jīng
【經】
shí yǒu wǔ nián chūn, wáng zhēng yuè, chéng pàn.
十有五年春,王正月,成叛。
xià wǔ yuè, qí gāo wú pī chū bēn běi yàn.
夏五月,齊高無丕出奔北燕。
zhèng bó fá sòng.
鄭伯伐宋。
qiū bā yuè, dà yú.
秋八月,大雩。
jìn zhào yāng shuài shī fá wèi.
晉趙鞅帥師伐衛。
dōng, jìn hóu fá zhèng.
冬,晉侯伐鄭。
jí qí píng.
及齊平。
wèi gōng mèng kōu chū bēn qí.
衛公孟彄出奔齊。
chuán
【傳】
shí wǔ nián chūn, chéng pàn yú qí. wǔ bó fá chéng, bù kè, suì chéng shū.
十五年春,成叛於齊。武伯伐成,不克,遂城輸。
xià, chǔ zi xī zǐ qī fá wú, jí tóng ruì. chén hóu shǐ gōng sūn zhēn zi diào yān, jí liáng ér zú, jiāng yǐ shī rù. wú zi shǐ dà zǎi pǐ láo, qiě cí yuē: yǐ shuǐ lǎo zhī bù shí, wú nǎi lǐn rán yǔn dài fū zhī shī, yǐ zhòng guǎ jūn zhī yōu. guǎ jūn gǎn cí shàng jiè. yù yǐn gài duì yuē: guǎ jūn wén chǔ wèi bù dào, jiàn fá wú guó, miè jué mín rén. guǎ jūn shǐ gài bèi shǐ, diào jūn zhī xià lì. wú lù, shǐ rén féng tiān zhī qī, dà mìng yǔn duì, jué shì yú liáng, fèi rì gòng jī, yī rì qiān cì. jīn jūn mìng nì shǐ rén yuē: wú yǐ shī zào yú mén. shì wǒ guǎ jūn zhī mìng wěi yú cǎo mǎng yě. qiě chén wén zhī yuē, shì sǐ rú shēng, lǐ yě. yú shì hū yǒu zhāo pìn ér zhōng, yǐ shī jiāng shì zhī lǐ, yòu yǒu zhāo pìn ér zāo sàng zhī lǐ. ruò bù yǐ shī jiāng mìng, shì zāo sàng ér hái yě, wú nǎi bù kě hū! yǐ lǐ fáng mín, yóu huò yú zhī. jīn dài fū yuē, sǐ ér qì zhī, shì qì lǐ yě. qí hé yǐ wèi zhū hóu zhǔ? xiān mín yǒu yán yuē, wú huì nüè shì. bèi shǐ fèng shī jiāng mìng, gǒu wǒ guǎ jūn zhī mìng dá yú jūn suǒ, suī yǔn yú shēn yuān, zé tiān mìng yě. fēi jūn yǔ shè rén zhī guò yě. wú rén nèi zhī.
夏,楚子西、子期伐吳,及桐汭。陳侯使公孫貞子吊焉,及良而卒,將以屍入。吳子使大宰嚭勞,且辭曰:「以水潦之不時,無乃廩然隕大夫之屍,以重寡君之憂。寡君敢辭上介。」芋尹蓋對曰:「寡君聞楚為不道,薦伐吳國,滅厥民人。寡君使蓋備使,吊君之下吏。無祿,使人逢天之慼,大命隕隊,絕世於良,廢日共積,一日遷次。今君命逆使人曰:『無以屍造於門。』是我寡君之命委於草莽也。且臣聞之曰,事死如生,禮也。於是乎有朝聘而終,以屍將事之禮,又有朝聘而遭喪之禮。若不以屍將命,是遭喪而還也,無乃不可乎!以禮防民,猶或逾之。今大夫曰,死而棄之,是棄禮也。其何以為諸侯主?先民有言曰,無穢虐士。備使奉屍將命,苟我寡君之命達於君所,雖隕於深淵,則天命也。非君與涉人之過也。」吳人內之。
qiū, qí chén guàn rú chǔ. guò wèi, zhòng yóu jiàn zhī, yuē: tiān huò zhě yǐ chén shì wèi fǔ jīn, jì zhuó sàng gōng shì, ér tā rén yǒu zhī, bù kě zhī yě. qí shǐ zhōng xiǎng zhī, yì bù kě zhī yě. ruò shàn lǔ yǐ dài shí, bù yì kě hū? hé bì è yān? zi yù yuē: rán, wú shòu mìng yǐ, zi shǐ gào wǒ dì.
秋,齊陳瓘如楚。過衛,仲由見之,曰:「天或者以陳氏為斧斤,既斫喪公室,而他人有之,不可知也。其使終饗之,亦不可知也。若善魯以待時,不亦可乎?何必惡焉?」子玉曰:「然,吾受命矣,子使告我弟。」
dōng, jí qí píng. zi fú jǐng bó rú qí, zi gàn wèi jiè, jiàn gōng sūn chéng, yuē: rén jiē chén rén, ér yǒu bèi rén zhī xīn. kuàng qí rén suī wèi zi yì, qí yǒu bù èr hū? zi, zhōu gōng zhī sūn yě. duō xiǎng dà lì, yóu sī bù yì. lì bù kě dé, ér sàng zōng guó, jiāng yān yòng zhī? chéng yuē: shàn zāi, wú bù zǎo wén mìng. chén chéng zi guǎn kè, yuē: guǎ jūn shǐ héng gào yuē, guǎ rén yuàn shì jūn rú shì wèi jūn. jǐng bó yī zi gàn ér jìn zhī. duì yuē: guǎ jūn zhī yuàn yě. xī jìn rén fá wèi, qí wèi wèi gù, fá jìn guān shì, sàng chē wǔ bǎi, yīn yǔ wèi dì, zì jì yǐ xī, zhuó mèi xìng yǐ nán, shū shè wǔ bǎi. wú rén jiā bì yì yǐ luàn. qí yīn qí bìng, qǔ huān yǔ chǎn. guǎ jūn shì yǐ hán xīn. ruò dé shì wèi jūn zhī shì jūn yě, zé gù suǒ yuàn yě. chéng zi bìng zhī, nǎi guī chéng. gōng sūn sù yǐ qí bīng jiǎ rù yú yíng.
冬,及齊平。子服景伯如齊,子贛為介,見公孫成,曰:「人皆臣人,而有背人之心。況齊人雖為子役,其有不貳乎?子,周公之孫也。多饗大利,猶思不義。利不可得,而喪宗國,將焉用之?」成曰:「善哉,吾不早聞命。」陳成子館客,曰:「寡君使恆告曰,寡人願事君如事衛君。」景伯揖子贛而進之。對曰:「寡君之願也。昔晉人伐衛,齊為衛故,伐晉冠氏,喪車五百,因與衛地,自濟以西,禚、媚、杏以南,書社五百。吳人加敝邑以亂。齊因其病,取讙與闡。寡君是以寒心。若得視衛君之事君也,則固所願也。」成子病之,乃歸成。公孫宿以其兵甲入於嬴。
wèi kǒng yǔ qǔ dà zi kuǎi kuì zhī zǐ, shēng kuī. kǒng shì zhī shù hún liáng fū, zhǎng ér měi, kǒng wén zi zú, tōng yú nèi. dà zi zài qī, kǒng jī shǐ zhī yān. dà zi yǔ zhī yán yuē: gǒu shǐ wǒ rù huò guó, fú miǎn chéng xuān, sān sǐ wú yǔ. yǔ zhī méng. wèi qǐng yú bó jī. rùn yuè, liáng fū yǔ dà zi rù, shě yú kǒng shì zhī wài pǔ. hūn, èr rén méng yī ér chéng, sì rén luó yù, rú kǒng shì. kǒng shì zhī lǎo luán níng wèn zhī, chēng yīn qiè yǐ gào. suì rù, shì bó jī shì. jì shí, kǒng bó jī zhàng gē ér xiān, dà zi yǔ wǔ rén jiè, yú jiā cóng zhī. pò kǒng kuī yú cè, qiáng méng zhī, suì jié yǐ dēng tái. luán níng jiāng yǐn jiǔ, zhì wèi shú, wén luàn, shǐ gào jì zǐ. zhào huò jià chéng chē, xíng jué shí zhì, fèng wèi hóu zhé lái bēn. jì zǐ jiāng rù, yù zi gāo jiāng chū, yuē: mén yǐ bì yǐ. jì zǐ yuē: wú gū zhì yān. zi gāo yuē: fú jí, bù jiàn qí nán. jì zǐ yuē: shí yān, bù pì qí nán. zi gāo suì chū. zǐ lù rù, jí mén, gōng sūn gǎn mén yān, yuē: wú rù wèi yě. jì zǐ yuē: shì gōng sūn yě, qiú lì yān ér táo qí nán. yóu bù rán, lì qí lù, bì jiù qí huàn. yǒu shǐ zhě chū, nǎi rù. yuē: dà zi yān yòng kǒng kuī, suī shā zhī, bì huò jì zhī. qiě yuē: dà zi wú yǒng, ruò fán tái bàn, bì shě kǒng shū. dà zi wén zhī jù, xià shí qǐ yú yǎn dí zǐ lù. yǐ gē jī zhī, duàn yīng. zǐ lù yuē: jūn zǐ sǐ, guān bù miǎn. jié yīng ér sǐ. kǒng zǐ wén wèi luàn, yuē: chái yě qí lái, yóu yě sǐ yǐ. kǒng kuī lì zhuāng gōng. zhuāng gōng hài gù zhèng, yù jǐn qù zhī. xiān wèi sī tú mán chéng yuē: guǎ rén lí bìng yú wài jiǔ yǐ, zi qǐng yì cháng zhī. guī gào chǔ shī bǐ, yù yǔ zhī fá gōng, bù guǒ.
衛孔圉取大子蒯聵之姊,生悝。孔氏之豎渾良夫,長而美,孔文子卒,通於內。大子在戚,孔姬使之焉。大子與之言曰:「苟使我入獲國,服冕乘軒,三死無與。」與之盟。為請於伯姬。閏月,良夫與大子入,舍於孔氏之外圃。昏,二人蒙衣而乘,寺人羅御,如孔氏。孔氏之老欒寧問之,稱姻妾以告。遂入,適伯姬氏。既食,孔伯姬杖戈而先,大子與五人介,輿豭從之。迫孔悝於廁,強盟之,遂劫以登台。欒寧將飲酒,炙未熟,聞亂,使告季子。召獲駕乘車,行爵食炙,奉衛侯輒來奔。季子將入,遇子羔將出,曰:「門已閉矣。」季子曰:「吾姑至焉。」子羔曰:「弗及,不踐其難。」季子曰:「食焉,不辟其難。」子羔遂出。子路入,及門,公孫敢門焉,曰:「無入為也。」季子曰:「是公孫也,求利焉而逃其難。由不然,利其祿,必救其患。」有使者出,乃入。曰:「大子焉用孔悝,雖殺之,必或繼之。」且曰:「大子無勇,若燔台半,必舍孔叔。」大子聞之懼,下石乞、盂黶敵子路。以戈擊之,斷纓。子路曰:「君子死,冠不免。」結纓而死。孔子聞衛亂,曰:「柴也其來,由也死矣。」孔悝立莊公。莊公害故政,欲盡去之。先謂司徒瞞成曰:「寡人離病於外久矣,子請亦嘗之。」歸告褚師比,欲與之伐公,不果。