jīng
【經】

shí yǒu èr nián chūn, zàng chén líng gōng.
十有二年春，葬陳靈公。

chǔ zi wéi zhèng.
楚子圍鄭。

xià liù yuè yǐ mǎo, jìn xún lín fù shuài shī jí chǔ zi zhàn yú bì, jìn shī bài jī.
夏六月乙卯，晉荀林父帥師及楚子戰於邲，晉師敗績。

qiū qī yuè.
秋七月。

dōng shí yǒu èr yuè wù yín, chǔ zi miè xiāo.
冬十有二月戊寅，楚子滅蕭。

jìn rén sòng rén wèi rén cáo rén tóng méng yú qīng qiū.
晉人、宋人、衛人、曹人同盟於清丘。

sòng shī fá chén, wèi rén jiù chén.
宋師伐陳，衛人救陳。

chuán
【傳】

shí èr nián chūn, chǔ zi wéi zhèng. xún yǒu qī rì, zhèng rén bo xíng chéng, bù jí. bo lín yú dà gōng, qiě xiàng chū chē, jí. guó rén dà lín, shǒu pí zhě jiē kū. chǔ zi tuì shī, zhèng rén xiū chéng, jìn fù wéi zhī, sān yuè kè zhī. rù zì huáng mén, zhì yú kuí lù. zhèng bó ròu tǎn qiān yáng yǐ nì, yuē: gū bù tiān, bù néng shì jūn, shǐ jūn huái nù yǐ jí bì yì, gū zhī zuì yě. gǎn bù wéi mìng shì tīng. qí fú zhū jiāng nán yǐ shí hǎi bīn, yì wéi mìng. qí jiǎn yǐ cì zhū hóu, shǐ chén qiè zhī, yì wéi mìng. ruò huì gù qián hǎo, jiǎo fú yú lì xuān huán wǔ, bù mǐn qí shè jì, shǐ gǎi shì jūn, yí yú jiǔ xiàn, jūn zhī huì yě, gū zhī yuàn yě, fēi suǒ gǎn wàng yě. gǎn bù fù xīn, jūn shí tú zhī. zuǒ yòu yuē: bù kě xǔ yě, dé guó wú shè. wáng yuē: qí jūn néng xià rén, bì néng xìn yòng qí mín yǐ, yōng kě jǐ hū? tuì sān shí lǐ ér xǔ zhī píng. pān wāng rù méng, zi liáng chū zhì.
十二年春，楚子圍鄭。旬有七日，鄭人卜行成，不吉。卜臨於大宮，且巷出車，吉。國人大臨，守陴者皆哭。楚子退師，鄭人修城，進復圍之，三月克之。入自皇門，至於逵路。鄭伯肉袒牽羊以逆，曰：「孤不天，不能事君，使君懷怒以及敝邑，孤之罪也。敢不唯命是聽。其俘諸江南以實海濱，亦唯命。其翦以賜諸侯，使臣妾之，亦唯命。若惠顧前好，徼福於厲、宣、桓、武，不泯其社稷，使改事君，夷於九縣，君之惠也，孤之願也，非所敢望也。敢布腹心，君實圖之。」左右曰：「不可許也，得國無赦。」王曰：「其君能下人，必能信用其民矣，庸可幾乎？」退三十里而許之平。潘尪入盟，子良出質。

xià liù yuè, jìn shī jiù zhèng. xún lín fù jiāng zhōng jūn, xiān gǔ zuǒ zhī. shì huì jiāng shàng jūn, xì kè zuǒ zhī. zhào shuò jiāng xià jūn, luán shū zuǒ zhī. zhào kuò zhào yīng qí wèi zhōng jūn dài fū. gǒng shuò hán chuān wèi shàng jūn dài fū. xún shǒu zhào tóng wèi xià jūn dài fū. hán jué wèi sī mǎ.
夏六月，晉師救鄭。荀林父將中軍，先穀佐之。士會將上軍，郤克佐之。趙朔將下軍，欒書佐之。趙括、趙嬰齊為中軍大夫。鞏朔、韓穿為上軍大夫。荀首、趙同為下軍大夫。韓厥為司馬。

jí hé, wén zhèng jì jí chǔ píng, huán zi yù hái, yuē: wú jí yú zhèng ér jiǎo mín, yān yòng zhī? chǔ guī ér dòng, bù hòu. suí wǔ zǐ yuē: shàn. huì wén yòng shī, guān xìn ér dòng. dé xíng zhèng shì diǎn lǐ bù yì, bù kě dí yě, bù wèi shì zhēng. chǔ jūn tǎo zhèng, nù qí èr ér āi qí bēi, pàn ér fá zhī, fú ér shě zhī, dé xíng chéng yǐ. fá pàn, xíng yě róu fú, dé yě. èr zhě lì yǐ. xī suì rù chén, jīn zī rù zhèng, mín bù bà láo, jūn wú yuàn chā tú, zhèng yǒu jīng yǐ. jīng shī ér jǔ, shāng nóng gōng jiǎ bù bài qí yè, ér zú chéng jí mù, shì bù jiān yǐ. chā tú áo wèi zǎi, zé chǔ guó zhī lìng diǎn, jūn xíng yòu yuán, zuǒ zhuī rù, qián máo lǜ wú, zhōng quán hòu jìn, bǎi guān xiàng wù ér dòng, jūn zhèng bù jiè ér bèi, néng yòng diǎn yǐ. qí jūn zhī jǔ yě, nèi xìng xuǎn yú qīn, wài xìng xuǎn yú jiù, jǔ bù shī dé, shǎng bù shī láo, lǎo yǒu jiā huì, lǚ yǒu shī shě, jūn zǐ xiǎo rén, wù yǒu fú zhāng, guì yǒu cháng zūn, jiàn yǒu děng wēi, lǐ bù nì yǐ. dé lì xíng xíng, zhèng chéng shì shí, diǎn cóng lǐ shùn, ruò zhī hé dí zhī? jiàn kě ér jìn, zhī nán ér tuì, jūn zhī shàn zhèng yě. jiān ruò gōng mèi, wǔ zhī shàn jīng yě. zi gū zhěng jūn ér jīng wǔ hū, yóu yǒu ruò ér mèi zhě, hé bì chǔ? zhòng huī yǒu yán yuē: qǔ luàn wǔ wáng. jiān ruò yě. zhuó yuē: yú shuò wáng shī, zūn yǎng shí huì. qí mèi yě. wǔ yuē: wú jìng wéi liè. fǔ ruò qí mèi yǐ wù liè suǒ, kě yě. zhì zǐ yuē: bù kě. jìn suǒ yǐ bà, shī wǔ chén lì yě. jīn shī zhū hóu, bù kě wèi lì. yǒu dí ér bù cóng, bù kě wèi wǔ. yóu wǒ shī bà, bù rú sǐ. qiě chéng shī yǐ chū, wén dí qiáng ér tuì, fēi fū yě. mìng wèi jūn shuài, ér zú yǐ fēi fū, wéi qún zǐ néng, wǒ fú wèi yě. yǐ zhōng jūn zuǒ jì. zhī zhuāng zǐ yuē: cǐ shī dài zāi. zhōu yì yǒu zhī, zài shī zhī lín, yuē: shī chū yǐ lǜ, fǒu zāng, xiōng. zhí shì shùn chéng wèi zāng, nì wèi fǒu, zhòng sàn wèi ruò, chuān yōng wèi zé, yǒu lǜ yǐ rú jǐ yě, gù yuē lǜ, fǒu zāng. qiě lǜ jié yě, yíng ér yǐ jié, yāo qiě bù zhěng, suǒ yǐ xiōng yě. bù xíng zhī wèi lín, yǒu shuài ér bù cóng, lín shú shén yān! cǐ zhī wèi yǐ. guǒ yù bì bài, zhì zi shī zhī. suī miǎn ér guī, bì yǒu dà jiù. hán xiàn zi wèi huán zǐ yuē: zhì zi yǐ piān shī xiàn, zi zuì dà yǐ. zi wèi yuán shuài, shī bù yòng mìng, shuí zhī zuì yě? shī shǔ wáng shī, wèi zuì yǐ zhòng, bù rú jìn yě. shì zhī bù jié, è yǒu suǒ fēn, yǔ qí zhuān zuì, liù rén tóng zhī, bù yóu yù hū? shī suì jì. chǔ zi běi, shī cì yú yán. shěn yǐn jiāng zhōng jūn, zi zhòng jiāng zuǒ, zi fǎn jiāng yòu, jiāng yǐn mǎ yú hé ér guī. wén jìn shī jì jì, wáng yù hái, bì rén wǔ cān yù zhàn. lìng yǐn sūn shū áo fú yù, yuē: xī suì
及河，聞鄭既及楚平，桓子欲還，曰：「無及於鄭而剿民，焉用之？楚歸而動，不後。」隨武子曰：「善。會聞用師，觀釁而動。德刑政事典禮不易，不可敵也，不為是征。楚軍討鄭，怒其貳而哀其卑，叛而伐之，服而舍之，德刑成矣。伐叛，刑也；柔服，德也。二者立矣。昔歲入陳，今茲入鄭，民不罷勞，君無怨[插圖]，政有經矣。荊屍而舉，商農工賈不敗其業，而卒乘輯睦，事不奸矣。 [插圖]敖為宰，擇楚國之令典，軍行右轅，左追蓐，前茅慮無，中權後勁，百官象物而動，軍政不戒而備，能用典矣。其君之舉也，內姓選於親，外姓選於舊，舉不失德，賞不失勞，老有加惠，旅有施捨，君子小人，物有服章，貴有常尊，賤有等威，禮不逆矣。德立刑行，政成事時，典從禮順，若之何敵之？見可而進，知難而退，軍之善政也。兼弱攻昧，武之善經也。子姑整軍而經武乎，猶有弱而昧者，何必楚？仲虺有言曰：『取亂侮亡。』兼弱也。《汋》曰：『於鑠王師，遵養時晦。』耆昧也。《武》曰：『無競惟烈。』撫弱耆昧以務烈所，可也。」彘子曰：「不可。晉所以霸，師武臣力也。今失諸侯，不可謂力。有敵而不從，不可謂武。由我失霸，不如死。且成師以出，聞敵強而退，非夫也。命為軍帥，而卒以非夫，唯群子能，我弗為也。」以中軍佐濟。知莊子曰：「此師殆哉。《周易》有之，在《師》之《臨》，曰：『師出以律，否臧，凶。』執事順成為臧，逆為否，眾散為弱，川壅為澤，有律以如己也，故曰律，否臧。且律竭也，盈而以竭，夭且不整，所以凶也。不行之謂《臨》，有帥而不從，臨孰甚焉！此之謂矣。果遇必敗，彘子屍之。雖免而歸，必有大咎。」韓獻子謂桓子曰：「彘子以偏師陷，子罪大矣。子為元帥，師不用命，誰之罪也？失屬亡師，為罪已重，不如進也。事之不捷，惡有所分，與其專罪，六人同之，不猶愈乎？」師遂濟。楚子北，師次於郔。沈尹將中軍，子重將左，子反將右，將飲馬於河而歸。聞晉師既濟，王欲還，嬖人伍參欲戰。令尹孫叔敖弗欲，曰：「昔歲

rù chén, jīn zī rù zhèng, bù wú shì yǐ. zhàn ér bù jié, cān zhī ròu qí zú shí hū? cān yuē: ruò shì zhī jié, sūn shū wèi wú móu yǐ. bù jié, cān zhī ròu jiāng zài jìn jūn, kě dé shí hū? lìng yǐn nán yuán fǎn pèi. wǔ cān yán yú wáng yuē: jìn zhī cóng zhèng zhě xīn, wèi néng xíng lìng. qí zuǒ xiān hú gāng bì bù rén, wèi kěn yòng mìng. qí sān shuài zhě zhuān xíng bù huò, tīng ér wú shàng, zhòng shuí shì cóng. cǐ xíng yě, jìn shī bì bài. qiě jūn ér táo chén, ruò shè jì hé? wáng bìng zhī, gào lìng yǐn, gǎi chéng yuán ér běi zhī, cì yú guǎn yǐ dài zhī.
入陳，今茲入鄭，不無事矣。戰而不捷，參之肉其足食乎？」參曰：「若事之捷，孫叔為無謀矣。不捷，參之肉將在晉軍，可得食乎？」令尹南轅反旆。伍參言於王曰：「晉之從政者新，未能行令。其佐先縠剛愎不仁，未肯用命。其三帥者專行不獲，聽而無上，眾誰適從。此行也，晉師必敗。且君而逃臣，若社稷何？」王病之，告令尹，改乘轅而北之，次於管以待之。

jìn shī zài áo hào zhī jiān. zhèng huáng xū shǐ rú jìn shī yuē: zhèng zhī cóng chǔ, shè jì zhī gù yě, wèi yǒu èr xīn. chǔ shī zhòu shèng ér jiāo, qí shī lǎo yǐ, ér bù shè bèi, zi jī zhī, zhèng shī wèi chéng, chǔ shī bì bài. zhì zǐ yuē: bài chǔ fú zhèng, yú cǐ zài yǐ, bì xǔ zhī. luán wǔ zǐ yuē: chǔ zì kè yōng yǐ lái, qí jūn wú rì bù tǎo guó rén ér xùn zhī, yú mín shēng zhī bù yì, huò zhì zhī wú rì, jiè jù zhī bù kě yǐ dài. zài jūn wú rì bù tǎo jūn shí ér shēn jǐng zhī, yú shèng zhī bù kě bǎo, zhòu zhī bǎi kè ér zú wú hòu. xùn zhī yǐ ruò áo fén mào bì lù lán lǚ yǐ qǐ shān lín. zhēn zhī yuē: mín shēng zài qín, qín zé bù guì. bù kě wèi jiāo. xiān dài fū zi fàn yǒu yán yuē: shī zhí wèi zhuàng, qū wèi lǎo. wǒ zé bù dé ér jiǎo yuàn yú chǔ, wǒ qū chǔ zhí, bù kě wèi lǎo. qí jūn zhī róng, fēn wèi èr guǎng, guǎng yǒu yī zú, zú piān zhī liǎng. yòu guǎng chū jià, shù jí rì zhōng zuǒ zé shòu zhī, yǐ zhì yú hūn. nèi guān xù dāng qí yè, yǐ dài bù yú, bù kě wèi wú bèi. zi liáng, zhèng zhī liáng yě. shī shū, chǔ zhī chóng yě. shī shū rù méng, zi liáng zài chǔ, chǔ zhèng qīn yǐ. lái quàn wǒ zhàn, wǒ kè zé lái, bù kè suì wǎng, yǐ wǒ bo yě, zhèng bù kě cóng. zhào kuò zhào tóng yuē: lǜ shī yǐ lái, wéi dí shì qiú, kè dí dé shǔ, yòu hé qí? bì cóng zhì zi. zhī jì zǐ yuē: yuán píng, jiù zhī tú yě. zhào zhuāng zǐ yuē: luán bó shàn zāi, shí qí yán, bì zhǎng jìn guó.
晉師在敖、鄗之間。鄭皇戌使如晉師曰：「鄭之從楚，社稷之故也，未有貳心。楚師驟勝而驕，其師老矣，而不設備，子擊之，鄭師為承，楚師必敗。」彘子曰：「敗楚服鄭，於此在矣，必許之。」欒武子曰：「楚自克庸以來，其君無日不討國人而訓之，於民生之不易，禍至之無日，戒懼之不可以怠。在軍無日不討軍實而申儆之，於勝之不可保，紂之百克而卒無後。訓之以若敖、蚡冒篳路藍縷以啟山林。箴之曰：『民生在勤，勤則不匱。』不可謂驕。先大夫子犯有言曰：『師直為壯，曲為老。』我則不德而徼怨於楚，我曲楚直，不可謂老。其君之戎，分為二廣，廣有一卒，卒偏之兩。右廣初駕，數及日中；左則受之，以至於昏。內官序當其夜，以待不虞，不可謂無備。子良，鄭之良也。師叔，楚之崇也。師叔入盟，子良在楚，楚、鄭親矣。來勸我戰，我克則來，不克遂往，以我卜也，鄭不可從。」趙括、趙同曰：「率師以來，唯敵是求，克敵得屬，又何俟？必從彘子。」知季子曰：「原、屏，咎之徒也。」趙莊子曰：「欒伯善哉，實其言，必長晉國。」

chǔ shǎo zǎi rú jìn shī, yuē: guǎ jūn shǎo zāo mǐn xiōng, bù néng wén. wén èr xiān jūn zhī chū rù cǐ xíng yě, jiāng zhèng shì xùn dìng, qǐ gǎn qiú zuì yú jìn. èr sān zi wú yān jiǔ. suí jì duì yuē: xī píng wáng mìng wǒ xiān jūn wén hóu yuē: yǔ zhèng jiā fǔ zhōu shì, wú fèi wáng mìng. jīn zhèng bù lǜ, guǎ jūn shǐ qún chén wèn zhū zhèng, qǐ gǎn rǔ hòu rén? gǎn bài jūn mìng zhī rǔ. zhì zi yǐ wèi chǎn, shǐ zhào kuò cóng ér gèng zhī, yuē: xíng rén shī cí. guǎ jūn shǐ qún chén qiān dà guó zhī jī yú zhèng, yuē: wú pì dí. qún chén wú suǒ táo mìng.
楚少宰如晉師，曰：「寡君少遭閔凶，不能文。聞二先君之出入此行也，將鄭是訓定，豈敢求罪於晉。二三子無淹久。」隨季對曰：「昔平王命我先君文侯曰：『與鄭夾輔周室，毋廢王命。』今鄭不率，寡君使群臣問諸鄭，豈敢辱候人？敢拜君命之辱。」彘子以為諂，使趙括從而更之，曰：「行人失辭。寡君使群臣遷大國之跡於鄭，曰：『無辟敵。』群臣無所逃命。」

chǔ zi yòu shǐ qiú chéng yú jìn, jìn rén xǔ zhī, méng yǒu rì yǐ. chǔ xǔ bó yù lè bó, shè shū wèi yòu, yǐ zhì jìn shī. xǔ bó yuē: wú wén zhì shī zhě, yù mí jīng mó lěi ér hái. lè bó yuē: wú wén zhì shī zhě, zuǒ shè yǐ zōu, dài yù zhí pèi, yù xià liǎng mǎ, diào yāng ér hái. shè shū yuē: wú wén zhì shī zhě, yòu rù lěi zhé guó, zhí fú ér hái. jiē xíng qí suǒ wén ér fù. jìn rén zhú zhī, zuǒ yòu jiǎo zhī. lè bó zuǒ shè mǎ ér yòu shè rén, jiǎo bù néng jìn, shǐ yī ér yǐ. mí xìng yú qián, shè mí lì guī. jìn bào guǐ dāng qí hòu, shǐ shè shū fèng mí xiàn yān, yuē: yǐ suì zhī fēi shí, xiàn qín zhī wèi zhì, gǎn shàn zhū cóng zhě. bào guǐ zhǐ zhī, yuē: qí zuǒ shàn shè, qí yòu yǒu cí, jūn zǐ yě. jì miǎn.
楚子又使求成於晉，晉人許之，盟有日矣。楚許伯御樂伯，攝叔為右，以致晉師。許伯曰：「吾聞致師者，御靡旌摩壘而還。」樂伯曰：「吾聞致師者，左射以菆，代御執轡，御下兩馬，掉鞅而還。」攝叔曰：「吾聞致師者，右入壘折馘，執俘而還。」皆行其所聞而復。晉人逐之，左右角之。樂伯左射馬而右射人，角不能進，矢一而已。麋興於前，射麋麗龜。晉鮑癸當其後，使攝叔奉麋獻焉，曰：「以歲之非時，獻禽之未至，敢膳諸從者。」鮑癸止之，曰：「其左善射，其右有辭，君子也。」既免。

jìn wèi qí qiú gōng zú, wèi dé ér nù, yù bài jìn shī. qǐng zhì shī, fú xǔ. qǐng shǐ, xǔ zhī. suì wǎng, qǐng zhàn ér hái. chǔ pān dǎng zhú zhī, jí yíng zé, jiàn liù mí, shè yī mí yǐ gù xiàn yuē: zi yǒu jūn shì, shòu rén wú nǎi bù gěi yú xiān, gǎn xiàn yú cóng zhě. shū dǎng mìng qù zhī. zhào zhān qiú qīng wèi dé, qiě nù yú shī chǔ zhī zhì shī zhě. qǐng tiāo zhàn, fú xǔ. qǐng zhào méng, xǔ zhī. yǔ wèi qí jiē mìng ér wǎng. xì xiàn zǐ yuē: èr hàn wǎng yǐ, fú bèi bì bài. zhì zǐ yuē: zhèng rén quàn zhàn, fú gǎn cóng yě. chǔ rén qiú chéng, fú néng hǎo yě. shī wú chéng mìng, duō bèi hé wèi? shì jì yuē: bèi zhī shàn. ruò èr zi nù chǔ, chǔ rén chéng wǒ, sàng shī wú rì yǐ. bù rú bèi zhī. chǔ zhī wú è, chú bèi ér méng, hé sǔn yú hǎo? ruò yǐ è lái, yǒu bèi bù bài. qiě suī zhū hóu xiāng jiàn, jūn wèi bù chè, jǐng yě. zhì zi bù kě. shì jì shǐ gǒng shuò hán chuān shuài qī fù yú áo qián. gù shàng jūn bù bài. zhào yīng qí shǐ qí tú xiān jù zhōu yú hé, gù bài ér xiān jì.
晉魏錡求公族，未得而怒，欲敗晉師。請致師，弗許。請使，許之。遂往，請戰而還。楚潘黨逐之，及熒澤，見六麋，射一麋以顧獻曰：「子有軍事，獸人無乃不給於鮮，敢獻於從者。」叔黨命去之。趙旃求卿未得，且怒於失楚之致師者。請挑戰，弗許。請召盟，許之。與魏錡皆命而往。郤獻子曰：「二憾往矣，弗備必敗。」彘子曰：「鄭人勸戰，弗敢從也。楚人求成，弗能好也。師無成命，多備何為？」士季曰：「備之善。若二子怒楚，楚人乘我，喪師無日矣。不如備之。楚之無惡，除備而盟，何損於好？若以惡來，有備不敗。且雖諸侯相見，軍衛不徹，警也。」彘子不可。士季使鞏朔、韓穿帥七覆於敖前。故上軍不敗。趙嬰齊使其徒先具舟於河，故敗而先濟。

pān dǎng jì zhú wèi qí, zhào zhān yè zhì yú chǔ jūn, xí yú jūn mén zhī wài, shǐ qí tú rù zhī. chǔ zi wèi chéng guǎng sān shí chéng, fēn wèi zuǒ yòu. yòu guǎng jī míng ér jià, rì zhōng ér shuō. zuǒ zé shòu zhī, rì rù ér shuō. xǔ yǎn yù yòu guǎng, yǎng yóu jī wèi yòu. péng míng yù zuǒ guǎng, qū dàng wèi yòu. yǐ mǎo, wáng chéng zuǒ guǎng yǐ zhú zhào zhān. zhào zhān qì chē ér zǒu lín, qū dàng bó zhī, dé qí jiǎ shang. jìn rén jù èr zi zhī nù chǔ shī yě, shǐ tún chē nì zhī. pān dǎng wàng qí chén, shǐ chěng ér gào yuē: jìn shī zhì yǐ. chǔ rén yì jù wáng zhī rù jìn jūn yě, suì chū chén. sūn shū yuē: jìn zhī. níng wǒ báo rén, wú rén báo wǒ. shī yún: yuán róng shí chéng, yǐ xiān qǐ xíng. xiān rén yě. jūn zhì yuē: xiān rén yǒu duó rén zhī xīn, báo zhī yě. suì jí jìn shī, chē chí zú bēn, chéng jìn jūn. huán zi bù zhī suǒ wèi, gǔ yú jūn zhōng yuē: xiān jì zhě yǒu shǎng. zhōng jūn xià jūn zhēng zhōu, zhōu zhōng zhī zhǐ kě jū yě.
潘黨既逐魏錡，趙旃夜至於楚軍，席於軍門之外，使其徒入之。楚子為乘廣三十乘，分為左右。右廣雞鳴而駕，日中而說。左則受之，日入而說。許偃御右廣，養由基為右。彭名御左廣，屈盪為右。乙卯，王乘左廣以逐趙旃。趙旃棄車而走林，屈盪搏之，得其甲裳。晉人懼二子之怒楚師也，使軘車逆之。潘黨望其塵，使騁而告曰：「晉師至矣。」楚人亦懼王之入晉軍也，遂出陳。孫叔曰：「進之。寧我薄人，無人薄我。《詩》云：『元戎十乘，以先啟行。』先人也。《軍志》曰：『先人有奪人之心』，薄之也。」遂疾進師，車馳卒奔，乘晉軍。桓子不知所為，鼓於軍中曰：「先濟者有賞。」中軍、下軍爭舟，舟中之指可掬也。

jìn shī yòu yí, shàng jūn wèi dòng. gōng yǐn qí jiāng yòu jù zú yǐ zhú xià jūn. chǔ zi shǐ táng jiǎo yǔ cài jiū jū gào táng huì hóu yuē: bù gǔ bù dé ér tān, yǐ yù dà dí, bù gǔ zhī zuì yě. rán chǔ bù kè, jūn zhī xiū yě, gǎn jí jūn líng yǐ jì chǔ shī. shǐ pān dǎng lǜ yóu què sì shí chéng, cóng táng hóu yǐ wèi zuǒ jù, yǐ cóng shàng jūn. jū bó yuē: dài zhū hū? suí jì yuē: chǔ shī fāng zhuàng, ruò cuì yú wǒ, wú shī bì jǐn. bù rú shōu ér qù zhī, fēn bàng shēng mín, bù yì kě hū. diàn qí zú ér tuì, bù bài. wáng jiàn yòu guǎng , jiāng cóng zhī chéng. qū dàng hù zhī yuē: jūn yǐ cǐ shǐ, yì bì yǐ zhōng. zì shì chǔ zhī chéng guǎng xiān zuǒ.
晉師右移，上軍未動。工尹齊將右拒卒以逐下軍。楚子使唐狡與蔡鳩居告唐惠侯曰：「不穀不德而貪，以遇大敵，不穀之罪也。然楚不克，君之羞也，敢藉君靈以濟楚師。」使潘黨率游闕四十乘，從唐侯以為左拒，以從上軍。駒伯曰：「待諸乎？」隨季曰：「楚師方壯，若萃於我，吾師必盡。不如收而去之，分謗生民，不亦可乎。」殿其卒而退，不敗。王見右廣 ，將從之乘。屈盪戶之曰：「君以此始，亦必以終。」自是楚之乘廣先左。

jìn rén huò yǐ guǎng duì bù néng jìn, chǔ rén jì zhī tuō jiōng, shǎo jìn, mǎ hái, yòu jì zhī bá pèi tóu héng, nǎi chū. gù yuē: wú bù rú dà guó zhī shù bēn yě.
晉人或以廣隊不能進，楚人惎之脫扃，少進，馬還，又惎之拔旆投衡，乃出。顧曰：「吾不如大國之數奔也。」

zhào zhān yǐ qí liáng mǎ èr, jì qí xiōng yǔ shū fù, yǐ tā mǎ fǎn, yù dí bù néng qù, qì chē ér zǒu lín. féng dài fū yǔ qí èr zi chéng, wèi qí èr zi wú gù. gù yuē: zhào sǒu zài hòu. nù zhī, shǐ xià, zhǐ mù yuē: shī nǚ yú shì. shòu zhào zhān suī yǐ miǎn. míng rì yǐ biǎo shī zhī, jiē zhòng huò zài mù xià.
趙旃以其良馬二，濟其兄與叔父，以他馬反，遇敵不能去，棄車而走林。逢大夫與其二子乘，謂其二子無顧。顧曰：「趙傁在後。」怒之，使下，指木曰：「屍女於是。」授趙旃綏以免。明日以表屍之，皆重獲在木下。

chǔ xióng fù jī qiú zhī yīng. zhī zhuāng zi yǐ qí zú fǎn zhī, chú wǔ zi yù, xià jūn zhī shì duō cóng zhī. měi shè, chōu shǐ zōu, nà zhū chú zi zhī fáng. chú zi nù yuē: fēi zi zhī qiú ér pú zhī ài, dǒng zé zhī pú, kě shèng jì hū? zhī jì yuē: bù yǐ rén zǐ, wú zi qí kě dé hū? wú bù kě yǐ gǒu shè gù yě. shè lián yǐn xiāng lǎo, huò zhī, suì zài qí shī. shè gōng zǐ gǔ chén, qiú zhī. yǐ èr zhě hái. jí hūn, chǔ shī jūn yú bì, jìn zhī yú shī bù néng jūn, xiāo jì, yì zhōng yè yǒu shēng.
楚熊負羈囚知罃。知莊子以其族反之，廚武子御，下軍之士多從之。每射，抽矢菆，納諸廚子之房。廚子怒曰：「非子之求而蒲之愛，董澤之蒲，可勝既乎？」知季曰：「不以人子，吾子其可得乎？吾不可以苟射故也。」射連尹襄老，獲之，遂載其屍。射公子穀臣，囚之。以二者還。及昏，楚師軍於邲，晉之餘師不能軍，宵濟，亦終夜有聲。

bǐng chén, chǔ zhòng zhì yú bì, suì cì yú héng yōng. pān dǎng yuē: jūn hé zhú wǔ jūn, ér shōu jìn shī yǐ wèi jīng guān? chén wén kè dí bì shì zi sūn, yǐ wú wàng wǔ gōng. chǔ zǐ yuē: fēi ěr suǒ zhī yě. fū wén, zhǐ gē wèi wǔ. wǔ wáng kè shāng, zuò sòng yuē: zài jí gān gē, zài gāo gōng shǐ. wǒ qiú yì dé, sì yú shí xià, yǔn wáng bǎo zhī. yòu zuò wǔ, qí zú zhāng yuē: qí dìng ěr gōng. qí sān yuē: pù shí yì sī, wǒ cú wéi qiú dìng. qí liù yuē: suī wàn bāng, lǚ fēng nián. fū wǔ, jìn bào jí bīng bǎo dà dìng gōng ān mín hé zhòng fēng cái zhě yě. gù shǐ zi sūn wú wàng qí zhāng. jīn wǒ shǐ èr guó bào gǔ, bào yǐ guān bīng yǐ wēi zhū hóu, bīng bù jí yǐ. bào ér bù jí, ān néng bǎo dà? yóu yǒu jìn zài, yān dé dìng gōng? suǒ wéi mín yù yóu duō, mín hé ān yān? wú dé ér qiáng zhēng zhū hóu, hé yǐ hé zhòng? lì rén zhī jǐ, ér ān rén zhī luàn, yǐ wèi jǐ róng, hé yǐ fēng cái? wǔ yǒu qī dé, wǒ wú yī yān, hé yǐ shì zi sūn? qí wèi xiān jūn gōng, gào chéng shì ér yǐ. wǔ fēi wú gōng yě. gǔ zhě míng wáng fá bù jìng, qǔ qí jīng ní ér fēng zhī, yǐ wèi dà lù, yú shì hū yǒu jīng guān, yǐ chéng yín tè. jīn zuì wú suǒ, ér mín jiē jǐn zhōng yǐ sǐ jūn mìng, yòu kě yǐ wèi jīng hū? sì yú hé, zuò xiān jūn gōng, gào chéng shì ér hái.
丙辰，楚重至於邲，遂次于衡雍。潘黨曰：「君盍築武軍，而收晉屍以為京觀？臣聞克敵必示子孫，以無忘武功。」楚子曰：「非爾所知也。夫文，止戈為武。武王克商，作《頌》曰：『載戢干戈，載櫜弓矢。我求懿德，肆於時夏，允王保之。』又作《武》，其卒章曰：『耆定爾功。』其三曰：『鋪時繹思，我徂惟求定。』其六曰：『綏萬邦，屢豐年。』夫武，禁暴、戢兵、保大、定功、安民、和眾、豐財者也。故使子孫無忘其章。今我使二國暴骨，暴矣；觀兵以威諸侯，兵不戢矣。暴而不戢，安能保大？猶有晉在，焉得定功？所違民欲猶多，民何安焉？無德而強爭諸侯，何以和眾？利人之幾，而安人之亂，以為己榮，何以豐財？武有七德，我無一焉，何以示子孫？其為先君宮，告成事而已。武非吾功也。古者明王伐不敬，取其鯨鯢而封之，以為大戮，於是乎有京觀，以懲淫慝。今罪無所，而民皆盡忠以死君命，又可以為京乎？」祀於河，作先君宮，告成事而還。

shì yì yě, zhèng shí zhì shí rù chǔ shī, jiāng yǐ fēn zhèng ér lì gōng zǐ yú chén. xīn wèi, zhèng shā pū shū jí zi fú . jūn zǐ yuē: shǐ yì suǒ wèi wú hù luàn zhě, wèi shì lèi yě. shī yuē: luàn lí mò yǐ, yuán qí shì guī? guī yú hù luàn zhě yě fū!
是役也，鄭石制實入楚師，將以分鄭而立公子魚臣。辛未，鄭殺仆叔及子服 。君子曰：「史佚所謂毋怙亂者，謂是類也。《詩》曰：『亂離瘼矣，爰其適歸？』歸於怙亂者也夫！」

zhèng bó xǔ nán rú chǔ.
鄭伯、許男如楚。

qiū, jìn shī guī, huán zi qǐng sǐ, jìn hóu yù xǔ zhī. shì zhēn zi jiàn yuē: bù kě. chéng pú zhī yì, jìn shī sān rì gǔ, wén gōng yóu yǒu yōu sè. zuǒ yòu yuē: yǒu xǐ ér yōu, rú yǒu yōu ér xǐ hū? gōng yuē: dé chén yóu zài, yōu wèi xiē yě. kùn shòu yóu dòu, kuàng guó xiāng hū! jí chǔ shā zi yù, gōng xǐ ér hòu kě zhī yě, yuē: mò yú dú yě yǐ. shì jìn zài kè ér chǔ zài bài yě, chǔ shì yǐ zài shì bù jìng. jīn tiān huò zhě dà jǐng jìn yě, ér yòu shā lín fù yǐ zhòng chǔ shèng, qí wú nǎi jiǔ bù jìng hū! lín fù zhī shì jūn yě, jìn sī jǐn zhōng, tuì sī bǔ guò, shè jì zhī wèi yě, ruò zhī hé shā zhī? fū qí bài yě, rú rì yuè zhī shí yān, hé sǔn yú míng? jìn hóu shǐ fù qí wèi.
秋，晉師歸，桓子請死，晉侯欲許之。士貞子諫曰：「不可。城濮之役，晉師三日穀，文公猶有憂色。左右曰：『有喜而憂，如有憂而喜乎？』公曰：『得臣猶在，憂未歇也。困獸猶鬥，況國相乎！』及楚殺子玉，公喜而後可知也，曰：『莫餘毒也已。』是晉再克而楚再敗也，楚是以再世不競。今天或者大警晉也，而又殺林父以重楚勝，其無乃久不競乎！林父之事君也，進思盡忠，退思補過，社稷之衛也，若之何殺之？夫其敗也，如日月之食焉，何損於明？」晉侯使復其位。

dōng, chǔ zi fá xiāo, sòng huá jiāo yǐ cài rén jiù xiāo. xiāo rén qiú xióng xiāng yí liáo jí gōng zǐ bǐng. wáng yuē: wù shā, wú tuì. xiāo rén shā zhī. wáng nù, suì wéi xiāo. xiāo kuì. shēn gōng wū chén yuē: shī rén duō hán. wáng xún sān jūn, fǔ ér miǎn zhī. sān jūn zhī shì, jiē rú xié kuàng. suì fù yú xiāo. hái wú shè yǔ sī mǎ mǎo yán, hào shēn shū zhǎn. shū zhǎn yuē: yǒu mài chā tú hū? yuē: wú. yǒu shān jū qióng hū? yuē: wú. hé yú fù jí nài hé? yuē: mù yú yuān jǐng ér zhěng zhī. ruò wèi máo dié, kū jǐng zé jǐ. míng rì xiāo kuì, shēn shū shì qí jǐng, zé máo dié cún yān, hào ér chū zhī.
冬，楚子伐蕭，宋華椒以蔡人救蕭。蕭人囚熊相宜僚及公子丙。王曰：「勿殺，吾退。」蕭人殺之。王怒，遂圍蕭。蕭潰。申公巫臣曰：「師人多寒。」王巡三軍，拊而勉之。三軍之士，皆如挾纊。遂傅於蕭。還無社與司馬卯言，號申叔展。叔展曰：「有麥[插圖]乎？」曰：「無。」「有山鞠窮乎？」曰：「無。」「河魚腹疾奈何？」曰：「目於眢井而拯之。」「若為茅絰，哭井則己。」明日蕭潰，申叔視其井，則茅絰存焉，號而出之。

jìn yuán hú sòng huá jiāo wèi kǒng dá cáo rén tóng méng yú qīng qiū. yuē: xù bìng tǎo èr. yú shì qīng bù shū, bù shí qí yán yě. sòng wèi méng gù, fá chén. wèi rén jiù zhī. kǒng dá yuē: xiān jūn yǒu yuē yán yān, ruò dà guó tǎo, wǒ zé sǐ zhī.
晉原縠、宋華椒、衛孔達、曹人同盟於清丘。曰：「恤病討貳。」於是卿不書，不實其言也。宋為盟故，伐陳。衛人救之。孔達曰：「先君有約言焉，若大國討，我則死之。」