jīng
【經】
shí yǒu bā nián chūn, bái dí lái.
十有八年春，白狄來。
xià, jìn rén zhí wèi xíng rén shí mǎi.
夏，晉人執衛行人石買。
qiū, qí shī fá wǒ běi bǐ.
秋，齊師伐我北鄙。
dōng shí yuè, gōng huì jìn hóu sòng gōng wèi hóu zhèng bó cáo bó jǔ zi zhū zi téng zi xuē bó qǐ bó xiǎo zhū zi, tóng wéi qí.
冬十月，公會晉侯、宋公、衛侯、鄭伯、曹伯、莒子、邾子、滕子、薛伯、杞伯、小邾子，同圍齊。
cáo bó fù chú zú yú shī.
曹伯負芻卒於師。
chǔ gōng zǐ wǔ shuài shī fá zhèng.
楚公子午帥師伐鄭。
chuán
【傳】
shí bā nián chūn, bái dí shǐ lái.
十八年春，白狄始來。
xià, jìn rén zhí wèi xíng rén shí mǎi yú zhǎng zi, zhí sūn kuǎi yú chún liú, wèi cáo gù yě.
夏，晉人執衛行人石買於長子，執孫蒯於純留，為曹故也。
qiū, qí hóu fá wǒ běi bǐ. zhōng xíng xiàn zi jiāng fá qí, mèng yǔ lì gōng sòng, fú shèng gōng yǐ gē jī zhī, shǒu duì yú qián, guì ér dài zhī, fèng zhī yǐ zǒu, jiàn gěng yáng zhī wū gāo. tā rì jiàn zhū dào, yǔ zhī yán, tóng. wū yuē: jīn zī zhǔ bì sǐ, ruò yǒu shì yú dōng fāng, zé kě yǐ chěng. xiàn zi xǔ nuò.
秋，齊侯伐我北鄙。中行獻子將伐齊，夢與厲公訟，弗勝；公以戈擊之，首隊於前，跪而戴之，奉之以走，見梗陽之巫皋。他日見諸道，與之言，同。巫曰：「今茲主必死，若有事於東方，則可以逞。」獻子許諾。
jìn hóu fá qí, jiāng jì hé. xiàn zi yǐ zhū sī xì yù èr jué ér dǎo yuē: qí huán hù shì qí xiǎn, fù qí zhòng shù, qì hǎo bèi méng, líng nüè shén zhǔ. céng chén biāo jiāng lǜ zhū hóu yǐ tǎo yān, qí guān chén yǎn shí xiān hòu zhī. gǒu jié yǒu gōng, wú zuò shén xiū, guān chén yǎn wú gǎn fù jì. wéi ěr yǒu shén cái zhī! shěn yù ér jì.
晉侯伐齊，將濟河。獻子以朱絲系玉二瑴而禱曰：「齊環怙恃其險，負其眾庶，棄好背盟，陵虐神主。曾臣彪將率諸侯以討焉，其官臣偃實先後之。苟捷有功，無作神羞，官臣偃無敢復濟。唯爾有神裁之！」沈玉而濟。
dōng shí yuè, huì yú lǔ jì, xún jú liáng zhī yán, tóng fá qí. qí hóu yù zhū píng yīn, qiàn fáng mén ér shǒu zhī, guǎng lǐ. sù shā wèi yuē: bù néng zhàn, mò rú shǒu xiǎn. fú tīng. zhū hóu zhī shì mén yān, qí rén duō sǐ. fàn xuān zi gào xī wén zǐ yuē: wú zhī zi, gǎn nì qíng hū? lǔ rén jǔ rén jiē qǐng yǐ chē qiān shèng zì qí xiāng rù, jì xǔ zhī yǐ. ruò rù, jūn bì shī guó. zi hé tú zhī? zi jiā yǐ gào gōng, gōng kǒng. yàn yīng wén zhī yuē: jūn gù wú yǒng, ér yòu wén shì, fú néng jiǔ yǐ. qí hóu dēng wū shān yǐ wàng jìn shī. jìn rén shǐ sī mǎ chì shān zé zhī xiǎn, suī suǒ bù zhì, bì pèi ér shū chén zhī. shǐ chéng chē zhě zuǒ shí yòu wěi, yǐ pèi xiān, yú yè chái ér cóng zhī. qí hóu jiàn zhī, wèi qí zhòng yě, nǎi tuō guī.
冬十月，會於魯濟，尋湨梁之言，同伐齊。齊侯御諸平陰，塹防門而守之，廣里。夙沙衛曰：「不能戰，莫如守險。」弗聽。諸侯之士門焉，齊人多死。范宣子告析文子曰：「吾知子，敢匿情乎？魯人、莒人皆請以車千乘自其鄉入，既許之矣。若入，君必失國。子盍圖之？」子家以告公，公恐。晏嬰聞之曰：「君固無勇，而又聞是，弗能久矣。」齊侯登巫山以望晉師。晉人使司馬斥山澤之險，雖所不至，必旆而疏陳之。使乘車者左實右偽，以旆先，輿曳柴而從之。齊侯見之，畏其眾也，乃脫歸。
bǐng yín huì, qí shī yè dùn. shī kuàng gào jìn hóu yuē: niǎo wū zhī shēng lè, qí shī qí dùn? xíng bó gào zhōng xíng bó yuē: yǒu bān mǎ zhī shēng, qí shī qí dùn? shū xiàng gào jìn hóu yuē: chéng shàng yǒu wū, qí shī qí dùn? shí yī yuè dīng mǎo shuò, rù píng yīn, suì cóng qí shī. sù shā wèi lián dà chē yǐ sāi suì ér diàn. zhí chuò guō zuì yuē: zi diàn guó shī, qí zhī rǔ yě. zi gū xiān hū! nǎi dài zhī diàn. wèi shā mǎ yú ài yǐ sāi dào. jìn zhōu chuò jí zhī, shè zhí chuò zhōng jiān, liǎng shǐ jiā dòu, yuē: zhǐ, jiāng wèi sān jūn huò. bù zhǐ, jiāng qǔ qí zhōng. gù yuē: wèi sī shì. zhōu chuò yuē: yǒu rú rì! nǎi chí gōng ér zì hòu fù zhī. qí yòu jù bǐng yì shě bīng ér fù guō zuì. jiē jīn jiǎ miàn fù, zuò yú zhōng jūn zhī gǔ xià.
丙寅晦，齊師夜遁。師曠告晉侯曰：「鳥烏之聲樂，齊師其遁？」刑伯告中行伯曰：「有班馬之聲，齊師其遁？」叔向告晉侯曰：「城上有烏，齊師其遁？」十一月丁卯朔，入平陰，遂從齊師。夙沙衛連大車以塞隧而殿。殖綽、郭最曰：「子殿國師，齊之辱也。子姑先乎！」乃代之殿。衛殺馬於隘以塞道。晉州綽及之，射殖綽中肩，兩矢夾脰，曰：「止，將為三軍獲。不止，將取其衷。」顧曰：「為私誓。」州綽曰：「有如日！」乃弛弓而自後縛之。其右具丙亦舍兵而縛郭最。皆衿甲面縛，坐於中軍之鼓下。
jìn rén yù zhú guī zhě, lǔ wèi qǐng gōng xiǎn. jǐ mǎo, xún yǎn shì gài yǐ zhōng jūn kè jīng zī. yǐ yǒu, wèi jiàng luán yíng yǐ xià jūn kè shī. zhào wǔ hán qǐ yǐ shàng jūn wéi lú, fú kè. shí èr yuè wù xū, jí qín zhōu fá yōng mén zhī qiū. fàn yāng mén yú yōng mén, qí yù zhuī xǐ yǐ gē shā quǎn yú mén zhōng. mèng zhuāng zi zhǎn qí chūn yǐ wèi gōng qín. jǐ hài, fén yōng mén jí xī guō nán guō. liú nán shì ruò lǜ zhū hóu zhī shī fén shēn chí zhī zhú mù. rén yín, fén dōng guō běi guō. fàn yāng mén yú yáng mén. zhōu chuò mén yú dōng lǘ, zuǒ cān pò hái yú mén zhōng, yǐ méi shù hé.
晉人慾逐歸者，魯、衛請攻險。己卯，荀偃、士匄以中軍克京茲。乙酉，魏絳、欒盈以下軍克邿。趙武、韓起以上軍圍盧，弗克。十二月戊戌，及秦周伐雍門之萩。范鞅門於雍門，其御追喜以戈殺犬於門中。孟莊子斬其橁以為公琴。己亥，焚雍門及西郭、南郭。劉難、士弱率諸侯之師焚申池之竹木。壬寅，焚東郭、北郭。范鞅門於揚門。州綽門於東閭，左驂迫還於門中，以枚數闔。
qí hóu jià, jiāng zǒu yóu táng. dà zi yǔ guō róng kòu mǎ, yuē: shī sù ér jí, lüè yě. jiāng tuì yǐ, jūn hé jù yān! qiě shè jì zhī zhǔ, bù kě yǐ qīng, qīng zé shī zhòng. jūn bì dài zhī. jiāng fàn zhī, dà zi chōu jiàn duàn yāng, nǎi zhǐ. jiǎ chén, dōng qīn jí wéi, nán jí yí.
齊侯駕，將走郵棠。大子與郭榮扣馬，曰：「師速而疾，略也。將退矣，君何懼焉！且社稷之主，不可以輕，輕則失眾。君必待之。」將犯之，大子抽劍斷鞅，乃止。甲辰，東侵及濰，南及沂。
zhèng zi kǒng yù qù zhū dài fū, jiāng pàn jìn ér qǐ chǔ shī yǐ qù zhī. shǐ gào zi gēng, zi gēng fú xǔ. chǔ zi wén zhī, shǐ yáng tún yǐn yí gào zi gēng yuē: guó rén wèi bù gǔ zhǔ shè jì, ér bù chū shī, sǐ bù cóng lǐ. bù gǔ jí wèi, yú jīn wǔ nián, shī tú bù chū, rén qí yǐ bù gǔ wèi zì yì, ér wàng xiān jūn zhī yè yǐ. dài fū tú zhī! qí ruò zhī hé? zi gēng tàn yuē: jūn wáng qí wèi wǔ huái ān hū! wú yǐ lì shè jì yě. jiàn shǐ zhě, qǐ shǒu ér duì yuē: zhū hóu fāng mù yú jìn, chén qǐng cháng zhī. ruò kě, jūn ér jì zhī. bù kě, shōu shī ér tuì, kě yǐ wú hài, jūn yì wú rǔ. zi gēng shuài shī zhì bīng yú fén. yú shì zi chā tú bó yǒu zi zhāng cóng zhèng bó fá qí. zi kǒng zǐ zhǎn zi xī shǒu. èr zi zhī zi kǒng zhī móu, wán shǒu rù bǎo. zi kǒng bù gǎn huì chǔ shī.
鄭子孔欲去諸大夫，將叛晉而起楚師以去之。使告子庚，子庚弗許。楚子聞之，使楊豚尹宜告子庚曰：「國人謂不穀主社稷，而不出師，死不從禮。不穀即位，於今五年，師徒不出，人其以不穀為自逸，而忘先君之業矣。大夫圖之！其若之何？」子庚嘆曰：「君王其謂午懷安乎！吾以利社稷也。」見使者，稽首而對曰：「諸侯方睦於晉，臣請嘗之。若可，君而繼之。不可，收師而退，可以無害，君亦無辱。」子庚帥師治兵於汾。於是子[插圖]、伯有、子張從鄭伯伐齊。子孔、子展、子西守。二子知子孔之謀，完守入保。子孔不敢會楚師。
chǔ shī fá zhèng, cì yú yú líng. yòu shī chéng shàng jí, suì shè yǐng, cì yú zhān rán. chā tú zi féng gōng zǐ gé lǜ ruì shī qīn fèi huá xū mí xiàn yú yōng liáng, yòu huí méi shān, qīn zhèng dōng běi, zhì yú chóng láo ér fǎn. zi gēng mén yú chún mén, xìn yú chéng xià ér hái. shè yú yú chǐ zhī xià, shén yǔ jí zhī, chǔ shī duō dòng, yì tú jǐ jǐn.
楚師伐鄭，次於魚陵。右師城上棘，遂涉潁，次於旃然。 [插圖]子馮、公子格率銳師侵費滑、胥靡、獻於、雍梁，右回梅山，侵鄭東北，至於蟲牢而反。子庚門於純門，信於城下而還。涉於魚齒之下，甚雨及之，楚師多凍，役徒幾盡。
jìn rén wén yǒu chǔ shī, shī kuàng yuē: bù hài. wú zhòu gē běi fēng, yòu gē nán fēng. nán fēng bù jìng, duō sǐ shēng. chǔ bì wú gōng. dǒng shū yuē: tiān dào duō zài xī běi, nán shī bù shí, bì wú gōng. shū xiàng yuē: zài qí jūn zhī dé yě.
晉人聞有楚師，師曠曰：「不害。吾驟歌北風，又歌南風。南風不競，多死聲。楚必無功。」董叔曰：「天道多在西北，南師不時，必無功。」叔向曰：「在其君之德也。」
