝曰：「不為利諂，不為威惕，不洩人言以求媚者，去之。」

wú rén fá shèn, bái gōng bài zhī. qǐng yǐ zhàn bèi xiàn, xǔ zhī. suì zuò luàn.
吳人伐慎，白公敗之。請以戰備獻，許之。遂作亂。

qiū qī yuè, shā zi xī zǐ qī yú cháo, ér jié huì wáng. zi xī yǐ mèi yǎn miàn ér sǐ. zǐ qī yuē: xī zhě wú yǐ lì shì jūn, bù kě yǐ fú zhōng. jué yù zhāng yǐ shā rén ér hòu sǐ. shí qǐ yuē: fén kù shì wáng, bù rán bù jì. bái gōng yuē: bù kě. shì wáng bù xiáng, fén kù wú jù, jiāng hé yǐ shǒu yǐ? qǐ yuē: yǒu chǔ guó ér zhì qí mín, yǐ jìng shì shén, kě yǐ dé xiáng, qiě yǒu jù yǐ, hé huàn? fú cóng. yè gōng zài cài, fāng chéng zhī wài jiē yuē: kě yǐ rù yǐ. zi gāo yuē: wú wén zhī, yǐ xiǎn jiǎo xìng zhě, qí qiú wú yàn, piān zhòng bì lí. wén qí shā qí guǎn xiū yě ér hòu rù.
秋七月，殺子西、子期於朝，而劫惠王。子西以袂掩面而死。子期曰：「昔者吾以力事君，不可以弗終。」抉豫章以殺人而後死。石乞曰：「焚庫弒王，不然不濟。」白公曰：「不可。弒王不祥，焚庫無聚，將何以守矣？」乞曰：「有楚國而治其民，以敬事神，可以得祥，且有聚矣，何患？」弗從。葉公在蔡，方城之外皆曰：「可以入矣。」子高曰：「吾聞之，以險徼幸者，其求無饜，偏重必離。」聞其殺齊管修也而後入。

bái gōng yù yǐ zi lǘ wèi wáng. zi lǘ bù kě, suì jié yǐ bīng. zi lǘ yuē: wáng sūn ruò ān jìng chǔ guó, kuāng zhèng wáng shì, ér hòu bì yān, qǐ zhī yuàn yě, gǎn bù tīng cóng? ruò jiāng zhuān lì yǐ qīng wáng shì, bù gù chǔ guó, yǒu sǐ bù néng. suì shā zhī, ér yǐ wáng rú gāo fǔ, shí qǐ yǐn mén. yǔ gōng yáng xué gōng, fù wáng yǐ rú zhāo fū rén zhī gōng. yè gōng yì zhì, jí běi mén, huò yù zhī, yuē: jūn hú bù zhòu? guó rén wàng jūn rú wàng cí fù mǔ yān. dào zéi zhī shǐ ruò shāng jūn, shì jué mín wàng yě. ruò zhī hé bù zhòu? nǎi zhòu ér jìn. yòu yù yī rén yuē: jūn hú zhòu? guó rén wàng jūn rú wàng suì yān, rì rì yǐ jǐ. ruò jiàn jūn miàn, shì de ài yě. mín zhī bù sǐ, qí yì fū yǒu fèn xīn. yóu jiāng jīng jūn yǐ xùn yú guó, ér yòu yǎn miàn yǐ jué mín wàng, bù yì shén hū? nǎi miǎn zhòu ér jìn. yù zhēn yǐn gù, shuài qí shǔ jiāng yǔ bái gōng. zi gāo yuē: wēi èr zi zhě, chǔ bù guó yǐ. qì dé cóng zéi, qí kě bǎo hū? nǎi cóng yè gōng. shǐ yǔ guó rén yǐ gōng bái gōng. bái gōng bēn shān ér yì, qí tú wēi zhī. shēng jū shí qǐ ér wèn bái gōng zhī sǐ yān, duì yuē: yú zhī qí sǐ suǒ, ér zhǎng zhě shǐ yú wù yán. yuē: bù yán jiāng pēng. qǐ yuē: cǐ shì kè zé wèi qīng, bù kè zé pēng, gù qí suǒ yě. hé hài? nǎi pēng shí qǐ. wáng sūn yàn bēn chā tú huáng shì. shěn zhū liáng jiān èr shì, guó níng, nǎi shǐ níng wèi lìng yǐn, shǐ kuān wèi sī mǎ, ér lǎo yú yè.
白公欲以子閭為王。子閭不可，遂劫以兵。子閭曰：「王孫若安靖楚國，匡正王室，而後庇焉，啟之願也，敢不聽從？若將專利以傾王室，不顧楚國，有死不能。」遂殺之，而以王如高府，石乞尹門。圉公陽穴宮，負王以如昭夫人之宮。葉公亦至，及北門，或遇之，曰：「君胡不胄？國人望君如望慈父母焉。盜賊之矢若傷君，是絕民望也。若之何不胄？」乃胄而進。又遇一人曰：「君胡胄？國人望君如望歲焉，日日以幾。若見君面，是得艾也。民知不死，其亦夫有奮心。猶將旌君以徇於國，而又掩面以絕民望，不亦甚乎？」乃免胄而進。遇箴尹固，帥其屬將與白公。子高曰：「微二子者，楚不國矣。棄德從賊，其可保乎？」乃從葉公。使與國人以攻白公。白公奔山而縊，其徒微之。生拘石乞而問白公之死焉，對曰：「余知其死所，而長者使余勿言。」曰：「不言將烹。」乞曰：「此事克則為卿，不克則烹，固其所也。何害？」乃烹石乞。王孫燕奔 [插圖]黃氏。沈諸梁兼二事，國寧，乃使寧為令尹，使寬為司馬，而老於葉。

wèi hóu zhàn mèng bì rén, qiú jiǔ yú dà shū xī zi. bù dé, yǔ bo rén bǐ ér gào gōng yuē: jūn yǒu dà chén zài xī nán yú, fú qù, jù hài. nǎi zhú dà shū yí. yí bēn jìn. wèi hóu wèi hún liáng fū yuē: wú jì xiān jūn ér bù dé qí qì, ruò zhī hé? liáng fū dài zhí huǒ zhě ér yán yuē: jí yǔ wáng jūn, jiē jūn zhī zǐ yě. zhào zhī ér zé cái yān kě yě. ruò bù cái, qì kě de yě. shù gào dà zi. dà zi shǐ wǔ rén yú jiā cóng jǐ, jié gōng ér qiáng méng zhī. qiě qǐng shā liáng fū. gōng yuē: qí méng miǎn sān sǐ. yuē: qǐng sān zhī hòu, yǒu zuì shā zhī. gōng yuē: nuò zāi!
衛侯占夢嬖人，求酒於大叔僖子。不得，與卜人比而告公曰：「君有大臣在西南隅，弗去，懼害。」乃逐大叔遺。遺奔晉。衛侯謂渾良夫曰：「吾繼先君而不得其器，若之何？」良夫代執火者而言曰：「疾與亡君，皆君之子也。召之而擇材焉可也。若不材，器可得也。」豎告大子。大子使五人輿豭從己，劫公而強盟之。且請殺良夫。公曰：「其盟免三死。」曰：「請三之後，有罪殺之。」公曰：「諾哉！」