jīng
【經】
liù nián chūn zhēng yuè, shí lái.
六年春正月,寔來。
xià sì yuè, gōng huì jì hóu yú chéng.
夏四月,公會紀侯於成。
qiū bā yuè rén wǔ, dà yuè.
秋八月壬午,大閱。
cài rén shā chén tuó.
蔡人殺陳佗。
jiǔ yuè dīng mǎo, zi tóng shēng.
九月丁卯,子同生。
dōng, jì hóu lái cháo.
冬,紀侯來朝。
chuán
【傳】
liù nián chūn, zì cáo lái cháo. shū yuē shí lái, bù fù qí guó yě.
六年春,自曹來朝。書曰「寔來」,不復其國也。
chǔ wǔ wáng qīn suí, shǐ wěi zhāng qiú chéng yān, jūn yú xiá yǐ dài zhī. suí rén shǐ shǎo shī dǒng chéng. dòu bó bǐ yán yú chǔ zǐ yuē: wú bù dé zhì yú hàn dōng yě, wǒ zé shǐ rán. wǒ zhāng wú sān jūn ér bèi wú jiǎ bīng, yǐ wǔ lín zhī, bǐ zé jù ér xié yǐ móu wǒ, gù nán jiān yě. hàn dōng zhī guó suí wèi dà, suí zhāng bì qì xiǎo guó, xiǎo guó lí, chǔ zhī lì yě. shǎo shī chǐ, qǐng léi shī yǐ zhāng zhī. xióng lǜ qiě bǐ yuē: jì liáng zài, hé yì? dòu bó bǐ yuē: yǐ wèi hòu tú, shǎo shī dé qí jūn. wáng huǐ jūn ér nà shǎo shī.
楚武王侵隨,使薳章求成焉,軍於瑕以待之。隨人使少師董成。鬥伯比言於楚子曰:「吾不得志於漢東也,我則使然。我張吾三軍而被吾甲兵,以武臨之,彼則懼而協以謀我,故難間也。漢東之國隨為大,隨張必棄小國,小國離,楚之利也。少師侈,請羸師以張之。」熊率且比曰:「季梁在,何益?」鬥伯比曰:「以為後圖,少師得其君。」王毀軍而納少師。
shǎo shī guī, qǐng zhuī chǔ shī, suí hóu jiāng xǔ zhī. jì liáng zhǐ zhī yuē: tiān fāng shòu chǔ, chǔ zhī léi, qí yòu wǒ yě, jūn hé jí yān? chén wén xiǎo zhī néng dí dà yě, xiǎo dào dà yín. suǒ wèi dào, zhōng yú mín ér xìn yú shén yě. shàng sī lì mín, zhōng yě zhù shǐ zhèng cí, xìn yě. jīn mín něi ér jūn chěng yù, zhù shǐ jiǎo jǔ yǐ jì, chén bù zhī qí kě yě. gōng yuē: wú shēng quán féi tú, zī shèng fēng bèi, hé zé bù xìn? duì yuē: fū mín, shén zhī zhǔ yě. shì yǐ shèng wáng xiān chéng mín ér hòu zhì lì yú shén. gù fèng shēng yǐ gào yuē, bó shuò féi tú, wèi mín lì zhī pǔ cún yě, wèi qí chù zhī shuò dà fān zī yě, wèi qí bù jí cù lí yě, wèi qí bèi tú xián yǒu yě. fèng shèng yǐ gào yuē, jié zī fēng shèng, wèi qí sān shí bù hài ér mín hé nián fēng yě. fèng jiǔ lǐ yǐ gào yuē, jiā lì zhǐ jiǔ, wèi qí shàng xià jiē yǒu jiā dé ér wú wéi xīn yě. suǒ wèi xīn xiāng, wú chán tè yě. gù wù qí sān shí, xiū qí wǔ jiào, qīn qí jiǔ zú, yǐ zhì qí yīn sì. yú shì hū mín hé ér shén jiàng zhī fú, gù dòng zé yǒu chéng. jīn mín gè yǒu xīn, ér guǐ shén fá zhǔ, jūn suī dú fēng, qí hé fú zhī yǒu! jūn gū xiū zhèng ér qīn xiōng dì zhī guó, shù miǎn yú nán. suí hóu jù ér xiū zhèng, chǔ bù gǎn fá.
少師歸,請追楚師,隨侯將許之。季梁止之曰:「天方授楚,楚之羸,其誘我也,君何急焉?臣聞小之能敵大也,小道大淫。所謂道,忠於民而信於神也。上思利民,忠也;祝史正辭,信也。今民餒而君逞欲,祝史矯舉以祭,臣不知其可也。」公曰:「吾牲牷肥腯,粢盛豐備,何則不信?」對曰:「夫民,神之主也。是以聖王先成民而後致力於神。故奉牲以告曰,『博碩肥腯』,謂民力之普存也,謂其畜之碩大蕃滋也,謂其不疾瘯蠡也,謂其備腯咸有也。奉盛以告曰,『潔粢豐盛』,謂其三時不害而民和年豐也。奉酒醴以告曰,『嘉栗旨酒』,謂其上下皆有嘉德而無違心也。所謂馨香,無讒慝也。故務其三時,修其五教,親其九族,以致其禋祀。於是乎民和而神降之福,故動則有成。今民各有心,而鬼神乏主,君雖獨豐,其何福之有!君姑修政而親兄弟之國,庶免於難。」隨侯懼而修政,楚不敢伐。
xià, huì yú chéng, jì lái zī móu qí nán yě.
夏,會於成,紀來諮謀齊難也。
běi róng fá qí, qí hóu shǐ qǐ shī yú zhèng. zhèng dà zi hū shuài shī jiù qí. liù yuè, dà bài róng shī, huò qí èr shuài dà liáng shǎo liáng, jiǎ shǒu sān bǎi, yǐ xiàn yú qí. yú shì, zhū hóu zhī dài fū shù qí, qí rén kuì zhī xì, shǐ lǔ wèi qí bān, hòu zhèng. zhèng hū yǐ qí yǒu gōng yě, nù, gù yǒu láng zhī shī.
北戎伐齊,齊侯使乞師於鄭。鄭大子忽帥師救齊。六月,大敗戎師,獲其二帥大良、少良,甲首三百,以獻於齊。於是,諸侯之大夫戍齊,齊人饋之餼,使魯為其班,後鄭。鄭忽以其有功也,怒,故有郎之師。
gōng zhī wèi hūn yú qí yě, qí hóu yù yǐ wén jiāng qī zhèng dà zi hū. dà zi hū cí, rén wèn qí gù, dà zǐ yuē: rén gè yǒu ǒu, qí dà, fēi wú ǒu yě. shī yún: zì qiú duō fú. zài wǒ ér yǐ, dà guó hé wèi? jūn zǐ yuē: shàn zì wèi móu. jí qí bài róng shī yě, qí hóu yòu qǐng qī zhī, gù cí. rén wèn qí gù, dà zǐ yuē: wú shì yú qí, wú yóu bù gǎn. jīn yǐ jūn mìng bēn qí zhī jí, ér shòu shì yǐ guī, shì yǐ shī hūn yě. mín qí wèi wǒ hé? suì cí zhū zhèng bó.
公之未昏於齊也,齊侯欲以文姜妻鄭大子忽。大子忽辭,人問其故,大子曰:「人各有耦,齊大,非吾耦也。《詩》云:『自求多福。』在我而已,大國何為?」君子曰:「善自為謀。」及其敗戎師也,齊侯又請妻之,固辭。人問其故,大子曰:「無事於齊,吾猶不敢。今以君命奔齊之急,而受室以歸,是以師昏也。民其謂我何?」遂辭諸鄭伯。
qiū, dà yuè, jiǎn chē mǎ yě.
秋,大閱,簡車馬也。
jiǔ yuè dīng mǎo, zi tóng shēng. yǐ dà zi shēng zhī lǐ jǔ zhī, jiē yǐ dà láo, bo shì fù zhī, shì qī shí zhī. gōng yǔ wén jiāng zōng fù mìng zhī.
九月丁卯,子同生。以大子生之禮舉之,接以大牢,卜士負之,士妻食之。公與文姜、宗婦命之。
gōng wèn míng yú shēn xū. duì yuē: míng yǒu wǔ: yǒu xìn, yǒu yì, yǒu xiàng, yǒu jiǎ, yǒu lèi. yǐ míng shēng wèi xìn, yǐ dé mìng wèi yì, yǐ lèi mìng wèi xiàng, qǔ yú wù wèi jiǎ, qǔ yú fù wèi lèi. bù yǐ guó, bù yǐ guān, bù yǐ shān chuān, bù yǐ yǐn jí, bù yǐ chù shēng, bù yǐ qì bì. zhōu rén yǐ huì shì shén, míng zhōng jiāng huì zhī. gù yǐ guó zé fèi míng, yǐ guān zé fèi zhí, yǐ shān chuān zé fèi zhǔ, yǐ chù shēng zé fèi sì, yǐ qì bì zé fèi lǐ. jìn yǐ xī hóu fèi sī tú, sòng yǐ wǔ gōng fèi sī kōng, xiān jūn xiàn wǔ fèi èr shān, shì yǐ dà wù bù kě yǐ mìng. gōng yuē: shì qí shēng yě, yǔ wú tóng wù, mìng zhī yuē tóng.
公問名於申繻。對曰:「名有五:有信,有義,有象,有假,有類。以名生為信,以德命為義,以類命為象,取於物為假,取於父為類。不以國,不以官,不以山川,不以隱疾,不以畜牲,不以器幣。周人以諱事神,名終將諱之。故以國則廢名,以官則廢職,以山川則廢主,以畜牲則廢祀,以器幣則廢禮。晉以僖侯廢司徒,宋以武公廢司空,先君獻、武廢二山,是以大物不可以命。」公曰:「是其生也,與吾同物,命之曰同。」
dōng, jì hóu lái cháo, qǐng wáng mìng yǐ qiú chéng yú qí, gōng gào bù néng.
冬,紀侯來朝,請王命以求成於齊,公告不能。