jīng
【經】

shí yǒu jiǔ nián chūn, wáng zhēng yuè, zhū hóu méng yú zhù kē.
十有九年春，王正月，諸侯盟於祝柯。

jìn rén zhí zhū zi.
晉人執邾子。

gōng zhì zì fá qí.
公至自伐齊。

qǔ zhū tián, zì huǒ shuǐ.
取邾田，自漷水。

jì sūn sù rú jìn. zàng cáo chéng gōng.
季孫宿如晉。葬曹成公。

xià, wèi sūn lín fù shuài shī fá qí.
夏，衛孫林父帥師伐齊。

qiū qī yuè xīn mǎo, qí hóu huán zú.
秋七月辛卯，齊侯環卒。

jìn shì gài shuài shī qīn qí zhì gǔ, wén qí hóu zú, nǎi hái.
晉士匄帥師侵齊至穀，聞齊侯卒，乃還。

bā yuè bǐng chén, zhòng sūn miè zú.
八月丙辰，仲孫蔑卒。

qí shā qí dài fū gāo hòu.
齊殺其大夫高厚。

zhèng shā qí dài fū gōng zǐ jiā.
鄭殺其大夫公子嘉。

dōng, zàng qí líng gōng.
冬，葬齊靈公。

chéng xī fú.
城西郛。

shū sūn bào huì jìn shì gài yú kē.
叔孫豹會晉士匄於柯。

chéng wǔ chéng.
城武城。

chuán
【傳】

shí jiǔ nián chūn, zhū hóu hái zì yí shàng, méng yú dū yáng, yuē: dà wú qīn xiǎo. zhí zhū dào gōng, yǐ qí fá wǒ gù. suì cì yú sì shàng, jiāng wǒ tián. qǔ zhū tián zì huǒ shuǐ, guī zhī yú wǒ. jìn hóu xiān guī. gōng xiǎng jìn liù qīng yú pú pǔ, cì zhī sān mìng zhī fú. jūn wèi sī mǎ sī kōng yú wèi hòu yǎn, jiē shòu yī mìng zhī fú. huì xún yǎn shù jǐn, jiā bì, chéng mǎ, xiān wú shòu mèng zhī dǐng.
十九年春，諸侯還自沂上，盟於督揚，曰：「大毋侵小。」執邾悼公，以其伐我故。遂次於泗上，疆我田。取邾田自漷水，歸之於我。晉侯先歸。公享晉六卿於蒲圃，賜之三命之服。軍尉、司馬、司空、輿尉、候奄，皆受一命之服。賄荀偃束錦，加璧，乘馬，先吳壽夢之鼎。

xún yǎn dān jū, shēng yáng yú tóu. jì hé, jí zhe yōng, bìng, mù chū. dài fū xiān guī zhě jiē fǎn. shì gài qǐng jiàn, fú nèi. qǐng hòu, yuē: zhèng shēng kě. èr yuè jiǎ yín, zú, ér shì, bù kě hán. xuān zi guàn ér fǔ zhī yuē: shì wú, gǎn bù rú shì zhǔ! yóu shì. luán huái zǐ yuē: qí wèi wèi zú shì yú qí gù yě hū? nǎi fù fǔ zhī yuē: zhǔ gǒu zhōng, suǒ bù sì shì yú qí zhě, yǒu rú hé! nǎi míng, shòu hán. xuān zi chū, yuē: wú qiǎn zhī wèi zhàng fū yě. jìn luán fáng shuài shī cóng wèi sūn wén zi fá qí.
荀偃癉疽，生瘍於頭。濟河，及著雍，病，目出。大夫先歸者皆反。士匄請見，弗內。請後，曰：「鄭甥可。」二月甲寅，卒，而視，不可含。宣子盥而撫之曰：「事吳，敢不如事主！」猶視。欒懷子曰：「其為未卒事於齊故也乎？」乃復撫之曰：「主苟終，所不嗣事於齊者，有如河！」乃瞑，受含。宣子出，曰：「吾淺之為丈夫也。」晉欒魴帥師從衛孫文子伐齊。

jì wǔ zi rú jìn bài shī, jìn hóu xiǎng zhī. fàn xuān zi wèi zhèng, fù shǔ miáo. jì wǔ zi xìng, zài bài qǐ shǒu yuē: xiǎo guó zhī yǎng dà guó yě, rú bǎi gǔ zhī yǎng gāo yǔ yān! ruò cháng gāo zhī, qí tiān xià jí mù, qǐ wéi bì yì? fù liù yuè.
季武子如晉拜師，晉侯享之。范宣子為政，賦《黍苗》。季武子興，再拜稽首曰：「小國之仰大國也，如百穀之仰膏雨焉！若常膏之，其天下輯睦，豈唯敝邑？」賦《六月》。

jì wǔ zi yǐ suǒ de yú qí zhī bīng, zuò lín zhōng ér míng lǔ gōng yān. zāng wǔ zhòng wèi jì sūn yuē: fēi lǐ yě. fū míng, tiān zǐ lìng dé, zhū hóu yán shí jì gōng, dài fū chēng fá. jīn chēng fá zé xià děng yě, jì gōng zé jiè rén yě, yán shí zé fáng mín duō yǐ, hé yǐ wèi míng? qiě fú dà fá xiǎo, qǔ qí suǒ de yǐ zuò yí qì, míng qí gōng liè yǐ shì zi sūn, zhāo míng dé ér chéng wú lǐ yě. jīn jiāng jiè rén zhī lì yǐ jiù qí sǐ, ruò zhī hé míng zhī? xiǎo guó xìng yú dà guó, ér zhāo suǒ huò yān yǐ nù zhī, wáng zhī dào yě.
季武子以所得於齊之兵，作林鐘而銘魯功焉。臧武仲謂季孫曰：「非禮也。夫銘，天子令德，諸侯言時計功，大夫稱伐。今稱伐則下等也，計功則借人也，言時則妨民多矣，何以為銘？且夫大伐小，取其所得以作彝器，銘其功烈以示子孫，昭明德而懲無禮也。今將借人之力以救其死，若之何銘之？小國幸於大國，而昭所獲焉以怒之，亡之道也。」

qí hóu qǔ yú lǔ yuē yán yì jī, wú zi. qí zhí zōng shēng jī shēng guāng, yǐ wèi dà zi. zhū zi, zhòng zi, róng zi. róng zi bì. zhòng zi shēng yá, shǔ zhū róng zi. róng zi qǐng yǐ wèi dà zi. xǔ zhī. zhòng zǐ yuē: bù kě. fèi cháng bù xiáng, jiān zhū hóu nán. guāng zhī lì yě, liè yú zhū hóu yǐ. jīn wú gù ér fèi zhī, shì zhuān chù zhū hóu, ér yǐ nán fàn bù xiáng yě. jūn bì huǐ zhī. gōng yuē: zài wǒ ér yǐ. suì dōng dà zi guāng, shǐ gāo hòu fù yá, yǐ wèi dà zi. sù shā wèi wèi shǎo fù.
齊侯娶於魯曰顏懿姬，無子。其姪鬷聲姬生光，以為大子。諸子，仲子，戎子。戎子嬖。仲子生牙，屬諸戎子。戎子請以為大子。許之。仲子曰：「不可。廢常不祥，間諸侯難。光之立也，列於諸侯矣。今無故而廢之，是專黜諸侯，而以難犯不祥也。君必悔之。」公曰：「在我而已。」遂東大子光，使高厚傅牙，以為大子。夙沙衛為少傅。

qí hóu jí, cuī zhù wēi nì guāng. jí bìng, ér lì zhī. guāng shā róng zi, shī zhū cháo, fēi lǐ yě. fù rén wú xíng. suī yǒu xíng, bù zài cháo shì.
齊侯疾，崔杼微逆光。疾病，而立之。光殺戎子，屍諸朝，非禮也。婦人無刑。雖有刑，不在朝市。

xià wǔ yuè rén chén huì, qí líng gōng zú. zhuāng gōng jí wèi, zhí gōng zǐ yá yú jù dú zhī qiū. yǐ sù shā wèi yì jǐ, wèi bēn gāo táng yǐ pàn.
夏五月壬辰晦，齊靈公卒。莊公即位，執公子牙於句瀆之丘。以夙沙衛易己，衛奔高唐以叛。

jìn shì gài qīn qí jí gǔ, wén sàng ér hái, lǐ yě.
晉士匄侵齊及穀，聞喪而還，禮也。

yú sì yuè dīng wèi, zhèng gōng sūn chài zú, fù yú jìn dài fū. fàn xuān zi yán yú jìn hóu, yǐ qí shàn yú fá qín yě. liù yuè, jìn hóu qǐng yú wáng, wáng zhuī cì zhī dà lù, shǐ yǐ xíng, lǐ yě.
於四月丁未，鄭公孫蠆卒，赴於晉大夫。范宣子言於晉侯，以其善於伐秦也。六月，晉侯請於王，王追賜之大路，使以行，禮也。

qiū bā yuè, qí cuī zhù shā gāo hòu yú sǎ lán ér jiān qí shì. shū yuē: qí shā qí dài fū. cóng jūn yú hūn yě.
秋八月，齊崔杼殺高厚於灑藍而兼其室。書曰：「齊殺其大夫。」從君於昏也。

zhèng zi kǒng zhī wèi zhèng yě zhuān. guó rén huàn zhī, nǎi tǎo xī gōng zhī nán, yǔ chún mén zhī shī. zi kǒng dāng zuì, yǐ qí jiǎ jí zi gé zi liáng shì zhī jiǎ shǒu. jiǎ chén, zi zhǎn zi xī lǜ guó rén fá zhī, shā zi kǒng ér fēn qí shì. shū yuē: zhèng shā qí dài fū. zhuān yě. zi rán zi kǒng, sòng zǐ zhī zǐ yě. shì zǐ kǒng, guī guī zhī zǐ yě. guī guī zhī bān, yà sòng zǐ ér xiāng qīn yě. èr zi kǒng yì xiāng qīn yě. xī zhī sì nián, zi rán zú. jiǎn zhī yuán nián, shì zǐ kǒng zú. sī tú kǒng shí xiāng zi gé zi liáng zhī shì. sān shì rú yī, gù jí yú nán. zi gé zi liáng chū bēn chǔ, zi gé wèi yòu yǐn. zhèng rén shǐ zi zhǎn dāng guó, zi xī tīng zhèng, lì zi chǎn wèi qīng.
鄭子孔之為政也專。國人患之，乃討西宮之難，與純門之師。子孔當罪，以其甲及子革、子良氏之甲守。甲辰，子展、子西率國人伐之，殺子孔而分其室。書曰：「鄭殺其大夫。」專也。子然、子孔，宋子之子也。士子孔，圭媯之子也。圭媯之班，亞宋子而相親也。二子孔亦相親也。僖之四年，子然卒。簡之元年，士子孔卒。司徒孔實相子革、子良之室。三室如一，故及於難。子革、子良出奔楚，子革為右尹。鄭人使子展當國，子西聽政，立子產為卿。

qí qìng fēng wéi gāo táng, fú kè.
齊慶封圍高唐，弗克。

dōng shí yī yuè, qí hóu wéi zhī, jiàn wèi zài chéng shàng, hào zhī, nǎi xià. wèn shǒu bèi yān, yǐ wú bèi gào. yī zhī, nǎi dēng. wén shī jiāng fù, shí gāo táng rén. zhí chuò gōng lóu huì yè zhuì nà shī, hǎi wèi yú jūn.
冬十一月，齊侯圍之，見衛在城上，號之，乃下。問守備焉，以無備告。揖之，乃登。聞師將傅，食高唐人。殖綽、工僂會夜縋納師，醢衛於軍。

chéng xī fú, jù qí yě.
城西郛，懼齊也。

qí jí jìn píng, méng yú dà suì. gù mù shū huì fàn xuān zi yú kē. mù shū jiàn shū xiàng, fù zài chí zhī sì zhāng. shū xiàng yuē: xī gǎn bù chéng mìng. mù shū guī yuē: qí yóu wèi yě, bù kě yǐ bù jù. nǎi chéng wǔ chéng.
齊及晉平，盟於大隧。故穆叔會范宣子於柯。穆叔見叔向，賦《載馳》之四章。叔向曰：「肸敢不承命。」穆叔歸曰：「齊猶未也，不可以不懼。」乃城武城。

wèi shí gòng zi zú, dào zi bù āi. kǒng chéng zǐ yuē: shì wèi jué qí běn, bì bù yǒu qí zōng.
衛石共子卒，悼子不哀。孔成子曰：「是謂蹷其本，必不有其宗。