jīng
【經】

shí nián chūn, wáng sān yuè, jí qí píng.
十年春，王三月，及齊平。

xià, gōng huì qí hóu yú jiā gǔ.
夏，公會齊侯於夾穀。

gōng zhì zì jiā gǔ.
公至自夾穀。

jìn zhào yāng shuài shī wéi wèi.
晉趙鞅帥師圍衛。

qí rén lái guī yùn huān guī yīn tián.
齊人來歸鄆、讙、龜陰田。

shū sūn zhōu chóu zhòng sūn hé jì shuài shī wéi hòu.
叔孫州仇、仲孫何忌帥師圍郈。

qiū, shū sūn zhōu chóu zhòng sūn hé jì shuài shī wéi hòu.
秋，叔孫州仇、仲孫何忌帥師圍郈。

sòng lè dà xīn chū bēn cáo.
宋樂大心出奔曹。

sòng gōng zǐ dì chū bēn chén.
宋公子地出奔陳。

dōng, qí hóu wèi hóu zhèng yóu sù huì yú ān fǔ.
冬，齊侯、衛侯、鄭游速會於安甫。

shū sūn zhōu chóu rú qí.
叔孫州仇如齊。

sòng gōng zhī dì chén jì zhòng tuó shí kōu chū bēn chén.
宋公之弟辰暨仲佗、石彄出奔陳。

chuán
【傳】

shí nián chūn, jí qí píng.
十年春，及齊平。

xià, gōng huì qí hóu yú zhù qí, shí jiā gǔ. kǒng qiū xiāng. lí mí yán yú qí hóu yuē: kǒng qiū zhī lǐ ér wú yǒng, ruò shǐ lái rén yǐ bīng jié lǔ hóu, bì děi zhì yān. qí hóu cóng zhī. kǒng qiū yǐ gōng tuì, yuē: shì bīng zhī! liǎng jūn hé hǎo, ér yì yí zhī fú, yǐ bīng luàn zhī, fēi qí jūn suǒ yǐ mìng zhū hóu yě. yì bù móu xià, yí bù luàn huá, fú bù gàn méng, bīng bù bī hǎo, yú shén wèi bù xiáng, yú dé wèi qiān yì, yú rén wèi shī lǐ, jūn bì bù rán. qí hóu wén zhī, jù pì zhī.
夏，公會齊侯於祝其，實夾穀。孔丘相。犁彌言於齊侯曰：「孔丘知禮而無勇，若使萊人以兵劫魯侯，必得志焉。」齊侯從之。孔丘以公退，曰：「士兵之！兩君合好，而裔夷之俘，以兵亂之，非齊君所以命諸侯也。裔不謀夏，夷不亂華，俘不干盟，兵不偪好，於神為不祥，於德為愆義，於人為失禮，君必不然。」齊侯聞之，遽辟之。

jiāng méng, qí rén jiā yú zài shū yuē: qí shī chū jìng, ér bù yǐ jiǎ chē sān bǎi chéng cóng wǒ zhě, yǒu rú cǐ méng. kǒng qiū shǐ zī wú hái yī duì yuē: ér bù fǎn wǒ wèn yáng zhī tián, wú yǐ gòng mìng zhě, yì rú zhī. qí hóu jiāng xiǎng gōng, kǒng qiū wèi liáng qiū jù yuē: qí lǔ zhī gù, wú zi hé bù wén yān? shì jì chéng yǐ, ér yòu xiǎng zhī, shì qín zhí shì yě. qiě xī xiàng bù chū mén, jiā lè bù yě hé. xiǎng ér jì jù, shì qì lǐ yě. ruò qí bù jù, yòng bǐ bài yě. yòng bǐ bài jūn rǔ, qì lǐ míng è, zi hé tú zhī? fū xiǎng, suǒ yǐ zhāo dé yě. bù zhāo, bù rú qí yǐ yě. nǎi bù guǒ xiǎng.
將盟，齊人加於載書曰：「齊師出竟，而不以甲車三百乘從我者，有如此盟。」孔丘使茲無還揖對曰：「而不反我汶陽之田，吾以共命者，亦如之。」齊侯將享公，孔丘謂梁丘據曰：「齊、魯之故，吾子何不聞焉？事既成矣，而又享之，是勤執事也。且犧象不出門，嘉樂不野合。饗而既具，是棄禮也。若其不具，用秕稗也。用秕稗君辱，棄禮名惡，子盍圖之？夫享，所以昭德也。不昭，不如其已也。」乃不果享。

qí rén lái guī yùn huān guī yīn zhī tián.
齊人來歸鄆、讙、龜陰之田。

jìn zhào yāng wéi wèi, bào yí yí yě. chū, wèi hóu fá hán dān wǔ yú hán shì, chéng qí xī běi ér shǒu zhī, xiāo chā tú. jí jìn wéi wèi, wǔ yǐ tú qī shí rén mén yú wèi xī mén, shā rén yú mén zhōng, yuē: qǐng bào hán shì zhī yì. shè tuó yuē: fū zǐ zé yǒng yǐ, rán wǒ wǎng, bì bù gǎn qǐ mén. yì yǐ tú qī shí rén, dàn mén yān, bù zuǒ yòu, jiē zhì ér lì, rú zhí. rì zhōng bù qǐ mén, nǎi tuì. fǎn yì, jìn rén tǎo wèi zhī pàn gù, yuē: yóu shè tuó chéng hé. yú shì zhí shè tuó yǐ qiú chéng yú wèi. wèi rén bù xǔ, jìn rén suì shā shè tuó. chéng hé bēn yàn. jūn zǐ yuē: cǐ zhī wèi qì lǐ bì bù jūn. shī yuē: rén ér wú lǐ, hú bù chuán sǐ. shè tuó yì chuán yǐ zāi.
晉趙鞅圍衛，報夷儀也。初，衛侯伐邯鄲午於寒氏，城其西北而守之，宵[插圖]。及晉圍衛，午以徒七十人門於衛西門，殺人於門中，曰：「請報寒氏之役。」涉佗曰：「夫子則勇矣，然我往，必不敢啟門。」亦以徒七十人，旦門焉，步左右，皆至而立，如植。日中不啟門，乃退。反役，晉人討衛之叛故，曰：「由涉佗、成何。」於是執涉佗以求成於衛。衛人不許，晉人遂殺涉佗。成何奔燕。君子曰：「此之謂棄禮必不鈞。《詩》曰：『人而無禮，胡不遄死。』涉佗亦遄矣哉。」

chū, shū sūn chéng zi yù lì wǔ shū, gōng ruò miǎo gù jiàn yuē: bù kě. chéng zi lì zhī ér zú. gōng nán shǐ zéi shè zhī, bù néng shā. gōng nán wèi mǎ zhèng, shǐ gōng ruò wèi hòu zǎi. wǔ shū jì dìng, shǐ hòu mǎ zhèng hóu fàn shā gōng ruò. fú néng. qí yǔ rén yuē: wú yǐ jiàn guò cháo, gōng ruò bì yuē, shuí zhī jiàn yě? wú chēng zi yǐ gào, bì guān zhī. wú wěi gù, ér shòu zhī mò, zé kě shā yě. shǐ rú zhī. gōng ruò yuē: ěr yù wú wáng wǒ hū? suì shā gōng ruò. hóu fàn yǐ hòu pàn. wǔ shū yì zi wéi hòu, fú kè.
初，叔孫成子欲立武叔，公若藐固諫曰：「不可。」成子立之而卒。公南使賊射之，不能殺。公南為馬正，使公若為郈宰。武叔既定，使郈馬正侯犯殺公若。弗能。其圉人曰：「吾以劍過朝，公若必曰，誰之劍也？吾稱子以告，必觀之。吾偽固，而授之末，則可殺也。」使如之。公若曰：「爾欲吳王我乎？」遂殺公若。侯犯以郈叛。武叔懿子圍郈，弗克。

qiū, èr zi jí qí shī fù wéi hòu, fú kè. shū sūn wèi hòu gōng shī sì chì yuē: hòu fēi wéi shū sūn shì zhī yōu, shè jì zhī huàn yě. jiāng ruò zhī hé? duì yuē: chén zhī yè, zài yáng shuǐ zú zhāng zhī sì yán yǐ. shū sūn qǐ shǒu. sì chì wèi hóu fàn yuē: jū qí lǔ zhī jì, ér wú shì, bì bù kě yǐ. zi hé qiú shì yú qí yǐ lín mín? bù rán, jiāng pàn. hóu fàn cóng zhī. qí shǐ zhì, sì chì yǔ hòu rén wèi zhī xuān yán yú hòu zhōng yuē: hóu fàn jiāng yǐ hòu yì yú qí, qí rén jiāng qiān hòu mín. zhòng xiōng jù. sì chì wèi hóu fàn yuē: zhòng yán yì yǐ, zi bù rú yì yú qí. yǔ qí sǐ yě, yóu shì hòu yě. ér dé shū yān, hé bì cǐ? qí rén yù yǐ cǐ bī lǔ, bì bèi yǔ zi dì. qiě hé duō shě jiǎ yú zi zhī mén, yǐ bèi bù yú? hóu fàn yuē: nuò. nǎi duō shě jiǎ yān. hóu fàn qǐng yì yú qí, qí yǒu sī guān hòu, jiāng zhì. sì chì shǐ zhōu zǒu hū yuē: qí shī zhì yǐ! hòu rén dà hài, jiè hóu fàn zhī mén jiǎ, yǐ wéi hóu fàn. sì chì jiāng shè zhī. hóu fàn zhǐ zhī yuē: móu miǎn wǒ. hóu fàn qǐng xíng, xǔ zhī. sì chì xiān rú sù, hóu fàn diàn. měi chū yī mén, hòu rén bì zhī. jí guō mén, zhǐ zhī yuē: zi yǐ shū sūn shì zhī jiǎ chū, yǒu sī ruò zhū zhī, qún chén jù sǐ. sì chì yuē: shū sūn shì zhī jiǎ yǒu wù, wú wèi gǎn yǐ chū. fàn wèi sì chì yuē: zi zhǐ ér yǔ zhī shù. sì chì zhǐ ér nà lǔ rén. hóu fàn bēn qí, qí rén nǎi zhì hòu.
秋，二子及齊師復圍郈，弗克。叔孫謂郈工師駟赤曰：「郈非唯叔孫氏之憂，社稷之患也。將若之何？」對曰：「臣之業，在《揚水》卒章之四言矣。」叔孫稽首。駟赤謂侯犯曰：「居齊、魯之際，而無事，必不可矣。子盍求事於齊以臨民？不然，將叛。」侯犯從之。齊使至，駟赤與郈人為之宣言於郈中曰：「侯犯將以郈易於齊，齊人將遷郈民。」眾兇懼。駟赤謂侯犯曰：「眾言異矣，子不如易於齊。與其死也，猶是郈也。而得紓焉，何必此？齊人慾以此偪魯，必倍與子地。且盍多舍甲於子之門，以備不虞？」侯犯曰：「諾。」乃多舍甲焉。侯犯請易於齊，齊有司觀郈，將至。駟赤使周走呼曰：「齊師至矣！」郈人大駭，介侯犯之門甲，以圍侯犯。駟赤將射之。侯犯止之曰：「謀免我。」侯犯請行，許之。駟赤先如宿，侯犯殿。每出一門，郈人閉之。及郭門，止之曰：「子以叔孫氏之甲出，有司若誅之，群臣懼死。」駟赤曰：「叔孫氏之甲有物，吾未敢以出。」犯謂駟赤曰：「子止而與之數。」駟赤止而納魯人。侯犯奔齊，齊人乃致郈。

sòng gōng zǐ dì bì qú fù liè, shí yī fēn qí shì, ér yǐ qí wǔ yǔ zhī. gōng zǐ dì yǒu bái mǎ sì. gōng bì xiàng tuí. tuí yù zhī. gōng qǔ ér zhū qí wěi liè yǐ yǔ zhī. dì nù, shǐ qí tú chì tuí ér duó zhī. tuí jù, jiāng zǒu. gōng bì mén ér qì zhī, mù jǐn zhǒng. mǔ dì chén yuē: zi fēn shì yǐ yǔ liè yě, ér dú bēi tuí, yì yǒu pō yān. zi wèi jūn lǐ, bù guò chū jìng, jūn bì zhǐ zi. gōng zǐ dì chū bēn chén, gōng fú zhǐ. chén wèi zhī qǐng, fú tīng. chén yuē: shì wǒ wàng wú xiōng yě. wú yǐ guó rén chū, jūn shuí yǔ chù?
宋公子地嬖蘧富獵，十一分其室，而以其五與之。公子地有白馬四。公嬖向魋。魋欲之。公取而朱其尾鬣以與之。地怒，使其徒抶魋而奪之。魋懼，將走。公閉門而泣之，目盡腫。母弟辰曰：「子分室以與獵也，而獨卑魋，亦有頗焉。子為君禮，不過出竟，君必止子。」公子地出奔陳，公弗止。辰為之請，弗聽。辰曰：「是我迋吾兄也。吾以國人出，君誰與處？」

dōng, mǔ dì chén jì zhòng tuó shí kōu chū bēn chén.
冬，母弟辰暨仲佗、石彄出奔陳。

wǔ shū pìn yú qí. qí hóu xiǎng zhī, yuē: zi shū sūn! ruò shǐ hòu zài jūn zhī tā jìng, guǎ rén hé zhī yān? shǔ yǔ bì yì jì, gù gǎn zhù jūn yōu zhī. duì yuē: fēi guǎ jūn zhī wàng yě. suǒ yǐ shì jūn, fēng jiāng shè jì shì yǐ. gǎn yǐ jiā lì qín jūn zhī zhí shì. fū bù lìng zhī chén, tiān xià zhī suǒ è yě. jūn qǐ yǐ wèi guǎ jūn cì?
武叔聘於齊。齊侯享之，曰：「子叔孫！若使郈在君之他竟，寡人何知焉？屬與敝邑際，故敢助君憂之。」對曰：「非寡君之望也。所以事君，封疆社稷是以。敢以家隸勤君之執事。夫不令之臣，天下之所惡也。君豈以為寡君賜？」