jīng
【經】
èr shí yǒu èr nián chūn, gōng fá zhū, qǔ xū jù.
二十有二年春,公伐邾,取須句。
xià, sòng gōng wèi hóu xǔ nán téng zi fá zhèng.
夏,宋公、衛侯、許男、滕子伐鄭。
qiū bā yuè dīng wèi, jí zhū rén zhàn yú shēng xíng.
秋八月丁未,及邾人戰於升陘。
dōng shí yǒu yī yuè jǐ sì shuò, sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng, sòng shī bài jī.
冬十有一月己巳朔,宋公及楚人戰於泓,宋師敗績。
chuán
【傳】
èr shí èr nián chūn, fá zhū, qǔ xū jù, fǎn qí jūn yān, lǐ yě.
二十二年春,伐邾,取須句,反其君焉,禮也。
sān yuè zhèng bó rú chǔ.
三月、鄭伯如楚。
xià, sòng gōng fá zhèng. zi yú yuē: suǒ wèi huò zài cǐ yǐ.
夏,宋公伐鄭。子魚曰:「所謂禍在此矣。」
chū, píng wáng zhī dōng qiān yě, xīn yǒu shì yī chuān, jiàn bèi fā ér jì yú yě zhě, yuē: bù jí bǎi nián, cǐ qí róng hū! qí lǐ xiān wáng yǐ.
初,平王之東遷也,辛有適伊川,見被發而祭於野者,曰:「不及百年,此其戎乎!其禮先亡矣。」
qiū, qín jìn qiān lù hún zhī róng yú yī chuān.
秋,秦、晉遷陸渾之戎於伊川。
jìn dà zi yǔ wèi zhì yú qín, jiāng táo guī, wèi yíng shì yuē: yǔ zi guī hū? duì yuē: zi, jìn dà zi, ér rǔ yú qín, zi zhī yù guī, bù yì yí hū? guǎ jūn zhī shǐ bì zǐ shì zhí jīn zhì, yǐ gù zi yě. cóng zi ér guī, qì jūn mìng yě. bù gǎn cóng, yì bù gǎn yán. suì táo guī. fù chén yán yú wáng yuē: qǐng zhào dà shū. shī yuē: xié bǐ qí lín, hūn yīn kǒng yún. wú xiōng dì zhī bù xié, yān néng yuàn zhū hóu zhī bù mù? wáng shuō. wáng zǐ dài zì qí xià guī yú jīng shī, wáng zhào zhī yě.
晉大子圉為質於秦,將逃歸,謂嬴氏曰:「與子歸乎?」對曰:「子,晉大子,而辱於秦,子之欲歸,不亦宜乎?寡君之使婢子侍執巾櫛,以固子也。從子而歸,棄君命也。不敢從,亦不敢言。」遂逃歸。富辰言於王曰:「請召大叔。《詩》曰:『協比其鄰,昏姻孔雲。』吾兄弟之不協,焉能怨諸侯之不睦?」王說。王子帶自齊夏歸於京師,王召之也。
zhū rén yǐ xū jù gù chū shī. gōng bēi zhū, bù shè bèi ér yù zhī. zāng wén zhòng yuē: guó wú xiǎo, bù kě yì yě. wú bèi, suī zhòng bù kě shì yě. shī yuē: zhàn zhàn jīng jīng, rú lín shēn yuān, rú lǚ bó bīng. yòu yuē: jìng zhī jìng zhī, tiān wéi xiǎn sī, mìng bù yì zāi! xiān wáng zhī míng dé, yóu wú bù nán yě, wú bù jù yě, kuàng wǒ xiǎo guó hū! jūn qí wú wèi zhū xiǎo. fēng chài yǒu dú, ér kuàng guó hū? fú tīng. bā yuè dīng wèi, gōng jí zhū shī zhàn yú shēng xíng, wǒ shī bài jī. zhū rén huò gōng zhòu, xiàn zhū yú mén.
邾人以須句故出師。公卑邾,不設備而御之。臧文仲曰:「國無小,不可易也。無備,雖眾不可恃也。《詩》曰:『戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。』又曰:『敬之敬之,天惟顯思,命不易哉!』先王之明德,猶無不難也,無不懼也,況我小國乎!君其無謂邾小。蠭蠆有毒,而況國乎?」弗聽。八月丁未,公及邾師戰於升陘,我師敗績。邾人獲公胄,縣諸魚門。
chǔ rén fá sòng yǐ jiù zhèng. sòng gōng jiāng zhàn, dà sī mǎ gù jiàn yuē: tiān zhī qì shāng jiǔ yǐ, jūn jiāng xìng zhī, fú kě shè yě yǐ. fú tīng.
楚人伐宋以救鄭。宋公將戰,大司馬固諫曰:「天之棄商久矣,君將興之,弗可赦也已。」弗聽。
dōng shí yī yuè jǐ sì shuò, sòng gōng jí chǔ rén zhàn yú hóng. sòng rén jì chéng liè, chǔ rén wèi jì jì. sī mǎ yuē: bǐ zhòng wǒ guǎ, jí qí wèi jì jì yě, qǐng jī zhī. gōng yuē: bù kě. jì jì ér wèi chéng liè, yòu yǐ gào. gōng yuē: wèi kě. jì chén ér hòu jī zhī, sòng shī bài jī. gōng shāng gǔ, mén guān jiān yān. guó rén jiē jiù gōng. gōng yuē: jūn zǐ bù zhòng shāng, bù qín èr máo. gǔ zhī wèi jūn yě, bù yǐ zǔ ài yě. guǎ rén suī wáng guó zhī yú, bù gǔ bù chéng liè. zi yú yuē: jūn wèi zhī zhàn. qíng dí zhī rén ài ér bù liè, tiān zàn wǒ yě. zǔ ér gǔ zhī, bù yì kě hū? yóu yǒu jù yān. qiě jīn zhī qíng zhě, jiē wú dí yě, suī jí hú gǒu, huò zé qǔ zhī, hé yǒu yú èr máo? míng chǐ jiào zhàn, qiú shā dí yě, shāng wèi jí sǐ, rú hé wù zhòng? ruò ài zhòng shāng, zé rú wù shāng ài qí èr máo, zé rú fú yān. sān jūn yǐ lì yòng yě, jīn gǔ yǐ shēng qì yě, lì ér yòng zhī, zǔ ài kě yě, shēng shèng zhì zhì, gǔ chán kě yě.
冬十一月己巳朔,宋公及楚人戰於泓。宋人既成列,楚人未既濟。司馬曰:「彼眾我寡,及其未既濟也,請擊之。」公曰:「不可。」既濟而未成列,又以告。公曰:「未可。」既陳而後擊之,宋師敗績。公傷股,門官殲焉。國人皆咎公。公曰:「君子不重傷,不禽二毛。古之為軍也,不以阻隘也。寡人雖亡國之餘,不鼓不成列。」子魚曰:「君未知戰。勍敵之人隘而不列,天贊我也。阻而鼓之,不亦可乎?猶有懼焉。且今之勍者,皆吾敵也,雖及胡耇,獲則取之,何有於二毛?明恥教戰,求殺敵也,傷未及死,如何勿重?若愛重傷,則如勿傷;愛其二毛,則如服焉。三軍以利用也,金鼓以聲氣也,利而用之,阻隘可也,聲盛致志,鼓儳可也。」
bǐng zǐ chén, zhèng wén fū rén mǐ shì jiāng shì láo chǔ zi yú kē zé. chǔ zi shǐ shī jìn shì zhī fú guó. jūn zǐ yuē: fēi lǐ yě. fù rén sòng yíng bù chū mén, jiàn xiōng dì bù yú yù, róng shì bù ěr nǚ qì.
丙子晨,鄭文夫人羋氏、姜氏勞楚子於柯澤。楚子使師縉示之俘馘。君子曰:「非禮也。婦人送迎不出門,見兄弟不踰閾,戎事不邇女器。」
dīng chǒu, chǔ zi rù xiǎng yú zhèng, jiǔ xiàn, tíng shí lǚ bǎi, jiā biān dòu liù pǐn. xiǎng huá, yè chū wén mǐ sòng yú jūn, qǔ zhèng èr jī yǐ guī. shū zhān yuē: chǔ wáng qí bù méi hū! wèi lǐ zú yú wú bié, wú bié bù kě wèi lǐ, jiāng hé yǐ méi? zhū hóu shì yǐ zhī qí bù suí bà yě.
丁丑,楚子入享於鄭,九獻,庭實旅百,加籩豆六品。享華,夜出文羋送於軍,取鄭二姬以歸。叔詹曰:「楚王其不沒乎! 為禮卒於無別,無別不可謂禮,將何以沒?」諸侯是以知其不遂霸也。